Xây dựng hệ thống thông tin xử lý giao dịch chuyển tiền giữa các chi nhánh trong Ngân hàng Công thương Việt Nam trong cả nước

Lêi Më §Çu C«ng nghÖ th«ng tin tõ cuèi thÕ kû 20 cho ®Õn nay ®· cã nh÷ng sù ph¸t triÓn hÕt søc m¹nh mÏ, nã cã t¸c ®éng ®Õn toµn bé ®êi sèng cña con ng­êi. HiÖn t¹i, nã ®· ®­îc øng dông trong rÊt nhiÒu quèc gia, nhiÒu ngµnh, nhiÒu tæ chøc,…. ChÝnh v× nh÷ng øng dông nµy ®· lµm cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, qu¶n lý,… cña con ng­êi trë nªn hÕt søc dÔ dµng vµ tiÖn lîi. C«ng nghÖ th«ng tin ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß cña m×nh trong ®êi sèng cña con ng­êi. HiÖn nay, ë n­íc ta, c«ng nghÖ th«ng tin ®· kh«ng cßn xa l¹ mµ tr¸i l¹i nã ®ang ®­îc øng dông réng r·i trong c¸c ngµnh, c¸c tæ chøc vµ rÊt nhiÒu lÜnh vùc. Ng©n hµng - Tµi chÝnh lµ mét trong nh÷ng ngµnh ®ang ®­îc ®Çu t­ ®Ó øng dông c«ng nghÖ th«ng tin nhiÒu nhÊt hiÖn nay ®Æc biÖt lµ trong hÖ thèng nghiÖp vô øng dông cña nã. HÖ thèng nghiÖp vô cña ng©n hµng th­êng rÊt phøc t¹p vµ ®ßi hái liªn th«ng rÊt nhiÒu ng©n hµng víi nhau cã thÓ lµ trong cïng mét hÖ thèng ng©n hµng hoÆc cã thÓ gi÷a hai hÖ thèng ng©n hµng kh¸c nhau. Tr­íc kia viÖc liªn hÖ gi÷a c¸c ng©n hµng lµ hÕt søc khã kh¨n, viÖc liªn hÖ chØ cho nh÷ng nghiÖp vô hÕt søc dÔ dµng, thªm n÷a ®Ó liªn hÖ víi nhau ®ßi hái rÊt nhiÒu chi phÝ. Nh­ng ngµy nay, do øng dông c«ng nghÖ th«ng tin nªn hÇu hÕt viÖc liªn hÖ nµy l¹i trë nªn dÔ dµng h¬n rÊt nhiÒu. Mét nghiÖp vô cña ng©n hµng mµ em lùa chän ®Ó lµm ®Ò tµi ë ®©y lµ nghiÖp vô “thanh to¸n vµ chuyÓn tiÒn” gi÷a c¸c chi nh¸nh trong mét ng©n hµng. §©y lµ mét nghiÖp vô hÕt søc c¬ b¶n cña ng©n hµng. §©y lµ mét ®Ò tµi hÕt søc thiÕt thùc trong hÖ thèng ng©n hµng. HÖ thèng qu¶n lý “thanh to¸n – chuyÓn tiÒn” cho phÐp qu¶n lý viÖc chuyÓn tiÒn gi÷a c¸c chi nh¸nh trong cïng mét ng©n hµng vµ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc chñ yÕu nh­ : t¹o chøng tõ chuyÓn tiÒn, kiÓm so¸t chøng tõ, t¹o ®iÖn tra so¸t, kiÓm so¸t ®iÖn tra so¸t, lËp b¸o c¸o c¸c chøng tõ chuyÓn tiÒn vµ c¸c ®iÖn tra so¸t,….. §Ò tµi mµ em lùa chän lµ “X©y dùng hÖ thèng th«ng tin xö lý giao dÞch chuyÓn tiÒn gi÷a c¸c chi nh¸nh trong Ng©n Hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam trong c¶ n­íc”. KÕt cÊu ®­îc chia thµnh 3 ch­¬ng: + Ch­¬ng 1: Tæng quan vÒ Ng©n Hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam vµ c¸c vÊn ®Ò nghiªn cøu. + Ch­¬ng 2: C¬ së vÒ ph­¬ng ph¸p luËn trong ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý. + Ch­¬ng 3: Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng th«ng tin xö lý giao dÞch chuyÓn tiÒn gi÷a c¸c chi nh¸nh trong ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam. Ch­¬ng 1 Tæng quan vÒ ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam vµ c¸c vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu. Giíi thiÖu vÒ Ng©n Hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam Ng©n Hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam (Incombank-NHCT) ®­îc thµnh lËp tõ n¨m 1988 sau khi t¸ch ra tõ Ng©n Hµng Nhµ N­íc ViÖt Nam. Lµ mét trong bèn Ng©n Hµng Th­¬ng M¹i nhµ n­íc lín nhÊt t¹i ViÖt Nam, NHCT cã tæng tµi s¶n chiÕm h¬n 25% thÞ phÇn trong toµn bé hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam. Nguån vèn cña NHCT lu«n t¨ng tr­ëng qua c¸c n¨m, t¨ng m¹nh kÓ tõ n¨m 1996, ®¹t b×nh qu©n h¬n 20%/n¨m, ®Æc biÖt cã n¨m t¨ng 35% so víi n¨m tr­íc. H×nh 1: ThÞ phÇn cña NHCT ViÖt Nam. NHCT cã m¹ng l­íi kinh doanh tr¶i réng toµn quèc víi 2 Së Giao DÞch, 130 Chi Nh¸nh vµ trªn 700 ®Þa ®iÓm giao dÞch. NHCT cã 3 c«ng ty h¹ch to¸n ®éc lËp lµ C«ng Ty Cho Thuª Tµi ChÝnh, C«ng Ty TNHH Chøng Kho¸n, C«ng Ty Qu¶n Lý Nî Vµ Khai Th¸c TµI S¶n vµ 2 ®¬n vÞ sù nghiÖp lµ Trung T©m C«ng NghÖ Th«ng Tin vµ Trung T©m §µo T¹o. NHCT lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña: + HiÖp Héi Ng©n Hµng ViÖt Nam (VNBA). + HiÖp Héi Ng©n Hµng Ch©u ¸ (AABA). + HiÖp Héi Tµi ChÝnh ViÔn Th«ng Liªn Ng©n Hµng (SWIFT). + Tæ Chøc