Xu hướng phát triển trong Xuất khẩu hàng thuỷ sản Việt Nam

PhÇn më ®Çu Sau h¬n 15 n¨m ®æi míi cho thÊy chiÕn l­îc mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ®Ò ra lµ hÕt søc ®óng ®¾n. Quan ®iÓm cña chóng ta lµ h­íng vµo xuÊt khÈu tÝch luü néi bé cho nÒn kinh tÕ, ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng thÕ m¹nh s½n cã ®Ó c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Xu thÕ quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ ngµy cµng trë thµnh mét xu h­íng quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña mçi quèc gia. Trong xu thÕ ph¸t triÓn ®ã, ViÖt nam chóng ta còng ®· tõng b­íc gia nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi noi chung và ®· xuÊt ®i nhiÒu n­íc víi nhiÒu mÆt hµng kh¸c nhau nh­ g¹o, cao su, cµ phª, dÇu má, thuû h¶i s¶n...XuÊt khÈu thuû s¶n ®­îc coi lµ mÆt hµng cã tiÒm n¨ng cña n­íc ta. HiÖn nay n­íc ta ®øng vÞ trÝ thø 17 trªn thÕ giíi vµ vÒ t­¬ng lai thuû s¶n xuÊt khÈu cña ta cã kh¶ n¨ng t¨ng cao h¬n n÷a v× tiÒm n¨ng thuû s¶n cña ta rÊt lín. Do vËy c¸c s¶n phÈm thñy s¶n cña ViÖt Nam ®· tõng b­íc kh¼ng ®Þnh m×nh vµ dÇn cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng thñy s¶n thÕ giíi. Tuy nhiªn, do mét sè nguyªn nh©n nªn c¸c s¶n phÈm thñy s¶n cña ViÖt Nam ®ang bÞ c¹nh tranh hÕt søc gay g¾t vµ cã nguy c¬ mÊt dÇn chç ®øng cña m×nh. V× vËy em ®· chän ®Ò tµi “Xu h­íng ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng xuÊt khÈu s¶n phÈm thñy s¶n ViÖt Nam” ®Ó nghiªn cøu c¸c thÞ tr­êng thñy s¶n, nh»m gi÷ v÷ng, ph¸t triÓn vµ më réng thÞ tr­êng thñy s¶n ViÖt Nam. B ố cục bài viết của em được chia làm hai phần: Phần I: Thực trạng xuất khẩu thuỷ sản và thị trường xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam. Phần II: Xu hướng và giải pháp phát triển thị trường xuất khẩu thuỷ sản. Do thêi gian, tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cã h¹n nªn bµi viÕt nay chØ tr×nh bµy ®­îc mét vµi khÝa c¹nh cña vÊn ®Ò. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o NguyÔn Thu Lan ®· gióp ®ì em hoµn thµnh bµi viÕt nµy PhÇn I Thùc tr¹ng xuÊt khÈu thuû s¶n vµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam 1. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam trong thêi gian qua. 1.1. C¸c s¶n phÈm thñy s¶n chñ yÕu NÕu nh­ thêi kú 1985-1995, chóng ta ph¶i dùa vµo mét s¶n phÈm chñ yÕu lµ t«m ®«ng block thì Tõ n¨m 1995 trë ®i, tû lÖ t«m ®«ng gi¶m, c¸c s¶n phÈm t¨ng nhanh nh­ c¸ ®«ng l¹nh c¸c lo¹i, mùc vµ b¹ch tuéc ®«ng l¹nh vµ ph¬i kh«. §Õn nay t«m ®«ng vÉn cßn lµ s¶n phÈm xuÊt khÈu sè mét víi tæng trÞ gi¸ xuÊt khÈu t¨ng lªn rÊt nhanh tõ 59 triÖu USD n¨m 1985 lªn 775 triÑu USD n¨m 2001, nh­ng tû träng ®· gi¶m ®i 34% so víi c¸ch ®©y 15 n¨m. §iÒu ®¸ng chó ý lµ trøoc ®©y c¸c s¶n phÈm c¸ Ýt ®­îc chó ý th× gÇn ®©y c¸c s¶n phÈm c¸ ®«ng l¹nh, c¸ t­íi, c¸ phi-lª ®­îc chó trong h¬n. HiÖn nay gi¸ trÞ xuÊt khÈu c¸ ®«ng ®· chiÕm tû träng 20%. N¨m 2001 mùc kh« ®· trë thµnh mét mÆt hµng­êi xuÊt khÈu lín thø 3 ®¹t 144 triÖu USD. B¶ng 1: XuÊt khÈu thuû s¶n n¨m 2004 theo tõng mÆt hµng Các mặt hàng năm 2003 năm 2004 Sản lượng Giá trị Sản lượng Giá trị B¹ch tuéc ®«ng l¹nh 20583.48 35183937 35688.49 71103642 C¸ ®«ng l¹nh 74093.14 221947692 165596.3 464727235 C¸ kh« 12906.8 36844382 14755.54 47916251 C¸ ngõ 14475.71 58592912 20783.76 55054959 Mùc ®«ng l¹nh 21069.73 80707667 26726.62 96517102 Mùc kh« 18109.76 153809866 9793.97 65420451 Ruèc kh« 2743.67 3802902 6927.17 5208457 C¸c mÆt hµng kh¸c 211505,45 1186596396 280271.9 805948097 Tổng số 375490.7 1777485754 560543.8 1611896194 Nguồn : Trung t©m thị trường KHKT và kinh tế thuỷ sản-Bộ thuỷ sản N¨m 1998 dÕn 1999, c¸c mÆt hµng thuû s¶n gi¸ trÞ gia t¨ng míi chiÕm 17-18% th× nay ®· h¬n 30% trong tæng sè s¶n phÈm xuÊt khÈu. NhiÒu doanh nghiÖp tû träng nµy chiÕm 50%. §©y lµ kÕt qu¶ cña chñ tr­¬ng ®æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu vµ t¨ng c­êng qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm theo ch­¬ng tr×nh HACCP vµ ISO 9002 cña ngµnh. HiÖn nay ®· cã trªn 60 doanh nghiÖp chÕ biến thuû s¶n xuÊt khÈu ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn xuÊt khÈu trùc tiÕp sang EU. NhiÒu mÆt hµng ®· chinh phôc ®­îc c¸c thÞ tr­êng quan träng nh­ Mü, NhËt B¶n. 1.2. Mét sè thÞ tr­êng xuÊt khÈu thuû s¶n chñ yÕu 1.2.1 ThÞ tr­êng NhËt B¶n. NhËt B¶n lµ quèc gia cã møc tiªu thô thuû s¶n b×nh qu©n ®Çu ng­êi cao nhÊt thÕ giíi (67kg/ng­êi /n¨m). Ng­êi NhËt B¶n coi träng nguån cung cÊp protein tõ t«m c¸, ®Æc biÖt trong n¨m, ng­êi NhËt cã tíi hµng tr¨m lÔ héi vµ mçi lÔ héi hÇu nh­ cã mét hay vµi mãn ¨n chÕ biÕn tõ thuû s¶n. Nh­ng trong lÞch sö ph¸t triÓn l©u dµi cña m×nh, NhËt B¶n ®· sím lµ mét quèc gia biÓn nªn cã tiÒm n¨ng lín vÒ ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thuû s¶n , kim ng¹ch xuÊt khÈu nh÷ng n¨m gÇn ®©y cña NhËt B¶n trªn d­íi 3,6 tû USD, riªng 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001, xuÊt khÈu ®¹t 128.377 tÊn, trÞ gi¸ 44,9 tû yªn. NhËt B¶n chñ yÕu xuÊt khÈu mùc, c¸ håi Th¸i B×nh D­¬ng sang Trung Quèc víi khèi l­îng rÊt lín, trªn 90% l­îng c¸ chuån ®­îc xuÊt sang Th¸i Lan lµm nguyªn liÖu cho h¶i s¶n ®ãng hép. MÆt hµng thuû s¶n mµ NhËt B¶n nhËp vÒ chñ yÕu lµ t«m, c¸ ngõ, c¸ mùc, l­¬n, surimi, cua…N¨m 2000, NhËt B¶n nhËp 246.627 tÊn t«m ®«ng l¹nh, gi¶m 3% so víi n¨m 1999. C¸c n­íc xuÊt khÈu t«m sang thi tr­êng NhËt chñ yÕu lµ Ên §é, In®«nªxia vµ ViÖt Nam , c¸ ngõ vµng ®«ng l¹nh vµ c¸ ngõ m¾t to tõ Hµn Quèc vµ §µi Loan, c¸ håi tõ Nauy vµ Chi Lª, l­¬n t­ Trung Quèc. Riêng đối với Việt Nam thì sản lượng xuất khẩu vào thị trường Nhật Bản tương đối cao, năm 2001 đạt 76895,53 tấn, trị giá gần 466 triệu USD, năm 2002 đạt 96251,41 tấn, trị gía gần 540 triệu USD, năm 2003 đạt 97953,91 tấn, trị giá gần 600 triệu USD và đến năm 2004 thì đạt 121160,49 tấn, trị giá gần 770 triệu USD với các sản phẩm chủ yếu của nước ta xuất sang Nhật là tôm, cá mực… Hầu hết các sản phẩm của ta đều đáp ứng được yêu cầu của thị trường Nhật, được người tiêu dùng ưa chuộm. Tuy nhiên sản phẩn của ta đang vấp phải khó khăn tương đối lớn, đó là phải cạnh tranh với các sản phẩm của các nước Ấn Độ, Indonexia…là những nước rất mạnh trong khu vực về xuất khẩu thuỷ sản. Mặt khác, các sản phẩm của chúng ta vẫn chưa được cao về chất lượng, chủng loại chưa đa dạng, do đó vấn đề cạnh tranh với các nước trên là rất khó khăn.Ngoài ra chúng ta còn phải cạnh tranh với một s ố nước nữa như là Nauy, chilê, Trung Quốc… 1.2.2. ThÞ tr­êng Mü Trong thËp kû võa qua, Mü lu«n ®øng thø ba, thø t­ trªn thÕ giíi vÒ tæng s¶n l­îng thuû s¶n víi møc kh¸ æn ®Þnh tõ 5,5-5,9 triÖu tÊn/n¨m. HÇu hÕt c¸c mÆt hµng thuû s¶n cña Mü ®Òu cã chÊt l­îng cao, phong phó vÒ chñng lo¹i víi nhiÒu s¶n phÈm quý nh­ c¸ håi, c¸ tuyÕt, c¸ ngõ, t«m hïm, sß, ®iÖp, c¸ nheo...Tuy nhiªn, s¶n l­îng thuû s¶n nªu trªn vÉn ch­a ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc. H¬n thÕ, thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng Mü l¹i tËp trung vµo mét sè mÆt hµng nh­: T«m ®«ng bãc ®Çu, c¸ ngõ ®ãng hép, c¸ håi t­¬i §¹i T©y D­¬ng, c¸ phi lª t­¬i, t«m hïm, thÞt ®iÖp...C¸c mÆt hµng nªu trªn cña Mü l¹i cã rÊt Ýt hoÆc cã nh­ng kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña ng­êi tiªu dïng. §Æc ®iÓm nµy lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc quan träng cho ngo¹i th­¬ng hµng thuû s¶n cña Mü ph¸t triÓn toµn diÖn c¶ vÒ xuÊt khÈu lÉn nhËp khÈu. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n cña Mü ®¹t gi¸ trÞ b×nh qu©n 10 tû USD/n¨m, lín thø 2 trªn thÕ giíi. C¸c mÆt hµng thuû s¶n nhËp khÈu vµo Mü rÊt ®a d¹ng, chñ yÕu lµ thuû s¶n t­¬i sèng vµ ®«ng l¹nh (kho¶ng 88% gi¸ trÞ nhËp khÈu), 73% lµ c¸c mÆt hµng thuû s¶n ®ãng hép, cßn l¹i lµ c¸c mÆt hµng thuû s¶n kh¸c. T«m ®«ng l¹nh lµ mÆt hµng nhËp khÈu quan träng nhÊt vµo Mü, chiÕm tíi 38% gi¸ trÞ nhËp khÈu cña thuû s¶n n­íc nµy, chiÕm gÇn 30% gi¸ trÞ t«m ®«ng l¹nh nhËp khÈu cña thÕ giíi. T«m ®«ng l¹nh nhËp khÈu vµo Mü chñ yÕu lµ t«m bãc ®Çu (chiÕm 55% khèi l­îng vµ 58% gi¸ trÞ) vµ t«m nguyªn liÖu th« (chiÕm 38% khèi l­îng vµ 34% gi¸ trÞ nhËp khÈu t«m ®«ng). Th¸i Lan tiÕp tôc chiÕm lÜnh thÞ tr­êng t«m ®«ng l¹nh ë Mü nh­ng so víi n¨m 1995 th× khèi l­îng gi¶m 7%. Equado l¹i lµ nhµ xuÊt khÈu t«m ®«ng l¹nh thø 2 sang Mü nh­ng vÒ khèi l­îng so víi n¨m 1995 còng gi¶m 8,5%. Sau n÷a lµ ®Õn Trung Quèc vµ mét sè n­íc kh¸c cã kim ng¹ch xuÊt khÈu t«m ®«ng l¹nh kh¸ lín sang thÞ tr­êng Mü. Ngoµi t«m ®«ng l¹nh, mÆt hµng thuû s¶n nhËp khÈu lín thø hai lµ c¸ philª t­¬i vµ ­íp ®«ng. MÆc dï Mü cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt c¸ philª nh­ng do ng­êi Mü rÊt ­a chuéng c¸ philª cña T©y ¢u vµ Canada, v× vËy Mü ph¶i xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh vµ nhËp khÈu s¶n phÈm cña c¸c n­íc kh¸c (Canada, Chi Lª, Na uy, T©y Ban Nha...). Sau t«m ®«ng l¹nh vµ c¸ philª, c¸c mÆt hµng kh¸c nh­ : c¸ ngõ nguyªn con, c¸ håi nguyªn con vµ ­íp l¹nh, c¸ ngõ ®èng hép...