Xây dựng phát triển bền vững cho khu du lịch sinh thái Hòn Tằm

1.1 ÑAËT VAÁN ÑEÀ Xaõ hoäi phaùt trieån, nhu caàu ñôøi soáng cuûa con ngöôøi ñöôïc naâng cao. Do ñoù söï can thieäp cuûa con ngöôøi vaøo taøi nguyeân moâi tröôøng ñang laøm cho söï suy thoaùi taøi nguyeân moâi tröôøng moät caùch traàm troïng nhö: giôùi haïn sinh thaùi bò phaù vôõ, caùc thaønh phaàn moâi tröôøng bò suy thoaùi, oâ nhieãm vaø gaây nhieàu thaûm hoaï. Ñeå traùnh khoûi söï suy thoaùi naøy thì coù raát nhieàu phöông caùch baûo veä moâi tröôøng theo höôùng phaùt trieån beàn vöõng, trong ñoù du lòch sinh thaùi laø caùch ñöa moïi ngöôøi veà vôùi coäi nguoàn ñeå hoï hieåu ñöôïc lôïi ích cuûa thieân nhieân, töø ñoù môùi coù yù thöùc baûo veä toát taøi nguyeân thieân nhieân vaø moâi tröôøng. Du lòch sinh thaùi beàn vöõng khoâng nhöõng laø coâng cuï baûo veä taøi nguyeân moâi tröôøng toát maø coøn mang laïi nhieàu coâng aên vieäc laøm cho nhieàu ngöôøi lao ñoäng trong vuøng. Tuy nhieân, taøi nguyeân vaø moâi tröôøng du lòch ôû taát caû caùc vuøng trong caû nöôùc trong ñoù coù Khaùnh Hoaø ñang bò nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa hoaït ñoäng phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, coù nguy cô giaûm suùt vaø suy thoaùi, aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa du lòch, ñaëc bieät laø du lòch beàn vöõng (DLBV). Moät trong nhöõng nguyeân nhaân cuûa tình traïng treân laø do nhöõng hieåu bieát veà taøi nguyeân vaø moâi tröôøng du lòch coøn chöa ñöôïc ñaày ñuû. Vôùi xu theá phaùt trieån du lòch sinh thaùi vaø söï oån ñònh cuûa moâi tröôøng sinh thaùi trong giai ñoaïn phaùt trieån beàn vöõng, em maïnh daïn nghieân cöùu ñeà taøi “Xaây döïng chöông trình phaùt trieån beàn vöõng cho khu du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm Nha Trang Khaùnh Hoaø”ø. 1.2 MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU - Nghieân cöùu, ñaùnh giaù thöïc traïng tieàm naêng du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm Nha Trang Khaùnh Hoaø. - Xaây döïng chöông trình DLBV cho khu du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm döïa treân caùc tieâu chí kinh teá, vaên hoaù, moâi tröôøng phuø hôïp vôùi ñòa hình, taøi nguyeân thieân nhieân vaø baûn saéc vaên hoaù daân toäc ñaëc tröng cuûa khu du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm nhaèm taïo neân moät khu du lòch PTBV ñaàu tieân cho Nha Trang Khaùnh Hoaø. 1.3 MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI - Ñeà taøi nghieân cöùu mang tính thieát thöïc, khaû thi coù theå aùp duïng trong thöïc teá. - Hoaïch ñònh kinh teá trong töøng moâ hình du lòch cuûa ñeà taøi nguyeân cöùu, phuø hôïp vôùi taát caû ñoái töôïng. - Chöông trình coù nhöõng neùt ñaëc tröng rieâng, laø moät böôùc ñoåi môùi trong du lòch sinh thaùi Khaùnh Hoaø. - Chöông trình du lòch sinh thaùi ñöôïc xaây döïng khoâng chæ ñem laïi thu nhaäp cho ngöôøi daân ñòa phöông, thuùc ñaåy neàn kinh teá trong tænh phaùt trieån maø coøn phaûi gaén lieàn vôùi coâng taùc tuyeân truyeàn, baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi, taïo ñieàu kieän cho söï phaùt trieån beàn vöõng töông lai. 1.4 NOÄI DUNG CUÛA ÑEÀ TAØI 1.4.1 Khaûo saùt hieän traïng khu du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm - Khaûo saùt hieän traïng moâi tröôøng du lòch vaø hoaït ñoäng du lòch. - Khaûo saùt hieän traïng moâi tröôøng do taùc ñoäng cuûa hoaït ñoäng du lòch. - Khaûo saùt thò hieáu cuûa du khaùch ñoái vôùi khu du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm trong cuoäc soáng hieän nay. - Khaûo saùt hieän traïng cuûa khu du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm veà kinh teá, vaên hoaù xaõ hoäi vaø moâi tröôøng töø ban quaûn lyù. 1.4.2 Xaây döïng chöông trình du lòch beàn vöõng cho Hoøn Taèm - Nghieân cöùu moät soá moâ hình sinh thaùi beàn vöõng vaø löïa choïn moâ hình thích hôïp aùp duïng cho Hoøn Taèm. - Ñaùnh giaù tieàm naêng phaùt trieån cuûa khu du lòch. - Phaân khu vuøng. - Xaây döïng phöông thöùc quaûn lyù - chöông trình du lòch beàn vöõng. - Nhaän ñònh hieäu quaû khi aùp duïng chöông trình. 1.5 PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 1.5.1 Phöông phaùp luaän “Phaùt trieån beàn vöõng laø söï phaùt trieån nhaèm thoaû maõn caùc nhu caàu hieän taïi cuûa con ngöôøi nhöng khoâng toån haïi tôùi söï thoaû maõn caùc nhu caàu cuûa theá heä töông lai”. Söï phaùt trieån beàn vöõng kinh teá xaõ hoäi noùi chung vaø baát kyø ngaønh naøo cuõng caàn ñaït ba muïc tieâu cô baûn laø: - Beàn vöõng kinh teá. - Beàn vöõng taøi nguyeân moâi tröôøng. - Beàn vöõng veà vaên hoaù vaø xaõ hoäi. Söï beàn vöõng taøi nguyeân vaø moâi tröôøng ñoøi hoûi khai thaùc, söû duïng taøi nguyeân ñeå ñaùp öùng cho nhu caàu hieän taïi maø khoâng laøm toån haïi ñeán khaû naêng ñaùp öùng nhu caàu cuûa caùc theá heä töông lai. Ñoái vôùi vaên hoaù xaõ hoäi thì söï phaùt trieån beàn vöõng caàn ñaûm baûo ñem laïi lôïi ích laâu daøi cho xaõ hoäi nhö: taïo coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, goùp phaàn naâng cao möùc soáng cuûa ngöôøi daân vaø söï oån ñònh xaõ hoäi, ñoàng thôøi giöõ gìn caùc baûn saéc vaên hoaù daân toäc. Xu theá phaùt trieån ngaøy nay thì du lòch sinh thaùi ñöôïc söï quan taâm cuûa nhieàu ngöôøi, bôûi ñoù laø moät loaïi hình du lòch coù traùch nhieäm vôùi thieân nhieân, vaø laø loaïi hình duy nhaát hoã trôï ñaéc löïc cho coâng taùc baûo toàn thieân nhieân, giöõ gìn caùc giaù trò vaên hoaù baûn ñòa, phaùt trieån coäng ñoàng, goùp phaàn tích cöïc vaøo söï phaùt trieån du lòch noùi rieâng vaø phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi noùi chung. Phöông phaùp cuï theå - Tham khaûo, toång hôïp caùc baùo caùo veà quy hoaïch toång theå du lòch tænh Khaùnh Hoaø, caùc döï aùn caûi taïo naâng caáp caùc khu du lòch tænh Khaùnh Hoaø vaø taøi lieäu du lòch sinh thaùi, du lòch beàn vöõng… - Ñi thöïc teá taïi Hoøn Taèm vaø caùc khu du lòch sinh thaùi trong tænh Khaùnh Hoaø, quan saùt, ghi cheùp, chuïp aûnh… - Tieàm hieåu vaø nghieân cöùu söï phaùt trieån cuûa Hoøn taèm hieän nay vaø trong töông lai, töø ñoù coù keá hoaïch phaùt trieån Hoøn Taèm. - Tham khaûo caùc moâ hình phaùt trieån du lòch sinh thaùi beàn vöõng treân theá giôùi, vaø xaây döïng cho Hoøn Taèm chöông trình phaùt trieån du lòch beàn vöõng. - Söû duïng phöông phaùp ñaùnh giaù nhanh veà sôû thích coù theå söû duïng daïng phieáu tra lôøi “coù” hay “khoâng” ñoái vôùi khaùch tham quan du lòch. - Xaây döïng chöông trình du lòch beàn vöõng cho khu du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm baèng phöông phaùp toång hôïp taøi lieäu vaø so saùnh giöõa chöông trình du lòch hieän taïi vaø chöông trình du lòch beàn vöõng cuûa Hoøn Taèm. - Söû duïng phöông phaùp ñieàu tra theo daïng phieáu, nhaèm khai thaùc thoâng tin töø ban quaûn lyù, caùc hoä daân sinh soáng vaø tham gia kinh doanh du lòch taïi ñaây. - Soá löôïng phieáu ñieàu tra daønh cho khaùch tham quan laø 100 phieáu caâu hoûi. Vò trí phaùt phieáu ñieàu tra theo sô ñoà sau: Röøng Khu A Khu Trung Taâm Khu B Ñieåm xuaát phaùt Ñieåm keát thuùc Bieån Hình 1: Sô ñoà phaùt phieáu ñieàu tra ôû Hoøn Taèm. 1.6 GIÔÙI HAÏN ÑEÀ TAØI Khoâng xaây döïng chöông trình phaùt trieån beàn vöõng cho toaøn boä caùc khu du lòch ôû Nha Trang - Khaùnh Hoaø maø chæ aùp duïng rieâng ñoái vôùi khu du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm, vì khu du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm hoäi ñuû caùc tieâu chí ñeå tieán tôùi phaùt trieån beàn vöõng. 2.1 KHAÙI NIEÄM DU LÒCH SINH THAÙI (DLST) Taïi hoäi thaûo veà “Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån DLST ôû Vieät Nam” töø 7/9/1999 ñeán 9/9/1999 ñaõ ñöa ra ñònh nghóa: “DLST laø loaïi hình du lòch döïa vaøo thieân nhieân vaø vaên hoaù baûn ñòa, gaén vôùi giaùo duïc moâi tröôøng, coù ñoùng goùp cho noã löïc baûo toàn vaø phaùt trieån beàn vöõng, vôùi söï tham gia tích cöïc cuûa coäng ñoàng ñòa phöông”. Vaäy du lòch sinh thaùi laø: - Loaïi hình du lòch döïa vaøo thieân nhieân phaùt huy giaù trò taøi nguyeân. - Loaïi hình du lòch höôùng tôùi giaùo duïc moâi tröôøng, naâng cao nhaän thöùc veà baûo veä moâi tröôøng cho taát caû caùc ñoái töôïng coù lieân quan. - Du lòch tröïc tieáp mang laïi nhieàu nguoàn lôïi ích veà kinh teá vaø caûi thieän phuùc lôïi cho coäng ñoàng. - Loaïi hình du lòch phaûi coi troïng vieäc baûo toàn taøi nguyeân thieân nhieân. - Giaûm toái ña taùc haïi cuûa du lòch ñeán moâi tröôøng töï nhieân. Trong neàn coâng nghieäp du lòch ñöông ñaïi, caû boán yeáu toá treân gaén boù chaët cheõ vôùi nhau, khaúng ñònh du lòch sinh thaùi laø loaïi hình du lòch beàn vöõng cuøng vôùi vai troø phaùt trieån coäng ñoàng vaø baûo toàn taøi nguyeân thieân nhieân. (Nguoàn: Leâ Huy Baù - Ñaïi hoïc quoác gia Tp. Hoà Chí Minh, 2005). 2.2 NHÖÕNG NGUYEÂN TAÉC CUÛA DU LÒCH SINH THAÙI 2.2.1 Cô sôû cuûa nguyeân taéc du lòch sinh thaùi Vôùi muïc tieâu ñaùp öùng nhu caàu cuûa khaùch, giaûm thieåu caùc taùc ñoäng leân moâi tröôøng sinh thaùi vaø ñem laïi phuùc lôïi (kinh teá, sinh thaùi vaø xaõ hoäi) cho coäng ñoàng ñòa phöông, DLST laáy caùc cô sôû sau ñeå phaùt trieån: - Tìm hieåu vaø baûo veä caùc giaù trò thieân nhieân, vaên hoaù. - Giaùo duïc moâi tröôøng. - Phaûi coù toå chöùc nghieäp vuï du lòch, haïn cheá tôùi möùc thaáp nhaát ñoái vôùi moâi tröôøng. - Phaûi hoã trôï cho baûo veä moâi tröôøng. (Nguoàn: Leâ Huy Baù, Leâ Thò Vu Lan - Baøi giaûng du lòch sinh thaùi - Tp. Hoà Chí Minh, 2003). 2.2.2 Nguyeân taéc quaûn lyù du lòch sinh thaùi Du lòch sinh thaùi laø moät loaïi hình du lòch laáy caùc heä sinh thaùi ñaëc thuø laøm ñoái töôïng ñeå phuïc vuï cho du khaùch yeâu thieân nhieân, thöôûng ngoaïn caûnh quan hay nghieân cöùu veà caùc heä sinh thaùi, noù cuõng laø hình thöùc keát hôïp chaët cheõ, haøi hoaø giöõa phaùt trieån kinh teá du lòch vôùi baûo veä taøi nguyeân moâi tröôøng thieân nhieân vaø phaùt trieån beàn vöõng. Khi quy hoaïch hay thieát keá caùc khu du lòch sinh thaùi hay muoán phaùt trieån DLST caàn phaûi tuaân 4 nguyeân taéc sau: Nguyeân taéc thöù nhaát: Yeáu toá moâi tröôøng sinh thaùi ñaëc thuø khu du lòch sinh thaùi phaûi thöïc söï ñaïi dieän cho moät loaïi hình sinh thaùi nhaát ñònh, coù ñuû söùc haáp daãn du khaùch. Maëc khaùc, caùc nhaø quaûn lyù cuõng caàn xem xeùt khaû naêng töï laøm saïch cuûa heä sinh thaùi ñoù nhö theá naøo. Khaû naêng gaùnh chieäu taûi löôïng oâ nhieãm laø bao nhieâu. Trong thôøi gian laø bao laâu. Do vaäy, caàn ñaùnh giaù taùc ñoäng leân heä sinh thaùi moät caùch nghieâm tuùc, chöù nhaát thieát khoâng theå qua loa nhö loaïi hình du lòch khaùc. Vì chuùng ta bieát, ñoái vôùi caùc khu baûo toàn theâm moät quaõng ñöôøng ñi laø ruùt ngaén naêm laàn quaõng ñöôøng sinh toàn cuûa noù. Nguyeân taéc thöù hai: Yeáu toá thaåm myõ sinh thaùi Nhöõng caâu hoûi veà thaåm myõ trong DLST caàn phaûi ñöôïc neâu ra vaø giaûi quyeát troïn veïn tröôùc khi quy hoaïch vaø phaùt trieån haønh ñoäng. Maët khaùc cuõng neân phaân loaïi du khaùch theo caùc hình thöùc du lòch nghieân cöùu, thöôûng ngoïn hay vui chôi, thaäm chí keå caû xaùc ñònh löôïng khaùch toái ña cho moãi laàn thaêm quan ñeå khoâng gaây xaùo troän myõ quan sinh thaùi, soá ngöôøi tham quan du lòch neáu quaù ñoâng seõ laøm giaûm söï höùng thuù vaø mong ñôïi. Neáu thaåm myõ sinh thaùi bò phaù hoaïi thì du khaùch seõ chaùn naûn vaø khoâng muoán quay trôû laïi khu du lòch naøy nöõa. Neáu muoán taêng söï haáp daãn thì phöông phaùp coå ñieån nhaát laø laøm phong phuù caùc loaïi hình du lòch sinh thaùi, ñieàu naøy seõ deã gaây ra vieäc xaâm