Xác định Giá Trị Doanh nghiệp tại Công ty công trình giao thông I Hà Nội

Lêi nãi ®Çu Víi sù chuyÓn ®æi cña nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ tËp chung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn c¸c doanh nghiÖp lµm cho c¸c doanh nghiÖp còng thay ®æi theo ®Ó ®¸p øng ®­îc víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng. Khi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh th× doanh nghiÖp còng trë thµnh mét lo¹i hµng ho¸. Còng gièng nh­ c¸c hµng ho¸ th«ng th­êng kh¸c, doanh nghiÖp lµ ®èi t­îng cña c¸c giao dÞch: mua b¸n, hîp nhÊt, chia nhá… vµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh gi¸ c¶ vµ gi¸ trÞ ®èi víi lo¹i hµng ho¸ nµy còng kh«ng n»m ngoµi sù chi phèi cña c¸c quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung cÇu, quy luËt c¹nh tranh… cã thÓ nãi, c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý vµ c¸c giao dÞch kinh tÕ th«ng th­êng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ®· ®Æt ra yªu cÇu cÇn thiÕt lµ ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp vµ khi mµ nhu cÇu trao ®æi, mua b¸n vµ ®Çu t­ réng r·i trªn thÞ tr­êng th× ho¹t ®éng x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp cµng ®­îc tró träng vµ ngµy cµng trë lªn s«i ®éng. Qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp nh»m môc ®Ých môc ®Ých tÝnh to¸n chÝnh x¸c sù thay ®æi vÒ mÆt gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. C¸c chuyªn gia kinh tÕ cho r»ng: viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp lµ ho¹t ®éng khoa häc cã tÝnh tæng hîp vµ dù to¸n cao, v× qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp kh«ng chØ dùa vµo nh÷ng th«ng tin hiÖn cã vÒ doanh nghiÖp mµ cßn dùa vµo th«ng tin vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp dù tÝnh trong t­¬ng lai vµ c¸c th«ng tin kinh tÕ kh¸c cã liªn quan. NhËn thøc ®­îc tÇm qua träng cña c«ng t¸c “X¸c §Þnh Gi¸ TrÞ Doanh NghiÖp t¹i c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng I Hµ Néi”. Trong thêi gian häc tËp t¹i tr­êng vµ thùc tËp t¹i c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng I Hµ Néi em ®· ®i s©u vµo t×m hiÓu vµ nghiªn cøu ®Ó hoµn thµnh ®Ò tµi “X¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp”. §Ò tµi cña em gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I : NhËn thøc chung vÒ doanh nghiÖp vµ gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Ch­¬ng II : C¸c ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Ch­¬ng III : X¸c ®Þnh gÝa trÞ doanh nghiÖp t¹i c«ng ty CTGT I Hµ Néi. Ch­¬ng 1: nhËn thøc chung vÒ doanh nghiÖp vµ gi¸ trÞ doanh nghiÖp 1.1. Doanh nghiÖp 1.1.1. Kh¸i niÖm chung vÒ doah nghiÖp Doanh nghiÖp lµ thuËt ng÷ dïng ®Ó chØ c¸c tæ chøc kinh tÕ, mµ theo ®ã, ng­êi ta cã thÓ ph©n biÖt ®­îc víi lo¹i h×nh kinh doanh cã quy m« qu¸ nhá. Mét tæ chøc kinh tÕ ®­îc gäi lµ doanh nghiÖp nÕu nã ®­îc sù thõa nhËn vÒ mÆt ph¸p luËt trªn mét sè tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh. Doanh nghiÖp kinh doanh lµ chñ thÓ kinh doanh cã quy m« ®ñ lín: quy m« cña doanh nghiÖp ph¶i cã ®é lín v­ît quy m« cña kinh doanh c¸ thÓ, kinh doanh hé gia ®×nh, doanh nghiÖp lµ tæ chøc sèng theo nghÜa nã còng cã vßng ®êi cña nã víi c¸c b­íc th¨ng trÇm, suy gi¶m, t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn hoÆc bÞ diÖt vong. VÒ ph­¬ng diÖn luËt ph¸p th× doanh nghiÖp lµ mét tæ chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®­îc ®¨ng ký kinh doanh theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m môc ®Ých thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. C¸c doanh nghiÖp x©y dùng giao th«ng lµ mét d¹ng doanh nghiÖp mµ chøc n¨ng chÝnh lµ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng phôc vô giao l­u kinh tÕ cña x· héi. Dï ë d¹ng nµo, doanh nghiÖp tr­íc hÕt ph¶i lµ n¬i s¶n xuÊt. T¹i ®©y c¸c nguån nh©n lùc, kü thuËt, tµi chÝnh, vËt t­ ®­îc kÕt hîp chÆt chÏ víi nhau ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt hoÆc dÞch vô phôc vô cho con ng­êi. Doanh nghiÖp lµ mét tËp hîp cã tæ chøc, cã cÊp bËc, lµ n¬i con ng­êi lµm viÖc vµ chiÕm mét thêi gian trung b×nh lµ 15% cña cuéc sèng. Trong doanh nghiÖp mçi con ng­êi cã chøc danh, chøc n¨ng, nhiÖm vô riªng nh­ng ®Òu chÞu sù qu¶n lý cña mét ng­êi ®øng ®Çu. Doanh nghiÖp lµ mét n¬i t×m kiÕm lîi nhuËn, n¬i ph©n phèi c¸c nguån thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, c¸c chñ së h÷u vµ c¸c nhµ cung øng. Doanh nghiÖp còng lµ n¬i chøa ®ùng c¸c xung ®ét vµ n¬i gi¶i quyÕt c¸c xung ®ét gi÷a c¸c thµnh viªn, gi÷a ng­êi lµm vµ ng­êi l·nh ®¹o. Doanh nghiÖp còng lµ n¬i thùc hµnh quyÒn lùc cña chñ doanh nghiÖp. Chñ doanh nghiÖp ra quyÕt ®Þnh, c¸c c¸n bé truyÒn ®¹t, c¸c nh©n viªn th× thùc hiÖn. Cã thÓ m« t¶ vÒ doanh nghiÖp nh­ sau: N¬i s¶n xuÊt Cña c¶i vËt chÊt vµ dÞch vô th«ng qua viÖc kÕt hîp c¸c nguån nh©n lùc, vËt t­, tiÒn vèn. N¬i ph©n phèi C¸c nguån thu nhËp cho nh÷ng ng­êi cã ®ãng gãp cho viÖc h×nh thµnh c¸c nguån thu ®ã. Doanh nghiÖp N¬i hîp t¸c §ång thêi lµ n¬i xung ®ét gi÷u c¸c thµnh viªn v× môc tiªu s¶n xuÊt vµ lîi nhuËn. N¬i thùc hiÖn QuyÒn lùc cña doanh nghiÖp th«ng qua viÖc ra quyÕt ®Þnh, truyÒn vµ thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh. S¬ ®å 1.1. M« t¶ chung vÒ chung vÒ doanh nghiÖp 1.1.2. C¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp a. C¨n cø vµo h×nh thøc ph¸p lý Doanh nghiÖp kh«ng tån t¹i chung chung mµ lu«n tån t¹i d­íi h×nh thøc ph¸p lý cô thÓ nhÊt ®Þnh. ë mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn mçi n­íc ®Òu x¸c ®Þnh c¸c h×nh thøc ph¸p lý cô thÓ cña doanh nghiÖp. C¸c h×nh thøc ph¸p lý cña doanh nghiÖp n­íc ta hiÖn nay bao gåm: Doanh nghiÖp nhµ n­íc(DNNN): Cho ®Õn nay DNNN ë n­íc ta bao gåm hai lo¹i: lo¹i doanh nghiÖp nhµ n­íc cã 100% vèn nhµ n­íc vµ lo¹i doanh nghiÖp cã vèn cña nhµ n­íc. C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc tån t¹i trong nÒn kinh tÕ quèc d©n víi c¸c h×nh thøc cô thÓ lµ Tæng c«ng ty, c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp ®éc lËp. HiÖu qu¶ kinh doanh ®¹t ®­îc cña c¸c DNNN cßn ë møc thÊp do nhiÒu nguyªn nh©n. V× vËy cÇn ph¶i tiÕp tôc cã nh÷ng gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ®Ó c¶i tiÕn hoµn thiÖn, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nµy. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®ã lµ ®Èy nhanh tèc ®é cæ phÇn ho¸, kho¸n vµ cho thuª DNNN. C«ng ty cæ phÇn: Lµ Doanh nghiÖp trong ®ã vèn ®iÒu lÖ ®­îc chia thµnh nhiÒu cæ phÇn do tèi thiÓu ba cæ ®«ng së h÷u, ®­îc phÐp ph¸t hµnh chøng kho¸n vµ cã t­ c¸ch ph¸p nh©n. C¸c cæ ®«ng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn mµ hä ®· gãp. C«ng ty hîp danh: Lµ doanh nghiÖp trong ®ã cã Ýt nhÊt hai thµnh viªn hîp danh vµ cã thÓ cã thµnh viªn gãp vèn, kh«ng ®­îc quyÒn ph¸t hµnh chøng kho¸n. Thµnh viªn hîp danh ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vµ thµnh viªn gãp vèn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng sè vèn ®ãng gãp vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ty. C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n (TNHH): Cã 2 lo¹i : C«ng ty TNHH cã tõ hai thµnh viªn trë lªn vµ C«ng ty TNHH mét thµnh viªn: + C«ng ty TNHH cã tõ 2 thµnh viªn trë lªn: Lµ Doanh nghiÖp trong ®ã nhÒu nhÊt lµ 50 thµnh viªn gãp vèn thµnh lËp, kh«ng ®­îc quyÒn ph¸t hµnh cæ phiÕu, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n. C¸c thµnh viªn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn mµ hä cam kÕt ®ãng gãp. + C«ng ty TNHH 1 thµnh viªn: Lµ doanh nghiÖp do mét tæ chøc lµm chñ së h÷u, kh«ng ®­îc quyÒn ph¸t hµnh cæ phiÕu, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n. Chñ së h÷u chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ tµi s¶n kh¸c cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty. Doanh nghiÖp t­ nh©n: Lµ doanh nghiÖp do mét c¸ nh©n lµm chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Chñ doanh nghiÖp t­ nh©n cã toµn quyÒn quyÕt ®Þnh vÒ mäi ho¹t ®éng kinh doanh vµ lµ ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña doanh nghiÖp. Hîp t¸c x·: Lµ tæ chøc kinh tÕ tù chñ do nh÷ng ng­êi lao ®éng cã nhu cÇu, lîi Ých chung, tù nguyÖn cïng gãp vèn, gãp søc lËp ra theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó ph¸t huy søc m¹nh cña tËp thÓ vµ cña tõng x· viªn nh»m gióp nhau thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô vµ c¶i thiÖn ®êi sèng, gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc. Doanh nghiÖp liªn doanh: Lµ doanh nghiÖp do hai bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh hoÆc hiÖp ®Þnh ký gi÷a ChÝnh phñ N­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ chÝnh phñ n­íc ngoµi hoÆc lµ doanh nghiÖp liªn doanh hîp t¸c víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh. Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi (FDI): Lµ doanh nghiÖp do ng­êi n­íc ngoµi ®Çu t­ vèn vµ ®¨ng ký ho¹t ®éng trªn l·nh thæ n­íc ta. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh c¸c doanh nghiÖp lo¹i nµy ph¶i tu©n thñ hoµn toµn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ViÖt Nam. b. C¨n cø vµo h×nh thøc së h÷u C¨n cø vµo h×nh thøc së h÷u c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay cã c¸c lo¹i sau: Doanh nghiÖp nhµ n­íc truyÒn thèng cã 100% vèn cña nhµ n­íc thuéc së h÷u nhµ n­íc. Doanh nghiÖp d©n doanh lµ doanh nghiÖp trong n­íc do c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi nhµ n­íc ®Çu t­ vèn vµ tæ chøc ho¹t ®éng. Doanh nghiÖp së h÷u hçn hîp lµ doanh nghiÖp cã nhiÒu chñ së h÷u thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. Lo¹i nµy bao gåm DNNN mµ nhµ n­íc kh«ng së h÷u 100% vèn, doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi. Doanh nghiÖp n­íc ngoµi lµ doanh nghiÖp cã sù ®Çu t­ cña c¸ nh©n hoÆc tæ chøc kinh tÕ n­íc ngoµi. C¸c doanh nghiÖp lo¹i nµy cã 100% vèn n­íc ngoµi. c. C¨n cø vµo môc tiªu ho¹t ®éng chñ yÕu XÐt ë gãc ®é môc tiªu bao trïm, l©u dµi cã thÓ ph©n thµnh 2 lo¹i sau: Doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh: Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng mäi doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh ®Òu nh»m vµo môc tiªu bao trïm l©u dµi lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. ChØ trªn c¬ së nµy doanh nghiÖp míi cã thÓ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh, cã ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt víi quy m« ngµy cµng lín, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc, n©ng cao lîi Ých cña ng­êi lao ®éng vµ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô víi x· héi. Doanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých: §­îc h×nh thµnh vµ tån t¹i trong nÒn kinh tÕ nh»m vµo môc tiªu tèi ®a ho¸ lîi Ých x· héi, thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô kinh tÕ x· héi do nhµ n­íc giao. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ chñ nghÜa môc tiªu nµy cµng cÇn ph¶i chó träng h¬n. d. C¨n cø vµo chøc n¨ng ho¹t ®éng C¨n cø vµo chøc n¨ng ho¹t ®éng cã thÓ ph©n thµnh c¸c lo¹i sau: Doanh nghiÖp s¶n xuÊt: thùc hiÖn sù kÕt hîp c¸c nguån lùc s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm cung cÊp cho thÞ tr­êng. Doanh nghiÖp dÞch vô: thùc hiÖn sù kÕt hîp c¸c nguån lùc ®Ó t¹o ra dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ dÞch vô: Mét sè doanh nghiÖp võa thùc hiÖn chøc n¨ng s¶n xuÊt võa thùc hiÖn chøc n¨ng cung cÊp dÞch vô. §ã th­êng lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt g¾n liÒn víi dÞch vô söa ch÷a, b¶o d­ìng... e. C¨n cø vµo ngµnh vµ ngµnh kinh tÕ - kü thuËt C¨n cø vµo c¸c ngµnh kinh tÕ cã thÓ ph©n thµnh c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, giao th«ng, th­¬ng m¹i, ng©n hµng, b¶o hiÓm... C¨n cø vµo c¸c ngµnh kinh tÕ - kü thuËt cßn cã thÓ ph©n c¸c doanh nghiÖp cña tõng ngµnh thµnh c¸c ngµnh chuyªn m«n ho¸ hÑp h¬n. VÝ dô: c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp cã thÓ ph©n thµnh c¸c doanh nghiÖp, c¬ khÝ, luyÖn kim, ho¸ chÊt, dÖt may, chÕ biÕn thùc phÈm... Còng hoµn toµn t­¬ng tù khi ph©n c¸c doanh nghiÖp ng©n hµng c«ng th­¬ng, n«ng nghiÖp, ®Çu t­... g. C¨n cø vµo quy m« cña doanh nghiÖp Doanh nghiÖp quy m« lín. Doanh nghiÖp quy m« võa. Doanh nghiÖp quy m« nhá. h. C¨n cø vµo tr×nh ®é kü thuËt Doanh nghiÖp cã tr×nh ®é thñ c«ng. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¬ giíi. