Xây dựng Khu công nghiệp sinh thái cho Khu công nghiệp Hiệp Phước, huyện Nhà Bè, Tp HCM

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KYÕ THUAÄT COÂNG NGHEÄ TP. HCM KHOA MOÂI TRÖÔØNG VAØ COÂNG NGHEÄ SINH HOÏC —-˜-—-˜-—-˜-—-˜-—-˜ ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Ñeà taøi: XAÂY DÖÏNG KHU COÂNG NGHIEÄP SINH THAÙI CHO KHU COÂNG NGHIEÄP HIEÄP PHÖÔÙC, HUYEÄN NHAØ BEØ, TPHCM. GVHD : Ths. Leâ Thò Vu Lan SVTH : Voõ Hoaøi Haân LÔÙP : 08HMT1 MSSV : 08B1080019 TP.HCM, THAÙNG 07 NAÊM 2010 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO COÄNG HOØA XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA VIEÄT NAM ÑHKTCN TPHCM ÑOÄC LAÄP – TÖÏ DO – HAÏNH PHUÙC KHOA: MT & CN SINH HOÏC ---o0o--- NHIEÄM VUÏ ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Hoï vaø teân: Voõ Hoaøi Haân MSSV: 08B1080019 Ngaønh : Moâi tröôøng Lôùp: 08HMT1 1. Ñaàu ñeà Ñoà aùn toát nghieäp “Xaây Döïng Khu Coâng Nghieäp Sinh Thaùi Cho Khu Coâng Nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM.” 2. Nhieäm vuï - Neâu toång quan veà khu coâng nghieäp sinh thaùi. - Neâu caùc moâ hình sinh thaùi treân theá giôùi. - Ñaùnh giaù tieàm naêng xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi ôû nöôùc ta. - Giôùi thieäu chung veà Khu Coâng Nghieäp Hieäp Phöôùc - Hieän Traïng baûo veä moâi tröôøng Khu Coâng Nghieäp Hieäp Phöôùc.( Nöôùc thaûi, khí thaûi, chaát thaûi raén.) - Xaây döïng Khu Coâng Nghieäp Sinh Thaùi cho Khu coâng Nghieäp Hieäp Phöôùc (xaây döïng moâ hình vaø neâu caùc böôùc thöïc hieän) - Keát luaän kieán nghò veà quaù trình thöïc hieän ñoà aùn 3. Ngaøy giao Ñoà aùn toát nghieäp : 19/04/2010 4. Ngaøy hoaøn thaønh Ñoà aùn toát nghieäp : 12/07/2010 5. Giaùo vieân höôùng daãn : Th.s Leâ Thò Vu Lan Noäi dung vaø yeâu caàu Ñoà aùn toát nghieäp ñaõ ñöôïc thoâng qua Boä moân. Tp.HCM, ngaøy … thaùng … naêm 2010 CHUÛ NHIEÄM BOÄ MOÂN NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN CHÍNH (Kyù vaø ghi roõ hoï teân) (Kyù vaø ghi roõ hoï teân) PHAÀN DAØNH CHO KHOA Ngöôøi duyeät (chaám sô boä) : ............................. Ñôn vò : ............................................................ Ngaøy baûo veä : ................................................... Ñieåm toång keát : ................................................ Nôi löu tröõ Ñoà aùn toát nghieäp : .......................... NHAÄN XEÙT CUÛA GIAÙO VIEÂN HÖÔÙNG DAÃN –{— .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Ñieåm soá (baèng soá): ................ Ñieåm soá (baèng chöõ): ................. Tp.HCM, ngaøy.....thaùng.....naêm 2010 GIAÙO VIEÂN HÖÔÙNG DAÃN (Kyù vaø ghi roõ hoï teân) Xin chaân thaønh caûm ôn quí thaày coâ tröôøng Ñaïi hoïc Kyõ Thuaät Vaø Coâng Ngheä TP.HCM, ñaëc bieät, quí thaày coâ trong Khoa Coâng ngheä Sinh Hoïc Vaø Moâi Tröôøng, ñaõ taän tình truyeàn ñaït cho em nhöõng kieán thöùc neàn taûng, nhöõng kinh nghieäm quí baùu trong suoát quaù trình em hoïc taäp, giuùp em coù ñuû kieán thöùc vaø söï töï tin ñeå hoaøn toát thaønh luaän vaên naøy. Xin chaân thaønh caûm ôn coâ Leâ Thò Vu Lan ñaõ luoân theo saùt höôùng daãn, chæ baûo em trong suoát thôøi gian thöïc hieän luaän vaên naøy. Xin chaân thaønh caûm ôn caùc cô quan chöùc naêng, caùc CSSX, nhaø maùy vaø KCN lieân quan ñaõ nhieät tình hoã trôï veà maët thoâng tin ñeå em hoaøn thaønh toát caùc noäi dung ñaõ ñeà ra trong luaän vaên. Xin chaân thaønh caûm ôn gia ñình, beø baïn, caùc anh chò ñoàng nghieäp (cuøng laøm vieäc) ñaõ luoân theo saùt ñoäng vieân, giuùp ñôõ em trong thôøi gian em hoïc taäp cuõng nhö trong suoát quaù trình em tieán haønh laøm luaän vaên. Maëc duø, ñaõ coù nhieàu coá gaéng, nhöng do nhöõng haïn cheá veà kieán thöùc, cuõng nhö veà maët thôøi gian, neân luaän vaên chaéc chaén seõ khoâng traùnh khoûi heát nhöõng thieáu soùt, xin nhaän söï chæ baûo cuûa quí thaày coâvaø baïn beø. Em xin chaân thaønh caûm ôn!. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, hoøa trong xu höôùng phaùt trieån chung cuûa neàn kinh teá, ngaønh coâng nghieäp nöôùc ta ñaõ gaët haùi ñöôïc nhieàu thaønh coâng röïc rôõ; böôùc ñaàu thöïc hieän ñöôïc chieán löôïc coâng nghieäp hoùa - hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Haøng loaït caùc khu coâng nghieäp (KCN), khu cheá xuaát (KCX), khu coâng ngheä cao (KCNC) ñöôïc thaønh laäp vaø ñaõ ñöôïc ñöa vaøo hoaït ñoäng vôùi qui moâ khaù lôùn Söï phaùt trieån kinh teá nhanh choùng döïa treân neàn taûng saûn xuaát coâng nghieäp vôùi quy moâ lôùn vaø taäp trung nhö theá ñaõ daãn ñeán söï ñoâ thò hoùa, taäp trung daân soá, oâ nhieãm moâi tröôøng vaø suy thoaùi taøi nguyeân thieân nhieân, vaø cuõng ñaõ taïo ra moät aùp löïc lôùn cho nhöõng saùch löôïc phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc. Moät soá ñieån hình ñöôïc keå ñeán ñoù laø söï thay ñoåi veà thaønh phaàn vaø gia taêng khoái löôïng chaát thaûi raén; söï gia taêng taûi löôïng nöôùc thaûi coâng nghieäp, gia taêng söï phaùt thaûi caùc chaát gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí… Maëc duø, chuùng ta ñaõ khoâng ngöøng noã löïc kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng, song tình hình chöa ñöôïc caûi thieän ñaùng keå, thaäm chí coøn coù nguy cô traàm troïng hôn, bôûi vì haàu heát caùc noã löïc quaûn lyù moâi tröôøng môùi chæ taäp trung cho vieäc xöû lyù caùc nhu caàu caáp baùch, maø chöa taäp trung cho vieäc giaûi quyeát caùc caên nguyeân cuûa naïn oâ nhieãm moâi tröôøng vaø tình traïng caïn kieät taøi nguyeân thieân nhieân. Nhaèm muïc ñích taêng cöôøng coâng taùc baûo veä moâi tröôøng (BVMT) trong thôøi kyø CNH – HÑH ñaát nöôùc, ngaên ngöøa oâ nhieãm, keát hôïp vôùi xöû lyù oâ nhieãm, caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng vaø baûo toàn nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, nhieàu phöông phaùp quaûn lyù, kyõ thuaät vaø coâng ngheä khaùc nhau ñaõ ñöôïc trieån khai öùng duïng vaøo thöïc tieãn. Moät soá giaûi phaùp ñöôïc keå ñeán nhö: kieåm soaùt oâ nhieãm ñaàu vaøo vaø xöû lyù oâ nhieãm cuoái ñöôøng oáng trong suoát quaù trình saûn xuaát coâng nghieäp, saûn xuaát saïch hôn (SXSH)… Tuy nhieân, do moâi tröôøng laø moät heä sinh thaùi ña daïng, coù söï töï laøm saïch, neân caùc caùch tieáp caän veà phöông phaùp phaûi phuø hôïp vôùi caùc ñieàu kieän thöïc teá môùi coù theå giaûi quyeát toát caùc nhieäm vuï quaûn lyù moâi tröôøng. Ñeà taøi: “Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM“ laø moät giaûi phaùp trong coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng. MUÏC LUÏC Trang bìa Tôø giao nhieäm vuï ñoà aùn toát nghieäp Lôøi caûm ôn Muïc luïc Caùc kyù hieäu Danh muïc caùc hình Danh muïc caùc baûng Ñaët vaán ñeà CHÖÔNG I: MÔÛ ÑAÀU 1.1 Cơ sở khoa học 1 1.2 Cơ sở thực tiễn 1 1.3 Mục tiêu của đề tài 1 1.4 Nội dung đề tài 1 1.5 YÙ nghóa ñeà taøi 2 1.6 Phương pháp luận 2 CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ LUẬN 2.1 Các khái niệm 3 2.1.1 Lyù thuyeát hieän ñaïi hoùa sinh thaùi 3 2.1.2. Caùc öùng duïng lyù thuyeát hieän ñaïi hoùa sinh thaùi 8 2.2. Nhöõng lôïi ích phaùt trieån heä sinh thaùi coâng nghieäp vaø KCN sinh thaùi 14 2.3. Ñaùnh giaù tieàm naêng ứng dụng thực tiển mô hình KCN sinh thái trong điều kiện thực tế công nghiệp ở nước ta. 15 CHÖÔNG III : CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT VEÀ KHU COÂNG NGHIEÄP SINH THAÙI 3.1. Nhu caàu phaùt trieån beàn vöõng coâng nghieäp vaø thaùi ñoä öùng xöû cuûa caùc nhaø saûn xuaát coâng nghieäp trong traùch nhieäm baûo veä taøi nguyeân moâi tröôøng . 21 3.2. Caùc xu höôùng thöïc hieän kieåm soaùt oâ nhieåm moâi tröôøng trong caùc hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp taäp trung. 23 3.2.1. Xu höôùng quaûn lyù moâi tröôøng trong coâng nghieäp. 23 3.2.2. Xu höôùng caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng thoâng qua caùc hoaït ñoäng khoa hoïc coâng ngheä. 25 3.2.3. Xu höôùng tìm kieám, thöû nghieäm qui hoaïch caùc moâ hình toå chöùc saûn xuaát coâng nghieäp môùi theo höôùng taäp trung 29 3.3. Tieáp caän moät soá moâ hình môùi aùp duïng trong coâng taùc kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng khu coâng nghieäp. 30 3.3.1 Moâ hình quaûn lyù moâi tröôøng ôû phaïm vi cô sôû saûn xuaát, nhaø maùy coâng nghieäp. 30 3.3.2 Moâ hình coâng ngheä kieåm soaùt vaø giaûm thieåu oâ nhieãm ôû phaïm vi cô sôû saûn xuaát, nhaø maùy coâng nghieäp. 32 3.3.3 Moâ hình toå chöùc, xaây döïng KCN kieåm soaùt vaø giaûm thieåu oâ nhieãm- KCN thaân thieän moâi tröôøng 35 3.4. Caùc kinh nghieäm veà aùp duïng moâ hình KCN sinh thaùi. 39 3.4.1. Khu coâng nghieäp sinh thaùi Kalundborg 39 3.4.2 Döï aùn xaây döïng KCN sinh thaùi Burnside, Nova Scotia, Canada. 42 3.4.3 Döï aùn KCN sinh thaùi Fairfield, Baltimore, Maryland, USA 43 3.4.4 Döï aùn caûng coâng nghieäp phaùt trieån beàn vöõng Cape Charles, Eastville, Northampton County, Virginia, USA. 44 3.4.5 Döï aùn KCN sinh thaùi Brownsville, Texas, USA 45 3.4.6 Döï aùn KCN sinh thaùi Riverside, Burlington, Vermont, USA. 45 3.4.7 Döï aùn KCN sinh thaùi FCN Cheney, Spokane, Washington, USA. 46 3.4.8 Döï aùn KCN sinh thaùi Civano, Arizona, USA. 46 3.4.9 Döï aùn KCN sinh thaùi East Bay, San Fransico Bay, California, USA. 47 3.5. Nhaän ñònh vaø ñaùnh giaù veà caùc moâ hình khu coâng nghieäp sinh thaùi 47 3.6. Sô löôïc veà hieän traïng phaùt trieån coâng nghieäp ôû nöôùc ta. 48 3.7. Tieàm naêng öùng duïng thöïc tieãn caùc moâ hình kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng khu coâng nghieäp trong ñieàu kieän coâng nghieäp hoùa ôû nöôùc ta. 56 3.7.1. Ñaùnh giaù tieàm naêng öùng duïng thöïc tieån moâ hình tieâu chuaån xanh- saïch-ñeïp. 57 3.7.2 Ñaùnh giaù tieàm naêng öùng duïng thöïc tieån moâ hình KCN thaân thieän moâi tröôøng trong đñieàu kieän thöïc teá coâng nghieäp hoùa nöôùc ta. 62 CHÖÔNG IV : HIEÄN TRAÏNG PHAÙT TRIEÅN COÂNG NGHIEÄP ÔÛ VUØNG KINH TEÁ TROÏNG ÑIEÅM PHÍA NAM VAØ CAÙC VAÁN ÑEÀ TÍCH LUYÕ VEÀ MOÂI TRÖÔØNG. 4.1. Hieän traïng phaùt trieån coâng nghieäp ôû vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam 65 4.2. Caùc vaán ñeà tích luõy veà moâi tröôøng. 70 CHÖÔNG V: GIÔÙI THIEÄU CHUNG VEÀ KCN HIEÄP PHÖÔÙC 5.1. vò trí ñòa lyù 74 5.2 Qui moâ vaø muïc tieâu phaùt trieån 74 5.3. Cô sôû haï taàng 74 5.4. Caùc ngaønh ngheà hoaït ñoäng trong KCN Hieäp Phöôùc. 75 CHÖÔNG VI: HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG KCN HIEÄP PHÖÔÙC VAØ COÂNG TAÙC BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG 6.1 Caùc Nguoàn gaây oâ nhieãm 78 6.1.1 Nöôùc Thaûin 78 6.1.2. Khí Thaûi 79 6.1.3. Chaát thaûi raén 80 6.2. Coâng taùc quaûn lyù baûo veä moâi tröôøng 81 6.2.1 coâng taùc quaûn lyù haønh chính 81 6.2.2 Coâng taùc ñaàu tö heä thoáng kyõ thuaät baûo veä moâi tröôøng 82 6.3. Ñaùnh giaù khaû naêng xaây döïng kcn hieäp phöôùc theo höôùng khu coâng nghieäp sinh thaùi. 