Xuất khẩu phần mềm ở Công ty FPT – Thực trạng và giải pháp

Môc Lôc PhÇn më ®Çu TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi ThÕ kû 20 ®­îc ®¸nh dÊu b»ng sù bïng næ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ mµ ®i ®Çu lµ sù bïng næ vµ x©m nhËp cña C«ng nghÖ th«ng tin (CNTT) vµo mäi mÆt cña ®êi sèng chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi. C¸c thµnh qu¶ cña cuéc C¸ch m¹ng CNTT vµ qu¸ tr×nh héi nhËp diÔn ra trªn qui m« toµn cÇu ®ang ®­a nh©n lo¹i b­íc vµo mét kû nguyªn míi cña nÒn v¨n minh míi, nÒn v¨n minh trÝ tuÖ. Trong nÒn v¨n minh nµy sÏ x¶y ra sù chuyÓn dÞch quan träng trong vai trß c¸c nguån lùc c¬ b¶n t¹o nªn cña c¶i vËt chÊt cho x· héi. Th«ng tin, trÝ thøc, phÇn mÒm, ®· vµ ®ang lµ nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng s©u s¾c ®Õn sù ph¸t triÓn cña toµn nh©n lo¹i nãi chung vµ cña mçi quèc gia nãi riªng. C«ng nghÖ th«ng tin vµ C«ng nghÖ phÇn mÒm ®ang ph¸t triÓn nh­ vò b·o trªn toµn cÇu vµ ®Õn nay nã ®· trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp quan träng ®ãng gãp mét tû träng lín trong tæng s¶n phÈm quèc d©n cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi. C«ng nghiÖp phÇn mÒm xuÊt khÈu ®ang trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän lµm thay ®æi bé mÆt vµ vÞ thÕ cña nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn. Tõ n¨m 1993, ChÝnh phñ ®· th«ng qua NghÞ QuyÕt 49/CP vÒ C«ng nghÖ Th«ng tin, víi môc ®Ých biÕn CNTT thµnh mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän cña ViÖt nam trong thÕ kû 21. KÕ ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn CNTT ®Õn n¨m 2005 trong ®ã nªu bËt sù cÇn thiÕt ­u tiªn x©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam ®· tõng b­íc ®Þnh h­íng cho c«ng nghiÖp phÇn mÒm trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp míi cña n­íc ta. Vµ gÇn ®©y, nghÞ quyÕt 07/2000/NQ-CP cña ChÝnh phñ vÒ viÖc X©y dùng vµ ph¸t triÓn C«ng nghiÖp phÇn mÒm giai ®o¹n 2000-2005 ®· mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m cña §¶ng vµ ChÝnh phñ x©y dùng c«ng nghiÖp phÇn mÒm thµnh ngµnh kinh tÕ ®ét ph¸ cña ViÖt nam trong giai ®o¹n tíi. Cïng víi sù hç trî cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, vµ sù ®Çu t­ nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ViÖt nam, c«ng nghiÖp phÇn mÒm n­íc ta trong nh÷ng n¨m qua cã nhiÒu tiÕn bé. PhÇn mÒm ®· tõng b­íc trë thµnh mét ngµnh C«ng nghiÖp míi hç trî vµ ®ãng gãp cho sù dÞch chuyÓn c¬ cÊu nÒn kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµ ®Æc biÖt, phÇn mÒm ViÖt nam xuÊt khÈu ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ ban ®Çu. ViÖc cÇn thiÕt x©y dùng C«ng nghiÖp PhÇn mÒm lµ ngµnh kinh tÕ mòi nhän cho t­¬ng lai vµ h­íng tíi xuÊt khÈu phÇn mÒm ra thÕ giíi lµ nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc ®èi víi ®Êt n­íc còng nh­ víi c¸c doanh nghiÖp ®ang tham gia xuÊt khÈu phÇn mÒm. Tuy cã nhiÒu thuËn lîi nh­ng con ®­êng ®Õn víi thÞ tr­êng thÕ giíi cña phÇn mÒm ViÖt nam cßn gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc. Lµm thÕ nµo ®Ó ®­a phÇn mÒm ViÖt nam tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi ®ang lµ bµi to¸n khã cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt xuÊt khÈu phÇn mÒm n­íc ta, trong ®ã cã c«ng ty FPT - c«ng ty xuÊt khÈu phÇn mÒm hµng ®Çu ViÖt nam. LuËn v¨n víi ®Ò tµi: “XuÊt khÈu phÇn mÒm ë c«ng ty FPT – Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ”, mong muèn gãp phÇn víi sù nghiÖp ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ th«ng qua viÖc nghiªn cøu viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm t¹i c«ng ty FPT, tõ ®ã ®­a ra triÓn väng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp xuÊt khÈu nµy ë c«ng ty FPT vµ c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong giai ®o¹n tíi. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu LuËn v¨n nghiªn cøu vÒ thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi vµ ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng gia c«ng xuÊt khÈu phÇn mÒm còng nh­ t×m hiÓu thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm cña c«ng ty FPT ®Ó ph©n tÝch nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc cña phÇn mÒm FPT nãi riªng vµ ViÖt nam nãi chung trªn con ®­êng gia nhËp thÞ tr­êng quèc tÕ. LuËn v¨n còng t×m kiÕm gi¶i ph¸p ®Ó ®­a viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm ®em l¹i hiÖu qu¶ cao cho c«ng ty FPT trong t­¬ng lai. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu §èi t­îng nghiªn cøu: S¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm. Ph¹m vi nghiªn cøu: C«ng ty FPT, thùc tr¹ng c«ng nghÖ phÇn mÒm, xuÊt khÈu phÇn mÒm ë ViÖt Nam vµ thÕ giíi Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu LuËn v¨n sö dông ph­¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng vµ c¸c ph­¬ng ph¸p thèng kª, ph©n tÝch, tæng hîp vµ so s¸nh trªn c¬ së sö dông c¸c sè liÖu, b¶ng biÓu thèng kª, tµi liÖu vµ c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu tr­íc ®ã. CÊu tróc cña luËn v¨n Ngoµi phÇn më ®Çu, phÇn kÕt luËn, c¸c phô lôc th× luËn v¨n ®­îc tr×nh bµy gåm ba ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Kh¸i qu¸t vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm ë c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn ®Çu t­ c«ng nghÖ FPT Ch­¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn c«ng nghÖ phÇn mÒm, thóc ®Èy xuÊt khÈu phÇn mÒm t¹i c«ng ty FPT Ch­¬ng I Kh¸i qu¸t vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm Ngµy nay chóng ta ®ang sèng trong mét x· héi mµ c«ng nghÖ th«ng tin (CNTT) ®ang ph¸t triÓn nhanh chãng, cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi nÒn kinh tÕ toµn cÇu. PhÇn mÒm lµ nh©n tè xuyªn suèt vµ quyÕt ®Þnh cña CNTT, lµ c«ng cô chñ yÕu ®Ó con ng­êi cã thÓ khai th¸c nh÷ng lîi Ých mµ CNTT mang l¹i, chÝnh v× vËy nªn tõ l©u phÇn mÒm ®· trë thµnh mét lo¹i hµng ho¸, t¹o nªn mét thÞ tr­êng s«i ®éng trong x· héi CNTT, nh÷ng s¶n phÈm phÇn mÒm ®· trë thµnh nh÷ng c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong mäi ho¹t ®éng cña ®êi sèng kinh tÕ, x· héi trªn toµn thÕ giíi. Do ®ã, xuÊt khÈu phÇn mÒm sÏ trë thµnh mét nghµnh kinh tÕ mòi nhän, lµ thÕ m¹nh cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi víi hai tè chÊt c¬ b¶n cña con ng­êi ViÖt Nam : cÇn cï vµ th«ng minh. Tuy nhiªn t×m hiÓu vÒ mét nÒn c«ng nghiÖp phÇn mÒm, quy tr×nh ®Ó xuÊt khÈu s¶n phÈm ®Æc biÖt nµy còng nh­ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, chóng ta cÇn cã mét kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ c«ng nghÖ th«ng tin, phÇn mÒm còng nh­ t×nh h×nh thÞ tr­êng ViÖt Nam vµ thÕ giíi. Ch­¬ng mét cña luËn v¨n sÏ cung cÊp c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ phÇn mÒm, ®em l¹i mét c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu phÇn mÒm còng nh­ nh÷ng lîi Ých, thuËn lîi vµ khã kh¨n cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi tham gia vµo thÞ tr­êng nµy. Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n Kh¸i qu¸t vÒ c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ phÇn mÒm C«ng nghÖ th«ng tin nãi chung HiÓu theo nghÜa réng nhÊt th× CNTT bao gåm 4 lÜnh vùc cã liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau: viÔn th«ng, ®iÖn tö, tin häc (kÓ c¶ c¸c thiÕt bÞ vµ phÇn mÒm), vµ c¸c øng dông cña tin häc trong khoa häc kü thuËt, trong s¶n xuÊt, hµnh chÝnh, qu¶n trÞ vµ kinh doanh... Kh«ng thÓ xö lý th«ng tin h÷u hiÖu nÕu kh«ng cã th«ng tin kÞp thêi vµ chÝnh x¸c, nghÜa lµ võa dùa trªn mét m¹ng viÔn th«ng tèt, võa dùa trªn nh÷ng ph­¬ng ph¸p vµ quy ®Þnh chÆt chÏ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, khoa häc kü thuËt ®Ó øng dông ®­îc CNTT. Do ®ã c¸c tiÕn bé trong viÔn th«ng, ®iÖn tö vµ tin häc cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp vµ quan träng ®Õn mäi mÆt ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Ta cã thÓ kÓ ®Õn nh÷ng tÇng líp sau trong CNTT mµ mçi tÇng líp ®­îc x©y dùng trªn c¸c tÇng líp phÝa d­íi: TÇng thø nhÊt lµ phÇn mÒm gåm C¸c ch­¬ng tr×nh øng dông riªng cho tõng c¬ quan, xÝ nghiÖp. PhÇn tiÕp theo lµ c¸c ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm øng dông vµ hÖ mÒm c¬ b¶n. PhÇn nµy phøc t¹p nhÊt vµ phong phó nhÊt. TÇng líp thø ba gåm nh÷ng hÖ ®iÒu hµnh phÇn mÒm vµ hÖ ®iÒu hµnh m¹ng. TÇng líp thø t­ cã thÓ coi nh­ bao gåm tÊt c¶ c¸c hÖ m¸y vµ m¹ng ®ang ho¹t ®éng trªn thÕ giíi. ViÖc s¶n xuÊt c¸c m¸y nµy b¾t ®Çu tõ: lµm ra c¸c b¶ng m¹ch trong ®ã cã g¾n c¸c linh kiÖn ®iÖn tö ; råi l¾p r¸p víi phÇn ®iÖn, c¬ khÝ, c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi... ®Ó trë thµnh mét m¸y tÝnh hoµn h¶o, hay mét bé phËn cña mét thiÕt bÞ c«ng nghiÖp hay mét s¶n phÈm tiªu dïng. ë tÇng líp cuèi cïng lµ viÖc s¶n xuÊt c¸c linh kiÖn ®iÖn tö. HiÖn nay chØ cã Mü, NhËt vµ Ch©u ¢u lµ cã c«ng nghÖ hoµn chØnh lµm c¸c m¹ch tæng hîp. Sau giai ®o¹n s¶n xuÊt m¹ch trÇn (wafers) vµ in m¹ch tæng hîp trªn m¹ch trÇn cÇn c¸c nhµ m¸y siªu s¹ch vµ siªu chÝnh x¸c rÊt tèi t©n, c«ng viÖc cßn l¹i lµ ®Æt vµ hµn nh÷ng m¹ch in trÇn ®ã vµo hép thµnh linh kiÖn, cÇn nhiÒu nh©n c«ng rÎ, th­êng ®­îc c¸c c«ng ty quèc tÕ lµm t¹i c¸c chi nh¸nh ë Ch©u ¸ nh­ Malaysia, Singapore... C«ng nghÖ phÇn mÒm vµ c«ng nghiÖp phÇn mÒm C«ng nghÖ phÇn mÒm lµ tæng hîp c¸c ph­¬ng ph¸p, tæ chøc ®Ó s¶n xuÊt ra phÇn mÒm phôc vô ngµnh khoa häc, c«ng nghiÖp, kinh tÕ x· héi. C«ng nghÖ phÇn mÒm lµ mét bé phËn cÊu thµnh nªn CNTT vµ lµ mét bé phËn quan träng nhÊt, hay nãi c¸ch kh¸c nÕu kh«ng cã ngµnh c«ng nghÖ phÇn mÒm th× kh«ng thÓ h×nh thµnh nªn c¶ mét ngµnh CNTT. C«ng nghiÖp phÇn mÒm lµ mét ngµnh kinh tÕ nghiªn cøu, x©y dùng, s¶n xuÊt, ph©n phèi c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm, cung cÊp c¸c dÞch vô ®i kÌm (t­ vÊn, cung cÊp gi¶i ph¸p, ®µo t¹o, hç trî kü thuËt, b¶o tr×...) cho ng­êi dïng v× lîi Ých kinh tÕ. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, ph©n lo¹i phÇn mÒm §Þnh nghÜa PhÇn mÒm lµ c¸c lÖnh m¸y tÝnh vµ c¸c d÷ liÖu cÇn thiÕt (sè liÖu, ©m thanh, h×nh ¶nh...) ®Ó ®iÒu khiÓn hÖ thèng thiÕt bÞ m¸y tÝnh thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng nhÊt ®Þnh. Ph©n lo¹i phÇn mÒm PhÇn mÒm hÖ thèng (System Software) gåm c¸c ch­¬ng tr×nh h­íng dÉn c¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña m¸y tÝnh nh­ hiÓn thÞ th«ng tin lªn mµn h×nh, ghi d÷ liÖu lªn ®Üa, in kÕt qu¶, liªn l¹c víi c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi, ph©n tÝch vµ thùc hiÖn c¸c lÖnh do ng­êi dïng n¹p vµo. PhÇn mÒm hÖ thèng ®­îc chia lµm 4 lo¹i: HÖ ®iÒu hµnh (Operating system): lµ mét bé ch­¬ng tr×nh ®Ó qu¶n lý viÖc sö dông c¸c bé phËn cña phÇn cøng, phèi hîp sù ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn Êy ®Ó thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh cña ng­êi dïng ®ång thêi cung cÊp mét sè dÞch vô gi¶m nhÑ c«ng viÖc cña ng­êi dïng. Mét sè hÖ ®iÒu hµnh th«ng dông hiÖn nay lµ MS DOS, MS Windows, Unix, OS/2, Macintosh... C¸c ch­¬ng tr×nh tiÖn Ých (Utilities): lµ c¸c ch­¬ng tr×nh bæ sung thªm c¸c dÞch vô cÇn thiÕt mµ hÖ ®iÒu hµnh ch­a ®¸p øng ®­îc nh­ cøu v·n d÷ liÖu bÞ háng, b¶o mËt... C¸c ch­¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ (Devide drivers): lµ c¸c ch­¬ng tr×nh gióp m¸y tÝnh ®iÒu khiÓn c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi nµo ®ã nh­ m¸y in, m¸y ¶nh kü thuËt sè, web cam... C¸c ch­¬ng tr×nh dÞch: lµ c¸c ch­¬ng tr×nh ®Ó dÞch c¸c ch­¬ng tr×nh viÕt b»ng ng«n ng÷ thuËt to¸n nh­ Basic, C++, Java... PhÇn mÒm øng dông (Application Software) lµ c¸c ch­¬ng tr×nh øng dông tæng qu¸t, chuyªn cho qu¶n lý, xö lý v¨n b¶n, thèng kª tÝnh to¸n c«ng nghiÖp hay tÝnh to¸n khoa häc. Ng­êi dïng cuèi cïng cã thÓ viÕt nh÷ng øng dông dÔ dµng hay còng cã thÓ sö dông th¼ng mµ kh«ng cÇn viÕt ch­¬ng tr×nh g× thªm. PhÇn mÒm øng dông ®­îc chia lµm 4 lo¹i sau: PhÇn mÒm n¨ng suÊt: Lo¹i phÇn mÒm nµy gióp ng­êi dïng lµm viÖc cã hiÖu qu¶ vµ hiÖu suÊt cao h¬n. C¸c phÇn mÒm th«ng dông nhÊt thuéc lo¹i nµy lµ c¸c hÖ so¹n th¶o, c¸c ch­¬ng tr×nh lËp b¶ng tÝnh, c¸c hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu, ch­¬ng tr×nh göi vµ nhËn th­ ®iÖn tö, lËp lÞch, vÏ ®å ho¹... PhÇn mÒm kinh doanh: lµ c¸c ch­¬ng tr×nh gióp c¸c doanh nghiÖp hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô xö lý th«ng tin cã tÝnh chÊt thñ tôc, lÆp ®i lÆp l¹i hµng ngµy, hµng th¸ng hay hµng n¨m, ®Æc biÖt ë c¸c lÜnh vùc kÕ to¸n, qu¶n lý nh©n sù, hµng ho¸. PhÇn mÒm gi¶i trÝ: bao gåm c¸c trß ch¬i, nh¹c, phim, multimedia vµ c¸c bé ch­¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn, hÊp dÉn ®èi víi nh÷ng ai muèn nghØ ng¬i sau nh÷ng giê lµm viÖc c¨ng