haïi caùc myõ quan sinh thaùi. Do ñoù caùc nhaø quy hoaïch vaø thieát keá khu du lòch sinh thaùi phaûi thaät söï caân nhaéc kyõ caùc yeáu toá thaåm myõ sinh thaùi naøy. Nguyeân taéc thöù ba: Yeáu toá kinh teá Phaùt trieån du lòch sinh thaùi ôû caùc khu baûo toàn noùi chung ôû caùc khu du lòch sinh thaùi noùi rieâng phaûi chòu nguyeân taéc chi traû phí taøi nguyeân vaø phí sinh thaùi. Maëc khaùc, du lòch sinh thaùi cuõng nhaèm muïc ñích naâng cao ñôøi soáng kinh teá cuûa cö daân baûn ñòa. Cuõng caàn tính ñeán vieäc huaán luyeän daân ñòa phöông bieát chuyeân moân veà sinh thaùi du lòch, taïo coâng aên vieäc laøm cho hoï. Nguyeân taéc thöù tö: Yeáu toá xaõ hoäi Khi xaây döïng moät khu vöïc thaønh khu du lòch sinh thaùi khoâng queân mang theo moät chöùc naêng vaên hoaù xaõ hoäi. Ñieàu coù theå xaûy ra laø coù söï baát hoaø giöõa cö daân ñòa phöông, truyeàn thoáng vaên hoaù, taäp tuïc sinh hoaït cuûa cö daân ñòa phöông bò du khaùch, nhaát laø du khaùch khoâng coù yù thöùc cao laøm xaùo troän, toån haïi ñeán sinh thaùi nôi naøy. Phaûi gaén nhöõng hoaït ñoäng du lòch vôùi vieäc naâng cao nhaän thöùc xaõ hoäi cho caùc cö daân ñòa phöông. Vì vaäy, caàn khai thaùc caùc nguyeân taéc treân theo cô caáu du lòch sinh thaùi nhö sau: - Taêng cöôøng noâã löïc baûo veä lôïi ích cuûa du lòch sinh thaùi ôû khu vöïc ñoù baèng caùch môøi ñaïi dieän ñòa phöông tham gia vaøo caùc döï aùn baûo toàn khu vöïc, toân troïng neàn vaên hoaù baûn ñòa. - Söû duïng caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân taïi khu du lòch moät caùch beàn vöõng vaø coù hieäu quaû. - Haïn cheá toái ña nhöõng taùc ñoäng moâi tröôøng do raùc vaø caùc chaát thaûi gaây neân laøm maát veû myõ quan cuûa khu du lòch vaø gaây oâ nhieãm moâi tröôøng taïi nhöõng nôi khai thaùc du lòch sinh thaùi. - Taän duïng caùc hình thöùc tieáp thò, kích thích caùc nhu caàu cuûa du khaùch tìm veà khu du lòch ñoù. - Ñaøo taïo ñoäi nguõ höôùng daãn vieân du lòch sinh thaùi ñeå coù theå hieåu bieát saâu saéc veà vaên hoaù, lòch söû vaø caùc vaán ñeà veà kinh teá - xaõ hoäi taïi ñòa phöông, nhaát laø kieán thöùc veà sinh thaùi. - Traùnh buoân baùn caùc loaïi ñoäng thöïc vaät thuoäc phaïm vi khu du lòch. Taêng cöôøng soá löôïng ñoäng vaät baèng caùch thaû vaøo ñoù nhöõng ñoäng vaät ñaëc tröng coù theå kieåm soaùt. - Tìm hieåu nhöõng noäi quy vaø caùch thöùc baûo veä cho moät khu du lòch. - Quy hoaïch heä thoáng giao thoâng, traùnh taïo ra quaù nhieàu ñöôøng xaùù khoâng caàn thieát, traùnh gaây ra nhöõng taùc ñoäng xaáu ñoái vôùi moâi tröôøng do hoaït ñoäng giao thoâng ñi laïi. - Taïo khoaûng caùch an toaøn ñoái vôùi caùc loaïi ñoäng vaät trong khu vöïc. - Töø nhöõng cô sôû ban ñaàu, nhöõng thaønh quaû töø du lòch sinh thaùi nhaát laø nhöõng nguyeân cöùu quyù giaù cuûa caùc toå chöùc du lòch treân quy moâ roäng ñaõ coù nhöõng thuaän lôïi nhaát ñònh. Tuy nhieân, ñeå du lòch sinh thaùi phaùt trieån ñuùng höôùng thì caàn thieát thì caàn phaûi quan taâm nhieàu hôn veà maët sinh thaùi. (Nguoàn: Leâ Huy Baù, Leâ Thò Vu Lan - Baøi giaûng du lòch sinh thaùi - Tp. Hoà Chí Minh, 2003). 2.2.3 Cô sôû cuûa phaùt trieån beàn vöõng trong DLST - Giaûm tôùi möùc thaáp nhaát vieäc caïn kieät taøi nguyeân moâi tröôøng: Ñaát, nöôùc ngoït, caùc thuyû vöïc, khoaùng saûn… Ñaûm baûo söû duïng laâu daøi caùc daïng taøi nguyeân baèng caùch taùi cheá, traùnh laõng phí, söû duïng ít hôn hoaëc thay theá taøi nguyeân, theo nguyeân taéc “Nhu caàu söû duïng khoâng vöôït quaù khaû naêng taùi taïo taøi nguyeân ñoù”. - Baûo toàn tính ña daïng sinh hoïc, baûo toàn tính di truyeàn cuûa caùc loaïi ñoäng thöïc vaät nuoâi troàng cuõng nhö hoang daõ: baèng caùch quaûn lyù phöông thöùc vaø möùc ñoä söû duïng, laøm cho caùc nguoàn taøi nguyeân ñoù vaãn coøn coù khaû naêng phuïc hoài. - Duy trì heä sinh thaùi thieát yeáu, ñaûm baûo cho cuoäc soáng coäng ñoàng vaø neân nhôù raèng söùc chòu ñöïng cuûa caùc heä sinh thaùi treân traùi ñaát laø coù haïn. - Neáu coù ñieàu kieän thì neân duy trì caùc heä sinh thaùi töï nhieân, hoaït ñoäng trong khaû naêng chòu döïng cuûa traùi ñaát. Phuïc hoài laïi moâi tröôøng ñaõ bò suy thoaùi, giöõ gìn söï caân baèng caùc heä sinh thaùi. (Nguoàn: Leâ Huy Baù, Leâ Thò Vu Lan - Baøi giaûng Du lòch sinh thaùi - Tp. Hoà Chí Minh, 2003). 2.3 GIÔÙI THIEÄU CHUNG VEÀ DU LÒCH BEÀN VÖÕNG (DLBV) 2.3.1 Khaùi nieäm DLBV Khaùi nieäm veà du lòch beàn vöõng môùi xuaát hieän treân cô sôû caûi tieán vaø naâng caáp khaùi nieäm veà du lòch meàm cuûa nhöõng naêm 90 vaø thöïc söï gaây ñöôïc söï chuù yù roäng raõi trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Theo hoäi ñoàng du lòch vaø löõ haønh quoác teá (WTTC), 1996 thì: “Du lòch beàn vöõng laø vieäc ñaùp öùng caùc nhu caàu hieän taïi cuûa du khaùch vaø vuøng du lòch maø vaãn baûo ñaûm nhöõng khaû naêng ñaùp öùng nhu caàu cho caùc theá heä du lòch töông lai”. Taïi Hoäi nghò veà moâi tröôøng toaøn caàu RIO 92 vaø RIO 92 + 5, quan ñieåm veà phaùt trieån beàn vöõng ñöôïc caùc nhaø khoa hoïc boå sung laø: du lòch beàn vöõng ñoøi hoûi phaûi quaûn lyù taát caû caùc daïng taøi nguyeân theo caùch naøo ñoù ñeå chuùng ta coù theå ñaùp öùng caùc nhu caàu kinh teá, xaõ hoäi vaø thaåm myõ trong khi vaãn duy trì ñöôïc baûn saéc vaên hoaù, caùc quaù trình sinh thaùi cô baûn, ña daïng sinh hoïc…. Caùc toå chöùc lôùn veà baûo toàn lôùn nhö: Quyõ ñoäng vaät hoang daïi vaø Hieäp hoäi baûo toàn taøi nguyeân thieân nhieân quoác teá - IUCN thieát laäp caùc döï aùn du lòch sinh thaùi beàn vöõng nhö moät coâng ty baûo toàn treân khaép theá giôùi. Thaäm chí caû ngaân haøng phaùt trieån cuõng ñang coá gaéng tham gia vaøo lónh vöïc naøy. Muïc tieâu cuûa du lòch beàn vöõng - Phaùt trieån, gia taêng söï ñoùng goùp cuûa du lòch vaøo kinh teá vaø moâi tröôøng. - Caûi thieän tính coâng baèng xaõ hoäi trong phaùt trieån. - Caûi thieän chaát löôïng cuoäc soáng cuûa coäng ñoàng baûn ñòa. - Ñaùp öùng cao ñoä nhu caàu cuûa du khaùch. - Duy trì chaát löôïng moâi tröôøng. Chieán löôïc ñeå ñaït ñeán du lòch beàn vöõng coøn chöa ñöôïc xaây döïng hoaøn chænh, ñang caàn coá gaéng ñeå ñöôïc chaáp nhaän roäng raõi. Moãi moät tình huoáng ñoøi hoûi nhöõng tieáp caän vaø giaûi phaùp khaùc nhau. Tuy nhieân, neáu thöïc söï du lòch ñem laïi lôïi ích cho moâi tröôøng töï nhieân, xaõ hoäi vaø beàn vöõng laâu daøi thì taøi nguyeân khoâng coù quyeàn ñöôïc söû duïng quaù möùc. Tính ña daïng töï nhieân, xaõ hoäi vaø vaên hoaù phaûi ñöôïc baûo veä, phaùt trieån du lòch phaûi ñöôïc loàng gheùp vaøo chieán löôïc phaùt trieån cuûa ñòa phöông vaø quoác gia, ngöôøi ñòa phöông phaûi ñöôïc tham gia vaøo vieäc hoaïch ñònh keá hoaïch vaø trieån khai hoaït ñoäng du lòch, hoaït ñoäng nghieân cöùu trieån khai vaø giaùm saùt caàn ñöôïc tieán haønh. (Nguoàn: Nguyeãn Ñình Hoeø, Vuõ Vaên Hieáu - Du lòch beàn vöõng - NXB. Ñaïi hoïc quoác gia Haø Noäi, 2001). 2.3.3 Nguyeân taéc cô baûn phaùt trieån DLBV - Söû duïng taøi nguyeân moät caùch beàn vöõng: bao goàm caû taøi nguyeân thieân nhieân, xaõ hoäi - vaên hoaù - kinh teá. Vieäc söû duïng beàn vöõng taøi nguyeân laø neàn taûng cô baûn nhaát cuûa vieäc phaùt trieån du lòch laâu daøi. - Giaûm tieâu thuï quaù möùc vaø xaû thaûi, nhaèm giaûm chi phí khoâi phuïc caùc suy thoaùi moâi tröôøng, ñoàng thôøi cuõng goùp phaàn naâng cao chaát löôïng du lòch. - Duy trì tính ña daïng: duy trì vaø phaùt trieån tính ña daïng cuûa töï nhieân, xaõ hoäi vaø vaên hoaù laø raát quan troïng ñoái vôùi du lòch beàn vöõng, taïo ra söùc baäc cho ngaønh du lòch. - Loàng gheùp du lòch vaøo quy hoaïch phaùt trieån ñòa phöông vaø quoác gia. - Hoã trôï neàn kinh teá ñòa phöông: du lòch phaûi hoã trôï caùc hoaït ñoäng kinh teá ñòa phöông, tính toaùn chi phí moâi tröôøng vöøa ñeå baûo veä neàn kinh teá baûn ñòa cuõng nhö traùnh gaây haïi cho moâi tröôøng. - Thu huùt söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông, ñieàu naøy khoâng chæ ñem laïi lôïi ích cho coäng ñoàng, cho moâi tröôøng maø coøn taêng cöôøng ñaùp öùng nhu caàu, thò hieáu cho du khaùch. - Söï tö vaán cuûa nhoùm quyeàn lôïi vaø coâng chuùng, tö vaán giöõa coâng nghieäp du lòch vaø coäng ñoàng ñòa phöông, caùc toå chöùc vaø cô quan laø ñaûm baûo cho söï hôïp taùc laâu daøi cuõng nhö giaûi quyeát caùc xung ñoät coù theå naûy sinh. - Ñaøo taïo caùn boä kinh doanh du lòch, nhaèm thöïc thi caùc saùng kieán vaø giaûi phaùp du lòch beàn vöõng, nhaèm caûi thieän caùc saûn phaåm du lòch. - Marketing du lòch moät caùch coù traùch nhieäm, cung caáp cho du khaùch thoâng tin ñaày ñuû vaø coù traùch nhieäm nhaèm naâng cao söï toân troïng cuûa du khaùch ñeán moâi tröôøng töï nhieân, xaõ hoäi vaø vaên hoaù khu du lòch, qua ñoù goùp phaàn thoaû maõn nhu caàu cuûa du khaùch. - Trieån khai caùc nghieân cöùu, nhaèm hoã trôï giaûi quyeát caùc vaán ñeà, mang laïi lôïi ích cho khu du lòch, cho nhaø kinh doanh du lòch vaø cho du khaùch. (Nguoàn: Nguyeãn Ñình Hoeø, Vuõ Vaên Hieáu - Du lòch beàn vöõng - NXB. Ñaïi hoïc quoác gia Haø Noäi, 2001). 2.3.4 Nguyeân taéc söû duïng söùc chöùa trong quaûn lyù DLBV Moät phöông phaùp tieáp caän thoâng duïng ñeå quaûn lyù du khaùch laø söùc chöùa, coù theå xaùc ñònh ñöôïc soá löôïng du khaùch lôùn nhaát neáu vöôït quaù thì khoâng theå giöõ ñöôïc caùc ñieàu kieän sinh thaùi vaø xaõ hoäi thích hôïp. Vì raát nhieàu lyù do maø vieäc xaùc ñònh söùc chöùa veà giaûi trí khoâng ñôn giaûn cuõng nhö khoâng höõu ích. Moät soá caùc nguyeân taéc veà söùc chöùa cuûa Stankey vaø MeCool (1992) vaø Shelby vaø Heerlein (1986) ta coù theå aùp duïng vaøo Hoøn Taèm ñeå moâ taû nhöõng ñieàu kieän caàn thieát cho vieäc aùp duïng söùc chöùa vaø giôùi haïn söû duïng mang tính nhaân quaû trong caùc quy ñònh veà giaûi trí. Hoï ñöa ra 9 ñieàu kieän veà söùc chöùa, caû 9 ñieàu kieän chæ ra nhöõng giôùi haïn veà bieän phaùp söùc chöùa, maø coøn cho thaáy möùc ñoä hieåu bieát maø nhaø quaûn lyù phaûi xem xeùt trong nhöõng keá hoaïch töông lai cuûa mình. Ñieàu kieän 1: Phaûi ñaït ñöôïc söï nhaát trí veà loaïi caùc ñieàu kieän xaõ hoäi vaø nguoàn löïc thích hôïp nhaát, bao goàm caùc loaïi cô hoäi giaûi trí Nhöõng ngöôøi coù lieân quan (nhaø quaûn lyù, nhöõng ngöôøi söû duïng) phaûi ñaït ñöôïc söï nhaát trí veà caùc loaïi cô hoäi seõ cung caáp. Ví duï: Neáu moät nhoùm ngöôøi cho raèng ôû khu vöïc naøy heä cung caáp cô hoäi giaûi trí coù ñoäng cô vaø coù ñöôøng ñi maø nhoùm khaùc laïi mong muoán kieåu giaûi trí khoâng coù ñoäng cô vaø khoâng coù ñöôøng ñi, thì khoâng theå xaùc ñònh ñöôïc söùc chöùa vì ñaõ coù moät söï khaùc bieät caên baûn veà caùc möùc ñoä söû duïng ñöôïc pheùp. Ñieàu kieän 2: Caùc hoaït ñoäng giaûi trí vaø caùc chuyeán ñi seõ ñöôïc toå chöùc phaûi laø nhaân toá ñoäc laäp veà cöôøng ñoä Nhieàu chuyeán ñi giaûi trí ñeàu coù tính phuï thuoäc vaøo hay thaäm chí coøn ñöôïc gaén lieàn moät caùch tích cöïc vôùi möùc ñoä söû duïng. Ví duï nhö: taém naéng ngoaøi ñaûo, möùc ñoä söû duïng coù theå khoâng coù baát kì aûnh höôûng naøo ñoái vôùi chaát löôïng chuyeán ñi. Ñieàu kieän 3: Phaûi ñaït ñöôïc söï nhaát trí veà möùc ñoä taùc ñoäng coù theå chaáp nhaän ñöôïc Cuøng vôùi baát kyø loaïi giaûi trí naøo ôû moïi khu vöïc naøo, khoâng chæ rieâng Hoøn Taèm cuõng coù nhöõng taùc ñoäng khaùc nhau. Ñieàu ñoù coù nghóa laø chuùng ta khoâng theå loaïi tröø hay traùnh khoûi caùc taùc ñoäng maø nhöõng gì chuùng ta coù theå laøm laø ñaët chuùng döôùi taàm quaûn lí. Moät ñieàu raát coù theå xaûy ra laø caùc nhoùm ngöôøi khaùc nhau coù quan taâm ñeán khu vöïc naøy laïi coù quan ñieåm raát khaùc nhau veà noäi dung möùc ñoä taùc ñoäng coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Ñieàu kieän 4: Moái quan heä roõ raøng giöõa möùc ñoä söû duïng vaø caùc ñieàu kieän veà xaõ hoäi, nguoàn löïc Nhöõng nhaø quaûn lyù phaûi xaây döïng nhöõng bieän phaùp cuï theå ñeå xaùc ñònh ñöôïc moái quan heä giöõa löôïng söû duïng giaûi trí vaø möùc ñoä taùc ñoäng veà sinh thaùi vaø xaõ hoäi. Ñieàu kieän 5: Möùc ñoä söû duïng phaûi ñöôïc coi laø quan troïng hôn caùch xöû söï cuûa khaùch du lòch trong vieäc xaùc ñònh ñoä taùc ñoäng Ñeå aùp duïng toát khaùi nieäm söùc chöùa, moái quan heä giöõa möùc ñoä söû duïng vaø taùc ñoäng phaûi töông ñoái ñôn giaûn vaø vôùi ñieàu kieän laø caùc yeáu toá khaùc coù aûnh höôûng ñeán möùc ñoä taùc ñoäng phaûi ôû möùc ñoä toái thieåu. Ñieàu kieän 6: Cô quan quaûn lyù khu du lòch phaûi quaûn lyù vieäc ra vaøo cuûa khu vöïc Ngay caû khi taát caû caùc ñieàu kieän töø 1 ñeán 5 thoaû maõn, cô quan quaûn lyù naøy vaãn phaûi quaûn lyù vieäc ra vaøo khu vöïc ñöôïc baûo veä, ñeå coù theå thöïc hieän giôùi haïn söùc chöùa. Neáu khoâng coù söï quaûn lyù naøy thì cô quan quaûn lyù khoâng coù khaû naêng gaây aûnh höôûng ñeán vieäc ra vaøo khu vöïc ñöôïc baûo veä vaø con soá söùc chöùa chaúng coù yù nghóa gì hôn laø nhöõng con soá treân giaáy tôø. Ñieàu kieän 7: Cô quan quaûn lyù khu vöïc baûo toàn phaûi coù nguoàn löïc (nhaân vieân, nguoàn taøi chính, thoâng tin… ) ñeå quaûn lyù vieäc thöïc hieän giôùi haïn söùc chöùa Moät ñieàu chaéc chaén laø söùc chöùa giaûi trí ñöôïc thöïc hieän thoâng qua vieäc aùp ñaët moät giôùi haïn veà vieäc söû duïng giaûi trí. Roõ raøng laø vieäc thöïc hieän söùc chöùa ñoøi hoûi moät cam keát taøi chính laâu beàn vaø trong moät khoaûng thôøi gian daøi maø ñaây laø ñieàu nhieàu toå chöùc khoâng theå hoaëc khoâng muoán laøm. Beân caïnh ñoù, söï hieåu bieát cuûa giôùi chính trò gia vaø söï uûng hoä cuûa hoï ñoái vôùi vieäc thöïc hieän caùc giôùi haïn söû duïng thöôøng khoâng phaûi coù ñöôïc moãi khi ta caàn ñeán. Ñieàu kieän 8: Phaûi ñaït ñöôïc söï nhaát trí veà muïc tieâu cuûa heä thoáng ño kieåm trong vieäc thöïc hieän söùc chöùa. Trong caùc tröôøng hôïp nhu caàu vöôït quaù söùc chöùa, thì möùc ñoä söû duïng phaûi ñöôïc ño kieåm baèng caùc hoaït ñoäng quaûn lyù. Nhöõng muïc tieâu cuûa heä thoáng ño kieåm naøy phaûi ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng tröôùc khi thieát keá heä thoáng ñoù. Ñieàu kieän 9: Phaûi ñaït ñöôïc söï nhaát trí veà vieäc giôùi haïn söùc chöùa theå hieän soá ngöôøi ñeán thaêm khu vöïc ñoù ôû möùc toái toái öu Maëc duø vaán ñeà naøy chöa bao giôø ñöôïc ñeà caäp moät caùch roõ raøng. Nhö ôû Baéc Myõ nôi maø söùc chöùa ñaõ ñöôïc thieát laäp, thì ñieàu kieän naøy laïi coù quan heä raát khaêng khít vôùi vieäc quaûn lyù caùc giôùi haïn. Ví duï: neáu möùc ñoä söùc chöùa theå hieän soá khaùch du lòch toái ña ñöôïc pheùp, vaø söùc chöùa vöôït quaù nhu caàu thöïc teá (möùc ñoä söû duïng), thì baát kì söï thieáu hieäu quaû naøo trong phöông thöùc hoaït ñoäng cuûa heä thoáng ño kieåm ñeàu coù theå ñöôïc löôïng thöù moät caùch deã daøng. (Nguoàn: Kreg Lindberg, Donald E. Hawkins - Du lòch sinh thaùi: Höôùng daãn cho caùc nhaø laäp keá hoaïch vaø quaûn lyù - NXB. Cuïc moâi tröôøng, 1999). 2.4 MOÄT SOÁ MOÂ HÌNH DU LÒCH SINH THAÙI BEÀN VÖÕNG 2.4.1 Laøng du lòch ôû Australia Tieâu chuaån choïn löïa (ñaëc tröng) - Ñieån hình cho moät vuøng, coù chuøa, ñeàn hay nhaø thôø. - Ñoä cao nhaø cuûa <=3 taàng. - Kieán truùc: Nhaø kieåu môùi hay coå phaûi haøi hoaø, caân baèng. Tieâu chuaån sinh thaùi - Noâng - laâm nghieäp: caûnh quan töï nhieân ñöôïc duy trì, haïn cheá toái ña söû duïng hoaù chaát noâng nghieäp. - Chaát löôïng khoâng khí vaø tieáng oàn: caùch xa ñöôøng oâ toâ ít nhaát 3km, ñaëc bieät laø ñöôøng cao toác. - Giao thoâng: ñöôøng daønh cho xe ñaïp, ñi boä, phöông tieän coâng coäng. - Haøng hoaù vaø chaát thaûi: tieán haønh taùi cheá, phaân loaïi raùc, traùnh bao bì khoâng caàn thieát, baùn caùc saûn phaåm ñòa phöông. - Chaát löôïng vaø trang bò cô sôû haï taàng: xaây döïng, hoaø hôïp vôùi moâi tröôøng, phuø hôïp vôùi caû ngöôøi ñòa phöông vaø treû em. Tieâu chuaån xaõ hoäi vaø du lòch - Daân soá cöïc ñaïi cuûa laøng <=1.500 ngöôøi. - Nhaø nghæ: <= 25% nhaø ñòa phöông. - Soá giöôøng nghæ cöïc ñaïi = soá daân ñòa phöông. - Traùnh xaây khaùch saïn lôùn. - Coäng ñoàng ñòa phöông tích cöïc tham gia vaøo caùc quyeát ñònh phaùt trieån du lòch. - Cô sôû haï taàng cho khaùch du lòch: coù moät vaên phoøng thoâng tin du lòch, khoâng coù hoaëc raát ít cô sôû dòch vuï nhö laøm daàu, nöôùng baùnh, taïp phaåm chæ daønh cho du khaùch, deã tieáp caän vôùi caùc tieän nghi moâi tröôøng (heä thoáng ñöôøng moøn, ñöôøng ñi daïo). (Nguoàn: Nguyeãn Ñình Hoeø, Vuõ Vaên Hieáu - Du lòch beàn vöõng - NXB. Ñaïi hoïc quoác gia Haø Noäi, 2001). 2.4.2 ECOMOST: Moâ hình du lòch beàn vöõng cuûa coäng ñoàng Chaâu AÂu (Ecomost = European Community Models of Sustainable Tourism) Moâ hình Ecomost ñöôïc xaây döïng thöû nghieäm taïi Mallorka, Taây ban Nha ñaây laø moät trung taâm du lòch lôùn nhaát Chaâu AÂu. Theo moâ hình Ecomost, phaùt trieån du lòch beàn vöõng caàn gaén keát ba muïc tieâu chính laø: Beàn vöõng veà maët sinh thaùi: baûo toàn sinh thaùi vaø ña daïng sinh hoïc - phaùt trieån du lòch caàn phaûi toân troïng khaû naêng taûi cuûa heä sinh thaùi. Beàn vöõng veà vaên hoaù - xaõ hoäi: baûo toàn ñöôïc baûn saéc xaõ hoäi, muoán vaäy moïi quyeát ñònh phaûi coù söï tham gia cuûa coäng ñoàng. Beàn vöõng veà kinh teá: ñaûm baûo hieäu quaû veà kinh teá vaø quaûn lyù toát taøi nguyeân sao cho taøi nguyeân coù theå tieáp tuïc phuïc vuï cho caùc theá heä töông lai. Ba yeâu caàu chính nhaèm duy trì khu du lòch: - Daân soá caàn ñöôïc duy trì hôïp lyù vaø giöõ baûn saéc vaên hoaù. - Caûnh quan caàn duy trì ñöôïc söï haáp daãn du khaùch. - Khoâng laøm gì gaây haïi cho sinh thaùi. Ecomost ñaõ chia nhoû caùc muïc tieâu cuûa du lòch beàn vöõng thaønh caùc nhaân toá: - Thaønh toá vaên hoaù xaõ hoäi: daân soá phuø hôïp, baûo toàn hieäu quaû kinh teá vaø baûo toàn baûn saéc vaên hoaù. - Thaønh toá du lòch: thoaû maõn du khaùch vaø caùc nhaø kinh doanh tour du lòch, baûo trì vaø hieän ñaïi hoaù ñieàu kieän aên ôû, giaûi trí. - Thaønh toá sinh thaùi: khaû naêng taûi, baûo toàn, söï quan taâm ñeán moâi tröôøng. - Thaønh toá chính saùch: ñaùnh giaù ñöôïc chaát löôïng du lòch, chính saùch ñònh höôùng sinh thaùi, quy hoaïch vuøng, söï tham gia cuûa coäng ñoàng vaø caùc nhoùm quyeàn lôïi trong quaù trình quy hoaïch. Ecomost xaây döïng moät keá hoaïch haønh ñoäng cuï theå trong ñoù chia caùc haønh ñoäng döïa vaøo möùc ñoä öu tieân vaø xaùc ñònh roõ traùch nhieäm cuûa caùc caù nhaân vaø toå chöùc lieân quan. (Nguoàn: Nguyeãn Ñình Hoeø, Vuõ Vaên Hieáu - Du lòch beàn vöõng - NXB. Ñaïi hoïc quoác gia Haø Noäi, 2001). 2.4.3 Moâ hình du lòch beàn vöõng ôû Hoaøng Sôn – Trung Quoác Hoaøng Sôn laø moät vuøng nuùi coù phong caûnh ñeïp ôû tænh An Huy mieàn Ñoâng Trung Quoác. Söï taêng tröôûng nhanh cuûa du lòch ôû vuøng Hoaøng Sôn ñaày danh lam thaéng caûnh naøy ñaõ daãn ñeán 5 vaán ñeà xuoáng caáp veà moâi tröôøng nhö: - Soá loaøi ñoäng, thöïc vaät giaûm xuoáng. Söï xaây döïng caùc coâng trình, ñöôøng xaù vaø ñöôøng caùp treo qua nuùi cuøng vôùi döï aùn thuyû lôïi ñaõ laøm maát ñi hoaëc laøm toån haïi ñeán thaûm thöïc vaät röøng. - Xaây döïng vaø phaùt trieån ñaõ laøm giaûm ñi veû ñeïp thieân nhieân. Xaây döïng traøn lan ôû ñieåm du lòch caûnh quan noåi tieáng ñaõ laøm giaûm ñi veû ñeïp cuûa noù. - Söï caáp nöôùc sinh hoaït cho du khaùch ñaõ laøm leäch caùc heä thoáng thuyû vaên. Caùc hoà chöùa nöôùc vaø caùc coâng trình chöùa nöôùc ñöôïc xaây döïng ñeå ñaûm baûo cung caáp nöôùc cho khaùch du lòch. - Moät vaøi ñieåm tham quan bò quaù taûi vôùi soá löôïng du khaùch. ÔÛ vaøo thôøi kyø cao ñieåm, haøng ngaøy coù ñeán 8.000 khaùch tôùi tham quan. - Chaát thaûi raén vaø nöôùc thaûi gaây oâ nhieãm nghieâm troïng. Moät soá raùc thaûi sinh hoaït laïi ñang chaûy töï do xuoáng caùc thung luõng vaø vaøo caùc doøng soâng gaây taùc haïi cho chaát löôïng nguoàn nöôùc. Ñeå ñoái phoù vaø quaûn lyù caùc taùc ñoäng moâi tröôøng tieâu cöïc gaây ra, chính quyeàn ñaõ xaây döïng moät chieán löôïc baûo veä khu du lòch bao goàm 10 ñieåm: - Cuûng._. coá chöông trình toång hôïp ñeå loàng gheùp caùc haønh ñoäng haønh chính vaø keá hoaïch caàn thieát. - Giaùm saùt chaát löôïng nöôùc, cung caáp vaø quaûn lyù heä thoáng nöôùc. - Phaân taùn du lòch ra moät khu roäng lôùn. - Söû duïng hình thöùc tour tham quan ñaët tröôùc ñeå ñieàu tieát soá khaùch ñeán tham quan moät khu du lòch cuï theå naøo ñoù. - Döøng hoaït ñoäng du lòch ôû caùc khu coù heä sinh thaùi ñang bò toån haïi ñeå caùc heä sinh thaùi nôi ñaây töï phuïc hoài qua caùc quaù trình tieán trieån töï nhieân. - Thöïc hieän quaûn lyù nghieâm ngaët hoaït ñoäng xaây döïng trong khu du lòch. Nhö vaäy, caûnh quan seõ khoâng bò hö haïi vaø oâ nhieãm seõ ñöôïc giaûm toái ña. - Caùc coâng trình xaây döïng phaûi ñöôïc thieát keá haøi hoaø vôùi caûnh quan vaø caùc ñaëc tính cuûa ñòa phöông. - Thöïc hieän caùc bieän phaùp quaûn lyù coù lôïi cho moâi tröôøng vaø ñeà cao söï giaûm aùp löïc ñeán heä sinh thaùi. - Taïo laäp vöôøn thöïc vaät vaø khu döï tröõ nguoàn gen ñeå coù theå phuïc vuï cho coâng vieäc baûo toàn gen vaø cho döï aùn khoâi phuïc thaûm thöïc vaät. - Laäp ñaøi quan saùt moâi tröôøng ñeå phaùt hieän ra nhöõng bieán ñoåi moâi tröôøng. Khu du lòch Hoaøng Sôn vaãn coøn toàn taïi moät vaøi bieåu hieän suy thoaùi, nhöng caùc bieän phaùp keá hoaïch caàn thieát ñeå ñaït ñöôïc moät söï phaùt trieån du lòch beàn vöõng ñaõ ñöôïc laäp vaø thi haønh. (Nguoàn: Nguyeãn Ñình Hoeø, Vuõ Vaên Hieáu - Du lòch beàn vöõng - NXB. Ñaïi hoïc quoác gia Haø Noäi, 2001). 2.4.4 Khu vui chôi nghæ ngôi giaûi trí HARMONY, Vònh MAHO ñaûo VIRGIN Khu vui chôi nghæ ngôi giaûi trí ñöôïc thieát keá xaây döïng theo nguyeân taéc phaùt trieån sinh thaùi beàn vöõng. Nôi naøy ñaõ söû duïng roäng raõi caùc nguyeân lieäu taùi sinh, söû duïng caùc saûn phaåm vaø nöôùc ñaït hieäu quaû cao. Moãi moät phoøng khaùch ñöôïc saép ñaët caån thaän, laøm toái ña taùc ñoäng qua laïi ñeå du khaùch ñeàu caûm thaáy coù moâi tröôøng beân ngoaøi. Caùch thöùc laøm cho du khaùch giaûm thieåu vieäc söû duïng nöôùc baèng moät baøi trình baøy baèng phim ñeøn chieáu vaøo buoåi toái vaø thaûo luaän, coù caùc tour ñi tham quan trang thieát bò ñeå hoïc hoûi veà xaây döïng, tính töï löïc vaø caùc taäp tuïc baûo toàn. Caùc du khaùch cuõng ñöôïc giôùi thieäu moät chöông trình ñaøo taïo goïi laø “chöông trình boán giôø cho caùn boä coâng nhaân vieân”, trong ñoù hoï coù theå laøm vieäc vaø hoïc hoûi veà “du lòch coù traùch nhieäm”. Vieäc ñieàu haønh khu quaàn theå ngay baûn thaân noù laø moät hoaït ñoäng dieãn giaûi lieân tuïc. Ví duï: - Môøi aên chay ñeå khaùch coù theå traûi qua caùch thöùc aên giaûm löôïng thöïc phaåm xuoáng. - Nöôùng baùnh trong loø nöôùng baèng naêng löôïng maët trôøi vaø baùn trong cöûa haøng cuøng vôùi thoâng tin ñi keøm veà baûn thaân loø nöôùng. - Yeâu caàu du khaùch veùt saïch ñóa aên vaø ñeå rieâng thöùc aên thöøa ñeå laøm thöùc aên cho gia suùc hoaëc laøm phaân troän. - Moãi phoøng khaùch coù moät maùy vi tính ñeå xaây döïng vaø theo doõi naêng löôïng söû duïng trong phoøng. Khaùch coù theå sau ñoù quyeát ñònh laøm theá naøo ñeå hoï seõ tieâu trong khuoân khoå ngaân saùch cuûa mình veà söû duïng trang thieát bò naøo vaø trong bao laâu. (Nguoàn: William T. Borrie F. McCool vaø Goerge H. Stankey - Hhöôùng daãn cho caùc nhaø laäp keá hoaïch vaø quaûn lyù, taäp 2). 