®­îc nhËp khÈu vµo Mü víi gi¸ trÞ hµng n¨m t­¬ng ®èi lín nh»m ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña c­ d©n n­íc nµy vµ ®Ó t¸i chÕ råi xuÊt sang n­íc kh¸c. Đối với Việt Nam thì thị trường Mỹ là một thị trương rất lớn, rất cần phải quan tâm. Tuy nhiêu sản lượng thuỷ sản của nước ta xuất sang Mỹ không đều, năm 2001 đạt sản lượng là 70930,78 tấn, trị giá gần 500 triệu USD, năm 2002 đạt là 98664.54 tấn, trị giá gần 650 triệu USD, năm 2003 đạt được 122162.89 tấn, trị giá gần 780 triệu USD nhưng đến năm 2004 thì sản lượng chỉ đạt là 91380,69 tấn, giá trị là gần 600 triệu USD. Các sản phẩm của nước ta xuất khẩu sang thị trường Mỹ chủ yếu là các loại cá, tôm…Tuy nhiên khó khăn của thuỷ sản nước ta trên thị trường Mỹ là có rất nhiều các đối thủ cạnh tranh, hầu hết các nước đó đều là các quốc gia có thế mạnh về thuỷ sản với chất lượng sản phẩm cao, phong phú về chủng loại như Thái Lan, Trung Quốc, Equado, Canada… 1.2.3. ThÞ tr­êng Trung Quèc. N¨m 2000, s¶n l­îng thuû s¶n c¸c lo¹i cña Trung Quèc ®¹t 42.785 ngµn tÊn trong ®ã s¶n l­îng thuû s¶n khai th¸c tù nhiªn lµ 17.400 ngµn tÊn vµ s¶n l­îng thuû s¶n nu«i trång ®¹t 25.385 ngµn tÊn. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2001, s¶n l­îng thuû s¶n cña Trung Quèc sÏ t¨ng lªn ®Õn trªn 50 ngµn tÊn nh»m ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô trong n­íc ngµy cµng t¨ng vµ nhu cÇu cho xuÊt khÈu víi khèi l­îng lín. VÒ tiªu thô, do møc sèng cña nh©n d©n Trung Quèc tiÕp tôc t¨ng lªn vµ nhu cÇu vÒ thuû s¶n t­¬i sèng còng t¨ng theo, d­íi ®©y lµ sè liÖu thèng kª cña Trung Quèc cho ta thÊy. B¶ng 2: C¬ cÊu tiªu dïng vµ xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Trung Quèc. N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ 1999 2000 Møc tiªu thô b×nh qu©n. - Thµnh thÞ: - N«ng th«n: NhËp khÈu. XuÊt khÈu. kg/ng­êi ,, ,, TÊn ,, 5,82 10,3 3,28 626.000 1.296.000 6,74 11,7 3,92 1.251.000 1.485.000 Nguån: Trung t©m thị trường KHKT và kinh tế thuỷ sản-Bộ thuỷ sản Tính ®Õn hÕt th¸ng 4/2001, khèi l­îng thuû s¶n mËu dÞch cña Trung Quèc dù tÝnh t¨ng 13% so víi cïng kú n¨m 2000. HÇu hÕt c¸ ®«ng l¹nh nhËp khÈu vµo Trung Quèc ®­îc läc x­¬ng vµ t¸i xuÊt. Mùc lµ loµi nhuyÔn thÓ th©n mÒm ®­îc giao dÞch víi khèi l­îng lín, phÇn lín mùc nhËp khÈu vµo Trung Quèc ®­îc chÕ biÕn vµ t¸i xuÊt sang NhËt, Mü vµ Hµn Quèc. Ngoµi ra, Trung Quèc còng xuÊt khÈu mét khèi l­îng lín mùc sèng, t«m ®«ng l¹nh, l­¬n sèng vµ ®«ng l¹nh. TÝnh ®Õn th¸ng 11/2000, thuû s¶n ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy 252,1 triÖuUSD t¨ng 2,3 lÇn so víi n¨m1999. Trung Quèc vµ Hång K«ng ®· trë thµnh thÞ tr­êng xuÊt khÈu lín thø 3 cña ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam, chiÕm tû träng 19,3% tæng gÝa trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n c¶ n­íc, cã tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh, s¸t nót víi thÞ tr­êng Mü, ®· kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ quan träng cña m×nh. XuÊt khÈu c¸ sang thÞ tr­êng nµy ®· ®¹t 36,6 triÖu USD, ngang ngöa víi thÞ tr­êng NhËt b¶n vèn lµ thÞ tr­êng truyÒn thèng lín nhÊt cña ta. Riªng mùc vµ b¹ch tuéc ®¹t 12 triÖu USD, v­ît c¶ 13 n­íc EU céng l¹i. §Æc biÖt h¬n lµ hµng kh« c¸c lo¹i xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy ®· ®¹t 150,797 triÖu USD chiÕm tû träng 60% kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam n¨m 2000 v­ît xa gÝa trÞ xuÊt khÈu cña mét sè ngµnh kinh tÕ m¹nh vµ cã nhiÒu lîi thÕ cña ViÖt Nam nh­ cao su, h¹t tiªu... ThÞ tr­êng Trung Quèc trong 7 th¸ng ®Çu n¨m 2001 ®· t¨ng 2,76 lÇn ®¹t 106 triÖu USD trong ®ã hµng kh« ®¹t 74,3 triÖu USD t¨ng 2,97 lÇn vµ mÆt hµng c¸ ®¹t 33,4 triÖu USD t¨ng 11 lÇn so víi