Vốn kinh doanh và những biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trong Doanh nghiệp

à cung ứng hầu hết các sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ cho nhu cầu sản xuất kinh doanh và tiêu dùng của nền kinh tế xã hội. Do đó, sự phát triển, hưng thịnh, suy thoái hay tụt hậu của nền kinh tế phụ thuộc rất nhiều vào hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Nhưng đây chỉ là một chiều trong mối quan hệ giữa doanh nghiệp và nền kinh tế. ở một chiều khác, trình độ phát triển của nền kinh tế với những đặc điểm riêng về môi trường kinh doanh cũng có tác dụng rất lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Nhưng để đứng vứng trong cơ chế cạnh tranh gay gắt này thì điều kiện đòi hỏi đầu tiên đối với các doanh nghiệp đó là phải có vốn kinh doanh. Bởi vậy, bất kỳ một doanh nghiệp nào muốn tồn tại và phát triển phải quan tâm đến vấn đề tạo lập vốn, quản lý và sử dụng đồng vốn sao cho có hiệu quả nhất, nhằm đem lại lợi nhuận cao nhất cho doanh nghiệp. Do vậy, việc tổ chức và sử dụng hiệu quả vốn kinh doanh có ý nghĩa hết sức quan trọng, là điều kiện tiêu quyết để các doanh nghiệp khẳng định được vị trí của mình, tìm chỗ đứng vững chắc trong cơ chế mới. Trong cơ chế bao cấp trước đây, vốn kinh doanh của các doanh nghiệp nhà nước hầu hết được nhà nước tài trợ thông qua cấp phát vốn, đồng thời nhà nước quản lý về giá cả và quản lý sản xuất theo chỉ tiêu kế hoạch, lãi nhà nước thu, lỗ nhà nước bù, do vậy các doanh nghiệp hầu như không quan tâm đến hiệu qủa sử dụng đồng vốn. Nhiều doanh nghiệp đã không phát triển và bảo toàn được vốn, hiệu qủa sử dụng vốn thấp, tình trạng lãi giả lỗ thật ăn vào vốn xảy ra phổ biến trong các doanh nghiệp nhà nước. Bước sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý điều tiết vĩ mô của nhà nước, nhiều thành phần kinh tế song song cùng tồn tạ, cạnh tranh lẫn nhau gay gắt. Bên cạnh những doanh nghiệp sản xuất kinh doanh có hiệu quả, đứng vững trong cơ chế mới thì lại có một số doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh kém hiệu qủa dẫn đến phá sản hàng loạt. Bởi trong cơ chế thị trường không chỉ riêng doanh nghiệp nhà nước mà còn nhiều doanh nghiệp khác cũng hoạt động sản xuất kinh doanh đêù phải tuân thủ theo các qui luật kinh tế vốn có: giá trị, cung cầu, cạnh tranh... và khi tiến hành sản xuất kinh doanh đều phải trả lời 3 câu hỏi lớn: sản xuất cái gì? Sản xuất như thế nào? Sản xuất cho ai? đồng thời dể trả lới với điều kiện ràng buộc đầu tiên bao giờ cũng phải là vốn kinh doanh. Qua đó, ta thấy được việc bảo toàn vốn kinh doanh và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh có ý nghĩa và tầm quan trọng rất lớn đối với các doanh nghiệp nhà nước nói riêng và toàn bộ các doanh nghiệp trong nền kinh tế nói chung. Sau thời gian học tập tại trường, qua gần 3 tháng thực tập ở công ty Dệt Minh Khai, được sự hướng dẫn của thầy giáo bộ môn và sự giúp đỡ của ban lãnh đạo ở công ty. Em đã vận dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn của công ty, đông thời từ thực tiến đã làm sáng tỏ những lý luận đã học. Vì vậy, em đã đi sâu nghiên cứu chuyên đề: “Vốn kinh doanh và những biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh”, từ đó thấy rõ được ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác tổ chức và quản lý tài chính trong công ty. Do trình độ lý luận và nhận thức còn nhiều hạn chế, thời gian thực tập của em không trách khỏi những hạn chế. Em rất mong sự góp ý của các thầy cô và ban lãnh đạo công ty để em có thể hoàn thành chuyên đề tốt hơn. Em xin chân thành cám ơn! Chương I Lý luận chung về vốn kinh doanh và những biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh. I.1: Vốn kinh doanh và nguồn hình thành vốn kinh doanh trong doanh nghiệp. I.1.1: Vốn kinh doanh của doanh nghiệp I.1.1.1: Khái niệm vốn kinh doanh: Để tiến hành bất cứ hoạt động sản xuất kinh doanh nào, doanh nghiệp cũng cân phải có vốn. Vốn là điều kiện tiên quyết và có ý nghĩa quyết định đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Theo giáo trình tài chính học của trường Đại học tài chính kế toán Hà Nội: “ vốn kinh doanh là một loại quĩ tiền tệ đặc biệt”. Tiền được gọi là vốn khi đồng thời thoả mãn các điều kiện sau: Một là: Tiền phải đại diện cho một lượng hàng hoá nhất định. Hay nói cách khác, tiền phải được đảm bảo bằng một lượng tài sản có thực. Hai là: Tiền phải được tập trung tích tụ đến một lượng nhất định. Ba là: Khi có đủ lượng, tiền phải được vận động nhằm mục đích sinh lời. Trong đó: điều kiện 1 và 2 được coi là điều kiện ràng buộc để tiền trở thành vốn; điều kiện 3 được coi là đặc trưng cơ bản của vốn- nếu tiền không vận động thì đó là đồng tiền “chết”, còn nếu vận động không vì sinh lời thì cũng không phải là vốn. Cách vận động và phương thức vận động của vốn do phương thức đầu tư kinh doanh quyết định. Trên thực tế có 3 phương thức vận động của vốn. T-T’: Là phương thức vận động của vốn trong các tổ chức chu chuyển trung gian và các hoạt động đầu tư cổ phiêú, trái phiếu. T-H-T’: Là phương thức vận động của vốn trong các doanh nghiệp thương mại, dịch vụ. T-H-SX-H’-T’: Là phương thức vận động của vốn trong các doanh nghiệp sản xuất. ở đây, chúng ta đi sâu nghiên cứu phương thức vận động của vốn trong các doanh nghiệp sản xuất. Do sự luân chuyển không ngừng của vốn trong hoạt động sản xuất kinh doanh nên cùng một lúc vốn kinh doanh của doanh nghiệp thường tồn tại dưới nhiều hình thái khác nhau trong lĩnh vực sản xuất và lưu thông. Sự vận động liên tục không ngừng của vốn tạo ra qúa trình tuần hoàn và chu chuyển vốn, trong chu trình vận động ấy tiến ứng ra đầu tư (T) rồi trở về điểm xuất phát của nó với giá trị lớn hơn (T’), đó cũng chính là nguyên lý đầu tư, sử dụng, bảo toàn và phát triển vốn. Từ những phân tích trên đây, ta có thể đi đến định nghĩa tổng quát về vốn: “ Vốn kinh doanh của doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ tài sản được đầu tư vào sản xuất kinh doanh nhằm mục đích sinh lời”. I.1.1.2:Đặc trưng của vốn kinh doanh trong cơ chế thị trường: Trong cơ chế thị trường, doanh nghiệp có quyền sử dụng đồng vốn một cách linh hoạt nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho sản xuất kinh doanh. Vì vậy, để quản lý tốt và không ngừng nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, nhà quản lý cần nhận thức rõ những đặc trưng cơ bản của vốn: Một là: Vốn phải được đại diện bằng 1 lượng giá trị thực và sử dụng vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Hai là: Vốn phải được vận động sinh lời Ba là: Vốn phải gắn với chủ sở hữu nhất định Bốn là: Vốn phải được quan niệm là một loại: “Hàng hoá đặc biệt”. Năm là:Vốn không chỉ được biểu hiện ở dạng hữu hình mà còn biểu hiện ở dạng vô hình. Vì thế, các loại tài sản này cần phải được lượng hoá bằng tiền, qui về giá trị. Trong nền kinh tế thị trường, phạm trù vốn cần phải được nhận thức một cách phù hợp. Việc nhận thức đầy đủ và đúng đắn những đặc trưng của vốn trong điều kiện nền kinh tế vận động theo cơ chế thị trường sẽ góp phần giúp doanh nghiệp quản lý và sử dụng vốn có hiệu quả hơn. I.1.1.3: Các bộ phận cấu thành vốn kinh doanh của doanh nghiệp. Tuỳ theo yêu cầu quản lý và đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của mỗi loại hình doanh nghiệp, có thể lựa chọn những căn cứ phân loại vốn khác nhau. Tuy nhiên, xét một cách tổng thể, để phân tích hiệu qủa sử dụng vốn thì cần căn cứ vào vai trò và đặc điểm chu chuyển vốn trong qúa trình sản xuất kinh doanh. Dựa vào tiêu chí này, toàn bộ vốn kinh doanh của doanh nghiệp được chia thành hai bộ phận: vốn cố định và vốn lưu động. A.Vốn cố định: Khái niệm: Vốn cố định của doanh nghiệp là một bộ phận vốn đầu tư ứng trước về tài sản cố định, mà đặc điểm của nó là luân chuyển dần dần từng phần trong nhiều chu kỳ sản xuất và hoàn thành một vòng luân chuyển khi tài sản cố định hết thời gian sử dụng. * Đặc điểm: - Vốn cố định tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất - Vốn cố định dịch chuyển giá trị dần dần từng phần trong các chu kỳ sản xuất, sau thời gian dài vốn cố định mới hoàn thành một vòng luân chuyển vốn. - Vốn cố định là một bộ phận quan trọng thường chiếm tỷ trọng lớn trong toàn bộ vốn kinh doanh của doanh nghiệp, đặc điểm của nó lại tuân theo tính qui luật riêng, do đó việc quản lý và sử dụng vốn cố định có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. B.Vốn lưu động: Khái niệm: Vốn lưu động trong doanh nghiệp là số tiền ứng trước về tài sản lưu động sản xuất và tài sản lưu động lưu thông nhằm đảm bảo cho qúa trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được tiến hành thường xuyên, liên tục. Đặc điểm: Vốn lưu động của doanh nghiệp có những đặc điêm cơ bản sau: - Vốn tiền tệ ứng ra luôn vận động - Do vận động vốn luôn thay đổi hình thái vận động - Đồng thời tồn tại dưới mọi hình thái - Hoàn thành một vòng luân chuyển khi kết thúc một chu trình sản xuất. Phân loại tài sản cố định: Phân loại tài sản cố định là việc phân chia toàn bộ tài sản cố định hiện có của doanh nghiệp theo tiêu thức nhất định nhằm phục vụ cho những yêu cầu quản lý của doanh nghiệp. - Phân loại tài sản cố định theo hình thái biểu hiện: theo tiêu thức này tài sản cố định được phân làm 2 loại: + Tài sản cố định có hình thái vật chất: là những tài sản cố định hữu hình được biểu hiện bằng tiền với giá trị lớn và thời gian sử dụng lâu dài, tham gia vào nhiều chu kỳ kinh doanh nhưng vẫn giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu như: nhà cửa, vật kiến trúc, máy móc thiết bị.... + Tài sản cố định không có hình thái vật chất: là những tài sản cố định vô hình được thể hiện bằng một lượng giá trị đã được đầu tư