th¼ng. PhÇn mÒm gi¸o dôc vµ tham kh¶o: gióp ng­êi dïng häc mét m«n häc vÝ dô nh­ c¸c m« pháng cña ph¶n øng ho¸ häc, vËt lý. C¸c cuèn tõ ®iÓn, b¸ch khoa toµn th­ ®iÖn tö gióp tra cøu bÊt kú chñ ®Ò nµo. §Æc ®iÓm S¶n phÈm phÇn mÒm cã mét sè tÝnh chÊt kh¸c h¼n s¶n phÈm c«ng nghiÖp th«ng th­êng. Mét mÆt lµ ngµnh c«ng nghÖ cao, ®ßi hái s¸ng t¹o lín, tæ chøc chÆt chÏ vµ kû luËt nghiªm, mÆt kh¸c cÇn sù tù do s¸ng t¹o, n¨ng ®éng rÊt cao cña mçi c¸ nh©n. Do ®ã , san phÈm phÇn mÒm cã c¸c ®Æc ®iÓm riªng biÖt rÊt kh¸c c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp kh¸c. Nh×n chung, cã thÓ nãi s¶n phÈm phÇn mÒm cã 7 ®Æc ®iÓm chÝnh : Hµm l­îng chÊt x¸m cao: Gi¸ thµnh vËt chÊt hÇu nh­ kh«ng ®¸ng kÓ (kho¶ng 1USD cho 1 ®Üa CD), gi¸ thµnh chÝnh cña s¶n phÈm lµ nh÷ng g× ghi trong s¶n phÈm mang tin ®ã, lµ chÊt x¸m thuÇn tuý. Nh©n b¶n dÔ dµng: T¹o phÇn mÒm thø 2 khi ®· cã mét phÇn mÒm lµ mét lao ®éng gi¶n ®¬n, chi phÝ hÇu nh­ b»ng 0. ViÖc t¹o ra c¸c s¶n phÈm kh¸c, nh­ 1 chiÕc « t«, kh«ng ®¬n gi¶n nh­ vËy. NÕu nh­ t¹o ra mét s¶n phÈm phÇn mÒm tèn hµng triÖu USD th× ®Ó cã mét phÇn mÒm thø 2 chØ tèn 1 USD. HÇu nh­ ai còng cã kh¶ n¨ng nh©n b¶n phÇn mÒm. DÔ bÞ mÊt b¶n quyÒn: ViÖc nh©n b¶n dÔ dµng còng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó phÇn mÒm dÔ bÞ vi ph¹m b¶n quyÒn. Vi ph¹m cã thÓ lµ sao chÐp, cã thÓ lµ tËn dông ý t­ëng cña ng­êi kh¸c do trong lÜnh vùc ph¸t triÓn phÇn mÒm ý t­ëng lµ cña chung. Gi¶ sö mét ng­êi cã ý t­ëng vÒ mét phÇn mÒm kÕ to¸n ®Ó ®¬n gi¶n ho¸ c¸c c«ng viÖc mµ c¸c kÕ to¸n viªn ph¶i lµm ®ång thêi n©ng cao tÝnh chÝnh x¸c cña c«ng viÖc nhiÒu sè liÖu nµy, anh ta cã thÓ lËp tr×nh ra mét phÇn mÒm nh­ vËy. Nh­ng mét khi ®· cã s¶n phÈm b¸n ra trªn thÞ tr­êng th× viÖc mét ng­êi kh¸c dùa trªn ý t­ëng ®ã còng lËp tr×nh ra mét phÇn mÒm cã c¸c chøc n¨ng t­¬ng tù kh«ng bÞ coi lµ ¨n c¾p b¶n quyÒn. Thùc tÕ trªn thÞ tr­êng cã rÊt nhiÒu c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm cã cïng c«ng dông nh­ phÇn mÒm xö lý v¨n b¶n, xö lý ¶nh, phÇn mÒm xem phim, nghe nh¹c, phÇn mÒm ®å ho¹, kÕ to¸n... N¨ng suÊt tÝnh theo doanh thu/®Çu ng­êi: N¨ng suÊt trong c«ng nghiÖp phÇn mÒm kh«ng ph¶i lµ 1 ng­êi lµm ®­îc bao nhiªu s¶n phÈm 1 ngµy mµ thÓ hiÖn qua doanh sè b¸n chia cho sè nh©n viªn. NÕu 1 s¶n phÈm phÇn mÒm ®­îc nhiÒu ng­êi c«ng nhËn th× doanh sè cña nã t¨ng vät. Gi¶ sö s¶n xuÊt 1 phÇn mÒm tèn 1 triÖu USD b¸n víi gi¸ 100 USD th× phiªn b¶n ban ®Çu lç 999.900 USD, vµ l·i 99 USD cho mçi phiªn b¶n tiÕp theo (chi phÝ nh©n b¶n lµ 1 USD). NÕu b¸n ®­îc 20.000 b¶n th× thu ®­îc 1.98 triÖu USD l·i 0.98 triÖu USD. Cµng tèt gi¸ cµng rÎ: PhÇn mÒm cµng tèt cµng cã nhiÒu ng­êi dïng nªn cã thÓ ®­îc b¸n ra víi gi¸ rÎ do chi phÝ nh©n b¶n lµ kh«ng ®¸ng kÓ. §©y lµ quy luËt cµng tèt gi¸ cµng rÎ kh¸c h¼n quy luËt tiÒn nµo cña Êy cña s¶n phÈm c«ng nghiÖp th«ng th­êng. Vßng ®êi ng¾n ngñi: Kho¶ng thêi gian tõ khi s¶n phÈm ra ®êi, tån t¹i vµ bÞ thay thÕ cµng ngµy cµng ng¾n. Sau ®ã nã sÏ bÞ thay thÕ bëi mét phiªn b¶n cao h¬n, nÕu kh«ng sÏ tù bÞ ®µo th¶i trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn. §Çu t­ cho R&D lín: §Ó t¹o ra 1 phÇn mÒm míi, cã chÊt l­îng th× ®Çu t­ vÒ nhµ x­ëng, thiÕt bÞ kh«ng ph¶i lµ yÕu tè then chèt, quan träng nhÊt lµ ®Çu t­ cho nghiªn cøu, ph¸t triÓn ( R&D) nh»m t¹o ra c¸c s¶n phÈm tèt, tho¶ m·n nhu cÇu cña ng­êi dïng, thu lîi nhuËn cho c«ng ty. Thùc tr¹ng vµ quy tr×nh lµm phÇn mÒm trªn thÕ giíi ThÞ tr­êng c«ng nghÖ phÇn mÒm Tæng qu¸t chung vÒ thÞ tr­êng phÇn mÒm XuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn cïng víi m¸y tÝnh, nghiªn cøu ph¸t triÓn phÇn mÒm tõ mét ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc dµnh cho sè nhá c¸c nhµ to¸n häc, ngµy nay phÇn mÒm ®· trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp cã tèc ®é ph¸t triÓn mµ kh«ng mét ngµnh c«ng nghiÖp nµo cã thÓ s¸nh næi. H¬n mét thËp kû qua thÕ giíi ®· chøng kiÕn sù t¨ng tr­ëng ngo¹n môc cña c«ng nghiÖp phÇn mÒm thÕ giíi, t¨ng tr­ëng hµng n¨m ®¹t kho¶ng 15 - 20%, cao gÊp 10 lÇn nhÞp ®é t¨ng tr­ëng chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Kh«ng kÓ phÇn mÒm tù phôc vô, tæng gi¸ trÞ phÇn mÒm ®­îc b¸n ra chiÕm tíi 1/3 thÞ phÇn cña thÞ tr­êng. Mü lµ n¬i tiªu thô phÇn mÒm lín nhÊt thÕ giíi víi tû träng chiÕm ®Õn 49% vµo n¨m 2000. Bªn c¹nh sù suy gi¶m nhÑ tèc ®é t¨ng tr­ëng cña thÞ tr­êng EU trong vµi n¨m trë l¹i ®©y tõ th× thÞ tr­êng NhËt B¶n ®ang v­¬n lªn víi tèc ®é t¨ng tr­ëng 14-15%/n¨m. §Æc biÖt mét sè n­íc thuéc Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng cã tèc ®é t¨ng tr­ëng thÞ tr­êng ®¹t trªn 20% mét n¨m. VÒ h×nh thøc, phÇn mÒm ®ãng gãi chiÕm tû träng lín nhÊt trªn thÞ tr­êng víi tæng trÞ gi¸ c¸c s¶n phÈm b¸n ra n¨m 1999 ®¹t 140 tû USD, chiÕm trªn 50% thÞ tr­êng. C¸c s¶n phÈm nµy ®­îc tiªu thô chñ yÕu ë c¸c thÞ tr­êng cña c¸c n­íc ph¸t triÓn. C¸c s¶n phÈm phÇn mÒm may ®o (lµ phÇn mÒm kh«ng hoµn chØnh, kh«ng cã c¸c tÝnh n¨ng ®Çy ®ñ nh­ phÇn mÒm ®ãng gãi) chiÕm tû träng lín ë khu vùc c¸c n­íc míi ph¸t triÓn víi rÊt nhiÒu h×nh thøc phong phó. VÒ tÝnh n¨ng, phÇn mÒm hÖ thèng chñ yÕu bao gåm c¸c hÖ ®iÒu hµnh m¸y ®¬n lÎ, c¸c hÖ ®iÒu hµnh m¹ng, c¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh vµ c¸c phÇn mÒm tiÖn Ých. PhÇn mÒm øng dông ph¸t triÓn m¹nh trong c¸c lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng, c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c doanh nghiÖp. PhÇn mÒm gi¸o dôc vµ gi¶i trÝ ®­îc coi lµ mét h­íng ®Æc biÖt dµnh cho gia ®×nh. VÒ c«ng nghÖ, cïng víi sù ph¸t triÓn cña phÇn cøng, c¸c h­íng c«ng nghÖ chÝnh ®ang ®ãng vai trß chñ ®¹o hiÖn nay trªn thÕ giíi lµ c¸c c«ng nghÖ thuéc c¸c h­íng néi dung ®a ph­¬ng tiÖn vµ m¹ng céng t¸c. Nhãm c«ng nghÖ thuéc h­íng c¸c hÖ thèng th«ng minh dù b¸o sÏ cã nhu cÇu øng dông lín trong vßng 5-10 n¨m tíi ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. VÒ nguån cung cÊp, c¸c h·ng Mü chiÕm lÜnh vÞ trÝ thèng lÜnh trªn thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi. C¸c phÇn mÒm hÖ thèng vµ phÇn mÒm øng dông chñ yÕu trªn thÕ giíi ®Òu do c¸c h·ng Mü s¶n xuÊt nh­ Microsoft, IBM, Oracle, Novell, AutoCAD, Adobe... C¸c h·ng phÇn mÒm EU chiÕm vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trong c¸c phÇn mÒm kinh doanh. C¸c h·ng Anh chiÕm tû träng lín trong phÇn mÒm gi¸o dôc. PhÇn mÒm trß ch¬i thuéc vÒ NhËt. Mét sè n­íc nh­ Ên §é, Ailen, Israel, Philippines,... ®ang tham gia vµo thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi theo h­íng phôc vô nhu cÇu néi ®Þa, khu vùc vµ nhÊt lµ xuÊt khÈu ®Õn c¸c thÞ tr­êng ph¸t triÓn d­íi h×nh thøc gia c«ng tõng c«ng ®o¹n vµ thùc hiÖn dÞch vô phÇn mÒm cho c¸c h·ng phÇn mÒm lín. GÇn ®©y, c¬ cÊu ho¹t ®éng tin häc thay ®æi rÊt nhanh nªn c¸c con sè thèng kª kinh tÕ cô thÓ vÒ thÞ tr­êng phÇn mÒm trªn toµn thÕ giíi th­êng kh«ng thùc tÕ vµ lu«n lu«n ph¶n ¸nh d­íi thùc sù tÇm quan träng cña thÞ tr­êng phÇn mÒm. Ngoµi ra cßn do c¸c xu h­íng vËn ®éng sau: Cho ®Õn gÇn ®©y c¸c h·ng lµm m¸y tÝnh th­êng lµm phÇn mÒm riªng cho m¸y tÝnh cña m×nh vµ b¸n chung víi m¸y. HiÖn t­îng nµy cã trong nh÷ng phÇn mÒm c¬ b¶n nh­ hÖ ®iÒu hµnh, ch­¬ng tr×nh biªn dÞch, v.v. nhiÒu khi kh«ng ®uîc thèng kª trong doanh sè thiÕt bÞ. C¸c hÖ mÒm n»m ch×m (embedded systems) hay cßn gäi lµ phÇn mÒm tÝch hîp víi phÇn cøng (embedded software) trong c¸c s¶n phÈm nh­ m¸y giÆt, TV, xe h¬i... còng cÇn mét ®éi ngò viÕt ch­¬ng tr×nh rÊt lín vµ ®iÒu nµy sÏ cµng ngµy cµng t¨ng mµ ch­a ®­îc thèng kª. NhiÒu c«ng ty lín ®· b¾t ®Çu trong vµi n¨m gÇn ®©y b¸n ra nh÷ng hÖ ch­¬ng tr×nh øng dông rÊt lín cña m×nh, gi¸ nhiÒu triÖu ®«la cho mçi hÖ, cho c¸c h·ng cïng ngµnh, mµ doanh sè nµy còng kh«ng ®­îc kÓ trong doanh sè cña c«ng nghiÖp phÇn mÒm. Trong c¸c c¬ së kinh doanh th× ng©n quü mua thiÕt bÞ vµ phÇn mÒm ®ãng gãi tõ phÝa c«ng nghiÖp lµ râ rµng, cßn ng©n quü ®Ó ho¹t ®éng th­êng xuyªn, gåm c¸c dÞch vô b¶o tr× phÇn mÒm, c¸c dÞch vô thuª cè vÊn, ng©n quü ®Ó viÕt lÊy hoÆc thuª viÕt c¸c ch­¬ng tr×nh ®Æc biÖt riªng cho m×nh... th× còng kh«ng ph©n biÖt râ rµng mµ n»m trong chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy mµ thùc chÊt, thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi ngµy nay v« cïng to lín, phong phó vµ ®Çy tiÒm n¨ng. Sù ph¸t triÓn hay suy tho¸i cña nã sÏ kÐo theo sù biÕn ®éng liªn quan ®Õn nhiÒu lÜnh vùc trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi cña c¶ thÕ giíi. Trong trµo l­u suy tho¸i cña CNTT thÕ giíi tõ gi÷a n¨m 2000 võa qua, thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi còng bÞ ¶nh h­ëng nÆng nÒ. Minh chøng cho ®iÒu nµy lµ gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng NASDAQ cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm ®øng ®Çu - ®¹i diÖn cho toµn ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm cña thÕ giíi bÞ mÊt gi¸ nghiªm träng, (xem b¶ng d­íi) tuy nhiªn, còng gièng nh­ trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp phÇn cøng vµ viÔn th«ng, sù suy tho¸i ®· ch÷ng l¹i vµ phôc håi vµo gi÷a n¨m 2001. Gi¸ cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm hµng ®Çu thÕ giíi Nguån: Héi Tin häc TP Hå ChÝ Minh HÇu hÕt c¸c c«ng ty phÇn mÒm hµng ®Çu thÕ giíi ®Òu tËp trung t¹i Silicon Valley (Mü) nªn cuéc khñng ho¶ng võa qua ng­êi ta cßn gäi lµ cuéc khñng ho¶ng ë thung lòng Silicon. Cuéc khñng ho¶ng nµy b¾t nguån tõ t×nh tr¹ng gi¸ cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty “dot Com” võa vµ nhá bÞ tuét dèc kh«ng phanh vµ gi¸ cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty “dot Com” hµng ®Çu còng suy gi¶m. T×nh tr¹ng nµy buéc nhiÒu c«ng ty phÇn mÒm ë Mü ph¶i c¾t gi¶m kinh phÝ, ®ãng cöa hµng lo¹t c¬ së s¶n xuÊt vµ sa th¶i nh©n c«ng, c¾t gi¶m ®Çu t­ ra n­íc ngoµi. NhiÒu c«ng ty phÇn mÒm cßn l©m vµo t×nh tr¹ng tµi chÝnh khèn ®èn ph¶i tr¶ l­¬ng cho nh©n viªn b»ng cæ phiÕu vµ kh«ng Ýt nh©n viªn ®· ®em cæ phiÕu ®Õn ng©n hµng thÕ chÊp ®Ó rót tiÒn, khiÕn gi¸ cæ phiÕu cña c«ng ty vèn ®· gi¶m l¹i gi¶m m¹nh h¬n. Tuy nhiªn nhiÒu nhµ ph©n tÝch cho r»ng ¶nh h­ëng tiªu cùc cña cuéc khñng ho¶ng võa qua ë thung lòng Silicon sÏ lµ c¬ héi tèt cho ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm ë c¸c n­íc Ch©u ¸ ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ nh÷ng n­íc cã ngµnh gia c«ng xuÊt khÈu phÇn mÒm ph¸t triÓn nh­ Ên §é, Philippines, ... vµ sÏ lµ c¬ héi ®Ó nh÷ng n­íc ®ang trong giai ®o¹n “manh nha” ngµnh c«ng nghiÖp nµy tiÕn tíi tham gia vµo thÞ tr­êng Mü nãi riªng vµ thÞ tr­êng thÕ giíi nãi chung. Thùc tÕ cho thÊy r»ng, ngay khi cuéc khñng ho¶ng cã chiÒu ch÷ng l¹i th× nhiÒu c«ng ty phÇn mÒm Mü ®· tíi c¸c n­íc ch©u ¸ nh­ Ên §é, Trung Quèc, Malaysia, Philippines, ... ®Ó më réng ®Çu t­, t×m c¬ héi vµ ®èi t¸c lµm ¨n. TËn dông c¬ héi nµy mét sè n­íc Ch©u ¸ nh­ Philippines, Malaysia, Trung Quèc ®· kÞp thêi ra nh÷ng chÝnh s¸ch ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng CNTT trong n­íc, x©y dùng gi¸ c­íc Internet c¹nh tranh h¬n, c¶i thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ cho c¸c liªn doanh s¶n xuÊt phÇn mÒm... ®©y lµ nh÷ng tÝn hiÖu tèt cho c¸c nhµ ®Çu t­ phÇn mÒm n­íc ngoµi. Thùc tr¹ng mét sè thÞ tr­êng chÝnh ThÞ tr­êng Mü Mü lµ n¬i b¾t ®Çu cuéc c¸ch m¹ng CNTT cña thÕ giíi, hiÖn nay Mü cã mét ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm hïng m¹nh nhÊt thÕ giíi, tæng doanh thu c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô phÇn mÒm cña c¸c h·ng Mü n¨m 1999 ®¹t 118 tû USD, chiÕm gÇn 50% thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi. §Õn hÕt n¨m 1999, t¹i Mü cã hµng chôc ngµn c«ng ty phÇn mÒm ®ang ho¹t ®éng víi tæng sè lao ®éng trùc tiÕp ®¹t 650.000 ng­êi. NÕu kÓ c¸c lùc l­îng lao ®éng ë c¸c khu vùc liªn quan th× tæng sè lao ®éng ë Mü ho¹t ®éng trong lÜnh vùc phÇn mÒm lªn ®Õn trªn 2,3 triÖu ng­êi, chiÕm gÇn 1,8% tæng sè lao ®éng cña c¶ n­íc Mü. Víi tû lÖ chi cho R & D hµng n¨m lªn ®Õn 10% doanh thu, ®éi ngò chuyªn gia tr×nh ®é cao th­êng xuyªn ®­îc bæ sung tõ c¸c n­íc kh¸c, sù m¹nh d¹n ®Çu t­ cña giíi tµi chÝnh, céng víi m«i tr­êng c¹nh tranh khèc liÖt ®· t¹o cho thÞ truêng Mü h×nh ¶nh nh­ mét miÒn ®Êt cña c¸c ph¸t minh s¸ng t¹o vµ c¬ héi m¹o hiÓm, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc phÇn mÒm. Hµng lo¹t c¸c ph¸t minh cña Mü ®· vµ ®ang ®Þnh ®o¹t t­¬ng lai cña cuéc c¸ch m¹ng CNTT. C¸c c«ng ty phÇn mÒm Mü tËp trung chñ yÕu ë Silicon Valley, ®©y lµ c«ng viªn phÇn mÒm næi tiÕng cña Mü, nã lµ c«ng viªn phÇn mÒm ®Çu tiªn vµ còng lµ khu c«ng nghÖ cao ®Çu tiªn cña thÕ giíi. B¾t ®Çu tõ nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû XX víi sù cã mÆt cña mét sè h·ng vµ chuyªn gia ho¹t ®éng trong lÜnh vùc b¸n dÉn, ®Õn nay, sau nöa thÕ kû ho¹t ®éng, Silicon Valley ®· chøng minh cho thÕ giíi nh÷ng hiÖu qu¶ ®Æc biÖt cña m×nh. N¨m 1999 t¹i ®©y cã 3 triÖu ng­êi víi 1.400.000 lao ®éng. Tæng thu nhËp GDP ®¹t 75 tû USD, doanh sè ®¹t 250 tû USD. Cã tíi trªn 6000 c«ng ty phÇn mÒm ë Silicon. ThÞ tr­êng NhËt B¶n Trong cuéc ch¹y ®ua c«ng nghÖ víi Mü, tõ nh÷ng n¨m 80, NhËt B¶n ®· b¾t ®Çu triÓn khai mét ch­¬ng tr×nh c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ víi môc tiªu h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mét hÖ thèng m¹ng l­íi c¸c t©m ®iÓm kinh tÕ víi träng t©m lµ c¸c khu c«ng nghÖ cao vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trÝ tuÖ (brain industries). CNTT, mµ ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp phÇn mÒm ®­îc coi nh­ mét trong c¸c mòi nhän cña nÒn kinh tÕ. C«ng nghiÖp phÇn mÒm NhËt B¶n hiÖn nay ®øng vÞ trÝ thø hai trªn thÕ giíi víi tæng doanh thu n¨m 1999 (kh«ng kÓ dÞch vô phÇn mÒm) lªn ®Õn 45 tû USD, chiÕm 18% tû träng ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm thÕ giíi. PhÇn mÒm NhËt B¶n phôc vô chñ yÕu cho thÞ tr­êng néi ®Þa vµ c¸c h·ng NhËt B¶n (gÇn 90%). Bªn c¹nh c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp phÇn cøng truyÒn thèng, c«ng nghiÖp phÇn mÒm ®­îc chó träng ph¸t triÓn. NhiÒu khu c«ng viªn phÇn mÒm ®· ®­îc thµnh lËp ë NhËt B¶n víi môc tiªu tËp hîp lùc l­îng phÇn mÒm trong mét m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng R&D c«ng nghÖ vµ s¶n xuÊt s¶n phÈm. C¸c c«ng viªn phÇn mÒm rÊt thµnh c«ng nh­ Sapporo, Kyoto, Osaka, ... §Õn hÕt n¨m 1999 t¹i NhËt B¶n cã gÇn 4.200 c«ng ty ho¹t ®éng ph¸t triÓn phÇn mÒm víi h¬n 350.000 nh©n viªn. H×nh thøc triÓn khai c¸c dù ¸n vµ s¶n phÈm phÇn mÒm may ®o gi÷ vÞ trÝ ¸p ®¶o trong c«ng nghiÖp phÇn mÒm NhËt B¶n, chiÕm ®Õn 94% sè c«ng ty ho¹t ®éng vµ 72% tæng gi¸ trÞ gia t¨ng cña ngµnh c«ng nghiÖp. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña Internet vµ nhu cÇu c¸c phÇn mÒm chuÈn trong lÜnh vùc m¹ng céng t¸c, hiÖn nay c¸c h·ng phÇn mÒm NhËt B¶n ®ang tõng b­íc chuyÓn h­íng sang s¶n xuÊt c¸c phÇn mÒm ®ãng gãi. Kh¸c víi Mü lµ n­íc cã ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm m¹nh vÒ hÖ thèng vµ øng dông réng r·i, phÇn mÒm NhËt B¶n ®i s©u vµo nh÷ng lÜnh vùc øng dông ®Æc thï g¾n liÒn víi thiÕt bÞ vµ hÖ thèng ®iÖn tö chuyªn dông. PhÇn mÒm trß ch¬i vµ gi¶i trÝ ®iÖn tö cña NhËt b¶n hiÖn nay chiÕm vÞ trÝ thèng lÜnh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Cïng víi viÖc triÓn khai ®­a c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp phÇn cøng ra n­íc ngoµi, trong chiÕn l­îc kinh tÕ toµn cÇu NhËt B¶n còng tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c ph¸t triÓn phÇn mÒm ë ngoµi n­íc. Trung Quèc vµ Ên §é lµ hai n­íc ®­îc giíi doanh nghiÖp NhËt B¶n quan t©m nhÊt trong viÖc hîp t¸c ph¸t triÓn phÇn mÒm. C¸c c«ng ty NhËt B¶n th­êng nhËp khÈu phÇn mÒm tõ thÞ tr­êng Ên §é vµ Trung Quèc. PhÇn mÒm cã tiÕng NhËt th× giµnh cho thÞ tr­êng Trung Quèc, cßn l¹i th× lµm víi Ên §é. HiÖn nay gi¸ phÇn mÒm tõ hai thÞ tr­êng nµy t¨ng lªn ®¸ng kÓ, cho nªn c¸c c«ng ty cña NhËt cã xu h­íng t×m sang c¸c thÞ tr­êng kh¸c rÎ h¬n vµ thÞ tr­êng ViÖt nam lµ mét thÞ tr­êng ®­îc NhËt b¶n coi lµ tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn gia c«ng c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm cña m×nh t¹i ®©y. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm míi b¾t ®Çu nhen nhãm ë n­íc ta trong vµi n¨m gÇn ®©y nªn dï cho xuÊt khÈu phÇn mÒm d­íi d¹ng s¶n phÈm hay dÞch vô th× còng ch­a cã mét quy tr×nh nghiÖp vô chuÈn t¾c. MÆc dï trªn thÕ giíi cã rÊt nhiÒu lo¹i h×nh s¶n phÈm phÇn mÒm ®­îc xuÊt khÈu nh­ng nãi chung c¸c nhµ s¶n xuÊt phÇn mÒm chia phÇn mÒm xu©t khÈu thµnh 2 lo¹i dùa trªn sù kh¸c nhau trong quy tr×nh s¶n xuÊt xuÊt khÈu. §ã lµ phÇn mÒm gia c«ng vµ phÇn mÒm ®ãng gãi. Quy tr×nh lµm phÇn mÒm xuÊt khÈu XuÊt khÈu phÇn mÒm gia c«ng Gia c«ng phÇn mÒm lµ c«ng ty phÇn mÒm trong n­íc lµm theo c¸c ®¬n ®Æt hµng cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm n­íc ngoµi s¶n xuÊt ra 1 phÇn mÒm hoµn chØnh hoÆc 1 phÇn cña bµi to¸n ®Ó nhËn phÝ gia c«ng. ¦u ®iÓm Kh«ng ph¶i lo ®Çu ra cho s¶n phÈm Kh«ng ph¶i t¹o lËp ý t­ëng, thiÕt kÕ s¶n phÈm Kh«ng ph¶i ®Çu t­ vèn Nh­îc ®iÓm Kh«ng gi÷ ®­îc b¶n quyÒn Thô ®éng trong s¶n xuÊt, tiªu thô Gi¸ gia c«ng thÊp so víi gi¸ trÞ phÇn mÒm C¸c h×nh thøc t×m kiÕm thÞ tr­êng Quan hÖ tèt víi c¸c ®èi t¸c chiÕn l­îc. C¸c c«ng ty phÇn mÒm trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cè g¾ng t¹o lËp vµ duy tr× c¸c mèi quan hÖ tèt víi c¸c ®èi t¸c quan träng, th­êng lµ c¸c c«ng ty lín cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng. Mét khi ®· giµnh ®­îc sù tÝn nhiÖm cña ®èi t¸c nµy, c«ng ty phÇn mÒm trong n­íc cã thÓ cã nh÷ng ®iÒu kiÖn ­u ®·i trong giao dÞch. §æi l¹i, hä cã thÓ giíi thiÖu c«ng ty víi c¸c ®èi t¸c kh¸c cã nhu cÇu vÒ s¶n phÈm, dÞch vô phÈn mÒm. Thuª c¸c c«ng ty tiÕp thÞ chuyªn nghiÖp trªn c¬ së hîp ®ång m«i giíi. Mèi quan hÖ nµy kh«ng chØ ®¬n thuÇn nh»m hç trî c«ng ty phÇn mÒm trong kh©u t×m hiÓu thÞ tr­êng, ph©n tÝch, lËp kÕ ho¹ch tiÕp thÞ mµ cßn gióp c«ng ty t¨ng doanh sè nhê nh÷ng ®iÒu kiÖn ­u ®·i trong hîp ®ång m«i giíi. Sö dông c¸c mèi quan hÖ s½n cã víi ng­êi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi. Mét thùc tÕ lµ nh÷ng hîp ®ång phÇn mÒm ®Çu tiªn cña VN víi n­íc ngoµi chÝnh lµ nhê cã sù giíi thiÖu cña 1 sè viÖt kiÒu ®ang sèng vµ lµm viÖc ë Mü giíi thiÖu cho b¹n bÌ vµ ng­êi th©n lµm viÖc cho c«ng ty phÇn mÒm trong n­íc. Nh÷ng viÖt kiÒu nµy còng th­êng lµm trong ngµnh c«ng nghÖ th«ng tin vµ còng gi÷ 1 sè vÞ trÝ chñ chèt, cã thÓ trë thµnh nguån trung gian quan träng trong giao dÞch gi÷a s¶n xuÊt trong n­íc vµ kh¸ch hµng n­íc ngoµi. Trong c¸c h×nh thøc trªn th× h×nh thøc sö dông c¸c mèi quan hÖ s½n cã víi ng­êi VN ë n­íc ngoµi lµ cã vÎ hiÖu qu¶ nhÊt ®Æc biÖt víi nh÷ngc«ng ty kh«ng cã tiÒm lùc tµi chÝnh ®ñ m¹nh ®Ó thªo ®uæi nh÷ng chiÕn dÞch nghiªn cøu, t×m kiÕm thÞ tr­êng ®éc lËp. §µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång: ®­îc thùc hiÖn chñ yÕu qua giao dÞch th­ ®iÖn tö (Email). §©y lµ c«ng cô míi cho phÐp rót ng¾n tèi thiÓu thêi gian giao dÞch gi÷a 2 bªn do: Tèc ®é nhanh TiÕt kiÖm chi phÝ Cã thÓ c©n nh¾c bµn b¹c c¸c ý kiÕn Thùc hiªn hîp ®ång B­íc 1: Bªn ®Æt gia c«ng hç trî tµi chÝnh vµ c¸c tµi liÖu liªn quan cho bªn nhËn gia c«ng. B­íc 2: Bªn nhËn gia c«ng: Thu thËp vµ ph©n tÝch yªu cÇu vÒ phÇn mÒm, c¸c chøc n¨ng kü thuËt, mü thuËt chÝnh ThiÕt kÕ gi¶i ph¸p tæng thÓ ViÕt ch­¬ng tr×nh, ch¹y thö, söa ch÷a KiÓm tra lÇn cuèi B­íc 3: Giao hµng, cã thÓ göi qua Internet hoÆc qua 1 ®Üa CD chuyÓn ph¸t nhanh. B­íc 4: Kh¸ch hµng thanh to¸n tiÒn. XuÊt khÈu phÇn mÒm ®ãng gãi C«ng ty phÇn mÒm trong n­íc dùa trªn c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu thÞ tr­êng quèc tÕ cña m×nh, lùa chän s¶n xuÊt s¶n phÈm thÝch hîp b¸n ra thÞ tr­êng. Kh¸ch hµng lµ ng­êi sö dông cuèi cïng. ¦u ®iÓm Kh«ng ph¶i chia sÎ lîi nhuËn N¾m b¾t ®­îc t×nh h×nh thÞ tr­êng Nh­îc ®iÓm Tû lÖ rñi ro cao do ®Çu ra kh«ng ®¶m b¶o Chi phÝ ®Çu t­ cao, tr×nh ®é c¸c nh©n viªn lËp tr×nh ®ßi hái ph¶i rÊt lµnh nghÒ, chuyªn nghiÖp KhuyÕch tr­¬ng s¶n phÈm, dÞch vô trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. PhÇn mÒm lµ s¶n phÈm tiªu biÓu cña c«ng nghÖ th«ng tin, bëi vËy viÖc qu¶ng b¸ thÞ tr­êng vÒ mét lo¹i s¶n phÈm phÇn mÒm còng mang c¸c ®Æc tr­ng cña c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i. §Æc tr­ng næi bËt nhÊt chÝnh lµ viÖc qu¶ng c¸o c¸c s¶n phÈm b»ng trang Web trªn m¹ng Internet, chøa ®ùng nh÷ng néi dung vÒ c«ng ty, lo¹i h×nh s¶n phÈm, dÞch vô cña c«ng ty. Kh¸ch hµng cã thÓ hái th«ng tin qua email hoÆc ®Æt hµng trùc tuyÕn. Bªn c¹nh viÖc sö dông c¸c trang web ®Ó qu¶ng c¸o cßn cã 1 h×nh thøc phæ biÕn kh¸c lµ tham gia c¸c héi chî triÓn l·m quèc tÕ trong lÜnh vùc phÇn mÒm. §©y lµ ®Þa diÓm gÆp gì cña c«ng ty víi c¸c kh¸ch hµng tiÒm n¨ng vµ c¸c ®èi t¸c, lµ c¬ héi ®Ó c¸c c«ng ty phÇn mÒm, c¸c nhµ ®Çu t­ cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc trao ®æi vµ ký kÕt hîp ®ång còng nh­ qu¶ng c¸o h×nh ¶nh c«ng ty víi ng­êi dïng. Më v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i c¸c thµnh phè tËp trung nhiÒu c«ng ty phÇn mÒm lín nh­ Silicon Valley – khu c«ng nghiÖp tËp trung lín nhÊt n­íc Mü – vÉn ®­îc coi lµ thñ ®« phÇn mÒm cña thÕ giíi hoÆc nh÷ng n¬i ®­îc coi lµ thÞ tr­êng tiªu thô phÇn mÒm lín nh­ Mü, T©y ¢u. V¨n phßng ®¹i diÖn kh«ng chØ lµ ®Þa ®iÓm ®Ó liªn hÖ trùc tiÕp kh¸ch hµng mµ cßn lµ nguån cung cÊp th«ng tin hç trî marketing h­íng sang c¸c thÞ tr­êng lín kh¸c bëi b¶n th©n c¸c ®Þa diÓm nµy th­êng n»m trong c¸c khu vùc s«i ®éng cña thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi. ThiÕt lËp c¸c ®èi t¸c cña m×nh ë n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ x©y dùng quan hÖ ®¹i lý. C¸c c«ng ty nµy sÏ lµm ®¹i lý b¸n s¶n phÈm ®ång thêi lÊy c¸c th«ng tin marketing vÒ cho c«ng ty vµ thùc hiÖn t¹i chç c¸c dÞch vô hç trî sau b¸n. Sù cÇn thiÕt ph¶i xuÊt khÈu phÇn mÒm vµ thuËn lîi, khã kh¨n cña ViÖt Nam Lîi Ých cña xuÊt khÈu phÇn mÒm Tr­íc hÕt ®ã lµ mét c¬ héi tuyÖt vêi ®Ó c¸c nhµ s¶n xuÊt cã ®­îc mét mÆt hµng xuÊt khÈu víi ._.chi phÝ ®Çu t­ cho m¸y mãc, d©y chuyÒn s¶n xuÊt thÊp ch­a tõng thÊy. TÊt c¶ nh÷ng g× mµ ng­êi lËp tr×nh viªn cÇn lµ 1 chiÕc m¸y tÝnh ®­îc l¾p ®Æt phÇn mÒm t­¬ng thÝch, nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt ®¬n thuÇn chØ lµ th«ng tin, thø mµ hiÖn t¹i ®· trë nªn dåi dµo h¬n bao giê hÕt nÕu ta kÕt nèi Internet. YÕu tè chÝnh cña s¶n xuÊt phÇn mÒm lµ con ng­êi vµ ®©y còng lµ thÕ m¹nh cña ViÖt Nam, 1 ®Êt n­íc ®«ng d©n vµ cã truyÒn thèng ham häc, cÇn cï, chÞu khã. MÆt kh¸c, xuÊt khÈu phÇn mÒm còng cho phÐp gi¶m thiÓu c¸c chi phÝ nh­ vËn chuyÓn, mua b¶o hiÓm cho hµng ho¸, c¸c kh©u ®i l¹i ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång nhiÒu khi ®­îc thùc hiÖn qua Internet. Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy phï hîp víi nÒn s¶n xuÊt kh«ng ph¸t triÓn l¾m ë ViÖt Nam. H¬n n÷a, xuÊt khÈu phÇn mÒm còng thóc ®Èy s¶n xuÊt phÇn mÒm ph¸t triÓn, më réng thÞ tr­êng, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng cho tÇng líp kü s­ cã tr×nh ®é. VÒ lîi Ých l©u dµi, râ rµng ®©y lµ con ®­êng ng¾n nhÊt ®Ó n­íc ta ®i t¾t ®ãn ®Çu, b¸m s¸t t×nh h×nh tiÕn triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ thÕ giíi, ®©y lµ c¬ héi tèt nhÊt cho sù ph¸t triÓn trong t­¬ng lai cña ®Êt n­íc. Bµi häc thµnh c«ng cña 1 sè n­íc nh­ Ên §é, Philippine Ên §é DÉn ®Çu ngµnh gia c«ng xuÊt khÈu (GCXK) phÇn mÒm ë Ch©u ¸ lµ Ên §é vµ Philippines, trong khi ®ã ngµnh c«ng nghiÖp nµy ë Trung Quèc vµ c¸c n­íc §«ng Nam ¸ kh¸c míi ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. HiÖn t¹i, doanh thu cña ngµnh GCXK phÇn mÒm cña toµn bé c¸c n­íc Ch©u ¸ chiÕm gÇn 90% thÞ tr­êng GCXK phÇn mÒm toµn cÇu. Tõ nh÷ng n¨m 80, chÝnh phñ Ên §é b¾t ®Çu nhËn thøc tiÒm n¨ng chÊt x¸m cña con ng­êi Ên §é trong viÖc ph¸t triÓn phÇn mÒm m¸y tÝnh. N¨m 1986 Ên §é ®­a ra chÝnh s¸ch x©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm m¸y tÝnh, coi ®ã lµ ­u tiªn ®Æc biÖt cña quèc gia. §ã lµ chÝnh s¸ch “XuÊt KhÈu PhÇn MÒm” víi 4 yÕu tè c¬ b¶n: Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc Thu hót ng­êi tµi Ên §é vÒ n­íc lµm viÖc LËp kÕ ho¹ch ®µo t¹o nh©n tµi trong n­íc t¹i kho¶ng 400 tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng KhuyÕn khÝch c¸c tæ chøc t­ nh©n ®øng ra ®µo t¹o mang tÝnh th­¬ng m¹i KhuyÕn khÝch c¸c c«ng ty phÇn mÒm tù ®µo t¹o Ph¸t triÓn c¸c khu c«ng viªn c«ng nghÖ cao phÇn mÒm (Software Technology Park) Nhµ n­íc gãp phÇn ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng (mÆt b»ng, ®iÖn, n­íc, viÔn th«ng) cho c¸c khu c«ng viªn nµy, thu hót c¸c nhµ s¶n xuÊt phÇn mÒm b»ng c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i nh­: Thñ tôc ®Çu t­ nhanh gän ®¬n gi¶n MiÔn thuÕ trong 5 n¨m ®Çu ho¹t ®éng, miÔn gi¶m thuÕ nhËp khÈu §­îc h­ëng mäi ­u ®·i quy ®Þnh cho c¸c ®Æc khu chÕ xuÊt hay khu c«ng nghiÖp tËp trung §¶m b¶o chÊt l­îng KhuyÕn khÝch c¸c c«ng ty phÇn mÒm ®¹t c¸c chøng chØ chÊt l­îng s¶n xuÊt phÇn mÒm ISO 9000, CMM LuËt b¶n quyÒn phÇn mÒm NhËn thøc ®­îc sÏ kh«ng thÓ cã c«ng nghiÖp phÇn mÒm nÕu kh«ng nghiªm tóc b¶o vÖ b¶n quyÒn phÇn mÒm, 6-1994 Ên §é söa ®æi luËt b¶n quyÒn vµ ®­a vµo c¸c quy ®Þnh nghiªm ngÆt chèng ¨n c¾p sao chÐp sö dông bÊt hîp ph¸p phÇn mÒm. C¸c h×nh thøc ph¹t tµi chÝnh vµ ph¹t tï ®­îc ®Æt ra víi téi danh vi ph¹m b¶n quyÒn phÇn mÒm KÕt qu¶ §¹t kÕt qu¶ to lín, x©y dùng ®­îc 1 nÒn c«ng nghiÖp phÇn mÒm v÷ng ch¾c, phôc vô nhu cÇu trong n­íc, xuÊt khÈu phÇn mÒm ®øng thø 3 thÕ giíi. T¨ng h¬n 100 lÇn s¶n l­îng phÇn mÒm trong 