cïng kú n¨m 2000 mÆc dïgi¸ t«m xuÊt khÈu cã gi¶m 20-30% so víi cïng kú n¨m 2000 vµ vÉn ch­a cã dÊu hiÖu nhÝch lªn. ThÞ tr­êng Hång K«ng chiÕm kho¶ng 10% vÒ gÝa trÞ hµng xuÊt khÈu thuû s¶n, tiªu thô thuû s¶n Hång K«ng rÊt lín vµ ph¶i nhËp khÈu. HiÖn nay Hång K«ng ®· thuéc vÒ Trung Quèc ®ang chuyÓn dÇn tõ quèc gia xuÊt khÈu lín thuû s¶n thµnh thÞ tr­êng tiªu thô vµ nhËp khÈu lín c¸c hµng thuû s¶n nªn nã sÏ trë thµnh mét thÞ tr­êng tiªu thô thuû s¶n lín h¬n tr­íc vµ sÏ kh«ng thua kÐm g× so víi thÞ tr­êng NhËt b¶n. 1.2.4. ThÞ tr­êng EU. Liªn minh Ch©u ¢u hiÖn nay bao gåm 25 quèc gia víi khoảng 500 triÖu ng­êi tiªu dïng. Tõ n¨m 1968, EU ®· lµ mét thÞ tr­êng thèng nhÊt vÒ h¶i quan, cã ®Þnh møc thuÕ h¶i quan chung cho tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn. Ngµy 7/2/1992 hiÖp ­íc Masstricht ®­îc ký kÕt t¹i Hµ Lan më ®Çu cho sù thèng nhÊt vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ tiÒn tÖ gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn EU. ThÞ tr­êng EU thèng nhÊt cho phÐp tù do l­u th«ng søc lao ®éng, hµng ho¸ dÞch vô vµ vèn gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn. Riªng ®èi víi mÆt hµng thuû s¶n, EU lµ mét trong ba thÞ tr­êng tiªu thô thuû s¶n lín nhÊt thÕ giíi bªn c¹nh NhËt B¶n vµ Mü. Hµng n¨m Liªn minh Ch©u ¢u chiÕm tõ 25-30% nhËp khÈu thuû s¶n cña toµn thÕ giíi. Møc tiªu thô thuû s¶n b×nh qu©n ®Çu ng­êi ë EU lµ 17kg/n¨m vµ t¨ng dÇn hµng n¨m kho¶ng 3%. Gi¸ c¶ mÆt hµng thuû s¶n ë thÞ tr­êng EU còng cao h¬n c¸c thÞ tr­êng Ch©u ¸ trung b×nh kho¶ng tõ 1,1 ®Õn 1,4 lÇn vµ cã tÝnh æn ®Þnh. ThÞ tr­êng thuû s¶n EU cã tÝnh æn ®Þnh cao, víi nhiÒu nhãm c­ d©n cã nhiÒu yªu cÇu kh¸c nhau trong thãi quen tiªu thô c¸c s¶n phÈm thuû s¶n. Trong khi nhu cÇu vÒ hµng thuû s¶n ®ang ngµy cµng t¨ng, Uû ban nghÒ c¸ cña EU míi ®©y ®· ra tuyªn bè c¾t gi¶m 1/3 s¶n l­îng khai th¸c h¶i s¶n tõ n¨m 1997-2010, nh»m ®Ó b¶o vÖ nguån lîi h¶i s¶n. ChÝnh ®iÒu nµy lµm cho nhu cÇu nhËp khÈu thuû s¶n cña EU ®ang ngµy cµng t¨ng cao. Tuy nhiªn thÞ tr­êng EU thËt sù lµ mét thÞ trường khã tÝnh, cã tÝnh chän läc cao víi nh÷ng yªu cÇu nghiªm ngÆt vÒ tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ vÖ sinh an toµn thùc phÈm. Trong những năm vừa qua thì Việt Nam cũng đã từng bước đổi mới công nghệ, dây chuyền sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, từng bước xâm nhập vào thị trường EU. Năm 2001 xuất khẩu thuỷ sản của nước ta sang thị trường này đạt 26659.04 tấn, trị giá 90745293 USD, năm 2002 sản lượng là 28612.78 tấn, trị giá là 73719852 USD và đến năm 2004 thì sản lượng đạt 73459,12 tấn, trị giá gần 230 triệu USD. Hiện nay, các sản phẩm xuất sang thị trường này của nước ta là t ôm đông lạnh, mực đông lạnh, nghêu, ghẹ, sò, ốc, cua, tôm hùm...và một vài năm tới sẽ xuất khấu thêm một số mặt hàng nữa. Taị thị trường này sản phẩm của ta cũng gặp phải nhiều đối thủ cạnh tranh rất mạnh như Thái Lan, canada, Ấn Độ…và các sản phẩm tái xuất của Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc… U 1.2.5. C¸c thÞ tr­êng kh¸c. Ngoài ra nước ta còn có một số thị trường khác như thị trường Nga, một số nước Đông Âu và một số nước ở châu Mỹ. Các thị trường nay cũng gia tăng rất nhanh cả về số lượng và giá trị,năm 2001 xuất được 84927,92 tấn, đạt giá trị là 256301785 USD, năm 2002 là 100385,2 tấn, trị giá 258860933 USD, năm 2003 là 132259,39 tấn, trị giá 431417822 USD và đến năm 2004 cũng đạt được 121434,36 tấn, đạt giá trị là 380228081 USD. Các sản phẩm xuất sang các thị trường này có rất nhiều chủng loại, đa dạng như cá đông lạnh, cá khô, cá khô, ruốc khô,tôm đông lạnh, tôm khô… ThÞ tr­êng c¸c n­íc Ch©u ¸ kh¸c còng chiÕm tû träng lín, n¨m 1999 chiÕm 23%. §¸ng kÓ lµ Singapore, hiÖn nay lµ thÞ tr­êng lín thø 4 vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam, chiÕm tû träng 8% gÝa trÞ xuÊt khÈu. §Õn th¸ng 11/2000 kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam sang Singapore, §µi Loan lµ 22,7 triÖu USD; TriÒu Tiªn lµ 21 triÖu USD, Malaysia lµ 10,5 triÖu USD; Canada lµ 19,6 triÖu USD; Oxtraylia lµ17,1 triÖu USD. §ã lµ nh÷ng thÞ tr­êng còng cã nhiÒu tiÒm n¨ng mµ ViÖt Nam cÇn ph¶i cè g¾ng x©m nhËp vµ më réng ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu thuû s¶n. 1.3.C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi xuÊt khÈu thñy s¶n . 