có liên quan trực tiếp đến nhiều chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp như: Chi phí thành lập doanh nghiệp, chi phí về bằng phát minh sáng chế, bản quyền tác giả, chi phí sử dụng đất... - Phân loại tài sản cố định theo công dụng kinh tế: + Tài sản cố định dùng trong sản xuất kinh doanh cơ bản: là những tài sản cố định hữu hình và vô hình tham gia trực tiếp vào qúa trình sản xuất kinh doanh như: nhà cửa( xưởng sản xuất, nơi làm việc...) vật kiến trúc, thiết bị động lực, truyền dẫn... máy móc thiết bị sản xuất, phương tiện vận tải, công cụ dụng cụ thí nghiệm sản xuất, giá trị canh tác và những tài sản cố định không có hình thái vật chất có liên quan đến qúa trình sản xuất kinh doanh. + Tài sản cố định dùng ngoài sản xuất: là những tài sản cố định sử dụng trong các hoạt động phụ trợ cho các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tài sản này không mang tính sản xuất trực tiếp như:máy móc, nhà cửa, thiết bị kèm theo phục vụ tiếp khách, các công trình phúc lợi và tài sản cố định cho thuê. - Phân loại tài sản cố định theo tình hình sử dụng: Căn cứ vào tình hình sử dụng hiện tại của từng tài sản mà người ta phân ra thành 3 loại: - Tài sản cố định đang dùng - Tài sản cố định chưa dùng - Tài sản cố định không cần dùng và đang chờ thanh lý. Nhân tố ảnh hưởng đến cơ cấu tài sản cố định của doanh nghiệp: Trong qúa trình tham gia vào kinh doanh, do chịu tác động bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, nên tài sản cố định bị hao mòn. * Có 2 loại hao mòn: - Hao mòn hữu hình: là sự giảm dần về mặt giá trị và giá thành sử dụng do chúng được sử dụng trong kinh doanh hoặc do tác động của các yếu tố tự nhiên gây ra. - Hao mòn vô hình: là sự giảm dần thuần tuý mặt giá trị của tài sản do có những tài sản cố định cùng loại nhưng được sản xuất ra với giá rẻ hơn hoặc hiện đại hơn. Việc nghiên cứu và phân tích hao mòn của tài sản cố định nên trên nhằm huy động tối đa năng lực hoạt động của tài sản cố định vào hoạt động kinh doanh, mặt khác lựa chọn những phương pháp khấu hao thích hợp cho phù hợp với điều kiện và đặc điểm của từng ngành. Trên đây là một số vấn đề chung về vốn kinh doanh trong các doanh nghiệp. Trên thực tế, tuỳ thuộc vào loại hình doanh nghiệp, ngành nghề kinh doanh, đặc điểm sản xuất sản phẩm mà các nhà quản lý tài chính sẽ xác định trọng tâm quản lý vốn kinh doanh của doanh nghiệp mình. Nhìn chung, để đạt hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh cao nhất thì doanh nghiệp cần phải quản lý và sử dụng tốt cả hai bộ phận vốn cố định và vốn lưu động, đảm bảo đồng vốn đem lại hiệu qủa tối đa trong qúa trình sản xuất kinh doanh. - Phân loại vốn lưu động: Dựa vào những tiêu thức khác nhau thì vốn lưu động cũng được chia thành các thành phần khác nhau. Dựa vào vai trò của vốn lưu động trong qúa trình sản xuất vốn lưu động được chia thành: + Vốn lưu động trong qúa trình dự trữ sản xuất: đây là biểu hiện bằng tiền của những nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liêu, phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ lao động nhỏ những khoản vốn này nhằm đảm bảo cho qúa trình sản xuất được liên tục. + Vốn lưu động nằm trong qúa trình trực tiếp sản xuất: là biểu hiện