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt kÕt hîp thñ c«ng vµ c¬ giíi. 1.2. Doanh nghiÖp nhµ n­íc 1.2.1. Kh¸i niÖm vµ c¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp nhµ n­íc 1.2.1.1. Kh¸i niÖm Theo luËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc ban hµnh ngµy 10/12/2003: Doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ tæ chøc kinh tÕ do Nhµ n­íc së h÷u toµn bé vèn ®iÒu lÖ hoÆc cã cæ phÇn, vèn gãp chi phèi, ®­îc tæ chøc d­íi h×nh thøc c«ng ty nhµ n­íc, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH. 1.2.1.2. §Æc tr­ng cña doanh nghiÖp nhµ n­íc Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ tæ chøc kinh tÕ do nhµ n­íc thµnh lËp (do c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn trùc tiÕp ký quyÕt ®Þnh, vµ c¸c danh môc quan träng cÇn thiÕt ®­îc chÝnh phñ ban hµnh hµng n¨m ). Nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp nhµ n­íc cã thÓ m« t¶ nh­ sau: §Æc tr­ng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc Tµi s¶n trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ mét bé phËn tµi s¶n cña Nhµ n­íc Doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ tæ chøc kinh tÕ do Nhµ n­íc thµnh lËp Doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ ®èi t­îng qu¶n lý trùc tiÕp cña Nhµ n­íc Doanh nghiÖp Nhµ n­íc thùc hiÖn nhiÖm vô Nhµ n­íc giao Doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ tæ chøc kinh tÕ cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ¬csu S¬ ®å 1.2. §Æc tr­ng cña doanh nghiÖp cña DNNN *.Doanh nhgiÖp Nhµ n­íc lµ tæ chøc kinh tÕ do Nhµ n­íc thµnh lËp TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc do c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn trùc tiÕp ký quyÕt ®Þnh thµnh lËp khi thÊy viÖc thµnh lËp doanh nghiÖp lµ cÇn thiÕt, cßn c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c kh«ng ph¶i do Nhµ n­íc thµnh lËp mµ Nhµ n­íc chØ cho phÐp thµnh lËp trªn c¬ së ®¬n xin thµnh lËp cña ng­êi hoÆc cña nh÷ng ng­êi muèn thµnh lËp doanh nghiÖp. *. Tµi s¶n trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ mét bé phËn tµi s¶n cña Nhµ n­íc Doanh nhgiÖp Nhµ n­íc do Nhµ n­íc ®Çu t­ vèn nªn nã thuéc së h÷u cña Nhµ n­íc. Sau khi ®­îc thµnh lËp doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ mét chñ thÓ kinh doanh nh­ng chñ thÓ kinh doanh nµy kh«ng cã quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n mµ chØ qu¶n lý kinh doanh trªn c¬ së së h÷u Nhµ N­íc. Nhµ n­íc giao vèn cho Doanh nghiÖp Nhµ n­íc, Doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Nhµ n­íc vÒ viÖc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn sè vèn Nhµ n­íc giao ®Ó duy tr× kh¶ n¨ng kinh doanh cña doanh ngiÖp. *.Doanh nhgiÖp Nhµ n­íc lµ ®èi t­îng qu¶n lý trùc tiÕp cña Nhµ n­íc Doanh nhgiÖp Nhµ n­íc lµ c¬ së kinh tÕ cña Nhµ n­íc do ®ã nã chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn theo sù ph©n cÊp qu¶n lý cña ChÝnh phñ. Thñ tr­ëng c¬ quan qu¶n lý cña doanh nghiÖp ®­îc ChÝnh phñ uû quyÒn ®¹i diÖn së h÷u cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Gi¸m ®èc doanh nhgiÖp Nhµ n­íc do c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cña doanh nghiÖp bæ nhiÖm vµ chÞu sù kiÓm so¸t cña c¬ quan nµy. *.Doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ tæ chøc kinh tÕ cã t­ c¸ch ph¸p nh©n Sau khi ®­îc thµnh lËp doanh nghiÖp Nhµ n­íc trë thµnh chñ thÓ kinh doanh ®éc lËp c¶ vÒ kinh tÕ vµ ph¸p lý. Doanh nghiÖp cã tµi s¶n riªng, tµi s¶n cña doanh nghiÖp lµ tµi s¶n Nhµ n­íc nh­ng nã ®­îc t¸ch víi tµi s¶n kh¸c cña Nhµ n­íc. Doanh nghiÖp ph¶i chÞu ®éc lËp vÒ sè tµi s¶n nµy vµ còng chÞu tr¸ch nhiÖm toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong ph¹m vi sè vèn doanh nghiÖp qu¶n lý. Doanh nhgiÖp Nhµ n­íc cã mét c¬ cÊu tæ chøc thèng nhÊt, ®ã lµ: Héi ®ång qu¶n trÞ, tæng gi¸m ®èc vµ bé m¸y gióp viÖc tuú theo quy m« cña doanh nghiÖp. Doanh nhgiÖp Nhµ n­íc cã thÓ nh©n danh m×nh mµ tham gia c¸c quan hÖ ph¸p luËt vµ cã thÓ trë thµnh nguyªn ®¬n hay bÞ ®¬n tronh quan hÖ tè tông. *.Doanh nhgiÖp Nhµ n­íc thùc hiÖn nhiÖm vô do Nhµ n­íc giao Doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ cña Nhµ n­íc ®­îc thµnh lËp ®Ó thùc hiÖn môc tiªu Nhµ n­íc, do ®ã c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ph¶i thùc hiÖn môc tiªu do Nhµ n­íc giao. Nhµ n­íc giao cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh th× doanh nghiÖp Nhµ n­íc kinh doanh cã hiÖu qu¶. Doanh nghiÖp Nhµ n­íc nµo ®­îc giao thùc hiÖn ho¹t ®éng c«ng Ých th× doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®ã ph¶i thùc hiÖn ho¹t ®éng c«ng Ých nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu kinh tÕ x· héi. 1.2.2. Ph©n lo¹i doanh nghiÖp nhµ n­íc a. C¨n cø vµo môc ®Ých ho¹t ®éng - Doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng c«ng Ých: Lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng s¶n xuÊt cung øng dÞch vô c«ng céng theo c¸c chÝnh s¸ch Nhµ n­íc vµ trùc tiÕp thùc hiÖn nhiÖm vô quèc phßng. Nã th­êng ®­îc thµnh lËp, ho¹t ®éng vµ kinh doanh trong mét sè lÜnh vùc kh«ng cã l·i. Do ®ã nhµ n­íc ph¶i ®Çu t­ vµo lÜnh vùc ®ã ®Ó ®¶m b¶o lîi Ých chung cña toµn x· héi. - Doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng kinh doanh: Lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng trªn nguyªn t¾c lÊy thu bï chi ho¹t ®éng cã l·i. b. C¨n cø vµo quy m« vµ tæ chøc qu¶n lý - C«ng ty nhµ n­íc: Lµ doanh nghiÖp do nhµ n­íc së h÷u toµn bé vèn ®iÒu lÖ, thµnh lËp, tæ chøc qu¶n lý, ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña luËt doanh nghiÖp nhµ n­íc thÓ hiÖn ë: + C«ng ty nhµ n­íc ®éc lËp: Lµ doanh nghiÖp kh«ng ë trong c¬ cÊu doanh nghiÖp kh¸c. + C«ng ty nhµ n­íc thµnh viªn: Lµ doanh nghiÖp n»m trong c¬ cÊu, tæ chøc cña doanh nghiÖp kh¸c. - Tæng c«ng ty nhµ n­íc: Lµ h×nh thøc liªn kÕt kinh tÕ trªn c¬ së tù ®Çu t­, gãp vèn gi÷a c«ng ty nhµ n­íc víi nhau hoÆc víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c hoÆc ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së tæ chøc vµ liªn kÕt c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cã mèi quan hÖ g¾n bã víi nhau vÒ lîi Ých kinh tÕ, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng vµ c¸c dÞch vô kinh doanh kh¸c, ho¹t ®éng trong mét hoÆc mét sè chuyªn ngµnh kinh tÕ- kü thuËt chÝnh nh»m t¨ng c­êng kh¶ n¨ng kinh doanh vµ thùc hiÖn lîi Ých cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ toµn tæng c«ng ty. Theo luËt DNNN th× tæng c«ng ty nhµ n­íc ®­îc chia thµnh 3 lo¹i nh­ sau: + Tæng c«ng ty nhµ n­íc do nhµ n­íc quyÕt ®Þnh ®Çu t­ thµnh lËp. + Tæng c«ng ty do c¸c c«ng ty tù thµnh lËp vµ liªn kÕt th«ng qua ®Çu t­ gãp vèn. + Tæng c«ng ty ®Çu t­ vµ kinh doanh vèn cña Nhµ n­íc. c. C¨n cø vµo h×nh thøc qu¶n lý - C«ng ty nhµ n­íc. - C«ng ty cæ phÇn nhµ n­íc: Lµ c«ng ty cæ phÇn mµ toµn bé cæ ®«ng lµ c«ng ty nhµ n­íc hoÆc tæ chøc ®­îc Nhµ n­íc uû quyÒn, gãp vèn, ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp. - C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n nhµ n­íc mét thµnh viªn: Do Nhµ n­íc së h÷u toµn bé vèn ®iÒu lÖ ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp. - C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n nhµ n­íc cã tõ hai thµnh viªn trë lªn: TÊt c¶ c¸c thµnh viªn lµ c«ng ty nhµ n­íc hoÆc tæ chøc mµ Nhµ n­íc uû quyÒn ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp. - Doanh nghiÖp cã cæ phÇn vèn gãp chi phèi cña Nhµ n­íc: lµ doanh nghiÖp mµ cæ phÇn hoÆc vèn gãp cña Nhµ n­íc chiÕm trªn 50% vèn ®iÒu lÖ, Nhµ n­íc gi÷ quyÒn chi phèi ®èi víi doanh nghiÖp ®ã. d. C¨n cø vµo c¬ chÕ qu¶n lý néi bé cña doanh nghiÖp - Doanh nghiÖp nhµ n­íc cã héi ®ång qu¶n trÞ: lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc mµ ë ®ã héi ®ång qu¶n trÞ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc chÝnh phñ hoÆc c¬ quan Nhµ n­íc ®­îc ChÝnh phñ uû quyÒn. - Doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng cã héi ®ång qu¶n trÞ: lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc mµ ë ®ã chØ cã gi¸m ®èc qu¶n lý ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp theo chÕ ®é thñ tr­ëng. 1.2.3. Tæ chøc qu¶n lý doanh nghiÖp Nhµ n­íc Nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn doanh nghiÖp nhµ n­íc tån t¹i d­íi nhiÒu h×nh thøc vµ quy m« kh¸c nhau. Do vËy, kh«ng thÓ ¸p dông mét c¸ch thèng nhÊt h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc. Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc tæ chøc theo m« h×nh cã hoÆc kh«ng cã héi ®ång qu¶n trÞ. C¸c tæng c«ng ty Nhµ n­íc, c«ng ty Nhµ n­íc ®éc lËp sau cã Héi ®ång qu¶n trÞ: - Tæng c«ng ty Nhµ n­íc quyÕt ®Þnh ®Çu t­ thµnh lËp. - Tæng c«ng ty ®Çu t­ vµ kinh doanh vèn Nhµ n­íc. -C«ng ty Nhµ n­íc ®éc lËp cã quy m« vèn lín gi÷ quyÒn chi phèi doanh nghiÖp kh¸c. 1.2.3.1. C«ng ty Nhµ n­íc cã Héi ®ång qu¶n trÞ C¬ cÊu qu¶n lý cña Tæng c«ng ty, C«ng ty Nhµ n­íc ®éc lËp bao gåm: Héi ®ång qu¶n trÞ, ban kiÓm so¸t, tæng gi¸m ®èc, c¸c phã tæng gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng vµ bé m¸y gióp viÖc. Héi ®ång qu¶n trÞ Ban kiÓm so¸t Tæng gi¸m ®èc V¨n phßng vµ c¸c phßng nghiÖp vô chøc n¨ng C¸c Doanh nghiÖp thµnh viªn H¹ch to¸n ®éc lËp H¹ch to¸n phô thuéc §¬n vÞ sù nghiÖp CÊp tæng c«ng ty CÊp DN thµnh viªn S¬ ®å 1.3. Tæ chøc doanh nghiÖp nhµ n­íc cã héi ®ång qu¶n trÞ * NhiÖm vô, quyÒn h¹n cña Héi ®ång qu¶n trÞ Héi ®ång qu¶n trÞ lµ c¬ quan ®¹i diÖn trùc tiÕp chñ së h÷u Nhµ n­íc t¹i Tæng c«ng ty Nhµ n­íc, C«ng ty Nhµ n­íc cã Héi ®ång qu¶n trÞ, cã c¸c nhiÖm vô, quyÒn h¹n sau ®©y: a. NhËn, qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn, ®Êt ®ai, tµi nguyªn vµ c¸c nguån lùc kh¸c do c¸c chñ së h÷u Nhµ n­íc ®Çu t­ cho c«ng ty. b. QuyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò sau - ChiÕn l­îc, kÕ ho¹ch dµi h¹n, kÕ ho¹ch kinh doanh hµng n¨m, ngµnh nghÒ kinh doanh cña c«ng ty vµ cña doanh nghiÖp do c«ng ty së h÷u toµn bé vèn ®iÒu lÖ. - QuyÕt ®Þnh hoÆc ph©n cÊp cho Tæng Gi¸m ®èc quyÕt ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t­, gãp vèn, mua cæ phÇn cña c«ng ty kh¸c, b¸n tµi s¶n cña c«ng ty cã gi¸ trÞ ®Õn 50% tæng gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ s¸ch kÕ to¸n cña c«ng ty hoÆc tû lÖ kh¸c nhá h¬n ®­îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ cña c«ng ty; c¸c hîp ®ång cho vay, cho thuª, thuª vµ hîp ®ång kinh tÕ kh¸c v­ît møc vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty. - QuyÕt ®Þnh tæ chøc qu¶n lý, tæ chøc kinh doanh, biªn chÕ vµ sö dông bé m¸y qu¶n lý, quy chÕ qu¶n lý c«ng ty, quy ho¹ch ®µo t¹o lao ®éng; quyÕt ®Þnh lËp chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn cña c«ng ty; phª duyÖt ®iÒu lÖ cña c«ng ty TNHH 1 thµnh viªn do c«ng ty lµ chñ së h÷u. - TuyÓn chän, ký hîp ®ång hoÆc bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, c¸ch chøc vµ quy ®Þnh møc l­¬ng tèi thiÓu ®èi víi Tæng gi¸m sau khi ®­îc sù chÊp thuËn cña ng­êi quyÕt ®Þnh thµnh lËp c«ng ty; tuyÓn chän, ký hîp ®ång hoÆc bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, c¸ch chøc vµ quy ®Þnh møc l­¬ng tèi thiÓu ®èi víi Phã tæng gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng theo ®Ò nghÞ cña Tæng gi¸m ®èc; th«ng qua viÖc bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, c¸ch chøc vµ quy ®Þnh møc l­¬ng tèi thiÓu ®èi víi gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng vµ c¸c c«ng ty thµnh viªn vµ c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp do c«ng ty së h÷u toµn bé vèn ®iÒu lÖ ®Ó tæng gi¸m ®èc quyÕt ®Þnh. TuyÓn chän, ký hîp ®ång hoÆc bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, c¸ch chøc vµ quy ®Þnh møc l­¬ng ®èi víi chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ, thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ c«ng ty TNHH nhµ n­íc mét thµnh viªn do c«ng ty n¾m gi÷ toµn bé vèn ®iÒu lÖ; quyÕt ®Þnh cö ng­êi ®¹i diÖn phÇn vèn gãp cña c«ng ty ë doanh nghiÖp kh¸c. - Thùc hiÖn quyÒn h¹n, nghÜa vô cña c¸c chñ së h÷u c¸c c«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn mµ c«ng ty lµ chñ së h÷u hoÆc cïng víi c«ng ty kh¸c lµ ®ång chñ së h÷u, quyÕt ®Þnh tiÕp nhËn doanh nghiÖp tù nguyÖn tham gia c«ng ty thµnh viªn cña c«ng ty. - §Çu t­ vµ ®iÒu chØnh vèn vµ c¸c nguån lùc kh¸c do c«ng ty ®Çu t­ gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ c«ng ty do m×nh së h÷u toµn bé vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty ®ã. - QuyÕt ®Þnh hoÆc ph©n cÊp cho Tæng gi¸m ®èc quyÕt ®Þnh ph­¬ng ¸n huy ®éng vèn ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh nh­ng kh«ng lµm thay ®æi h×nh thøc së h÷u. - Th«ng qua b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m cña c«ng ty, ph­¬ng ¸n sö dông lîi nhuËn sau thuÕ hoÆc xö lý c¸c kho¶n lç trong qu¸ tr×nh kinh doanh do Tæng gi¸m ®èc ®Ò nghÞ, th«ng qua b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m cña c«ng ty thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp thuéc Tæng c«ng ty. - KiÓm tra, gi¸m s¸t Tæng gi¸m ®èc, gi¸m ®èc ®¬n vÞ thµnh viªn trong viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô. - QuyÕt ®Þnh sö dông vèn cña c«ng ty ®Ó ®Çu t­ thµnh lËp ®¬n vÞ thµnh viªn do c«ng ty së h÷u toµn bé vèn ®iÒu lÖ nh­ng kh«ng v­ît møc ®Çu t­ thuéc thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång qu¶n trÞ, quyÕt ®Þnh gi¶i thÓ, chuyÓn ®æi së h÷u ®èi víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. c. KiÕn nghÞ ng­êi quyÕt ®Þnh thµnh lËp c«ng ty - Phª duyÖt ®iÒu lÖ vµ söa ®æi ®iÒu lÖ cña c«ng ty. - QuyÕt ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ v­ît qu¸ møc ph©n cÊp cho Héi ®ång qu¶n trÞ vµ ph­¬ng ¸n huy ®éng vèn dÉn ®Õn thay ®æi chñ së h÷u c«ng ty. - Bæ sung, thay thÕ, miÔn nhiÖm khen th­ëng, kû luËt c¸c thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ. - QuyÕt ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ v­ît qu¸ møc ph©n cÊp cho Héi ®ång qu¶n trÞ vµ ph­¬ng ¸n huy ®éng vèn dÉn ®Õn thay ®æi chñ së h÷u c«ng ty. - QuyÕt ®Þnh sö dông vèn cña c«ng ty ®Ó ®Çu t­ thµnh lËp ®¬n vÞ thµnh viªn do c«ng ty së h÷u toµn bé vèn ®iÒu lÖ v­ît qu¸ møc vèn ®Çu t­ thuéc thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång qu¶n trÞ; kiÕn nghÞ ng­êi thµnh lËp c«ng ty quyÕt ®Þnh viÖc gi¶i thÓ, chuyÓn ®æi së h÷u ®èi víi c¸c ®¬n vÞ nµy. d. Yªu cÇu Tæng gi¸m ®èc nép ®¬n yªu cÇu ph¸ s¶n khi c«ng ty l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n. e. C¸c quyÒn vµ nhiÖm vô kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ ®iÒu lÖ c«ng ty. * Ban kiÓm so¸t Ban kiÓm so¸t do Héi ®ång qu¶n trÞ thµnh lËp ®Ó gióp Héi ®ång qu¶n trÞ kiÓm tra, gi¸m s¸t tÝnh hîp ph¸p, chÝnh x¸c vµ trung thùc trong qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh, trong ghi chÐp sæ kÕ to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh vµ viÖc chÊp hµnh ®iÒu lÖ c«ng ty, nghÞ quyÕt, quyÕt ®Þnh cña héi ®ång qu¶n trÞ. Ban kiÓm so¸t thùc hiÖn nghiÖm thu do héi ®ång qu¶n trÞ giao, b¸o c¸o vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc héi ®ång qu¶n trÞ. *NhiÖm vô, quyÒn h¹n cña Tæng gi¸m ®èc a. X©y dùng kÕ ho¹ch hµng n¨m cña c«ng ty, ph­¬ng ¸n huy ®éng vèn, dù ¸n ®Çu t­, ph­¬ng ¸n liªn doanh, ®Ò ¸n tæ chøc qu¶n lý, quy chÕ qu¶n lý néi bé cña c«ng ty, quy ho¹ch ®µo t¹o lao ®éng, ph­¬ng ¸n phèi hîp kinh doanh gi÷a c¸c c«ng ty thµnh viªn vµ c¸c c«ng ty kh¸c tr×nh Héi ®ång qu¶n trÞ. b. X©y dùng c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt, tiªu chuÈn s¶n phÈm, ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc tr×nh héi ®ång qu¶n trÞ phª duyÖt; kiÓm tra c¸c ®¬n vÞ thuéc c«ng ty thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc, tiªu chuÈn, ®¬n gi¸ quy ®Þnh trong néi bé c«ng ty. c. §Ò nghÞ héi ®ång qu¶n trÞ bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, c¸ch chøc, ký hîp ®ång, chÊm døt ho¹t ®éng, khen th­ëng, kû luËt, quyÕt ®Þnh møc l­¬ng cña phã tæng gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng c«ng ty; quyÕt ®Þnh cö ng­êi ®¹i diÖn phÇn vèn gãp cña c«ng ty ë doanh nghiÖp kh¸c. d. QuyÕt ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t­, hîp ®ång mua b¸n tµi s¶n, vay, cho vay, thuª, cho thuª vµ c¸c hîp ®ång kinh tÕ kh¸c, gi¸ mua, gi¸ b¸n s¶n phÈm, dÞch vô cña c«ng ty theo ph©n cÊp, uû quyÒn cña Héi ®ång qu¶n trÞ vµ ®iÒu lÖ cña c«ng ty. e. Ký kÕt hîp ®ång d©n sù, kinh tÕ theo quy ®Þnh. g. QuyÕt ®Þnh tuyÓn chän, ký hîp ®ång, chÊm døt hîp ®ång hoÆc bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, khen th­ëng, kû luËt, quyÕt ®Þnh møc l­¬ng vµ phô cÊp ®èi víi c¸c chøc danh sau: - Gi¸m ®èc vµ kÕ to¸n tr­ëng c«ng ty thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp, ®¬n vÞ sù nghiÖp cña Tæng c«ng ty sau khi cã phª duyÖt cña Héi ®ång qu¶n trÞ. - Tr­ëng, phã phßng (ban) tæng c«ng ty. - Phã gi¸m ®èc c«ng ty thµnh viªn vµ ®¬n vÞ sù nghiÖp cña Tæng c«ng ty theo ®Ò nghÞ cña Gi¸m ®èc c«ng ty thµnh viªn vµ ®¬n vÞ sù nghiÖp. - C¸c chøc danh qu¶n lý kh¸c trong c«ng ty theo ph©n cÊp cña héi ®ång qu¶n trÞ. h. Tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh doanh, kÕ ho¹ch ®Çu t­; quyÕt ®Þnh c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiÕp thÞ vµ c«ng nghÖ; ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña c«ng ty nh»m thùc hiÖn c¸c nghÞ quyÕt vµ quyÕt ®Þnh cña héi ®ång qu¶n trÞ. i. B¸o c¸o tr­íc Héi ®ång qu¶n trÞ vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty; thùc hiÖn c«ng bè c«ng khai b¸o c¸o tµi chÝnh theo quy ®Þnh. k. ChÞu sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña Héi ®ång qu¶n trÞ, ban kiÓm so¸t, c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô theo quy ®Þnh. l. §­îc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt trong tr­êng hîp khÈn cÊp vµ ph¶i b¸o c¸o ngay víi héi ®ång qu¶n trÞ vµ c¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn. m. §­îc h­ëng chÕ ®é l­¬ng theo n¨m, møc tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng t­¬ng øng víi hiÖu qu¶ kinh doanh cña c«ng ty do Héi ®ång qu¶n trÞ hoÆc theo hîp ®ång ®· ký. n. C¸c quyÒn vµ nhiÖm vô kh¸c theo quy ®Þnh cña luËt, ®iÒu lÖ c«ng ty vµ theo quyÕt ®Þnh cña héi ®ång qu¶n trÞ. *H×nh thøc vµ néi dung tham gia qu¶n lý nhµ n­íc cña ng­êi lao ®éng - Ng­êi lao ®éng tham gia qu¶n lý c«ng ty th«ng qua c¸c h×nh thøc vµ tæ chøc sau: + §¹i héi toµn thÓ hoÆc ®¹i héi ®¹i biÓu c«ng nh©n viªn chøc ®­îc tæ chøc tõ tæ, ®éi, ph©n x­ëng, phßng ban ®Õn c«ng ty. + Tæ chøc c«ng ®oµn cña c«ng ty. + Ban thanh tra nh©n d©n. + Thùc hiÖn quyÒn kiÕn nghÞ, khiÕu n¹i, tè c¸o theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. - Néi dung tham gia qu¶n lý c«ng ty cña ng­êi lao ®éng: ng­êi lao ®éng cã quyÒn tham gia th¶o luËn, gãp ý tr­íc khi cÊp cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò sau: + Ph­¬ng h­íng, nhiÖm vô kÕ ho¹ch, biÖn ph¸p ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh, s¾p xÕp l¹i s¶n xuÊt cña c«ng ty. + Ph­¬ng ¸n cæ phÇn hãa, ®a d¹ng ho¸ së h÷u c«ng ty. + C¸c néi quy, quy chÕ cña c«ng ty liªn quan trùc tiÕp ®Õn quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña ng­êi lao ®éng. + C¸c biÖn ph¸p b¶o hé lao ®éng, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc, ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn, vÖ sinh m«i tr­êng, ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ng­êi lao ®éng cña c«ng ty. + Bá phiÕu th¨m dß tÝn nhiÖm ®èi víi c¸c chøc danh Chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ, thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ, Tæng gi¸m ®èc, phã tæng gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng. + Th«ng qua ®¹i héi toµn thÓ hoÆc ®¹i héi ®¹i biÓu c«ng nh©n viªn chøc vµ tæ chøc c«ng ®oµn, ng­êi lao ®éng cã quyÒn th¶o luËn vµ biÓu quyÕt c¸c vÊn ®Ò sau: Néi dung hoÆc söa ®æi bæ sung néi dung th¶o ­íc lao ®éng ký kÕt víi tæng gi¸m ®èc hoÆc gi¸m ®èc c«ng ty. Quy chÕ sö dông c¸c quü phóc lîi, khen th­ëng vµ c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch cña c«ng ty cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn quyÒn lîi vµ nhiÖm vô cña ng­êi lao ®éng. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ban thanh tra nh©n d©n. BÇu ban thanh tra nh©n d©n. 1.2.3.2. C«ng ty nhµ n­íc kh«ng cã héi ®ång qu¶n trÞ C«ng ty nhµ n­íc kh«ng cã héi ®ång qu¶n trÞ gåm: Gi¸m ®èc, c¸c phã gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng vµ bé m¸y gióp viÖc. Gi¸m ®èc C¸c ®éi s¶n xuÊt, ph©n x­ëng vµ c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc kh¸c V¨n phßng, c¸c phßng nghiÖp vô chøc n¨ng S¬ ®å 1.4. Tæ chøc doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng cã héi ®ång qu¶n trÞ Gi¸m ®èc lµ ng­êi ®iÒu hµnh c«ng ty, ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña c«ng ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ng­êi bæ nhiÖm, ng­êi ký hîp ®ång thuª vµ tr­íc ph¸p luËt vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn, nhiÖm vô ®­îc giao. Phã gi¸m ®èc lµ ng­êi gióp Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh c«ng ty theo ph©n c«ng vµ uû quyÒn cña Gi¸m ®èc, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc gi¸m ®èc vµ tr­íc ph¸p luËt vÒ nhiÖm vô ®­îc ph©n c«ng vµ uû quyÒn. KÕ to¸n tr­ëng cã nhiÖm vô tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty, gióp gi¸m ®èc gi¸m s¸t tµi chÝnh t¹i c«ng ty theo ph¸p luËt vÒ tµi chÝnh, kÕ to¸n; chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc gi¸m ®èc vµ tr­íc ph¸p luËt vÒ nhiÖm vô ®­îc ph©n c«ng vµ uû quyÒn. V¨n phßng vµ c¸c phßng, ban chuyªn m«n, nghiÖp vô cã chøc n¨ng tham m­u, gióp viÖc cho gi¸m ®èc, phã gi¸m ®èc trong qu¶n lý, ®iÒu hµnh c«ng viÖc. 1.2.4. Vai trß cña doanh nghiÖp nhµ n­íc Cã nh÷ng c¸ch nh×n kh¸c nhau vÒ vai trß cña DNNN. Tuú thuéc vµo hoµn c¶nh kinh tÕ, c¬ chÕ qu¶n lý vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ mµ c¸c DNNN ®­îc tæ chøc qu¶n lý vµ cã vai trß kh¸c nhau. C¸c DNNN ë ViÖt Nam ®· ®­îc thµnh lËp ho¹t ®éng qua nhiÒu thËp kû vµ kh¼ng ®Þnh vai trß cña m×nh qua nh÷ng mÆt sau: - Cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô c«ng céng cho x· héi mµ ë ®ã c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã lîi thÕ h¬n c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c. - Cung cÊp nh÷ng hµng ho¸, dÞch vô cÇn cho x· héi mµ c¸c doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c kh«ng thùc hiÖn, hoÆc kh«ng muèn lµm v× lý do kh¸c nh­ ®iÒu kiÖn kinh doanh kh«ng thuËn lîi, kinh doanh kh«ng cã l·i hoÆc l·i suÊt thÊp. - Thùc hiÖn t¹o viÖc lµm, t¹o thu nhËp cho mét lùc l­îng lín lao ®éng x· héi. - Khai th¸c c¸c tµi nguyªn, nguån lùc kinh tÕ cña ®Êt n­íc gãp phÇn b¶o ®¶m ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ ®ång bé vµ c©n ®èi. Nh­ vËy ta thÊy sù tån t¹i cña doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan ë mäi lÜnh vùc. C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng chØ cho phÐp khai th¸c nh÷ng nguån lùc quan träng cña ®Êt n­íc, cung cÊp cho x· héi mét phÇn quan träng t­ liÖu s¶n xuÊt vµ t­ liÖu tiªu dïng, ®Æc biÖt lµ trong hoµn c¶nh khã kh¨n mµ chóng còng ®ãng gãp to lín trong viÖc h×nh thµnh ®éi ngò lao ®éng kü thuËt vµ c¸n bé qu¶n lý ®ång thêi gãp phÇn h×nh thµnh c¬ së vËt chÊt ban ®Çu cho mét nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. Nh÷ng ®iÒu nµy t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt vµ quan träng cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung, cho nÒn c«ng nghiÖp ViÖt Nam nãi riªng trong giai ®o¹n ®æi míi, cho qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ hiÖn nay. C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng chØ lµ c«ng cô mµ cßn lµ chñ thÓ, lµ lùc l­îng chñ y._.Õu thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc trong thêi kú ®Çu. Vai trß cña DNNN Cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô c«ng céng cho x· héi Cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô cÇn cho x· héi. Thùc hiÖn t¹o viÖc lµm, t¹o thu nhËp cho mét lùc l­îng lín lao ®éng x· héi. Gãp phÇn ®¶m b¶o ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ ®ång bé vµ c©n ®èi. S¬ ®å 1.5. Vai trß cña doanh nghiÖp nhµ n­íc 1.2.5. C¸c quyÒn c¬ b¶n vµ nghÜa vô cña DNNN ho¹t ®éng kinh doanh Theo luËt doanh nghiÖp nhµ n­íc cña Quèc héi n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam sè 14/2003/QH 11 ngµy 26 th¸ng 11 n¨m 2003 th× quyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng kinh doanh thÓ hiÖn trªn ba lÜnh vùc sau: - QuyÒn vµ nghÜa vô ®èi víi tµi s¶n vµ vèn nhµ n­íc giao cho doanh nghiÖp. - QuyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp trong tæ chøc ho¹t ®éng. - QuyÒn vµ nghÜa vô vÒ tµi chÝnh. C¸c quyÒn vµ nghÜa vô nµy ®­îc s¬ l­îc nh­ sau: 1.2.5.1. QuyÒn vµ nghÜa vô cña DNNN ®èi víi tµi s¶n vµ vèn Nhµ n­íc giao cho doanh nghiÖp. QuyÒn: 1. Chiếm hữu, sử dụng vốn và tài sản của công ty để kinh doanh, thực hiện các lợi ích hợp pháp từ vốn và tài sản của công ty. 2. Định đoạt đối với vốn và tài sản của công ty theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan. 3. Sử dụng và quản lý các tài sản Nhà nước giao, cho thuê là đất đai, tài nguyên theo quy định của pháp luật về đất đai, tài nguyên. 4. Nhà nước không điều chuyển vốn nhà nước đầu tư tại công ty và vốn, tài sản của công ty theo phương thức không thanh toán, trừ trường hợp quyết định tổ chức lại công ty hoặc thực hiện mục tiêu cung ứng sản phẩm, dịch vụ công Ých. NghÜa vô: 1. Bảo toàn và phát triển vốn nhà nước và vốn công ty tự huy động, chịu trách nhiệm về các khoản nợ và các nghĩa vụ tài sản khác của công ty trong phạm vi số tài sản của công ty. 2. Người đại diện chủ sở hữu nhà nước chịu trách nhiệm về các khoản nợ và các nghĩa vụ tài sản khác của công ty trong phạm vi số vốn của Nhà nước đầu tư tại công ty. 3. Định kỳ đánh giá lại tài sản của công ty theo quy định của Chính phủ. 1.2.5.2. QuyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong tæ chøc ho¹t ®éng. QuyÒn: 1. Chủ động tổ chức sản xuất, kinh doanh, tổ chức bộ máy quản lý theo yêu cầu kinh doanh và bảo đảm kinh doanh có hiệu quả. 2. Kinh doanh những ngành, nghề mà pháp luật không cấm; mở rộng quy mô kinh doanh theo khả năng của công ty và nhu cầu của thị trường trong nước và ngoài nước. 3. Tìm kiếm thị trường, khách hàng trong nước và ngoài nước và ký kết hợp đồng. 4. Tự quyết định giá mua, giá bán sản phẩm, dịch vụ, trừ những sản phẩm, dịch vụ công ích và những sản phẩm, dịch vụ do Nhà nước định giá thì theo mức giá hoặc khung giá do Nhà nước quy định. 5. Quyết định các dự án đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư; sử dụng vốn, tài sản của công ty để liên doanh, liên kết, góp vốn vào doanh nghiệp khác trong nước; thuê, mua một phần hoặc toàn bộ công ty khác. 6. Sử dụng vốn của công ty hoặc vốn huy động để đầu tư thành lập công ty trách nhiệm hữu hạn nhà nước một thành viên; cùng với các nhà đầu tư khác thành lập công ty cổ phần hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn có hai thành viên trở lên. 7. Mở chi nhánh, văn phòng đại diện ở trong nước và nước ngoài. 