1.3.1. YÕu tè kinh tÕ . Kinh tế là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến việc xuất khẩu hàng hoá của mỗi quốc gia, trong đó có thuỷ sản. Khi một thị trường nào đó bị rơi vào tình trạng bị khủng hoảng thì việc xuất khẩu sang thị trường đó là rất khó khăn vì khi đó ng ười dân sẽ không muốn tiêu thụ những hàng hoá có giá trị cao, thậm chí là trung bình, do đó giá trị xuất khẩu thu về sẽ không được cao,thậm chí có khi còn bị lỗ. Kinh tÕ cña ®Êt n­íc còng ¶nh h­ëng ®Õn thu nhËp cña ng­êi d©n, khi thu nhËp ng­êi d©n gi¶m xuèng th× nhu cÇu cña ng­êi d©n vÒ c¸c s¶n phÈn thuû s¶n nhËp khÈu còng sÏ gi¶m xuèng, do ®ã viÖc xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng ®ã sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, cã khi lµ kh«ng xuÊt khÈu ®­îc. §èi víi c¸c doanh nghiÖp khi xuÊt khÈu còng cÇn ph¶i chó ý ®Õn yÕu tè nµy v× nã sÏ ¶nh h­ëng ®Õn doanh thu cña chÝnh doanh nghiÖp ®ã. 1.3.2. YÕu tè ®Þa lý,khÝ hËu. ThÞ tr­êng còng chÞu t¸c ®éng cña yÕu tè ®Þa lý vµ khÝ hËu tù nhiªn. ChÝnh yÕu tè nµy mµ thÞ tr­êng cña mét quèc gia, khu vùc kh¸c nhau cã nh÷ng yªu cÇu kh¸c nhau, ®ßi hái s¶n phÈm ®­a vµo ph¶i thÝch hîp. Ch¼ng h¹n nh­ s¶n phÈm nµo ®ã sö dông tèt ë c¸c n­íc cã khÝ hËu «n ®íi cã thÓ ë khÝ hËu nhiÖt ®íi l¹i bÞ háng, hoÆc ®ßi hái ph¶i ®Ó ë nhiÖt ®é l¹nh hoÆc b«i dÇu mì b¶o qu¶n. Nh÷ng s¶n phÈm dÔ háng do sù t¸c ®éng cña khÝ hËu nãng Èm th× l¹i yªu , b¶o qu¶n cao h¬n khi x©m nhËp vµo thÞ tr­êng cã nhiÖt ®é cao, ®é Èm lín. 1.3.3. YÕu tè chÝnh trÞ – ph¸p luËt. Ngoµi c¸c yÕu tè ®· nªu trªn, thÞ tr­êng quèc tÕ cßn chÞu sù t¸c ®éng bëi chÝnh trÞ vµ ph¸p luËt. ThÓ hiÖn ë nh÷ng ­u ®·i vµ c¶n trë cña ChÝnh phñ ®èi víi c¸c nhµ cung øng khi x©m nhËp vµo thÞ tr­êng quèc gia nµy. §iÒu nµy sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn dÔ x©m nhËp vµo thÞ tr­êng h¬n, ®ång thêi cã ®iÒu kiÖn më réng thÞ tr­êng cña m×nh. Cã thÓ ®ã lµ nh÷ng qui chÕ hµng rµo thuÕ quan, vÒ b¶o hé, h¹n ng¹ch.. . NÕu mèi quan hÖ chÝnh trÞ gi÷a n­íc nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu lµ bÊt æn th× x©m nhËp vµ më réng thÞ tr­êng sÏ lµ rÊt khã kh¨n cho nhµ xuÊt khÈu. 1.3.4. YÕu tè v¨n hãa. Khi xÐt c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng quèc tÕ th× kh«ng thÓ bá qua yÕu tè v¨n ho¸. ChÝnh yÕu tè v¨n ho¸ ®ã ®· lµm cho kh¸ch hµng ë mçi quèc gia ph¶n øng kh¸c nhau víi cïng mét loaÞ s¶n phÈm. T¸c ®éng cña yÕu tè v¨n ho¸ ®Õn thÞ tr­êng thùc sù lµ mét vÊn ®Ò réng, phøc t¹p, tuú c¸ch quan niÖm v¨n ho¸ theo nghÜa réng hay nghÜa hÑp nh­ng cã mét ®iÒu, yÕu tè v¨n ho¸ ®­îc h×nh thµnh trªn ®iÒu kiÖn tù nhiªn, lÞch sö d©n t«c, t«n gi¸o.. . Do ®ã, thÞ tr­êng cña cïng c¸c lo¹i s¶n phÈm vµo c¸c quèc gia cã nÒn v¨n ho¸ kh¸c nhau th× sÏ kh¸c nhau. Mét vÝ dô ®¬n gi¶n vÒ ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè v¨n ho¸ tíi thÞ tr­êng quèc tÕ lµ viÖc giíi thiÖu vµ b¸n v¸y ng¾n ë c¸c quèc gia theo ®¹o håi lµ ®iÒu kh«ng t­ëng. Mét sè yÕu tè kh¸c nh­: Tr×nh ®é c«ng nghÖ, hÖ thèng ph©n phèi.. còng cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña mét n­íc. 2 . §¸nh gi¸ thùc tr¹ng . 2.1 . Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc. N¨m 1985, kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n ®¹t 75 triÖu USD, n¨m 1990 lµ 178 triÖu USD vµ t¨ng nhanh víi 1475 triÖu USD n¨m 2000. N¨m 2001 lµ 1760 triÖu USD. Sau thËp kû 90 võa qua, gi¸ trÞ xuÊt khÈu ®· t¨ng lªn 888% lµ møc t¨ng nhanh nhÊt trong sè c¸c s¶n phÈm l­¬ng thùc vµ thùc phÈm xuÊt khÈu. Trong 5 n¨m gÇn ®©y møc t¨ng nµy b×nh qu©n hµng n¨m lµ 24,2%/n¨m. §©y lµ møc t¨ng cao kh«ng chØ ë n­íc ta mµ cßn trªn thÕ giíi (gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n thÕ giíi cïng thêi kú chØ t¨ng b×nh qu©n 1%/n¨m). Nhê xuÊt khÈu thuû s¶n hµng n¨m t¨ng nhanh vµo ®Çu thËp kû 90 cña thÕ kû 20, ViÖt nam cßn ®øng hµng thø 25, 26 tíi cuèi thÕ kû 20 ®· v­¬n lªn thø 13, 14 trªn thÕ giíi vµ ®· gia nhËp danh s¸ch nh÷ng n­íc xuÊt khÈu thuû s¶n chÝnh cña thÕ giíi. Vµo nh÷ng n¨m 2000 th× c¸c thÞ tr­êng cña xuÊt khÈu cã nh÷ng biÕn ®éng m¹nh, ®Æc biÖt lµ sau vô kiÖn t«m vµ c¸ basa nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng Mü.Tuy nhiªn xuÊt khÈu thuû s¶n vÉn cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn ®¸ng ghi nhËn, c¸c thÞ tr­êng vÉn ®­îc duy tr×, më réng víi tæng céng h¬n 80 quèc gia vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi, c¸c thÞ tr­êng tõng b­íc ®­îc khai th¸c c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. B¶ng 3:XuÊt khÈu thuû s¶n chÝnh ng¹ch n¨m 2004 trªn c¸c thÞ tr­êng. C¸c thÞ tr­êng N¨m 2003 N¨m 2004 sản lượng (tấn) Giá trị (USD) % về giá trị sản lượng (tấn) giá trị (USD) %về giá trị Châu Á (không kể Nhật) 90503.71 290925817 13.23 123891.1 413861348 17.24 Châu Âu 38186.88 116739138 5.31 73459.12 231527515 9.64 Mỹ 122162.89 777656159 35.35 91380.69 602969450 25.12 Nhật Bản 97953.91 582837870 26.50 121160.49 772194720 32.16 Các thị trường khác 132259.39 431417822 19.61 121434.36 380228081 15.84 Tổng số 481066.78 2199576806 100.00 531325.76 2400781114 100.00 Nguån : Trung t©m thÞ tr­êng KHKT vµ kinh tÕ thuû s¶n-Bé thuû s¶n Trong khèi ASEAN, ViÖt nam ®· ngang ngöa víi Indonesia, chØ ®øng sau Th¸i Lan vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n. §©y ®­îc coi lµ thµnh tÝch xuÊt s¾c cña ViÖt nam trong thêi kú ®æi míi vµ ®· ®­îc quèc tÕ vµ b¹n bÌ ®¸nh gi¸ cao. §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu nµy, c¸c doanh nghiÖp thñy s¶n vµ nhµ n­íc ®· cã nh÷ng viÖc lµm cô thÓ, hîp lý ®Ó ®­a ngµnh thñy s¶n ph¸t triÓn theo ®óng ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cña nhµ n­íc : - N©ng cao chÊt l­îng qu¶n lý, hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý ë c¸c ®Þa ph­¬ng, ph©n cÊp m¹nh tíi c¸c c¬ së s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã tÝch cùc h¹n chÕ vµ kh¾c phôc tÝnh tù ph¸t t¨ng c­êng hiÖu qu¶ vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ®Ò xuÊt nh÷ng chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p cô thÓ ®Ó thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t­, xóc tiÕn tiÕp tôc më réng thÞ tr­êng tiªu thô. - Ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt l­îng vµ an toµn vÖ sinh cã sù khëi s¾c ®¸ng mõng vµ cã nh÷ng chuyÓn biÕn mang l¹i hiÖu qu¶ thùc sù. ChÕ biÕn thuû s¶n lµ khu vùc ®i tiªn phong trong ¸p dông ph­¬ng thøc qu¶n lý chÊt l­îng theo hÖ thèng, c¸c doanh nghiÖp tÝch cùc ®Çu t­ ®æi míi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh, ¸p dông qu¶n lý theo HACCP ®­a ra nh÷ng s¶n phÈm chÊt l­îng, ®¸p øng ®ßi hái cña ng­êi tiªu dïng, ®øng v÷ng ngay c¶ lóc thÞ tr­êng truyÒn thèng trong khu vùc chao ®¶o v× khñng ho¶ng tµi chÝnh, thÞ tr­êng míi l¹i x©m nhËp v« cïng khã kh¨n ®èi víi thùc phÈm thuû s¶n nhËp tõ n­íc ngoµi. C¸c ho¹t ®éng kiÓm tra ®¸nh gi¸ c«ng nhËn c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n ®¶m b¶o ®ñ ®iÒu kiÖn an toµn vÖ sinhvµ h­íng dÉn c¸c doanh nghiÖp x©y dùng ¸p dông ch­¬ng tr×nh qu¶n lý theo HACCP cña c¬ quan thÈm quyÒn còng ®­îc triÓn khai m¹nh. Trung t©m kiÓm tra chÊt l­îng vµ vÖ sinh thuû s¶n (NAFIQACEN) do bé thuû s¶n thµnh lËp víi mét hÖ thèng gåm 6 chi nh¸nh trong c¶ n­íc ®­îc trang bÞ phßng thÝ nghiÖm ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ ®· cã kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c nghiÖp vô chuyªn m«n vµ trë thµnh c«ng cô ®¾c lùc cña ngµnh trong qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh thuû s¶n, t¹o thªm mét lùc ®Èy cho xuÊt khÈu thuû s¶n ngµy cµng ®¹t cao h¬n, thÞ tr­êng më réng, tû träng s¶n phÈm gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc n©ng lªn, nhiÒu mÆt hµng ®· ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ¨n ngay vµ nÊu ngay vµ ®· th©m nhËp ®­îc c¸c siªu thÞ khã tÝnh nhÊt. - Nhµ n­íc tÝch cùc ®æi míi c¬ cÊu qu¶n lý, cho phÐp doanh nghiÖp xuÊt khÈu tù do ®i c¸c n­íc, tù c©n ®èi ngµnh. - NghÒ nu«i trång thuû s¶n tiÕp tôc ph¸t triÓn m¹nh theo h­íng t¨ng s¶n, øng dông tiÕn bé sinh häc trong chän vµ lai t¹o gièng ®i ®«i víi c«ng nghiÖp ho¸ s¶n xuÊt thøc ¨n. - KhuyÕn khÝch nu«i trång thuû s¶n ven bê theo m« h×nh trang tr¹i , nh÷ng vïng ven biÓn ®­îc ChÝnh phñ cho phÐp chuyÓn ®Êt trång sang nu«i t«m c¸ cã hiÖu qu¶ h¬n, qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng n«ng th«n tõ n«ng nghiÖp thuû s¶n