2.5 TOÅNG QUAN VEÀ KHAÙNH HOAØ 2.5.1 Vò trí ñòa lyù tænh khaùnh hoaø Khaùnh Hoøa coù dieän tích 5.257 km2, daân soá 1.031.262 ngöôøi (1/4/1999). Phía Baéc giaùp Phuù Yeân, phía Taây giaùp Ñaéc Laék, Laâm Ñoàng, Nam giaùp Ninh Thuaän, Ñoâng giaùp Bieån Ñoâng. Khaùnh Hoaø caùch thuû ñoâ Haø Noäi 1.278km, TPHCM - 450km, Hueá - 630km, Ñaø Naüng - 520km, Quy Nhôn 240km, Buoân Ma Thuoäc - 195km, Ñaø Laït - 240km, Phan Thieát - 260km, Caàn Thô 630 km. Naèm ôû vò trí ñòa lyù raát thuaän lôïi cho du lòch. Hình 1: Baûn Ñoà ñòa lyù tænh Khaùnh Hoaø. Khaùnh Hoaø laø taâm ñieåm cuûa caùc tænh laân caän. Vôùi ñieàu kieän deã löu thoâng lieân laïc vaø ñòa hình ña daïng mang ñeán cho Khaùnh Hoaø moät tieàm naêng du lòch raát lôùn. Thuû phuû cuûa Khaùnh Hoøa laø thaønh phoá Nha Trang. Laø moät trung taâm kinh teá, vaên hoùa, du lòch, an döôõng, nghæ maùt, chöõa beänh lôùn nhaát nöôùc. Nha Trang coù dieän tích töï nhieân laø 238 km2, daân soá 436.500 ngöôøi, maät ñoä laø 2.300 ngöôøi/km2 (1/4/1999). Chæ sau 25 naêm giaûi phoùng, dieän tích thaønh phoá ñaõ taêng leân gaáp 3 laàn vaø daân soá taêng leân gaáp 4 laàn. Vôùi ñieàu kieän vò trí ñòa lyù cuûa Khaùnh Hoaø nhö vaäy raát thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån caùc loaïi hình du lòch nhaát laø du lòch sinh thaùi. 2.5.2 Ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi 2.5.2.1 Kinh teá Caùc chæ tieâu chuû yeáu veà kinh teá trong 3 naêm vöøa qua ñeàu ñaït vaø vöôït keá hoaïch ñeà ra. Toång saûn phaåm trong tænh (GDP) cuûa töøng naêm taêng töø 7 - 11%, cô caáu kinh teá chuyeån theo höôùng tính cöïc: giaûm tyû troïng noâng laâm nghieäp, taêng tyû troïng coâng nghieäp - dòch vuï. GDP bình quaân ñaàu ngöôøi lieân tuïc taêng theo töøng naêm: naêm 2002 ñaït 7.796.512 ñoàng/ngöôøi, naêm 2003 ñaït 8.458.000 ñoàng/ngöôøi. Ñeán naêm 2004 ñaït 10.552.513 ñoàng/ngöôøi. Nhieàu coâng trình cô sôû haï taàng, nhaø maùy môùi ñöôïc ñöa vaøo söû duïng, goùp phaàn laøm taêng nhanh giaù trò saûn xuaát cuûa nhieàu ngaønh kinh teá. 2.5.2.2 Dieän tích vaø daân soá Dieän tích töï nhieân: 5.197 km2, ñaát töï nhieân cuûa hôn 200 ñaûo: treân 600 km2. Theo soá lieäu thoáng keâ, tính ñeán ngaøy 31/12/2005 daân soá toaøn tænh Khaùnh Hoaø laø 1.110.000 ngöôøi vôùi toác ñoä taêng daân trung bình khoaûng 1,34%. qui moâ vaø tyû leä gia taêng daân soá ôû Khaùnh Hoaø trong 3 naêm gaàn ñaây theå hieän nhö sau: Baûng 1: Daân soá vaø tyû leä taêng daân soá qua caùc naêm Naêm Qui moâ daân soá (ngöôøi) Tyû leä taêng daân soá (%) 2002 1.086.639 1,45 2003 1.101.218 1,34 2004 1.110.000 1,34 (Nguoàn: Cuïc thoáng keâ Khaùnh Hoaø)ø Phaân boá daân cö ôû Khaùnh Hoaø khoâng ñeàu, ôû caùc thaønh phoá, thò xaõ coù maät ñoä daân cö töông ñoái cao nhö Cam Ranh. Soá daân vaø tyû leä daân soá ñoâ thò vaø noâng thoân ôû Khaùnh Hoaø theå hieän nhö sau: Ñôn vò haønh chính Soá daân ôû ñòa phöông (Ngöôøi) Tyû leä daân (%) Ñoâ thò Noâng thoân Ñoâ thò Noâng thoân Nha Trang 269.000 72.000 78,9 21,1 Ninh Hoaø 21.860 203.214 9,7 90,3 Vaïn Ninh 20.164 105.702 16,0 84,0 Dieân Khaùnh 20.631 120.074 14,6 85,4 Khaùnh Vónh 4.114 25.903 13,7 86,3 Cam Ranh 88.636 123.044 41,9 58,1 Baûng 2: Phaân boá daân cö trong tænh Khaùnh Hoaø (Nguoàn: Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng 2005 caùc ñòa phöông). Nhìn chung, daân soá khu vöïc noâng thoân trong 3 naêm gaàn ñaây ôû Khaùnh Hoaø chieám tyû leä trung bình khoaûng 60% toång daân soá. Baûng 3: Tyû leä phaân boá daân cö qua caùc naêm Naêm Tyû leä daân ñoâ thò (%) Tyû leä daân noâng thoân (%) 2002 39,57 60,43 2003 39,46 60,54 2004 40,12 59,88 (Nguoàn: Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng caùc ñòa phöông). Löïc löôïng lao ñoäng: 46,6% daân soá. Maät ñoä daân soá: 203 ngöôøi/km2. Coäng ñoàng caùc daân toäc anh em, coù 32 daân toäc chung soáng treân ñòa baøn tænh, trong ñoù daân toäc Kinh chieám 95,3%, daân toäc Ra-glay 3,4%, daân toäc Hoa 0,86%, daân toäc Cô Ho 0,34%, daân toäc Eñeâ 0,25%. Ñeå khai thaùc theá maïnh cuûa daân toäc vaø toân giaùo phuïc vuï du lòch caàn quan taâm ñeán nhöõng ñaëc tröng phong tuïc, taäp quaùn, loái soáng, vaên hoaù, baûn saéc cuûa töøng daân toäc, töøng toân giaùo. Qua soá lieäu thoáng keâ töø naêm 2002 - 2005 ta thaáy: Khaùnh Hoaø coù moät löïc löôïng lao ñoäng raát lôùn ñöôïc phaân boá ñeàu khaép tænh, ñoù laø ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå söû duïng nguoàn lao ñoäng naøy vaøo hoaït ñoäng du lòch hieän nay, mang laïi vieäc laøm cho nhieàu ngöôøi daân trong tænh. 2.5.2.3 Giaùo duïc Trong nhöõng naêm qua, möùc ñaàu tö cho ngaønh giaùo duïc luoân chieám treân 20% toång ngaân saùch ñòa phöông. Vôùi nhöõng noå löïc khoâng ngöøng, ngaønh quyeát taâm phaán ñaáu ñöa neàn giaùo duïc Khaùnh Hoaø phaùt trieån maïnh, goùp phaàn cung öùng nguoàn nhaân löïc treû, coù trình ñoä cho söï nghieäp xaây döïng vaø phaùt trieån queâ höông, ñaát nöôùc. Thaønh töïu noåi baät cuûa ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo Khaùnh Hoaø trong nhöõng naêm qua laø söï phaùt trieån maïnh meõ veà quy moâ giaùo duïc. Naêm hoïc 2002 - 2003, soá löôïng hoïc sinh ôû caùc caáp hoïc, baäc hoïc, heä giaùo duïc ñeàu ñaït vaø vöôït möùc keá hoaïch. Ñaëc bieät, quy moâ giaùo duïc ôû caùc xaõ mieàn nuùi ñaõ coù chuyeån bieán maïnh meõ: soá löôïng hoïc sinh taêng nhanh qua töøng naêm hoïc. Taïi thôøi ñieåm naêm 2003, toaøn tænh coù gaàn 150 hoïc sinh daân toäc thieåu soá ñang theo hoïc taïi caùc tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng, trung hoïc chuyeân nghieäp. Cuøng vôùi söï phaùt trieån veà quy moâ giaùo duïc, ngaønh giaùo duïc ñaøo taïo Khaùnh Hoaø ñaõ khoâng ngöøng noå löïc naâng cao chaát löôïng giaùo duïc. 2.5.3 Ñieàu kieän töï nhieân vaø taøi nguyeân du lòch töï nhieân Khaùnh Hoaø laø moät tænh duyeân haûi mieàn Trung naèm ôû khu vöïc phía Ñoâng Vieät Nam, laø nôi ñaàu tieân ñoùn aùnh naéng maët trôøi. Khaùnh hoaø vôùi nhöõng öu ñaõi cuûa thieân nhieân veà caûnh quan, khí haäu cuøng vôùi nhöõng neàn taûng veà lòch söû, nhaân vaên ñaõ trôû thaønh moät ñieåm du lòch haáp daãn trong caû nöôùc. Nghò quyeát soá 63/HDBT ñaõ xaùc ñònh Nha Trang tænh Khaùnh Hoaø laø moät trong 10 trung taâm du lòch cuûa caû nöôùc. 2.5.3.1 Ñòa hình Laø moät tænh naèm ôû phaàn cuoái cuûa daõy Tröôøng Sôn, caáu truùc ñòa hình chuû yeáu laø daïng ñòa hình mieàn nuùi, baùn sôn ñòa, dieän tích ñoài nuùi chieám 90% dieän tích töï nhieân toaøn tænh, coøn laïi laø nhöõng ñoàng baèng nhoû heïp coù ñoä nghieâng chung cuûa ñòa hình töø Taây sang Ñoâng. Ñòa hình coù theå taïm chia ra caùc vuøng nuùi vaø baùn sôn ñòa, vuøng ñoàng baèng, vuøng bôø bieån vaø vuøng theàm ven bieån. Vuøng nuùi vaø baùn sôn ñòa Haàu heát naèm phía Baéc, Taây Baéc vaø veà phía Taây cuûa tænh, coù nhieàu nuùi cao hieåm trôû noái tieáp nhau truøng ñieäp, gaén vôùi daõy Tröôøng Sôn huøng vó, boán muøa xanh töôi coù nhieàu suoái, nhieàu hoà. Vuøng ñoàng baèng Dieän tích khoaûng 187.000 ha. Trong ñoù dieän tích ñaát troàng luùa nöôùc khoaûng treân 35.000 ha goàm ñoàng baèng lôùn Nha Trang - Dieân Khaùnh vaø ñoàng baèng Ninh Hoaø cuøng vôùi moät soá ñoàng baèng ven bieån ôû Cam Ranh vaø Vaïn Ninh. Vuøng beà bieån vaø theàm ven bieån Ñoå daøi beà bieån khoaûng 385 km (Tính theo meùp nöôùc) laø moät trong nhöõng ñoaïn khuùc khuyû nhaát Vieät Nam. Cuøng vôùi nhieàu baõi bieån ñeïp noåi tieáng thu huùt khaùch du lòch. 2.5.3.2 Khí haäu Khaùnh Hoaø coù khí haäu gioù muøa caän xích ñaïo, khoâ raùo vaø coù treân 300 ngaøy naéng trong naêm, Nha Trang ít bò aûnh höôûng gioù baõo, giôø naéng haøng naêm: 2.380 giôø, ñoàng thôøi chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa hai doøng haûi löu noùng laïnh khoâng xa ngoaøi khôi. Löôïng möa trung bình haøng naêm: 1.745mm. Ôû ñaây khoâng thaáy bieåu hieän roõ reät caùc muøa Xuaân, Haï, Thu, Đoâng. Thôøi tieát quanh naêm maùt meû, oân hoaø, khoâng oi böùc vaø coù gioù noàm Ñoâng Nam luoân thoåi vaøo. Rieâng khu vöïc thaønh phoá Nha Trang möa chæ keùo daøi 2 thaùng thuaän lôïi cho muøa du lòch daøi ngaøy vaø coù theå toå chöùc du lòch quanh naêm. Nôi naøy chieäu söï chi phoái cuûa khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa, vöøa mang tính chaát khí haäu Đaïi Döông neân töông ñoái oân hoaø. Thôøi tieát quanh naêm maùt meû, khoâng quaù noùng, cuõng khoâng laïnh quaù. Nhieät ñoä trung bình haøng naêm: 26,70C. Nhieät ñoä cao nhaát 39,50C, ñoä aåm töông ñoái: 80,5%. Ngay caû trong ngaøy noùng nhaát, thôøi tieát Nha Trang cuõng vaãn oân hoaø, khoâng khí maùt meû deã chieäu do coù gioù raát thích hôïp cho muøa du lòch. 2.5.3.3 Taøi nguyeân bieån Bieån Khaùnh Hoaø thuoäc heä thoáng ven hoà, thuoäc loaïi coù ñoä saâu baäc nhaát cuûa bieån Vieät Nam vaø tieáp giaùp raát gaàn vôùi Ñaïi Döông. Ñaùy bieån coù ñoä doác cao, goà gheà, bao goàm taàng taàng, lôùp lôùp nhöõng raïn san hoâ, laø nôi löu truù cuûa haøng trieäu sinh vaät bieån. Khaùnh Hoaø coù vònh Cam Ranh, nôi ñöôïc xeáp vaøo moät trong ba haûi caûng coù ñieàu kieän toát nhaát theá giôùi, vôùi dieän tích vuøng vònh kín tôùi 60 km2 vaø ñoä saâu trung bình 18 - 20 m nöôùc, xung quanh laø nuùi vaø ñaûo Bình Ba chaén soùng taïo neân moät vuøng vònh lyù töôûng quanh naêm yeân tænh, thaäm chí ngay caû trong ngaøy baûo lôùn. Rieâng bieån Nha Trang coù ñoä maën treân möùc trung bình (34%) vaø chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa hai doøng haûi löu noùng, laïnh khoâng xa ngoaøi khôi. Thuyû trieàu ôû ñaây haøi hoaø leân xuoáng hai laàn moãi ngaøy, bieân ñoä giao ñoäng cuûa möïc nöôùc bieån laø 1,5m, cao nhaát laø 2,2m, thaáp nhaát laø 0,5m. Caùc yeáu toá ñòa chaát, ñòa maïo vaø khí haäu bieån Nha Trang laø nhöõng ñieàu kieän toái öu nhaát. Chính vì vaäy maø nôi ñaây laø vò trí xaây döïng cô sôû Haûi Döông Hoïc ñaàu tieân ôû Vieät Nam. 2.5.3.4 Suoái nöôùc khoaùng Doïc theo bôø bieån Khaùnh Hoaø coù 5 suoái nöôùc noùng: Tu Boâng, Vaïn Giaõ, Ninh Hoaø, Ñaûnh Thaïch, Cam Ranh. Vôùi taøi nguyeân töï nhieân suoái nöôùc khoaùng doài daøo naøy, Khaùnh Hoaø coù theå xaây döïng traïi ñieàu döôõng, goùp phaàn laøm phong phuù theâm loaïi nghæ döôõng cuûa tænh. Ñaây laø moät öu theá thieân nhieân cho mieàn ñaát naøy, moät theá maïnh cho phaùt trieån ngaønh du lòch cuûa tænh Khaùnh Hoaø. 2.5.3.5 Soâng Ngoøi Treân ñòa phaän Khaùnh Hoaø coù hai heä thoáng soâng chính laø soâng Caùi vaø soâng Dinh. Soâng Caùi (soâng Nha Trang) baét ñaàu töø ñænh Gia Loä cao 1.842m cuûa daõy Tröôøng Sôn Nam, chaïy daøi 78 km, chaûy qua caùc vuøng Khaùnh Vónh, Dieân Khaùnh roài ñoå ra bieån, vôùi toång löu vöïc 1.750 km2 vaø löu vöïc trung bình ño ôû haï löu laø 400 m3/giaây. Soâng Caùi Ninh Hoaø (Soâng Dinh) phaùt xuaát töø ñænh Chö Nö cao 2.051m, naèm trong daõy Voïng Phu phía Baéc xaõ Ninh Taây. Soâng coù ñoä daøi 60km, qua vuøng Ninh Hoaø roài ñoå ra bieån Haø Lieân, vôùi löu vöïc 83 km2 vaø löu vöïc trung bình ôû haï löu 400 m3/giaây. Ngoaøi ra coøn coù caùc con soâng nhoû nhö: soâng Toâ Haø (soâng Can), soâng Ñoâng Ñieàn, soâng Vaïn Giaõ, soâng Roï Töôõng… vaø nhieàu ñaàm, hoà nhoû phaàn lôùn do soâng ngoøi taïo neân: hoà Ñaù Baøn, Ba Hoà, Hoà Hoa Sôn, Ñoâng Ñieàn, Hoà Vónh Löông, Daéc Loäc, Suoái Daàu, Suoái Thöôïng, Suoái Caùi… 2.5.3.6 Ñoäng - Thöïc vaät Laø moät tænh coù röøng che phuû, caùc loaïi ñoäng thöïc vaät ôû tænh Khaùnh Hoaø khaù phong phuù vaø ña daïng. Thaûm thöïc vaät Khaùnh Hoaø ñöôïc phaùt trieån treân nhöõng ñôùi khí haäu khaùc nhau töø nhieät ñôùi aåm tôùi caän nhieät ñôùi, vaø coù caû phaàn oân ñôùi nuùi cao neân