10 n¨m ®¹t 10 tû USD trong n¨m 2001 vµ dù kiÕn ®¹t 57 tû USD vµo n¨m 2008, môc tiªu ®­a tû lÖ ng­êi sö dông m¸y tÝnh tõ 500 ng­êi/m¸y xuèng cßn 50 ng­êi/m¸y vµo n¨m 2008 (tµi liÖu sø qu¸n Ên §é). Trong sè 42 c«ng ty ®¹t chøng chØ CMM cao nhÊt bËc 5 cña thÕ giíi cã 24 doanh nghiÖp lµ cña Ên §é. CMM-Capability Maturity Model-H×nh mÉu n¨ng lùc chÝnh x¸c lµ mét chøng chØ cao cÊp nhÊt thÕ giíi dµnh cho c¸c c«ng ty lËp tr×nh. (Computer World) Philippin Philippine lµ n­íc cã ngµnh GCXK phÇn mÒm lín thø hai ë Ch©u ¸. Trong suèt nh÷ng n¨m qua, Philippine ®· x©y dùng ®­îc mét ngµnh IT cã tèc ®é t¨ng tr­ëng tèt. Sè l­îng nh÷ng cö nh©n tèt nghiÖp khoa häc-kü thuËt vµ IT, d©n sè vµ sù ph©n bè tuæi d©n lµ nh÷ng chØ sè cho thÊy kh¶ n¨ng tiÒm tµng vÒ nguån nh©n lùc IT cña mét n­íc. Philippine cã sè d©n lµ 86 triÖu ng­êi vµ hµng n¨m (theo b¸o c¸o cña chÝnh phñ) hä cã 70.000 sinh viªn tèt nghiÖp ngµnh IT. Vµo th¸ng 8 n¨m 2000, Tæng thèng Philippine lµ Joseph Estrada vµ nh÷ng thµnh viªn chÝnh phñ ®· cã chuyÕn th¨m Mü. Trong chuyÕn ®i nµy, chÝnh phñ Philippine ®· tiÕp xóc vµ ký nhiÒu b¶n tho¶ thuËn víi c¸c tËp ®oµn ®a quèc gia cña Mü nh­: America Online, Andersen Consulting, Barnes&Noble, Bechtel, Caltex, Citibank, Flour Daniel, James Martin, Misubishi America, Procter & Gamble vÒ viÖc cam kÕt giao nh÷ng dù ¸n gia c«ng phÇn mÒm cho Philippine, ®ång thêi gióp ®ì Philippine ph¸t triÓn hÖ thèng viÔn th«ng vµ th«ng tin liªn l¹c, c¸c dÞch vô th­¬ng m¹i ®iÖn tö, gi¸o dôc vÒ IT vµ t¹o c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn IT. KÕt qu¶ T¨ng tr­ëng xuÊt khÈu phÇn mÒm hµng n¨m lµ 45%, n¨m 2001 doanh sè xuÊt khÈu phÇn mÒm lµ 1 tû USD ThuËn lîi vµ khã kh¨n cña ViÖt Nam C¸c khã kh¨n cña phÇn mÒm ViÖt nam ThÞ tr­êng ChÊt l­îng cao vµ æn ®Þnh lu«n lu«n lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt mµ c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt nam ph¶i gi¶i quyÕt khi quyÕt ®Þnh tham gia vµo thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi, nÕu kh«ng cã nã, tÊt c¶ c¸c thÕ m¹nh kh¸c cña phÇn mÒm ViÖt nam ®Òu kh«ng cã ý nghÜa g× hÕt. Trong khi viÖc thùc hiÖn mét hai dù ¸n thö nghiÖm víi c¸c b¹n hµng n­íc ngoµi ®¹t kÕt qu¶ cao vÒ chÊt l­îng th­êng kh«ng ph¶i lµ mét khã kh¨n lín ®èi víi c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt nam, viÖc duy tr× vµ th­êng xuyªn n©ng cÊp chÊt l­îng míi thùc sù lµ mét th¸ch thøc lín. §Ó duy tr× chÊt l­îng s¶n phÈm lu«n ë møc cao, c¸c c«ng ty cÇn cã ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng vµ c¸c chi phÝ ®¶m b¶o chÊt l­îng phï hîp. ViÖc hîp t¸c l©u dµi víi c¸c b¹n hµng quèc tÕ chØ cã thÓ ®­îc thùc hiÖn nÕu c¸c c«ng ty ViÖt nam ®¹t ®­îc ®é tr­ëng thµnh nhÊt ®Þnh vÒ quy tr×nh qu¶n lý chÊt l­îng. C¸c tiªu chuÈn vÒ hÖ thèng chÊt l­îng phÇn mÒm trªn thÕ giíi nh­ ISO 9001, CMM, TQM.... chÝnh lµ c¸c khu«n mÉu cho phÐp c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt nam lÊy ®­îc tÊm vÐ vµo cöa nµy. N»m xa c¸c trung t©m kinh tÕ lín cña thÕ giíi vµ chÞu ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch cÊm vËn cña Mü trong mét thêi gian dµi, phÇn mÒm ViÖt Nam nh×n chung ch­a x©y dùng ®­îc mét quan hÖ kh¸ch hµng chiÕn l­îc t¹i c¸c thÞ tr­êng môc tiªu. C¸c c«ng ty ViÖt Nam gÆp mét lùc c¶n lín trong viÖc t×m kiÕm ph­¬ng thøc th©m nhËp kh¸ch hµng t¹i c¸c thÞ tr­êng nh­ Mü, T©y ¢u. ViÖc tham gia t­¬ng ®èi chËm vµo thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi (míi b¾t ®Çu trªn quy m« lín tõ kho¶ng 1998-2000) còng g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n cho c¸c c«ng ty ViÖt Nam trong viÖc tiÕp cËn c¸c kh¸ch hµng t¹i c¸c thÞ tr­êng môc tiªu. Sù hiÖn diÖn cña c¸c c«ng ty khæng lå trong lÜnh vùc dÞch vô tin häc cña c¸c n­íc nh­ Ên §é, Ailen, Nga, Trung Quèc t¹i c¸c thÞ tr­êng nµy sÏ c¶n trë ®¸ng kÓ c¸c c«ng ty ViÖt Nam trong viÖc tiÕp cËn ng­êi sö dông cuèi cïng trong lÜnh vùc phÇn mÒm. Ngo¹i ng÷ vµ kü n¨ng truyÒn th«ng lu«n lµ rµo c¶n trong viÖc më réng quan hÖ b¹n hµng cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt nam. Th«ng th­êng sau khi thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c dù ¸n thö nghiÖm víi c¸c chuyªn viªn chñ chèt cña m×nh (cã kh¶ n¨ng sö dông ngo¹i ng÷ thµnh th¹o), c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam th­êng kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu më réng s¶n xuÊt do thiÕu c¸c nh©n viªn cã kh¶ n¨ng nãi vµ trao ®æi thµnh th¹o b»ng ngo¹i ng÷. ViÖc trao ®æi quan ®iÓm rµnh m¹ch b»ng ngo¹i ng÷ trong tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh ph¸t triÒn phÇn mÒm lµ tèi quan träng cho sù thµnh c«ng cña c¸c dù ¸n phÇn mÒm víi kh¸ch hµng n­íc ngoµi. T×nh h×nh ®µo t¹o Anh ng÷ t¹i c¸c tr­êng phæ th«ng vµ ®¹i häc t¹i ViÖt Nam kh«ng ®¶m b¶o mét sù bæ sung nguån lùc thµnh th¹o ngo¹i ng÷ th­êng xuyªn cho c¸c c«ng ty phÇn mÒm. T×nh h×nh cßn nhiÒu khã kh¨n h¬n ®èi víi c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam ®Þnh h­íng vµo thÞ tr­êng NhËt b¶n v× tiÕng NhËt kh«ng ®­îc d¹y trong tr­êng vµ nguån lùc sö dông ®­îc tiÕng NhËt chÝnh hiÖn nay chÝnh lµ mét sè Ýt ái c¸c sinh viªn ViÖt Nam tèt nghiÖp c¸c tr­êng ®¹i häc cña NhËt b¶n ®· vÒ n­íc. C¸c sù kiÖn gÇn ®©y t¹i Mü nh­ vô khñng bè 11-9 vµ c¸c vô bª bèi vÒ kÕ to¸n cña mét lo¹t c¸c c«ng ty lín t¹i Mü nh­ Enroll, Worldcomm, Xerox... ®ang lµm thÞ tr­êng Mü x¸o ®éng. C¸c c«ng ty Mü chËm ra c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµo phÇn mÒm h¬n tr­íc ®©y vµ nhiÒu dù ¸n phÇn mÒm bÞ gia h¹n hoÆc bÞ huû bá. C¸c sù kiÖn nµy g©y ¶nh h­ëng xÊu ®Õn c¸c n­íc tËp trung vµo xuÊt khÈu phÇn mÒm nãi chung vµ ViÖt nam nãi riªng. M«i tr­êng Mét trong c¸c th¸ch thøc ph¶i kÓ ®Õn lµ ®Þnh kiÕn cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi vÒ gia c«ng phÇn mÒm còng nh­ c«ng nghiÖp phÇn mÒm ViÖt nam. C¸c c«ng ty n­íc ngoµi th­êng cã ®Þnh kiÕn xÊu vÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña c¸c c«ng ty gia c«ng xuÊt khÈu. C¸c vÊn ®Ò vÒ kh¶ n¨ng trao ®æi th«ng tin mét c¸ch hiÖu qu¶ (do bÊt ®ång ng«n ng÷), chÊt l­îng kh«ng ®¶m b¶o, khã kh¨n trong viÖc kiÓm so¸t tiÕn tr×nh dù ¸n vµ sù kh«ng t«n träng c¸c quy t¾c vÒ quyÒn t¸c gi¶ ®ang ng¨n c¶n nhiÒu c«ng ty ë ph­¬ng T©y quyÕt ®Þnh thuª gia c«ng c¸c s¶n phÈm tin häc cña hä. Mét khi c¸c rñi ro trong viÖc gia c«ng cßn lín h¬n c¸c lîi nhuËn do viÖc gia c«ng tin häc mang l¹i, c¸c c«ng ty nµy sÏ kh«ng quyÕt ®Þnh thuª gia c«ng xuÊt khÈu phÇn mÒm. Thªm vµo ®ã, nh×n chung c¸c nhµ qu¶n lý ë ph­¬ng T©y ch­a nh×n nhËn ViÖt Nam nh­ mét ®iÓm tíi cho c¸c dù ¸n gia c«ng phÇn mÒm cña m×nh v× c¸c lý do nh­ lùc l­îng lao ®éng thµnh th¹o tiÕng Anh thÊp, t×nh tr¹ng vi ph¹m b¶n quyÒn cao. T×nh tr¹ng vi ph¹m b¶n quyÒn t¸c gi¶ trong lÜnh vùc phÇn mÒm t¹i ViÖt Nam ®ang ®øng vµo hµng ®Çu thÕ giíi. C¸c c«ng ty phÇn mÒm n­íc ngoµi lo ng¹i r»ng c¸c know-how cña hä sÏ dÔ dµng bÞ lîi dông bëi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh hoÆc ¸p dông cho c¸c dù ¸n phÇn mÒm néi ®Þa. Mét khi c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam ch­a cã c¸c chÝnh s¸ch, quy chÕ nghiªm tóc vÒ viÖc b¶o vÖ quyÒn t¸c gi¶, c¸c c«ng ty phÇn mÒm lín cña thÕ giíi sÏ rÊt e ng¹i trong viÖc thuª gia c«ng s¶n phÈm cña hä t¹i ViÖt nam. Mét trong c¸c h¹n chÕ lín cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam xuÊt khÈu dÞch vô sang T©y ¢u vµ Mü lµ h¹n møc rÊt thÊp dµnh cho ViÖt Nam vÒ c¸c visa lao ®éng (cho phÐp c¸c chuyªn viªn phÇn mÒm ViÖt Nam cã thÓ c«ng t¸c t¹i n­íc së t¹i trong thêi h¹n lín h¬n 3 th¸ng). Chi phÝ cao ®Ó lÊy ®­îc visa H-1B cña Mü (lo¹i dµi h¹n) vµo kho¶ng 2.500USD ®Õn 4.000 USD vµ c¸c thñ tôc xÐt duyÖt r­êm rµ mÊt nhiÒu thêi gian (lªn ®Õn 3 th¸ng) g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n cho c¸c c«ng ty dÞch vô phÇn mÒm ViÖt Nam ®Þnh h­íng vµo thÞ tr­êng Mü. T×nh h×nh còng t­¬ng tù t¹i thÞ tr­êng T©y ¢u. Sù ho¹t ®éng kh«ng ®ång bé cña c¶ nÒn c«ng nghiÖp phÇn mÒm dÉn ®Õn sù ®Çu t­ kh«ng hiÖu qu¶ vµ c¹nh tranh néi bé tiªu cùc gi÷a c¸c c«ng ty. Chóng ta ®ang thiÕu mét tæ chøc tËp trung ®iÒu phèi c¸c ho¹t ®éng tiÕp thÞ, ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån lùc ®Þnh h­íng xuÊt khÈu phÇn mÒm (t­¬ng tù nh­ tæ chøc NASSCOM cña Ên ®é). Ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm ®ang ®­îc thùc hiÖn lÎ tÎ vµ tù ph¸t do s¸ng kiÕn cña mét vµi c«ng ty tin häc nh­ FPT, TMA, Hai Hoa... vµ kh«ng t¹o ®­îc mét h×nh ¶nh ViÖt Nam nh­ mét ®Ých ®Õn cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi khi t×m kiÕm c¬ héi gia c«ng phÇn mÒm. N¨ng lùc Víi nÒn c«ng nghiÖp phÇn mÒm non trÎ, c¸c c«ng ty ViÖt Nam thiÕu nh÷ng chuyªn gia ph©n tÝch phÇn mÒm giµu kinh nghiÖm trong c¸c lÜnh vùc nh­ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn phÇn mÒm, hÖ thèng chÊt l­îng, qu¶n lý sè ho¸. PhÇn lín c¸c c«ng ty phÇn mÒm t¹i ViÖt Nam ®ang ®­îc ®iÒu hµnh bëi mét ®éi ngò qu¶n lý kh«ng cã c¸c kiÕn thøc ch¾c ch¾n vÒ tæ chøc, nh©n sù vµ kinh doanh. Kinh nghiÖm qu¶n lý vµ kü n¨ng ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh phÇn mÒm víi cÊp ®é lín ®ang lµ mét bµi to¸n khã t¹i ViÖt nam. C¸c kinh nghiÖm triÓn khai c¸c dù ¸n tÝch hîp th«ng tin vµ cã ®é phøc t¹p cao vÒ nghiÖp vô trong c¸c lÜnh vùc chuyªn ngµnh ¸p dông nh­ ng©n hµng, viÔn th«ng, giao th«ng vËn t¶i, y tÕ.... cßn rÊt hiÕm t¹i ViÖt nam. Víi nguån nh©n lùc víi kü n¨ng chØ h¹n chÕ trong viÖc sö dông thµnh th¹o c¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh, ViÖt Nam sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc tham gia ®Çy ®ñ vµo chuçi gi¸ trÞ (value-chain) cña vßng ®êi (life-cycle) s¶n phÈm phÇn mÒm bao gåm: m« h×nh ho¸ c¸c qu¸ tr×nh kinh doanh, tÝch hîp hÖ thèng, qu¶n trÞ hÖ thèng, ph¸t triÓn phÇn mÒm vµ b¶o hµnh. Víi c¸c kü n¨ng hiÖn t¹i, c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam hÇu nh­ chØ thÝch hîp cho c¸c giai ®o¹n cuèi (gi¸ trÞ thÊp) trong vßng ®êi s¶n phÈm nh­ ph¸t triÓn phÇn mÒm vµ b¶o hµnh. Trong giai ®o¹n tr­íc m¾t, viÖc xö lý c¸c giai ®o¹n gi¸ trÞ cao cña vßng ®êi phÇn mÒm sÏ ph¶i ®­îc thùc hiÖn bëi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi. Mét tÊm g­¬ng cho c«ng nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam lµ sù ph¸t triÓn cña phÇn mÒm Ên ®é. XuÊt ph¸t tõ giai ®o¹n trÞ gi¸ thÊp (chñ yÕu lµ b¶o hµnh s¶n phÈm), c¸c c«ng ty Ên §é ®· vµ ®ang v÷ng ch¾c tiÕn tíi c¸c giai ®o¹n trÞ gi¸ cao h¬n vµ nhiÒu c«ng ty ®· cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n víi toµn bé vßng ®êi s¶n phÈm. Mét khã kh¨n lín cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam lµ viÖc tuyÓn mé vµ ph¸t triÓn ®éi ngò lËp tr×nh viªn cña m×nh. Trung b×nh mçi n¨m, c¸c tr­êng ®¹i häc kü thuËt t¹i ViÖt Nam cho ra tr­êng kho¶ng xÊp xØ 6000 cö nh©n ®­îc ®µo t¹o trong c¸c lÜnh vùc liªn quan ®Õn tin häc, trong khi con sè nµy ë Ên §é lµ 200.000 ng­êi. Tuy nhiªn trong sè nµy, nh÷ng ng­êi ®ñ kinh nghiÖm vµ kü n¨ng ®Ó tham gia ngay trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt phÇn mÒm lµ rÊt Ýt (do m«i tr­êng thùc hµnh trong c¸c tr­êng ®¹i häc cßn rÊt h¹n chÕ vµ ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ch­a s¸t víi c¸c yªu cÇu cña nÒn c«ng nghiÖp). ViÖc ®µo t¹o tiÕp c¸c nh©n viªn trong c¸c c«ng ty chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch bét ph¸t, chñ yÕu dùa trªn trao ®æi kinh nghiÖm vµ kh«ng cã ch­¬ng tr×nh cô thÓ còng nh­ kh«ng ®­îc hç trî bëi c¸c tr­êng ®¹i häc vµ c¸c viÖn nghiªn cøu. N¨ng lùc tiÕp thÞ cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi cßn rÊt h¹n chÕ vµ chñ yÕu dùa trªn quan hÖ quen biÕt vµ ViÖt kiÒu. C¸c thuËn lîi cña phÇn mÒm ViÖt Nam ThÞ tr­êng Sù t¨ng tr­ëng th­êng xuyªn cña thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi lµ mét ®éng lùc m¹nh kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp phÇn mÒm xuÊt khÈu ViÖt nam. Sù t¨ng tr­ëng nµy ®¹t ®iÓm cùc ®¹i vµo kho¶ng nh÷ng n¨m 1999-2000 khi sù ph¸t triÓn cña phong trµo “dot COM” vµ c¸c nhu cÇu xö lý lçi n¨m 2000 lªn ®Õn ®Ønh ®iÓm. Sù ph¸ s¶n cña c¸c m« h×nh “dot COM” ®Æc thï bëi lîi nhuËn dù kiÕn cao ®· lµm ch÷ng l¹i c¸c nhu cÇu vÒ ®Çu t­ phÇn mÒm cña kinh tÕ thÕ giíi. Tuy nhiªn sù sôp ®æ cña “dot COM” kh«ng g©y ¶nh h­ëng lín ®Õn xu thÕ ph¸t triÓn c¸c hÖ thèng phÇn mÒm B2B (business-to-business) dùa trªn nÒn t¶ng c«ng nghÖ Internet. Nhu cÇu tÝch hîp c¸c doanh nghiÖp dùa trªn c¬ së Internet ngµy cµng t¨ng m¹nh vµ rÊt cã thÓ sÏ ®¸nh dÊu mét giai ®o¹n phôc håi vµ ph¸t triÓn cña phÇn mÒm thÕ giíi. Víi lùc l­îng lËp tr×nh viªn trÎ vµ n¨ng ®éng, ViÖt Nam ®ang cã mét thuËn lîi lín trong viÖc héi nhËp vµo lµn sãng ph¸t triÓn phÇn mÒm nµy cña thÕ giíi. C¸c kh¸ch hµng chÝnh cña phÇn mÒm xuÊt khÈu tËp