bằng tiền của sản phẩm đã nhập kho chuẩn bị tiêu thụ và số vốn bằng tiền vốn trong thanh toán của doanh nghiệp. Theo cách phân loại này ta có thể nắm được kết cấu vốn lưu động nằm trong từng khâu từ đó tuỳ thuộc vào tình hình cụ thể của doanh nghiệp mà phân bổ vốn cho các khâu đảm bảo tỷ lệ hợp lý tối ưu góp phần tăng cao hiệu quả sử dụng vốn. - Dựa vào hình thái biểu hiện và chức năng của các thành phần: + Vốn tiền tệ bao gồm tiền mặt tại quĩ TGNH, tiền đang chuyển các khoản đầu tư ngắn hạn và vốn trong thanh toán. + Vốn vật tư, hàng hoá bao gồm nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ vốn sản phẩm đang chế tạo, vốn phí tổn và vốn chờ phân bổ. Thông qua cách phân loại này giúp doanh nghiệp có cơ sở tính toán kiểm tra kết cấu vốn tối ưu của các doanh nghiệp, mặt khác có thể tìm mọi biện pháp phát huy chức năng của các thành phần vốn lưu động bằng cách xác định mức dự dữ trữ hợp lý để từ đó xác định nhu cầu vốn lưu động hợp lý. I.1.2: Nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp: Trong nền kinh tế thị trường, vốn kinh doanh của doanh nghiệp được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau. Mỗi nguồn vốn đều có những ưu, nhược điểm nhất định. Để lựa chọn và tổ chức hình thức huy động vốn thích hợp, có hiệu quả, cần phải có sự phân loại nguồn vốn. Việc phân loại nguồn vốn được thực hiện, dựa vào nhiều tiêu thức khác nhau. Dưới đây là 3 cách phân loại chủ yếu: I.1.2.1: Căn cứ vào quan hệ sở hữu: A.Nguồn vốn chủ sở hữu: Là phần vốn thuộc quyền sở hữu của chủ doanh nghiệp, doanh nghiệp có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt bao gồm: vốn điều lệ, vốn tự bổ sung, vốn do nhà nước tài trợ(nếu có). Nguồn vốn chủ sở hữu là một nguồn vốn quan trọng và có tính ổn định cao, thể hiện quyền tự chủ về tài chính của doanh nghiệp. Tỷ trọng của nguồn vốn này trong cơ cấu nguồn vốn càng lớn, sự độc lập về tài chính của doanh nghiệp ngày càng cao và ngược lại. Vốn chủ sở hữu tại một thời điểm = Tổng nguồn vốn - Nợ phải trả B. Nợ phải trả: Là tất cả các khoản nợ phát sinh trong qúa trình kinh doanh mà doanh nghiệp có trách nhiệm phải thanh toán cho các tác nhân kinh tế, bao gồm: vốn chiếm dụng và các khoản nợ vay. - Nguồn vốn chiếm dụng: Trong qúa trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, đương nhiên phát sinh từ quan hệ thanh toán giữa doanh nghiệp với các tác nhân kinh tế khác như với nhà nước, với cán bộ CNV, với khách hàng, với người bán... từ đó mà phát sinh vốn chiếm dụng và vốn bị chiếm dụng. Thuộc về vốn chiếm dụng hợp pháp có các khoản vốn: + Các khoản nợ khách hàng chưa đến hạn trả. + Các khoản phải nộp Ngân sách Nhà nước chưa đến hạn nộp. + Các khoản phải thanh toán với cán bộ CNV chưa đến hạn thanh toán. Nguồn vốn chiếm dụng chỉ mang tính chất tạm thời, doanh nghiệp chỉ có thể sử dụng trong thời gian ngắn nhưng vì nó có ưu điểm nổi bật là doanh nghiệp không phải trả chi phí sử dụng vốn, đòn bẩy tài chính luôn dương, nên trong thực tế doanh nghiệp nên triệt để tận dụng nguồn vốn này trong giới hạn cho phép nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn mà vẫn đảm bảo kỷ luật thanh toán. - Các khoản nợ vay:bao gồm tổng số vốn vay ngắn- trung- dài hạn ngân hàng, nợ trái phiếu và các khoản nợ khác. + Vay ngắn hạn, dài hạn ngân hàng và các tổ chức tín dụng có đặc điểm là doanh nghiệp phải trả chi phí sử dụng vốn dưới hình thức lãi vay và phải đảm bảo các điều kiện ràng buộc như phải có tài sản thế chấp hay phương án kinh doanh khả thi. Nếu doanh nghiệp có uy tín và có mối quan hệ tốt với ngân hàng, việc thực hiện các khoản vay nợ sẽ trở nên dễ dàng hơn. Nợ vay thực sự là nguồn vốn rất quan trọng có thể đáp ứng nhu cầu đầu tư của doanh nghiệp ở mức độ lớn. + Phát hành trái phiếu: Vay nợ bằng trái phiếu là một hình thức huy động vốn đặc trưng của các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. Đây là biện pháp tạo vốn kinh doanh chủ yếu ở các nước phát triển. ở nước ta, theo Nghị định 72/CP ngày 26/7/1994, Chính phủ cho phép các doanh nghiệp Nhà nước phát hành trái phiếu để huy động vốn và mới đây Luật Doanh nghiệp 1999 cũng đã mở thêm kênh huy động vốn bằng phát hành trái phiếu cho loại hình Công ty trách nhiệm hữu hạn. Nhưng trên thực tế việc sử dụng nguồn vốn này ở các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay vẫn còn rất hạn chế. Trong điều kiện hiện nay, khi mà nhu cầu vốn kinh doanh của các doanh nghiệp không ngừng gia tăng thì vai trò của nguồn vốn nợ phải trả ngày càng trở nên quan trọng. Tuy nhiên, khi sử dụng nguồn vốn này, cần phải xem xét tính hợp lý của hệ số nợ, không thể chủ trương “ vay được càng nhiều càng tốt” hay “ vay với bất kỳ giá nào” vì hệ số nợ càng lớn, độ rủi ro càng cao. Khi hệ số nợ lớn, chủ sở hữu doanh nghiệp có lợi ở chỗ chỉ phải đóng góp một lượng vốn nhỏ mà được sử dụng một lượng tài sản lớn, đặc biệt trong trường hợp đòn bẩy tài chính dương( tức là khi doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận trên tiền vay lớn hơn lãi vay phải trả), doanh lợi vốn chủ sở hữu sẽ gia tăng rất nhanh. Ngược lại, nếu tổng tài sản không có khả năng sinh ra một tỷ lệ lãi đủ lớn để bù đắp lãi vay thì doanh lợi vốn chủ sở hữu sẽ giảm sút rất mạnh, khi đó doanh nghiệp có thể phải đối mặt với nguy cơ mất khả năng thanh toán và nguy cơ phá sản cũng rất gần. Thông thường, một doanh nghiệp phải phối hợp cả hai nguồn vốn chủ sở hữu và nợ phải trả để đảm bảo nhu cầu vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Sự kết hợp giữa hai nguồn này phụ thuộc vào đặc điểm của ngành mà doanh nghiệp đang hoạt động cũng như quyết định tài chính của người quản lý trên cơ sở điều kiện thực tế của doanh nghiệp. Làm thế nào để lựa chọn được một cơ cấu tài chính tối ưu? Đó là câu hỏi luôn làm trăn trở các nhà quản lý tài chính doanh nghiệp bởi sự thành công hay thất bại của mỗi doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn vào sự khôn ngoan hay khờ dại của doanh nghiệp đó khi lựa chọn cơ cấu tài chính. I.1.2.2: Căn cứ vào thời gian huy động và sử dụng vốn: Theo tiêu thức này, nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp được chia thành: nguồn vốn thường xuyên và nguồn vốn tạm thời. Nguồn vốn thường xuyên: bao gồm Nguồn vốn chủ sở hữu Các khoản nợ dài hạn B. Nguồn vốn tạm thời: Là nguồn vốn có tính chất ngắn hạn dưới một năm, doanh nghiệp có thể sử dụng để đáp ứng nhu cầu về vốn có tính chất tạm thời, bất thường phát sinh trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. I.1.2.3:Căn cứ vào phạm vi huy động vốn: Dựa vào tiêu thức này, nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp chia thành 2 loại là: nguồn vốn bên trong và nguồn vốn bên ngoài. A.Nguồn vốn bên trong: Là nguồn vốn có thể huy động được từ bản thân doanh nghiệp bao gồm: tiền khâu hao tài sản cố định, lợi nhuận để lại, các khoản dự phòng, thu từ thanh lý, nhượng bán tài sản cố định. B. Nguồn vốn bên ngoài: Là nguồn vốn mà doanh nghiệp có thể huy động từ bên ngoài, gồm: vốn vay ngân hàng và các tổ chức kinh tế khác, vốn liên doanh, liên kết, vốn huy động từ phát sinh trái phiếu, nợ người cung cấp và các khoản nợ khác. Từ việc nghiên cứu các phương pháp phân loại nguồn vốn kinh doanh ta thấy vấn đề đặt ra cho các doanh nghiệp hiện nay là đi đôi với việc tăng cường quản lý và sử dụng có hiệu quả số vốn hiệu có, doanh nghiệp cần chủ động tạo lập, khai thác vốn từ các nguồn, kết hợp điều hoà các nguồn vốn một cách hợp lý nhằm phục vụ tốt nhất cho qúa trình sản xuất kinh doanh. I.2: Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. I.2.1: Tầm quan trọng của việc tổ chức và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trong doanh nghiệp. Khác với nền kinh tế trong cơ chế kế hoạch hoá tập trung trước đây về cách tổ chức và nâng cao hiệu qủa sử dụng vốn thì trong cơ chế thị trường hiện nay, mọi quyết định sản xuất đều dựa vào mệnh lệnh cấp trên hay chủ quan của doanh nghiệp và coi vốn là một trong những nhân tố tạo ra giá trị thặng dư. Vì vậy, về bản chất, hiệu quả sử dụng vốn là một mặt biểu hiện của hiệu quả sản xuất kinh doanh. Việc xem xét, đánh giá hiệu qủa sử dụng vốn có thể dựa vào nhiều tiêu chuẩn khác nhau tuỳ theo quan điểm và góc độ đánh giá của mỗi người. Mặc dù, tồn tại nhiều quan điêm khác nhau, nhưng đứng trên trên giác độ chung nhất để đánh giá thì hiệu quả sử dụng vốn phải được xem xét trên cả hai phương diện. - Thứ nhất là kết quả (lợi ích) do sử dụng vốn đưa lại phải thoả mãn và đáp ứng được lợi ích kinh tế xã hội. - Thứ hai là phải tối thiểu hoá được lượng vốn sử dụng và thời gian sử dụng vốn. Như vậy: hiệu quả sử dụng vốn là chỉ tiêu biểu hiện một mặt về hiệu quả kinh doanh, phản ánh trình độ quản lý và sử dụng vốn của doanh nghiệp trong việc tối đa hoá kết quả lợi ích, tối thiểu hoá lượng vốn và thời gian sử dụng theo các điều kiện về nguồn lực xác định, phù hợp với mục tiêu kinh doanh. I.2.2: Một số chỉ tiêu đánh giá tình hình tổ chức và hiệu quả sử dụng vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. I.2.2.1: Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn cố định: F Các chỉ tiêu tổng hợp: + Hiệu suất sử dụng Doanh thu thuần đạt được trong kỳ vốn cố định = Số vốn cố định bình quân trong kỳ Trong đó: VCĐ bình Số vốn cố định đầu kỳ + số vốn cố định cuối kỳ quân trong kỳ = 2 Chỉ tiêu hiệu suất sử dụng vốn cố định phản ánh 1 đồng vốn cố định sử dụng trong kỳ có thể tạo ra bao nhiêu đồng doanh thu thuần trong kỳ. + Hàm lượng vốn cố định: là đại lượng nghịch đảo của chỉ tiêu hiện suất sử dụng vốn cố định. + Hệ số huy động Vốn cố định đang sử dụng trong kỳ vốn cố định = Vốn cố định hiện có của doanh nghiệp Chỉ tiêu này phản ánh mức độ huy động vốn cố định