taøng tröõ veà caây vaø chim thuù quí hieám. Ñoäng vaät: bieån Khaùnh Hoaø raát giaøu haûi saûn quyù vaø hieám nhö: caù Thu, caù Chim, caù Ngöø, Möïc, Toâm, Haûi Saâm, Soø Huyeát, OÁc bieån, Ba Ba, Ñoài Moài, San Hoâ, Rong Caâu caùc loaïi. Ñaëc bieät quy tuï moät loaïi ñaëc saûn coù khoái löôïng lôùn vaø coù chaát löôïng cao nhaát caû nöôùc laø Yeán Saøo. Mang laïi moät nguoàn ngoaïi tueä lôùn vaø oån ñònh cho tænh Khaùnh Hoaø. Saûn löôïng thuyû saûn cuûa Khaùnh Hoaø naêm 1995 laø 59.087 taán, ñeán naêm 1999 giaù trò saûn xuaát cuûa tænh ñaït 4.516 tyû ñoàng, saûn löôïng khai thaùc 43.833 taán. Ngoaøi ra Khaùnh Hoaø coøn coù nhieàu ñoài nuùi cao vaø nhöõng caùnh röøng raát roäng lôùn chieám 80% dieän tích töï nhieân toaøn tænh neân ñoäng vaät ôû nuùi röøng naøy raát phong phuù vaø ña daïng chuû yeáu laø caùc loaïi chim thuù nhö: Voi, Hoå, Baùo, Boø Röøng, Nai, Khæ, Thoû vaèn, Sôn Döông, Coâng Tró, Gaø Loâi… Thöïc vaät: ngoaøi caùc caây thuoác töø röøng nhieät ñôùi ñeán oân ñôùi, Khaùnh Hoaø coù caùc loaïi caây noåi tieáng nhö: Kyø Nam, Traàm, Gaïc Nai, Maät Ong, Nhöïa Thoâng… coù nhieàu ôû hai huyeän Vaïn Ninh vaø Ninh Hoaø. Khaùnh Hoaø ñöôïc coi laø moät trong 10 tænh coù tröõ löôïng röøng lôùn nhaát vaø chaát löôïng goã toát nhaát cuûa caû nöôùc, vôùi hôn 110 cô sôû cheá bieán laâm saûn, 252 cô sôû saûn xuaát cheá bieán song maây nhö: goã vaùn saøo, moäc myõ ngheä, moäc gia duïng, goã xeû taøu thuyeàn, goã xaây döïng, baøn gheá maây… tieâu duøng trong nöôùc vaø treân theá giôùi. Cuøng vôùi hoaït ñoäng khai thaùc ngaønh laâm nghieäp ñaõ quan taâm ñuùng möùc ñeán vieäc quaûn lyù, baûo veä vaø phaùt trieån voán röøng, xaùc ñònh laïi cô caáu caây troàng, taêng dieän tích röøng trieån khai caùc bieän phaùp cuï theå nhaèm quaûn lyù vaø baûo veä röøng. Hình 2: Röøng Khaùnh Hoaø Ngaønh laâm nghieäp Khaùnh hoaø ñöa dieän tích röøng laøm giaøu vaø nuoâi döôõng röøng töï nhieân ñaït khoaûng 15.000 ha, naâng tyû troïng 19,7% troàng 34200 ha röøng treân ñaát troàng ñoài troïc vaø caûnh quan ven bieån, ñöa tyû leä che phuû röøng laø 29,7% leân 36,3%. Vôùi hôn 1.534.000 ha ñaát daønh cho laâm nghieäp, neáu coù söï ñaàu tö hôïp lyù thì trong töông lai röøng thaät söï laø nguoàn taøi nguyeân quyù cuûa Khaùnh Hoaø. 2.5.4 Taøi nguyeân nhaân vaên 2.5.4.1 Di tích lòch söû vaên hoaù Khu töôûng nieäm baùc só Alexandre Yersin Goàm 3 ñòa ñieåm: Thö vieän cuûa Baùc só Yersin taïi vieän Pasteur Nha Trang. Chuøa Linh Sôn - xaõ Suoái Caùt, huyeän Dieân Khaùnh (phoøng laøm vieäc cuûa Baùc só ôû Suoái Daàu tröôùc ñaây) vaø phaàn moä cuûa Baùc só Yersin - xaõ Suoái Caùt, huyeän Dieân Khaùnh. Alexandre Yersin sinh naêm (1863 -1943) laø moät nhaø baùc hoïc taøi ba ñaõ soáng vaø coáng hieán heát mình cho khoa hoïc cuûa nhaân loaïi. Naêm 1891 oâng ñeán Nha Trang xaây döïng cô sôû nghieân cöùu, thí nghieäm vi truøng hoïc ñeàu tieân ôû Vieät Nam. Ñaàu naêm 1899 nôi ñaây ñaõ trôû thaønh Vieän Pasteur Nha Trang. Sau hôn 50 naêm coáng hieán vaø laøm vieäc vì khoa hoïc ôû Vieän Pasteur Nha Trang (1891 - 1943), oâng ñaõ coáng hieán cho khoa hoïc 55 coâng trình nghieân cöùu coù giaù trò. Laêng Baø Vuù Vò trí: naèm ôû thò traán Ninh Hoaø. Laêng Baø Vuù ñöôïc xaây döïng trong 2 naêm, ñaàu naêm 1804 thì hoaøn thaønh. Toång theå laêng ñöôïc xaây döïng theo hình chöõ quoác. Laêng coù 3 lôùp thaønh xaây baèng voâi, caùt, gaïch. Thaønh ngoaøi daøi 20m, roäng 14m, cao 1,5m taïo thaønh khuoân vieân bao boïc, coù cöûa nhoû ra vaøo, 2 beân coù hai con sö töû ñaép baèng voâi, caùt toâ maøu hoàng raát ñeïp. Maët trong töôøng coù ñaép noái caùc söï tích lieân quan ñeán ñaïo Nho tieâu bieåu. Tieáp theo coù aùn phong, coù thaønh noäi bao boïc moä daøi 12m, roäng 0,9m, cao1,2m hình voøm cung. Hai beân cöûa coù 2 con Kyø Laân theå hieän khaù tinh xaûo. Ngoâi moä naèm chính giöõa coù bia ñaù khaéc chöõ Haùn ghi laïi söï tích coâng ñöùc cuûa Baø Vuù. Vaên Mieáu Dieân Khaùnh Vò trí: toïa laïc taïi thò traán Dieân Khaùnh, huyeän Dieân Khaùnh. Ñaây laø moät quaàn theå kieán truùc ñöïôc xaây döïng ñeå thôø Ñöùc Khoång Töû, ngöôøi khai saùng ñaïo Nho ôû Trung Quoác ñoàng thôøi nhaèm ghi nhaän coâng lao cuûa nhöõng ngöôøi coù taøi, hoïc gioûi, ñaõ ñöôïc ñoã ñaït. Cuøng vôùi söï thay ñoåi cuûa thôøi gian, khu Vaên Mieáu ñaõ traûi qua 4 laàn tu boå vaøo naêm 1892, 1904, 1941, 1959 nhöng vaãn giöõ ñöôïc neùt kieán truùc ban ñaàu. Hieän taïi, Vaên Mieáu chæ coøn giöõ ñöôïc 2 taám bia ñaù thôøi Töï Ñöùc 11 (1858) giuùp ta hieåu bieát hôn veà lòch söû, vaên hoaù, sinh hoaït cuûa nhaân daân Khaùnh Hoaø vaø quaù trình hoaøn thieän khu Vaên Mieáu naêm 1854. Vôùi beà daøy lòch söû, khu Vaên Mieáu mang giaù trò to lôùn veà quaù trình hoïc taäp, tieáp nhaän tri thöùc vaø bieåu hieän söï toân sö troïng ñaïo laøm phong phuù theâm kho taøng di saûn vaên hoaù daân toäc. Ñeàn thôø Traàn Quyù Caùp Vò trí: Beân caïnh caàu Soâng Caïn, thuoäc thò traán Dieân Khaùnh, huyeän Dieân Khaùnh. Ñeàn thôø Traàn Quyù Caùp - nhaø chí só yeâu nöôùc cuûa phong traøo Duy Taân, ñaõ anh duõng laõnh ñaïo nhaân daân choáng Phaùp, ñöôïc xaây döïng treân phaàn ñaát tuïc danh laø Goø Cheát cheùm (Goø naøy coù teân töø khi cuï Traàn Quyù Caùp naèm xuoáng). 2.5.4.2 Ñình, Chuøa, Ñeàn Chuøa Long Sôn Vò trí: Chuøa naèm ngay trong noäi thaønh Nha Trang, phía Ñoâng Nam, beân quoác loä 1A, döôùi chaân Hoøn Traïi Thuûy. Laø ngoâi chuøa coù quy moâ lôùn nhaát trong soá hôn hai möôi ngoâi chuøa ôû Nha Trang. Ñaây cuõng laø moät trong nhöõng thaéng caûnh noåi tieáng cuûa Nha Trang. Hình 3: Töôïng phaät chuøa Long Sôn Chuøa ñöôïc khai sôn vaøo cuoái theá kyû 19 vaø ñöôïc xaây döïng môùi theo quy moâ nhö hieän nay vaøo naêm 1940 vôùi ngheä thuaät kieán truùc, ñieâu khaéc tuy mang ñaäm daáu aán thôøi hieän ñaïi, nhöng vaãn giöõ ñöôïc veû tónh mòch, uy nghieâm, huyeàn bí, cao sieâu nôi cöûa Phaät nhôø coù söï phoái hôïp tuyeät vôøi giöõa coâng trình kieán truùc vôùi caûnh quan thieân nhieân vaø nhöõng phaàn taïo döïng do con ngöôøi. Ñình Phuù Cang Vò trí: Ñình naèm treân ñòa phaän xaõ Vaïn Phuù - huyeän Vaïn Ninh, toaï laïc trong moät khuoân vieân roäng, thoaùng, coù dieän tích 1700m2. Quaù trình hình thaønh ngoâi ñình gaén vôùi thôøi kyø ñaàu ngöôøi Vieät khai khaån, laäp laøng vaøo theá kyû 17 - 18. Ngoâi ñình chính daøi 8m, roäng 9m goàm 3 gian, keát caáu theo kieåu töù truï vôùi 16 coät goã, phaân boá 4 haøng, vò trí ñeàu nhau. Maët tröôùc ñình, phaàn treân cöûa coù chaïm khaéc noåi hình linh vaät vaø nhieàu hoa vaên tinh xaûo, treân cöûa chính gaén taám ñaïi töï lôùn baèng goã chaïm 3 chöõ: "Phuù Cang Ñình". Baøi trí noäi thaát theo kieåu thöôøng thaáy ôû caùc ñình queâ, coù baøn thôø thaàn, baøn thôø baø Thieân Y A Na vaø baøi vò phoù töôùng Traàn Ñöôøng, ngöôøi taäp hôïp nhaân daân theo lôøi hieäu trieäu cuûa Vua Haøm Nghi ñaùnh Phaùp treân ñòa phaän tænh Khaùnh Hoaø. Ñình ñöôïc taëng nhieàu saéc phong, taëng vaät quyù trong ñoù coù saéc phong Thöôïng Ñaúng Thaàn ghi nhôù coâng ñöùc cuûa vò Thaønh Hoàng, moät quaû chuoâng coå vaø moät chieác troáng leänh. Am Chuùa Vò trí: Am Chuùa ñöôïc xaây döïng treân moät ngoïn nuùi coù teân laø nuùi Ñaïi An (hoaëc nuùi Döa), thuoäc xaõ Dieân Ñieàn, huyeän Dieân Khaùnh. Am Chuùa naèm löng chöøng nuùi Ñaïi An, coøn goïi laø Qua Sôn (nuùi Döa) thuoäc thoân Ñaïi Ñieàn Trung, xaõ Dieân Ñieàn, huyeän Dieân Khaùnh. Ñaây laø nôi thôø Thieân Y Ana Thaùnh Maãu, moät vò phuùc thaàn raát ñöôïc kính troïng ôû Khaùnh Hoaø. 2.5.4.3 Thaønh coå, Laøng coå Thaønh coå Dieân Khaùnh Vò trí: Toïa laïc taïi thò traán Dieân Khaùnh, huyeän Dieân Khaùnh. Thaønh coå Dieân Khaùnh ñöôïc chuùa Nguyeãn AÙnh xaây döïng naêm 1793, dieän tích khoaûng 36.000m2, laø moät quaàn theå kieán truùc quaân söï theo kieåu Vauban, moät hình maãu thaønh quaân söï phoå bieån vaøo theá kyû 17 - 18 ôû Taây AÂu. Töôøng thaønh hình luïc giaùc, 6 caïnh khoâng ñeàu nhau, ñaép baèng ñaát, cao 3.5m. Maët ngoaøi gaàn nhö döïng ñöùng, maët trong coù ñoä doác thoaûi hôn ñöôïc ñaép thaønh 2 baäc taïo thaønh ñöôøng vaän chuyeån thuaän lôïi phía trong. Taïi caùc goùc phía trong laø baõi ñaát roäng duøng laøm nôi truù quaân. Treân maët thaønh coù caùc phaùo ñaøi baèng ñaát, cao 2m ñeå ñaët ñaïi baùc, treân töôøng thaønh troàng tre gai keõm daøy vaø caùc loaïi caây coù gai khaùc. Ngoaøi thaønh laø haøo saâu 4 ñeán 5m, beà roäng chöøng 10m, coù nôi ñeán 40m, loøng haøo thöôøng xuyeân ñaày nöôùc. Hình 4: Thaønh Coå Dieân Khaùnh Ban ñaàu thaønh coù 6 cöûa (coång thaønh), hieän nay chæ coøn 4 cöûa Ñoâng Taây - Tieàn (phía Nam) - Haäu (phía Baéc). Tröôùc ñaây trong thaønh coù Hoàng cung, beân traùi laø dinh Tuaàn Vuõ, phía sau laø dinh AÙn Saùt, sau nöõa laø dinh Laõnh Binh, phía döôùi laø dinh Tham Tri, coù nhaø kho, nhaø lao kieân coá. 2.5.4.4 Di chæ khaûo coå Ñaøn ñaù Khaùnh Sôn Khaùnh Sôn laø moät huyeän mieàn nuùi cuûa Khaùnh Hoaø, töø laâu töøng ñöôïc bieát ñeán nhö moät vuøng ñaát cuûa coå tích, huyeàn thoaïi, vôùi nhieàu chieán coâng hieån haùch qua hai cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp vaø choáng Myõ. Töø naêm 1979, taïi Khaùnh Sôn ñaõ phaùt hieän ra nhöõng boä ñaøn ñaù, moät loaïi nhaïc cuï vaøo loaïi coå xöa nhaát cuûa loaøi ngöôøi (boä ñaøn ñaù ñaàu tieân treân theá giôùi ñöôïc phaùt hieän naêm 1949 taïi Taây Nguyeân - Vieät Nam do moät kyõ sö ngöôøi Phaùp (G.Condominas). Taïi ñaây, ngöôøi ta coøn phaùt hieän ra nhöõng daáu hieäu cheá taùc ñaøn ñaù taïi choã, chöùng toû nhöõng cö daân töø xöa ôû nôi naøy daân toäc Raéclaây laø nhöõng ngöôøi chuû thöïc söï cuûa nhöõng boä ñaøn ñaù. Bia Voõ Caïnh Ñòa ñieåm: Taïi laøng Voõ Caïnh phía Taây Nha Trang. Khaùnh Hoaø laø vuøng ñaát coå Chaêmpa ñöôïc ghi laïi qua daáu tích cuûa bia Voõ Caïnh, moät di saûn vaên hoaø ñöôïc phaùt hieän taïi laøng Voõ Caïnh ôû phía Taây Nha Trang vaø vôùi voâ vaøn di tích daønh saün cho nhöõng ai say meâ söu khaûo. Troáng ñoàng Nha Trang Ñaây laø hai chieác troáng ñoàng thuoäc neàn vaên hoaù Ñoâng Sôn. Troáng Nha Trang I coù ñöôøng kính maët 52cm, cao 42cm, ñöôøng kính chaân 57cm, coù hoa vaên trang trí, giöõa maët troáng coù hình ngoâi sao 12 caùnh ñuùc noåi, xen giöõa caùc caùnh laø hoa vaên hình loâng coâng caùch ñieäu. Caùc hình hoa vaên hình hoïc laø gaïch ngaén song song, voøng troøn chaám giöõa, hoa vaên gaáp khuùc. Vaønh chuû ñaïo treân maët troáng laø hoa vaên 6 hình con chim Laïc bay ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà. Hai beân thaân troáng coù hai ñay quai keùp teát hình boâng luùa. Troáng Nha Trang II coù kích thöôùc cao 50cm, ñöôøng kính maët troáng laø 62cm, ñöôøng kính chaân troáng laø 67,5cm, giöõa maët troáng coù hình ngoâi sao noåi 10 caùnh, giöõa caùc caùnh sao laø caùc hoa vaên gaïch ngaén song song. Söï coù maët cuûa troáng ñoàng Nha Trang I vaø Nha Trang II ñaõ laøm cho dieän maïo cuûa thôøi ñaïi kim khí ôû Khaùnh Hoaø caøng theâm phong phuù. Nieân ñaïi cuûa hai chieác troáng naøy caùch ngaøy nay vaøo khoaûng 2.000 naêm. Hai chieác troáng ñoàng ñang ñöôïc tröng baøy taïi baûo taøng tænh Khaùnh Hoaø. Hình 5: Troáng Ñoàng Nha Trang 2.5.4.5 Baûo taøng Baûo taøng tænh Khaùnh Hoaø Baûo taøng tænh Phuù Khaùnh (nay laø baûo taøng tænh Khaùnh Hoaø) ñöôïc thaønh laäp theo quyeát ñònh soá 1329/UB-TC, ngaøy 13/6/1979 cuûa Chuû tòch UBND tænh Phuù Khaùnh (cuõ). Ñeán nay, Baûo taøng tænh Khaùnh Hoaø hieän ñang baûo quaûn gaàn 10.000 hieän vaät goác, hôn 5.000 tö lieäu hình aûnh thuoäc veà caùc thôøi kyø lòch söû khaùc nhau, trong ñoù coù nhieàu hieän vaät thuoäc loaïi quyù hieám. Ñaõ xaây döïng