8. Xây dựng, áp dụng các định mức lao động, vật tư, đơn giá tiền lương và chi phí khác trên cơ sở bảo đảm hiệu quả kinh doanh của công ty và phù hợp với quy định của pháp luật. 9. Tuyển chọn, thuê, bố trí, sử dụng, đào tạo, kỷ luật, cho thôi việc đối với lao động, lựa chọn các hình thức trả lương, thưởng phù hợp với yêu cầu kinh doanh và có các quyền khác theo các quy định của pháp luật về lao động. 10. Có các quyền kinh doanh khác theo nhu cầu thị trường phù hợp với quy định của pháp luật. NghÜa vô: 1. Kinh doanh đúng ngành, nghề đã đăng ký; bảo đảm chất lượng sản phẩm và dịch vụ do công ty thực hiện theo tiêu chuẩn đã đăng ký. 2. Đổi mới, hiện đại hoá công nghệ và phương thức quản lý để nâng cao hiệu quả và khả năng cạnh tranh. 3. Bảo đảm quyền và lợi ích của người lao động theo quy định của pháp luật về lao động, bảo đảm quyền tham gia quản lý công ty của người lao động. 4. Tuân theo các quy định của Nhà nước về quốc phòng, an ninh, văn hoá, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ tài nguyên và môi trường. 5. Thực hiện chế độ kế toán, kiểm toán và báo cáo tài chính, báo cáo thống kê theo quy định của pháp luật và theo yêu cầu của chủ sở hữu nhà nước. 6. Chịu sự giám sát, kiểm tra của chủ sở hữu nhà nước; chấp hành các quyết định về thanh tra của cơ quan tài chính và cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. 7. Chịu trách nhiệm trước người đầu tư vốn về việc sử dụng vốn để đầu tư thành lập doanh nghiệp khác. 8. Thực hiện các nghĩa vụ khác trong kinh doanh theo quy định của pháp luật. 1.2.5.3. QuyÒn vµ nghÜa vô vÒ tµi chÝnh QuyÒn: 1. Huy động vốn, vay vốn ®Ó kinh doanh theo quy định của pháp luật. 2. Chủ động sử dụng vốn ®Ó kinh doanh, được sử dụng và quản lý các quỹ của công ty theo quy định của pháp luật. 3. Quyết định trích khấu hao tài sản cố định theo nguyên tắc bảo đảm bù đắp hao mòn của tài sản cố định và không thấp hơn tỷ lệ trích khấu hao tối thiểu do Chính phủ quy định. 4. Được hưởng các chế độ trợ cấp, trợ giá hoặc các chế độ ưu đãi khác của Nhà nước khi thực hiện các nhiệm vụ hoạt động công ích, quốc phòng, an ninh, phòng chống thiên tai hoặc cung cấp sản phẩm, dịch vụ theo chính sách giá của Nhà nước không đủ bù đắp chi phí sản xuất sản phẩm, dịch vụ này của công ty. 5. Được chi thưởng sáng kiến đổi mới, cải tiến kỹ thuật, quản lý và công nghệ; thưởng tăng năng suất lao động; thưởng tiết kiệm vật tư và chi phí. 6. Được hưởng các chế độ ưu đãi đầu tư, tái đầu tư theo quy định của pháp luật. 7. Từ chối và tố cáo mọi yêu cầu cung cấp các nguồn lực không được pháp luật quy định của bất kỳ cá nhân, cơ quan hay tổ chức nào, trừ những khoản tự nguyện đóng góp vì mục đích nhân đạo và công ích. 8. Sau khi hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế, chuyển lỗ theo quy định của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp và các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật, trích lập quỹ dự phòng tài chính; phần lợi nhuận thực hiện còn lại được phân chia theo nguồn vốn nhà nước đầu tư và nguồn vốn công ty tự huy động . NghÜa vô: 1. Kinh doanh có lãi, bảo đảm chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận trên vốn nhà nước đầu tư do đại diện chủ sở hữu giao; đăng ký, kê khai và nộp đủ thuế; thực hiện nghĩa vụ đối với chủ sở hữu và các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật. 2. Quản lý, sử dụng có hiệu quả vốn kinh doanh bao gồm cả phần vốn đầu tư vào công ty khác (nếu có), tài nguyên, đất đai và các nguồn lực khác do Nhà nước giao, cho thuê. 3. Sử dụng vốn và các nguồn lực khác để thực hiện các nhiệm vụ đặc biệt khác khi Nhà nước yêu cầu. 4. Chấp hành đầy đủ chế độ quản lý vốn, tài sản, các quỹ, chế độ hạch toán kế toán, kiểm toán theo quy định của pháp luật; chịu trách nhiệm về tính trung thực và hợp pháp đối với các hoạt động tài chính của công ty. 5. Thực hiện chế độ báo cáo tài chính, công khai tài chính hàng năm và cung cấp các thông tin cần thiết để đánh giá trung thực về hiệu quả hoạt động của công ty. 1.3 §æi míi doanh nghiÖp nhµ n­íc 1.3.1. NhËn thøc chung vÒ ®æi míi doanh nghiÖp Trong h¬n m­êi n¨m qua §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· thùc hiÖn nhiÒu chñ ch­¬ng, biÖn ph¸p tÝch cùc nh»m ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp nhµ n­íc. Trong bèi c¶nh thÕ giíi cã nhiÒu diÔn biÕn phøc t¹p vµ nÒn kinh tÕ cßn nhiÒu khã kh¨n gay g¾t, doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· v­ît qua nhiÒu thö th¸ch, ®øng v÷ng vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn, gãp phÇn quan träng vµo thµnh tùu to lín vµo sù nghiÖp ®æi míi vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc; ®­a n­íc ta ra khái khñng ho¶ng kinh tÕ – x· héi, chuyÓn sang thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· chi phèi ®­îc c¸c ngµnh lÜnh vùc then chèt vµ s¶n phÈm thiÕt yÕu cña nÒn kinh tÕ; gãp phÇn chñ yÕu ®Ó kinh tÕ nhµ n­íc thùc hiÖn ®­îc vai trß chñ ®¹o, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, t¨ng thÕ vµ lùc cña ®Êt n­íc. Doanh nghiÖp nhµ n­íc chiÕm tû träng lín trong tæng s¶n phÈm trong n­íc, trong tæng thu ng©n s¸ch, kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ c«ng tr×nh hîp t¸c ®Çu t­ víi n­íc ngoµi; lµ lùc l­îng quan träng trong thùc hiÖn chÝnh s¸ch x· héi, kh¾c phôc c«ng Ých thiÕt yÕu cho x· héi, quèc phßng, an ninh. Doanh nghiÖp ngµy cµng thÝch øng víi c¬ chÕ thÞ tr­êng; n¨ng lùc s¶n xuÊt tiÕp tôc t¨ng; c¬ cÊu ngµy cµng hîp lý h¬n; tr×nh ®é vµ c«ng nghÖ qu¶n lý cã nghiÒu tiÕn bé; hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh tõng b­íc ®­îc n©ng lªn; ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng tõng b­íc ®­îc c¶i thiÖn. §¹t ®­îc kÕt qu¶ trªn lµ nhê cã ®­êng lèi ®æi míi ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc; sù chØ ®¹o thùc hiÖn kiªn tr× cña chÝnh phñ vµ c¸c cÊp, c¸c ngµnh; sù cè g¾ng phÊn ®Êu v­ît qua khã kh¨n, thö th¸ch ®Ó v­¬n lªn cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, cña ®éi ngò c¸n qu¶n lý vµ ng­êi lao ®éng trong c¬ chÕ míi. Tuy nhiªn doanh nghiÖp nhµ n­íc còng cßn nh÷ng mÆt h¹n chÕ yÕu kÐm, cã mÆt rÊt nghiªm träng nh­ : quy m« cßn nhá, c¬ cÊu cßn nhiÒu bÊt hîp lý, ch­a thËt tËp chung vµo nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt; nh×n chung, tr×nh ®é c«ng nghÖ cßn l¹c hËu, qu¶n lý cßn yÕu kÐm, ch­a thËt sù tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt kinh doanh; kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ch­a t­¬ng xøng víi c¸c nguån lùc ®· cã vµ sù hç trî, ®Çu t­ cña nhµ n­íc; hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cßn thÊp, nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n t¨ng lªn, lao ®éng thiÕu viÖc lµm vµ d«i d­ cßn lín. HiÖn nay doanh nghiÖp nhµ n­íc ®ang ®øng tr­íc th¸ch thøc gay g¾t cña yªu cÇu ®æi míi, ph¸t triÓn vµ chñ ®éng héi nhËp. Nh÷ng h¹n chÕ, yÕu kÐm cña doanh nghiÖp nhµ n­íc cã nguyªn nh©n kh¸ch quan, nh­ng chñ yÕu lµ do nguyªn nh©n chñ quan: ch­a cã sù thèng nhÊt cao trong nhËn thøc vÒ vai trß, vÞ trÝ cña kinh tÕ nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp nhµ n­íc yªu cÇu vÒ gi¶i ph¸p s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp nhµ n­íc; nhiÒu vÊn ®Ò ch­a râ ®Ó thùc tiÔn kÕt luËn. Qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc cßn nhiÒu yÕu kÐm, v­íng m¾c; c¶i c¸ch hµnh chÝnh chËm. C¬ chÕ chÝnh s¸ch cßn nhiÒu bÊt cËp, ch­a ®ång bé, cßn nhiÒu ®iÓm ch­a phï hîp víi kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, ch­a t¹o ®­îc ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy c¸n bé vµ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh; mét bé phËn c¸n bé doanh nghiÖp nhµ n­íc ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ n¨ng lùc vµ phÈm chÊt. Sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ chØ ®¹o cña chÝnh phñ ®èi víi viÖc ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp nhµ n­íc ch­a t­¬ng xøng víi nhiÖm vô quan träng vµ phøc t¹p nµy. Tæ chøc vµ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña §¶ng t¹i doanh nghiÖp chËm ®­îc ®æi míi. 1.3.2. Nh÷ng quan ®iÓm chØ ®¹o trong ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Kinh tÕ Nhµ n­íc cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc gi÷ v÷ng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, chÝnh trÞ x· héi cña ®Êt n­íc. Doanh nghiÖp Nhµ n­íc (gåm doanh nghiÖp Nhµ n­íc gi÷ 100% vèn vµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc gi÷ cæ phÇn chi phèi) ph¶i kh«ng ngõng ®­îc ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶, gi÷ vÞ trÝ then chèt trong nÒn kinh tÕ, lµm c«ng cô vËt chÊt quan träng ®Ó Nhµ n­íc ®Þnh h­íng vµ ®iÒu tiÕt vÜ m«, lµm lùc l­îng nßng cèt, gãp phÇn chñ yÕu ®Ó kinh tÕ Nhµ n­íc thùc hiÖn vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, lµ chñ lùc trong héi nhËp kinh tÕ Quèc tÕ. ViÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc ph¶i cã quan ®iÓm toµn diÖn c¶ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi; trong ®ã, lÊy suÊt sinh lêi trªn vèn lµ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp kinh doanh, lÊy kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi lµm tiªu chuÈn chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp c«ng Ých. Kiªn quyÕt ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Ó doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã c¬ cÊu hîp lý, tËp trung vµo nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt vµ ®Þa bµn quan träng, chiÕm thÞ phÇn ®ñ lín ®èi víi c¸c s¶n pÈm, dÞch vô chñ yÕu; kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i gi÷ tØ träng lín trong tÊt c¶ c¸c ngµnh, lÜnh vùc, s¶n phÈm cña nÒn kinh tÕ. §¹i bé phËn doanh nghiÖp Nhµ n­íc ph¶i cã quy m« võa vµ lín, c«ng nghÖ tiªn tiÕn; mét bé phËn cÇn thiÕt cã quy m« nhá ®Ó kinh doanh nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô thiÕt yÕu, nhÊt lµ ë vïng n«ng th«n, miÒn nói, vïng s©u, vïng xa. ChuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc sang ho¹t ®éng chÕ ®é c«ng ty; ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ nh÷ng doanh nghiÖp mµ Nhµ n­íc kh«ng cÇn thiÕt gi÷ 100% vèn, xem ®ã lµ kh©u quan träng ®Ó t¹o chuyÓn biÕn c¬ b¶n trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp Nhµ n­íc. TiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ®Ó doanh nghiÖp Nhµ n­íc kinh doanh tù chñ, chÞu tr¸ch nhiÖm, hîp t¸c vµ c¹nh tranh b×nh ®¼ng theo ph¸p luËt. B¶o hé cÇn thiÕt, cã ®iÒu kiÖn ®èi víi nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc, s¶n phÈm quan träng. Thùc hiÖn ®éc quyÒn Nhµ n­íc trong lÜnh vùc cÇn thiÕt, nh­ng kh«ng ®éc quyÒn Nhµ n­íc thµnh ®éc quyÒn doanh nghiÖp. Xo¸ bao cÊp, ®ång thêi cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ ®óng ®¾n vµ hç trî phï hîp ®èi víi ngµnh, lÜnh vùc, s¶n phÈm cÇn ­u tiªn ph¸t triÓn. Ph©n biÖt râ chøc n¨ng cña c¬ quan ®¹i diÖn quyÒn chñ së h÷u cña Nhµ n­íc víi chøc n¨ng ®iÒu hµnh s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp. Giao quyÒn quyÕt ®Þnh nhiÒu h¬n ®i ®«i víi ®ßi hái tr¸ch nhiÖm cao h¬n ®èi víi ®¹i diÖn trùc tiÕp chñ së h÷u t¹i doanh nghiÖp. ViÖc tiÕp tôc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch vµ còng lµ nhiÖm vô chiÕn l­îc, l©u dµi víi nhiÒu khã kh¨n, phøc t¹p, míi mÎ. §èi víi nh÷ng vÊn ®Ò ®· râ, ®· cã nghÞ quyÕt th× ph¶i khÈn tr­¬ng, kiªn quyÕt triÓn khai thùc hiÖn; nh÷ng vÊn ®Ò ch­a râ th× ph¶i tæ chøc thÝ ®iÓm, võa lµm vµ rót kinh nghiÖm, kÞp thêi uèn n¾n nh÷ng sai sãt, lÖch l¹c ®Ó cã b­íc ®i thÝch hîp, tÝch cùc nh­ng v÷ng ch¾c. T¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng ë tÊt c¶ c¸c cÊp, c¸c ngµnh ®èi víi viÖc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp Nhµ n­íc. §æi míi ph­¬ng thøc l·nh ®¹o cña tæ chøc c¬ së §¶ng, ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña ng­êi lao ®éng vµ vai trß cña c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng trong doanh nghiÖp. 1.3.3. Môc tiªu S¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn, n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Ó doanh nghiÖp Nhµ n­íc gãp phÇn quan trong ®¶m b¶o c¸c s¶n phÈm, dÞch vô c«ng Ých thiÕt yÕu cña x· héi vµ nhu cÇu cÇn thiÕt cña quèc phßng, an ninh, lµ lùc l­îng nßng cèt ®Èy nhanh t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ t¹o nÒn t¶ng cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. 