Ph¸t Hµnh Vµ Thanh To¸n ThÎ VISA Vµ Master Quèc TÕ. §· ký 8 hiÖp ®Þnh khung víi c¸c quèc gia BØ, §øc, Hµn Quèc, Thôy Sü vµ cã quan hÖ ®¹i lý víi 735 Ng©n Hµng lín cña 60 quèc gia trªn kh¾p c¸c khu vùc. NHCT lµ ng©n hµng tiªn phong trong viÖc øng dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ Th­¬ng M¹i §iÖn Tö t¹i ViÖt Nam. S¬ ®å tæ chøc cña ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam: Trụ Sở Chính Sở Giao Dịch Chi Nhánh Cấp I Văn Phòng Đại Diện Đơn Vị Sự Nghiệp Công Ty Trực Thuộc Phòng Giao Dịch Quỹ Tiết Kiệm Chi Nhánh Cấp II Phòng Giao Dịch Quỹ Tiết Kiệm Chi Nhánh Phụ Thuộc Phòng Giao Dịch Quỹ Tiết Kiệm H×nh 2: S¬ ®å tæ chøc cña NHCT ViÖt Nam. C¸c nghiÖp vô chñ yÕu trong Ng©n Hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam: Ng©n hµng c«ng th­¬ng hiÖn t¹i thùc hiÖn chÝn nghiÖp vô chÝnh bao gåm: NghiÖp vô b¶o l·nh Ng©n hµng c«ng th­¬ng sÏ ®øng ra b¶o l·nh tµi chÝnh cho 1 tæ chøc gióp cho tæ chøc nµy cã thÓ tham gia c¸c ho¹t ®éng nh­ vay vèn trong n­íc hoÆc n­íc ngoµi, thanh to¸n, dù thÇu, thùc hiÖn hîp ®ång, b¶o ®¶m chÊt l­îng s¶n phÈm,… §iÒu nµy sÏ t¹o nhiÒu ®iÒu kiÖn dÔ dµng h¬n cho c¸c c«ng viÖc kinh doanh cña tæ chøc. §èi t­îng b¶o l·nh bao gåm c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, c¸c hîp t¸c x·, c¸c tæ chøc tµi chÝnh cã ®ñ ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng, c¸c tæ chøc n­íc ngoµi tham gia vµo c¸c hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh, tham gia ®Êu thÇu c¸c dù ¸n kinh doanh ë ViÖt Nam. Cã rÊt nhiÒu h×nh thøc b¶o l·nh nh­ng chñ yÕu lµ th­ b¶o l·nh vµ x¸c nhËn b¶o l·nh, ngoµi ra cßn cã ký x¸c nhËn hèi phiÕu, lÖnh phiÕu vµ c¸c h×nh thøc b¶o l·nh kh¸c. Møc phÝ tèi thiÓu cña b¶o l·nh lµ 300000, ngoµi ra tuú vµo hîp ®ång mµ ®èi t­îng b¶o l·nh mµ ng©n hµng sÏ tÝnh chi phÝ kh«ng qu¸ 2%/n¨m. §Ó cã thÓ lµm ®­îc b¶o l·nh th× ng­êi hoÆc tæ chøc ph¶i nép 1 ®¬n xin b¶o l·nh, 1 hå s¬ chøng minh n¨ng lùc ph¸p luËt cña m×nh vµ 1 hå s¬ tµi s¶n cho phÐp hä cã thÓ ®¶m b¶o ®­îc kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh. NghiÖp vô cho vay Ng©n hµng sÏ ®øng ra cho vay c¸c c¸ nh©n hoÆc c¸c tæ chøc cã nhu cÇu vay vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh, ph¸t triÓn kinh tÕ gia ®×nh, cho vay tiªu dïng vµ mua b¸n vËt dông, vËt phÈm…. Thêi h¹n vay cña c¸c c¸ nh©n hay tæ chøc cã thÓ chia lµm ba lo¹i bao gåm: ng¾n h¹n ( 12 th¸ng ), trung h¹n ( 12-36 th¸ng ) vµ dµi h¹n ( lín h¬n 60 th¸ng ). Cã ba ph­¬ng thøc cho vay: cho vay tõng lÇn tuú theo nhu cÇu vay vèn cña kh¸ch hµng, cho vay theo dù ¸n ®Çu t­ vµ cho vay tr¶ gãp. Ngoµi ra tuú vµo nhu cÇu thùc tÕ cña kh¸ch hµng mµ ng©n hµng sÏ ®Ò ra c¸c ph­¬ng thøc cho vay kh¸c nhau. L·i suÊt cho vay: tÝnh theo b¶ng l·i suÊt cña ng©n hµng. Lo¹i Huy §éng C¸ Nh©n Tæ Chøc X· Héi VND ( %/th¸ng ) USD ( %/n¨m ) VND ( %/th¸ng ) TiÒn göi kh«ng kú h¹n 0,25 1,25 0,2 Kú h¹n 1 tuÇn 0,35 0,35 Kú h¹n 1 th¸ng 0,57 3,25 0,57 Kú h¹n 2 th¸ng 0,6 3,5 0,60 Kú h¹n 3 th¸ng 0,63 3,8 0,63 Kú h¹n 6 th¸ng 0,65 4,0 0,65 Kú h¹n 9 th¸ng 0,68 4,1 0,68 Kú h¹n 12 th¸ng 0,70 4,5 0,70 Kú h¹n 18 th¸ng 0,72 4,52 0,72 Kú h¹n 24 th¸ng 0,75 4,55 0,75 Kú h¹n 36 th¸ng 0,76 4,60 0,76 Kú h¹n 48 th¸ng 0,77 4,7 0,77 Kú h¹n 60 th¸ng 0,78 4,8 0,78 §Ó cã thÓ vay ®­îc vèn tõ ng©n hµng, kh¸ch hµng cÇn ph¶i cã n¨ng lùc ph¸p luËt hµnh vi vµ tr¸ch nhiÖm d©n sù theo qui ®Þnh, cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Çy ®ñ ®Ó tr¶ nî, cã môc ®Ých sö dông vèn vay 1 c¸ch hîp ph¸p, cã dù ¸n ®Çu t­ kinh doanh hiÖu qu¶, cã hé khÈu th­êng tró hoÆc c­ tró trªn ®Þa bµn NHCT së t¹i. Thªm n÷a kh¸ch hµng cã tµi s¶n ®¶m b¶o cho viÖc tr¶ nî nh­ giÊy tê cã tÝnh thanh to¸n ( tr¸i phiÕu, kú phiÕu, sæ tiÕt kiÖm, …), ®Êt ®ai vµ nhµ ë, ph­¬ng tiÖn giao th«ng ( xe m¸y, « t«, tµu thuyÒn,…), kim lo¹i quý hoÆc ®¸ quý. NghiÖp vô tµi kho¶n Ng©n hµng sÏ më tµi kho¶n cho kh¸ch hµng, ®¶m b¶o cho kh¸ch hµng viÖc giao dÞch b»ng tµi kho¶n, cã thÓ rót tiÒn t¹i bÊt kú chi nh¸nh nµo cña ng©n hµng c«ng th­¬ng trªn toµn quèc. Cã ba lo¹i tµi kho¶n mµ kh¸ch hµng cã thÓ më: tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n ( dïng cho viÖc thanh to¸n gi÷a c¸c c¸ nh©n, doanh nghiÖp,…), tµi kho¶n tiÒn göi tiÕt kiÖm vµ lo¹i tµi kho¶n tiÒn göi kh¸c. §èi t­îng cã thÓ më tµi kho¶n bao gåm c¸c c«ng d©n ViÖt Nam ®ñ tr¸ch nhiÖm vµ hµnh vi d©n sù theo qui ®Þnh vµ c¸c c«ng d©n mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù nh­ng cã sù th«ng qua cña ng­êi gi¸m hé vµ ng­êi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt. §Ó më ®­îc tµi kho¶n, kh¸ch hµng cÇn cã giÊy ®Ò nghÞ më tµi kho¶n, Chøng minh th­ c«ng an nh©n d©n, giÊy chøng minh t­ c¸ch cña ng­êi gi¸m hé vµ ng­êi ®¹i diÖn cho ng­êi mÊt n¨ng lùc d©n sù. Sè d­ tèi thiÓu cña tµi kho¶n VN§ lµ 100000 cßn tµi kho¶n USD lµ 30. NghiÖp vô thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu Thanh to¸n xuÊt khÈu Ng©n hµng sÏ ®¶m b¶o viÖc thanh to¸n cña kh¸ch hµng b»ng th­ tÝn dông ( L/C ). Thùc chÊt ®©y lµ sù tho¶ thuËn gi÷a NHCT vµ ng©n hµng phôc vô ng­êi mua ®¶m b¶o víi ng­êi xuÊt khÈu sÏ ®­îc thanh to¸n tiÒn hµng khi ng­êi h­ëng lîi L/C thùc hiÖn viÖc giao hµng vµ xuÊt tr×nh tíi Ng©n Hµng toµn bé chøng tõ hoµn toµn phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn, ®iÒu kho¶n cña L/C qui ®Þnh. §Ó phôc vô ng­êi xuÊt khÈu, NHCT ®ãng vai trß lµm ng©n hµng th«ng b¸o, ng©n hµng thanh to¸n, ng©n hµng x¸c nhËn hoÆc ng©n hµng triÕt khÊu chøng tõ. Thanh to¸n nhËp khÈu ViÖc thanh to¸n nhËp khÈu còng sö dông h×nh thøc th­ tÝn dông ( L/C ). §©y lµ h×nh thøc mµ ng©n hµng sÏ thay mÆt ng­êi nhËp khÈu cam kÕt víi ng­êi xuÊt khÈu/ng­êi cung cÊp hµng ho¸ sÏ tr¶ tiÒn trong thêi gian qui ®Þnh khi ng­êi xuÊt khÈu/ng­êi cung cÊp hµng ho¸ xuÊt tr×nh nh÷ng chøng tõ phï hîp víi qui ®Þnh trong L/C ®· ®­îc NHCT më theo yªu cÇu cña ng­êi nhËp. NghiÖp vô tiÕt kiÖm NHCT sÏ ®øng ra më thÎ tiÕt kiÖm, tr¸i phiÕu, kú phiÕu cho kh¸ch hµng vµ ®¶m b¶o viÖc tr¶ l·i ®Çy ®ñ, ®óng kú h¹n trªn thÎ, tr¸i phiÕu, kú phiÕu. Cã 2 lo¹i thÎ tiÕt kiÖm mµ kh¸ch hµng cã thÓ göi: ViÖt Nam §ång vµ Ngo¹i TÖ ( USD, EUR, GBP, ….). Víi thÎ VND: kh¸ch hµng lµ ng­êi ViÖt Nam vµ ng­êi n­íc ngoµi ®ang sinh sèng vµ ho¹t ®éng hîp ph¸p t¹i ViÖt Nam. Víi thÎ Ngo¹i TÖ: kh¸ch hµng gåm c¸c c«ng d©n ViÖt Nam c­ tró t¹i n­íc ngoµi d­íi 12 th¸ng, ng­êi n­íc ngoµi c­ tró t¹i ViÖt Nam tõ 12 th¸ng trë lªn, c«ng d©n ViÖt Nam ®i du lÞch, häc tËp, ch÷a bÖnh, th¨m viÕng n­íc ngoµi ( kh«ng thêi h¹n ), c«ng d©n ViÖt Nam lµm viÖc t¹i c¸c tæ chøc n­íc ngoµi, l·nh sù qu¸n. §Ó lËp thÎ tiÕt kiÖm, c«ng d©n ViÖt Nam cÇn xuÊt tr×nh Chøng Minh Th­ cßn ng­êi n­íc ngoµi cÇn xuÊt tr×nh hé chiÕu cã kú h¹n hiÖu lùc dµi h¬n thêi h¹n göi tiÒn. §Ó rót tiÒn tiÕt kiÖm, kh¸ch hµng cÇn xuÊt tr×nh thÎ tiÕt kiÖm, Chøng Minh Th­ hoÆc hé chiÕu. NghiÖp vô thuª mua tµi chÝnh NHCT cung cÊp dÞch vô cho thuª tµi chÝnh hç trî c¸c doanh nghiÖp cã nhu cÇu ®Çu t­ ®Ó ®æi míi trang thiÕt bÞ, ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Cho thuª tµi chÝnh lµ viÖc nhËn 1 kho¶n tÝn dông trung, dµi h¹n th«ng qua viÖc thuª m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c¸c ®éng s¶n kh¸c tõ c«ng ty cho thuª tµi chÝnh, qua ®ã kh¸ch hµng cã thÓ sö dông tµi s¶n thuª vµ thanh to¸n dÇn tiÒn thuª trong suèt thêi h¹n ®· ®­îc tho¶ thuËn. §èi t­îng tham gia lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ cã nhu cÇu vay vèn ®Ó ®Çu t­ vµo m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i vµ c¸c tµi s¶n kh¸c. §iÒu kiÖn giao dÞch cho thuª tµi chÝnh: + Tµi s¶n cho thuª: m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i vµ c¸c ®éng s¶n kh¸c. + L·i suÊt: tho¶ thuËn trªn c¬ së l·i suÊt cho vay cña NHCT ViÖt Nam. + Lo¹i tiÒn tÖ giao dÞch: §ång ViÖt Nam. + Tû lÖ vèn tham gia: Tuú vµo tr­êng hîp cô thÓ mµ bªn thuª tr¶ tr­íc 30-50% gi¸ trÞ tµi s¶n thuª. + H¹n møc tÝn dông tèi ®a: 30,5 tû ®ång. + Thêi h¹n: 2 bªn tho¶ thuËn. + B¶o hiÓm: phÝ b¶o hiÓm do bªn thuª tr¶. Ng­êi thô h­ëng lµ C«ng Ty Cho Thuª Tµi