ñöôïc soá söu taäp hieän vaät tieâu bieåu nhö söu taäp rìu ñaù, ñoà trang söùc baèng ñaù thuoäc vaên hoaù Xoùm Coàn (Caùch ngaøy nay khoaûng 3.500 naêm), Troáng ñoàng Nha Trang (nieân ñaïi Caùch ñaây 2.000 naêm), ñieâu khaéc ñaù Champa (theá kyû 9 ñeán theá kyû 14), tieàn coå (töø theá kyû 9 ñeán theá 18), ñoà goám thöông maïi (töø theá kyû 9 ñeán theá kyû 18), söu taäp vuõ khí trong thôøi kyø choáng thöïc daân Phaùp vaø ñeá quoác Myõ... Vieän Haûi Döông Hoïc Ñòa chæ: Soá 1 Caàu Ñaù - Nha Trang. Ñöôïc thaønh laäp naêm 1923, laø moät trong nhöõng cô sôû nghieân cöùu khoa hoïc ñöôïc ra ñôøi sôùm nhaát ôû Vieät Nam. Vieän naèm treân moät khu ñaát cao raùo, roäng raõi keà ngay caûng Caàu Ñaù, caùch trung taâm thaønh phoá Nha Trang khoaûng 6km veà höôùng Ñoâng Nam. Ñeán thaêm Vieän, Baûo taøng sinh vaät bieån vôùi treân 20.000 maãu vaät cuûa hôn 4.000 loaïi sinh vaät bieån vaø nöôùc ngoït ñaõ ñöôïc söu taàm, gìn giöõ töø nhieàu naêm, beân caïnh nhöõng maãu vaät soáng ñöôïc nuoâi thaû trong nhöõng beå kính. Nôi ñaây coù caû boä xöông caù Voi khoång loà daøi tôùi gaàn 26m, cao 3m vôùi 48 ñoát soáng ñöôïc phuïc cheá ñaày ñuû phuïc vuï nghieân cöùu khoa hoïc vaø khaùch tham quan du lòch. 2.5.4.6 Caùc Leã hoäi Leã hoäi Ñeàn Huøng Ñòa ñieåm: Taïi Ñeàn Huøng Vöông, ñöôøng Ngoâ Gia Töï, TP Nha Trang. Thôøi gian: Vaøo ngaøy 10 thaùng 3 aâm lòch haøng naêm. “Duø ai ñi ngöôïc veà xuoâi Nhôù ngaøy gioã Toå muøng möôøi thaùng ba” Leã hoäi ñöôïc toå chöùc trang troïng haøng naêm vaøo ngaøy 10/3 aâm lòch taïi ñeàn Huøng Vöông, hay coøn goïi laø ñeàn thôø Ñöùc Quoác toå Huøng Vöông, baèng nhöõng nghi leã daâng höông, daâng hoa uy nghieâm, thaønh kính vôùi söï tham döï cuûa laõnh ñaïo tænh, caùc sôû, ban ngaønh, ñoaøn theå, ñaïi dieän caùc toân giaùo, ñoâng ñaûo nhaân daân vaø caùc hoïc sinh trong tænh. Nghi thöùc trang troïng, ñoäc ñaùo theå hieän truyeàn thoáng toát ñeïp cao quyù cuûa daân toäc “Uoáng nöôùc nhôù nguoàn”. Leã hoäi Am Chuùa Ñòa ñieåm: Taïi Am Chuùa, thuoäc xaõ Dieân Ñieàn, huyeän Dieân Khaùnh. Thôøi gian: Ngaøy 22 thaùng 4 aâm lòch haøng naêm. Toå chöùc vaøo ngaøy 22/4 aâm lòch ñeå töôûng nieäm nöõ thaàn Thieân Y A Na ñöôïc nhaân daân trong vuøng toân suøng laø Baø Chuùa, baø meï cuûa xöù sôû taïi Am Chuùa, nôi thôø nöõ thaàn Ponagar (Thieân Y A Na) treân söôøn nuùi Ñaïi An (nuùi Chuùa), thuoäc xaõ Dieân Ñieàn, huyeän Dieân Khaùnh. Leã hoäi Am Chuùa khoâng chæ thu huùt ñoâng ñaûo baø con ngöôøi Vieät, ngöôøi Chaêm ôû Nha Trang, Khaùnh Hoaø maø nhieàu ngöôøi ôû khaép nôi trong nöôùc cuõng veà döï hoäi. Leã hoäi Caù Voi Ñòa ñieåm: Taïi Laêng OÂâng - TP Nha Trang. Thôøi gian: haøng naêm toå chöùc vaøo ñuùng ngaøy OÂng lî vaø hai kyø Xuaân teá, Thu teá. Töø xöa, ngö daân vuøng ven bieån ñaõ cho raèng caù Voi laø moät loaøi caù hieám, khoâng laøm haïi ai vaø thöôøng giuùp hoï khi gaëp gioâng baõo treân bieån. Hoï xaây laêng thôø cuùng goïi laø laêng OÂng. Trong laêng coù hoøm chöùa xöông caù Voi (goïi laø Ngoïc Coát). Haøng naêm, ngöôøi ta toå chöùc ngaøy gioã ñuùng vaøo ngaøy OÂng lî (caù Voi cheát) vaø hai kyø xuaân teá thu teá, cuùng caàu ngö vaøo muøa ñaùnh baét cuûa moãi naêm. Nghi leã cuùng nhö nghi leã teá ñình, ñieàu khaùc bieät laø maøn haùt baù traïo keát thuùc leã teá vaø môû ñaàu cho hoäi haùt chaàu (coù khi keùo daøi ñeán 5-7 ngaøy). 2.6 QUAN ÑIEÅM PHAÙT TRIEÅN NGAØNH DU LÒCH KHAÙNH HOAØ 2.6.1 Quan ñieåm veà phaùt trieån du lòch - Phaùt trieån du lòch phaûi treân cô sôû tieàm naêng vaø taøi nguyeân du lòch töï nhieân, taøi nguyeân du lòch nhaân vaên trong tænh. Khai thaùc phaûi coù ñònh höôùng vaø theo quy hoaïch. - Taêng cöôøng cô sôû vaät chaát kyõ thuaät vaø cô sôû haï taàng phuïc vuï du lòch. - Phaùt trieån du lòch manh tính beàn vöõng, mang tính daân toäc, töùc ñi ñoâi vôùi söï giöõ gìn an ninh, traät töï an toaøn xaõ hoäi, baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi. - Baûo toàn caùc di tích lòch söû - vaên hoaù, caùc di tích caùch maïng, tieáp caän kyõ thuaät hieän ñaïi nhöng giöõ gìn vaø phaùt h._., khaùch saïn, thöôøng söû duïng nhieàu naêng löôïng. Caàn kieåm toaùn ñeå phaùt hieän nhöõng ñieàu kieän coù theå tieát kieäm naêng löôïng. - Thay cöûa töï ñoäng môû baèng cöûa môû tay, coù heä thoáng töï ngaét ñieän khi khaùch ra khoûi phoøng vaø töï ñoùng ñieän khi khaùch vaøo phoøng. - Söû duïng naêng löôïng maët trôøi ñeå saûn xuaát nöôùc noùng, nhaát laø choã caém traïi… - Vôùi khí haäu maùt meû phaàn lôùn nhaø haøng ñöôïc xaây döïng theo kieán truùc vuøng queâ chæ coù quaït maùy laø chuû yeáu, khoâng coù maùy ñieàu hoaø hay maùy laïnh … vì vaäy vaán ñeà tieâu hao naêng löôïng khoâng ñaùng keå. - Nhöõng thieát bò naøy chuû yeáu chæ coù trong khu trung taâm vaø nhöõng nôi caàn thieát, vì theá trong quaù trình caûi taïo laïi nhaø haøng caàn söû duïng toái ña kyõ thuaät thoâng khí vaø caùch nhieät töï nhieân. Ñoái vôùi vaán ñeà nöôùc Söû duïng hieäu quaû nöôùc sinh hoaït, vöøa coù yù nghóa moâi tröôøng vöøa coù lôïi cho kinh doanh, vì nhu caàu söû duïng nöôùc ôû khu du lòch thöôøng laø raát cao. Nôi coù khaû naêng tieát kieäm nöôùc nhieàu nhaát laø phoøng nghæ cuûa khaùch, choã giaët giuõ… Chaát löôïng khoâng khí vaø tieáng oàn Khu du lòch khi quy hoaïch hay xaây döïng phaûi caùch xa ñöôøng cao toác 50m. Ñeå ñaûm baûo khoâng khí ñöôïc trong laønh vaø möùc ñoä oàn thích hôïp. Haøng hoaù vaø chaát thaûi Thöïc hieän chieán löôïc 3R - Reuse (taùi söû duïng). - Reduce (giaûm xaû thaûi)xaây döïng chöông trình haønh ñoäng “ít xaû thaûi”, “caùi gì mang vaøo seõ ñöôïc mang ra”. - Recycle (taùi cheá) tieán haønh taùi cheá, phaân loaïi raùc, traùnh bao bì khoâng caàn thieát. Giao thoâng vaän taûi Taêng cöôøng vaän taûi coâng coäng vaø caùc phöông tieän vaän taûi môùi ñaùp öùng nhu caàu du khaùch (taøu, thuyeàn cheøo tay…) nhöng tieát kieäm naêng löôïng vaø giaûm taùc ñoäng xaáu tôùi moâi tröôøng. Baûo toàn Thöïc hieän toát coâng taùc baûo toàn heä ñoäng - thöïc vaät vaø caùc coâng trình vaên hoaù. Haøng naêm neân duy trì kinh phí cho vieäc baûo toàn caùc khu ña daïng sinh hoïc bieån, röøng vaø caùc di tích lòch söû vaên hoaù coù giaù trò khaùc. Traùnh vieäc gaây haïi cho khu baûo toàn baèng nhieàu hình thöùc nhö: khoâng khai thaùc du lòch khu naøy, coù chöông trình baûo veä thích hôïp, taïo vieäc laøm cho ngöôøi daân trong vuøng ñeå hoï thaáy ñöôïc lôïi ích cuûa vieäc baûo toàn… coù nhö vaäy coâng vieäc baûo toàn môùi coù hieäu quaû. Chaát löôïng vaø trang bò cô sôû haï taàng Xaây döïng hoaø hôïp vôùi moâi tröôøng, phuø hôïp vôùi ñôøi soáng cuûa daân ñòa phöông, phuø hôïp vôùi thò hieáu cuûa moïi taàng lôùp nhaân daân. 3.2.1.2 Tieâu chuaån xaõ hoäi Traùnh xaây nhaø haøng khaùch saïn lôùn: xaây döïng nhaø haøng khaùch saïn trong khu du lòch phaûi phuø hôïp vôùi kieán truùc ñòa phöông, hôïp vôùi phong tuïc taäp quaùn baûn ñòa, taïo ra ñöôïc nhieàu neùt ñeïp thaãm myõ trong kieán truùc. Coäng ñoàng ñòa phöông tích cöïc tham gia vaøo caùc quyeát ñònh phaùt trieån du lòch: khi muoán quyeát ñònh moät ñieàu gì ñoù thì caàn phaûi coù söï tham gia ñoùng goùp yù kieán cuûa ngöôøi daân baûn xöù, vì hoï sinh ra vaø lôùn leân ôû ñaây neân hoï coù nhöõng hieåu bieát roõ veà nôi ñaây. Vaø ñeå ngöôøi daân trong vuøng cuøng tham gia quaûn lyù thì seõ taïo ra nhöõng thuaän lôïi caàn thieát hôn. Ñaøo taïo caùn boä Ñaøo taïo caùn boä nhaân vieân du lòch laø coát yeáu cuûa söï thaønh coâng DLBV, trong ñoù quan troïng nhaát laø chöông trình loàng gheùp muïc tieâu moâi tröôøng vaøo hoaït ñoäng kinh doanh du lòch. Taïo vieäc laøm cho daân ñòa phöông, taêng cöôøng caùc coâng taùc phuùc lôïi xaõ hoäi: khu du lòch muoán ñöôïc hoaït ñoäng toát thì nhaát thieát phaûi taïo vieäc laøm cho ngöôøi daân trong vuøng, mang laïi thu nhaäp cho hoï ñeå hoï thaáy ñöôïc lôïi ích phaûi baûo veä khu du lòch. Khoâng nhöõng giuùp ngöôøi daân trong vuøng maø coøn môû roäng ra caùc vuøng laân caän, lieân keát taïo ñieàu kieän giuùp nhau cuøng phaùt trieån vaø mang laïi nhieàu phuùc lôïi cho xaõ hoäi. 3.2.2 Phaân khu vuøng 3.2.2.1 Khu trung taâm Hình 13: Khu trung taâm Hoøn Taèm Laø khu vöïc ñaàu tieân ñaäp vaøo maét du khaùch moät caùi nhìn bao quaùt veà khung caûnh cuûa moät khu du lòch mang ñaäm baûn saéc vaên hoaù cuûa daân toäc, vôùi nhöõng kieán truùc vaên hoaù taïo aán töôïng saâu ñaäm töø chieác coång ñeán saân khaáu seõ ñöa du khaùch töø baát ngôø naøy ñeán baát ngôø khaùc. Xaây döïng nhaø vaên hoaù, beân trong coù caùc moâ hình, hình aûnh, nhöõng hoaït ñoäng vui chôi giaûi trí ôû Hoøn Taèm. Toå chöùc aåm thöïc mieàn haûi ñaûo, tröng baøy nhöõng vaät löu nieäm cuûa khu du lòch Hoøn Taèm. Xaây döïng nhöõng choøi nghæ, nhaø veä sinh phuø hôïp cho töøng khu. Hình 14: Caên nhaø tröng baøy saûn phaåm vaên hoaù 3.2.2.2 Khu vöïc doïc theo ven ñaûo Khu naøy toå chöùc caùc moân theå thao soâng nöôùc nhö: löôùt vaùn, laéc thuùng, boùng chuyeàn baõi bieån, laën… caùc boä moân theå duïc theå thao vaø caùc troø chôi nhaân gian truyeàn thoáng thöôøng toå chöùc trong caùc dòp leã nhö caàu OÂng, ñua thuyeàn… moïi ngöôøi coù theå tröïc tieáp tham gia vaøo cuoäc chöù khoâng chæ tham quan. Khi toå chöùc trong caùc khu vui chôi giaûi trí noù caøng coù tính phoå thoâng vaø loâi cuoán hôn ñoái vôùi moïi taàng lôùp vaø nhaát laø giôùi treû. Ñaây laø loaïi hình coù khaû naêng haáp daãn cao ñoái vôùi khaùch quoác teá. Xaây döïng caùc choøi nghæ maùt doïc theo baõi bieån, ñeå du khaùch ñöôïc ngaém nhìn baõi bieån trong xanh, neân thô trong laønh, du khaùch queân ñi nhöõng ngaøy lao ñoäng vaát vaû. Du khaùch coù theå du ngoaïn baèng thuyeàn buoàm treân bieån ñeå ngaém nhìn nhöõng ñaøn caù nôi ñaây vaø toaøn boä vuøng soâng nöôùc haûi ñaûo naøy. Hình 15: Caùc leàu nghæ doïc Beà Bieån 3.2.2.3 Khu baûo toàn heä ñoäng thöïc vaät Khu du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm coù heä ñoäng thöïc vaät raát phong phuù vaø ña daïng. Ñaõ taïo neân nhieàu loaïi hình giaûi trí raát thuù vò cho du khaùch nhö: Laën bieån, caâu caù, khaùm phaù röøng phoøng hoä… nôi naøy cuõng laø moät khu nghæ döôõng, vui chôi giaûi trí vôùi khoâng khí trong laønh raát thích hôïp cho nhieàu ngöôøi soáng ôû khu vöïc ñoâ thò. Ñaëc bieät nhaát laø röøng phoøng hoä, khu röøng chieám dieän tích raát lôùn treân ñaûo. Trong röøng ña phaàn laø caây laù thaáp moïc treân nuùi ñaù, taùn khoâng cao, nôi naøy cuõng coù raát nhieàu chuûng loaïi caây nhö: Baïch Ñaøn, Phi Lao, Caây Buïi… cuøng vôùi nhöõng loaøi hoa daïi trong raát ñeïp, laøm cho du khaùch caøng thaáy thích thuù hôn khi ñi khaùm phaù röøng. Khoâng nhöõng theá trong röøng coøn coù nhieàu ñoäng vaät phong phuù nhö: Choàn, Soùc, Khæ… cuõng goùp phaàn sinh ñoäng cho röøng. Khai thaùc thieân nhieân baûo veä sinh thaùi moâi tröôøng, laøm thö giaõn tinh thaàn khaùch tham quan ñoù laø muïc tieâu cuûa khu vöïc naøy. 3.3 XAÂY DÖÏNG CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DLBV ÔÛ HOØN TAÈM 3.3.1 Xaây döïng moâi tröôøng DLST ñaëc thuø Khu du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm ñaïi dieän cho sinh thaùi ñaûo ven bieån ñuû söùc haáp daãn thu huùt du khaùch, theá nhöng noù cuõng coù tính chaát ñaëc thuø vaø nhaïy caûm vôùi moät thay ñoåi nhoû cuûa moâi tröôøng beân ngoaøi taùc ñoäng vaøo. khi thieát laäp maïng löôùi ñöôøng noäi boä cho du khaùch chæ ñöôïc loùt Ñan hoaëc söû duïng nhöõng hoøn ñaù cuoäi theo tuyeán ñi boä ñaõ ñöôïc vaïch saün. Hình 16: Ñöôøng ñi loùt Ñan trong khu du lòch Hoøn Taèm Troàng nhöõng gioáng coû meàm deã soáng ñeå taïo caûnh quan töï nhieân. Trong khaùch saïn ta duøng