84 CHÖÔNG VII: XAÂY DÖÏNG KHU COÂNG NGHIEÄP SINH THAÙI CHO KHU COÂNG NGHIEÄP HIEÄP PHÖÔÙC,HUYEÄN NHAØ BEØ, TP. HCM. 7.1. Moâ hình hieän traïng toång quaùt kyõ thuaät saûn xuaát cuûa KCN Hieäp Phöôùc. 88 7.2. Xaây döïng moâ hình kyõ thuaät toång quaùt cuûa kcn sinh thaùi Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 88 7.3. Caùc böôùc toå chöùc thöïc hieän 91 CHÖÔNG VIII: NHÖÕNG KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ 8.1 . Keát luaän 100 8.2 . Kieán nghò 101 KÝ HIỆU KCN: Khu Công Nghiệp KCX: Khu Chế Xuất KCNC: Khu Công Nghệ Cao. BVMT: Bảo Vệ Môi Trường. CNH-HDH: Công Nghiệp Hóa-Hiện Đại Hóa SXSH: Sản Xuất Sạch Hơn. KCNST: Khu Công Nghiệp Sinh Thái STCN: Sinh Thái Công Nghiệp. HSTCN: Hệ Sinh Thái Công Nghiệp. IEc: Khái Niệm Sinh Thái Công Nghiệp Ies: Mô Hình Sinh Thái Công Nghiệp EIP: Khu Công Nghiệp Sinh Thái. (ECO-Industrial Park) BVMT: Bảo Vệ Môi Trường EMS: Hệ Thống Quản Lý Môi Trường IM: Trao Đổi Chất Công Nghiệp. ( Industrial Metabolism) EMS: Hệ Thống Quản Lý Môi Trường IZO 14000: Tiêu Chuẩn Quản Lý Chất Lượng Môi Trường. FEIP: KCN Thân Thiện Môi Trường TĐPN: Vùng Kinh Tế Trọng Điểm Phía Nam BQL: Ban Quản Lý HIPC: Công Ty Cổ Phần KCN Hiệp Phước. DANH SÁCH CÁC HÌNH Hình 1: Doøng trao ñoåi chaát coâng nghieäp moät chieàu. Hình 2: Doøng trao ñoåi chaát coâng nghieäp hai chieàu khoâng toaøn phaàn. Hình 3: Caùc thaønh phaàn chính cuûa heä sinh thaùi coâng nghieäp. Hình 4: Moâ hình KCN sinh thaùi ñieån hình. Hình 5: Thöù töï öu tieân trong quaûn lyù chaát thaûi. Hình 6: Moâ hình phöông phaùp luaän 4 böôùc cô baûn xaây döïng KCN sinh thaùi. Hình 7: caùc bieän phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm ñaàu ra. Hình 8: caùc bieän phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm ñaàu vaøo. Hình 9: Moâ hình heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14000. Hình 10: Caùc kyõ thuaät SXSH. Hình 11: Moâ hình toå chöùc KCN sinh thaùi Kalundborg. Hình 12: Moâ hình chuyeån ñoåi chính. Hình13: Sơ đồ tổ chức quản lý công tác BVMT của HIPC được tóm tắt. Hình 14: sơ đồ kỹ thuật sản xuất chung. Hình 15: Moâ hình kyõ thuaät toång quaùt. DANH SÁCH CÁC BẢNG Baûng 1 : So saùnh söï khaùc nhau giöõa sinh vaät soáng vaø cô sôû saûn xuaát, nhaø maùy. Baûng 2 : Ñaëc ñieåm quaù trình trao ñoåi chaát cuûa caùc heä sinh thaùi töï nhieân vaø heä coâng nghieäp taäp trung hieän taïi. Baûng 3 : Nhöõng böôùc phaùt trieån chính veà thaùi ñoä öùng xöû moâi tröôøng cuûa Nhaø nöôùc – Coâng nghieäp vaø Coäng ñoàng xaõ hoäi. Baûng 4 : Tieâu chuaån KCN thaân thieän moâi tröôøng (FEIP). Baûng 5 : Caùc loaïi hình coâng nghieäp ñaëc tröng cuûa KCN sinh thaùi Burnside. Baûng 6 : Toång taûi troïng chaát thaûi raén coâng nghieäp thaønh phoá Baûng 7 : aûnh höôûng vaø nguy cô oâ nhieãm moâi tröôøng. HCM (2010, 2020). Baûng 8 : Soá löôïng doanh nghieäp vaø cô sôû hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp Baûng 9 : Söï phaân boá caùc KCX – KCN ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh. Baûng 10 : Döï baùo phaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp tænh Ñoàng nai ñeán naêm 2010. Baûng 11 : Döï kieán phaùt trieån caùc KCN taäp trung tænh Ñoàng nai ñeán naêm 2010. Baûng 12 : Tình traïng oâ nhieãm do nöôùc thaûi coâng nghieäp ôû Vuøng KTTÑPN. Baûng 13 : Giaù trò cöïc ñaïi caùc chæ tieâu oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí ôû TP. HCM. Baûng14: Danh saùch Doanh Nghieäp ñaàu tö vaø KCN Nghieäp Hieäp Phöôùc. Baûng 15: Keát quaû phaân tích maãu nöôùc thaûi khu A. Baûng 16: Keát quaû phaân tích maãu nöôùc thaûi khu B&C. Baûng 17: Keát quaû ño ñaïc khoâng khí. Baûng 18: Thoáng keâ soá lieäu chaát thaûi raén cuûa caùc doanh nghieäp. Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 1 CHƯƠNG I: MỞ ĐẦU 1.1. CƠ SỞ KHOA HỌC Áp dụng các giải pháp quản lý môi trường để xây dựng một khu công nghiệp sinh thái. 1.2.CƠ SỞ THỰC TIỄN Khu công nghiệp Sinh thái là một mô hình tổ chức sản xuất công nghiệp bảo toàn tài nguyên, nhằm phát triển công nghiệp theo hướng bền vững theo hướng giảm đến mức thấp nhất sự phát sinh chất thải đồng thời tăng tối đa khả năng tái sinh – tái sử dụng nguyên liệu và năng lượng. Hướng tới một khu công nghiệp thân thiện với môi trường. Xây dựng, phát triển công nghiệp di đôi với bảo vệ môi trường. 1.3. MỤC TIÊU ĐỀ TÀI Nhằm tăng cường hiệu quả của hoạt động công nghiệp và cải thiện môi trường: giảm thiểu sử dụng tài nguyên thiên nhiên không thể tái tạo, giảm thiểu các tác động xấu đến môi trường, duy trì hệ sinh thái tự nhiên của khu vực,… 1.4. NỘI DUNG ĐỀ TÀI Tạo sự cân bằng sinh thái từ quá trình hình thành đến phát triển của KCN (lựa chọn địa điểm, quy hoạch thiết kế, thi công xây dựng, hệ thống HTKT, lựa chọn doanh nghiệp, quá trình hoạt động, quản lý,…). Mọi hoạt động liên quan tới phát triển KCNST cần được tiến hành đồng bộ, hợp nhất trên nguyên tắc bảo vệ môi trường và phù hợp với hệ sinh thái tự nhiên. Tạo chu trình sản xuất tuần hoàn giữa các doanh nghiệp trong KCN cũng như giữa doanh nghiệp trong KCN với các doanh nghiệp hay các khu vực chức năng khác ở bên ngoài. Giảm thiểu và tái sử dụng sử dụng các nguồn năng lượng, nước. Tận dụng các nguồn năng lượng, nước thừa trong quá trình sản xuất. Sử dụng rộng rãi các nguồn năng lượng tái sinh: mặt trời, sức gió, sức nước,... Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 2 Giảm thiểu sử dụng các nguồn tài nguyên, đặc biệt là các tài nguyên không thể tái tạo được. Khuyến khích sử dụng các nguyên vật liệu tái sinh. Hạn chế sử dụng các chất gây độc hại. Giảm thiểu lượng phát thải, đặc biệt là các chất thải độc hại. Thu gom và xử lý triệt để các chất thải bằng các công nghệ thân thiện với môi trường. Tái sử dụng tối đa các chất thải. Hợp tác mật thiết và toàn diện giữa các doanh nghiệp trong KCNST cũng như với các doanh nghiệp bên ngoài, chia sẻ thông tin và các chi phí dịch vụ chung như: quản lý chất thải, đào tạo nhân lực, hệ thống thông tin môi trường cùng các dịch vụ hỗ trợ khác. Khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất sạch và đổi mới công nghệ thân thiện với môi trường. Khuyến khích các doanh nghiệp và cá nhân hợp tác tham gia bảo vệ, phát triển môi trường sinh thái trong và ngoài KCN. Phát triển tổ hợp các chức năng (công nghiệp, dịch vụ, công cộng, ở,...) và phát huy tối đa mối quan hệ tương hỗ giữa chúng. 1.5. Ý NGHĨA ĐỀ TÀI Cải thiện hiệu quả kinh tế của các công ty thành viên trong khi tối thiểu hoá các tác động môi trường của các công ty này. Các thành tố của cách tiếp cận này bao gồm các thiết kế xanh cho cơ sở hạ tầng và cây xanh (mới hoặc được trang bị thêm); sản xuất sạch hơn, phòng chống ô nhiễm; sử dụng năng lượng hiệu quả; và hợp tác liên công ty. Một KCNST cũng cố gắng mang lại lợi ích cho cộng đồng xung quanh để bảo đảm rằng các tác động ròng của sự phát triển là tích cực. 1.6. GIỚI HẠN NGHIÊN CỨU Nghiên cứu được thực hiện giới hạn đối với KCN Hiệp Phước. Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 3 CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ LUẬN 2.1 CÁC KHÁI NIỆM 2.1.1 . Lyù thuyeát hieän ñaïi hoaù sinh thaùi (Eco_ Moderzine -EM) : Khaùi nieäm KCN sinh thaùi (Eco – industrial park – EIP) xuaát phaùt töø Lyù thuyeát hieän ñaïi hoaù sinh thaùi (EM). Noäi dung chính cuûa Lyù thuyeát taäp trung vaøo caùc giaù trò vaø vai troø Khoa hoïc - Coâng ngheä cuøng nhöõng ñoäng löïc thò tröôøng vaø caùc taùc nhaân kinh teá, nhaèm xoùa boû nhöõng maâu thuaãn giöõa nhöõng khieám khuyeát coâng ngheä, kinh teá, quaûn lyù vôùi caùc vaán ñeà moâi tröôøng, vaán ñeà phaùt trieån beàn vöõng. Ñaây laø söï khaúng ñònh khaû naêng hieän thöïc hoaù con ñöôøng xaây döïng neàn saûn xuaát coâng nghieäp tri thöùc hieän ñaïi, coù ñaày ñuû tieàm naêng vaø khaû naêng phaùt trieån beàn vöõng (a). Khaùi nieäm vaø baûn chaát sinh thaùi coâng nghieäp (Industrial Ecology-IEc) : Trong phaïm vi ñeà taøi, coù theå hieåu raèng, sinh thaùi coâng nghieäp (STCN) hay heä sinh thaùi coâng nghieäp (HSTCN) laø söï chuyeån hoaù moâ hình KCN taäp trung daïng coå ñieån sang moâ hình KCN toång theå hieän ñaïi vaø kheùp kín, trong ñoù, chaát thaûi hay pheá lieäu, pheá phaåm töø quy trình saûn xuaát naøy coù theå taùi sinh söû duïng laøm nguyeân lieäu cho quy trình saûn xuaát khaùc, töøng böôùc tieán ñeán ñaït ñöôïc söï phaùt trieån beàn vöõng baèng caùch toái öu hoaù möùc tieâu thuï taøi nguyeân thieân nhieân vaø naêng löôïng, ñoàng thôøi giaûm ñeán möùc thaáp nhaát söï phaùt sinh chaát thaûi . Khaùi nieäm sinh thaùi coâng nghieäp (IEc) chæ môùi xuaát hieän trong nhöõng naêm ñaàu thaäp kyû 70, theá kyû 20, ñeán nay, vaãn chöa coù ñònh nghóa thoáng nhaát, song bao goàm caùc quan ñieåm ñaùnh giaù nhö sau : · Sinh thaùi coâng nghieäp laø söï toå hôïp toaøn dieän vaø thoáng nhaát taát caû caùc thaønh phaàn cuûa heä coâng nghieäp cuøng caùc moái quan heä cuûa chuùng vôùi moâi tröôøng xung quanh. Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 4 · Sinh thaùi coâng nghieäp ñaët moái quan taâm ñeán caùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, sao cho chuùng coù theå vöøa phaùt trieån coâng nghieäp theo höôùng baûo toàn taøi nguyeân, vöøa baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi. · Sinh thaùi coâng nghieäp xem quaù trình caûi tieán vaø phaùt trieån coâng ngheä saûn xuaát laø yeáu toá quan troïng ñeå chuyeån tieáp töø heä coâng nghieäp khoâng beàn vöõng hieän taïi sang heä sinh thaùi coâng nghieäp beàn vöõng töông lai. Cô sôû lyù luaän hình thaønh khaùi nieäm sinh thaùi coâng nghieäp (IEc) chính laø söï trao ñoåi chaát coâng nghieäp (industrial metabolism- IM). Ñoù laø toaøn boä caùc quaù trình vaät lyù chuyeån hoùa nguyeân lieäu vaø naêng löôïng vôùi söùc lao ñoäng con ngöôøi thaønh saûn phaåm, pheá phaåm vaø chaát thaûi ôû nhöõng ñieàu kieän oån ñònh. Töø söï nhaän thöùc baûn chaát hoaït ñoäng cuûa heä coâng nghieäp vaø moái quan heä töông hoã cuûa chuùng vôùi moâi tröôøng xung quanh, keát hôïp vôùi nhöõng nhaän thöùc veà heä sinh thaùi töï nhieân, con ngöôøi coù theå hieäu chænh hoaït ñoäng coâng nghieäp töông thích, taïo neân söï thoáng nhaát hoaøn haûo giöõa heä coâng nghieäp vaø heä sinh thaùi, toå hôïp thaønh nhöõng heä sinh thaùi coâng nghieäp (industrial ecosystem- IEs). Trong ñoù, heä sinh thaùi coâng nghieäp (IEs) bao goàm nhieàu cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp, ñöôïc taäp hôïp thaønh chuoãi, sao cho chuùng söû duïng saûn phaåm vaø chaát thaûi cuûa nhau, gioáng nhö heä sinh thaùi töï nhieân (soáng vaø khoâng soáng) cuûa theá giôùi töï nhieân (bao goàm toå hôïp caùc thöïc theå sinh thaùi vi, ñoäng vaät, thöïc vaät vaø con ngöôøi). (b). Khaùi nieäm veà quaù trình trao ñoåi chaát coâng nghieäp (industrial metabolism- IM): Quaù trình trao ñoåi chaát coâng nghieäp laø söï chuyeån hoaù cuûa doøng vaät chaát vaø naêng löôïng töø nguoàn taøi nguyeân taïo ra chuùng, qua quaù trình cheá bieán trong heä coâng