ChÝnh. NghiÖp vô b¶o hiÓm Ng©n Hµng thùc hiÖn nghiÖp vô nh­ mét c«ng ty b¶o hiÓm bao gåm b¶o hiÓm tµi s¶n vµ thiÖt h¹i, b¶o hiÓm x©y dùng vµ l¾p ®Æt, b¶o hiÓm ch¸y næ, b¶o hiÓm tÝn dông vµ rñi ro tµi chÝnh,… NghiÖp vô chøng kho¸n Ng©n Hµng thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô nh­ m«i giíi chøng kho¸n, tù doanh chøng kho¸n, ®¹i lý b¶o l·nh ph¸t hµnh, qu¶n lý danh môc ®Çu t­, t­ vÊn ®Çu t­ chøng kho¸n, t­ vÊn tµi chÝnh doanh nghiÖp,… NghiÖp vô chuyÓn tiÒn Ng©n hµng c«ng th­¬ng thùc hiÖn chuyÓn tiÒn hîp ph¸p tíi mäi kh¸ch hµng trong n­íc hoÆc ngoµi n­íc, ®Õn mäi ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc. Ng©n hµng thùc hiÖn hai lo¹i chuyÓn tiÒn: chuyÓn tiÒn mÆt vµ chuyÓn qua tµi kho¶n. Ng©n hµng quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu kho¶n ®Ó cã thÓ thùc hiÖn tèt chøc n¨ng chuyÓn tiÒn: + §èi víi ng­êi chuyÓn tiÒn: ng­êi chuyÓn tiÒn ph¶i cung cÊp c¸c th«ng tin nh­ sè chøng minh th­, hä tªn, ®Þa chØ, ®iÖn tho¹i, sè tµi kho¶n c¸ nh©n,… + §èi víi ng­êi nhËn tiÒn: ng­êi nhËn tiÒn ph¶i cung cÊp c¸c th«ng tin gièng nh­ ng­êi chuyÓn tiÒn ®Ó giao dÞch viªn cã thÓ so s¸nh th«ng tin khi chÝnh thøc chuyÓn tiÒn cho ng­êi nhËn tiÒn. Sau mét thêi gian t×m hiÓu vµ nghiªn cøu c¸c hÖ thèng th«ng tin cña ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam, em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi cña m×nh lµ: “X©y dùng hÖ thèng th«ng tin xö lý giao dÞch chuyÓn tiÒn gi÷a c¸c chi nh¸nh cña ng©n hµng c«ng th­¬ng trong c¶ n­íc.” Së dÜ em lùa chän ®Ò tµi nµy lµ do c¸c nguyªn do sau: +Thay thÕ hÖ thèng chuyÓn tiÒn cò ®· kh«ng cßn phï hîp víi t×nh h×nh kinh doanh hiÖn t¹i cña ng©n hµng. + HÖ thèng míi chØ yªu cÇu duy nhÊt mét m¸y chñ tËp trung t¹i trung t©m, chi nh¸nh c¸c tØnh chØ viÖc truy cËp th¼ng vµo m¸y chñ nµy ®Ó lµm viÖc. ViÖc qu¶n lý c¸c chøng tõ chuyÓn tiÒn vµ kiÓm so¸t chøng tõ sÏ thuËn lîi h¬n rÊt nhiÒu do mäi giao dÞch ®Òu ph¶i th«ng qua m¸y chñ nµy. §iÒu nµy sÏ lµm gi¶m thiÓu tèi ®a møc thiÖt h¹i v× thÊt tho¸t tiÒn b¹c. + C«ng viÖc cµi ®Æt t¹i c¸c chi nh¸nh sÏ ®¬n gi¶n h¬n rÊt nhiÒu vµ kh«ng ®ßi hái chi phÝ cho viÖc mua m¸y chñ t¹i chi nh¸nh. + Thêi gian triÓn khai hÖ thèng sÏ ng¾n h¬n rÊt nhiÒu so víi hÖ thèng cò vµ hoµn toµn cã thÓ ¸p dông ngay lËp tøc. + NÕu x©y dùng thµnh c«ng hÖ thèng nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn gi÷a ng©n hµng c«ng th­¬ng víi c¸c ng©n hµng ngoµi kÓ c¶ trong n­íc còng nh­ ®èi víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi. Nh­ tªn ®Ò tµi ®· nªu “X©y dùng hÖ thèng th«ng tin xö lý giao dÞch chuyÓn tiÒn gi÷a c¸c chi nh¸nh cña ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam trong c¶ n­íc”. §©y lµ mét ®Ò tµi lín vµ nÕu thµnh c«ng sÏ cã thÓ ®­îc øng dông réng r·i t¹i rÊt nhiÒu c¸c chi nh¸nh ng©n hµng trªn ph¹m vi toµn bé ®Êt n­íc. ChÝnh v× vËy, bµi to¸n ®Æt ra ë ®©y lµ mét bµi to¸n rÊt lín vµ yªu cÇu ph¶i ®ßi hái ph¶i thËt cÈn thËn khi x©y dùng, ph©n tÝch, thiÕt kÕ vµ triÓn khai. Thªm vµo ®ã khi x©y dùng ph¶i ®¶m b¶o ®­îc tÝnh an toµn cao do ®©y lµ ph¸t triÓn cho nghiÖp vô t¹i ng©n hµng vµ ®Æc biÖt ®©y l¹i lµ nghiÖp vô chuyÓn tiÒn. Yªu cÇu ®Æt ra ë ®©y lµ ph¶i x©y dùng lµm sao ®Ó ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: + ChuyÓn tiÒn thµnh c«ng gi÷a c¸c chi nh¸nh. + §¶m b¶o trung ­¬ng ( trung t©m CNTT ) sÏ kiÓm so¸t ®­îc toµn bé giao dÞch chuyÓn tiÒn. + §¶m b¶o viÖc cµi ®Æt vµ triÓn khai t¹i c¸c chi nh¸nh ph¶i dÔ dµng. + Cã c¸c b¸o c¸o hµng th¸ng hoÆc hµng tuÇn vÒ c¸c chøng tõ chuyÓn tiÒn. + Giao diÖn mµn h×nh th©n thiÖn, dÔ sö dông víi ng­êi dïng. + ¸p dông c¬ chÕ m· ho¸ ®Ó kiÓm tra th«ng tin. ChÝnh v× nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n trªn cña hÖ thèng mµ viÖc lùa chän gi¶i ph¸p kü thuËt còng ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu c¬ b¶n: + øng dông ph¶i ph¸t triÓn trªn hÖ ®iÒu hµnh Windows. §Ó cã thÓ sö dông hÖ ®iÒu hµnh nµy ph¶i mua b¶n quyÒn cña Microsoft. + Sö dông mét hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu thËt m¹nh. ë ®©y do tÝnh chÊt hÖ thèng ®Æt ra lµ øng dông trªn toµn quèc nªn viÖc sö dông c¸c hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu ( HQTCSDL ) Desktop lµ bÊt kh¶ thi ( VD: Access, Visual Foxpro,…). Thay vµo ®ã lµ lµ c¸c HQTCSDL øng dông m¹nh trªn m«i tr­êng Server ( m¸y chñ ) nh­ ORACLE hoÆc SQL Server ,…. + Sö dông mét ng«n ng÷ lËp tr×nh cã thÓ lÊy d÷ liÖu tõ c¸c HQTCSDL trªn ®ång thêi ng«n ng÷ ®ã cã thÓ øng dông tèt trªn Windows. VD: Visual Basic, Visual Basic .NET, c¸c c«ng cô cña Oracle Designer,…. + §¶m b¶o mét hÖ thèng m¹ng ch¹y th«ng suèt gi÷a c¸c tØnh thµnh phè trong c¶ n­íc. Chương 2 CƠ SỞ PHƯƠNG PHÁP LUẬN PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ 2.1 Các vấn đề cơ bản về hệ thống thông tin quản lý Để có thể phân tích và thiết kế một hệ thống thông tin hoàn hảo yêu cầu ta phải nắm vững cơ sở phương pháp luận của nó. Chính vì vậy việc hiểu và nắm rõ được những vấn đề cơ bản luôn là một điều kiện tiên quyết để phân tích và thiết kế một hệ thống thông tin hoàn chỉnh. Thêm vào đó việc chỉ ra các phương pháp dùng để thiết kế sẽ giúp cho công việc thiết kế trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. 2.1.1 Hệ thống thông tin quản lý Hệ thống thông tin là tập hợp những con ngừời, các thiết bị phần cứng, phần mềm, dữ liệu....thực hiện hoạt động thu thập, lưu trữ, xử lý và phân phốí thông tin trong một tập hợp các ràng buộc được gọi là môi trường. Có hai loại hệ thống thông tin chủ yếu là + Hệ thống thông tin chính thức là trường hợp các quy tắc và phương pháp làm việc có văn bản rõ ràng hoặc ít ra cũng được thiết lập theo một truyền thống. Đó là trường hợp hệ thống trả lương... + Hệ thống thông tin phi chính thức của một tổ chức bao gồm bộ phận gần giống như hệ thống đánh giá các cộng sự của ông chủ tịch một doanh nghiệp. Tuỳ theo mỗi hệ thống mà mô hình hệ thống thông tin của mỗi tổ chức có đặc thù riêng tuy nhiên chúng vẫn tuân theo một quy tắc nhất định Và thường được thể hiện bởi những con người, các thủ tục, dữ liệu và thiết bị tin học hoặc không tin học. Đầu vào của hệ thống thông tin (Inputs) được lấy từ các nguồn (Sources) và được xử lý bởi hệ thống sử dụng nó cùng với các dữ liệu đã được lưu trữ từ trước. Kết quả xử lý (Outputs) được chuyển đến các đích (Destination) hoặc cập nhật vào các kho dữ liệu (Storage).Và được biểu diễn bởi hình vẽ sau đây: Nguồn Kho dữ liệu Đích Thu thập Lưu trữ và xử lý Phân phát Cơ sở dữ liệu Đối với một hệ thống thông tin thì cơ sở dữ liệu được coi là một bộ phận quan trọng nhất. Các nhà quản lý luôn luôn phải lưu trữ và xử lý dữ liệu phục vụ cho công việc quản lý và kinh doanh của mình. Đối với công tác quản lý chuyển tiền tại ngân hàng thì các cơ sở dữ liệu được quan tâm ở đây là: Danh s¸ch c¸n bộ ,danh s¸ch chøng tõ, danh s¸ch ®iÖn tra so¸t, danh s¸ch t×nh tr¹ng,… Dữ liệu của một tổ chức có vai trò sống còn đối với một doanh nghiệp hay một tổ chức, do vậy mỗi khi phân tích, thiết kế một hệ thống thông tin thì phân tích viên phải làm việc với cơ sở dữ liệu. Trước đây khi chưa có máy tính, tất cả những thông tin kể trên vẫn đã được thu thập, lưu trữ, xử lý, phân tích, cập nhật.Và thường được xử lý rất thủ công như: ghi trong sổ sách, trong các phích bằng bìa cứng, Catalo... .Làm như vậy sẽ cần rất nhiều người, nhiều thời gian, không gian nhớ và rất vất vả khi tính toán.Thời gian xử lý lâu, quy trình mệt mỏi nặng nhọc và các kết quả báo cáo không đầy đủ và không chính xác. Ngày nay nhờ có sự phát triển của khoa học kỹ thuật và đặc biệt là trong lĩnh vực tin học mà việc xử lý, lưu trữ dữ liệu trở lên thuận tiện hơn tiết kiệm được thời gian xử lý, không gian nhớ và tiết kiệm hơn nguồn nhân lực. Các quy trình xử lý trở lên đơn giản hơn do vậy các báo cáo kết quả trở lên chính xác hơn. Vậy để hiểu biết rõ về CSDL thì các khái niệm cơ sở đối với một CSDL là: - Thực thể (Entity) : là một nhóm người, đồ vật, sự kiện, hiện tượng hoặc một khái niệm bất kỳ với