nhöõng vaät lieäu khoâng gaây haïi moâi tröôøng ñeå ghi nhöõng baûng chuù thích nhö: baøn aên uoáng, baøn tieáp taân… nhöõng nguyeân lieäu naøy coù theå söû duïng nguyeân lieäu ñòa phöông nhö voû döøa, sô döøa… 3.3.2 Veà thaåm myõ Ta bieát raèng thieân nhieân coù ñaëc tính voâ cuøng quyù giaù laø coù theå töï phuïc hoài neáu möùc taùc ñoäng cuûa con ngöôøi tôùi noù naèm trong giôùi haïn cho pheùp, khoâng phaûi chæ coù du khaùch laø taùc nhaân xaû thaûi maø coøn phaûi keå ñeán nhaân vieân phuïc vuï vaø soá löôïng coâng trình xaây döïng (nhö cô sôû haï taàng vaø cô sôû vaät chaát kyõ thuaät du lòch). Neân giôùi haïn maät ñoä du khaùch, giôùi haïn veà soá löôïng khaùch toái ña maø Hoøn Taèm coù theå chaáp nhaän trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh khoâng laøm cho heä sinh thaùi nôi ñaây bò phaù vôõ theá caân baèng. Hieän nay vaøo nhöõng thaùng cao ñieåm (thaùng 6 - 8) Hoøn Taèm ñoùn 2500 - 3000 khaùch. Theo döï kieán cuûa tænh vaø ban quaûn lyù Hoøn taèm thì ñeán naêm 2010 löôïng khaùch naøy seõ leân ñeán 4500 khaùch, vöôït quaù söùc chöùa cuûa Hoøn Taèm. Do ñoù Hoøn Taèm caàn coù keá hoaïch keùo daõn khaùch cho thích hôïp baèng caùch: Xaây döïng traïm ñieàu haønh vaø phaùt tích keâ cho khaùch tham quan ñeå kieåm soaùt soá löôïng khaùch. Hình 17: Traïm ñieàu haønh khaùch du lòch Hoøn Taèm Ñoùng cöûa hoaøn toaøn moät ñieåm tham quan. Ñoùng cöûa moät phaàn ñieåm tham quan (Röøng sinh thaùi, moät soá phoøng, moät soá dieän tích) - môû cöûa luaân phieân caùc phaàn caàn ñoùng cöûa taïm thôøi. Marketing: giaûm giaù vaøo ngaøy vaéng khaùch, toå chöùc caùc hình thöùc hoaït ñoäng ñaëc bieät ñeå daõn khaùch. Laøm leäch kì nghæ cuûa caùc tröôøng hoïc. Xaây döïng loái ñi quy ñònh (coù muõi teân chæ höôùng) ñeå kieåm soaùt haønh vi du khaùch vaø ñôõ maát thôøi gian cuûa khaùch. Hoã trôï moät phaàn voán cho ngöôøi daân trong vuøng trong vieäc chaêm soùc moâi tröôøng ven bieån ñeå coù theå phuïc vuï du khaùch ngoaøi ra coøn laøm saïch nhöõng vuøng laân caän vuøng. Luoân treo nhöõng baêng ron khaåu hieäu baûo veä moâi tröôøng, höôùng daãn vieân luoân noùi vôùi moïi du khaùch khoâng neân xaû raùc böøa baõi bieån… Ñeå cho vieäc giaùo duïc moâi tröôøng taïi ñaây coù hieäu quaû cao nhaát ta neân: - Coù moät ñoäi nguõ chuyeân nghieäp am hieåu veà moâi tröôøng ñòa phöông ñoäi nguõ naøy coù theå laø ngöôøi daân ngoaøi vuøng hay trong vuøng thì hieäu quaû caøng cao. - Toå chöùc caùc cuoäc daïo chôi ñeán caùc caây coù tuoåi ñôøi laâu naêm vaø noùi veà taàm quan troïng cuûa noù. - Thaønh laäp tröôøng ngoaøi trôøi cho treû. 3.3.3 Veà kinh teá Neáu chuùng ta muoán baûo veä moâi tröôøng thieân nhieân, chuùng ta cuõng caàn phaûi baûo veä lôïi ích kinh teá cuûa cö daân ñòa phöông. Hoã trôï cö daân oån ñònh cuoäc soáng: keát hôïp vôùi laõnh ñaïo ñòa phöông giuùp ngöôøi daân veà caùc ngaønh ngheà nhö: ngö nghieäp, thuû coâng vaø coâng nghieäp dòch vuï phuïc vuï cho ngaønh du lòch nôi naøy mang laïi nhieàu lôïi ích cho ngöôøi daân ñòa phöông. Môøi goïi söï tham gia cuûa ngöôøi daân trong caùc dòch vuï du lòch sinh thaùi. Vì cö daân ñòa phöông coù nguoàn thoâng tin ñòa phöông raát roäng lôùn, do hoï lôùn leân trong khu vöïc, caàn phaûi taän duïng caùc kieán thöùc roäng lôùn cuûa hoï vaø ñeà cao taàm quan troïng cuûa hoï trong coâng taùc höôùng daãn du lòch sinh thaùi. 3.3.4 Veà xaõ hoäi Du lòch sinh thaùi chính laø moâi tröôøng giuùp trao ñoåi vaø giao löu vaên hoaù, beân caïnh tieáp thu nhöõng vaên hoaù hieän ñaïi phöông Taây thì vieäc phaùt huy vaø boå sung nhöõng kieán thöùc veà vaên hoaù daân toäc mình laø ñieàu khoâng theå thieáu. Khai thaùc vaø phaùt huy moät caùch coù hieäu quaû neàn vaên hoaù ñòa phöông chaéc chaén seõ thu huùt ñöôïc moät löôïng du khaùch raát lôùn. Quaûng baù du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm baèng nhöõng phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng. Chieán löôïc naâng cao chaát löôïng caùc dòch vuï du lòch: taêng chaát löôïng dòch vuï treân caùc goùc ñoä: thaùi ñoä phuïc vuï, tính ña daïng, tính tieän nghi cuûa haøng hoaù dòch vuï… trong chieán löôïc phaùt trieån du lòch, giaù caû cuûa saûn phaåm du lòch cuõng phaûi caàn quan taâm gaàn nhö laø moät yeáu toá quyeát ñònh möùc ñoä cuûa tính haáp daãn. 3.3.5 Khí thaûi Tuy ñöôïc coi laø ngaønh “Coâng nghieäp khoâng khoùi”, nhöng khu du lòch Hoøn Taèm coù theå gaây oâ nhieãm khí thoâng qua vieäc xaû khí thaûi cuûa ñoäng cô taøu thuyeàn, canoâ… ñoàng thôøi vieäc ñoát raùc cuõng gaây ra moät löôïng khí oâ nhieãm ñoái vôùi khu du lòch. Do ñoù vieäc caàn laøm ñoái vôùi moâi tröôøng khoâng khí laø: Caùc nhaân vieân trong ban quaûn lyù neân haïn cheá vieäc ñi laïi baèng canoâ nhieàu laàn trong khu du lòch. Thieát laäp loái ñi rieâng daønh cho caùc phöông tieän vaän chuyeån haøng hoaù vaø vaät tö ra ñaûo, ñeå haïn cheá löôïng khoùi vaø buïi. Khoâng xöû lyù raùc thaûi baèng phöông phaùp ñoát ñeå haïn cheá toái ña moät löôïng lôùn khoùi buïi, caùc khí thaûi ñoäc haïi nhö: SOX, NOX, CO2,… ñeå traùnh aûnh höôûng ñeán söùc khoeû cuûa daân ñòa phöông vaø cuûa nhaân vieân laøm vieäc taïi baõi raùc. 3.3.6 Raùc thaûi Vöùt raùc thaûi böøa baõi laø vaán ñeà chung cuûa moïi khu du lòch. Thu gom vaø taäp keát chaát thaûi raén khoâng phuø hôïp coù theå gaây nhöõng vaán ñeà nghieâm troïng veà caûnh quan, veä sinh moâi tröôøng, söùc khoeû coâng ñoàng vaø xung ñoät xaõ hoäi.Nhöng ñoái vôùi khu du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm thì vaán ñeà vöùt raùc thaûi böøa baõi ñöôïc quaûn lyù raát chaët, taïo neân moät moâi tröôøng saïch seõ, thaãm myõ trong maét du khaùch. Hình 18: Hoaït ñoäng thu gom raùc taïi Hoøn Taèm Ñeå thöïc hieän nguyeân taéc treân, hoaït ñoäng du lòch caàn phaûi aùp duïng tieâu chí 3R (Reuse, Reduce, Recycle) cuûa phaùt trieån beàn vöõng: - Quaûn lyù toát ñeå ñaûm baûo vieäc söû duïng tieát kieäm nhaát taøi nguyeân, coù giaûi phaùp nhaèm giaùm saùt vaø ngaên chaën vieäc tieâu thuï quaù möùc taøi nguyeân cuûa khaùch haøng. - Khuyeán khích söû duïng coâng ngheä môùi nhaèm giaûm möùc tieâu thuï taøi nguyeân vaø haïn cheá chaát thaûi. - Ôû nhöõng nôi khoâng theå giaûm bôùt löôïng raùc thaûi thì khuyeán khích vieäc taùi söû duïng raùc thaûi nhaèm phuïc vuï lôïi ích cuûa ngaønh du lòch vaø coäng ñoàng ñòa phöông. Ñieàu naøy seõ laøm giaûm söùc eùp ñoái vôùi vieäc söû duïng taøi nguyeân cuõng nhö taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng. - Coù traùch nhieäm phuïc hoài ñoái vôùi nhöõng toån thaát veà taøi nguyeân vaø moâi tröôøng. - Phaùt trieån treân cô sôû quy hoaïch vaø tuaân thuû caùc quy ñònh nhaèm haïn cheá chaát thaûi ra moâi tröôøng. Nhöng beân caïnh ñoù cuõng caàn aùp duïng theâm moät bieän phaùp sau: - Kieåm keâ chaát thaûi trong khu du lòch, xem xeùt chi phí thu gom, löôïng thaûi haøng naêm, kieåu loaïi caùc chaát thaûi ñoäc haïi caàn phaûi xöû lyù rieâng. - Tìm caùch giaûm phaùt xaû rieâng cho töøng loaïi: giaûm löôïng söû duïng, taêng cöôøng taùi söû duïng, taùi cheá, xöû lyù raùc hôïp veä sinh. - Boá trí caùc soït raùc moät caùch thaåm myõ doïc theo tuyeán ñöôøng ñi cuûa du khaùch. - Khoâng ñaët soït raùc naèm phía trong nhöõng baõi coû coâng vieân khu trung taâm ñeå traùnh khoâng cho du khaùch böôùc vaøo daãm leân thaûm coû. - Haïn cheá toái ña thöùc aên vaø vaät duïng cuûa du khaùch mang vaøo töø beân ngoaøi baèng caùch ban quaûn lyù neân ñieàu chænh giaù caû beân trong khu du lòch hôïp lyù. - Boá trí ñoäi nguõ thu gom raùc ngay caû nhaø daân, giaùo duïc ngöôøi daân nôi ñaây yù thöùc khoâng ñöôïc ñoå raùc xuoáng bieån, raïch… - Xaây döïng moät chöông trình haønh ñoäng “ít xaû thaûi”, “caùi gì mang vaøo seõ ñöôïc mang ra”. Xe chuyeân chôû Raùc Baõi xöû lyù Phaân loaïi Taùi söû duïng Söû duïng vaøo muïc ñích khaùc Baõi raùc Thaønh phoá Khoâng taùi söû duïng ñöôïc Ñoát Hình 4: Quy trình xöû lyù raùc Raùc thaûi ñöôïc nhaän töø caùc thuøng chöùa raùc doïc khu du lòch, baèng xe keùo vaän chuyeån raùc ñeán baõi xöû lyù cuûa khu du lòch naøy, khu naøy coù traùch nhieäm phaân loaïi, loaïi raùc khoâng taùi söû duïng ñöôïc thì xöû lyù baèng phöông phaùp ñoát, choân laáp vaø phaàn raùc naøo khoù xöû lyù thì chuyeån veà thaønh phoá xöû lyù coøn loaïi raùc naøo coù theå taùi söû duïng ñöôïc thì khu du lòch seõ söû duïng noù vaøo nhieàu muïc ñích khaùc Hình 19: Xe thu gom raùc ôû Hoøn Taèm 3.3.7 Nöôùc thaûi Heä thoáng caáp nöôùc ôû Hoøn Taèm töông ñoái ñaày ñuû. Hieän nay, Hoøn Taèm söû duïng nguoàn nöôùc chính töø ñaát lieàn ñöôïc chôû qua ñaûo. Nhöng ñeán nay Hoøn Taèm vaãn chöa coù moät heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi chung cho caû khu du lòch, haàu heát du khaùch, caû ban quaûn lyù ñeàu thaûi tröïc tieáp ra bieån hoaëc thaám xuoáng ñaát. Vì vaäy ñaõ taïo ra moät nguoàn oâ nhieãm lôùn. Ñeå moâi tröôøng nöôùc nôi naøy traùnh bò oâ nhieãm, ban laõnh ñaïo neân: Thieát laäp heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho khu du lòch Hoøn Taèm tröôùc khi ñoå ra bieån traùnh gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc. Heä thoáng thoaùt nöôùc cuûa nhaø haøng neân xöû lyù sô boä tröôùc, hieän nay vaán ñeà chuû yeáu cuûa nhaø haøng laø taåy röûa vaät duïng nhö cheùn, baùt, giaët giuõ,… thöôøng taïo ra raát nhieàu daàu môõ gaây neân ñoä baùm cuïc raát lôùn, thöôøng thì nhöõng hoaù chaát taåy röûa laø nhöõng hoaù chaát raát ñoäc, khi thaûi vaøo nguoàn nöôùc deã laøm cho nguoàn nöôùc bò oâ nhieãm. Do ñoù, nhaø haøng neân söû duïng hoaù chaát taåy röûa maø khoâng laøm toån haïi ñeán moâi tröôøng, ñoù laø hoaù chaát ENCHOICE ñeå coù lôïi ích sau: - Nhaø haøng tieán tôùi ñaït chöùng chæ sinh thaùi. - Deã söû duïng. - Ña naêng. - Chieám dieän tích ít, goïn nhoû. - Khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Vôùi söùc chöùa töø 2000 – 3000 ngöôøi. Vaø theo tieâu chuaån söû duïng nöôùc trung bình (l/ngöôøi, ngaøyñeâm) laø 200 – 300l/ngöôøi, ngaøy ñeâm. Em xaây döïng cho Hoøn Taèm moät nhaø maùy xöû lyù nöôùc thaûi vôùi coâng suaát 900000l/ngñeâm (900m3/ngñeâm). (Nguoàn: Ñoã Troïng Mieân, Vuõ Ñình Dòu - Giaùo trình caáp thoaùt nöôùc, NXB. Boä Xaây Döïng, 2000). Nhaø taém nöôùc ngoït Nhaø haøng khaùch saïn Nhaø veä sinh Nguoàn tieáp nhaän Song chaén raùc Beå ñeàu hoaø Beå laéng Beå khöû truøng Beå sinh hoïc Bieån Hình 5: Quy trình xöû lyù nöôùc thaûi 3.3.8 Tieáng oàn Trong khu du lòch Hoøn Taèm caùc nhaân vieân trong ban quaûn lyù söû duïng phöông tieän ñi laïi baèng thuyeàn maùy, maëc duø tieáng oàn khoâng ñaùng keå nhöng cuõng aûnh höôûng ít nhieàu ñeán heä sinh thaùi ôû ñaây. Do ñoù, khoâng neân söû duïng thuyeàn maùy moät caùch laïm phaùt, maø chæ neân söû duïng moät caùch coù hieäu quaû toát nhaát. Xaây döïng moät loái ñi rieâng cho ñoaøn taøu thuyeàn vaän chuyeån vaät lieäu, haøng hoaù, thöïc phaåm… nhaèm traùnh gaây tieáng oàn lôùn. Neân xaây döïng khu vui chôi giaûi trí baèng thuyeàn buoàm theo ñuùng quy hoaïch, daønh moät khu naøo ñoù cho hoaït ñoäng naøy, traùnh ñeå cho du khaùch chaïy thuyeàn buoàm tuyø yù treân bieån, gaây caûn trôû giao thoâng, gaây tai naïn vaø aûnh höôûng tôùi sinh vaät döôùi nöôùc. Xaây döïng moät soá phöông phaùp nhaèm ñieàu tieát löôïng du khaùch lôùn vaøo nhöõng ngaøy Heø, leã… nhaèm haïn cheá tình traïng quaù taûi cuûa khu du lòch vaø chuû yeáu laø giaûm bôùt tieáng oàn do du khaùch gaây ra. 3.3.9 Naêng löôïng Khu du lòch Hoøn Taèm ñöïôc thieân nhieân öu ñaõi ñaëc bieät vôùi moät heä thöïc vaät roäng lôùn, cuøng vôùi laøng nöôùc bieån trong laønh ñaõ taïo neân moät khí haäu thaät maùt meû. Vì vaäy, vaán ñeà tieâu hao naêng löôïng laø khoâng ñaùng keå. Ta coù theå kieåm soaùt möùc tieâu thuï naêng löôïng qua coâng thöùc sau: Möùc tieâu thuï thöïc teá Döïa treân caùc hoaù ñôn: - Tieâu thuï ñieän haøng naêm theo hoaù ñôn Kwh (1) - Tieâu thuï khí ñoát haøng naêm theo hoaù ñôn Kwh (2) - Caùc loaïi naêng löôïng khaùc Kwh (3) - Toång naêng löôïng = (1) +0.5 x (2) + 0.5 x (3) (4) - Toång dieän tích maët baèng: m2 (5) Tính toaùn suaát tieâu thuï naêng löôïng treân 1 m2 R1 = (4)/(5) Kwh/m2 Tính toaùn möùc tieâu thuï naêng löôïng lyù thuyeát, söû duïng caùc heä soá trong baûng tham khaûo caùc keát quaû sau ñaây C1 = heä soá suaát tieâu thuï naêng löôïng C2 = heä soá ñieàu hoaø khoâng khí C3 = heä soá ñoái vôùi thöïc phaåm, rau quaû R2 = C1 + C2 + C3 = Kwh/m2 Ñaùnh giaù möùc tieâu thuï naêng löôïng - Neáu R1 < R2: möùc tieâu thuï laø raát toát. - Neáu R1 > R2: möùc tieâu thuï naêng löôïng vöôït möùc. Taát caû 4 yeáu toá (chaát thaûi, nöôùc thaûi, tieáng oàn, naêng löôïng) naøy seõ laøm giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng vaø ñaûm baûo cho du khaùch coù moät moâi tröôøng trong laønh. 