nghieäp, ñeán ngöôøi tieâu thuï vaø cuoái cuøng laø thaûi boû saûn phaåm. Trao ñoåi chaát coâng nghieäp cho caùc khaùi nieäm cô baûn veà quaù trình chuyeån hoaù heä thoáng saûn xuaát vaø tieâu thuï saûn phaåm hieän taïi theo höôùng phaùt trieån beàn vöõng, taïo neân caùc cô sôû phaân tích Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 5 doøng vaät chaát, xaùc ñònh vaø ñaùnh giaù caùc nguoàn phaùt thaûi cuõng nhö caùc taùc ñoäng cuûa chuùng ñoái vôùi moâi tröôøng. Ñeå nhaän thöùc roõ hôn veà baûn chaát quaù trình trao ñoåi chaát coâng nghieäp, chuùng ta coù theå so saùnh quaù trình naøy vôùi quaù trình trao ñoåi chaát sinh hoïc : Baûng 1 : So saùnh söï khaùc nhau giöõa sinh vaät soáng vaø cô sôû saûn xuaát, nhaø maùy. Sinh vaät soáng Cô sôû saûn xuaát, nhaø maùy Coù khaû naêng taùi saûn sinh ra chuùng Chæ taïo ra saûn phaåm vaø dòch vuï phuïc vuï Coù tính ñaëc tröng vaø khoâng theå thay ñoåi ñaëc tính cuûa chuùng tröø khi traûi qua quaù trình tieán hoaù vaø phaùt trieån thích nghi laâu daøi Coù theå thay ñoåi maët haøng saûn xuaát cuõng nhö dòch vuï thöông maïi töø daïng naøy sang daïng khaùc. Chuyeån hoaù nguyeân lieäu, bao goàm caû nhieân lieäu vaø naêng löôïng, thaønh saûn phaåm, pheá phaåm vaø chaát thaûi Baûng 2 : Ñaëc ñieåm quaù trình trao ñoåi chaát cuûa caùc heä sinh thaùi töï nhieân vaø heä coâng nghieäp taäp trung hieän taïi. Ñaëc tính Heä sinh thaùi töï nhieân Heä coâng nghieäp taäp trung hieän taïi Ñôn vò cô baûn Sinh vaät Nhaø maùy Doøng vaät chaát Heä kheùp kín Chuû yeáu laø bieán ñoåi moät chieàu Taùi söû duïng Haàu nhö hoaøn toaøn Khaû naêng raát thaáp Vaät lieäu Coù khuynh höôùng coâ ñaëc, chaúng haïn CO2 trong khoâng khí ñöôïc chuyeån hoùa thaønh sinh khoái qua quaù trình quang hôïp Haàu nhö ñöôïc söû duïng moät caùch phung phí ñeå cheá taïo ra vaät lieäu khaùc, vaät lieäu bò pha loaõng quaù möùc coù theå taùi söû duïng, nhöng laïi bò coâ ñaëc ñuû ñeå gaây oâ nhieãm moâi tröôøng Quaù trình taùi taïo Moät trong nhöõng chöùc naêng chính cuûa sinh vaät laø söï töï sinh saûn taùi taïo Saûn xuaát ra saûn phaåm vaø cung caáp dòch vuï laø muïc ñích chuû yeáu cuûa heä coâng nghieäp, nhöng taùi saûn xuaát khoâng phaûi laø baûn chaát cuûa heä coâng nghieäp Trong ñoù, quaù trình trao ñoåi chaát sinh hoïc (Bio-Metabolism-BioM) laø caùc quaù trình hoaù sinh xaûy ra luaân phieân trong caùc phaân töû sinh hoïc hay trong cô theå sinh vaät soáng. Söï gioáng nhau giöõa hai quaù trình naøy : BioM bao goàm 2 nhoùm quaù trình ñoàng hoùa vaø dò hoùa chính trong cô theå sinh vaät soáng, vaø töông töï nhö theá IM cuûa moät heä sinh thaùi coâng nghieäp bao goàm caùc quaù trình toång hôïp vaät chaát (quaù Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 6 trình ñoàng hoaù) vaø phaân huyû vaät chaát (quaù trình dò hoaù). Do vaäy, khaùi nieäm trao ñoåi chaát coù theå aùp duïng töông öùng cho cô sôû saûn xuaát, nhaø maùy, nhöng phaûi xaùc ñònh phaïm vi doøng vaät chaát vaø naêng löôïng tham gia vaøo quaù trình chuyeån hoaù vaät chaát naøy. (c). Khaùi nieäm veà chu trình trao ñoåi chaát coâng nghieäp : Chu trình trao ñoåi chaát coâng nghieäp laø khaùi nieäm ñaëc bieät quan troïng trong khaùi nieäm veà quaù trình trao ñoåi chaát coâng nghieäp, cho pheùp ñaùnh giaù möùc ñoä vaø khaû naêng lieân keát sinh thaùi cuûa heä sinh thaùi coâng nghieäp. Baûn chaát cuûa quaù trình trao ñoåi chaát sinh hoïc laø söï töï ñieàu chænh thoâng qua cô cheá sinh hoïc chung vaø söï ñaáu tranh sinh toàn giöõa caùc sinh vaät. Heä sinh thaùi coâng nghieäp cuõng laø moät heä töï ñieàu chænh, song cô cheá chính ôû ñaây laø quy luaät kinh teá cung – caàu - thò tröôøng. Chu trình sinh hoïc sinh thaùi töï nhieân duy trì nhôø ba nhoùm chính : saûn xuaát (caây troàng vaø vi khuaån), tieâu thuï (ñoäng vaät aên coû hoaëc ñoäng vaät khaùc) vaø phaân huûy (naám vaø vi khuaån), trong ñoù caùc nhoùm sinh hoïc vöøa hoaït ñoäng, vöøa lieân keát, ñoàng thôøi thöïc hieän chöùc naêng taùi cheá cung caáp nguoàn thöùc aên cho nhoùm saûn xuaát. Chu trình sinh hoïc saûn xuaát – tieâu thuï – phaân huyû töï nhieân coù theå duy trì voâ haïn nhôø vaøo nguoàn naêng löôïng aùnh saùng maët trôøi, maø trong ñoù moät thöïc theå sinh vaät toàn taïi ñoäc laäp nhoû nhaát cuõng laø moät heä kheùp kín. Töông töï, trong caùc heä coâng nghieäp, hoaït ñoäng cuûa caùc cô sôû saûn xuaát, nhaø maùy seõ taïo ra naêng löôïng vaø caùc saûn phaåm khaùc nhö vai troø cuûa nhoùm saûn xuaát. Nhoùm tieâu thuï saûn phaåm laø thò tröôøng cung – caàu saûn phaåm, naêng löôïng vôùi nhöõng nhaø maùy khaùc, vôùi ngöôøi tieâu duøng vaø vi, ñoäng, thöïc vaät khaùc nhau. Quaù trình phaân huyû bao goàm xöû lyù, thu hoài vaø taùi cheá, quay voøng chaát thaûi. Tuy nhieân, khaùc vôùi heä sinh thaùi töï nhieân, nhoùm phaân huyû coâng nghieäp (chöùc naêng BVMT) khoâng theå taùi sinh hoaøn toaøn nguyeân, vaät lieäu vaø naêng löôïng ñaõ söû duïng trong quaù trình saûn xuaát. Chuùng ta vaãn thieáu nhoùm phaân huyû vaø taùi cheá nguoàn chaát thaûi hieäu quaû, sao cho coù theå tuaàn hoaøn nhö caùc heä sinh thaùi töï nhieân. Nghóa laø, Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 7 chöa theå kheùp kín hoaøn toaøn quaù trình saûn xuaát – tieâu thuï – phaân huyû nhaân taïo. Do ñoù, vaãn chöa theå so saùnh vôùi heä sinh thaùi töï nhieân, caùc nguoàn nguyeân, vaät lieäu, naêng löôïng vaãn bò xaû thaûi ra moâi tröôøng xung quanh vôùi khoái vaø soá löôïng gaây oâ nhieãm nghieâm troïng, quaù taûi sinh thaùi. Vì vaäy, treân cô sôû naém vöõng quaù trình trao ñoåi chaát coâng nghieäp, chuùng ta coù theå toái öu hoaù heä coâng nghieäp ñeå taêng hieäu quaû saûn xuaát, giaûm thieåu chaát thaûi vaø haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát oâ nhieãm moâi tröôøng thoâng qua vieäc thieát keá töï taïo vaø toå chöùc xaây döïng chu trình vaät chaát kheùp kín. (d). Caùc daïng chu trình trao ñoåi chaát coâng nghieäp : Trong caùc heä coâng nghieäp hieän taïi, coù hai hình thöùc söû duïng nguyeân, vaät lieäu vaø naêng löôïng. Daïng thöù nhaát laø heä trao ñoåi chaát moät chieàu, khoâng coù söï lieân keát chaët cheõ giöõa nguyeân vaät lieäu cung caáp cho heä thoáng saûn xuaát vôùi saûn phaåm taïo thaønh vaø quaù ._.trình saûn xuaát, tieâu duøng, thaûi boû saûn phaåm khoâng ñi keøm vôùi caùc hoaït ñoäng taùi söû duïng hoaëc thu hoài naêng löôïng vaø nguyeân lieäu. Daïng thöù hai laø heä trao ñoåi chaát hai chieàu khoâng toaøn phaàn, trong ñoù coù khaû naêng taùi söû duïng toái ña doøng vaät chaát trong chu trình saûn xuaát vôùi nhu caàu cung caáp boå sung nguyeân vaät lieäu vaø phaûi thaûi boû löu löôïng chaát thaûi xaùc ñònh : hình 1: Doøng trao ñoåi chaát coâng nghieäp moät chieàu : Naêng löôïng (4) Nguyeân, vaät lieäu (1) Heä coâng nghieäp (2) Quaù trình chuyeån hoaù vaät chaát Saûn phaåm vaø chaát thaûi (3) Nhieät dö (5) Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 8 Trong ñoù : Quaù trình saûn xuaát moät chieàu laø doøng 1-2-3; Quaù trình chuyeån hoaù naêng löôïng moät chieàu laø doøng 4-2-5. Kyù hieäu doøng moät chieàu(à ). hình 2: Doøng trao ñoåi chaát coâng nghieäp hai chieàu khoâng toaøn phaàn : Trong ñoù : Quaù trình saûn xuaát hai chieàu khoâng toaøn phaàn laø doøng 1-2-3; Quaù trình chuyeån hoaù naêng löôïng hai chieàu khoâng toaøn phaàn laø doøng 4-2-5. Kyù hieäu doøng moät chieàu (à) vaø doøng hai chieàu («) . Vì vaäy, toå chöùc xaây döïng heä thoáng coâng nghieäp thích hôïp nhaát, laø moâ hình heä coâng nghieäp sinh thaùi caûi tieán lieân hoaøn cuïc boä taïi choã, hoaëc ña khaû naêng trao ñoåi chaát thaûi, nhaèm taïo neân doøng vaät chaát kheùp kín cho heä coâng nghieäp, baûo ñaûm hieäu quaû vaø chaát löôïng saûn xuaát cao nhaát, trong ñoù caùc phöông thöùc trao ñoåi, taùi sinh, taùi cheá nguyeân vaät lieäu vaø naêng löôïng phaûi ñöôïc ña daïng hoaù toaøn dieän giöõa caùc cô sôû saûn xuaát vaø nhaø maùy, nhaèm kheùp kín toaøn boä chu trình vaät chaát coâng nghieäp. 2.1.2 . Caùc öùng duïng Lyù thuyeát hieän ñaïi hoaù sinh thaùi (EM) : Treân quy moâ neàn saûn xuaát coâng nghieäp, chuùng ta coù theå phaùt trieån öùng duïng lyù thuyeát hieän ñaïi hoùa sinh thaùi ñoàng thôøi cho caû ba ñoái töôïng coâng nghieäp chính laø: heä coâng nghieäp (ña ngaønh, ña KCN taäp trung), KCN taäp trung (ña ngaønh vaø ña cô sôû saûn xuaát, nhaø maùy) vaø haït nhaân cô sôû saûn xuaát, nhaø maùy. Tuy nhieân, ñoái vôùi quy moâ laø haït nhaân cô sôû saûn xuaát vaø nhaø maùy coâng nghieäp, caùc giaûi phaùp sinh thaùi seõ vöøa coù tính noäi boä rieâng leû (caùc giaûi phaùp quaûn lyù moâi tröôøng, kieåm soaùt oâ nhieãm vaø Naêng löôïng (4) Nguyeân, vaät lieäu (1) Heä coâng nghieäp (2) Quaù trình chuyeån hoaù vaät chaát Saûn phaåm vaø chaát thaûi (3) Nhieät dö (5) Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 9 SXSH höôùng theo sinh thaùi coâng nghieäp), vöøa coù tính heä thoáng (phuï thuoäc vaøo moâ hình toå chöùc KCN sinh thaùi trong moái quan heä höõu cô vaø ñoàng boä vôùi caùc cô sôû saûn xuaát vaø nhaø maùy coâng nghieäp khaùc). Do vaäy, taïi ñaây chuùng ta chæ nghieân cöùu aùp duïng hai moâ hình chính : quy moâ heä sinh thaùi coâng nghieäp vaø quy moâ KCN sinh thaùi, ( caùc vaán ñeà sinh thaùi coâng nghieäp cuûa HSTCN vaø KCN sinh thaùi seõ phaûi bao haøm caùc noäi dung töông öùng aùp duïng cho töøng cô sôû saûn xuaát vaø nhaø maùy coâng nghieäp thaønh phaàn cuûa noù). (a). Moâ hình heä sinh thaùi coâng nghieäp (IEs) : Moâ hình heä sinh thaùi coâng nghieäp (IEs) laø moâ hình toå chöùc heä coâng nghieäp toái ña hoaù chu trình vaät chaát kheùp kín, bao goàm vieäc aùp duïng caùc nguyeân lyù töï nhieân vaøo heä thoáng coâng nghieäp do con ngöôøi ñieàu khieån vôùi caùc moái quan heä giöõa caùc KCN, cô sôû saûn xuaát vaø nhaø maùy treân cô sôû trao ñoåi chaát thaûi/saûn phaåm phuï. Caùc thaønh phaàn chính cuûa heä sinh thaùi coâng nghieäp (IEs) ñöôïc taïo thaønh töø taát caû caùc khaâu saûn xuaát, cheá bieán, tieâu thuï vaø thaûi boû saûn phaåm coâng nghieäp, ñoàng thôøi môû roäng keát hôïp vôùi caùc ngaønh saûn xuaát khaùc nhö, saûn xuaát noâng – laâm – thuyû saûn, dòch vuï…. Hình 3: Caùc thaønh phaàn chính cuûa heä sinh thaùi coâng nghieäp : Nhö vaäy, boán thaønh phaàn chính cuûa heä sinh thaùi coâng nghieäp bao goàm : · Cô sôû saûn xuaát, nhaø maùy saûn xuaát nguyeân vaät lieäu vaø naêng löôïng ban ñaàu; Boä phaän cheá bieán/saûn xuaát Nguyeân lieäu vaø naêng löôïng Boä phaän saûn xuaát nguyeân lieäu vaø naêng löôïng ban ñaàu Boä phaän tieâu thuï vaø thaûi boû saûn phaåm Boä phaän xöû lyù chaát thaûi Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 10 · Nhaø maùy cheá bieán nguyeân vaät lieäu; · Nhaø maùy xöû lyù/taùi cheá chaát thaûi · Heä thoáng tieâu thuï vaø thaûi boû saûn phaåm. Cô sôû saûn xuaát nguyeân vaät lieäu vaø naêng löôïng ban ñaàu bao goàm moät hoaëc nhieàu nhaø maùy cung caáp nguoàn oån ñònh cho hoaït ñoäng cuûa heä sinh thaùi coâng nghieäp, keå caû quaù trình cheá bieán nguoàn thoâ thaønh nguoàn tinh cheá caàn thieát cho saûn xuaát. Sau ñoù laø quaù trình saûn xuaát coâng nghieäp cho nhöõng saûn phaåm ñaùp öùng nhu caàu thò tröôøng. Saûn phaåm sau khi söû duïng seõ ñöôïc thaûi boû hoaëc taùi cheá. Caùc nguoàn chaát thaûi töø khaâu nguyeân lieäu ñeán khaâu tieâu duøng, thaûi boû seõ ñöôïc nhaø maùy xöû lyù chaát thaûi thu gom, phaân loaïi, xöû lyù vaø taùi söû duïng, trong ñoù pheá phaåm vaø saûn phaåm phuï hoaëc ñöôïc cung öùng tieâu duøng trao ñoåi hoaëc ñöôïc quay voøng taùi cheá saûn xuaát. Caùc nhaø maùy cheá bieán nguyeân lieäu cuõng ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc taùi sinh taùi cheá vaø söû duïng chaát thaûi . Heä sinh thaùi coâng nghieäp lieân hoaøn ôû caû phaïm vi trong vaø ngoaøi heä thoáng, taän duïng nguyeân vaät lieäu vaø naêng löôïng thaûi boû cuûa caùc nhaø maùy khaùc nhau trong heä thoáng vaø cuûa caùc thaønh phaàn ngoaøi heä thoáng nhö caùc khu vöïc daân cö vaø dòch vuï cuïc boä. Baèng caùch naøy, löôïng nguyeân lieäu vaø naêng löôïng tieâu thuï cuõng nhö löôïng chaát thaûi phaùt sinh seõ giaûm do chaát thaûi/pheá phaåm ñöôïc söû duïng ñeå thay theá moät phaàn naêng löôïng vaø nguyeân lieäu caàn thieát. Heä sinh thaùi coâng nghieäp coù theå ñöôïc phaân chia thaønh nhieàu daïng khaùc nhau döïa treân ranh giôùi hoaït ñoäng, bao goàm : · IEs theo chu trình voøng ñôøi saûn phaåm : gianh giôùi cuûa IEs ñöôïc xaùc ñònh theo caùc thaønh phaàn kinh teá (nhaø saûn xuaát vaø ngöôøi tieâu duøng) lieân quan tôùi moät loaïi saûn phaåm cuï theå. Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 11 · IEs theo chu trình voøng ñôøi nguyeân lieäu : töông töï nhö treân, song gianh giôùi cuûa IEs ñöôïc xaùc ñònh bôûi caùc thaønh phaàn lieân quan tôùi moät loaïi nguyeân lieäu cuï theå. · IEs theo dieän tích/vò trí ñòa lyù : gianh giôùi ñòa lyù cuûa IEs khoâng keå ñeán khu vöïc tieâu thuï saûn phaåm vaø chæ goàm caùc khu vöïc thaønh phaàn cuûa IEs. · IEs theo loaïi hình coâng nghieäp : moät nhoùm caùc cô sôû saûn xuaát thuoäc cuøng loaïi hình coâng nghieäp hôïp thaønh IEs theo tieâu chí moâi tröôøng chung cuûa töøng loaïi hình coâng nghieäp. · IEs theo heä thoáng coâng nghieäp hoãn hôïp : khoâng ñeà caäp tôùi ranh giôùi cuï theå, maø chæ xem xeùt moái quan heä töông quan giöõa caùc nhaø maùy coù theå söû duïng pheá phaåm/pheá lieäu cuûa nhau. Ñaây laø moâ hình phoå caäp nhaát. Tuy nhieân, cuõng coù quan ñieåm cho raèng tieâu chuaån cô baûn ñeå xaùc ñònh ranh giôùi cuûa heä sinh thaùi coâng nghieäp laø vò trí ñòa lyù hoaëc chuoãi saûn phaåm/nguyeân lieäu. (b). Moâ hình khu coâng nghieäp sinh thaùi (EIP) : Muïc ñích cuûa moâ hình toå chöùc xaây döïng KCN taäp trung laø nhaèm xaây döïng moät heä thoáng coâng nghieäp nhieàu nhaø maùy hoaït ñoäng ñoäc laäp, keát hôïp vôùi nhau moät caùch töï nguyeän, hình thaønh quan heä coäng sinh giöõa caùc nhaø maùy vôùi nhau vaø vôùi moâi tröôøng. Trong ñoù, caùc nhaø maùy thuoäc KCN sinh thaùi (EIP) cuøng chia seû noã löïc ñaït hieäu quaû kinh teá vaø baûo veä moâi tröôøng chung thoâng qua vieäc quaûn lyù hieäu quaû naêng löôïng, nöôùc vaø nguyeân lieäu söû duïng. Theo taøi lieäu tham khaûo, moät KCN sinh thaùi (EIP) phaûi bao goàm caùc nhaø maùy coäng sinh treân cô sôû caùc phoái hôïp sau ñaây : · Trao ñoåi caùc loaïi saûn phaåm phuï; · Taùi sinh, taùi cheá, taùi söû duïng saûn phaåm phuï taïi nhaø maùy, vôùi caùc nhaø maùy khaùc vaø theo nhu caàu baûo toaøn taøi nguyeân thieân nhieân; · Caùc nhaø maùy phaán ñaáu saûn xuaát saûn phaåm thaân thieän vôùi moâi tröôøng (saûn phaåm saïch); Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 12 · Xöû lyù chaát thaûi taäp trung; · Caùc loaïi hình coâng nghieäp phaùt trieån trong KCN ñöôïc quy hoaïch theo ñònh höôùng baûo veä moâi tröôøng cuûa KCN sinh thaùi (EIP); · Keát hôïp giöõa phaùt trieån coâng nghieäp vôùi caùc khu vöïc laân caän (vuøng noâng nghieäp, khu daân cö…) trong chu trình trao ñoåi vaät chaát (nguyeân lieäu, saûn phaåm, pheá phaåm, chaát thaûi). Beân caïnh ñoù, KCN sinh thaùi (EIP) caàn phaûi ñaït caùc tieâu chuaån trong quy hoaïch thaønh laäp vaø xaây döïng hoaëc chuyeån ñoåi KCN cô baûn nhö sau : · Söï töông thích veà loaïi hình coâng nghieäp theo nhu caàu nguyeân vaät lieäu – naêng löôïng vaø saûn phaåm – pheá phaåm – chaát thaûi taïo thaønh. · Söï töông thích veà quy moâ sao cho coù theå thöïc hieän trao ñoåi vaät chaát theo nhu caàu saûn xuaát cuûa töøng nhaø maùy, nhôø ñoù giaûm ñöôïc chi phí vaän chuyeån, trao ñoåi, giao dòch vaø gia taêng chaát löôïng cuûa vaät lieäu trao ñoåi. · Giaûm khoaûng caùch vaät lyù giöõa caùc nhaø maùy nhaèm haïn cheá vieäc thaát thoaùt nguyeân vaät lieäu trong quaù trình trao ñoåi, giaûm chi phí vaän chuyeån vaø chi phí vaän haønh, coäng sinh veà truyeàn ñaït vaø trao ñoåi thoâng tin saûn xuaát, tieâu thuï vaø trao ñoåi chaát thaûi. Theo caùc taøi lieäu tham khaûo, moâ hình KCN sinh thaùi öùng duïng theo Lyù thuyeát Hieän ñaïi hoaù sinh thaùi (EM) khoâng theå ñôn nhaát nhö caùc giaûi phaùp SXSH ñaõ xem xeùt ôû treân, vì caùc moái quan heä coäng sinh coâng nghieäp trong KCN raát ña daïng theo ngaønh ngheà vaø lónh vöïc saûn xuaát, cuõng nhö theo caùc daïng khaùc nhau cuûa chaát thaûi caàn trao ñoåi. Vì vaäy, moãi lónh vöïc öùng duïng quan heä coäng sinh KCN sinh thaùi seõ phaûi coù moâ hình cuï theå hoaù, phuø hôïp vôùi baûn chaát sinh thaùi coâng nghieäp caàn xaây döïng vaø taïo thaønh. Ñaây laø khoù khaên lôùn khoâng chæ trong ñieàu kieän thöïc teá ôû nöôùc ta, maø coøn trong ñieàu kieän cuûa caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån coù trình ñoä vaø khaû naêng kyõ thuaät hieän ñaïi. Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 13 Tuy nhieân, theo caùc taøi lieäu tham khaûo cuøng caùc nhaän ñònh thu ñöôïc, chuùng ta coù theå tieáp caän moät moâ hình KCN sinh thaùi ñieån hình, ñöôïc ñaùnh giaù phuø hôïp cho böôùc ñaàu giai ñoaïn coâng nghieäp hoùa , hieän ñaïi hoùa neàn saûn xuaát coâng nghieäp. Hình 4: Moâ hình KCN sinh thaùi ñieån hình Trong ñoù : Doøng trao ñoåi chaát thaûi chính giöõa nhaø maùy noäi vi trung taâm vôùi caùc nhaø maùy ngoaïi vi xung quanh vaø caùc lónh vöïc trao ñoåi coäng sinh khaùc; à Doøng trao ñoåi chaát thaûi phuï giöõa nhaø maùy ngoaïi vi vôùi nhaø maùy noäi vi, hoaëc giöõa caùc nhaø maùy ngoaïi vi vôùi nhau. Ranh giôùi bieân cuûa KCN sinh thaùi. Trung taâm haït nhaân cuûa KCN laø moät hoaëc vaøi nhaø maùy coù nhu caàu vaø khaû naêng ñaùp öùng chính trong nhieäm vuï taïo neân caùc moái quan heä coäng sinh coâng nghieäp vaø trao ñoåi chaát thaûi (haït nhaân noäi vi KCN), ñeå töø ñoù gaén keát caùc cô sôû saûn xuaát vaø nhaø maùy ngoaïi vi khaùc, taïo ra caùc moái quan heä coäng sinh vaø trao ñoåi chaát thaûi hoaøn chænh cho KCN sinh thaùi. Trong ñoù, caùc khu vöïc ngoaïi vi trung taâm coù theå ña daïng hoaù ngaønh ngheà saûn xuaát, theo naêng löïc vaø nhu caàu trao ñoåi chaát thaûi cuûa KCN. Giöõa caùc nhaø maùy ngoaïi vi cuõng coù theå taïo neân caùc moái quan heä trao ñoåi coäng sinh Caùc nhaø maùy trung taâm KCN sinh thaùi Nhaø maùy (1) Nhaø maùy (2) Nhaø maùy (3) Khu noâng –laâm – thuyû saûn Nhaø maùy (4) Khu vöïc daân cö Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 14 phuï, tö øñoù taïo neân thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi trong noäi vi KCN sinh thaùi vôùi ñaëc ñieåm ñöôïc keá hoaïch hoaù chaët cheõ, thuaän lôïi vaø hieäu quaû cao. Thoâng thöôøng, caùc KCN sinh thaùi nhö vaäy coù theå söû duïng gaàn heát tieàm naêng trao ñoåi chaát thaûi vaø naêng löôïng dö thöøa phaùt sinh vôùi möùc phaùt thaûi thaáp nhaát vaøo moâi tröôøng xung quanh. Ñeå ñaït ñöôïc hieäu quaû cao, laâu daøi, theo caùc taøi lieäu tham khaûo, khi tieán haønh xaây döïng moâ hình KCN sinh thaùi neân boå xung moâ hình quaûn lyù moâi tröôøng KCN treân cô sôû tính ñeán caùc vai troø “ ngöôøi lieân ñôùi “ vaøo khaâu toå chöùc : · Chính phuû goàm : Caùc cô quan quoác gia, ñòa phöông vaø caùc toå chöùc quoác teá · Coâng ñoaøn lao ñoäng · Caùc taùc nhaân taøi chính nhö caùc coå ñoâng, ngaân haøng vaø caùc coâng ty baûo hieåm · Caùc nhaø cung caáp, khaùch haøng · Caùc coäng ñoàng ñòa phöông · Caùc nhoùm aùp löïc veà moâi tröôøng · Caùc toå chöùc cuûa nhöõng ngöôøi tieâu thuï · Caùc phöông tieän thoâng tin, baùo chí vaø truyeàn thoâng. Nhö vaäy, ñoái vôùi moâ hình toå chöùc xaây döïng caùc KCN sinh thaùi, chuùng ta khoâng coù moâ hình kyõ thuaät thöïc teá ñôn nhaát, maø caàn phaûi ñöôïc cuï theå hoa,ù theo caùc ñieàu kieän vaø yeâu caàu thöïc tieãn trong nhieäm vuï xaây döïng KCN sinh thaùi, ñoàng thôøi, phaûi söû duïng heä thoáng caùc coâng cuï quaûn lyù moâi tröôøng hieäu quaû nhaèm naâng cao vaø hoaøn thieän coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng KCN sinh thaùi taäp trung. 2.2. Nhöõng lôïi ích phaùt trieån heä sinh thaùi coâng nghieäp vaø KCN sinh thaùi : Vieäc phaùt trieån caùc moâ hình heä sinh thaùi coâng nghieäp (IEs) vaø KCN sinh thaùi (EIP), tröôùc heát seõ mang laïi nhöõng lôïi ích chính sau ñaây : · Baûo toàn taøi nguyeân thieân nhieân vaø nguoàn taøi chính; · Giaûm chi phí saûn xuaát, nguyeân vaät lieäu, naêng löôïng, ñoàng thôøi baûo ñaûm traùch nhieäm phaùp lyù vaø uy tín coâng nghieäp veà moâi tröôøng; Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 15 · Caûi thieän hieäu quaû saûn xuaát, chaát löôïng saûn phaåm vaø moâi tröôøng, cuûng coá uy tín vaø aán töôïng toát ñeïp ñoái vôùi ngöôøi tieâu duøng; · Gia taêng thu nhaäp cho töøng nhaø maùy nhôø giaûm möùc tieâu thuï nguyeân lieäu thoâ, giaûm chi phí xöû lyù chaát thaûi, ñoàng thôøi taïo theâm thu nhaäp treân lôïi ích taùi söû duïng nguoàn pheá phaåm/pheá lieäu hay chaát thaûi boû cuûa nhaø maùy. Nhö vaäy, treân ñaây chuùng ta ñaõ toång quan sô löôïc veà vaán ñeà moâ hình toå chöùc xaây döïng heä sinh thaùi coâng nghieäp (IEs) vaø KCN sinh thaùi (EIP) theo Lyù thuyeát hieän ñaïi hoaù sinh thaùi (EM). Maëc duø, Lyù luaän naøy cung caáp caùc phöông tieän phöông phaùp luaän hieän ñaïi trong nhieäm vuï toå chöùc xaây döïng KCN kieåu môùi, song Lyù luaän naøy cuõng chöa ñuû xaùc laäp moät heä thoáng kieåm soaùt vaø giaûm thieåu oâ nhieãm ñaày ñuû, ñoàng boä töø phaùp luaät, quaûn lyù ñeán saûn xuaát, thò tröôøng vaø coäng ñoàng xaõ hoäi. 2.3. Ñaùnh giaù tieàm naêng öùng duïng thöïc tieån moâ hình KCN sinh thaùi trong ñieàu kieän thöïc teá coâng nghieäp hoùa ôû nöôùc ta : Noäi dung naøy coù theå ñöôïc xem nhö phöông phaùp luaän cho coâng taùc xaây döïng moâ hình khu coâng nghieäp sinh thaùi ôû Vieät nam (hoïc taäp vaø vaän duïng caùc kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc phaùt trieån). (a). Töø xöû lyù cuoái ñöôøng oáng ñeán sinh thaùi coâng nghieäp : Nhöõng nhöôïc ñieåm vaø khoù khaên söû duïng giaûi phaùp xöû lyù cuoái ñöôøng oáng xuaát