1.3.4. NhiÖm vô 5 n¨m 2006-2010 S¾p xÕp, ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ nhiÖm vô träng t©m trong c«ng t¸c chØ ®¹o cña chÝnh phñ. §Õn nay, qu¸ tr×nh nµy cµng ®i vµo chiÒu s©u, t¹o b­íc chuyÓn biÕn quan träng, gãp phÇn t¨ng tr­ëng thóc ®Èy cña nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn nh÷ng th¸ch thøc vÉn rÊt lín, con ®­êng phÝa tr­íc cßn nhiÒu gËp gÒnh… *.Nh÷ng “mÆt ®­îc” quan träng cña c«ng t¸c ®æi míi tõ nh÷ng n¨m(2001-2005) Theo ban chØ ®¹o ®æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc “c¸i ®­îc” tr­íc tiªn lµ hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quyÒn vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®èi víi doanh nghiÖp hiÖn nay ®· söa ®æi, bæ sung, hoµn thiÖn, ®Ò cao tÝnh tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. Theo ph¸t biÓu cña «ng Lª TuÊn Anh víi b¸o chÝ (5/3/2006) : Mét trong nh÷ng mÆt ®­îc quan träng cña c«ng t¸c ®æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ ®· ®­a ra c¸c m« h×nh tæ chøc qu¶n lý míi nh­ : ký hîp ®ång víi tæng gi¸m ®èc hoÆc gi¸m ®èc ®Ó ®iÒu hµnh doanh nghiÖp, c¸c tæng c«ng ty nhµ n­íc thùc hiÖn theo m« h×nh c«ng ty mÑ- c«ng ty con, h×nh thµnh tæng c«ng ty ®Çu t­ vµ kinh doanh vèn Nhµ n­íc ®Ó chuyÓn tõ c¬ chÕ Nhµ n­íc cÊp vèn sang ®Çu t­ vèn cho doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn s¾p xÕp, ®æi míi doanh nghiÖp. §Õn nay ®· c¬ b¶n hoµn thµnh viÖc c¬ cÊu l¹i doanh nghiÖp, gi¶m m¹nh c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç, tËp trung h¬n vµo nh÷ng ngµnh lÜnh vùc then chèt. DNNN hiÖn ®ang ®ãng gãp gÇn 40% GDP cña c¶ n­íc, tiÕp tôc gi÷ vai trß lßng cèt trong nÒn kinh tÕ, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thiÕt yÕu cho quèc phßng, a ninh, c¸c dÞch vô c«ng céng… qu¸ tr×nh s¾p xÕp, ®æi míi n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ngµy cµng ®i vµo chiÒu s©u cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn phï hîp. TÝnh tõ n¨m 2001-2005, c¶ n­íc ®· tiÕn hµnh s¾p xÕp l¹i 5.655 doanh nghiÖp, 2.347 DNNN ®· ®­îc cæ phÇn ho¸. Sau khi s¾p xÕp l¹i gÇn 7.330 sè doanh nghiÖp chuyÓn ®æi së h÷u. Riªng n¨m 2005, tû lÖ doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ chiÕm 72% tæng sè doanh nghiÖp ®­îc s¾p xÕp l¹i. ViÖc s¾p xÕp ®· gãp phÇn æn ®Þnh kinh tÕ x· héi, n©ng cao hiÖu qu¶ n¨ng lùc s¶n xuÊt, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng vµ søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp, sè c«ng ty lµm ¨n cã l·i chiÕm tíi 83%. Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ®· t¹o ra b­íc ®ét ph¸ trong s¶n xuÊt kinh doanh, h×nh thµnh DNNN cã nhiÒu chñ së h÷u, vèn vµ tµi s¶n nhµ n­íc ®­îc sö dông cã hiÖu qña h¬n, thu hót thªm nguån vèn cña x· héi vµo ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, t¹o ®éng lùc míi cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. HiÖn nay vÉn cßn kho¶ng 10% DNNN lµm ¨n thua lç vµ 7% hßa vèn. Mét con sè kh«ng lín so víi tæng sè doanh nghiÖp lµm ¨n hiÖu qu¶, nh­ng ®Ó gi¶i quyÕt kh¾c phôc l¹i lµ ®iÒu kh«ng dÔ dµng. §¸ng lo ng¹i, trong sè 20 tæng c«ng ty nhµ n­íc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh thÊp, lç luü kÕ lín, khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, th× cã 6 tæng c«ng ty lµ cµ phª, mÝa ®­êng I vµ II, d©u t»m t¬, XDCT giao th«ng 5, XD ®­êng thuû ®· mÊt toµn bé vèn Nhµ n­íc. Theo ®¸nh gi¸ cña ban chØ ®¹o ®æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp, mÆc dï DNNN ®· ®­îc s¾p xÕp l¹i nh­ng quy m« ch­a lín, cßn nhiÒu doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong ngµnh, lÜnh vùc mµ nhµ n­íc kh«ng cÇn chi phèi, doanh nghiÖp vÉn cã t­ t­ëng tr«ng trê vµo sù hç trî, bao cÊp cña Nhµ n­íc, cã tæng c«ng ty kh«ng ph¸t huy ®­îc vai trß nßng cèt, chi phèi trong phµm vi ngµnh, lÜnh vùc cña m×nh. §Æc biÖt, mét sè tæng c«ng ty l·nh ®¹o, nhiÒu vô tiªu cùc tham nhòng lín xµy ra lµm ¶nh h­ëng tíi uy tÝn vµ ph¸t triÓn chung cña DNNN. *.NhiÖm vô trong nh÷ng n¨m( 2006-2010) Tr­íc nh÷ng thùc tr¹ng trªn nhiÖm vô ®Æt ra (theo ph¸t biÓu cña «ng Hå Xu©n Hïng phã tr­ëng ban chØ ®¹o vµ ®æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp víi b¸o chÝ ngµy 5/3/2006): C«ng t¸c s¾p xÕp, ®æi míi, vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña DNNN sÏ tiÕp tôc ®­îc ®Èy m¹nh, ®Æc biÖt lµ triÓn khai m¹nh mÏ cæ phÇn ho¸. Theo ®ã cuèi n¨m 2006 c¶ n­íc sÏ cã kho¶ng 1800 doanh nghiÖp do Nhµ n­íc gi÷ 100% vèn, 900 DNNN ®· cæ phÇn ho¸ nh­ng Nhµ n­íc gi÷ cæ phÇn chi phèi vµ 700 DNNN ®· tiÕn hµnh cæ phÇn mµ Nhµ n­íc kh«ng gi÷ cæ phÇn chi phèi. Còng theo ph­¬ng ¸n ®· ®­îc phª duyÖt trong n¨m 2006 c¶ n­íc cã 8 tËp toµn kinh tÕ vµ 93 tæng c«ng ty Nhµ n­íc. TËp trung chñ yÕu ë nh÷ng ngµnh lÜnh vùc then chèt. Hoµn thµnh c¬ b¶n viÖc s¾p xÕp, ®iÒu chØnh c¬ cÊu doanh nghiÖp Nhµ n­íc hiÖn cã; cæ phÇn ho¸ nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc mµ Nhµ n­íc kh«ng gi÷ 100% vèn; s¸t nhËp, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶; giao, b¸n, kho¸n kinh doanh, cho thuª c¸c doanh nghiÖp cã quy m« nhá, kh«ng cæ phÇn ho¸ ®­îc vµ n­íc kh«ng cÇn n¾m gi÷. Thùc hiÖn chÕ ®é c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc gi÷ 100% vèn. Söa ®æi, bæ sung c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, h×nh thµnh khung ph¸p lý ®ång bé ®¶m b¶o quyÒn tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc. §æi míi vµ lµnh m¹nh ho¸ tµi ch×nh doanh nghiÖp, gi¶i quyÕt c¬ b¶n nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n, lao ®«ng d«i d­ vµ cã gi¶i ph¸p ng¨n chÆn t×nh tr¹ng t¸i ph¸t. §æi míi vµ n©ng cao hiÖu qña ho¹t ®éng cñ c¸c tæng c«ng ty Nhµ n­íc; x©y dùng mét sè tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh. §Çu t­ ph¸t triÓn vµ thµnh lËp míi doanh nghiÖp Nhµ n­íc cÇn thiÕt vµ cã ®ñ ®iÒu kiÖn ë nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt, ®Þa bµn quan träng. §æi míi vµ hiÖn ®¹i ho¸ mét b­íc quan träng c«ng nghÖ vµ qu¶n lý cña ®¹i bé phËn doanh nghiÖp Nhµ n­íc. 1.3.5. nh÷ng gi¶i ph¸p thùc hiÖn §Ó thùc hiÖn ®­îc nh÷ng môc tiªu vµ nhiÖm vô trªn §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn sau: 1.3.5.1. §Þnh h­íng s¾p xÕp, ph¸t triÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng kinh doanh vµ ho¹t ®éng c«ng Ých. a. §èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng kinh doanh. Nhµ n­íc gi÷ 100% vèn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ®éc quyÒn Nhµ n­íc, bao gåm: vËt liÖu næ, ho¸ chÊt ®éc, chÊt phãng x¹, hÖ thèng truyÒn t¶i ®iÖn Quèc gia, m¹ng trôc th«ng tin Quèc gia vµ Quèc tÕ, s¶n xuÊt thuèc l¸ ®iÕu. Nhµ n­íc gi÷ cæ phÇn chi phèi hoÆc 100% vèn ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng kinh doanh trong c¸c ngµnh vµ lÜnh vùc: b¸n bu«n l­¬ng thùc, b¸n bu«n x¨ng dÇu, s¶n xuÊt ®iÖn, khai th¸c c¸c kho¸ng s¶n quan träng, s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ, ®iÖn tö, c«ng nghÖ th«ng tin, s¶n xuÊt kim lo¹i ®en, kim lo¹i mµu, s¶n xuÊt ho¸ chÊt c¬ b¶n, ph©n ho¸ häc, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, s¶n xuÊt xi m¨ng, c«ng nghÖ x©y dùng, s¶n xuÊt mét sè hµng tiªu dïng va c«ng nghÖ thùc phÈm quan träng, s¶n xuÊt ho¸ d­îc, thuèc ch÷a bÖnh, vËn t¶i hµng kh«ng, ®­êng s¾t, viÔn d­¬ng, kinh doanh tiÒn tÖ, b¶o hiÓm, sæ sè kiÕn thiÕt, dÞch vô viÔn th«ng c¬ b¶n; chñ yÕu lµ kinh doanh víi quy m« lín, cã ®ãng gãp lín vµo ng©n s¸ch, ®i s©u trong viÖc øng dông c«ng nghÖ mòi nhän, c«ng nghÖ cao vµ gãp phÇn quan träng trong æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«. Nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh b¶o ®¶m nhu cÇu thiÕt yÕu cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña ®ång bµo n«ng th«n, ®ång bµo c¸c d©n téc miÒn nói, vïng s©u, vïng cao. Nhµ n­íc gi÷ cæ phÇn ®Æc biÖt trong mét sè tr­êng hîp cÇn thiÕt. ChuyÓn c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc mµ Nhµ n­íc gi÷ 100% vèn sang h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét chñ së h÷u lµ Nhµ n­íc hoÆc c«ng ty cæ phÇn gåm c¸c cæ ®«ng lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. C¨n cø vµo ®Þnh h­íng trªn ®©y, ChÝnh phñ chØ ®¹o rµ so¸t, phª duyÖt ph©n lo¹i cô thÓ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc hiÖn cã ®Ó triÓn khai thùc hiÖn vµ tõng thêi kú xem xÐt ®iÒu chØnh ®Þnh h­íng ph©n lo¹i doanh nghiÖp cho phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Doanh nghiÖp Nhµ n­íc thuéc c¸c tæ chøc cña §¶ng thùc hiÖn s¾p xÕp nh­ mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Doanh nghiÖp thuéc c¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi ®¨ng ký ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp. - ViÖc thµnh lËp míi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu sÏ thùc hiÖn d­íi h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn. ChØ thµnh lËp míi doanh nghiÖp 100% vèn Nhµ n­íc ®èi víi nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc mµ Nhµ n­íc cÇn gi÷ ®éc quyÒn, hoÆc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c kh«ng muèn hay kh«ng cã kh¶ n¨ng tham gia. b. §èi víi doanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých Nhµ n­íc gi÷ 100% vèn ®èi víi doanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých trong c¸c lÜnh vùc: in b¹c vµ chøng chØ cã gi¸; ®iÒu hµnh bay; b¶o ®¶m hµng h¶i; kiÓm so¸t vµ ph©n phèi tÇn sè v« tuyÕn ®iÖn; s¶n xuÊt, söa ch÷a vò khÝ, khÝ tµi, trang bÞ chuyªn dông dïng cho quèc phßng, an ninh; doanh nghiÖp ®­îc giao thùc hiÖn nhiÖm vô quèc phßng ®Æc biÖt vµ c¸c doanh nghiÖp t¹i c¸c ®Þa bµn chiÕn l­îc quan träng kÕt hîp kinh tÕ víi quèc phßng theo quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ. C¸c doanh nghiÖp cña qu©n ®éi vµ c«ng an ®­îc s¾p xÕp vµ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng nµy. Nhµ n­íc gi÷ 100% vèn ho¨c cæ phÇn chi phèi ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp c«ng Ých ®ang ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc: kiÓm ®Þnh kü thuËt ph­¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi lín; s¶n xuÊt s¸ch gi¸o khoa, s¸ch b¸o chÝnh trÞ, phim thêi sù vµ tµi liÖu; qu¶n lý, b¶o tr× hÖ thèng ®­êng s¾t Quèc gia, s©n bay; qu¶n lý thñy n«ng ®Çu nguån; trång vµ b¶o vÖ rõng ®Çu nguån; tho¸t n­íc ë ®« thÞ lín; ¸nh s¸ng ®­êng phè; qu¶n lý b¶o tr× hÖ thèng ®­êng bé, bÕn xe, ®­êng thuû quan träng; s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ cung øng dÞch vô kh¸c theo qui ®Þnh cña ChÝnh phñ. Trong tõng thêi kú, ChÝnh phñ xem xÐt, ®iÒu chØnh ®Þnh h­íng ph©n lo¹i doanh nghiÖp cho phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých hiÖn cã, ChÝnh phñ c¨n cø vµo ®Þnh h­íng trªn ®©y ®Ó chØ ®¹o rµ so¸t vµ phª duyÖt ph©n lo¹i cô thÓ ®Ó triÓn khai thùc hiÖn. Nh÷ng doanh nghiÖp c«ng Ých ®ang ho¹t ®éng kh«ng thuéc diÖn nªu trªn sÏ ®­îc s¾p xÕp l¹i. ViÖc thµnh lËp míi doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng c«ng Ých ph¶i ®­îc xem xÐt chÆt chÏ, ®óng ®Þnh h­íng, cã yªu cÇu vµ cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt. KhuyÕn khÝch nh©n d©n vµ c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô c«ng Ých mµ x· héi cÇn mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. 1.3.5.2. Söa ®æi, bæ sung c¬ chÕ, chÝnh s¸ch. a. §èi víi doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh Doanh nghiÖp tù chñ quyÕt ®Þnh kinh doanh theo quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng phï hîp víi môc tiªu vµ ®iÒu lÖ ho¹t ®éng. Xo¸ bá bao cÊp ®èi víi doanh nghiÖp. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi c¸c ngµnh, vïng, c¸c s¶n phÈm dÞch vô cÇn ­u tiªn hoÆc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ. Ban hµnh luËt c¹nh tranh ®Ó b¶o vÖ vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ c¹nh tranh hîp t¸c b×nh ®¼ng trong khu«n khæ cña ph¸p luËt chung. §èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ®éc quyÒn cã qui ®Þnh kiÓm so¸t gi¸, vµ ®iÒu tiÕt kinh doanh vµ cÇn tæ chøc mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc cïng c¹nh tranh b×nh ®¼ng. Nhµ n­íc ban hµnh tiªu trÝ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vµ c¬ chÕ gi¸m s¸t doanh nghiÖp Nhµ n­íc. §æi míi chÕ ®é kÕ to¸n, kiÓm to¸n, chÕ ®é b¸o c¸o, th«ng tin, thùc hiÖn c«ng khai ho¹t ®éng kinh doanh vµ tµi chÝnh doanh nghiÖp. - VÒ vèn: doanh nghiÖp ®­îc tiÕp cËn vµ thu hót c¸c nguån vèn trªn thÞ tr­êng ®Ó ph¸t triÓn kinh doanh; ®­îc chñ ®éng xö lý c¸c tµi s¶n d­ thõa, vËt t­, hµng ø ®äng. - VÒ ®Çu t­: t¨ng thªm quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong quyÕt ®Þnh ®Çu t­ trªn c¬ së chiÕn l­îc, quy ho¹ch ph¸t triÓn ®­îc phª duyÖt. - VÒ ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ: Doanh nghiÖp ®­îc ¸p dông c¸c chÕ ®é ­u ®·i ®èi víi ng­êi cã ®ãng gãp vµo ®æi míi c«ng nghÖ mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc cho doanh nghiÖp; chi phÝ nµy ®­îc h¹ch to¸n vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, hç trî doanh nghiÖp ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ. - VÒ lao ®éng, tiÒn l­¬ng: Doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh viÖc tuyÓn chän lao ®éng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt chÕ ®é ®èi víi ng­êi lao ®éng do m×nh tuyÓn dông kh«ng cã viÖc lµm b»ng c¸c nguån kinh phÝ cña doanh nghiÖp; ®­îc tù chñ trong viÖc tr¶ tiÒn l­¬ng va tiÒn th­ëng trªn c¬ së n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. - VÒ c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp: Doanh nghiÖp chñ ®éng lùa chän vµ bè trÝ c¸n bé qu¶n lý theo h­íng qu¶n lý lµ thi tuyÓn; c¬ quan Nhµ n­íc vµ tæ chøc cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh bæ nhiÖm c¸n bé chñ chèt cña doanh nghiÖp. Nhµ n­íc cã c¬ chÕ khuyÕn khÝch vËt chÊt, tinh thÇn, ®ång thêi n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp. - VÒ thanh tra, kiÓm tra: Hµng n¨m doanh nghiÖp ph¶i ®­îc kiÓm to¸n, kÕt qu¶ kiÓm to¸n lµ c¨n cø ph¸p lý vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. C¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc ph¶i cã ch­¬ng tr×nh kiÓm tra, kiÓm tra ®Þnh kú ®èi víi doanh nghiÖp vµ th«ng b¸o tr­íc cho doanh nghiÖp. C¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt chØ kiÓm tra, thanh tra doanh nghiÖp ®· cã dÊu hiÖu vi ph¹m ph¸p luËt. C¸c c¬ quan thanh tra, ®iÒu tra ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt vÒ kÕt qu¶ thanh tra, ®iÒu tra. b. §èi víi doanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých C¨n cø vµo yªu cÇu, nhiÖm vô mµ Nhµ n­íc quyÕt ®Þnh quy m« tæ chøc, chÝnh s¸ch tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp c«ng Ých. ChuyÓn tõ c¬ chÕ cÊp vèn, giao nhiÖm vô sang c¬ chÕ ®Æt hµng hoÆc ®Êu thÇu thùc hiÖn s¶n phÈm, dÞch vô c«ng Ých. Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô c«ng Ých, kh«ng ph©n biÖt lo¹i h×nh doanh nghiÖp, thµnh phÇn kinh tÕ. Nhµ n­íc cÊp ®ñ vèn ®iÒu lÖ cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng c«ng Ých. Thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý lao ®éng, tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp trªn c¬ së khèi l­îng, chÊt l­îng s¶n phÈm, dÞch vô mµ Nhµ n­íc giao hoÆc ®Æt hµng. Doanh nghiÖp c«ng Ých còng ph¶i thùc hiÖn h¹ch to¸n. c. Gi¶i quyÕt lao ®éng d«i d­ vµ nî kh«ng thanh to¸n ®­îc *. Bæ sung c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®èi víi lao ®éng d«i d­ trong s¾p xÕp, c¬ cÊu l¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Doanh nghiÖp ph¶i rµ so¸t vµ x©y dùng ®óng ®Þnh møc ®Ó x¸c ®Þnh sè l­îng lao ®éng cÇn thiÕt. Lao ®éng d«i d­ ®­îc doanh nghiÖp t¹o ®iÒu kiÖn ®µo t¹o l¹i hoÆc nghØ viÖc h­ëng nguyªn l­¬ng mét thêi gian ®Ó t×m viÖc; nÕu kh«ng t×m ®­îc viÖc th× ®­îc h­ëng chÕ ®é mÊt viÖc theo qui ®Þnh cña Bé luËt lao ®éng. Bæ sung, söa ®æi mét sè chÝnh s¸ch cô thÓ ®èi víi ng­êi lao ®éng d«i d­ cã nguyÖn väng nghØ h­u tr­íc tuæi. ChÝnh phñ bè trÝ kinh phÝ ®Ó gi¶i quyÕt chÝnh s¸ch ®èi víi lao ®éng d«i d­. Söa ®æi, bæ sung Bé luËt lao ®éng theo h­íng cho phÐp ¸p dông chÕ ®é mÊt viÖc ®èi víi sè lao ®éng d«i d­ t¹i thêi ®iÓm giao, b¸n, kho¸n kinh doanh vµ cho thuª doanh nghiÖp Nhµ n­íc. KhÈn tr­¬ng bæ sung chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi; ban hµnh chÝnh s¸ch b¶o hiÓm thÊt nghiÖp theo h­íng Nhµ n­íc, doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng cïng ®ãng gãp. *. Xö lý nî kh«ng thanh to¸n ®­îc ChÝnh phñ qui ®Þnh biÖn ph¸p gi¶i quyÕt døt ®iÓm c¸c kho¶n nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp ®èi víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ ng©n hµng, ®ång thêi cã gi¶i ph¸p ng¨n ngõa sù t¸i ph¸t. Thµnh lËp c«ng ty mua b¸n nî vµ tµi s¶n cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Ó xö lý nî vµ tµi s¶n kh«ng cÇn dïng, t¹o ®iÒu kiÖn lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh doanh nghiÖp. 1.3.5.3. §Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc Môc tiªu cæ phÇn doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ nh»m: t¹o ra lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã nhiÒu chñ së h÷u, trong ®ã cã ®«ng ®¶o ng­êi lao ®éng, ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ vèn vµ tµi s¶n cña Nhµ n­íc vµ huy ®éng thªm vèn x· héi vµo s¶n xuÊt, kinh doanh; t¹o ®éng lùc m¹nh mÏ vµ c¬ chÕ qu¶n lý n¨ng ®éng, cã hiÖu qu¶ cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc; ph¸t huy vai trß lµm chñ thùc sù cña ng­êi lao ®éng, cña cæ ®«ng vµ t¨ng c­êng sù gi¸m s¸t cña x· héi ®èi víi doanh nghiÖp; ®¶m b¶o hµi hoµ lîi Ých cña Nhµ n­íc, doanh nghiÖp vµ cña ng­êi lao ®éng. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh«ng ®­îc biÕn thµnh t­ nh©n ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc. §èi t­îng cæ phÇn ho¸ lµ nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc hiÖn cã mµ Nhµ n­íc kh«ng cÇn gi÷ 100% vèn, kh«ng phô thuéc vµo thùc tr¹ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn c¨n cø vµo ®Þnh h­íng s¾p xÕp, ph¸t triÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña tõng doanh nghiÖp mµ quyÕt ®Þnh chuyÓn doanh ng._. Ta cã b¶ng sè liÖu sau: HÖ sè thanh to¸n nhanh B¶ng (3.4) ChØ tiªu 2003 2004 2005 TiÒn 6.935.989.608 11.454.245.669 5.135.442.544 C¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn 0 0 0 Nî ng¾n h¹n(®ång) 15.272.948.187 24.440.218.713 32.463.246.692 Ph¶i thu 4.155.546.020 4.672.846.594 21.133.032.220 KN 0,73 0,66 0,81 HÖ sè thanh to¸n tæng qu¸t (KTQ): KTQ = Tæng tµi s¶n Nî ph¶i tr¶ Sè liÖu ®­îc biÓu thÞ qua b¶ng sau: HÖ sè thanh to¸n tæng qu¸t B¶ng ( 3.5 ) ChØ tiªu 2003 2004 2005 Tæng tµi s¶n 21.491.751.232 31.247.522.149 39.629.621.955 Nî ph¶i tr¶ 15.626.633.178 24.440.218.713 32.626.510.692 KTQ 1,4 1,3 1,2 Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy, kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh cña c«ng ty gi¶m qua c¸c n¨m. Kh¶ n¨ng thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh kh«ng ®­îc ®¶m b¶o, vµ ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y gi¶m mét c¸ch ®ét xuÊt. §iÒu nµy sÏ lµm cho c«ng ty ph¶i gÊp rót huy ®éng vèn ®Ó thanh to¸n nh÷ng kho¶n nî. 3.2.3. VÒ tû suÊt sinh lêi Tû suÊt sinh lêi ®­îc thÓ hiÖn qua mét nhãm c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, bao gåm: Tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu. Tû suÊt lîi nhuËn trªn tæng tµi s¶n. Sè liÖu cô thÓ nh­ sau: Tû suÊt sinh lêi B¶ng (3.6) ChØ tiªu 2003 2004 2005 Lîi nhuËn tr­íc thuÕ 734.862.556 1.103.503.134 1.785.036.443 Lîi nhuËn sau thuÕ 460.009.436 750.382.131 1.213.824.782 Doanh thu 22.124.679.934 27.214.583.329 50.397.157.228 Tæng tµi s¶n 21.491.751.232 31.247.522.149 39.629.621.955 Nguån vèn chñ së h÷u 6.807.303.436 6.732.284.436 7.732.838.218 Tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ trªn doanh thu 0,03 0,04 0,04 Tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn doanh thu 0,02 0,03 0,02 Tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ trªn tæng tµi s¶n 0,03 0,04 0,05 Tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn tæng tµi s¶n 0,02 0,02 0,03 Tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn nguån vèn chñ së h÷u 0,08 0,11 0,16 Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy tû suÊt sinh lêi cña c«ng ty ®ang cã xu h­íng t¨ng, ban qu¶n lý cña c«ng ty cÇn cã biÖn ph¸p ®æi míi kinh doanh ®Ó kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n n÷a. tæng hîp kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty CTGT I Hµ néi B¶ng (3.7) ChØ tiªu §VT C¸c n¨m 2002 2003 2004 Tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc DT % 100 121,01 227,79 Tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc lîi nhuËn tr­íc thuÕ % 100 192,21 242,91 Tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc lîi nhuËn sau thuÕ % 100 163,12 263,87 HÖ sè thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt KTM 0,46 0,48 0,2 HÖ sè thanh to¸n nhanh KN 0,73 0,66 0.81 HÖ sè thanh to¸n tæng qu¸t KTQ 1,4 1,3 1,2 Tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ trªn doanh thu 0,03 0,04 0,03 Tû suÊtlîi nhuËn sau thuÕ trªn doanh thu 0,02 0,03 0,02 Tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ trªn tæng tµi s¶n 0,03 0,04 0,04 Tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn tæng tµi s¶n 0,02 0,02 0,03 Tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn nguån vèn chñ së h÷u 0,08 0,11 0,16 *. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n ThuËn lîi: Bé m¸y l·nh ®¹o, c¸n bé chñ chèt cña c«ng ty ®Òu cã tr×nh ®é ®¹i häc, cã n¨ng lùc qu¶n lý vµ kinh nghiÖm trong lÜnh vùc thi c«ng x©y l¾p c«ng tr×nh. §éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ lao ®éng (kÓ c¶ lao ®éng thêi vô) h¬n 500 ng­êi. Trong ®ã, cã h¬n 300 CBCNV cña c«ng ty cã tr×nh ®é ®¹i häc, trung cÊp vµ c«ng nh©n kÜ thuËt, hÇu hÕt ®· l©u n¨m ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y dùng. C«ng ty ®· ®Çu t­ hÖ thèng trang thiÕt bÞ m¸y mãc, thiÕt bÞ thi c«ng phong phó vµ ®ång bé phôc vô c«ng t¸c duy tr× vµ x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh. - C«ng ty ®· t¹o dùng ®­îc uy tÝn riªng cho m×nh qua c¸c c«ng tr×nh x©y dùng ®¹t chÊt l­îng, kü thuËt vµ tiÕn bé ®Ó t¹o ra ®­îc lßng tin ®èi víi c¸c chñ ®Çu t­. - Sù phèi hîp gi÷a c¸c phßng ban cña c«ng ty víi c¸c §éi c«ng tr×nh lu«n ®¶m b¶o cho viÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a c«ng ty víi ng­êi lao ®éng, víi chñ ®Çu t­, víi Nhµ n­íc vµ víi c¸c bªn liªn quan. C¸c bé phËn chøc n¨ng ®­îc tæ chøc vµ ho¹t ®éng chÆt chÏ, ph©n c«ng nhiÖm vô râ rµng, thèng nhÊt tõ trªn xuèng d­íi. Phßng kÕ to¸n cña c«ng ty ®­îc bè trÝ t­¬ng ®èi phï hîp ®· gãp phÇn ®¾c lùc vµo c«ng t¸c kÕ to¸n vµ qu¶n lý cña C«ng ty. - Trong viÖc qu¶n lý lao ®éng, c«ng ty ®· qu¶n lý cã träng t©m vµ lu«n ®éng viªn, khuyÕn khÝch ®èi víi lao ®éng cã tay nghÒ cao, t¹o ®iÒu kiÖn cho lao ®éng trÎ tuæi cã ®iÒu kiÖn häc tËp. Khã kh¨n: - Trang thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn m¸y mãc tuy ®· ®­îc ®Çu t­ nh­ng h·y cßn Ýt, thiÕu vµ ch­a ®ång bé. - C¸c kho¶n ph¶i thu cßn lín do c¸c chñ ®Çu t­ cßn nî nhiÒu. Do vèn chËm ®­îc thanh to¸n nªn viÖc c©n ®èi tµi chÝnh gÆp nhiÒu khã kh¨n, ¸nh h­ëng ®Õn ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn, ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ®iÒu hµnh s¶n xuÊt cho c¸c ®¬n vÞ vµ c«ng ty. - Mét sè c«ng tr×nh gi¶i phãng mÆt b»ng cßn chËm, l¹i kh«ng liªn tôc, b¶n vÏ thi c«ng kh«ng kÞp thêi ®· g©y l·ng phÝ Ýt nhiÒu vÒ nh©n lùc vµ thiÕt bÞ. 3.3. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng I Hµ néi 3.3.1. C¨n cø x¸c ®Þnh gi¸ trÞ c«ng ty C«ng tr×nh giao th«ng I Hµ Néi. Trªn sæ s¸ch - Biªn b¶n xÐt duyÖt quyÕt to¸n cña ba n¨m 2003, 2004, 2005. - Toµn bé chøng tõ vay, nhËn vèn, vay ng©n hµng, chøng tõ cã liªn quan ®Õn mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, toµn bé c¸c sæ s¸ch ghi xuÊt nhËp vËt t­ ghi theo dâi khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh.  Sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ Sö dông kÕt qu¶ cña ban cæ phÇn ho¸ c«ng ty sau khi ®· kiÓm kª ®èi chiÕu c¸c sè liÖu sau: - KiÓm kª vÒ tµi s¶n, tiÒn vèn, vËt t­ trong kho, vËt t­ xuÊt th¼ng, gi¸ trÞ c¸c c«ng tr×nh XDCB vµ x©y dùng dë dang. - Biªn b¶n ®èi chiÕu c«ng nî ®· cã sù x¸c nhËn cña c¸c bªn. HiÖn tr¹ng vµ gi¸ trÞ hiÖn hµnh cña c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t­, hµng ho¸ sÏ ®¶m b¶o tr¸nh ®­îc nh÷ng chªnh lÖch kh«ng cÇn thiÕt khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. 3.3.2. Thµnh lËp héi ®ång x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp Thµnh phÇn Héi ®ång x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®­îc x¸c ®Þnh theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 23 cña NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP: - §¹i diÖn c¬ quan quyÕt ®Þnh cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp: Së Tµi chÝnh Hµ Néi. - §¹i diÖn c¬ quan tµi chÝnh: Chi côc tµi chÝnh. - §¹i diÖn së Giao th«ng c«ng chÝnh Hµ Néi. - §¹i diÖn l·nh ®¹o doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸. - Së Tµi nguyªn- M«i tr­êng vµ Nhµ ®Êt. - §¹i diÖn c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng I: + ¤ng NguyÔn M¹nh Quúnh : gi¸m ®èc. + Bµ Ph¹m ThÞ ý Nhi : kÕ to¸n tr­ëng. 3.3.3. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp c«ng ty c«nh tr×nh giao th«ng I Hµ Néi theo ph­¬ng ph¸p gi¸ trÞ tµi s¶n Nh­ ®· tr×nh bµy ë môc 2.3.1.3. vÒ ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp tr­íc khi cæ phÇn hãa doanh nghiÖp, mçi mét ph­¬ng ph¸p ®Òu cã nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm riªng. Trong ®å ¸n nµy tr×nh bµy: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ C«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng I Hµ Néi tr­íc khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ theo “ph­¬ng ph¸p tµi s¶n”. 