3.3.10 Coâng taùc tuyeân truyeàn giaùo duïc moâi tröôøng du lòch Coâng taùc tuyeân truyeàn giaùo duïc nhaän thöùc veà moâi tröôøng ñöôïc tieán haønh döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau thích hôïp cho töøng ñoái töôïng. Taêng cöôøng caùc chöông trình thoâng tin ñaïi chuùng baèng caùc phöông tieän truyeàn thoâng: Phaùt thanh truyeàn hình, baùo chí, taäp san, baûn in… thoâng qua caùc chuyeân muïc “Khoa hoïc vaø ñôøi soáng”, “Röøng vaø moâi tröôøng soáng”,”Taïp chí du lòch xanh”… Toå chöùc caùc cuoäc thi, caùc buoåi sinh hoaït cho caùc löùa tuoåi thanh thieáu nieân: thi tìm hieåu veà moâi tröôøng du lòch, thi ñoá em vôùi chuû ñeà thieáu nhi vaø moâi tröôøng,thi veõ tranh mang chuû ñeà baûo veä moâi tröôøng, loàng gheùp noäi dung baûo veä moâi tröôøng vaøo chöông trình “Du lòch beàn vöõng”. Ñoái vôùi caùc thaønh phaàn xaõ hoäi khaùc, phoái hôïp vôùi caùc toå chöùc ñoaøn theå chính trò - xaõ hoäi, caùc hoäi ñoaøn, caùc ñôn vò giaùo duïc ñaøo taïo toå chöùc caùc hoäi nghò taäp huaán, hoäi thaûo khoa hoïc, caùc lôùp chuyeân ñeà ngaén ngaøy… nhaèm cung caáp thoâng tin, kieán thöùc vaø haønh ñoäng cuûa toaøn xaõ hoäi veà baûo veä moâi tröôøng taïi caùc ñieåm du lòch. 3.3.11 Ñaåy maïnh hôïp taùc quoác teá Öu tieân hôïp taùc khu vöïc ñeå coù ñöôïc caùc ñieàu kieän ñaàu tö vaø lieân keát thò tröôøng. Tröôùc maét caàn ñaåy maïnh hôïp taùc thöïc hieän döï aùn phaùt trieån du lòch nhaèm tranh thuû caùc nguoàn löïc, kinh nghieäm trong phaùt trieån du lòch beàn vöõng ñeå phaùt trieån nhöõng khu vöïc ñaõ xaùc ñònh trong quy hoaïch trôû thaønh nhöõng ñieåm du lòch haáp daãn, goùp phaàn tích cöïc duy trì vaø phaùt trieån caùc giaù trò töï nhieân, vaên hoaù ñaëc saéc ôû nhöõng khu vöïc naøy. Tranh thuû söï trôï giuùp cuûa caùc toå chöùc quoác teá ñeå coù ñöôïc caùc döï aùn ñaøo taïo phaùt trieån nguoàn nhaân löïc, trao ñoåi kinh nghieäm naâng cao naêng löïc nghieân cöùu vaø chuyeån giao coâng ngheä trong lónh vöïc du lòch, chuù troïng öu tieân caùc döï aùn baûo toàn, keát hôïp phaùt trieån du lòch. 3.4 TÍNH HIEÄU QUAÛ KHI AÙP DUÏNG CHÖÔNG TRÌNH 3.4.1 Veà maët kinh teá Phaùt trieån maïnh caùc dòch vuï taêng thu nhaäp cho caùc cô sôû kinh doanh, quan troïng hôn chính laø naâng cao ñôøi soáng cuûa daân ñòa phöông, ñoàng thôøi cuõng phaùt trieån nuoâi troàng vaø ñaùnh baét haûi saûn taêng thu nhaäp cho ngöôøi daân trong vuøng. Taïo ñieàu kieän cho ngöôøi daân tieáp xuùc vôùi ngöôøi tieâu duøng, neân troàng nhöõng caây gì, nuoâi con gì, ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa du khaùch. Taïo phuùc lôïi cho xaõ hoäi. Taïo cô hoäi phaùt trieån thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm cuûa ñòa phöông, giaûi quyeát ñöôïc löôïng lao ñoäng ñaùng keå. Giöõ laønh maïnh moâi tröôøng saûn xuaát vaø sinh hoaït trong vuøng. 3.4.2 Veà vaên hoaù xaõ hoäi Thuùc ñaåy phong traøo neáp soáng vaên minh, gia ñình vaên hoaù, phaùt trieån neùt vaên hoaù ñaëc tröng. Tieáp caän vôùi neùt sinh hoaït taäp quaùn cuûa ñòa phöông khaùc thoâng qua du khaùch ñeå laøm boå sung vaø phong phuù theâm cho vaên hoaù taïi choã. Ñaåy maïnh quaù trình giao löu vaên hoaù, tieáp thu neàn vaên minh cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi, maët duø vaãn giöõ neùt ñaëc tröng rieâng cuûa vuøng queâ nhöng khoâng ñaåy luøi söï tuït haäu. Ngaên chaën maïnh caùc teä naïn xaõ hoäi, giaùo duïc thanh thieáu nieân trong vuøng coù cuoäc soáng laønh maïnh, yeân vui. 3.4.3 Veà moâi tröôøng Goùp phaàn giaûm thieåu vaø baûo veä moâi tröôøng moät caùch töï nguyeän khoâng göôïng eùp. Giuùp cho ngöôøi daân thaáy roõ taàm quan troïng cuûa moâi tröôøng soáng. Caùc nhaân vieân trong ban quaûn lyù ñöôïc huaán luyeän chaët cheõ veà giaùo duïc moâi tröôøng, ñieàu naøy khoâng chæ mang ñeán cho khu du lòch moät caûnh quan ñeïp maø coøn giuùp cho du khaùch coù yù thöùc hôn veà moâi tröôøng. Ñaåy maïnh giaùo duïc moâi tröôøng ñeán töøng ngöôøi daân vaø cho caû coäng ñoàng daân cö. Traïm thoâng tin Nhaø haøng Traøu Cau Baûo toàn caây xanh Nhaø taém nöôùc ngoït Choøi nghæ Choøi nghæ Choøi nghæ Choøi nghæ Traïm trung chuyeån Nhaø taém nöôùc ngoït Choøi nghæ Choøi nghæ Choøi nghæ Choøi nghæ Choøi nghæ Choøi nghæ Choøi nghæ Choøi nghæ Choøi nghæ Choøi nghæ Choøi nghæ Khaùch saïn Nhaø taém nöôùc ngoït Khu giaùo duïc moâi tröôøng Choøi nghæ Nôi ñoùn khaùch Quaø löu nieäm Khu hoaït ñoäng vui chôi giaûi trí bieån Choøi nghæ Choøi nghæ Nhaø taém nöôùc ngoït Khu xöû lyù nöôùc thaûi Khu xöû lyù raùc Khu baûo trì Khu phaân loaïi raùc Choøi nghæ Choøi nghæ Choøi nghæ Troàng caây xanh : Ñöôøng thu raùc Coâng trình cuõ : Ñöôøng thu nöôùc thaûi Coâng trình môùi Hình 6: Moâ hình hoaït ñoäng khi aùp duïng chöông trình DLBV ôû Hoøn Taèm KEÁT LUAÄN Qua keát quaû ñieàu tra nghieân cöùu thöïc traïng vaø ñöa ra chöông trình xaây döïng phaùt trieån beàn vöõng cho Hoøn Taèm coù theå ruùt ra keát luaän nhö sau: Du lòch sinh thaùi Hoøn Taèm hieän nay ñang treân ñaø phaùt trieån Ñieàu ñoù ñaõ theå hieän roõ qua caùc soá lieäu hieän traïng du khaùch ñeán tham quan trong nhöõng naêm qua. Naêm 1998 (naêm thaønh laäp trung taâm) soá du khaùch trong nöôùc laø 250 khaùch, naêm 2002 ñaõ laø 1.500 vaø döï kieán khoaûng 2.500 - 3.000 naêm nay, taêng maïnh löôïng khaùch du lòch vaø doanh thu. Cô sôû vaät chaát kyõ thuaät phuïc vuï du lòch cuõng taêng leân ñaùng keå. Mang laïi hieäu quaû kinh teá, maø söï phaùt trieån ñoù cuõng ñem laïi hieäu quaû veà maët xaõ hoäi, theå hieän qua söï taêng tröôûng löïc löôïng lao ñoäng tham gia ngaøy caøng nhieàu vaøo hoaït ñoäng kinh doanh du lòch. Goùp phaàn tích cöïc vaøo hieäu quaû kinh teá - xaõ hoäi cuûa tænh, mang laïi söï caûi thieän thu nhaäp cho taàng lôùp daân cö. Taøi nguyeân du lòch Hoøn Taèm töông ñoái phong phuù, ña daïng - Taøi nguyeân ñoäng - thöïc vaät vôùi nhieàu chuûng loaïi khaùc nhau. - Caùc coâng trình vaên hoaù ñaëc saéc, ñaäm ñaø baûn saéc daân toäc. - Caùc khu vui chôi, giaûi trí hieän ñaïi. - Toå chöùc nhieàu troø chôi nhaân gian nhö: ñua thuyeàn, laéc thuùng… - Toå chöùc laøng aåm thöïc vôùi nhieàu moùn aên ñaëc tröng khu vöïc Trung Boä. - Taïo nhieàu khu vöïc caém traïi lyù töôûng vaøo caùc ngaøy cuoái tuaàn, ngaøy nghæ, ngaøy leã teát. Taøi nguyeân du lòch ôû Hoøn Taèm chæ caàn taêng cöôøng khai thaùc, ñaàu tö ñuùng möùc seõ taïo ra ñöôïc nhöõng saûn phaåm du lòch haáp daãn vaø coù söùc caïnh tranh. Tuy nhieân, thôøi gian qua nhöõng taøi nguyeân aáy chöa ñöôïc khai thaùc hôïp lyù vaø moät soá coøn ôû daïng tieàm naêng. Ôû ñaây coù nhieàu nguyeân do, trong ñoù coù nguyeân do veà voán ñaàu tö. Heä thoáng cô sôû vaät chaát - kyõ thuaät phuïc vuï du lòch nhö heä thoáng caùc ñieåm du lòch, caùc ñieåm tham quan vui chôi giaûi trí, khu vöïc daønh cho theå thao coøn thieáu, chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån cuûa du lòch taïi ñaây. 4.1.3 Nhöõng neàn taûng saün coù cho moät khu DLBV ôû Hoøn Taèm Taøi nguyeân töï nhieân - Vò trí ñòa lyù: Hoøn Taèm caùch Thaønh phoá Nha Trang veà phía ÑoângNam 5km. nôi naøy taäp trung raát nhieàu ñaûo ñeïp vaø ñöôïc coi laø moät khu vöïc thuaän lôïi cho vieäc thu huùt du khaùch - Ñòa hình: bieån bao boïc xung quanh, ñaûo ñöôïc hình thaønh töø nuùi ñaù voâi chaïy daøi doïc theo bieån thuaän lôïi cho vieäc du lòch cuûa du khaùch. - Khí haäu: ñöôïc coi laø “laù phoåi xanh” cuûa Thaønh phoá. - Ñoäng vaät: coù nhieàu chuûng loaïi ñoäng vaät röøng, bieån raát khaùc nhau nhö: Thoû, Soùc, Caù, Toâm… nôi naøy cuõng ñöôïc coi laø khu baûo toàn bieån phong phuù vaø ña daïng. - Thöïc vaät: nhieàu caây thuoác quyù, caây caûnh, caây cho boùng maùt… Taøi nguyeân nhaân vaên - Coâng trình vaên hoaù: coù nhieàu coâng trình vaên hoaù mang ñaäm baûn saéc vaên hoaù daân toäc nhö: Vieän Haûi Döông Hoïc, Dingh Baûo Ñaïi… - Leã: caàu Ngö OÂng, leã Thanh Minh, leã Thöôïng Ñieàn… - Hoäi: hoäi ñua thuyeàn, hoäi Laân… 4.1.4 Nhöõng ñeà xuaát boå sung ñeå khu DLST Hoøn Taèm trôû thaønh khu DLBV Muoán cho du lòch Hoøn Taèm phaùt trieån beàn vöõng, khoâng caàn tuït haäu thì: tích cöïc ñaåy maïnh vieäc xaây döïng chöông trình phaùt trieån beàn vöõng baèng caùch: - Quan taâm xuùc tieán ñaøo taïo caùn boä vaø löïc löôïng lao ñoäng trong ngaønh du lòch. - Neân xaây döïng cho khu du lòch Hoøn Taèm moät heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi vôùi coâng suaát 900 m3/ngaøy ñeâm. - Xaây döïng moät baõi xöû lyù raùc thaûi, coù moät traïm trung chuyeån raùc vaø caùch thu goâm raùc hôïp lyù nhaát. - Neân coù baûng giaùo duïc moâi tröôøng du lòch giuùp du khaùch nhaän thöùc roõ yù thöùc trong vieäc xaû raùc. - Coù keá hoaïch keùo giaõn du khaùch ra trong nhöõng ngaøy khaùch tôùi nôi naøy quaù ñoâng. - Xaây döïng theâm nhieàu choøi nghæ ñeå ñoùn ñöôïc nhieàu du khaùch traùnh taäp trung moät choã quaù ñoâng. - Taïo nhieàu coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi daân trong vuøng. - Taïo haønh lang phaùp lyù thuaän lôïi cho caùc thaønh phaàn kinh teá phaùt trieån tham gia hoaït ñoäng du lòch. - Taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù meàm deûo nhöng chaët cheõ. Xaây döïng heä thoáng an ninh, an toaøn du lòch coù hieäu quaû, quan taâm coâng taùc giöõ gìn toân taïo caùc giaù trò vaên hoaù ñòa phöông, caùc taøi nguyeân nhaân vaên khaùc vaø baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi… thì chaéc chaén du lòch sinh thaùi taïi Hoøn Taèm laø ngaønh kinh teá quan troïng seõ goùp phaàn lôùn vaøo söï nghieäp phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa ngöôøi daân ñòa phöông vaø cho caû tænh nhaø. 4.2 KIEÁN NGHÒ Hieän nay ngaønh du lòch ôû Nha Trang noùi rieâng vaø caû nöôùc noùi chung ñang raát ñöôïc quan taâm, du lòch beàn vöõng caøng ñöôïc quan taâm nhieàu hôn. Vì vaäy, coù moät soá kieán nghò nhö sau ñeå phaùt trieån nhieàu khu du lòch thaønh khu DLBV: - Naâng cao yù thöùc veà baûo veä moâi tröôøng cho nhaân daân, nhaèm taïo ra nhieàu cô hoäi ñeå ngaønh du lòch phaùt trieån maïnh meõ. - Naâng cao nguoàn thu töø du lòch vaø taïo nhieàu coâng aên vieäc laøm cho taàng lôùp nhaân daân. - Ñaåy maïnh coâng taùc ñaøo taïo quaûn lyù vaø nhaän thöùc saâu saéc veà moâi tröôøng ñeå ñaùp öùng coâng cuoäc coâng nghieäp hoaù ngaønh du lòch hieän nay. - Ba tieâu chí kinh teá, vaên hoaù xaõ hoäi vaø moâi tröôøng phaûi ñöôïc phaùt trieån moät caùch ñoàng ñeàu. Hình 7: PTBV caàn phaûi caân baèng giöõa kinh teá, xaõ hoäi vaø moâi tröôøng. ._.