hieän ôû Vieät nam cuõng töông töï nhö ôû caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi. Vì caùc nöôùc phaùt trieån cuõng baét ñaàu coâng taùc BVMT töø giaûi phaùp xöû lyù cuoái ñöôøng oáng, song ñaõ nhaän thaáy nhöõng ñieåm baát lôïi vaø tính khoâng hieäu quaû cuûa caùc giaûi phaùp naøy. Do ñoù, caùc giaûi phaùp khaùc khaéc phuïc nhöõng haïn cheá cuûa giaûi phaùp cuoái ñöôøng oáng, ñaõ ñöôïc quan taâm vaø phaùt trieån öùng duïng. Traûi qua kinh nghieäm laâu daøi, caùc nöôùc phaùt trieån ñaõ löïa choïn chieán löôïc BVMT vaø quaûn lyù chaát thaûi theo thöù töï öu tieân treân cô sôû phaùt huy hieäu quaû ñieàu kieän kinh teá phaùt trieån cao vaø coâng ngheä tieân tieán saün coù : Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 16 Hình 5: Thöù töï öu tieân trong quaûn lyù chaát thaûi : Giaûi phaùp öu tieân löïa choïn Giaûi phaùp ít öu tieân löïa choïn nhaát Trong ñoù : ngaên ngöøa vaø giaûm thieåu chaát thaûi taïi nguoàn phaùt sinh laø chieán löôïc ñöôïc öa chuoäng nhaát, vì khoâng coù chaát thaûi nghóa laø khoâng coù oâ nhieãm vaø khoâng caàn chi phí xöû lyù. Caùc nhaø saûn xuaát coù theå aùp duïng caùc bieän phaùp ngaên chaën söï phaùt sinh chaát thaûi töø quaù trình saûn xuaát nhö : quaûn lyù toát quy trình saûn xuaát; thay ñoåi nguyeân lieäu ban ñaàu; aùp duïng coâng ngheä saûn xuaát môùi; thay ñoåi ñaëc tính vaø thaønh phaàn saûn phaåm…Khi caùc giaûi phaùp ngaên ngöøa vaø giaûm thieåu chaát thaûi taïi nguoàn toû ra khoâng hieäu quaû nhö mong muoán, thì môùi aùp duïng taùi söû duïng chaát thaûi laøm nguyeân lieäu saûn xuaát ôû nhöõng quy trình saûn xuaát khaùc ñeå taïo ra saûn phaåm môùi, mang laïi lôïi ích kinh teá vaø tieát kieäm taøi nguyeân thieân nhieân, song vaãn coù theå taïo neân chaát thaûi nhaát ñònh. Do vaäy, giaûi phaùp xöû lyù cuoái ñöôøng oáng baét buoäc phaûi aùp duïng nhaèm BVMT (bao goàm caû vieäc choân laáp chaát thaûi hôïp veä sinh). Moãi giaûi phaùp treân ñeàu coù yù nghóa vaø vò trí xaùc ñònh trong coâng taùc BVMT, thoâng thöôøng chuùng ta phaûi söû duïng toå hôïp caùc giaûi phaùp naøy trong thöïc tieãn. Ñaây cuõng laø giaûi phaùp thöïc teá vaø laø chieán löôïc thöïc teá toát nhaát phuø hôïp vôùi thöïc tieãn cuûa chính caùc nöôùc ñaõ phaùt trieån. (b). AÙp duïng thuyeát sinh thaùi coâng nghieäp (IEc) ôû Vieät nam : Ngaên ngöøa vaø giaûm thieåu chaát thaûi taïi nguoàn (SXSH) Taùi sinh vaø taùi söû duïng chaát thaûi (Thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi vaø quan heä coäng sinh coâng nghieäp trao ñoåi chaát thaûi) Xöû lyù cuoái ñöôøng oáng Thaûi boû, choân laáp hôïp veä sinh Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 17 Khaû naêng aùp duïng thuyeát sinh thaùi coâng nghieäp (IEc) coù nhöõng ñieåm ñaëc ñieåm vaø haïn cheá nhaát ñònh nhö sau : · Sinh thaùi coâng nghieäp (IEc) ñoøi hoûi aùp duïng trong ñieàu kieän phaùt trieån coâng nghieäp coù kyõ thuaät, heä thoáng toå chöùc vaø caáu truùc theå cheá tieân tieán; · Caùc döï aùn KCN sinh thaùi phuø hôïp cho caùc heä thoáng coâng nghieäp quy moâ lôùn; · Caùc döï aùn sinh thaùi coâng nghieäp (IEc) coøn mang tính chaát khaûo saùt lyù thuyeát vôùi nhieäm vuï trung taâm khôûi ñaàu laø taäp trung vaøo coâng ngheä vaø caân baèng doøng vaät chaát kheùp kín, cho neân caùc vaán ñeà veà toå chöùc, quaûn lyù vaø vai troø cuûa caùc cô quan chöùc naêng trong vieäc bieán moâ hình lyù thuyeát thaønh thöïc tieãn coøn laø pha ngoaïi vi, chöa ñöôïc chuù yù quan taâm. Ñoù laø böôùc phaùt trieån toaøn dieän tieáp theo cuûa heä sinh thaùi coâng nghieäp (IEc). Vì vaäy, ñeå aùp duïng thuyeát sinh thaùi coâng nghieäp (IEc) vaøo thöïc teá ôû nöôùc ta, chuùng ta phaûi quan taâm ñeán nhöõng vaán ñeà sau : · Caàn hoïc taäp kinh nghieäm vaø coù giaûi phaùp hieäu chænh moâ hình sinh thaùi coâng nghieäp (IEc) rieâng, raát Vieät nam vaø phuø hôïp vôùi nhu caàu Vieät nam; · Tính khaû thi cuûa moâ hình sinh thaùi coâng nghieäp (IEc) ñeà xuaát ñoái vôùi caùc KCN Vieät nam phaûi laø öu tieân haøng ñaàu, trong ñoù tính toå hôïp ña ngaønh phaûi laø yeáu toá chuû ñaïo cuûa moâ hình; · Caàn nhanh choùng aùp duïng caùch tieáp caän toå hôïp ñoái vôùi KCN sinh thaùi veà caùc yeáu toá noäi vi (coâng ngheä vaø caân baèng doøng vaät chaát), cuõng nhö caùc yeáu toá ngoaïi vi kinh teá – xaõ hoäi, quaûn lyù, phaùp luaät vaø theå cheá. (c). Phöông phaùp luaän xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi : Moâ hình kyõ thuaät KCN sinh thaùi bao goàm 4 böôùc chính : phaân tích doøng vaät lieäu vaø naêng löôïng cho KCN nghieân cöùu; taäp trung giaûi quyeát vaán ñeà ngaên ngöøa phaùt sinh chaát thaûi taïi nguoàn; xaùc ñònh, phaân tích vaø thieát keá caùc phöông aùn thu hoài, taùi sinh vaø taùi söû duïng caùc chaát thaûi coøn laïi sau khi ñaõ aùp duïng caùc bieän phaùp Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 18 SXSH; xaùc ñònh löôïng chaát thaûi coøn laïi cuoái ñöôøng oáng vaø aùp duïng caùc bieän phaùp xöû lyù tröôùc khi xaû thaûi vaøo moâi tröôøng xung quanh. Tuy nhieân, caên cöù vaøo ñieàu kieän thöïc teá hieän nay, chuùng ta coù theå löïa choïn giaûi phaùp tình theá khaû thi nhaát nhö sau : taùi sinh vaø taùi söû duïng chaát thaûi; xöû lyù cuoái ñöôøng oáng vaø ngaên ngöøa vaø giaûm thieåu chaát thaûi taïi nguoàn nhö giaûi phaùp khaû naêng tuyø thuoäc töøng ñieàu kieän cuï theå cuûa caùc KCN khaùc nhau. Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 19 Hình 6: Moâ hình phöông phaùp luaän 4 böôùc cô baûn xaây döïng KCN sinh thaùi : Böôùc 4 : Caùc ñieàu kieän moâi tröôøng ngoaïi vi Chuù giaûi moâ hình : v Böôùc 1 : xaùc ñònh thaønh phaàn, khoái löôïng nguyeân vaät lieäu, chaát thaûi (kieåm toaùn, thoáng keâ soá löôïng chaát thaûi, aùp duïng caùc phöông phaùp xöû lyù, quaûn lyù chaát thaûi ), nhaèm ñaùnh giaù tieàm naêng taùi söû duïng chaát thaûi, cho quay voøng nguyeân lieäu theo quaù trình trao ñoåi chaát thaûi . Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 20 v Böôùc 2 : ñaùnh giaù vaø löïa choïn phöông aùn taùi sinh vaø taùi söû duïng chaát thaûi (taùi söû duïng tröïc tieáp cho quy trình saûn xuaát cuûa nhaø maùy khaùc hay xöû lyù, taùi cheá thaønh nguyeân lieäu môùi, tröôùc khi taùi söû duïng). Vaán ñeà chính ôû ñaây laø phaûi thieát laäp ñöôïc maïng löôùi taùi sinh – taùi söû duïng chaát thaûi giöõa caùc nhaø maùy trong KCN . v Böôùc 3 : ñaùnh giaù, löïa choïn caùc giaûi phaùp xöû lyù cuoái ñöôøng oáng thích hôïp : o Ñaëc tính vaø khoái löôïng chaát thaûi toång hôïp cuoái ñöôøng oáng. o Tieâu chuaån moâi tröôøng vaø yeâu caàu giaûm thieåu oâ nhieãm caàn aùp duïng. o Coâng ngheä xöû lyù caàn aùp duïng. o Hieäu quaû kinh teá mang laïi. v Böôùc 4 : toå hôïp caùc giaûi phaùp löïa choïn, bao goàm vieäc ñeà xuaát caùc coâng cuï quaûn lyù (phaùp luaät, chính saùch…) vaø xaùc ñònh vai troø cuûa theå cheá vaø caùc toå chöùc lieân quan trong nhieäm vuï xaây döïng KCN sinh thaùi, trong ñoù chuùng ta phaûi xaùc ñònh roõ caùc moái quan heä giöõa KCN sinh thaùi vôùi theå cheá quaûn lyù nhaø nöôùc trong coâng nghieäp vaø moâi tröôøng, taøi chính kinh teá, phaùp luaät chính saùch vaø caùc toå chöùc xaõ hoäi khaùc nhau nhaèm thaùo gôõ caùc khoù khaên phaùt sinh vaø thuùc ñaåy söï phaùt trieån thuaän lôïi cuûa KCN sinh thaùi. Nhö vaäy, coù theå thaáy raèng tieàm naêng vaø khaû naêng öùng duïng moâ hình KCN sinh thaùi bao goàm ñoàng thôøi caùc tieàm naêng to lôùn cuûa caùc giaûi phaùp SXSH höôùng tôùi sinh thaùi coâng nghieäp vaø tieàm naêng öùng duïng khaû thi thöïc teá trong vieäc chuyeån ñoåi caùc KCN hieän taïi hoaëc xaây döïng môùi caùc KCN sinh thaùi nhö ñaõ xem xeùt vaø phaân tích ôû treân. Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 21 CHÖÔNG III: CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT VEÀÀ KHU COÂNG NGHIEÄP SINH THAÙI 3.1. NHU CAÀU PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG COÂNG NGHIEÄP VAØ THAÙI ÑOÄ ÖÙNG XÖÛ CUÛA CAÙC NHAØ SAÛN XUAÁT COÂNG NGHIEÄP TRONG TRAÙCH NHIEÄM BAÛO VEÄ TAØI NGUYEÂN MOÂI TRÖÔØNG. Neàn saûn xuaát coâng nghieäp ra ñôøi vôùi quy moâ lôùn nhö laø moät heä quaû taát yeáu cuûa söï phaùt trieån nhaèm ñaùp öùng cho caùc nhu caàu ngaøy caøng cao veà chaát löôïng cuoäc soáng. Phaùt trieån coâng nghieäp laøm thay ñoåi veà tö duy con ngöôøi, caùch nhìn nhaän veà theá giôùi quan cuõng nhö thay ñoåi caû caùc hình thaùi kinh teá – xaõ hoäi, thay ñoåi caû cô caáu toå chöùc saûn xuaát kinh teá, laøm saûn sinh neàn vaên minh coâng nghieäp, theå hieän khaû naêng saùng taïo cuûa con ngöôøi. Ñaây ñöôïc coi laø moät nhu caàu lòch söû taát yeáu. Giaù trò cuûa vaên minh coâng nghieäp ñaõ ñöôïc nhìn nhaän baèng söï phaùt trieån kinh teá, gia taêng möùc soáng cuûa con ngöôøi… Tuy nhieân, ñi keøm theo ñoù phaûi laø vaán ñeà veà baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi · Ñoù laø naïn oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí, oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët, nguoàn nöôùc ngaàm, oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát, oâ nhieãm tieáng oàn, oâ nhieãm böùc xaï nhieät, oâ nhieãm haït nhaân… · Ñoù laø söï tieâu thuï naêng löôïng, nguyeân vaät lieäu, lieân tuïc vaø ôû toác ñoä cao, daãn ñeán caïn kieät caùc nguoàn vaät chaát, taøi nguyeân gaây ra caùc taùc ñoäng lieân ñôùi trong khai thaùc, khai khoaùng taïi caùc nguoàn saûn xuaát vaø cung caáp . · Ñoù laø söï aûnh höôûng cuûa chaát thaûi phaùt sinh (baõi choân laáp, loø ñoát…), söï aûnh höôûng moâi tröôøng cuûa saûn phaåm cung öùng trong chuoãi chu kyø voøng ñôøi saûn phaåm (tieâu thuï, xaû thaûi naêng löôïng trong khi söû duïng vaø loaïi boû chaát thaûi sau khi söû duïng), söï aûnh höôûng moâi tröôøng do quaù trình vaän chuyeån, ñi laïi, dòch vuï thò tröôøng…(gaây neân tieáng oàn, khí thaûi, tieâu thuï naêng löôïng) vaø caùc aûnh Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 22 höôûng söï coá moâi tröôøng hoaëc tai naïn trong lao ñoäng coù theå xaûy ra (chaùy noå, beänh ngheà nghieäp…). Tröôùc ñaây, vaøo nhöõng naêm 60 cuûa theá kyû XX, caùc nhaø saûn xuaát coâng nghieäp luoân thuï ñoäng, ñoái khaùng, laûng traùnh traùch nhieäm baûo veä taøi nguyeân, moâi tröôøng. Tuy nhieân, veà sau, hoï buoäc phaûi ñoái dieän vôùi hai maët thöïc teá: · Khoù khaên trong vieäc oån ñònh nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân phuïc vuï cho söï phaùt trieån neàn saûn xuaát coâng nghieäp. · AÙp löïc töø Nhaø nöôùc ñeán Coäng ñoàng xaõ hoäi veà tình traïng oâ nhieãm moâi tröôøng vaø caùc traùch nhieäm buoäc phaûi ñaùp öùng. Ñaây chính laø khôûi nguoàn cho nhöõng yù töôûng ñaàu tieân veà nhu caàu phaùt trieån beàn vöõng theá giôùi, chuùng khoâng chæ taïo neân söï quan taâm veà phaùt trieån coâng nghieäp gaén lieàn vôùi caùc nhu caàu baûo veä moâi tröôøng, maø coøn thuùc ñaåy nhöõng noå löïc tìm kieám nhöõng con ñöôøng phaùt trieån beàn vöõng coâng nghieäp, xaõ hoäi. Vaø ñeán nhöõng