các đặc điểm và tính chất cần ghi chép lại. Ví dụ : c¸n bé, khách hàng, nhà cung cấp... - Mỗi thực thể đều có những đặc điểm và tính chất mà ta thường gọi là thuộc tính(attribute). Mỗi thuộc tính là một yếu tố dữ liệu tách biệt, thường không chia nhỏ được nữa. Các thuộc tính góp phần mô tả thực thể và là nhứng dữ liệu về thực thể ta muốn lưu trữ. Ví dụ : thực thể c¸n bé ®­îc ®Æc tr­ng bëi: mã c¸n bé, họ tên, ngày sinh, địa chỉ, m· chi nh¸nh,… - Dòng(Row) mỗi dòng còn được gọi là một bản ghi bởi vì nó ghi chép dữ liệu về một cá thể hay chính là một biểu hiện riêng biệt của thực thể. Ví dụ: bản ghi họ tên c¸n bé sẽ là: Bïi Xu©n Ph­¬ng, NguyÔn §×nh H­ng, TrÇn Minh Thµnh.... - Trường dữ liệu (Field) hay chính là cột (Column) : Để lưu trữ thông tin về từng thực thể người ta thiết lập cho nó một số thuộc tính để ghi giá trị cho các thuộc tính đó.Mỗi thuộc tính được gọi là một trường. Nó chứa một mẩu tin về thực thể cụ thể. Nhà quản lý kết hợp với các chuyên viên HTTT để xây dựng nên những bộ thuộc tính như vậy cho thực thể Ví dụ: Với bảng C¸n Bé sẽ có các trường sau: Họ tên, Ngày sinh, Địa chỉ , Điện thoại.... - Bảng(Table) : Toàn bộ các bản ghi lưu trữ thông tin cho một thực thể tạo ra một bảng mà mỗi dòng là một bản ghi và mỗi cột là một trường. Ví dụ : Bảng C¸n Bé, T×nh Tr¹ng, Chøng Tõ, Tra So¸t.... - Cơ sở dữ liệu: Là một nhóm gồm một hay nhiều bảng có liên quan với nhau. Được tổ chức và lưu trữ trên các thiết bị hiện đại của tin học, chịu sự quản lý của một hệ thống chương trình máy tính, nhằm cung cấp thông tin cho nhiều người sử dụng khác nhau với mục đích khác nhau. Ví dụ : Các bảng có liên quan đến c¸n bé: Danh sách chi nh¸nh, danh s¸ch chøc danh...cùng với danh s¸ch c¸n bé hợp thành CSDL c¸n bé. Những hoạt động chính của cơ sở dữ liệu - Cập nhật dữ liệu: Dữ liệu được nhập vào cơ sở dữ liệu qua việc nhập dữ liệu. Dữ liệu có thể đến từ cuộc gọi điện thoại, từ phiếu mẫu in sẵn có điền các từ mục. Ngày nay phần lớn phần mềm ứng dụng cho phép chúng ta sử dụng giao diện đồ hoạ GUI bằng hình thức các form điều khiển bản . Đây là một cách rất dễ dàng cho việc cập nhật dữ liệu do giao diện đồ hoạ rất thân thiện đối với người sử dụng. - Truy vấn dữ liệu: Truy vấn dữ liệu là làm thế nào để lấy dữ liệu từ cơ sở dữ liệu. Để thực hiện nhiệm vụ này phải có một cách thức nào đó giao diện với cơ sở dữ liệu. Thông thường là thông qua một dạng nào đó của ngôn ngữ truy vấn như: + Ngôn ngữ truy vấn có cấu trúc SQL (Structured Query Language): Là ngôn ngữ phổ dụng nhất để truy vấn các cơ sở dữ liệu hiện nay. Ngôn ngữ này có gôc từ tiếng Anh. Ví dụ: Để lấy ra c¸c chøng tõ cã sè tiÒn chuyÓn lµ 500000 th× c©u truy vÊn nh­ sau: Select * From Chungtu Where Sotien=500000 + Truy vấn bằng QBE(Query By Example) QBE tạo ra cho người sử dụng một lưới điền mẫu hoặc mô tả dữ liệu mà họ muốn tìm kiếm. Hệ QTCSDL hiện đại sử dụng giao diện đồ hoạ và kỹ thuật di chuột (Drag and Drop) để tạo truy vấn một cách dễ dàng và nhanh chóng. - Tạo lập các báo cáo từ cơ sở dữ liệu: Là một bộ phận đặc biệt của hệ QTCSDL được dùng để lấy dữ liệu từ cơ sở dữ liệu để xử lý (tổng hợp, xử lý hoặc phân nhóm) và đưa ra cho người sử dụng trong một thể thức sử dụng được. Báo cáo là những dữ liệu kết xuất ra từ CSDL , được tổ chức sắp xếp và đưa ra dưới dạng in ấn hoặc hiện ra trên màn hình. - Cấu trúc tệp & Mô hình hoá dữ liệu : Dữ liệu phải được tổ chức theo một cách thức nào đó không dư thừa và dễ dàng tìm kiếm, phân tích và hiểu được chúng.Vì vậy CSDL của tổ chức phải cấu trúc lại. Để lưu trữ dữ liệu chúng ta cần một cơ chế để gắn kết các thực thể mà chúng có mối quan hệ tự nhiên giữa cái nọ với cái kia. Ví dụ: Có mối quan hệ giữa thực thể: “C¸n Bé”, “Chi Nh¸nh”, “Chøc Danh”. Hệ QTCSDL thường sử dụng ba mô hình để kết nối các bảng: + Mô hình phân cấp: Gọi là mô hình quan hệ Một - Nhiều. + Mô hình dạng lưới: Gọi là quan hệ Nhiều - Nhiều. + Mô hình quan hệ : là mô hình mà các thực thể như một bảng hai chiều với