trung chñ yÕu t¹i c¸c khu vùc kinh tÕ chÝnh cña thÕ giíi nh­ B¾c Mü, T©y ¢u vµ NhËt b¶n nªn sù rñi ro vÒ khñng ho¶ng kinh tÕ côc bé ®­îc gi¶m thiÓu ®¸ng kÓ. C¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam xuÊt khÈu phÇn mÒm (d­íi d¹ng ®ãng gãi hay dÞch vô) vµo c¸c khu vùc nµy sÏ kh«ng gÆp c¸c rñi ro lín vÒ suy gi¶m kinh tÕ nh­ Nam Mü hoÆc Nam ¸ vµ cã ®­îc mét sù ®¶m b¶o t­¬ng ®èi vÒ tèc ®é ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng. Sù phôc håi cña thÞ tr­êng thÕ giíi sau sù kiÖn 11-9 vµ mét lo¹t c¸c bª bèi tµi chÝnh t¹i Mü ®­îc dù b¸o sÏ x¶y ra vµo cuèi 2002 ®Çu 2003 còng sÏ lµ mét c¬ héi tèt cho c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ViÖt nam. Víi lîi thÕ cña ng­êi ®i sau, ViÖt Nam cã thÓ vËn dông bµi häc cña c¸c n­íc ®i ®Çu trong lÜnh vùc ph¸t triÓn phÇn mÒm nh­ Ên ®é, Ailen, Trung quèc... nh»m tiÕp thu c¸c kinh nghiÖm vÒ qu¶n lý s¶n xuÊt phÇn mÒm ë qui m« lín (c¸c dù ¸n kÐo dµi nhiÒu n¨m víi hµng tr¨m ng­êi tham gia). ViÖc ¸p dông c¸c kinh nghiÖm ®· tÝch luü cho phÐp chóng ta tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ vµ thêi gian trong viÖc ®¹t ®­îc ®é tr­ëng thµnh vÒ qu¶n lý s¶n xuÊt phÇn mÒm. Ngoµi ra do kh«ng cã c¸c kinh nghiÖm trong lÜnh vùc m¸y tÝnh lín (mainframe) vµ c¸c c«ng cô lËp tr×nh truyÒn thèng nh­ COBOL, c¸c b¹n hµng thÕ giíi nh×n nhËn ViÖt Nam nh­ mét ®Þa ®iÓm thÝch hîp ®Ó ph¸t triÓn phÇn mÒm dùa trªn c¸c c«ng nghÖ míi (dùa trªn c¸c nÒn t¶ng cña Internet, Microsoft, Java, .NET...). §iÒu nµy gióp chóng ta tr¸nh ®­îc chi phÝ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò lËp tr×nh viªn phï hîp víi c¸c yªu cÇu míi cña phÇn mÒm thÕ giíi. Víi møc thu nhËp b×nh qu©n trªn ®Çu ng­êi vµo lo¹i thÊp trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc Ch©u ¸, ViÖt Nam cã mét lîi thÕ lín vÒ nguån nh©n c«ng gi¸ rÎ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt phÇn mÒm. TÝnh trung b×nh, gi¸ nh©n c«ng t¹i ViÖt Nam rÎ h¬n Mü 6-10 lÇn vµ rÎ h¬n Ên §é kho¶ng 2-3 lÇn. Cïng víi t×nh h×nh l¹m ph¸t trong 5 n¨m gÇn ®©y ®­îc kiÓm so¸t tèt vµ tû gi¸ trao ®æi ngo¹i tÖ gi÷a ®ång ViÖt Nam vµ ®ång §« la Mü ®­îc khèng chÕ, gi¸ nh©n c«ng trong khu vùc phÇn mÒm t¹i ViÖt Nam kh«ng cã xu h­íng t¨ng bÊt th­êng trong thêi gian tíi. Gi¸ nh©n c«ng rÎ vµ ®ång b¶n tÖ æn ®Þnh gióp cho ViÖt Nam cã mét lîi thÕ c¹nh tranh lín so víi c¸c n­íc kh¸c trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu phÇn mÒm. C¸c x¸o ®éng trªn thÞ tr­êng Mü g©y ¶nh h­ëng xÊu ®Õn ph¸t triÓn phÇn mÒm thÕ giíi trong thêi gian gÇn ®©y còng cã thÓ ®­îc xem nh­ mét c¬ héi quý gi¸ cho c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt nam. Trong t×nh huèng khñng ho¶ng, c¸c c«ng ty Mü sÏ xem xÐt l¹i c¸c chi tiªu trong lÜnh vùc phÇn mÒm vµ c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô gi¸ rÎ hiÓn nhiªn sÏ cã c¸c ­u thÕ c¹nh tranh lín h¬n. ViÖc c¾t gi¶m chi tiªu tin häc trong c¸c c«ng ty Mü còng cã nghÜa lµ c¬ héi sÏ lín h¬n cho c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô gia c«ng phÇn mÒm xuÊt khÈu. Râ rµng lµ nÕu c¸c c«ng ty Mü c¾t gi¶m sè nh©n viªn tin häc cña m×nh vµ thuª gia c«ng ngoµi th× l­îng tiÒn tiÕt kiÖm sÏ lµ rÊt ®¸ng kÓ vµ mét khi tiªu chÝ hµng ®Çu ®Ó lùa chän ®èi t¸c lµ gi¸ c¶, c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam (tÊt nhiªn ph¶i ®¹t c¸c yªu cÇu vÒ hÖ thèng chÊt l­îng vµ cã kü n¨ng phï hîp) sÏ cã ­u thÕ h¬n c¸c c«ng ty cña Ên §é còng nh­ Nga, Trung quèc. M«i tr­êng Nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i gÇn ®©y cña chÝnh phñ ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt phÇn mÒm ®ang kÝch thÝch nhiÒu nguån ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi vµo c«ng nghiÖp phÇn mÒm xuÊt khÈu ViÖt nam. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn kh¸ râ qua c¸c ho¹t ®éng vµ tuyªn bè gÇn ®©y cña c¸c nhµ l·nh ®¹o quèc gia. Th¸ng 7/2000 Thñ t­íng chÝnh phñ ký nghÞ quyÕt vÒ x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm ViÖt nam. Héi th¶o vÒ Kinh tÕ Tri thøc tæ chøc ë Hµ néi th¸ng 7/2000 ®· thu hót sù chó ý cña nhiÒu ng­êi. Trong bµi diÔn v¨n kû niÖm 110 n¨m ngµy sinh Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ trong ph¸t biÓu chuÈn bÞ néi dung §¹i héi §¶ng lÇn thø 9, Tæng bÝ th­ Lª Kh¶ Phiªu ®· nhÊn m¹nh viÖc chóng ta cÇn nhanh chãng tiÕp cËn vµ h×nh thµnh nÒn kinh tÕ tri thøc. C¸c chÝnh s¸ch gi¶m thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm vµ ho·n thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam ®ang tÝch cùc thu hót sù quan t©m cña c¸c c«ng nghiÖp phÇn mÒm thÕ giíi. ViÖc h×nh thµnh c¸c trung t©m c«ng nghÖ cao nãi chung vµ phÇn mÒm nãi riªng nh­ khu Hoµ L¹c phÝa b¾c vµ khu Quang Trung phÝa nam ®· vµ ®ang thu hót sù quan t©m ®Çu t­ cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam còng nh­ thÕ giíi. Cïng víi viÖc gia t¨ng c¸c xung ®ét khu vùc nh­ Ên §é - Pakistan, Indonesia... c¸c c«ng ty ph­¬ng T©y b¾t ®Çu xóc tiÕn t×m ph­¬ng thøc ®a d¹ng ho¸ c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô nh»m phßng ngõa vµ lo¹i trõ c¸c rñi ro vÒ chiÕn tranh. Trong khung c¶nh ®ã, c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam cã ®­îc nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh ®¸ng kÓ so víi c¸c c«ng ty Ên ®é, Indonesia vµ Philippines do t×nh h×nh chÝnh trÞ æn ®Þnh vµ m«i tr­êng kinh doanh an toµn. N¨ng lùc C¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam nh×n chung cã tuæi ®êi trung b×nh nhá h¬n 5 n¨m vµ cã ®éi ngò qu¶n lý trÎ, n¨ng ®éng. Tuy ch­a ®­îc trang bÞ c¸c kiÕn thøc qu¶n lý doanh nghiÖp mét c¸ch hÖ thèng, ®éi ngò qu¶n lý cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam th­êng mÒm dÎo vµ thÝch nghi nhanh chãng víi c¸c sù thay ®æi vÒ yªu cÇu cña thÞ tr­êng. Do ®Æc tÝnh nµy, c¸c c«ng ty ViÖt Nam cã mét kh¶ n¨ng xö lý t×nh huèng rÊt cao vµ kh¶ n¨ng sèng sãt trong c¸c khñng ho¶ng cao. NÕu ®­îc bæ sung kh¶ n¨ng x©y dùng tÇm nh×n vµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc, c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam sÏ cã thÓ c¹nh tranh thµnh c«ng h¬n trªn thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi. PhÇn lín c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam lµ c«ng ty cì nhá (kho¶ng d­íi 100 nh©n viªn) víi ®éi ngò qu¶n lý ®­îc tr­ëng thµnh vµ xuÊt th©n tõ lËp tr×nh viªn. §iÒu ®ã cho phÐp gi¶m thiÓu rÊt nhiÒu c¸c chi phÝ phô qu¶n lý vµ thiÕt lËp hÖ thèng s¶n xuÊt kh«ng quan liªu. Víi ®éi ngò nh©n viªn trÎ vµ ham hiÓu biÕt, c¸c c«ng ty ViÖt Nam rÊt thÝch hîp cho c¸c dù ¸n yªu cÇu ¸p dông c¸c c«ng nghÖ míi nh­ Internet, phÇn mÒm cÊu thµnh (component technology)... vµ dÔ thÝch nghi víi m«i tr­êng c«ng nghÖ thay ®æi liªn tôc. C¸c lËp tr×nh viªn ViÖt Nam nh×n chung cã kh¶ n¨ng lµm viÖc víi c­êng ®é lín vµ søc Ðp cao. §iÒu nµy rÊt quan träng cho viÖc ph¸t triÓn c¸c øng dông c«ng nghÖ míi khi mµ søc Ðp tõ thÞ tr­êng ®Ó c¾t gi¶m thêi gian giao hµng mµ vÉn ph¶i ®¶m b¶o chÊt l­îng cao lµ rÊt lín. Nh×n chung c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam ®Òu sö dông ph­¬ng ¸n sö dông vèn tù cã vµ kh«ng dùa nhiÒu vµo c¸c nguån ®Çu t­ bªn ngoµi. C¬ chÕ sö dông vèn nµy tuy kh«ng kÝch thÝch sù ph¸t triÓn nh¶y vät cho c¸c c«ng ty nh­ng l¹i b¶o ®¶m mét sù an toµn cao trong c¸c t×nh huèng khã kh¨n cña thÞ tr­êng. §iÒu nµy ®­îc quan s¸t qua t×nh tr¹ng rÊt Ýt c¸c c«ng ty phÇn mÒm bÞ ph¸ s¶n (ë Silicon Valey - Mü trung b×nh mét n¨m cã 2000 c«ng ty ph¸ s¶n). ChÝnh v× vËy, c¸c c«ng ty cã kh¶ n¨ng tån t¹i l©u dµi vµ tÝch luü ®­îc c¸c kiÕn thøc vÒ chuyªn ngµnh còng nh­ gi÷ ®­îc ®éi ngò nßng cèt giái. §iÓm nµy ®­îc c¸c c«ng ty phÇn mÒm n­íc ngoµi ®¸nh gi¸ cao khi t×m ®èi t¸c gia c«ng phÇn mÒm. Trªn ®©y lµ nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ nÒn c«ng nghiÖp phÇn mÒm xuÊt khÈu còng nh­ nh÷ng thuËn lîi khã kh¨n cña ViÖt Nam khi tham gia vµo nghµnh c«ng nghiÖp nµy. Ch­¬ng hai chóng ta sÏ xem xÐt cô thÓ qu¸ tr×nh xuÊt khÈu phÇn mÒm ë mét c«ng ty hµng ®Çu ViÖt Nam vÒ xuÊt khÈu phÇn mÒm-c«ng ty FPT-tõ nh÷ng b­íc ®Çu chuÈn bÞ c¬ së vËt chÊt, nh©n lùc ®Õn t×m kiÕm thÞ tr­êng, marketing, më réng vµ tiªu chuÈn ho¸ s¶n xuÊt. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm t¹i c«ng ty FPT Kh¸i qu¸t vÒ c«ng ty FPT Giíi thiÖu vÒ c«ng ty FPT C«ng ty Cæ phÇn Ph¸t triÓn §Çu t­ C«ng nghÖ FPT (The Corporation for Financing and Promoting Technology) ®­îc thµnh lËp ngµy 13 th¸ng 9 n¨m 1988 theo quyÕt ®Þnh sè 178/Q§-TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ viÖc chuyÓn doanh nghiÖp nhµ n­íc C«ng ty Ph¸t triÓn §Çu t­ C«ng nghÖ thuéc Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng thµnh C«ng ty Cæ phÇn Ph¸t triÓn C«ng nghÖ FPT. Tõ chç chØ cã 13 thµnh viªn s¸ng lËp n¨m 1988 ®Õn nay c«ng ty ®· cã b­íc ph¸t triÓn v­ît bËc víi gÇn 1000 nh©n viªn, doanh thu n¨m 2001 lµ 1400 tû VND, trë thµnh c«ng ty tin häc sè 1 ViÖt Nam, dÉn ®Çu trong hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc cña c«ng nghÖ th«ng tin. Mét sè mèc ph¸t triÓn 1988: Thµnh lËp t¹i Hµ Néi 1989: XuÊt khÈu m¸y tÝnh cho ViÖn Hµn L©m khoa häc Liªn X«, më v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i Moscow 1990: Thµnh lËp FPT HCM 1991: Thùc hiªn gi¶i ph¸p phÇn mÒm vÒ kÕ to¸n vµ ng©n hµng The Biggest Distributor of Olivetti in Vietnam 1994-95 Nhµ ph©n phèi lín nhÊt ViÖt Nam cña IBM vµ Compaq §Ö tr×nh dù ¸n khu c«ng nghÖ cao Hoµ L¹c §­a vµo sö dông m¹ng TTVN – m¹ng WAN ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam Trë thµnh nhµ cung cÊp dÞch vô Internet ISP and ICP lín thø hai ë ViÖt Nam Nhµ ph©n phèi chÝnh thøc cña ORACLE vµ Microsoft §¹t danh hiÖu “C«ng ty thµnh c«ng nhÊt trong lÜnh vùc khoa häc c«ng nghÖ ” do Bé Khoa häc vµ c«ng nghÖ m«i tr­êng trao tÆng 1998: N¨m thø 3 liªn tiÕp ®Æt danh hiÖu c«ng ty tin häc sè 1 ViÖt Nam NhËn hu©n ch­¬ng lao ®éng h¹ng nh× cña nhµ n­íc. 1999: Thµnh lËp chi nh¸nh FPT-India. Thµnh lËp trung t©m ®µo t¹o lËp tr×nh viªn quèc tÕ (FPT_APTECH) §¹t chøng chØ ISO 9001 2000 LÇn ®Çu tiªn ¸p dông m« h×nh OSDC víi Harvey Nash (UK). Më v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i Silicon Valley. Kh¸ch hµng phÇn mÒm lín IBM, NTT-IT §¹t chøng chØ ISO 9001:2000 (lµ c«ng ty tin häc ®Çu tiªn ë §«ng Nam ¸ ®¹t chøng chØ nµy) C«ng ty tin häc uy tÝn nhÊt ViÖt Nam (PCWorld) §­îc gi¶i th­ëng “Trung t©m ®µo t¹o tèt nhÊt ” cña Aptech India 2002 §¹t chøng chØ SEI - CMM CÊp 4 (lµ c«ng ty tin häc ®Çu tiªn ë §«ng Nam ¸ ®¹t chøng chØ nµy) NhËn giÊy phÕp IXP C¬ cÊu tæ chøc FPT S¬ ®å tæ chøc c«ng ty FPT Ban l·nh ®¹o: Chñ tÞch H§QT & Tæng Gi¸m ®èc: PGS. TS. Tr­¬ng Gia B×nh Phã Tæng gi¸m ®èc Tin häc: TS. Bïi Quang Ngäc Phã Tæng gi¸m ®èc phô tr¸ch phÝa nam : ¤ng Hoµng Minh Ch©u Phã Tæng gi¸m ®èc C«ng nghÖ: ¤ng Phan Ng« Tèng H­ng Phã Tæng gi¸m ®èc Tµi chÝnh: ¤ng Lª Quang TiÕn Ban l·nh ®¹o c«ng ty cã quyÒn h¹n vµ chÞu tr¸ch nhiÖm cao nhÊt tr­íc toµn c«ng ty vÒ mäi chÝnh s¸ch, ®­êng lèi ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña c«ng ty bao gåm chiÕn l­îc kinh doanh, c¸ch thøc sö dông vèn, chÝnh s¸ch nh©n sù, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c bé phËn... C¸c bé phËn: FSOFT (FPT Software) : Trung t©m xuÊt khÈu phÇn mÒm FPT, lµ ®¬n vÞ thùc hiÖn c¸c ®¬n ®Æt hµng cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi. §©y lµ ®¬n vÞ tËp trung c¸c lËp tr×nh viªn giái nhÊt cña FPT ®­îc t¸ch ra tõ FSS n¨m 1999 vµ ph¶i tr¶i qua c¸c kú s¸t h¹ch rÊt khã kh¨n vÒ chuyªn m«n , ngo¹i ng÷. N¨m 2001, Fsoft lµ ®¬n vÞ xuÊt khÈu phÇn mÒm cao nhÊt ViÖt Nam víi doanh sè xuÊt khÈu lµ 1,7 triÖu USD. FUSA( FPT USA) : V¨n phßng ®¹i diÖn FUSA ®­îc thµnh lËp th¸ng 1 n¨m 2000 t¹i San Jose, CA, USA víi môc ®Ých kiÕm c¸c hîp ®ång trªn ®Êt Mü vÒ cho Fsoft Hµ Néi, Fsoft TP HCM vµ FIndia. Sau ®ã m« h×nh v¨n phßng nµy sÏ ®­îc nh©n réng ra thµnh mét m¹ng l­íi v¨n phßng cña FPT trªn toµn cÇu tËp trung ë B¾c Mü, T©y ¢u vµ NhËt B¶n. FINDIA (FPT INDIA) : Chi nh¸nh FPT India ®­îc thµnh lËp ngµy 13 th¸ng 11 n¨m 1999 t¹i Bangalore, India víi môc ®Ých ban ®Çu lµ ®¹i diÖn cho FPT t¹i thñ ®« CNTT cña ch©u ¸, häc tËp kinh nghiÖm x©y dùng mét c«ng ty phÇn mÒm chuyªn nghiÖp. FPT India sÏ lµ c©y cÇu kÕt nèi gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt phÇn mÒm trong n­íc víi nÒn c«ng nghiÖp phÇn mÒm tiªn tiÕn cña Ên §é. ViÖc kÕt nèi nµy sÏ gióp ViÖt Nam nhanh chãng cËp nhËt ®­îc nh÷ng c«ng nghÖ míi nhÊt, tiÕp thu ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm qu¶n lý quý b¸u cña c¸c tËp ®oµn hµng ®Çu trªn thÕ giíi vµ c¸c c«ng nghÖ cao cÊp ®Ó chuyÓn giao vµ ¸p dông vµo c¸c dù ¸n cña ViÖt Nam còng nh­ xuÊt khÈu. Ngoµi ra, FPT India thùc hiÖn c¸c ®¬n ®Æt hµng phÇn mÒm ngay trªn ®Êt