diÔn ra rÊt nhanh, ®¹t hiÖu qu¶ cao, ®· vµ ®ang gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng thu nhËp vµ c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho nh©n d©n râ rÖt. - HiÖn nay, c«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n ViÖt Nam ®ang lín m¹nh víi 200 nhµ m¸y ®«ng l¹nh, vïng nguyªn liÖu lín ®ang ®­îc h×nh thµnh vµ theo chiÒu s©u. - TÝch cùc tËp trung vèn, ng©n s¸ch ­u ®·i ®Ó ®ãng míi söa ch÷a tµu ®¸nh c¸ vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn ®ång thêi t¨ng c­êng c¸c trang thiÕt bÞ viÔn th«ng dïng cho nghÒ c¸. HiÖn nay, toµn ngµnh ®· cã 71500 tÇu thuyÒn c¸c lo¹i. - TÝnh ®a d¹ng cña c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn ngµy cµng râ nÐt trong s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu. - Hµng n¨m, t¹o thªm hµng tr¨m viÖc lµm míi víi ®ñ c¸c tr×nh ®é tham gia c¸c ho¹t ®éng ®¸nh b¾t, nu«i trång, chÕ biÕn vµ c¸c dÞch vô phôc vô s¶n xuÊt, chÕ biÕn, xuÊt khÈu thuû s¶n. 2.2 . Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n. 2.2.1. Nh÷ng h¹n chÕ. MÆc dï ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan ®ã nh­ng ngµnh thuû s¶n vÉn cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh : VÒ kh©u s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn th× c¸c s¶n phÈm cña thuû s¶n tuy xuÊt khÈu ®­îc nhiÒu nh­ng chÊt l­îng kh«ng ®­îc cao, chÝnh v× thÕ mµ gi¸ trÞ cña hµng thuû s¶n ViÖt Nam kh«ng ®­îc cao. Gi¸ b¸n c¸c s¶n phÈm thuû s¶n cña ViÖt Nam so víi c¸c n­íc trong khu vùc hay trªn thÕ giíi ®Òu thÊp h¬n nhiÒu, vi thÕ tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu thu vÒ kh«ng ®­îc cao, kh«ng ®óng víi gi¸ trÞ thùc cña c¸c s¶n phÈm ®ã. C¸c nhµ m¸y xÝ nghiÖp s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng thuû s¶n xuÊt khÈu ®Òu ®· cò, kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ chÊt l­îng c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu vµo c¸c n­íc nh­ NhËt B¶n, Mü, Ch©u ¢u… VÒ kh©u ®¸nh b¾t vµ nu«i trång th× ngµnh thuû s¶n vÉn ch­a khai th¸c ®­îc hÕt tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc. DiÖn tÝch nu«i trång thuû s¶n hiÖn nay vÉn chiÕm tØ lÖ t­¬ng ®èi thÊp, cßn nhiÒu diÖn tÝch ®Êt bá phÝ rÊt nhiÒu, ch­a ®­îc khai th¸c hÕt, hiÖu qu¶ cña viÖc nu«i trång ch­a ®­îc cao. C¸c ph­¬ng tiÖn ®¸nh b¾t cña n­íc ta rÊt nghÌo nµn, l¹c hËu, cã Ýt ph­¬ng tiÖn cã kh¶ n¨ng ®¸nh b¾t xa bê, c¸c ph­¬ng tiÖn ®¸nh b¾t víi khèi l­îng thÊp,do ®ã hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng cao. VÒ viÖc t×m kiÕm thÞ tr­êng cho c¸c s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp ch­a chó träng ®Õn kh©u marketing cho c¸c s¶n phÈm cña m×nh, do ®ã dÉn ®Õn viÖc mét sè s¶n phÈm kh«ng phï hîp ë mét sè thÞ tr­êng hay chÊt l­îng kh«ng ®¸p øng ®­îc ®óng víi yªu cÇu thÞ tr­êng ®ßi hái 2.2.2. Nh÷ng nguyªn nh©n. Sau nh÷ng b­íc ph¸t triÓn nh¶y vät vµo cuèi nh÷ng n¨m 1980 vµ ®Çu nh÷ng n¨m 1990 ho¹t ®éng ®¸nh b¾t thuû s¶n ®· cã dÊu ch÷ng l¹i do hiÖu qu¶ gi¶m sót, n¨ng suÊt khai th¸c tµu thuyÒn lµ 0,92 tÊn h¶i s¶n/m· lùc ,®Õn 1995 gi¶m xuèng cßn 0,62 tÊn/m· lùc do c¸c nguyªn nh©n tù nhiªn ( khai th¸c h¶i s¶n ven bê ®· v­ît møc cho phÐp 10% ) vµ c¸c nguyªn nh©n chñ quan (m¸y mãc vµ trang thiÕt bÞ l¹c hËu ,thiÕu ph­¬ng tiÖn vµ kinh nghiÖm ®¸nh b¾t h¶i s¶n ®¹i d­¬ng, tr×nh ®é lùc l­îng lao ®éng cßn thÊp ...) - HiÖn nay, gÇn 80% sè nhµ m¸y chÕ biÕn thuû s¶n ®· ho¹t ®éng trªn 10 n¨m, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu chÊt l­îng chÕ biÕn s¶n phÈm xuÊt khÈu. - HÇu hÕt hµng ho¸ thuû s¶n xuÊt khÈu ViÖt Nam hiÖn nay d­íi d¹ng th« (­íp l¹nh, ­íp ®«ng.. .) víi gi¸ trÞ thÊp. -Trong thêi gian tíi, ngµnh thuû s¶n sÏ ph¶i dùa nhiÒu vµo khu vùc nu«i trång mµ chñ yÕu lµ nu«i t«m xuÊt khÈu, trong khi ®ã diÖn tÝch nu«i thuû s¶n n­íc mÆn vµ n­íc lî hiÖn chØ chiÕm 35% tæng sè 800 ngµn ha eo, vÞnh, ®Çm ph¸ tù nhiªn ë n­íc ta. - Khu vùc nu«i trång thuû s¶n ViÖt Nam ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ c¸c chÝnh s¸ch thuÕ, luËt ph¸p cña ChÝnh phñ vèn, c«ng nghÖ nu«i trång, gièng, chÕ biÕn.. . Thuû s¶n xuÊt khÈu ViÖt Nam tù nu«i trång chØ chiÕm 63% trong ®ã h¬n 90% lµ nu«i th©m canh vµ b¸n th©m canh cã chÊt l­îng kh«ng æn ®Þnh vµ n¨ng suÊt rÊt thÊp, chØ b¨ng 15% so víi Th¸i Lan. Vµo ®Çu n¨m 2001, riªng t«m gièng thiÕu kho¶ng 3-4 tû con. - Cßn thiÕu nhiÒu ph­¬ng tiÖn ®¸nh b¾t c¸ xa bê hoÆc c¸c ph­¬ng tiÖn nµy qu¸ nghÌo nµn, l¹c hËu ®· lµm h¹n chÕ khai th¸c luång c¸ lín cã gi¸ trÞ cao. - C¸c thiÕt bÞ b¶o qu¶n cÇn thiÕt cho thuû s¶n tr­íc khi ®­a vµo bê kh«ng cã ®ñ lµm gi¶m chÊt l­îng hµng thuû s¶n do kh©u b¶o qu¶n trªn biÓn. - T×nh tr¹ng ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n hiÖn nay thiÕu ®Þnh h­íng thÞ tr­êng, c¸c chiÕn l­îc ph¸t triÓn thÞ tr­êng, thiÕu quy ho¹ch vµ ng­êi s¶n xuÊt véi v· víi lîi Ých tr­íc m¾t ®· g©y lªn bÖnh dÞch t«m lµm thiÖt h¹i lín vÒ kinh tÕ, m«i sinh, m«i tr­êng bÞ ¶nh h­ëng nÆng nÒ kÐo dµi. - ThiÕu lao ®éng cã tr×nh ®é, c¸c chuyªn gia cao cÊp vµ c¸c nhµ khoa häc. C¬ cÊu vµ chÊt l­îng lao ®éng thuû s¶n tuy cã sù ®æi míi nh­ng còng ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh. - ViÖc øng dông c«ng nghÖ sinh häc vµo chän vµ lai t¹o gièng nu«i trång cßn h¹n chÕ, vÊn ®Ò ®Çu t­, gi¶i quyÕt c¸c mèi quan hÖ trong sö dông ®Êt ®ai ven biÓn gi÷a nu«i trång thuû s¶n- rõng- muèi-lóa cßn nhiÒu ®iÒu ph¶i xem xÐt ®Õn. - Ch­¬ng tr×nh khai th¸c h¶i s¶n xa bê ®­îc Nhµ n­íc hç trî ®Çu t­ kh¸ cao nh­ng hiÖu qu¶ s¶n suÊt cßn thÊp. - Gi¸ xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam hiÖn chØ b»ng mét nöa gi¸ xuÊt khÈu thuû s¶n cïng chñng lo¹i vµ chÊt l­îng cña Th¸i Lan. - Sù thiÕu ®oµn kÕt trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh gi÷a c¸c doanh nghiÖp, lµm ¨n theo kiÓu chôp giËt tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn cña ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam. PhÇn II Xu h­íng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu thuû s¶n 1. Xu h­íng ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu thuû s¶n trong thêi gian tíi Trong thêi gian tíi thÞ tr­êng quan träng tiªu thô thuû s¶n ViÖt Nam vÉn lµ c¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi. C¸c nhµ doanh nghiÖp, c¸c nhµ qu¶n lý chØ chó träng vµo c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu lµ chñ yÕu. Hµng thuû s¶n xuÊt khÈu ViÖt Nam ngµy cµng ®­îc ­a chuéng ë c¸c thÞ tr­êng nh­ : NhËt B¶n , §µi Loan , H«ng K«ng , «xtr©ylia, Hµn Quèc Trung Quèc ,Mü , EU...Tõ n¨m 1997 -2000 trong c¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu thuû s¶n NhËt gi¶m tõ 50% xuèng cßn 33% trong khi Mü t¨ng tõ 5% lªn 21,5% , Trung Quèc , Hång K«ng t¨ng tõ 2% lªn 19,3% EU giao ®éng tõ 10-7%, c¸c n­íc ch©u ¸ tõ 19-20%. N¨m 2000 vÒ c¬ cÊu thÞ tr­êng ®· cã sù chuyÓn biÕn m¹nh mÏ theo h­íng ch¾c h¬n víi sù gia t¨ng vaß thÞ tr­êng Mü, Trung Quèc Theo xu h­íng hiÖn nay th× thÞ tr­êng NhËt vÉn lµ thÞ tr­êng chiÕn l­îc vµ lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu chñ yÕu cña thuû s¶n ViÖt Nam. S¶n phÈm nhËp vµo thÞ tr­êng NhËt ®¸p øng tiªu chuÈn cao vÒ chÊt l­îng , chÊt l­îng ®ång ®Òu vµ h×nh d¸ng ®Ñp lµ hai tiªu chuÈn chÝnh ®èi víi thÞ tr­êng nµy. Môc tiªu xuÊt khÈu thuû s¶n ®èi víi thÞ tr­êng nµy lµ ®¹t ®­îc tû träng xuÊt khÈu kho¶ng 30% so víi tæng s¶n l­îng xuÊt khÈu cña n­íc ta. §ång thêi ngoµi viÖc t¨ng khèi l­îng c¸c mÆt hµng ®· xuÊt sang NhËt nh­ t«m, mùc…ta cßn tiÕp tôc xuÊt sang ®ã mét sè mÆt hµng phi thuû s¶n nh­ ngäc trai, c¸ c¶nh… §èi víi thÞ tr­êng Mü t«m nhËp khÈu t¨ng nhanh, nhÊt lµ mÆt hµng t«m nân rót g©n, c¸ hång phi lª , c¸ r« phi ®á vµ ®en .. Theo dù b¸o, doanh sè xuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ tr­êng nµy sÏ tiÕp tôc t¨ng nhanh nhê quy chÕ tèi hiÖu quèc, c¸c nhµ ®Çu t­ vµ c¸c c«ng ty n­íc ngoµi tõ Mü vµ c¸c n­íc kh¸c sÏ cïng víi c¸c ®èi t¸c ViÖt Nam tæ chøc c¸c mÆt hµng ®Ó xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü .HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®­îc ký kÕt sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó chän lùa kh¸ch hµng thÝch hîp cho tõng doanh nghiÖp, sÏ cã nhiÒu doanh nghiÖp quan t©m ®Õn hµng thñy s¶n ViÖt Nam, gãp phÇn c¶i thiÖn thªm mét b­íc vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm trong c¸c ho¹t ®éng dÞch vô cho c¸c ®èi t¸c Mü vµo viÖt Nam .TriÓn khai më réng s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng thñy s¶n míi vµ c¸c ho¹t ®éng trong._.