naêm ñaàu thaäp kyû 90 cuûa theá kyû XX, chuùng ta ñaõ chính thöùc tuyeân boá vaø laáy muïc tieâu phaùt trieån beàn vöõng laøm muïc tieâu phaùt trieån chính cuûa nhaân loaïi trong theá kyû XXI, cuõng nhö trong nhöõng theá kyû tieáp theo. Baûng 3 : Nhöõng böôùc phaùt trieån chính veà thaùi ñoä öùng xöû moâi tröôøng cuûa Nhaø nöôùc – Coâng nghieäp vaø Coäng ñoàng xaõ hoäi. Moác thôøi gian Chính phuû Coâng nghieäp Coäng ñoàng Thaäp kyû 60 Chöa quan taâm ñeán nhieäm vuï BVMT Chöa quan taâm ñeán traùch nhieäm BVMT Nhaän thöùc, taïo aùp löïc veà nhu caàu BVMT Nhöõng naêm sau thaäp kyû 70 Ñieàu tieát, luaät leä, theå cheá, meänh leänh vaø kieåm soaùt vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng Phoøng ngöï vaø phuïc tuøng, coi moâi tröôøng laø moái ñe doïa beân ngoaøi nhaø maùy Gia taêng aùp löïc ñoái vôùi nhaø nöôùc vaø coâng nghieäp, taïo neân trung taâm dö luaän xaõ hoäi Nhöõng naêm thaäp kyû Ñoái thoaïi, thöông thuyeát vôùi coâng nghieäp veà vieäc giaûm Tích cöïc, chuû ñoäng ngaên ngöøa oâ nhieãm, coi moâi tröôøng laø traùch Phong traøo lôùn maïnh, aùp löïc ña chieàu nhieàu taàng lôùp xaõ hoäi, ñoái Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 23 90 oâ nhieãm töï nguyeän nhieäm vaø cô hoäi kinh teá cuûa nhaø maùy thoaïi, thöông thuyeát, laøm chuû moâi tröôøng Nhöõng naêm ñaàu Theá kyû XXI Raát quan taâm ñeán nhieäm vuï BVMT Xem moâi tröôøng laø traùch nhieäm gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng cuûa nhaø maùy Thaân thieän vôùi moâi tröôøng Nguoàn: döï thaûo veà SXSH cuûa Boä KHCN&MT/Cuïc moâi tröôøng Haø Noäi 12-2000 Tuy nhieân, vaán ñeà quan troïng nhaát hieän nay ,laø laøm theá naøo ñeå hieän thöïc hoaù hieäu quaû muïc tieâu naøy, sau khi chuùng ta ñaõ giaûi phoùng ñöôïc tö duy vaø tö töôûng trong nhieäm vuï xaây döïng vaø phaùt trieån neàn saûn xuaát coâng nghieäp tri thöùc hieän ñaïi môùi ?. 3.2. CAÙC XU HÖÔÙNG THÖÏC HIEÄN KIEÅM SOAÙT O NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG TRONG CAÙC HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT COÂNG NGHIEÄP TAÄP TRUNG 3.2.1. Xu höôùng quaûn lyù moâi tröôøng trong coâng nghieäp : Xu höôùng quaûn lyù moâi tröôøng trong coâng nghieäp chính laø traùch nhieäm quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc, traùch nhieäm töï nguyeän cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp, cuûa caùc coäng ñoàng, toå chöùc xaõ hoäi vaø cuûa töøng ngöôøi daân. Trong ñoù coù theå nhaán maïnh : * Traùch nhieäm quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc laø tieâu chuaån hoaù caùc nhu caàu xaây döïng neàn saûn xuaát coâng nghieäp xanh – saïch – ñeïp, thieát laäp heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng coâng nghieäp, treân cô sôû aùp duïng heä thoáng caùc tieâu chuaån chaát löôïng veà moâi tröôøng quoác gia, quoác teá, ñöa ra nhöõng luaät leä vaø chính._.aàu cuûa KCN Hieäp Phöôc TPHCM theo huôùng sinh thaùi coâng nghieäp laø ôû möùc thaáp, chæ môùi aùp duïng caùc giaûi phaùp coâng ngheä xöû lí ñaàu ra, vaãn coù khaû naêng xaûy ra oâ nhieãm, caàn phaùt trieån KCN tôùi caùc möùc thaân thieän moâi tröôøng cao hôn, cho neân moâ hình kyõ thuaät toång quaùt phaûi bao goàm caû caùc quaù trình phaùt trieån hoaøn thieän theo nhieàu giai ñoaïn khaùc nhau nhaèm thoûa maõn caùc yeâu caàu quaûn lyù baét buoäc cuûa Nhaø nöôùc . Vì vaäy, chuùng ta seõ phaùt trieån öùng duïng cuï theå hoaù moâ hình kyõ thuaät chung cuûa KCN sinh thaùi cho KCN Hieäp Phöôùc treân cô sôû ñaùnh giaù coâng taùc SXSH taïi caùc cô sôû saûn xuaát vaø nhaø maùy . Nguyeân vaät lieäu ñaàu Nhaø maùy Saûn phaåm Nöôùc thaûi Khí thaûi Chaát thaûi raén Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 89 Hình 15: MO HÌNH KYÕ THUAÄT TOÅNG QUAÙT Khôûi ñaàu-Böôùc1: : -------------------------------------------------------------------------- Böôùc 2 : ------------------------------------------------------------------------------ Böôùc 3 : ------------------------------------------------------------------------------- khaù Böôùc 4 : ---------------------------------------------------------------------------------- khoâng phaùt thaûi, hoaëc phaùt thaûi ít Moâi tröôøng sinh thaùi CSSX&NM KCN Hieäp Phöôùc (thaáp) Caùc giaûi phaùp quaûn lyù MT Caùc giaûi phaùp KTCN baét buoäc CSSX&NM KCN Hieäp Phöôùc (Trung bình) Caùc giaûi phaùp quaûn lyù MT tieân tieán vaø toaøn dieän Thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi trong vaø ngoaøi KCN -Caùc giaûi phaùp xöû lyù oâ nhieãm tieân tieán -Caùc giaûi phaùp SXSH toaøn dieän -Caùc giaûi phaùp thay ñoåi coâng ngheä saûn xuaát hieän ñaïi hoaù CSSX&NM KCN Hieäp Phöôùc (khaù) Giaûi phaùp coäng sinh trao ñoåi chaát thaûi boå sung Thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi trong vaø ngoaøi KCN Giaûi phaùp taùi cheá chaát thaûi trong KCN -Caùc giaûi phaùp KTCN sinh thaùi coâng nghieäp (gaén keát boå sung nhaø maùy veä tinh cuûa KCN) -Caùc giaûi phaùp KTCN taùi cheá chaát thaûi hieän ñaïi hoùa -Caùc giaûi phaùp xöû lyù oâ nhieãm vaø SXSH toaøn dieän hieän ñaïi hoùa CSSX&NM KCN Hieäp Phöôùc (cao) Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 90 Ñaây laø moâ hình nguyeân lyù töøng böôùc (Step by step principal model - SSPM), toång quaùt phuø hôïp cho vieäc chuyeån ñoåi vaø xaây döïng caùc KCN taäp trung. Moâ hình xaùc ñònh roõ chieán löôïc töøng böôùc cuûa KCN nhaèm ñaït ñöôïc caùc tieâu chuaån ngaøy caøng cao veà möùc ñoä thaân thieän moâi tröôøng. Kinh nghieäm thöïc teá cho thaáy, seõ raát khoù khaên cho KCN, neáu thöïc hieän töùc thôøi caùc yeâu caàu thaân thieän moâi tröôøng vôùi nhieàu nguyeân nhaân vaø lyù do khaùch quan khaùc nhau. Do vaäy, chieán löôïc BVMT töøng böôùc seõ laø söï phuø hôïp khoân kheùo, mang laïi hieäu quaû cao cho ñöôøng loái phaùt trieån KCN trong töông lai. ¨ Böôùc 1(thaáp) : Coøn coù oâ nhieãm moâi tröôøng cuïc boä ¨ Böôùc 2 (trung bình) : khoâng coøn oâ nhieãm cuïc boä ¨ Böôùc 3 (khaù) : moâi tröôøng xanh– saïch– ñeïp, giaûm thieåu chaát thaûi, oâ nhieãm ¨ Böôùc 4 (cao) : moâi tröôøng sinh thaùi caân baèng, ít hoaëc khoâng coù phaùt thaûi Moâ hình ñaõ phaûn aùnh raát toát caùc moái quan heä phaùt trieån KCN vôùi caùc vaán ñeà moâi tröôøng theo caùc ñieàu kieän thöïc teá cuï theå, khoâng cöùng nhaéc vaø meänh leänh hoaù, thay vaøo ñoù laø thaùi ñoä tham döï töï nguyeän, hoã trôï tích cöïc, chia seû vaø cuøng tieán tôùi caùc muïc tieâu chung giöõa Nhaø nöôùc, Coâng nghieäp vaø Coäng ñoàng, ñoàng thôøi phaûn aùnh raát roõ quaù trình thöïc hieän thöïc teá töøng muïc tieâu chieán löôïc BVMT KCN theo thöù töï öu tieân caáp baùch vaø trình töï töøng böôùc ngaøy caøng cao. Trong ñoù, KCN hoaøn toaøn chuû ñoäng veà nguoàn löïc, phöông tieän, thò tröôøng vaø nhaân löïc cho quaù trình toå chöùc thöïc hieän chieán löôïc BVMT cuûa mình. Moâ hình ñaõ khoâng ñònh cheá thôøi gian toå chöùc thöïc hieän chieán löôïc BVMT KCN, vì ñoù laø ñieàu kieän vaø khaû naêng thöïc teá, cuõng nhö traùch nhieäm tröôùc heát cuûa KCN trong vieäc xaùc ñònh chieán löôïc BVMT cuûa mình. Song, moâ hình ñaõ ñaët ra nhu caàu caáp baùch ôû böôùc 2, phaûi ñaït tieâu chuaån thaân thieän moâi tröôøng toái thieåu (möùc trung bình, aùp duïng caùc giaûi phaùp xöû lí oâ nhieãm ñaàu vaøo, ñaàu ra) trong thôøi gian Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 91 sôùm nhaát, sau khi KCN ñaõ baét ñaàu toå chöùc thöïc hieän chieán löôïc BVMT cuûa mình, xaùc ñònh theo moâ hình kyõ thuaät toång quaùt neâu treân. Moâ hình kyõ thuaät toång quaùt cuõng ñaõ ñaët ra caùc yeâu caàu raát cuï theå cho vieäc aùp duïng toång hôïp caùc giaûi phaùp quaûn lyù, thò tröôøng, coâng ngheä vaø sinh thaùi coâng nghieäp phuø hôïp cho töøng böôùc toå chöùc thöïc hieän chieán löôïc BVMT KCN, ñuùng theo tinh thaàn cuûa ba xu höôùng toå chöùc thöïc hieän chính, caùc yeâu caàu phaùt trieån beàn vöõng coâng nghieäp, ñaõ ñöôïc trình baøy trong caùc Chöông tröôùc . 7.3. Caùc böôùc toå chöùc thöïc hieän (a). Böôùc 1 : Kieåm toaùn vaø xaùc ñònh chieán löôïc BVMT . Ñaây laø böôùc chuaån bò, nhaèm khaúng ñònh quyeát taâm toå chöùc xaây döïng KCN thaønh KCN sinh thaùi. Trong ñoù, bao goàm caùc vaán ñeà cô baûn caàn giaûi quyeát, nhö sau: ¨ Xaùc ñònh caùc nhieäm vuï chính trong chieán löôïc xaây döïng KCN thaønh KCN sinh thaùi . ¨ Kieåm toaùn hieän traïng coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng KCN töø quy moâ CSSX, Nhaø maùy ñeán toaøn boä KCN, nhaèm xaùc ñònh caùc loã hoång khieám khuyeát caàn boå sung cho chieán löôïc BVMT KCN (quy cheá KCN, tình hình aùp duïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, cô caáu vaø boä phaän quaûn lyù moâi tröôøng, trang thieát bò kyõ thuaät vaø coâng ngheä, nguoàn nhaân löïc, caùc quyõ taøi chính…). ¨ Ñaùnh giaù hieän traïng chaát löôïng moâi tröôøng KCN (caùc nguoàn oâ nhieãm moâi tröôøng cuïc boä), kieåm toaùn caùc phaùt thaûi, möùc ñoä phaùt thaûi vaø möùc ñoä thöïc hieän thöïc teá coâng taùc BVMT, nhaèm xaùc ñònh caùc loã hoång khieám khuyeát coøn laïi, boå sung cho chieán löôïc BVMT KCN (thoáng keâ, kieåm keâ vaø phaân loaïi chaát thaûi theo nhu caàu xöû lyù vaø trao ñoåi thò tröôøng, xaùc ñònh toång löôïng vaø thaønh phaàn chaát thaûi, möùc ñoä xöû lyù nöôùc thaûi, khí thaûi, chaát thaûi raén…). ¨ Kieåm toaùn hieäu quaû hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh töø nguoàn nguyeân lieäu ñeán saûn phaåm, xaùc ñònh khaû naêng vaø möùc ñoä caàn thieát phaûi giaûm thieåu oâ Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 92 nhieãm cho töøng CSSX vaø nhaø maùy lieân quan, xaùc ñònh caùc giaûi phaùp nguyeân lieäu vaø saûn phaåm caàn aùp duïng, boå sung cho chieán löôïc BVMT KCN. ¨ Xaây döïng hoaøn chænh chieán löôïc BVMT KCN theo moâ hình quaûn lyù EMS, thoáng nhaát cô cheá laøm vieäc vaø thoâng qua chieán löôïc BVMT KCN cho caùc CSSX vaø nhaø maùy lieân quan. Nhö vaäy, nhieäm vuï chuû yeáu cuûa böôùc naøy laø xaây döïng chieán löôïc BVMT KCN thaønh chieán löôïc phaùt trieån cuûa moãi CSSX, nhaø maùy vaø toaøn boä KCN. Ñaây laø giai ñoaïn nhaát thieát phaûi tieán haønh, vì KCN vaãn coøn naèm trong tình traïng chöa ñaït tieâu chuaån veà möùc ñoä thaân thieän moâi tröôøng. Maët khaùc, ñieàu naøy seõ giuùp KCN xaùc ñònh roõ ñöôïc nhöõng noäi dung chieán löôïc BVMT caàn toå chöùc thöïc hieän theo moät lòch trì nh noã löïc lieân tuïc, beàn bæ vaø keùo daøi, nhaèm ñònh ra chieán löôïc aùp duïng caùc giaûi phaùp SXSH phuø hôïp, ñaït hieäu quaû cao nhaát trong caùc böôùc sau. (b). Böôùc 2 : Thöïc hieän caùc yeâu caàu öu tieân caáp baùch Muïc ñích cuûa böôùc 2 laø nhaèm ñaït cho ñöôïc tieâu chuaån thaân thieän moâi tröôøng ôû quy moâ moãi CSSX, Nhaø maùy vaø toaøn boä KCN. Noäi dung chuû yeáu laø boå sung hoaøn thieän caùc khieám khuyeát trong coâng taùc BVMT, toå chöùc thöïc hieän caùc yeâu caàu baét buoäc, toái thieåu theo quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc vaø Coâng nghieäp. Trong ñoù : · Caùc giaûi phaùp quaûn lyù moâi tröôøng : ¨ Toå chöùc coâng taùc giaùm saùt, thanh tra vaø thi ñua moâi tröôøng töï quaûn giöõa caùc CSSX vaø nhaø maùy trong KCN. ¨ Hoaøn thieän heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng KCN, nhö, thaønh laäp caùc boä phaän quaûn lyù moâi tröôøng KCN, boä phaän aùp duïng caùc giaûi phaùp SXSH vaø boä phaän giaùo duïc ñaøo taïo, tuyeân truyeàn veà coâng taùc BVMT KCN…; toå chöùc vieäc kyù keát caùc cam keát töï nguyeän giöõa caùc CSSX vaø nhaø maùy trong KCN veà traùch nhieäm BVMT KCN. Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 93 ¨ Nghieân cöùu toå chöùc böôùc ñaàu thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi trong vaø ngoaøi phaïm vi KCN. ¨ Toå chöùc aùp duïng caùc moâ hình quaûn lyù moâi tröôøng tieân tieán nhö : aùp duïng heä thoáng quaûn lyù EMS vaø moâ hình phaân tích heä thoáng boä ba cho quy moâ CSSX, nhaø maùy vaø toaøn boä KCN. ¨ Xaùc ñònh caùc noã löïc chung nhaèm muïc tieâu phaán ñaáu ñaït caùc chöùng chæ quaûn lyù moâi tröôøng quoác teá ISO cho vieäc hoäi nhaäp KCN vaøo moâi tröôøng kinh doanh quoác teá. ¨ Cuûng coá caùc moái quan heä hôïp taùc veà moâi tröôøng giöõa KCN vôùi caùc KCN khaùc, chính quyeàn ñòa phöông, coäng ñoàng, caùc Tröôøng ñaïi hoïc vaø Vieän nghieân cöùu, caùc chuyeân gia caáp cao veà moâi tröôøng… Muïc tieâu cuûa caùc giaûi phaùp quaûn lyù moâi tröôøng böôùc 2 laø giaûi quyeát nhöõng toàn taïi vaø khieám khuyeát quan troïng (nhö heä thoáng, cô caáu vaø toå chöùc coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng baét buoäc) trong heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng KCN, naâng cao moät böôùc chaát löôïng coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng cuûa caùc CSSX, nhaø maùy vaø KCN. · Caùc giaûi phaùp coâng ngheä boå sung : ¨ Hoaøn thieän heä thoáng coâng ngheä xöû lyù chaát thaûi (nöôùc thaûi, khí thaûi, chaát thaûi raén vaø ñoä oàn, rung), khaéc phuïc nhanh choùng tình traïng oâ nhieãm moâi tröôøng cuïc boä taïi KCN. ¨ Hoaøn thieän coâng taùc kieåm soaùt oâ nhieãm ñaàu ra theo caùc chöông trình quaûn lyù, giaùm saùt vaø kieåm soaùt moâi tröôøng baét buoäc. ¨ Tieán haønh aùp duïng caùc giaûi phaùp SXSH töøng phaàn cho caùc nhaø maùy vaø CSSX KCN, maø yeâu caàu tröôùc heát laø phaûi aùp duïng caùc giaûi phaùp SXSH veà quaûn lyù toát noäi vi vaø kieåm soaùt quaù trình saûn xuaát toát hôn nhaèm phoøng ngöøa hôïp lyù caùc khaû naêng phaùt thaûi. Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 94 Muïc tieâu cuûa caùc giaûi phaùp coâng ngheä böôùc 2 laø khoáng cheá vaø kieåm soaùt caùc khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, ñoàng thôøi böôùc ñaàu toå chöùc thöïc hieän coâng taùc phoøng ngöøa oâ nhieãm, giaûm thieåu chaát thaûi vaø oâ nhieãm. Ñoái vôùi KCN Hieäp Phöôùc , caàn toå chöùc thöïc hieän caáp baùch noäi dung naøy ôû quy moâ CSSX, nhaø maùy vaø toaøn boä KCN, trong ñoù, tröôùc maét, hoaøn thieän heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi vaø chaát thaûi raén nhaèm khaéc phuïc tình traïng oâ nhieãm moâi tröôøng cuïc boä taïi KCN, sau ñoù, toå chöùc aùp duïng töøng phaàn caùc giaûi phaùp SXSH thích hôïp cho moãi nhaø maùy vaø CSSX cuûa KCX. (c). Böôùc 3 : Thöïc hieän caùc yeâu caàu caáp baùch vaø trình töï töøng böôùc caùc giaûi phaùp quaûn lyù, coâng ngheä nhaèm ñaït tieâu chuaån xanh – saïch – ñeïp Ñaây laø giai ñoaïn bao goàm nhieàu böôùc phuï khaùc, phaán ñaáu ñaït caùc muïc tieâu chieán löôïc ñaët ra cho caáp phaùt trieån ñaàu tieân cuûa KCN. Moâ hình kyõ thuaät toång quaùt ñaõ xaùc ñònh noäi dung chieán löôïc böôùc 3 goàm ba giaûi phaùp chính laø : · Giaûi phaùp thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi nhaèm giaûm thieåu chaát thaûi, oâ nhieãm; · Giaûi phaùp quaûn lyù moâi tröôøng nhaèm hoaøn thieän toaøn dieän heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng KCN; · Giaûi phaùp coâng ngheä, bao goàm ñoàng thôøi caùc giaûi phaùp xöû lyù oâ nhieãm tieân tieán, caùc giaûi phaùp SXSH toaøn dieän vaø caùc giaûi phaùp thay ñoåi coâng ngheä saûn xuaát hieän ñaïi hoaù nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu kieåm soaùt, phoøng ngöøa, giaûm thieåu oâ nhieãm vaø chaát thaûi. v Giaûi phaùp thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi : Goàm caùc yeâu caàu sau ñaây : · Toå chöùc boä phaän quaûn lyù vaø ñieàu phoái coâng taùc trao ñoåi chaát thaûi cuûa KCN · Toå chöùc thöïc hieän caùc cam keát trao ñoåi chaát thaûi giöõa caùc CSSX vaø nhaø maùy treân cô sôû kieåm toaùn, thoáng keâ, phaân loaïi chaát thaûi (nhaát laø chaát thaûi raén coâng nghieäp) vaø xaùc ñònh nhu caàu, soá löôïng, khoái löôïng chaát thaûi trao ñoåi giöõa caùc CSSX vaø nhaø maùy KCN theo chieán löôïc BVMT KCN ñaõ xaùc ñònh. Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 95 · Toå chöùc thöïc hieän quaù trình tham gia trao ñoåi chaát thaûi giöõa KCN vôùi thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi beân ngoaøi KCN (theo caùc cam keát hôïp ñoàng). · Toå chöùc quaù trình taùi cheá chaát thaûi trong KCN. Nhoùm giaûi phaùp naøy coù theå ñöôïc tieán haønh töøng böôùc töø chieán löôïc böôùc 2 ñeán böôùc 3, trong ñoù öu tieân trao ñoåi chaát thaûi raén (soá löôïng chaát thaûi phaùt sinh lôùn, ña daïng vaø coù tieàm naêng tham gia thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi hieäu quaû). Rieâng nöôùc thaûi vaø khí thaûi, thì khoâng aùp duïng nhu caàu naøy (chuû yeáu yeâu caàu xöû lyù trieät ñeå oâ nhieãm). v Giaûi phaùp quaûn lyù moâi tröôøng : Giaûi phaùp quaûn lyù moâi tröôøng bao goàm caùc noäi dung toång theå ñaõ hoaïch ñònh töø chieán löôïc böôùc 2 ,ñoàng thôøi, toå chöùc thöïc hieän xuyeân xuoát caùc böôùc phuï chieán löôïc böôùc 3 nhaèm muïc tieâu hoaøn thieän heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng KCN ôû ñaúng caáp quoác teá. Trong ñoù, coù theå nhaán maïnh caùc muïc tieâu caàn ñaït nhö sau : · Coù heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng toaøn dieän töø quy moâ CSSX, nhaø maùy ñeán KCN. · Coù trình ñoä quaûn lyù moâi tröôøng tieân tieán vaø hieän ñaïi (kyõ thuaät, coâng ngheä vaø thoâng tin, phaân tích, döï baùo vaø tham möu chieán löôïc BVMT KCN). · 100% CSSX vaø nhaø maùy coù chieán löôïc BVMT phuø hôïp, ñoàng thôøi duy trì toát quaù trình toå chöùc thöïc hieän chieán löôïc naøy. · 100% CSSX vaø nhaø maùy ñaït chöùng chæ heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng quoác teá. · KCN ñaït möùc ñoä thöïc hieän thöïc teá quaûn lyù moâi tröôøng vöôït qua yeâu caàu tieâu chuaån nhaø nöôùc quy ñònh vaø tích cöïc phaán ñaáu ñaït tôùi giôùi haïn tieâu chuaån sinh thaùi coâng nghieäp. Giaûi phaùp naøy caàn ñöôïc thöïc hieän vôùi noã löïc cao, beàn bæ vaø lieân tuïc ôû quy moâ CSSX vaø nhaø maùy KCN . v Giaûi phaùp coâng ngheä moâi tröôøng vaø saûn xuaát : Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 96 · Kieåm soaùt vaø xöû lyù oâ nhieãm ñaàu ra ñöôïc töøng böôùc tieân tieán hoaù vaø hieän ñaïi hoaù, nhaèm cho pheùp xöû lyù trieät ñeå caùc oâ nhieãm phaùt sinh. Ñaây laø yeâu caàu cao veà möùc ñoä thaân thieän moâi tröôøng theo noäi dung xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng. · SXSH toaøn dieän nhaèm phoøng ngöøa hieäu quaû söï phaùt sinh oâ nhieãm, gia taêng tích luõy caùc lôïi ích kinh teá vaø moâi tröôøng cho caùc nhaø maùy, CSSX vaø KCN. Ñaây laø yeâu caàu cao veà möùc ñoä thaân thieän moâi tröôøng theo coâng taùc phoøng ngöøa oâ nhieãm. · Töøng böôùc hieän ñaïi hoùa coâng ngheä saûn xuaát vaø tieâu thuï saûn phaåm nhaèm naâng cao noäi löïc phaùt trieån cuûa moãi CSSX vaø nhaø maùy KCN, naâng cao hieäu quaû vaø chaát löôïng saûn xuaát. Ñaây laø yeâu caàu cao veà möùc ñoä thaân thieän moâi tröôøng theo coâng taùc giaûm thieåu oâ nhieãm vaø chaát thaûi phaùt sinh töø hoaït ñoäng saûn xuaát vaø kinh doanh saûn phaåm. Muïc tieâu chung cuûa giaûi phaùp naøy laø naâng cao noäi löïc phaùt trieån KCN,naâng cao naêng suaát, chaát löôïng vaø hieäu quaû saûn xuaát, giaûm thieåu chaát thaûi vaø oâ nhieãm trieät ñeå, taêng cöôøng caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng höôùng tôùi sinh thaùi coâng nghieäp. Giaûi phaùp naøy caàn ñöôïc toå chöùc thöïc hieän toát theo quaù trình phaùt trieån KCN, ñaït trình ñoä saûn xuaát coâng nghieäp tieân tieán, vaên minh hieän ñaïi. (d) .Böôùc 4 : Boå sung, ñieàu chænh caùc giaûi phaùp coâng ngheä tieân tieán chuyeån ñoåi moâ hình KCN Hieäp Phöôùc cuõ thaønh KCN sinh thaùi. Theo moâ hình kyõ thuaät toång quaùt, chuùng ta seõ phaùt trieån moâ hình KCN cuû thaønh KCN sinh thaùi theo caùc noäi dung sau ñaây : · Boå sung caùc cô sôû chuyeân coäng sinh trao ñoåi chaát thaûi · Môû roäng thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi. · Boå xung caùc cô sôû taùi cheá chaát thaûi · Tieáp tuïc hoaøn thieän caùc giaûi phaùp xöû lyù oâ nhieãm vaø SXSH hieän ñaïi caàn thieát cho caùc quaù trình saûn xuaát coâng nghieäp . Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 97 Caùc giaûi phaùp treân nhaèm muïc tieâu duy nhaát laø giaûm thieåu toái ña chaát thaûi vaø oâ nhieãm, tieát kieäm taøi nguyeân vaø tìm kieám caùc cô hoäi lôïi ích cao nhaát. Cuï theå : v Thieát laäp caùc moái quan heä coäng sinh coâng nghieäp trao ñoåi chaát thaûi boå sung: Trong böôùc 3, chuùng ta ñaõ tieán haønh thöïc thi quaù trình trao ñoåi chaát thaûi giöõa caùc nhaø maùy coâng nghieäp, song, ñieàu ñoù khoâng baûo ñaûm chaéc chaén raèng, chaát thaûi trao ñoåi seõ phaùt huy hieäu quaû cao vaø seõ khoâng laøm phaùt sinh chaát thaûi boå sung. Vì vaäy, trong giai ñoaïn naøy, chuùng ta caàn löïa choïn caùc giaûi phaùp tieân tieán cho vieäc thieát laäp caùc moái quan heä coäng sinh, nhaèm söû duïng toái ña hieäu quaû chaát thaûi trao ñoåi, thoâng qua vieäc boå sung caùc cô sôû veä tinh môùi, thích hôïp hôn, hieäu quaû cao hôn. Trong ñoù, höôùng coäng sinh trao ñoåi chaát thaûi sinh thaùi coâng nghieäp öu tieân goàm : · Coäng sinh trao ñoåi veà naêng löôïng dö thöøa (chaúng haïn vôùi khu vöïc daân cö xung quanh KCN). · Coäng sinh trao ñoåi vôùi caùc ngaønh kinh teá khaùc (nhö phaân boùn, nöôùc thaûi sau xöû lyù ñaït chaát löôïng cao cho caùc hoaït ñoäng saûn xuaát noâng – laâm – thuyû saûn). · Coäng sinh trao ñoåi veà hieäu quaû söû duïng chaát thaûi raén coâng nghieäp (xaây döïng nhaø maùy veä tinh môùi ñeå söû duïng trao ñoåi chaát thaûi). v Saép xeáp laïi nhu caàu tham gia thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi : Vì phaùt sinh caùc nhu caàu sinh thaùi coâng nghieäp, söû duïng töøng phaàn chaát thaûi phaùt sinh vôùi hieäu quaû cao hôn, KCN buoäc phaûi caân ñoái laïi nhu caàu tham gia thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi truyeàn thoáng. Trong noäi dung naøy, KCN seõ tính toaùn phuø hôïp nhu caàu chaát thaûi mang ra thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi vôùi lôïi ích cao nhaát. Caùc nhu caàu coøn laïi seõ daønh cho nhu caàu taùi cheá chaát thaûi boå sung(aùp duïng cho caùc loaïi chaát thaûi khoâng theå coäng sinh sinh thaùi coâng nghieäp vaø khoâng theå trao ñoåi treân thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi). Do vaäy, roõ raøng nhu caàu tham gia thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi seõ giaûm xuoáng vaø oån ñònh theo traïng thaùi phaùt trieån môùi cuûa KCN . Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 98 v Boå sung caùc cô sôû taùi cheá chaát thaûi : Nhu caàu taùi cheá chaát thaûi seõ laø nhu caàu quaûn lyù baét buoäc cho giai ñoaïn phaùt trieån naøy cuûa KCN, vì vaäy, KCN seõ phaûi boå sung caùc cô sôû taùi cheá chaát thaûi nhaèm giaûm ñeán möùc toái ña caùc nhu caàu xöû lyù chaát thaûi. Nhu caàu naøy aùp duïng cho caùc loaïi chaát thaûi khoù chuyeån ñoåi hai chieàu vaø coù hieäu quaû thaáp treân thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi, ñoàng thôøi coù khaû naêng taùi cheá theo trình ñoä kyõ thuaät tieân tieán. Caùc cô sôû taùi cheá chaát thaûi coù theå ñöôïc ñaàu tö trong noäi vi KCN, hoaëc trong giai ñoaïn phaùt trieån môû roäng boå sung theâm cho KCN. v Giaûi phaùp coâng ngheä xöû lyù oâ nhieãm vaø SXSH : Maëc duø, khi naøy, chaát thaûi phaùt sinh ñaõ ñöôïc giaûm thieåu raát nhieàu, song noäi dung coâng ngheä xöû lyù oâ nhieãm vaø SXSH cuõng caàn phaûi ñöôïc ñieàu chænh laïi phuø hôïp nhu caàu, ñoàng thôøi, vaãn duy trì ôû trình ñoä kyõ thuaät tieân tieán, nhaát laø lónh vöïc nöôùc thaûi vaø khí thaûi (haàu nhö khoâng theå trao ñoåi, taùi sinh hay taùi cheá). Qua ñaây,coù theå noùi,chuùng ta ñaõ ñaùp öùng ñaày ñuû nhu caàu thaân thieän moâi tröôøng cuûa KCN sinh thaùi : giaûm thieåu toái ña caùc phaùt thaûi hoaëc khoâng phaùt thaûi, baûo ñaûm caùc lôïi ích kinh teá – moâi tröôøng vaø taøi nguyeân. Tuy nhieân, ñeå ñaûm baûo cho vieäc thöïc hieän thaønh coâng chieán löôïc naøy, chuùng ta coøn phaûi aùp duïng ñoàng boä caùc vaán ñeà boå sung ngoaøi phaïm vi KCN nhö : · Giaûi phaùp quaûn lyù boå sung : tröôùc heát laø vaán ñeà quaûn lyù cuûa thaønh phoá ñoái vôùi KCN, bao goàm vieäc ban haønh caùc chính saùch, quy ñònh vaø tieâu chuaån thaân thieän moâi tröôøng, caùc chính saùch höôùng daãn vaø hoã trôï KCN, caùc chính saùch ñoåi môùi veà ñaàu tö xaây döïng KCN …, ñoàng thôøi hoã trôï veà giaûi phaùp thò tröôøng nhö thaønh laäp Trung taâm quaûn lyù vaø ñieàu phoái thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi cuûa thaønh phoá trong söï keát hôïp ñoàng boä vôùi Ngaønh coâng nghieäp, caùc ñaàu tö veà thoâng tin vaø keát noái maïng thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi boå sung cho neàn saûn xuaát coâng nghieäp. Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 99 · Giaûi phaùp coâng ngheä boå sung : laø caùc chính saùch quy ñònh cuûa thaønh phoá veà coâng ngheä saûn xuaát, tieâu thuï vaø xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng, trong ñoù, goàm caû caùc chính saùch hoã trôï veà voán vaø coâng ngheä cho caùc CSSX, nhaø maùy vaø KCN. · Giaûi phaùp aùp löïc Nhaø nöôùc, Coâng nghieäp vaø Coäng ñoàng : laø caùc chính saùch khuyeán khích lieân keát KCN vôùi caùc Tröôøng ñaïi hoïc, Vieän nghieân cöùu vaø caùc chuyeân gia cao caáp veà moâi tröôøng nhaèm hoã trôï tri thöùc, kinh nghieäm, kyõ thuaät coâng ngheä, thoâng tin öùng duïng , chieán löôïc BVMT, cuõng nhö caùc chính saùch höôùng veà nhaân daân khaùc. Ñaây laø caùc giaûi phaùp boå sung raát quan troïng taïo neân söï vaän haønh ñoàng boä, giuùp KCN thaùo gôõ nhanh choùng nhöõng vöôùng maéc vaø khoù khaên trong quaù trình toå chöùc thöïc hieän chieán löôïc BVMT , ñoàng thôøi, noù cuõng giuùp KCN phaùt trieån, gaén keát toát nhieäm vuï phaùt trieån saûn xuaát – BVMT- phaùt trieån beàn vöõng . Nhö vaäy, treân ñaây chuùng ta ñaõ xaùc ñònh vaø phaân tích nhöõng vaán ñeà cô baûn cho nhieäm vuï xaây döïng KCN sinh thaùi Hieäp Phöôc TP. HCM. Qua ñoù, chuùng ta cuõng ñaõ vaïch ra caùc chieán löôïc BVMT phuø hôïp, ñöôïc tính toaùn chi tieát vaø cuï theå cho caû moät giai ñoaïn noã löïc xaây döïng vaø chuyeån ñoåi KCN keùo daøi, nhaèm lieân tuïc naâng cao möùc ñoä thaân thieän moâi tröôøng KCN, cuõng nhö ñaït caùc chæ tieâu veà BVMT, töøng böôùc ñöa neàn coâng nghieäp hoäi nhaäp xu höôùng phaùt trieån beàn vöõng coâng nghieäp theá giôùi . Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 100 CHÖÔNG VIII: NHÖÕNG KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ 8.1 .KEÁT LUAÄN Ñeà taøi ñaõ toång quan veà caùc xu höôùng toå chöùc thöïc hieän caùc nhu caàu phaùt trieån beàn vöõng coâng nghieäp : quaûn lyù moâi tröôøng hieäu quaû, ñaåy nhanh coâng taùc aùp duïng caùc giaûi phaùp khoa hoïc vaø coâng ngheä vaøo thöïc tieãn saûn xuaát, tieâu thuï vaø baûo veäï moâi tröôøng, öùng duïng caùc moâ hình môùi xaây döïng caùc khu coâng nghieäp phuø hôïp vôùi nhu caàu phaùt trieån beàn vöõng. Böôùc ñaàu xaây döïng phöông phaùp luaän cho moâ hình khu coâng nghieäp sinh thaùi, thoâng qua caùc noäi dung quaûn lyù toaøn dieän veà caùc möùc ñoä thöïc hieän thöïc teá coâng taùc BVMT ôû quy moâ CSSX, Nhaø maùy vaø KCN taäp trung. Ñaây laø phöông phaùp heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng môùi, hieäu quaû, thöïc teá vaø raát caàn thieát cho quaù trình phaùt trieån coâng nghieäp hieän nay vaø trong töông lai. Ñaõ toång hôïp vaø ñuùc keát khaù toaøn dieän veà caùc kinh nghieäm theá giôùi aùp duïng cho caû ba xu höôùng toå chöùc thöïc hieän chính nhu caàu phaùt trieån beàn vöõng . Ñaõ böôùc ñaàu ñaùnh giaù caùc tieàm naêng öùng duïng caùc giaûi phaùp quaûn lyù moâi tröôøng, khoa hoïc vaø coâng ngheä, moâ hình toå chöùc xaây döïng coâng nghieäp vaøo ñieàu kieän thöïc teá ôû nöôùc ta, ñoàng thôøi chöùng minh, quaù trình coâng nghieäp hoaù ôû nöôùc ta, tuaân thuû toaøn dieän caùc quy luaät phaùt trieån coâng nghieäp chung cuûa theá giôùi, caàn toå chöùc öùng duïng maïnh meõ taát caû caùc giaûi phaùp naøy vaøo thöïc tieãn xaây döïng neàn saûn xuaát coâng nghieäp quy moâ lôùn hieän nay. Ñaõ tieán haønh ñeà xuaát caùc moâ hình chuyeån ñoåi xaây döïng KCN phuø hôïp vôùi caùc ñieàu kieän thöïc teá hieän taïi. Laáy KCN Hieäp Phöôùc TP. HCM, laøm moâ hình thí ñieåm nghieân cöùu öùng duïng trieån khai xaây döïng moâ hình KCN sinh thaùi theo chieán löôïc chung . Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 101 Ñaõ hoaøn thaønh xaây döïng moâ hình kyõ thuaät toång quaùt vaø caùc böôùc chieán löôïc cuï theå nhaèm toå chöùc thöïc hieän moâ hình KCN sinh thaùi cho KCN HIEÄP PHÖÔÙC, HUYEÄN NHAØ BEØ, TP. HCM trong caùc ñieàu kieän CNH thöïc teá hieän nay ôû nöôùc ta. Qua ñoù, khaúng ñònh, ñeå thaønh coâng trong caùc böôùc chieán löôïc BVMT cuï theå ôû caáp KCN taäp trung, caàn thieát phaûi aùp duïng toång hôïp caùc giaûi phaùp quaûn lyù moâi tröôøng, thò tröôøng vaø coâng ngheä cho caùc CSSX, Nhaø maùy vaø caû KCN, cuõng nhö cho caùc phaïm vi naèm ngoaøi KCN, trong ñoù cô baûn nhaát phaûi coù caùc giaûi phaùp quaûn lyù moâi tröôøng ñuû maïnh, caùc giaûi phaùp höõu hieäu toå chöùc thò tröôøng trao ñoåi chaát thaûi nhö thò tröôøng boå sung cho neàn saûn xuaát coâng nghieäp vaø coù caùc ñaàu tö coâng ngheä thích ñaùng nhaát theo töøng giai ñoaïn phaùt trieån KCN noùi chung. 8.2 . KIEÁN NGHÒ Ñeà taøi, ” xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM “, ñaõ sô löôïc caùc giaûi phaùp coâng ngheä caàn thieát cho tieán trình xaây döïng vaø phaùt trieån neàn coâng nghieäp tri thöùc cuûa nöôùc ta theo höôùng beàn vöõng. Qua ñoù , cuõng ñaõ khaúng ñònh tieàm naêng phaùt trieån coâng nghieäp cuûa Vieät Nam, ñoàng thôøi vaïch ra caùc yeâu caàu böùc baùch cho caùc chính saùch, chieán löôïc, cuõng nhö haønh ñoäng cuï theå cuûa Nhaø nöôùc, Coâng nghieäp vaø caû Coäng ñoàng treân con ñöôøng hoäi nhaäp xu theá phaùt trieån chung cuûa theá giôùi. Kieán nghò caùc caáp chính quyeàn, nhöõng ngöôøi coù chöùc naêng, nhöõng ngöôøi quan taâm ñeán nhu caàu phaùt trieån beàn vöõng coâng nghieäp, xem xeùt vaø coù haønh ñoäng cuï theå thöïc thi caùc giaûi phaùp coâng ngheä ñaõ neâu ra, nhaèm töøng böôùc naâng cao vò theá neàn kinh teá nöôùc nhaø treân tröôøng quoác teá. Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 102 DANH MUÏC CAÙC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Baùo caùo giaùm saùt moâi tröôøng khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc thaùng 3 naêm 2010. 2. Boä KHCN&MT/Cuïc MT, Haø Noäi, 12-2000 , Döï thaûo haønh ñoäng quoác gia veà saûn xuaát saïch hôn (giai ñoaïn 2001 – 2005), 27 tr . 3. Döï aùn “Aùp duïng caùc giaûi phaùp coâng ngheä vaø quaûn lyù moâi tröôøng xaây döïng moâ hình khu coâng nghieäp thaân thieän moâi tröôøng “.Trung taâm coâng ngheä moâi tröôøng ENTEC . 4. Döï aùn giaûm thieåu oâ nhieãm coâng nghieäp TP. HCM “ Caùc tröôøng hôïp nghieân cöùu ñieån hình veà saûn xuaát saïch hôn “. 5.Hoäi thaûo coâng nghieäp vaø moâi tröôøng : Höôùng ñeán phaùt trieån khu coâng nghieäp sinh thaùi/sonadezi.vepa.centema/TP.HCM 07/11/2003, Hieän traïng phaùt trieån coâng nghieäp ôû vuøng KTTÑ phía nam vaø caùc vaán ñeà moâi tröôøng. 6.Hoäi thaûo coâng nghieäp vaø moâi tröôøng : Höôùng ñeán phaùt trieån khu coâng nghieäp sinh thaùi/sonadezi.vepa.centema/TP.HCM. Khu coâng nghieäp sinh thaùi/khaùi nieäm cô baûn vaø kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi. Phöông phaùp luaän xaây döïng moâ hình khu coâng nghieäp sinh thaùi taïi Vieät nam. 7.Hoäi thaûo coâng nghieäp vaø moâi tröôøng : Höôùng ñeán phaùt trieån khu coâng nghieäp sinh thaùi/sonadezi.vepa.centema/TP.HCM. Moâ hình khu coâng nghieäp sinh thaùi : tieâu chí xaây döïng vaø khaû naêng öùng duïng . 8.Hoäi thaûo coâng nghieäp vaø moâi tröôøng : Höôùng ñeán phaùt trieån khu coâng nghieäp sinh thaùi/sonadezi.vepa.centema/TP.HCM. Quaûn lyù moâi tröôøng trong coâng nghieäp : quaù trình vaø phaùt trieån. 9.Hoäi thaûo coâng nghieäp vaø moâi tröôøng : Höôùng ñeán phaùt trieån khu coâng nghieäp sinh thaùi/sonadezi.vepa.centema/TP.HCM. Moät soá vaán ñeà saûn xuaát saïch hôn höôùng tôùi coâng nghieäp sinh thaùi. Xaây döïng khu coâng nghieäp sinh thaùi cho khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc, Huyeän Nhaø Beø, TPHCM 103 10. Hoäi thaûo xaây döïng chieán löôïc kieåm soaùt oâ nhieãm ôû Vieät nam/thaùng 10 – 2001/Saûn xuaát saïch hôn vaø kieåm soaùt oâ nhieãm coâng nghieäp : tieàm naêng vaø haïn cheá . 11.Luaän vaên toát nghieäp “ Khaûo saùt hieän traïng raùc thaûi coâng nghieäp khu cheá xuaát Taân thuaän vaø ñeà xuaát bieän phaùp quaûn lyù “. Nguyeãn Vaên Sôn/Tröôøng ñaïi hoïc khoa hoïc xaõ hoäi vaø nhaân vaên TP.HCM, naêm 1998. 12. Phaïm Ngoïc Ñaêng , Haø Noäi, naêm 2000, Quaûn lyù moâi tröôøng ñoâ thò vaø khu coâng nghieäp, NXB Xaây döïng, 282 tr . -------------------------------------------------------------------- ._.