b¹n b»ng c¸ch thuª lËp tr×nh viªn b¶n xø. FAT (FPT-APTECH) : Trung t©m ®µo t¹o lËp tr×nh viªn quèc tÕ FPT-APTECH ®­îc thµnh lËp ngµy 16 vµ 17 th¸ng 9 n¨m 1999 t¹i Hµ Néi vµ TP HCM, lµ kÕt qu¶ cña sù hîp t¸c gi÷a c«ng ty ph¸t triÓn §Çu T­ C«ng NghÖ (FPT) vµ APTECH Limited trong khu«n khæ hîp t¸c ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin gi÷a chÝnh phñ ViÖt Nam vµ Ên §é. H×nh thøc hîp t¸c gi÷a hai c«ng ty lµ franchise, theo ®ã phÝa APTECH sÏ cung cÊp know-how vÒ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, qu¶n lý trung t©m, gi¸o tr×nh, gi¸o ¸n, qu¸ tr×nh chÊt l­îng, s¸t h¹ch vµ cÊp chøng chØ ®Çu ra... C«ng ty FPT chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc ®iÒu hµnh trung t©m theo ®óng quy tr×nh do APTECH ®Æt ra, x©y dùng ®éi ngò gi¸o viªn, thùc hiÖn nghÜa vô tµi chÝnh víi APTECH. Trung t©m ®µo t¹o lËp tr×nh viªn quèc tÕ FPT-APTECH lµ mét phÇn quan träng trong chiÕn l­îc h­íng ngo¹i cña FPT trong thËp tû tíi, cung cÊp c¸c lËp tr×nh viªn chuyªn nghiÖp cho c¸c dù ¸n xuÊt khÈu phÇn mÒm cña c«ng ty còng nh­ thóc ®Èy phong trµo lµm phÇn mÒm vµ ®µo t¹o lËp tr×nh viªn trong c¶ n­íc. FIS (FPT Information System) : Trung t©m hÖ thèng th«ng tin phôc vô c¸c dù ¸n tin häc ho¸ lín cña kh¸ch hµng bao gåm t­ vÊn gi¶i ph¸p, thiÕt kÕ hÖ thèng, chän thiÕt bÞ,m¸y tÝnh, l¾p ®Æt vµ lËp tr×nh phÇn mÒm ®i kÌm. Kh¸ch hµng chÝnh lµ Tæng côc ThuÕ, Bé Tµi chÝnh, Bé C«ng an, Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­...FIS lµ “qu¶ ®Êm thÐp” cña FPT víi hiÖu qu¶ kinh doanh hµng n¨m lín nhÊt FPT FOX (FPT Online Exchange) : Trung t©m DÞch vô trùc tuyÕn FPT, khëi ®Çu lµ m¹ng TTVN rÊt quen thuéc víi nhiÒu ng­êi ViÖt Nam khi ch­a cã Internet, cã nhiÖm vô cung cÊp c¸c dÞch vô Internet nh­ web, mail, hosting...FOX ®ång thêi cßn cho ra ®êi tê b¸o ®iÖn tö VnExpress víi rÊt nhiÒu chuyªn môc nh­ ®êi sèng, kinh tÕ, chÝnh trÞ, thÓ thao, v¨n ho¸...n¬i th«ng tin ®­îc cËp nhËt hµng ngµy vµ hoµn toµn miÕn phÝ. FOX hiªn chiÕm 32% thÞ tr­êng Internet ViÖt Nam. FOX lµ bé phËn ph¸t triÓn nhanh nhÊt FPT. FSS (FPT Software Solution) : Trung t©m gi¶i ph¸p phÇn mÒm – còng chuyªn lËp tr×nh ra c¸c lo¹i phÇn mÒm nh­ Fsoft nh­ng ®Ó phôc vô cho thÞ tr­êng ViÖt Nam. FSS ®· lµm ra rÊt nhiÒu phÇn mÒm phôc vô c¸c ng©n hµng trong ®Ò ¸n tù ®éng ho¸ ng©n hµng cña nhµ n­íc còng nh­ cho qu¶n lý doanh nghiÖp nh­ qu¶n lý nh©n viªn, qu¶n lý hµng b¸n, hµng tån, qu¶n lý tµi chÝnh, kÕ to¸n. FPS (FPT Project Supplier) : Trung t©m hç trî dù ¸n FPT, thµnh lËp ®Çu n¨m 2000 cã môc ®Ých hç trî c¸c doanh nghiÖp IT kh¸c x©y dùng gi¶i ph¸p cho kh¸ch hµng, ®¸nh dÊu mét cè g¾ng cña FPT thÓ hiÖn vai trß ®Çu ®µn cña m×nh trong nghµnh c«ng nghÖ th«ng tin ViÖt Nam. FDR ( FPT Dealer) : Trung t©m b¸n bu«n m¸y tÝnh vµ thiÕt bÞ m¸y tÝnh, m¸y v¨n phßng nh­ m¸y in, m¸y fax, m¸y quÐt, m¸y photocopy... §©y lµ ®¬n vÞ cã doanh sè lín nhÊt FPT, ®­a FPT trë thµnh nhµ ph©n phèi thiÕt bÞ c«ng nghÖ th«ng tin lín nhÊt ViÖt Nam (Doanh sè n¨m 2002 lµ 69,2 triÖu USD, bá xa tÊt c¶ c¸c ®èi thñ thø 2 , thø 3 trong thÞ tr­êng ph©n phèi) FMB (FPT Mobile) : Trung t©m b¸n bu«n, b¸n lÎ ®iÖn tho¹i di ®éng ®ång thêi lµ nhµ ph©n phèi vµ b¶o hµnh s¶n phÈm cho c¸c h·ng ®iÖn tho¹i næi tiÕng trªn thÕ giíi nh­ Motorola, Ericsson... FMB cóng ®¶m nhiÖm dÞch vô hoµ m¹ng ¨n hoa hång cña VMS. §©y lµ mét trong c¸c ®¬n vÞ cã doanh sè cao nhÊt FPT. FTT ( Phi Tin) : C«ng ty trùc thuéc FPT kinh doanh tÊt c¶ nh÷ng g× kh«ng liªn quan ®Õn tin häc. Nh÷ng ngµy míi thµnh lËp bé phËn nµy bu«n b¸n kinh doanh ®ñ thø tõ lµm du lÞch, bu«n b¸n quÇn ¸o,s¾t thÐp ®Ðn b¸n vÐ m¸y bay, bu«n « t«... Ngµy nay, c¸c mÆt hµng chñ yÕu lµ c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ c«ng nghiÖp nh­ m¸y l¹nh, m¸y b¬m... FSM (FPT Service Maintenance) : Trung t©m b¶o hµnh s¶n phÈm cña FPT chuyªn söa ch÷a c¸cm s¶n phÈm cña c«ng ty, ®ång thêi lµ trung t©m b¶o hµnh uû quyÒn cña c¸c h¸ng s¶n xuÊt m¸y tÝnh l¬n trªn thÕ giíi th­ IBM, COMPAQ, HP...Trung t©m kh«ng chØ b¶o hµnh ë Hµ Néi mµ cßn cã ®éi b¶o hµnh ë c¸c tØnh xa. FAD (FPT Administration) : Phßng hµnh chÝnh qu¶n trÞ, chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒu hµnh mét sè c«ng viÖc hµnh chÝnh hµng ngµy vµ c¸c c«ng viÖc liªn quan ®Õn tiÕp kh¸ch, chuÈn bÞ mÆt b»ng cho c¸c bé phËn, qu¶n lý b¶o vÖ, l¸i xe, lao c«ng... FHR (FPT Human Resource) : Phßng nh©n sù chÞu tr._.kinh nghiÖm. Sau ®ã chóng ta cã thÓ chuyÓn dÞch ®Õn c¸c thÞ tr­êng cã lîi nhuËn cao h¬n nh­ thÞ tr­êng phÇn mÒm ®ãng gãi hoÆc phÇn mÒm tÝch hîp. B­íc ®i nµy ®· ®­îc ¸p dông thµnh c«ng t¹i Ên §é vµ hiÖn ®ang ®­îc c¸c n­íc nh­ Trung Quèc, Philippines, Indonesia ¸p dông. C¸c thuËn lîi vµ khã kh¨n chÝnh cña ViÖt Nam trong viÖc tham gia c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau trong thÞ tr­êng phÇn mÒm dÞch vô thÕ giíi ®­îc ph©n tÝch trong b¶ng sau: XuÊt khÈu lao ®éng Gia c«ng xuÊt khÈu ThuËn lîi - Kh¶ n¨ng thu ®­îc lîi nhuËn nhanh vµ Ýt rñi ro do kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®Õn s¶n phÈm cuèi cïng. - M« h×nh kinh doanh t­¬ng ®èi ®¬n gi¶n. - Kh«ng ®ßi hái ®Çu t­ vµo h¹ tÇng c¬ së (m¹ng viÔn th«ng, nhµ cöa). - Gióp x©y dùng c¬ së h¹ tÇng t¹i chç còng nh­ nguån nh©n lùc ban ®Çu cho nÒn c«ng nghiÖp phÇn mÒm ViÖt nam. - Kh«ng ®ßi hßi kh¶ n¨ng ngo¹i ng÷ cao cña mäi nh©n viªn. - Gióp ph¸t triÓn kinh nghiÖp vÒ qu¶n trÞ c¸c dù ¸n lín. Khã kh¨n - §ßi hái kh¶ n¨ng ngo¹i ng÷ cao cña c¸c nh©n viªn. - §ßi hái kinh nghiÖm chuyªn ngµnh nhÊt ®Þnh. - Sù t­¬ng ®ång vÒ v¨n ho¸. - Phô thuéc nhiÒu vµo h¹ tÇng viÔn th«ng. - Khã thuyÕt phôc c¸c c«ng ty thÕ giíi thuª gia c«ng phÇn mÒm t¹i ViÖt nam. C¸c n­íc nh­ Ên ®é, Philippines ®· rÊt thµnh c«ng víi viÖc x©y dùng nÒn c«ng nghiÖp phÇn mÒm b¾t ®Çu tõ m« h×nh xuÊt khÈu lao ®éng vµ hiÖn giê ®· chuyÓn dÞch kho¶ng 50% doanh thu sang m« h×nh gia c«ng xuÊt khÈu. §iÓm m¹nh chÝnh ®­îc hai n­íc trªn khai th¸c chÝnh lµ tr×nh ®é giao tiÕp b»ng tiÕng Anh rÊt cao cña c¸c nguån nh©n lùc cña m×nh. C¸c chÝnh s¸ch ®Þnh h­íng cña chÝnh phñ C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn chÝnh s¸ch NhiÖm vô c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc Sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta tiÕn hµnh trong nh÷ng ®iÒu kiÖn míi, víi nh÷ng con ®­êng míi, c«ng nghÖ míi, nh÷ng c«ng cô kü thuËt míi mµ tr­íc ®©y khi c¸c n­íc ph¸t triÓn khëi ®Çu c«ng nghiÖp hãa ch­a cã. Sù nghiÖp nµy ®ßi hái sù hç trî tÝch cùc cña ngµnh CNTT ®Æc biÖt lµ phÇn mÒm, lÊy CNTT lµm ®éng lùc ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh dÞch chuyÓn c¬ cÊu nÒn kinh tÕ, ®¹t tíi nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp vµ kinh tÕ tri thøc. §Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc kh«ng thÓ kh«ng sö dông vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm. Ph¸t triÓn C«ng nghiÖp phÇn mÒm thµnh ngµnh kinh tÕ quan träng Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, d­íi t¸c ®éng tÝch cùc cña chÝnh s¸ch ®æi míi nÒn kinh tÕ cïng víi viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng ban ®Çu vÒ CNTT, c«ng nghiÖp phÇn mÒm ®· cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn. C«ng nghiÖp phÇn mÒm vµ ®Æc biÖt lµ xuÊt khÈu phÇn mÒm ®­a l¹i lîi nhuËn cao vµ sÏ chiÕm mét tû lÖ ®¸ng kÓ trong GDP cña ®Êt n­íc. Nhu cÇu héi nhËp cña c¸c ngµnh kinh tÕ x· héi víi khu vùc vµ quèc tÕ Qu¸ tr×nh héi nhËp vµ toµn cÇu hãa ®ßi hái ph¶i ph¸t triÓn CNTT ®Ó t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt trao ®æi, chia xÎ th«ng tin gi÷a c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n. CNTT gióp ta chñ ®éng héi nhËp vµ tham gia toµn cÇu hãa theo c¸ch cã lîi nhÊt cho ®Êt n­íc, cho d©n téc. Ph¸t triÓn C«ng nghÖ phÇn mÒm sÏ gióp chóng ta rót ng¾n kho¶ng c¸ch ®Ó tiÕn tíi héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi, chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn b­íc vµo x· héi th«ng tin vµ nÒn kinh tÕ tri thøc cña thÕ kû 21. Nhu cÇu phôc vô an ninh quèc gia vµ quèc phßng Ph¸t triÓn CNTT vµ phÇn mÒm øng dông trong c¸c ngµnh an ninh vµ quèc phßng lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu quan träng ®Ó n©ng cao søc chiÕn ®Êu cña c¸c lùc l­îng vò trang, ®¶m b¶o cho an ninh quèc gia. §Æc biÖt trong chiÕn tranh hiÖn ®¹i, an toµn vµ an ninh th«ng tin g¾n liÒn víi an ninh quèc gia vµ quèc phßng. §Þnh h­íng chiÕn l­îc cña §¶ng vµ Nhµ n­íc XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhu cÇu trªn, ngay tõ nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp niªn 90, Nhµ n­íc ta ®· sím thÊy ®­îc ý nghÜa chiÕn l­îc vµ vai trß quan träng cña c«ng nghÖ phÇn mÒm ®èi víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. Ngµy 4/8/1993, Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· ký NghÞ quyÕt 49/CP vÒ ph¸t triÓn CNTT ë ViÖt nam, trong ®ã s¶n xuÊt phÇn mÒm ®­îc coi lµ träng t©m cña CNTT “X©y dùng c¬ së cho mét nghµnh c«ng nghiÖp c«ng nghÖ th«ng tin, lµm ra c¸c s¶n phÈm dÞch vô tin häc cã gi¸ trÞ, ­u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ph©n mÒm”. Qua nhiÒu lÇn söa ®æi c¸c dù th¶o, ngµy 3/3/1998 ChÝnh phñ ®· ra quyÕt ®Þnh triÓn khai Ch­¬ng tr×nh Kinh tÕ - Kü thuËt vÒ CNTT (QuyÕt ®Þnh 54/1998/Q§/Ttg) trong ®ã nªu râ môc tiªu cña Ch­¬ng tr×nh lµ x©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ phÇn mÒm thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän ®­a ®Êt n­íc cÊt c¸nh trong thÕ kû 21, cô thÓ lµ: §Õn n¨m 2005, n­íc ta sÏ ®¹t s¶n l­îng phÇn mÒm kho¶ng 500-800 triÖu §«la Mü víi møc t¨ng tr­ëng cao vµ æn ®Þnh. Cã mét ®éi ngò ho¹t ®éng trong lÜnh vùc phÇn mÒm kho¶ng 30.000 ®Õn 40.000 ng­êi víi s¶n l­îng lµm ra tÝnh theo ®Çu ng­êi kho¶ng 15.000-20.000 §«la Mü/n¨m. Ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm cã chÊt l­îng cao, c©n ®èi gi÷a nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu. Trong giai ®o¹n tõ n¨m 2000-2003, Ch­¬ng tr×nh ­u tiªn tËp trung cho ph¸t triÓn phÇn mÒm vµ dÞch vô tin häc nh»m môc tiªu xuÊt khÈu phÇn mÒm. C¸c biÖn ph¸p sau ®· ®­îc v¹ch ra: X©y dùng, hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn C«ng nghÖ Th«ng tin ®Æc biÖt lµ cho ph¸t triÓn phÇn mÒm. §µo t¹o nguån nh©n lùc cho ph¸t triÓn phÇn mÒm. Hç trî vÒ c¬ së h¹ tÇng cho c¸c doanh nghiÖp chuyªn lµm phÇn mÒm xuÊt khÈu nãi riªng vµ cho ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm nãi chung. T¹o dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng ngoµi n­íc. ChuyÓn giao c«ng nghÖ, thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu. X©y dùng c¸c quÜ tµi chÝnh hç trî ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm. Ph¸t triÓn mét sè s¶n phÈm CNTT cã tÝnh ®Æc thï. Ngµy 5/6/2000 ChÝnh phñ l¹i ra NghÞ quyÕt 07/2000/NQ-CP vÒ viÖc X©y dùng vµ ph¸t triÓn C«ng nghiÖp phÇn mÒm giai ®o¹n 2000-2005. NghÞ quyÕt nµy ®· ®¸nh dÊu mét b­íc tiÕn míi trong sù quan t©m vµ quyÕt t©m cña ChÝnh phñ trong viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän vµ cã tèc ®é ph¸t triÓn cao. Víi nh÷ng nhu cÇu míi nhu cÇu míi vÒ ph¸t triÓn CNTT, c¸c môc tiªu cô thÓ bao gåm: - PhÊn ®Êu ®¹t gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp phÇn mÒm kho¶ng 500 triÖu §«la Mü trong ®ã chñ yÕu lµ thu tõ xuÊt khÈu phÇn mÒm (~50%). - §µo t¹o ®­îc kho¶ng 25.000 ®Õn 30.000 chuyªn gia phÇn mÒm cã tr×nh ®é cao, th«ng th¹o tiÕng Anh. Nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu nµy, c¸c nhµ ®Çu t­ vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt phÇn mÒm sÏ ®­îc h­ëng c¸c chÝnh s¸ch thuéc diÖn ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t­. Theo ®ã, nhµ n­íc sÏ ¸p dông møc ­u ®·i hiÖn hµnh cao nhÊt, t¹o thuËn lîi tèi ®a cho c¸c doanh nghiÖp lµm phÇn mÒm xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ vÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp theo LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc vµ LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. S¶n phÈm vµ dÞch vô phÇn mÒm ®­îc s¶n xuÊt vµ cung cÊp trong n­íc kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, nÕu xuÊt khÈu th× ®­îc ¸p dông thuÕ suÊt 0% vµ ®­îc hoµn thuÕ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt... Nhµ n­íc cßn cã c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu lùc ph¸p luËt ®èi víi viÖ thi hµnh vµ b¶o vÖ quyÒn t¸c gi¶ ®èi víi s¶n phÈm phÇn mÒm, ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch phï hîp vÒ xuÊt b¶n, kiÓm tra xuÊt khÈu, nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm... Thùc hiÖn chØ ®¹o cña chÝnh phñ, Bé Khoa Häc- C«ng NghÖ vµ M«i Tr­êng ®· so¹n th¶o ®Ò ¸n ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm giai ®o¹n 2000-2005 víi tæng kinh phÝ ®Çu t­ lµ 120 triÖu USD, trong ®ã dµnh ­u tiªn nhiÒu nhÊt cho ph¸t triÓn nguån nh©n lùc víi 68 triÖu USD, v× ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ph¸t triÓn phÇn mÒm ®¹t tæng s¶n l­îng kho¶ng 500 triÖu USD vµo n¨m 2005 th× yÕu tè then chèt lµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. §Ò ¸n còng ®Ò xuÊt dµnh 50 triÖu USD ®Çu t­ cho x©y dùng c¬ b¶n h¹ tÇng ph¸t triÓn phÇn mÒm cho c¸c doanh nghiÖp lín, ®ã lµ c¸c doanh nghiÖp cã kim ngh¹ch xuÊt khÈu phÇn mÒm cao hoÆc c¸c doanh nghiÖp ®· ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn cô thÓ cã tÝnh kh¶ thi. Ngoµi ra sÏ dµnh 2 triÖu USD cho c«ng t¸c xóc tiÐn th­¬ng m¹i, hç trî ph¸t triÓn thÞ tr­êng, v× hiÖn nay kh©u qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm phÇn mÒm cña ViÖt Nam ra thÞ tr­êng thÕ giíi cßn nhiÒu h¹n chÕ. Ngoµi ®Ò xuÊt vÒ kinh phÝ ®Çu t­, tõ ý kiÕn ®ãng gãp cña giíi c«ng nghÖ th«ng tin ®· ®­îc tæng hîp trong thêi gian qua, ®Ò ¸n cßn kiÕn nghÞ víi chÝnh phñ miÔn thuÕ trong 4 n¨m ®Çu vµ gi¶m 50% trong 4 n¨m tiÕp theo cho c¸c doanh nghiÖp lµm phÇn mÒm. §Æc biÖt, ®Ó thu hót c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ®Çu t­ vµo c¸c khu c«ng nghiÖp phÇn mÒm, ®Ò ¸n kiÕn nghÞ chÝnh phñ miÔn thuÕ 8 n¨m cho c¸c doanh nghiÖp trong khu vùc nµy. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc xuÊt khÈu phÇn mÒm t¹i c«ng ty FPT Gi¶i ph¸p tr­íc m¾t ¸p dông c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt phÇn mÒm Tuy lùa chän con ®­êng phï hîp lµ gia c«ng xuÊt khÈu phÇn mÒm, c¸c c«ng ty ViÖt Nam sÏ cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc t×m ®Çu ra cho s¶n xuÊt phÇn mÒm. Mét khã kh¨n lín chung cho phÇn mÒm ViÖt Nam kh«ng phô thuéc vµo sù lùa chän thÞ tr­êng lµ viÖc t¹o ra mét sù kh¸c biÖt vÒ s¶n phÈm / dÞch vô ®Ó dùa vµo ®ã gi÷ ®­îc thÕ m¹nh c¹nh tranh trong mét thêi gian dµi. Theo truyÒn thèng, c¸c thÕ m¹nh c¹nh tranh cã thÓ ®­îc t¹m chia thµnh 3 lo¹i: Sù quen biÕt, th©n thiÕt víi kh¸ch hµng Së h÷u bÝ quyÕt c«ng nghÖ (know-how) §iÒu hµnh s¶n xuÊt tèt NÕu c«ng ty FPT cã ®­îc c¶ ba thÕ m¹nh trªn th× søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng sÏ rÊt cao vµ ®¶m b¶o ®­îc mét lîi nhuËn lín. Tuy nhiªn do chËm tiÕp cËn víi thÞ tr­êng thÕ giíi, nh×n chung, c«ng ty FPT khã cã thÓ dùa trªn sù quen biÕt víi kh¸ch hµng ®Ó x©y dùng chiÕn l­îc tiÕp thÞ (c¸c c«ng ty Ên §é ®ang rÊt m¹nh trong lÜnh vùc nµy). ViÖc phæ biÕn Internet t­¬ng ®èi chËm cïng c¸c c¬ së nghiªn cøu cßn kh¸ khiªm tèn t¹i ViÖt Nam còng kh«ng cho phÐp c«ng ty FPT ®Çu t­ vµo lÜnh vùc c«ng nghÖ cao. HiÖn nay ViÖt Nam ch­a ph¶i lµ ®iÓm ®Õn cña c¸c ®èi t¸c t×m mua bÝ quyÕt c«ng nghÖ (c¸c n­íc §«ng ¢u, Nga, Israel, Ailen... ®ang sö dông rÊt tèt thÕ m¹nh nµy). Nh­ vËy c¬ héi cßn l¹i duy nhÊt cña mét c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam lµ dùa trªn viÖc x©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ gi¸ rÎ, c¹nh tranh trùc tiÕp víi Ên ®é, Trung quèc, Philippines. L­¬ng lËp tr×nh viªn cña ViÖt Nam dao ®éng trong kho¶ng 200-500 USD so víi kho¶ng l­¬ng trung b×nh 1500 USD cña mét lËp tr×nh viªn Ên ®é, n­íc ®ang cã thÞ phÇn lín t¹i thÞ tr­êng nµy. Trong bèi c¶nh ®ã, viÖc ®Çu t­ nghiªn cøu ¸p dông c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng thÕ giíi vÒ phÇn mÒm nh­ ISO 9001, CMM, TQM... lµ ®iÒu kiÖn sèng cßn. Sau khi ®¹t ®­îc tiªu chuÈn phÇn mÒm cao cÊp CMM cÊp ®é 4 vµo th¸ng 3 n¨m 2002, c«ng ty FPT cÇn æn ®Þnh hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng CMM 4 nµy vµ tiÕp tôc c¶i tiÕn quy tr×nh qu¶n lý s¶n xuÊt phÇn mÒm ®Ó cã thÓ ®¹t ®­îc møc cao nhÊt, CMM cÊp ®é 5 trong n¨m 2003 hoÆc 2004. §©y sÏ lµ giÊy th«ng hµnh h¹ng nhÊt ®Ó c«ng ty FPT thùc sù b­íc vµo thÞ tr­êng lín cña xuÊt khÈu phÇn mÒm trªn thÕ giíi. Thay ®æi ph­¬ng thøc tiÕp thÞ truyÒn thèng ®Ó khuyÕch tr­¬ng n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp Trªn thùc tÕ, c«ng ty FPT khi b¾t ®Çu chuÈn bÞ cho viÖc xuÊt khÈu phÇn mÒm ®· tiÕn hµnh hai c¸ch tiÕp thÞ kh¸c víi c¸c c¸ch tiÕp thÞ truyÒn thèng. Hai ph­¬ng ph¸p nµy hiÖn ®ang thùc hiÖn ®¹t hiÖu qu¶ kh¶ quan vµ cã nhiÒu triÓn väng: KÕt hîp víi c¸c nguån lùc chuyªn nghiÖp bªn ngoµi. Theo kinh nghiÖm cña C«ng ty FPT sau hai n¨m ®· më hai v¨n phßng t¹i Ên §é vµ Mü th× kÕt qu¶ tiÕp thÞ thu ®­îc rÊt nhá bÐ. Thùc tÕ cho thÊy tiÕp cËn thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi lµ mét viÖc ®Çy khã kh¨n khi thÕ giíi ch­a hÒ biÕt chóng ta lµ ai, cµng kh«ng biÕt ViÖt Nam cã thÓ lµm phÇn mÒm. V× thÕ, c«ng ty FPT ®· thay ®æi c¸ch tiÕp thÞ trong xuÊt khÈu phÇn mÒm. Kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò chóng ta cã mÆt ë nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi mµ muèn thµnh c«ng, chóng ta ph¶i biÕt kÕt hîp víi c¸c nguån lùc chuyªn nghiÖp bªn ngoµi. Vµ thùc tÕ, C«ng ty FPT còng ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tÝch kh¶ quan trong c¸ch tiÕp thÞ míi nµy b»ng c¸ch thuª chuyªn gia tiÕp thÞ n­íc ngoµi (Mü) b¸n hµng b»ng c¸c kªnh b¸n hµng ®­îc thiÕt lËp t¹i Mü. So víi c¸c ph­¬ng thøc tiÕp thÞ tr­íc ®©y th× ph­¬ng thøc nµy nµy hiÖu qu¶ h¬n vµ tiÕt kiÖm h¬n. Tõ bµi häc thµnh c«ng nµy, c«ng ty FPT nªn ¸p dông ®èi víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c nh­ T©y ¢u, NhËt b¶n... ChiÕn l­îc hîp t¸c kinh doanh hai bªn cïng cã lîi. Mét ph­¬ng ph¸p nh»m tiÕp cËn thÞ tr­êng thÕ giíi cã thÓ ®­îc thùc hiÖn lµ th«ng qua dÞch vô m«i giíi cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm t¹i thÞ tr­êng môc tiªu. Ph­¬ng ph¸p nµy cho phÐp c«ng ty FPT lîi dông ®­îc c¸c thÕ m¹nh c¹nh tranh cña ®èi t¸c nh­ sù quen biÕt kh¸ch hµng còng nh­ c¸c bÝ quyÕt c«ng nghÖ. ViÖc hîp t¸c còng gióp cho c¸c c«ng ty ®èi t¸c gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Çu ra, t¨ng søc c¹nh tranh cho s¶n phÈm/dÞch vô cña hä trªn thÞ tr­êng. Nh­ vËy m« h×nh nµy cã lîi cho c¶ hai bªn vµ cã thÓ duy tr× ®­îc. VÒ l©u, vÒ dµi, th«ng qua m« h×nh hîp t¸c nµy c«ng ty FPT cã thÓ x©y dùng ®­îc thªm c¸c thÕ m¹nh c¹nh tranh kh¸c cho s¶n phÈm phÇn mÒm cña m×nh gióp c«ng ty cã thÓ tiÕp cËn nh÷ng m¶ng thÞ tr­êng cã lîi nhuËn cao h¬n trong t­¬ng lai. Kinh nghiªm tiÕp thÞ cña Israel cho thÊy: §Êt n­íc nµy ph¸t triÓn phÇn mÒm c¸ch ®©y 10 n¨m vµ cã n¨ng suÊt lao ®éng cao nhÊt thÕ giíi (13.000 chuyªn gia phÇn mÒm t¹o ra mét ngµnh c«ng nghiÖp trÞ gi¸ 3 tû USD mçi n¨m). MÆc dï thµnh c«ng nh­ vËy nh­ng Israel còng kh«ng b¸n ®­îc s¶n phÈm trùc tiÕp cho thÕ giíi mµ ph¶i b¸n th«ng qua c¸c ®èi t¸c trung gian lµ c¸c c«ng ty t­ vÊn hµng ®Çu cña Mü. ChÝnh v× vËy, FPT còng nªn sö dông ph­¬ng ph¸p tiÕp thÞ nµy nhiÒu h¬n t¹i c¸c thÞ tr­êng môc tiªu. §Çu t­ vµ hç trî kinh phÝ ®µo t¹o nh»m n©ng cao n¨ng lùc cho nh©n viªn §µo t¹o n©ng cao kiÕn thøc c«ng nghÖ C«ng nghiÖp phÇn mÒm lµ ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn víi tèc ®é chãng mÆt c¶ vÒ tèc ®é t¨ng tr­ëng lÉn c«ng nghÖ. C¸c chuyªn gia vÒ c«ng nghÖ th«ng tin ®¸nh gi¸ r»ng 3 n¨m ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin cã thÓ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ b»ng 10 n¨m ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh c«ng nghiÖp th«ng th­êng. V× vËy mµ nh©n lùc tham gia trong ngµnh nµy cÇn ph¶i ®­îc ®µo t¹o th­êng xuyªn vµ cung cÊp c¸c th«ng tin, c¸c kiÕn thøc th­êng xuyªn ®Ó theo kÞp tèc ®é ph¸t triÓn cña ngµnh, tr¸nh tôt hËu vÒ c«ng nghÖ trong cuéc c¹nh tranh kh¾c nghiÖt hiÖn nay. H¬n n÷a, ®èi víi c«ng ty GCXK phÇn mÒm, kh¸ch hµng n­íc ngoµi rÊt quan t©m ®Õn viÖc c«ng ty nhËn gia c«ng cã hiÓu biÕt vµ cã kinh nghiÖm vÒ c¸c c«ng nghÖ míi hay c«ng nghÖ cã tÝnh ®Æc thï kh«ng, víi nh÷ng c«ng ty nµy viÖc ®µo t¹o liªn tôc cho c¸n bé qu¶n lý còng nh­ nh©n viªn lµ hÕt søc quan träng vµ c¸c c«ng ty GCXK phÇn mÒm ph¶i th­êng xuyªn cËp nhËt nh÷ng kiÕn thøc vÒ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nhÊt th× hä míi ®­a ra ®­îc nh÷ng dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng. ChÝnh v× vËy, c«ng ty FPT cÇn ®Çu t­ kinh phÝ ®Ó ®Æt mua c¸c s¸ch chuyªn ngµnh vµ tµi liÖu kü thuËt tõ n­íc ngoµi, hç trî kinh phÝ ®Ó cho nh©n viªn cña m×nh ®­îc ®µo t¹o ë trong n­íc vµ n­íc ngoµi trong mét thêi gian ng¾n hµng n¨m còng nh­ hç trî kinh phÝ vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho nh©n viªn cña m×nh thi ®¹t c¸c chøng chØ chuyªn ngµnh cña c¸c h·ng phÇn mÒm trªn thÕ giíi nh­ Microsoft, IBM, Oracle... §©y còng chÝnh lµ yªu cÇu chung cña c¸c c«ng ty thuª gia c«ng phÇn mÒm. §µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é Anh ng÷ cña nh©n viªn Víi viÖc Hoa Kú lµ mét kh¸ch hµng lín vµ tiÕng Anh lµ mét ng«n ng÷ phæ biÕn t¹i nhiÒu quèc gia, kh¶ n¨ng vµ thÕ m¹nh Anh ng÷ tèt cña c¸c nh©n viªn c«ng ty nhËn gia c«ng phÇn mÒm lµ tèi cÇn thiÕt. Kh¶ n¨ng giao tiÕp th«ng th¹o b»ng Anh ng÷ rÊt quan träng cho viÖc trao ®æi th«ng tin qua nãi vµ viÕt, gi¶m nh÷ng hiÓu nhÇm liªn quan ®Õn hîp ®ång vµ tiªu chuÈn cña dù ¸n, ®ång thêi cung cÊp m· vµ tµi liÖu cho ng­êi dïng. Mét trong nh÷ng h¹n chÕ cña kü s­ phÇn mÒm ViÖt Nam nãi chung vµ cña c«ng ty FPT nãi riªng lµ kh¶ n¨ng Anh ng÷ ch­a thµnh th¹o. Trong khi chóng ta ®ang chê ChÝnh phñ cã mét sù c¶i tiÕn vÒ ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ngo¹i ng÷ ë c¸c tr­êng phæ th«ng vµ ®¹i häc th× c¸c doanh nghiÖp vÉn cÇn ph¶i ®Çu t­ c¶i thiÖn tr×nh ®é tiÕng Anh cho nh©n viªn cña m×nh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn c«ng viÖc. C«ng ty FPT cÇn coi ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ngo¹i ng÷ nh­ mét yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi mçi nh©n viªn cña m×nh, hµng th¸ng hoÆc quý co c¸c kú thi kiÓm tra, kÕt qu¶ ®­îc tÝnh nh­ mét nh©n tè trong viÖc xÐt thµnh tÝch cña c«ng viÖc ®Ó tÝnh l­¬ng, tiÒn th­ëng. NÕu cÇn, c«ng ty FPT nªn hç trî mét phÇn chi phÝ cho c¸c nh©n viªn häc c¸c ngo¹i ng÷ kh«ng ph¶i tiÕng Anh nh­ tiÕng Trung, tiÕng NhËt, tiÕng §øc, tiÕng Ph¸p... §µo t¹o vÒ v¨n ho¸ ®Êt n­íc kh¸ch hµng ë c¸c b­íc khëi ®Çu cña mét mèi quan hÖ gi÷a c«ng ty ViÖt Nam vµ kh¸ch hµng hoÆc b­íc khëi ®Çu cña mét dù ¸n cã thÓ sÏ cã sù m©u thuÉn do kh«ng t­¬ng ®ång vÒ v¨n ho¸, nªn nhËn thøc vÒ vÊn ®Ò nµy vµ cã ch­¬ng tr×nh båi d­ìng kiÕn thøc cho c¸c nhµ qu¶n lý vµ nh©n viªn tham gia dù ¸n còng rÊt cÇn thiÕt ®èi víi mét tæ chøc GCXK phÇn mÒm. Kinh nghiÖm cña Ên §é cho thÊy c¸c c«ng ty Ên §é næi tiÕng trong viÖc tæ chøc c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o vÒ v¨n ho¸ cho c¸c nhµ qu¶n lý dù ¸n cña hä nªn c¸c nhµ qu¶n lý trong c¸c c«ng ty gia c«ng phÇn mÒm cña Ên §é rÊt thµnh c«ng trong viÖc lµm cho kh¸ch hµng c¶m thÊy tho¶i trong quan hÖ vµ c«ng viÖc cho dï cã sù rÊt kh¸c nhau gi÷a v¨n ho¸ Ên §é víi v¨n ho¸ c¸c n­íc Ph­¬ng T©y vµ Mü. C«ng ty FPT còng cÇn cã c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o vÒ v¨n ho¸ Mü, T©y ¢u, NhËt B¶n vµ Ên §é cho c¸c nh©n viªn cña m×nh trong c¸c dù ¸n hîp t¸c víi c¸c n­íc nµy nh»m n©ng cao h¬n n÷a sù hiÓu biÕt gi÷a hai bªn ®Ó c«ng viÖc ®¹t hiÖu qu¶ cao. §Èy m¹nh chiÕn l­îc tiÕp thÞ qua Internet Internet ®­îc coi lµ mét m¹ng th­¬ng m¹i vµ th«ng tin toµn cÇu nªn viÖc tham gia qu¶ng c¸o c¸c th«ng tin vÒ doanh nghiÖp m×nh trªn Internet sÏ hÕt søc hiÖu qu¶ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu phÇn mÒm. C«ng ty FPT tõ l©u ®· tiÕn hµnh viÖc qu¶ng c¸o tªn doanh nghiÖp vµ c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm trªn Internet nh­ng thùc tÕ, c¸c trang web cña c«ng ty vÉn ch­a ®­îc ®Çu t­ nghiªn cøu thiÕt kÕ ®Ó cã thÓ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao. Cô thÓ lµ: C¸c trang web cÇn cã mÆt trªn c¸c thÞ tr­êng lín vÝ dô nh­ ®Æt trang chñ t¹i Mü hay Ch©u ¢u ®Ó cã thÓ tiÕp cËn tíi céng ®ång kh¸ch hµng nãi tiÕng Anh còng nh­ tiÕng Ph¸p. Trang web chñ ph¶i t¹o ®­îc dßng kh¸ch truy cËp vµo ®Þa chØ c«ng ty, muèn vËy, c«ng ty FPT cÇn ph¶i ®¨ng ký vµo c¸c danh b¹ ®iÖn tö ®ång thêi t¹o liªn kÕt víi c¸c trang chñ liªn quan ®Õn phÇn mÒm nh»m môc ®Ých trao ®æi kh¸ch ®Õn th¨m ®Ó t¨ng l­îng truy cËp. ViÖc ®¨ng ký vµo c¸c danh b¹ ®iÖn tö cã uy tÝn còng lµ mét biÖn ph¸p qu¶ng c¸o h÷u hiÖu cho c«ng ty. Néi dung c¸c trang web ph¶i cã chiÒu s©u, kh«ng r­êm rµ thÓ hiÖn ®­îc tr×nh ®é chuyªn m«n còng nh­ sù hiÓu biÕt vÒ c¸c lÜnh vùc c«ng nghÖ cao. Bªn c¹nh nh÷ng th«ng tin vÒ s¶n phÈm, dÞch vô nªn cã nh÷ng môc phô mang nh÷ng th«ng tin cã liªn quan ®Õn lÜnh vùc ho¹t ®éng cña c«ng ty nhÊt lµ nh÷ng th«ng tin mang tÝnh thêi sù. Nh÷ng th«ng tin nµy cÇn ®­îc liªn hÖ víi nh÷ng trang web kh¸c sÏ n©ng cao ®­îc tÝnh hÊp dÉn còng nh­ uy tÝn cña c«ng ty. Gi¶i ph¸p l©u dµi ChuÈn bÞ nguån nh©n lùc §Ó thùc hiÖn môc tiªu ®¹t hoanh sè 200 triÖu USD doanh sè vÒ xuÊt khÈu phÇn mÒm vµo n¨m 2005, c¸c chuyªn gia tin häc ­íc tÝnh ViÖt Nam cÇn cã kho¶ng 25.000 lËp tr×nh viªn. Trong khi ®ã, sè l­îng c¸c lËp tr×nh viªn thùc tÕ ë ViÖt Nam hiÖn nay míi chØ ®­îc con sè vµi ngh×n. §©y sÏ lµ vÊn ®Ò khã kh¨n nhÊt trong chiÕn l­îc xuÊt khÈu phÇn mÒm mµ c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt nÕu muèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¨ng doanh sè xuÊt khÈu ®i tíi thµnh c«ng. Theo Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam, c¸c c«ng ty phÇn mÒm th­êng gÆp khã kh¨n trong viÖc tuyÓn c¸c lËp tr×nh viªn vµo lµm viÖc. Trong kÕ ho¹ch th­êng ®Æt môc tiªu tuyÓn vµi chôc ng­êi nh­ng kÕt qu¶ cuèi cïng l¹i chØ ®­îc cã vÎn vÑn vµi ng­êi. Nguyªn nh©n ®¬n gi¶n lµ do ®éi ngò lËp tr×nh viªn ViÖt Nam vèn ®· thiÕu l¹i yÕu, ch­a thÓ ®¸p øng ngay ®­îc nhu cÇu cña c¸c c«ng ty chuyªn vÒ phÇn mÒm. T×nh tr¹ng nµy ®ang ngµy cµng gia t¨ng m¹nh mÏ khi mµ c¸c trung t©m s¶n xuÊt phÇn mÒm cña ViÖt Nam hÇu hÕt ®Òu ®· vµ ®ang chuÈn bÞ nh¶y vµo cuéc chiÕn vÒ phÇn mÒm. Trong khi nhu cÇu vÒ lËp tr×nh viªn ®ang ngµy cµng gia t¨ng ë ViÖt Nam th× theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia trong nghµnh ®µo t¹o c«ng nghÖ th«ng tin viÖc ®µo t¹o lËp tr×nh viªn l¹i cã qu¸ nhiÒu bÊt cËp. §iÒu nµy do c«ng nghÖ th«ng tin cã tèc ®é ph¸t triÓn qu¸ nhanh nªn c¸c ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc truyÒn thèng ch­a ®¸p øng ®­îc. NhiÒu gi¸o viªn cßn ch­a cã kinh nghiÖm thùc tÕ lµm phÇn mÒm. ChÝnh v× vËy, sinh viªn ®µo t¹o hoµn toµn rÊt bµi b¶n nh­ng l¹i kh«ng ®¹t ®­îc c¸c yªu cÇu cña thÞ tr­êng do hä thiÕu h¼n c¸c kü n¨ng. ChÊt l­îng ®µo t¹o thÊp do d¹y chñ yÕu lµ lý thuyÕt, thiÕu thùc hµnh vµ truy cËp Internet cßn nhiÒu h¹n chÕ. Theo gi¸o s­ Qu¸ch TuÊn Ngäc, ViÖt Nam ®ang thõa thÇy nh­ng thiÕu thî trong tin häc. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, c«ng ty FPT cÇn ®i tr­íc mét b­íc trong viÖc chuÈn bÞ nguån nh©n lùc cho m×nh trong t­¬ng lai khi muèn ph¸t triÓn h¬n viÖc xuÊt khÈu phÇn mÒm. FPT ®· cho triÓn khai hÖ thèng ®µo t¹o FPT-APTECH trong c¶ n­íc. Ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y ë APTECH ®­îc thiÕt kÕ b¸m s¸t nhu cÇu thùc tÕ cña thÞ tr­êng, víi c¸c c«ng nghÖ ®µo t¹o ®a kü n¨ng hiÖn ®¹i nªn sinh viªn ra tr­êng lµ cã thÓ lµm viÖc ngay. Thùc tÕ ®· chøng minh c¸c sinh viªn APTECH ra tr­êng ®Òu xin ®­îc viÖc lµm ë c¸c c«ng ty tin häc chuyªn nghiÖp, trong ®ã cã mét sè lµm viÖc ë n­íc ngoµi. C«ng ty cÇn chuÈn bÞ viÖc d¹y ngo¹i ng÷ song song víi d¹y lËp tr×nh trong c¸c trung t©m APTECH trong thêi gian tíi. Bªn c¹nh ®ã, c«ng ty FPT nªn kÕt hîp víi c¸c tr­êng ®¹i häc ®µo t¹o c¸c sinh viªn tin häc theo m« h×nh C«ng ty-viÖn nghiªn cøu-tr­êng ®¹i häc. Nh­ vËy c¸c häc viªn nµy sÏ cã kh¶ n¨ng thùc tÕ rÊt cao v× ®­îc tiÕp cËn víi c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i còng nh­ ®­îc thö søc m×nh ngay chÝnh trong mét m«i tr­êng s¶n xuÊt phÇn mÒm thùc sù cña FPT. §©y sÏ lµ mét c¸ch lµm kh«n ngoan ®Ó t¹o nguån nh©n lùc vÒ phÇn mÒm, phôc vô cho chiÕn l­îc xuÊt khÈu ph©n mÒm vÓ l©u vÒ dµi cña c«ng ty. TËp trung ®Çu t­ s¶n xuÊt t¹i c¸c khu c«ng nghÖ phÇn mÒm Nhµ n­íc ®· x©y dùng khu c«ng viªn phÇn mÒm Quang Trung (t¹i TP Hå ChÝ Minh) lµ khu c«ng nghiÖp phÇn mÒm lín nhÊt n­íc ta hiÖn nay. T¹i Hµ néi còng ®· cã quyÕt ®Þnh x©y dùng c«ng viªn phÇn mÒm t¹i 22-24 Hµng Bµi vµ 25-27 Hai Bµ Tr­ng (víi diÖn tÝch 15.000 m2 vµ chi phÝ kho¶ng 70 tû ®ång). Ngoµi ra Nhµ n­íc ®ang tiÕp tôc hoµn thµnh b­íc mét khu C«ng nghÖ cao quèc gia t¹i Hoµ L¹c. Mét sè khu c«ng nghiÖp phÇn mÒm t¹i c¸c tØnh thµnh kh¸c còng ®ang ®­îc nghiªn cøu x©y dùng. TriÓn khai ho¹t ®éng trong c¸c khu c«ng nghiÖp phÇn mÒm víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt xuÊt khÈu phÇn mÒm cã nhiÒu thuËn lîi: Khu c«ng nghiÖp phÇn mÒm tËp trung cã lîi thÕ ®Æc biÖt vÒ kh«ng gian, ®Þa ®iÓm sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho doanh nghiÖp trong viÖc n¾m b¾t t×nh h×nh ph¸t triÓn cña c¶ ngµnh c«ng nghiÖp, dÔ dµng tiÕp cËn víi c¸c tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ míi. HÖ thèng h¹ tÇng viÔn th«ng ­u viÖt, tèc ®é ®­êng truyÒn cao nh»m gi¶m thiÓu thêi gian truyÒn d÷ liÖu qua ®ã gi¶m bít chi phÝ cho ng­êi s¶n xuÊt ®ång thêi n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô mµ ng­êi s¶n xuÊt cung cÊp cho kh¸ch hµng n­íc ngoµi. C¸c thµnh viªn tham gia Khu c«ng nghiÖp phÇn mÒm ®­îc h­ëng hÖ thèng dÞch vô phong phó víi chÊt l­îng cao vµ chi phÝ thÊp, møc gi¸ thuª ®Êt, thuª trô së rÎ h¬n vµ gi¸ c­íc truy cË Internet ­u ®·i. Khu c«ng nghiÖp phÇn mÒm tËp trung lµ tÝnh khÐp kÝn cña mét hÖ thèng víi c¸c chøc n¨ng ®ång bé bao gåm tõ s¶n xuÊt, th­¬ng m¹i ®Õn xuÊt nhËp khÈu, ®µo t¹o vµ nghiªn cøu, triÓn l·m, tiÕp thÞ, tæ chøc héi th¶o, héi nghÞ, gi¶i trÝ, dÞch vô y tÕ, ¨n uèng, mua s¾m ... cho ®Õn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý bao gåm c¶ viÖc phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c nhµ khoa häc vµ kinh doanh trong lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin cña c¸c thµnh phè lín, cña c¶ n­íc vµ c¶ c¸c khu c«ng nghÖ trªn thÕ giíi. Mét ®iÓm ®¸ng nãi lµ tÊt c¶ c¸c ­u ®·i trªn kh«ng chØ dµnh riªng cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc mµ cho c¶ c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi khi sö dông dÞch vô t¹i ®©y nªn kh¶ n¨ng hîp t¸c quèc tÕ cña c¸c c«ng ty ViÖt Nam t¹i Khu c«ng nghiÖp phÇn mÒm sÏ cao h¬n. ChÝnh v× vËy tËp trung s¶n xuÊt phÇn mÒm trong c¸c khu c«ng nghiÖp phÇn mÒm sÏ thuËn lîi h¬n vµ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu ®­îc phÇn mÒm ra thÞ tr­êng thÕ giíi ch¾c ch¾n sÏ cao h¬n. Trong t­¬ng lai, c«ng ty FPT nªn chuyÓn c¸c bé phËn liªn quan ®Õn s¶n xuÊt phÇn mÒm xuÊt khÈu vµo c¸c c«ng viªn phÇn mÒm nµy ®Ó tËn dông c¸c lîi thÕ trªn, tr¸nh ®Çu t­ c¬ b¶n ban ®Çu qu¸ lín. Ph¸t triÓn c«ng nghÖ s¶n xuÊt phÇn mÒm §Ó x¸c ®Þnh râ chÝnh x¸c c«ng nghÖ s¶n xuÊt phÇn mÒm cÇn ph©n biÖt râ gi÷a c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ gia c«ng. C¸c thµnh phÇn cÊu thµnh nªn mét phÇn mÒm bao gåm ba thµnh phÇn cã doanh thu vµ chi phÝ t­¬ng ®­¬ng nhau : M«i tr­êng hÖ thèng C¸c c«ng cô ph¸t triÓn C¸c gi¶i ph¸p øng dông C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt phÇn mÒm ViÖt Nam hiÖn nay bao gåm c¶ c«ng ty FPT th«ng th­êng ®i theo h­íng sö dông m«i tr­êng hÖ thèng vµ c¸c c«ng cô ph¸t triÓn s½n cã trªn thÞ tr­êng. Nh÷ng c«ng viÖc nh­ vËy cã thÓ gäi lµ ®i theo h­íng gia c«ng vµ mäi s¶n phÈm phÇn mÒm ®Òu lµ gia c«ng l¹i. §èi víi ng­êi sö dông th× ®iÒu ®ã kh«ng quan träng l¾m nh­ng trong thêi gian tíi, khi luËt b¶n quyÒn ®i vµo nÒ nÕp th× c¸c c«ng ty ph©n mÒm ViÖt Nam sÏ ph¶i tr¶ mét kho¶n kh«ng nhá cho c¸c m«i tr­êng ®i kÌm. §èi víi c¸c dù ¸n gia c«ng ph©n mÒm, mét c«ng ty ph©n mÒm chØ cÇn kh¶ n¨ng dïng c¸c c«ng cô ph¸t triÓn næi tiÕng trªn thÕ giíi lµ ®­îc. Tuy nhiªn gi¸ thµnh cho nh÷ng s¶n phÈm nh­ vËy sÏ t¨ng lªn ®¸ng kÓ vµ h¬n 2/3 gi¸ trÞ trong ®ã thuéc vÒ b¶n quyÒn cña n­íc ngoµi. Vµ ®iÒu quan träng h¬n lµ sau nµy mçi khi cÇn n©ng cÊp hay ph¸t triÓn ®Òu ph¶i phô thuéc vµo chÝnh gi¶i ph¸p ®ã. ChÝnh v× ®iÒu nµy mµ trong t­¬ng lai dµi c«ng ty FPT nªn phèi hîp víi c¸c c«ng ty phÇn mÒm trong n­íc kh¸c ®Çu t­ cho nghiªn cøu ph¸t triÓn hÖ ®iÒu hµnh còng nh­ c¸c c«ng cô ph¸t triÓn cho riªng ViÖt Nam ®Ó gi¸ trÞ xuÊt khÈu trong mçi s¶n phÈm phÇn mÒm sÏ cao h¬n vµ tr¸nh lÖ thuéc vµo m«i tr­êng ph¸t triÓn cña n­íc ngoµi. §a d¹ng ho¸ kiÓu phÇn mÒm Trong gi¶i ph¸p øng dông th× c¸c phÇn mÒm l¹i ®­îc chia thµnh 3 nhãm nhá lµ phÇn mÒm gi¶i trÝ, phÇn mÒm gi¸o dôc , phÇn mÒm øng dông vµ phÇn mÒm kinh doanh ( xem ch­¬ng 1). Theo c¸ch chia nµy th× c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam chñ yÕu míi xuÊt khÈu phÇn mÒm kinh doanh mµ chñ yÕu l¹i phôc vô cho c¸c kh¸ch hµng cô thÓ theo kiÓu ®¬n ®Æt hµng. C«ng ty FPT trong t­¬ng lai cÇn tËp trung vµo s¶n xuÊt c¸c phÇn mÒm trän gãi v× kiÓu phÇn mÒm nµy cho phÐp b¸n s¶n phÈm víi gi¸ h¹ h¬n rÊt nhiÒu so víi khi b¸n phÇn mÒm ®¬n lÎ do chi phÝ ®­îc san sÎ cho nhiÒu kh¸ch hµng. H¬n n÷a sù ®a d¹ng ng­êi dïng sÏ gióp cho viÖc hoµn thiÖn s¶n phÈm ®­îc tèt h¬n. Tuy nhiªn khi ¸p dông cÇn ph¶i tÝnh to¸n kü l­ìng v× phÇn mÒm trän gãi ph¶i cã tÝnh n¨ng réng vµ tÝnh hoµn chØnh cao, ®Æc biÖt lµ chi phÝ b¸n hµng trùc tiÕp vµ tiÕp thÞ th­êng chiÕm tíi 50% tæng chi phÝ b¸n hµng lµ g¸nh nÆng vµ t¨ng møc ®é rñi ro cho c«ng ty víi sè vèn cßn h¹n chÕ. Ngoµi ra viÖc ®Çu t­ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm thuéc c¸c lÜnh vùc gi¶i trÝ , gi¸o dôc... trong thêi gian tíi còng rÊt quan träng nÕu c«ng ty FPT muèn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm nh»m t¨ng s¶n l­îng phÇn mÒm xuÊt khÈu cña m×nh. Trªn ®©y lµ mét sè kiÕn nghÞ ®Ó c«ng ty FPT cã thÓ thóc ®Èy xuÊt khÈu phÇn mÒm c¶ vÒ chÊt vµ l­îng tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi. Hy väng c¸c gi¶i ph¸p nµy sÏ ®ãng gãp ®­îc mét phÇn nhá cho sù ph¸t triÓn cña c«ng ty FPT trong lÜnh vùc phÇn mÒm, gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn nghµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm chung cña c¶ n­íc, thóc ®Èy sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt n­íc thµnh c«ng. KÕt luËn Trong 1000 n¨m cña thiªn niªn kû thø hai ®· x¶y ra ba lµn sãng rÊt ®Æc biÖt : ba lµn sãng quèc tÕ ho¸. LÇn thø nhÊt liªn quan ®Õn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ hµng h¶i vµ Christophe Colombus ®· t×m ra Ch©u Mü. Nh÷ng d©n téc chinh phôc ®­îc ®¹i d­¬ng ®· trë thµnh c­êng quèc vµ nh÷ng ng­êi da ®á Ch©u Mü ®· bÞ lo¹i khái cuéc ch¬i cho ®Õn tËn ngµy h«m nay. LÇn thø hai liªn quan ®Õn cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt lÇn thø nhÊt – nh÷ng d©n téc lµm chñ ®­îc c«ng nghÖ míi ®· bµnh tr­íng ra kh¾p thÕ giíi mµ chóng ta lµ n¹n nh©n. Lµn sãng quèc tÕ thø ba lµ chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai vµ thÕ giíi chia thµnh hai phe : chñ nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa t­ b¶n. Trong thêi ®iÓm lÞch sö, B¸c Hå ®· lîi dông ®­îc lµn sãng quèc tÕ nµy vµ giµnh ®­îc ®éc lËp d©n téc. "ThÕ giíi ®ang c­ìi trªn Lµn sãng C«ng nghÖ ®Ó b­íc sang thÕ kû 21. CNTTvµ PhÇn mÒm chøng tá kh¶ n¨ng t¹o ra sù thÞnh v­îng toµn cÇu ë mét møc ®é míi, gióp t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¨ng tr­ëng lîi nhuËn. Trong bèi c¶nh ®ã, viÖc tÝch cùc hµnh ®éng hoÆc khoanh tay ngåi yªn cña ChÝnh phñ c¸c n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp sÏ mang l¹i c¸c kÕt qu¶ vµ hËu qu¶ kh¸c nhau. Mét sè quèc gia sö dông CNTT vµ PhÇn mÒm trong ®ã nh­ ®éng lùc cña mét nÒn kinh tÕ míi, chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ ®ang dùa trªn n«ng nghiÖp hoÆc c«ng nghiÖp sang th¼ng nÒn kinh tÕ tri thøc. C¸c n­íc kh¸c kh«ng thµnh c«ng trong c¸c b­íc ®i cÇn thiÕt ban ®Çu sÏ tôt l¹i sau trªn con ®­êng tiÕn vµo thÞ tr­êng thÕ giíi dùa trªn tri thøc ViÖt nam ®ang s½n sµng b­íc vµo nÒn kinh tÕ tri thøc mµ mét trong c¸c lÜnh vùc mòi nhän ®­a ®Êt n­íc tiÕn nhanh vµo nÒn kinh tÕ míi nµy chÝnh lµ ph¸t triÓn CNTT trong ®ã s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm lµ then chèt. ChÝnh v× vËy, viÖc nghiªn cøu t×m mét b­íc ®i phï hîp ®Ó ®­a PhÇn mÒm ViÖt nam tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Trong hoµn c¶nh hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt xuÊt khÈu phÇn mÒm cßn ®ang lóng tóng trong c¸c b­íc ®i cña m×nh vµ cßn thö nghiÖm nhiÒu c¸ch ®Ó ®­a phÇn mÒm ra thÞ tr­êng thÕ giíi, hy väng r»ng nh÷ng nghiªn cøu trong luËn v¨n nµy sÏ ®ãng gãp mét phÇn thiÕt thùc vµo chiÕn l­îc xuÊt khÈu phÇn mÒm cña c«ng ty FPT còng nh­ cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c. MÆc dï tiÒm n¨ng cña thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi lµ v« cïng to lín nh­ng c¸c th¸ch thøc còng kh«ng nhá. Thµnh c«ng cña doanh nghiÖp cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo sù quan t©m hç trî cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vµ phô thuéc vµo viÖc t×m kiÕm vµ øng dông c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Nh÷ng kú tÝch mµ MICROSOFT, IBM, ORACLE, ADOBE, YAHOO vµ nhiÒu c«ng ty næi tiÕng kh¸c ®· lµm nªn chØ trong 5 ®Õn 10 n¨m qua cïng víi hµng tr¨m triÖu phó míi næi lªn nhê lµm phÇn mÒm mµ phÇn lín trong sè hä míi ngµy h«m qua cßn lµ c¸c kü s­ nghÌo cña c¸c n­íc Ên §é, Philippines, Malaysia,... vµ nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt nam. B»ng nh÷ng nç lùc vµ quyÕt t©m cña m×nh trªn con ®­êng t×m chç ®øng cho PhÇn mÒm ViÖt nam, chóng ta cã quyÒn hy väng r»ng mét ngµy kh«ng xa, thÕ giíi sÏ biÕt ®Õn ViÖt nam lµ mét C­êng quèc PhÇn mÒm cña Khu vùc. ._.