bản ghi là các hàng và các trường là các cột. Phân tích thiết kế hệ thống thông tin quản lý Mục đích của việc phát triển hệ thống thông tin là để có được một sản phẩm đáp ứng nhu cầu của người quản lý mà nó hoà hợp được với hoạt động quản lý chung của toàn tổ chức đồng thời đòi hỏi chính xác về mặt kỹ thuật, tuân thủ giới hạn về tài chính và thời gian. Do đó việc phát triển nó phải tiến hành nghiêm túc và có phương pháp. Phân tích thiết kế hệ thống thông tin là công việc chủ đạo trong quá trình phát triển hệ thống thông tin bao gồm nhiều giai đoạn khác nhau: 2.2.1 Đánh giá yêu cầu Một dự án phát triển hệ thống không tự động tiến hành ngay sau khi có bản yêu cầu. Vì loại dự án này đòi hỏi đầu tư không chỉ tiền bạc, thời gian mà cả nguồn nhân lực, do đó quyết định về vấn đề này phải được thực hiện sau một cuộc phân tích cho phép xác định cơ hội và khả năng thực thi. Sự phân tích này được gọi là đánh giá hay thẩm định yêu cầu, đôi khi nó được đặt tên là nghiên cứu khả thi và cơ hội. Đánh giá đúng yêu cầu là quan trọng cho việc thành công của một dự án. Mội sai lầm phạm phải trong giai đoạn này sẽ rất có thể làm lùi bước trên toàn bộ dự án, kéo theo những chi phí lớn cho tổ chức. Các công việc chủ yếu trong giai đoạn đánh giá yêu cầu bao gồm: + Lập kế hoạch. + Làm rõ yêu cầu + Đánh giá khả thi + Chuẩn bị và trình bày báo cáo về đánh giá yêu cầu. 2.2.2 Phân tích chi tiết Sau khi nghiên cứu đánh giá yêu cầu và tham dự buổi thyết trình về giai đoạn đánh giá yêu cầu do phân tích viên trình bày một quyết định sẽ được ban hành là tiếp tục hay huỷ bỏ dự án. - Mục đích của giai đoạn phân tích chi tiết là đưa ra được chuẩn đoán về hệ thống đang tồn tại – nghĩa là xác định được những vấn đề chính cũng như các nguyên nhân chính của chúng, xác định được mục tiêu cần đạt được của hệ thống mới và đề xuất ra được các yếu tố giải pháp cho phép đạt được mục tiêu trên. Đề làm điều đó phân tích viên phải có một hiểu biết sâu sắc về môi trường trong đó hệ thống phát triển và hiểu thấu đáo hoạt động của chính hệ thống. - Các công việc chủ yếu của giai đoạn phân tích chi tiết: + Lập kế hoạch, + Nghiên cứu môi trường, + Nghiên cứu hệ thống, + Đưa ra chuẩn đoán và xác định các yếu tố giải pháp, + Đánh giá lại tính khả thi, + Thay đổi đề xuất dự án, + Chuẩn bị và trình bày báo cáo. - Thu thập thông tin: Thu thập thông tin là công việc mà phân tích viên thực hiện nhằm có được các thông tin về hệ thống nhằm phục vụ cho quá trình phân tích thiết kế và đánh giá hệ thống. Thông thường người ta sử dụng bốn phương pháp sau để thu thập thông tin: + Phỏng vấn, + Nghiên cứu tài liệu, + Sử dụng phiếu điều tra, + Quan sát. Trong đó hai phương pháp hay sử dụng là phương pháp phỏng vấn và nghiên cứu tài liệu. - Mã hóa thông tin: Khi xây dựng hệ thống thì việc mã hoá dữ liệu là rất cần thiết nó giúp cho việc nhận diện đối tượng không bị nhầm lẫn, mô tả nhanh chóng các đối tượng, nhận diện các nhóm đối tượng, nhanh hơn. Các phương pháp mã hóa cơ bản bao gồm: phương pháp mã hóa phân cấp, phương pháp mã hóa gợi nhớ, phương pháp mã hoá liên tiếp, phương pháp mã hoá theo xeri,phương pháp mã hóa ghép nối. - Mô hình hoá hệ thống thông tin: Để có thể có được một cái nhìn trực quan về hệ thống thông tin đang tồn tại cũng như hệ thống thông tin trong tương lai người ta tiến hành mô hình hoá hệ thống thông tin. Hiện nay tồn tại một số công cụ tương đối chuẩn cho việc mô tả hệ thống thông tin đó là sơ đồ luồng thông tin và sơ đồ luồng dữ liệu. + Sơ đồ luồng thông tin IFD (Information Flow Diagram) dùng để mô tả hệ thống thông tin theo cách thức động. Tức là di chuyển của dữ liệu, việc xử lý, việc lưu trữ trong thế giới vật lý bằng các sơ đồ. + Các ký pháp của sơ đồ luồng thông tin như sau: Xử lý: Giao tác người - máy Tin học hoá hoàn toàn Thủ công Kho lưu trữ dữ liệu Thủ công Tin học hoá Dòng thông tin: Tài liệu Điều khiển + Sơ đồ luồng dữ liệu DFD(Data Flow Diagram) : DFD mô tả hệ thống thông tin như sơ đồ luông