3.3.3.1 X¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng ty Gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng ty lµ gÝa trÞ toµn bé tµi s¶n hiÖn cã cña c«ng ty t¹i thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸ vµ cã tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng sinh lêi cña c«ng ty mµ ng­êi mua ng­êi b¸n cæ phÇn ®Òu chÊp nhËn ®­îc. Gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng ty = Gi¸ trÞ tµi s¶n b»ng hiÖn vËt + Tµi s¶n b»ng tiÒn + C¸c kho¶n nî ph¶i thu + C¸c kho¶n chi phÝ dë dang + Gi¸ trÞ tµi s¶n ký c­îc, ký quü ng¾n h¹n vµ dµi h¹n + Gi¸ trÞ tµi s¶n v« h×nh (nÕu cã) + Gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh + Gi¸ trÞ V§T dµi h¹n cña CT t¹i c¸c DN kh¸c a.X¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n lµ hiÖn vËt + B¶ng ®¸nh gi¸ l¹i m¸y mãc thiÕt bÞ t¹i thêi ®iÓm 31/12/05. + B¶ng ®¸nh gi¸ l¹i ph­¬ng tiÖn vËn t¶i t¹i thêi ®iÓm 31/12/05. + B¶ng ®¸nh gi¸ l¹i nhµ cöa vËt kiÕn tróc t¹i thêi ®iÓm 31/12/05. + B¶ng ®¸nh gi¸ l¹i ph­¬ng tiÖn qu¶n lý doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm 31/12/05. tæng hîp tµi s¶n cè ®Þnh B¶ng ( 3.8 ) TT Tªn tµi s¶n Gi¸ ®¸nh gi¸ cña c«ng ty Nguyªn gi¸ Gi¸ trÞ cßn l¹i Gi¸ ®¸nh gi¸ l¹i 1 M¸y mãc thi c«ng 4.287.354.187 1.109.494.687 1.324.820.361 2 Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i 4.503.145.126 3.123.947.175 3.149.311.689 3 C«ng cô s¶n xuÊt 599.849.631 202.513.456 233.249.296 4 Nhµ cöa vËt kiÕn tróc 698.497.600 394.587.976 410.069.059 5 Ph­¬ng tiÖn qu¶n lý doanh nghiÖp 830.181.136 135.588.436 264.048.397 Tæng 10.919.027.680 4.966.131.730 5.381.498.802 Qua b¶ng trªn ta thÊy toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n b»ng hiÖn vËt cña c«ng ty ®­îc ®¸nh gi¸ lµ : 5.381.498.802® b. X¸c ®inh tµi s¶n b»ng tiÒn (theo biªn b¶n kiÓm kª quü vµ ®èi chiÕu x¸c nhËn víi ng©n hµng t¹i thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp 12/2005) PhiÕu kiÓm kª quü B¶ng (3.9) Lo¹i quü: TiÒn ViÖt Nam ®ång TT DiÔn gi¶i Sè l­îng( tê) Sè tiÒn I Sè d­ theo sæ quü 5.709.000® II Sè kiÓm kª thùc tÕ 5.709.000® 1 Lo¹i 100.000 50 5.000.000 2 Lo¹i 50.000 14 700.000 3 Lo¹i 5.000 1 5.000 4 Lo¹i 2.000 2 4.000 Chªch lÖch 0 Theo biÓn b¶n kiÓm kª quü tµi s¶n b»ng tiÒn lµ : 5.709.000®. Theo ®èi chiÕu x¸c nhËn víi ng©n hµng t¹i thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gÝa trÞ c«ng ty th× tiÒn göi t¹i ng©n hµng cña c«ng ty lµ:5.129.732.548®. Tµi s¶n b»ng tiÒn cña c«ng ty lµ : 5.135.441.548®. c. C¸c kho¶n nî ph¶i thu C¸c kho¶n nî ph¶i thu lµ c¸c kho¶n nî ®· ®èi chiÕu x¸c nhËn hoÆc ®ang lu©n chuyÓn t¹i thêi ®iÓm ®Þnh gi¸. §­îc kª chi tiÕt trong tµi kho¶n 131,132 vµ tæng kÕt nh­ sau: C¸c kho¶n ph¶i thu ( TÝnh ®Õn ngµy 31/12/2005) B¶ng (3.10) §¬n vÞ tÝnh : §ång TT C¸c kho¶n ph¶i thu Gi¸ trÞ 1 Ph¶i thu cña kh¸ch hµng 15.870.880.781 2 Tr¶ tríc cho ngêi b¸n 5.164.105.926 3 C¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c 110.332.600 Tæng 21.145.319.307 d. C¸c kho¶n chi phÝ dë dang C¸c kho¶n chi phÝ dë dang bao gåm Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ sù nghÖp, chi phÝ ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n th× tÝnh theo sè d­ chi phÝ thùc tÕ trªn sæ s¸ch kÕ to¸n. Qua b¸o c¸o tµi chÝnh cña c«ng ty quÝ IV n¨m 2005 ta cã: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ: 0. Chi phÝ sù nghiÖp : 0. Chi phÝ ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n: 0. e. Tµi s¶n ký quü, ký c­îc ng¾n h¹n vµ dµi h¹n §èi víi tµi s¶n ký c­îc, ký quü ng¾n h¹n vµ dµi h¹n th× tÝnh theo sè d­ thùc tÕ trªn sæ kÕ to¸n ®· ®èi chiÕu x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Theo b¸o c¸o tµi chÝnh cña c«ng ty quý IV n¨m 2005: Tµi s¶n ký c­îc, ký quü ng¾n h¹n: 0. Tµi s¶n ký c­îc, ký quü dµi h¹n : 0. VËy tæng tµi s¶n ký quü, ký c­îc ng¾n h¹n vµ dµi h¹n cña c«ng ty t¹i thêi ®iÓm ®Þnh gi¸ lµ: 0. f. C¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh ng¾n h¹n vµ dµi h¹n §èi víi c¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh ng¾n h¹n vµ dµi h¹n mµ c«ng ty cæ phÇn sÏ tiÕp tôc kÕ thõa th× ®­îc tÝnh theo sè d­ trªn sæ kÕ to¸n. Theo b¸o c¸o tµi chÝnh c«ng ty quý IV n¨m 2005 : §Çu t­ tµi chÝnh ng¾n h¹n: 0. §Çu t­ tµi chÝnh dµi h¹n : 0. g. Tµi s¶n lµ vèn gãp liªn doanh víi n­íc ngoµi T¹i thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp th× tµi s¶n lµ vèn gãp liªn doanh víi n­íc ngoµi la: 0 h. Gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh cña doanh nghiÖp Gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh cña c«ng ty ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh cña c«ng ty = Gi¸ trÞ phÇn Vèn nhµ n­íc theo sæ kÕ to¸n t¹i thêi ®iÓm 31/12/2005 x Tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn vèn nhµ n­íc b×nh qu©n 3 n¨m tr­íc thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ trÞ c«ng ty - L·i suÊt tr¸i phiÕu chÝnh phñ kú h¹n 10 n¨m trë lªn t¹i thêi ®iÓm gÇn nhÊt víi thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ trÞ c«ng ty Ta cã b¶ng sè liÖu sau: ChØ tiªu 2003 2004 2005 B×nh qu©n Thu nhËp sau thuÕ 460.009.436 750.382.131 1.213.824.782 808.072.116 Vèn nhµ n­íc t¹i c«ng ty 5.505.507.909 6.330.698.909 6.956.514.197 6.264.240.338 Tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ 12,9% Qua b¶ng ph©n tÝch sè liÖu trªn ta thÊy tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn vèn nhµ n­íc b×nh qu©n trong 3 n¨m (12,9%)lín h¬n l·i suÊt tr¸i phiÕu chÝnh phñ kú h¹n 10 n¨m (8,5%) nªn ta cã: Theo b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n quý IV n¨m 2005 th× : Gi¸ trÞ phÇn vèn nhµ n­íc t¹i c«ng ty lµ: 6.956.514.197®ång. Gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh = 6.956.514.197 x (12,9%- 8,5%) = 306.086.625® i. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ lîi thÕ vÞ trÝ, ®Þa lý cña c«ng ty C¨n cø sè liÖu vÒ diÖn tÝch nhµ, ®Êt ®ù¬c x¸c ®Þnh t¹i b¶ng kiÓm kª vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh nhµ cöa, vËt kiÕn tróc cña c«ng ty. ¸p dông ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®ang ¸p dông víi c¸c doanh nghiÖp cña thµnh phè ®Ó thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, trªn c¬ së gi¸ trÞ sö dông nhµ x­ëng (Theo quyÕt ®Þnh sè 49/2001/Q§-UB cña UBND Thµnh phè Hµ néi) Gi¸ trÞ lîi thÕ vÒ vÞ trÝ ®Þa lý = [DTsµn x §¬n gi¸ x 12 th¸ng x 20 n¨m - Gi¸ trÞ cßn l¹i ] x 70% gi¸ trÞ lîi thÕ vÞ trÝ ®Þa lý cña c«ng ty B¶ng (3.11) TT §Þa ®iÓm, ng«i nhµ DiÖn tÝch sµn(m2) §¬n gi¸ Gi¸ trÞ cßn l¹i Gi¸ trÞ lîi thÕ vÒ vÞ trÝ ®Þa lý 1 Sè 3 Hoµ M· - Nhµ héi tr­êng 292.5 25000 194.512.500 1.092.341.250 - Nhµ lµm viÖc 534.2 15000 121.539.600 1.261.106.280 2 TT Sñi (Gia L©m) 65.28 10000 5.385.600 105.900.480 3 Nhµ kho Sãc S¬n 50.4 10000 5.322.240 80.946.432 Nhµ lµm viÖc 45.6 15000 22.822.800 98.936.040 4 Thanh LiÖt-(T.Tr×) -Trô së XN4 126.7 10000 10.533.600 206.994.480 - Kho 144 10000 20.880.000 227.304.000 5 XN thi c«ng c¬ giíi 86.5 10000 7.107.375 140.344.838 6 Uy Nç- §.Anh 50 10000 1.521.925 82.934.653 Tæng 3.296.808.452 .905.601 Gi¸ trÞ lîi thÕ vÞ trÝ ®Þa lý cña doanh nghiÖp lµ : 3.926.808.452® k. Gi¸ trÞ c¸c tµi s¶n kh¸c C¸c tµi s¶n kh¸c cña c«ng ty bao gåm: nguyªn liÖu, vËt liÖu tån kho, c«ng cô dông cô trong kho, hµng göi ®i b¸n, t¹m øng, chi phÝ tr¶ tr­íc tæng céng lµ: 8.382.744.907®. *Gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng ty lµ tæng c¸c kho¶n môc trªn gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng ty b¶ng (3.13) TT ChØ Tiªu Gi¸ trÞ 1 Tµi s¶n b»ng hiÖn vËt 5.381.498.802 2 Tµi s¶n b»ng tiÒn 5.135.441.548 3 C¸c kho¶n nî ph¶i thu 21.145.319.307 4 C¸c kho¶n chi phÝ dë dang 0 5 Tµi s¶n ký c­îc, ký quü ng¾n vµ dµi h¹n 0 6 C¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh ng¾n h¹n vµ dµi h¹n 0 7 Tµi s¶n lµ vèn gãp liªn doanh víi n­íc ngoµi 0 8 Gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh cña doanh nghiÖp 306.086.625 9 Gi¸ trÞ lîi thÕ vÞ trÝ ®Þa lý cña doanh nghiÖp 3.296.808.452 10 Gi¸ trÞ c¸c tµi s¶n kh¸c 8.382.744.907 Tæng 43.647.883.108 VËy gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng I Hµ Néi t¹i thêi ®iÓm th¸ng 12 n¨m 2005 lµ: 43.647.883.108®ång. B»ng ch÷: Bèn m­¬i ba tû s¸u tr¨m bèn m­¬i b¶y triÖu t¸m tr¨m t¸m m­¬i ba ngh×n mét tr¨m linh t¸m ®ång. 3.3.3.2. Gi¸ trÞ thùc tÕ phÇn vèn nhµ n­íc t¹i c«ng ty Gi¸ trÞ thùc tÕ phÇn vèn Nhµ n­íc t¹i c«ng ty lµ phÇn cßn l¹i sau khi lÊy tæng gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng ty trõ (-) ®i c¸c kho¶n nî thùc tÕ ph¶i tr¶, sè d­ Quü khen th­ëng, phóc lîi vµ sè d­ nguån kinh phÝ sù nghiÖp(nÕu cã). Ta cã : Gi¸ trÞ thùc tÕ phÇn vèn NN t¹i c«ng ty = Tæng gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng ty - C¸c kho¶n nî thùc tÕ ph¶i tr¶ - Sè d­ quü khen th­ëng phóc lîi vµ sè d­ nguån kinh phÝ sù nghiÖp (nÕu cã) Nî thùc tÕ ph¶i tr¶ ®­îc thèng kª trong b¶ng sau:(TrÝch tõ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n quý IV n¨m 2005): nî ph¶i tr¶ tt nî ph¶i tr¶ gi¸ trÞ I Nî ng¾n h¹n 32.463.246.692 1 Vay vµ nî ng¾n h¹n 6.825.569.460 2 Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n 8.041.496.296 3 Ng­êi mua tr¶ tiÒn tr­íc 9.261.234.753 4 ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ n­íc 26.892.639 5 Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn 3.666.453.005 6 Chi phÝ ph¶i tr¶ l¹i 0 7 Ph¶i tr¶ néi bé 0 8 Ph¶i tr¶ theo tiÕn ®é hîp ®ång x©y dùng 0 9 C¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c 4.641.600.539 II Nî dµi h¹n 0 1 Vay dµi h¹n 2 Nî dµi h¹n kh¸c III Nî kh¸c 163.264.000 1 Chi phÝ ph¶i tr¶ 163.264.000 2 Tµi s¶n thõa chê xö lý 0 3 NhËn ký quü, ký c­îc dµi h¹n 0 tæng 32.626.510.629 B¶ng (3.14) Nguån quü vµ kinh phÝ kh¸c ®­îc thèng kª trong biÓu sau: (TrÝch trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n n¨m 2005) nguån kinh phÝ vµ quü kh¸c B¶ng (3.15) §¬n vÞ: ®ång TT Nguån kinh phÝ, quü kh¸c Gi¸ trÞ 1 Quü dù phßng vÒ trî cÊp mÊt viÖc lµm 2 Quü khen th­ëng vµ phóc lîi 767.324.021 3 Quü qu¶n lý cña cÊp trªn 4 Nguån kinh phÝ sù nghiÖp 5 Nguån kinh phÝ ®· h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh Tæng 767.324.021 VNN = 43.647.884.104 - 32.626.510.629 - 767.324.021 =10.254.048.458 VËy gi¸ trÞ thùc tÕ phÇn vèn Nhµ n­íc t¹i c«ng ty lµ: 10.254.048.458®. B»ng ch÷: M­êi tû hai tr¨m n¨m m­¬i t­ triÖu kh«ng tr¨m bèn m­¬i t¸m ngh×n bèn tr¨m n¨m m­¬i t¸m ®ång. Ta cã b¶ng kÕt qu¶ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng I Hµ Néi: kÕt qu¶ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng I Hµ Néi B¶ng ( 3.16 ) ChØ tiªu Sè liÖu sæ s¸ch kÕ to¸n Sè liÖu x¸c ®Þnh l¹i Chªnh lÖch A Tµi s¶n ®ang dïng 39.629.621.955 40.044.989.027 415.367.072 I. Tµi s¶n dµi h¹n 4.966.131.730 5.381.498.802 415.367.072 1. TSC§ 4.966131.730 5.381.498.802 415.367.072 a. TSC§ h÷u h×nh 4.966.131.730 5.381.498.802 415.367.072 b. TSC§ v« h×nh 0 0 0 2. C¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh dµi h¹n 0 0 0 3. Chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n dë dang 0 0 0 4. C¸c kho¶n ký quü, ký c­îc dµi h¹n 0 0 0 II. Tµi s¶n ng¾n h¹n 34.663.490.225 34.663.490.225 0 1. TiÒn 5.135.441.548 5.135.441.548 0 a. TiÖn mÆt t¹i quü 5.709.000 5.709.000 0 b. TiÒn göi ng©n hµng 5.129.732.548 5.129.732.548 0 c. TiÒn ®ang chuyÓn 0 0 0 2. C¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh dµi h¹n 0 0 0 3. C¸c kho¶n ph¶i thu 21.145.319.307 21.145.319.307 0 4.Hµng tån kho 8.314.344.907 8.314.344.907 0 5. Tµi s¶n ng¾n h¹n kh¸c 34.400.000 34.400.000 0 III. Gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh cña DN 0 306.086.625 306.086.625 IV. Gi¸ trÞ lîi thÕ vÞ trÝ ®Þa lý cña DN 0 3.296.808.452 3.296.808.452 Tæng gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp(I+II+III+IV) 39.629.620.959 43.647.883.108 4.018.262.149 V. Nî thùc tÕ ph¶i tr¶ 33.393.834.650 33.393.834.650 0 a. Nî ph¶i tr¶ 32.626.510.629 32.626.510.629 0 b. Sè d­ quü khen th­ëng phóc lîi 767.324.021 767.324.021 0 Tæng gi¸ trÞ thùc tÕ pbÇn vèn Nhµ n­íc t¹i DN 6.235.786.309 10.254.048.458 4.018.262.149 B. Tµi s¶n kh«ng cÇn dïng 0 I. Tµi s¶n dµi h¹n 0 1. Tµi s¶n cè ®Þnh 0 II. Tµi s¶n ng¾n h¹n 0 C. Tµi s¶n chê thanh lý 8.054.015 1. Nhµ cöa vËt kiÕn tróc 8.054.015 2. M¸y mãc thiÕt bÞ 0 D. Tµi s¶n h×nh thµnh tõ quü khen th­ëng phóc lîi 0 3.4. Mét sè ®Ò suÊt kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp Khi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, doanh nghiÖp còng trë thµnh hµng ho¸, khi nhu cÇu ®Çu t­ mua b¸n vµ ®Çu t­ réng r·i trªn thÞ tr­êng th× ho¹t ®éng x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp còng trë lªn s«i ®éng vµ ngµy cµng ®­îc tró träng. Cã thÓ nãi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp lµ ho¹t ®éng khoa häc cã tÝnh tæng hîp vµ dù ®o¸n cao, v× qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp kh«ng chØ dùa vµo c¸c th«ng tin hiÖn cã vÒ doanh nghiÖp mµ cßn ph¶i dùa vµo c¸c th«ng tin vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt doanh nghiÖp dù tÝnh trong t­¬ng lai vµ c¸c th«ng tin kinh tÕ kh¸c trong thÞ tr­êng nh­: gi¸ trÞ c¸c tµi s¶n t­¬ng ®­¬ng víi tµi s¶n cña doanh nghiÖp, nhu cÇu mua b¸n vÒ lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®ang ®­îc x¸c ®Þnh gi¸. ChÝnh vÞ vËy, ®ßi hái c¸c chuyªn gia x¸c ®Þnh gi¸ ph¶i n¾m nh÷ng kü thuËt x¸c ®Þnh vµ cã kh¶ n¨ng ph¸n ®o¸n tèt. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ë n­íc ta hiÖn nay cßn lµ vÊn ®Ò míi mÎ vµ hiÖn ®ang cã nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh: + Qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ë ViÖt Nam lµ mét qu¸ tr×nh “võa lµm võa rót kinh nghiÖm”. Kh¶ n¨ng øng dông c¸c ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n nh­ ®· tr×nh bµy trong môc 2.3 vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ ë ViÖt Nam lµ rÊt h¹n chÕ, v× thÞ tr­êng chøng kho¸n cßn qu¸ non trÎ, ®é tin cËy vµ cËp nhËp cña th«ng tin th­êng kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu. + Lîi Ých cña doanh nghiÖp vµ lîi Ých cña x· héi lu«n ®­îc lång ghÐp vµo trong qóa tr×nh x©y dùng c¸c ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc. V× vËy nã cÇn cã sù ph©n biÖt râ rµng gi÷a lîi Ých nhµ n­íc vµ lîi Ých t­ nh©n khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp vµ gi¸ b¸n doanh nghiÖp. + §iÒu kiÖn vµ c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ch­a ®­îc thiÕt lËp ®Çy ®ñ ®ång bé, thiÕu mét hÖ thèng v¨n b¶n quy ®Þnh vµ h­íng dÉn cô thÓ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. ThiÕu mét ®éi ngò chuyªn tr¸ch cã ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é ®Ó lµm c«ng t¸c x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. C¸c bé phËn tham gia c«ng t¸c thÈm ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ë ViÖt Nam ®a phÇn lµ ch­a qua ®µo t¹o chuyªn s©u vÒ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, céng víi hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy cßn ch­a hoµn chØnh nªn dÔ ®­a ra nh÷ng kÕt luËn chñ quan, ¶nh h­ëng ®Õn ®é chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. + Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh cßn nghÌo nµn ch­a hîp lý. ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi th× viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp hoÆc tµi s¶n trong doanh nghiÖp nh­ bÊt ®éng s¶n, m¸y mãc thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®Òu cã thÓ ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó x¸c ®Þnh vµ kiÓm kª nh»m ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc ®Þnh gi¸. ThËm chÝ cßn cã c¶ ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n. + C«ng t¸c x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp cßn phô thuéc nhiÒu vµo ng­êi mua, tõ c«ng t¸c chuÈn bÞ: kiÓm kª, ®èi chiÕu c«ng nî ®Õn viÖc thèng nhÊt vÒ gi¸ trÞ doanh nghiÖp, l¹i mang tÝnh kho¸n tr¾ng, thiÕu kiÓm tra, kiÓm so¸t nªn ®· dÔn ®Õn hiÖn t­îng gi¸ trÞ doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®­îc ch­a s¸t víi gi¸ thÞ tr­êng. ChØ b¸n trong thÞ tr­êng chø kh«ng b¸n ra ngoµi. + §Ó hoµn thiÖn kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ë ViÖt Nam. Chóng ta cßn ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu kinh nghiÖm quý b¸u cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi, ®Ó cã ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp phï hîp víi tr×nh ®é, ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi, tËp qu¸n ë n­íc ta hiÖn nay. Theo em ®Ó hoµn thµnh tèt c«ng t¸c x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp chóng ta cÇn lµm tèt mét sè c«ng viÖc sau: - CÇn ph¶i sö dông nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó kiÓm tra, bï trõ c¸c sai sãt trong qu¸ tr×nh ®Þnh gÝa doanh nghiÖp. - CÇn ph©n biÖt râ rµng gi÷a gi¸ x¸c ®inh gÝa trÞ vµ víi quyÕt ®Þnh vÒ gi¸ b¸n doanh nghiÖp. - CÇn sö dông ph­¬ng ph¸p ®Êu thÇu ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thÞ tr­êng cña c¸c doanh nghiÖp. - VÒ chÝnh s¸ch, nghiªn cøu vµ ban hµnh mét hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ chuÈn ¸p dông cho ViÖt Nam. - §æi míi chÕ ®é kÕ to¸n, kiÓm to¸n, chÕ ®é b¸o c¸o, th«ng tin, thùc hiÖn c«ng khai ho¹t ®éng kinh doanh vµ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. - TËp trung ®µo t¹o mét ®éi ngò chuyªn gia lµnh nghÒ chuyªn vÒ ®Þnh gi¸, t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc ®Þnh h×nh c¸c tæ chøc ®Þnh gi¸ ®éc lËp, thÝch øng víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. - Nhanh chãng ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc huy ®éng vèn, thu hót vèn trong vµ ngoµi n­íc vµo viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, cung cÊp th«ng sè: tû lÖ rñi ro, tû suÊt lîi nhuËn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc x¸c ®inh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. - Gi¸ trÞ doanh nghiÖp phô thuéc vµo chi phÝ c¬ héi cña tõng nhµ ®Çu t­. V× vËy, c¸c nhµ ®Çu t­ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i sö dông hai ph­¬ng ph¸p gi¸ trÞ tµi s¶n vµ ph­¬ng ph¸p dßng tiÒn chiÕt khÊu ®· nªu. Muèn sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c cho phï hîp víi gãc ®é lîi Ých cña m×nh ®ßi hái nhµ ®Çu t­ ph¶i n¾m v÷ng “nghÖ thuËt” xö lý rñi ro. KÕt luËn Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nhu cÇu ®Þnh gÝa vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp lµ mét ®ßi hái hoµn toµn tù nhiªn. Trong ®iÒu hµnh kinh tÕ vÜ m« còng nh­ trong ho¹t ®éng qu¶n trÞ kinh doanh lu«n cÇn thiÕt th«ng tin vÒ gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Gi¸ trÞ doanh nghiÖp lµ mèi quan t©m cña c¸c ph¸p nh©n vµ c¸c thÓ nh©n cã lîi Ých liªn quan, g¾n bã trùc tiÕp ®Õn c¸c doanh nghiÖp ®­îc ®¸nh gi¸. HiÖn nay Nhµ n­íc ta cã rÊt nhiÒu chñ tr­¬ng chuyÓn ®æi doanh nghiÖp nhµ n­íc thuéc c¸c tæng c«ng ty theo c¸c h×nh thøc kh¸c nhau nh­: H×nh thøc c«ng ty mÑ – c«ng ty con, theo h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn, h×nh thøc cæ phÇn ho¸…®Ó t¨ng kh¶ n¨ng vµ quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp mµ Nhµ n­íc kh«ng cÇn gi÷ 100% vèn ng©n s¸ch. Do ®ã cÇn ph¶i n¾m b¾t ®­îc thùc tr¹ng cña tõng doanh nghiÖp ®Ó cã c¸c chiÕn l­îc ph¸t triÓn phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn nay. V× vËy mét ®ßi hái tÊt yÕu ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng th× ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Víi sù gióp ®ì chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy gi¸o, GS.TSKH Nghiªm V¨n DÜnh vµ cïng toµn thÓ c¸c thÇy c« trong bé m«n, em ®· tiÕn hµnh lµm ®Ò tµi “ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ”. øng dông thùc tÕ vµo c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng I Hµ Néi vµ ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp theo ph­¬ng ph¸p tµi s¶n ®· ®­îc ¸p dông ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng I Hµ Néi khi muèn cæ phÇn ho¸ c«ng ty nµy. C«ng viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp lµ mét c«ng viÖc rÊt phøc t¹p vµ khã kh¨n. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng I Hµ Néi cßn gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n ®ã lµ: cßn mang nÆng yÕu tè chñ quan. Trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh x¸c ®Þnh gi¸, do sù h¹n chÕ vÒ thêi gian, tµi liÖu vµ n¨ng lùc b¶n th©n nªn ®Ò tµi kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt. Em rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó ®Ò tµi ®­îc hoµn thiÖn. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ kinh doanh - GSTS NguyÔn Thµnh §é- TS NgyÔn Ngäc HuyÒn- 2004- Nhµ xuÊt b¶n lao ®éng x· héi. 2. Gi¸o tr×nh luËt ®Çu t­ vµ x©y dùng- GS.TSKH Nghiªm V¨n DÜnh – NXB GTVT. 3. LuËt doanh nghiÖp - NXB lao ®éng x· héi- 2006. 4. LuËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc ban hµnh ngµy 10 th¸ng 12 n¨m 2003. 5. T×m hiÓu nh÷ng quy ®Þnh vÒ ®æi míi doanh nghiÖp nhµ n­íc- NXB T­ Ph¸p - NguyÔn Anh Th¬. 6. Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp cña NguyÔn H¶i S¶n – NXB thèng kÕ 2005. 7. Nguyªn lý chung ®Þnh gi¸ tµi s¶n vµ gi¸ trÞ doanh nghiÖp - TS NgyÔn Minh Hoµng- NXB Tµi chÝnh- 2005. 8. NghÞ ®Þnh 187/2004/N§- CP cña ChÝnh phñ vÒ viÖc chuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ Th«ng t­ 126/2004/TT- BTC h­íng dÉn thùc hiÖn nghÞ ®Þnh 187/N§- CP cña chÝnh phñ vÒ viÖc chuyÓn c«ng ty Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn. 9. NghÞ ®Þnh vÒ giao, b¸n, kho¸n kinh doanh, cho thuª c«ng ty nhµ n­íc sè: 80/2005/N§- CP. 10. C¶i c¸ch doanh nghiÖp nhµ n­íc cña ViÖn Nghiªn Cøu Qu¶n Lý Kinh TÕ Trung ¦¬ng- NXB Tµi ChÝnh Hµ Néi- 2003. Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ng 1: nhËn thøc chung vÒ doanh nghiÖp vµ gi¸ trÞ doanh nghiÖp 2 1.1. Doanh nghiÖp 2 1.1.1. Kh¸i niÖm chung vÒ doah nghiÖp 2 1.1.2. C¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp 3 1.2. Doanh nghiÖp nhµ n­íc 7 1.2.1. Kh¸i niÖm vµ c¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp nhµ n­íc 7 1.2.1.1. Kh¸i niÖm 7 1.2.1.2. §Æc tr­ng cña doanh nghiÖp nhµ n­íc 7 1.2.2. Ph©n lo¹i doanh nghiÖp nhµ n­íc 9 1.2.3. Tæ chøc qu¶n lý doanh nghiÖp Nhµ n­íc 10 1.2.3.1. C«ng ty Nhµ n­íc cã Héi ®ång qu¶n trÞ 11 1.2.3.2. C«ng ty nhµ n­íc kh«ng cã héi ®ång qu¶n trÞ 16 1.2.4. Vai trß cña doanh nghiÖp nhµ n­íc 17 1.2.5. C¸c quyÒn c¬ b¶n vµ nghÜa vô cña DNNN ho¹t ®éng kinh doanh 18 1.2.5.1. QuyÒn vµ nghÜa vô cña DNNN ®èi víi tµi s¶n vµ vèn Nhµ n­íc giao cho doanh nghiÖp 18 1.2.5.2. QuyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong tæ chøc ho¹t ®éng 19 1.2.5.3. QuyÒn vµ nghÜa vô vÒ tµi chÝnh 21 1.3 §æi míi doanh nghiÖp nhµ n­íc 22 1.3.1. NhËn thøc chung vÒ ®æi míi doanh nghiÖp 22 1.3.2. Nh÷ng quan ®iÓm chØ ®¹o trong ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ n­íc 24 1.3.3. Môc tiªu 25 1.3.4. NhiÖm vô 5 n¨m (2006-2010) 25 1.3.5. nh÷ng gi¶i ph¸p thùc hiÖn 28 1.3.5.1. §Þnh h­íng s¾p xÕp, ph¸t triÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng kinh doanh vµ ho¹t ®éng c«ng Ých 28 1.3.5.2. Söa ®æi, bæ sung c¬ chÕ, chÝnh s¸ch 30 1.3.5.3. §Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc 32 1.3.5.4. Thùc hiÖn giao, b¸n, kho¸n kinh doanh, cho thuª, s¸p nhËp, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n doanh nghiÖp Nhµ n­íc 34 1.3.6. §æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp 34 1.3.6.1. §æi míi n©ng cao hiÖu lùc, hiÖu qu¶ qu¶n lý cña Nhµ n­íc vµ c¬ quan chñ së h÷u ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc 34 1.3.6.2. §æi míi ph­¬ng thøc l·nh ®¹o cña tæ chøc §¶ng ë doanh nghiÖp Nhµ n­íc 36 1.3.6.3. §æi míi vµ n©ng cao hiÖu qña ho¹t ®éng cña c¸c tæng c«ng ty Nhµ n­íc; h×nh thµnh mét sè tËp ®oµn kinh tÕ 37 1.4 Gi¸ trÞ doanh nghiÖp 39 1.4.1.Gi¸ trÞ doanh nghiÖp 39 1.4.2. Nhu cÇu x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp 40 14.3. C¨n cø x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp 43 Ch­¬ng 2: c¸c ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp 44 2.1. Sù h×nh thµnh nhu cÇu ®Þnh gi¸ ë ViÖt Nam 44 2.2. C¸c ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp 45 2.2.1. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ néi t¹i( gÝa trÞ tµi s¶n thuÇn) 45 2.2.2. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ c¨n cø vµo kh¶ n¨ng sinh lêi cña doanh nghiÖp 49 2.2.2.1. Ph­¬ng ph¸p lîi nhuËn 50 2.2.2.2. Ph­¬ng ph¸p hiÖn t¹i ho¸ dßng thu nhËp cña doanh nghiÖp trong t­¬ng lai 51 2.2.2.3. Ph­¬ng ph¸p hiÖn t¹i ho¸ lîi tøc cæ phÇn 53 2.2.3. Ph­¬ng ph¸p kÕt hîp 55 2.2.4. Ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp dùa vµo hÖ sè gi¸ trªn thu nhËp 58 2.3. Néi dung x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp trong mét sè tr­êng hîp cô thÓ 61 2.3.1. Trong tr­êng hîp cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp 61 2.3.1.1. Mét sè vÊn ®Ò vÒ cæ phÇn ho¸ 61 2.3.1.2. Xö lý tµi chÝnh cña doanh nghiÖp tr­íc khi cæ phÇn ho¸ 62 2.3.1.3. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp tr­íc khi cæ phÇn ho¸ 66 2.3.2. Trong tr­êng hîp giao, b¸n, kho¸n kinh doanh, cho thuª c«ng ty nhµ n­íc 75 2.3.2.1. Nguyªn t¾c giao, b¸n, kho¸n kinh doanh cho thuª c«ng ty 76 2.3.2.2. Nguyªn t¾c xö lý tµi s¶n, tµi chÝnh vµ nî khi giao c«ng ty 78 2.3.2.3. Nguyªn t¾c xö lý tµi s¶n, tµi chÝnh vµ nî khi b¸n c«ng ty, bé phËn cña c«ng ty 79 2.3.2.3. Nguyªn t¾c xö lý tµi s¶n vµ tµi chÝnh cña c«ng ty khi cho thuª 83 Ch­¬ng 3: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp t¹i c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng I Hµ néi 85 3.1. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng I Hµ néi.............85 3.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn 85 3.1.2. Néi dung vµ môc ®Ých ho¹t ®éng 86 3.1.3.Chøc n¨ng nhiÖm vô cña c«ng ty c«ng tr×.nh GT I Hµ Néi 87 3.1.4. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý 87 3.1.5. Tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh 90 3.1.6.T×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty 91 3.2. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong ba n¨m 2003, 2004, 2005 92 3.2.1.VÒ doanh thu vµ lîi nhuËn 93 3.2.2. VÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n 93 3.2.3. VÒ tû suÊt sinh lêi 95 3.3. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp c«ng ty c«ng tr×nh giao th«ng I Hµ néi. 97 3.3.1. C¨n cø x¸c ®Þnh gi¸ trÞ c«ng ty C«ng tr×nh giao th«ng I Hµ Néi 97 3.3.2. Thµnh lËp héi ®ång x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp 98 3.3.3. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp c«ng ty c«nh tr×nh giao th«ng I Hµ Néi theo ph­¬ng ph¸p gi¸ trÞ tµi s¶n 98 3.3.3.1 X¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng ty 99 3.3.3.2. Gi¸ trÞ thùc tÕ phÇn vèn nhµ n­íc t¹i c«ng ty 104 3.4. Mét sè ®Ò suÊt kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp 107 KÕt luËn 110 Tµi liÖu tham kh¶o 111 ._.