thông tin nhưng trên góc độ trừu tượng. Trên sơ đồ chỉ bao gồm các luồng dữ liêu, các xử lý, các lưu trữ dữ liệu, nguồn và đích nhưng không hề quan tâm tới nơi, thời điểm và đối tượng chịu trách nhiệm xử lý. Các ký pháp dùng cho sơ đồ luồng dữ liệu(DFD) Ngôn ngữ sơ đồ luồng thông tin DFD sử dụng 4 loại ký pháp cơ bản: Thực thể, tiến trình, kho dữ liệu, dòng dữ liệu. Tên người/ bộ phận phát / nhận tin Nguồn hoặc đích Tên dòng dữ liệu Dòng dữ liệu Tên tiến trình xử lý Tệp dữ liệu Kho dữ liệu Tiến trình xử lý Các mức của DFD: + Sơ đồ ngữ cảnh(Context Diagram) thể hiện rất khái quát nội dung chính của hệ thống thông tin. Sơ đồ này không đi vào chi tiết mà mô tả sao cho chỉ cần một lần nhìn là nhận ra nội dung chính của hệ thống. + Phân rã sơ đồ: Để mô tả chi tiết hơn người ta dùng kỹ thuật phân rã sơ đồ. Bắt đ ầu từ sơ đồ khung cảnh, người ta phân rã ra thành sơ đồ mức 0, tiếp sau là mức 1...Nhờ việc phân rã sơ đồ mà phân tích viên có thể chi tiết hoá các công đoạn hoạt động của hệ thống. Thiết kế logic - Sau khi trình bày báo cáo phân tích chi tiết và có quyết định phát triển dự án thì đội ngũ phân tích chuyển sang giai đoạn thiết kế logic cho hệ thống thông tin mới. - Mục đích của giai đoạn này là xác định một cách chi tiết và chính xác những cái gì mà hệ thống thông tin mới phải làm để đạt được những mục tiêu đã được thiết lập từ giai đoạn phân tích chi tiết mà vẫn tuân thủ những ràng buộc của môi trường. - Sản phẩm của giai đoạn này là mô hình hệ thống mới bằng các sơ đồ luồng dữ liệu DFD, các sơ đồ cấu trúc dữ liệu DSD, các sơ đồ phân tích tra cứu và các phích logic của từ điển hệ thống. - Thiết kế logic sẽ tuân theo trật tự sau: thiết kế CSDL, thiết kế xử lý, thiết kế các dòng vào. * Thiết kế cơ sở dữ liệu: Thiết kế cơ sở dữ liệu xác định yêu cầu thông tin của người sử dụng hệ thống mới. Có hai phương pháp hay sử dụng trong thiết kế CSDL là: + Thiết kế CSDL từ các thông tin đầu ra: là phương pháp xác định các tệp CSDL trên các thông tin đầu ra của hệ thống.Với các bước cơ bản sau: - Xác định các đầu ra: liệt kê tất cả các thông tin đầu ra của hệ thống, nội dung, tần xuất, nơi nhận tin của chúng. Ví dụ: Để quản lý th«ng tin cña chøng tõ có thể có các thông tin đầu ra như sau: Danh sách chi nh¸nh, danh s¸ch c¸n bé, danh s¸ch t×nh tr¹ng... - Xác định các tệp cần thiết cung cấp dữ liệu cho việc tạo ra từng đầu ra của hệ thống: liệt kê các phần tử thông tin trên đầu ra, thực hiện chuẩn hoá mức 1(1NF), thực hiện chuẩn hoá mức 2 (2 NF), thực hiện chuẩn hóa mức 3 (3NF) , mô tả các tệp CSDL. - Tích hợp các tệp để chỉ tạo ra một CSDL - Xác định khối lượng dữ liệu cho từng tệp và toàn bộ sơ đồ. - Xác định liên hệ logic giữa các tệp và thiết lập sơ đồ cấu trúc dữ liệu. + Thiết kế cơ sở dữ liệu bằng phương pháp mô hình hoá: Để sử dụng phương pháp thiết kế CSDL bằng phương pháp mô hình hoá người ta đưa ra khái niệm -Thực thể: dùng để biểu diễn những đối tượng cụ thể hoặc trừu tượng trong thế giới thực mà ta muốn lưu trữ. Ví dụ: Một thực thể nhân sự(công nhân viên, khách hàng, sinh viên). -Liên kết: một thực thể trong thực tế không tồn tại độc lập với các thực thể khác. Có sự liên quan qua lại giữa các thực thể khác nhau. - Sơ đồ mức độ của liên kết: để liên kết tốt các sự trợ giúp quản lý của HTTT,ngoài việc biết thực thể này liên kết với thực thể khác ra sao, còn phải biết có bao nhiều lần xuất của thực thể A tương ứng với mỗi lần xuất của thực thể B và ngược lại. Ví dụ: Mỗi Chi Nh¸nh cã nhiÒu c¸n bé. Mét c¸n bé chØ thuéc vÒ 1 chi nh¸nh. Liên kết Một - Một: Giữa hai thực thể hay hai bảng A, B nếu mỗi dòng trong bảng A chỉ tương ứng với một dòng trong bảng B và ngược lại mỗi dòng trong bảng B chỉ tương ứng với một dòng trong bảng A. Liên kết Một - Nhiều: Giữa hai thực thể hay hai bảng A,B nếu mỗi dòng trong bảng A tương ứng với nhìều dòng trong bảng B nhưng ngược lại mỗi dòng trong B chỉ tương ứng với một dòng trong bảng A. Liên kết Nhiều - Nhiều: Giữa hai thực thể hay h._.