vào hoạt động vốn cố định vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. + Tỷ suất lợi nhuận Lợi nhuận thuần HĐKD vốn cố định = Vốn cố định bình quân sử dụng trong kỳ Chỉ tiêu này phản ánh cứ 1 đồng vốn cố định sử dụng trong kỳ có thể tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận trước thuế (sau thuế) F Các chỉ tiêu phân tích: + Hệ số hao mòn Số tiền KH luỹ kế TSCĐ ở thời điểm đánh giá tài sản cố định = Nguyên giá TSCĐ ở thời điểm đánh giá Chỉ tiêu nầy phản ánh mức độ hao mòn TSCĐ so với thời điểm ban đầu hay năng lực còn lại của TSCĐ. + Hệ số trang bị Nguyên giá TSCĐ sản xuất bình quân trong kỳ tài sản cố định = Số lượng công nhân trực tiếp sản xuất Hệ số này phản ánh mức độ trang bị TSCĐ cho một công nhân trực tiếp sản xuất. I.2.2.2: Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động: S mức luân chuyển VLĐ trong kỳ - Số lần luân chuyển VLĐ = Số dư bình quân VLĐ trong kỳ Trong đó: - S mức luân chuyên VLĐ trong kỳ = doanh thu thuần - Số dư VLĐ bình quân ( VLĐ ) được tính như sau: Vq1 + Vq2 + Vq3 + Vq4 VLĐ = 4 Hoặc: Vđq1 + Vcq1 + Vcq2 + Vcq3 + Vcq4 VLĐ = 2 2 4 Trong đó: + Vq1, Vq2, Vq3,Vq4: VLĐ các quí 1,2,3,4 + Vđq1: VLĐ đầu quí 1 + Vcq1, Vcq2, Vcq3, Vcq4: VLĐ cuối quí 1,2,3,4 Chỉ tiêu số lần luân chuyển VLĐ thể hiênh số vòng quay VLĐ được thực hiện trong 1 kỳ nhất định. Số ngày trong kỳ (360 ngày) - Kỳ luân chuyển VLĐ = Số vòng quay VLĐ trong kỳ Chỉ tiêu này phản ánh số ngày cần thiết để VLĐ thực hiện được 1 vòng quay trong kỳ. - Mức tiết kiệm VLĐ do tăng tốc độ luân chuyển vốn: + Mức tiết kiệm tuyệt đối = VLĐ năm kế hoạch – VLĐ năm báo cáo Để có tiết kiệm tuyệt đối thì kết quả trên phải là số âm ( DTBH– thuế) KH - ( DTBH– thuế) BC + Mức tiết kiệm tương đối = Vòng quay VLĐ BC Doanh thu thuần - Hiệu suất sử dụng VLĐ = Số dư VLĐ bình quân Chỉ tiêu này cho thấy ( 1đồng) VLĐ sử dụng trong kỳ có thể tạo ra bao nhiêu đồng doanh thu thuần. Lợi nhuận trước (sau) thuế thu nhập - Tỷ suất lợi nhuận VLĐ = Số dư VLĐ bình quân trong kỳ Chỉ tiêu này phản ánh một đồng VLĐ sử dụng trong kỳ có thể tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận trước thuế (hoặc sau thuế thu nhập). I.2.2.3: Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng VKD: Doanh thu thuần - Vòng quay tổng số VKD = Vốn sản xuất kinh doanh bình quân Chỉ tiêu này cho biết toàn bộ vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ luân chuyển được bao nhiêu vòng. Lợi nhuận trước thuế và lãi vay - Tỷ suất lợi nhuận VLĐ = VKD bình quân sử dụng trong kỳ Chỉ tiêu này phản ánh (1 đồng) VKD sử dụng trong kỳ tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận trước thuế và lãi vay. Lợi nhuận thuần HĐKD - Tỷ suất lợi nhuận thuần VKD = VKD bình quân Đây là chỉ tiêu đo lường mức độ sinh lời của đồng vốn sản xuất kinh doanh, nó phản ánh 1 đồng vốn kinh doanh tham gia luân chuyển trong kỳ mang lại bao nhiêu đồng lợi nhuận thuần hoạt động kinh doanh. Lợi nhuận thuần HĐKD - Tỷ suất lợi nhuận vốn CSH = Vốn CSH bình quân Chỉ tiêu này cho thấy vốn CSH sử dụng trong kỳ có thể tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận thuần HĐKD. I.2.3: Sự cần thiết nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. Hoạt động trong cơ chế thị trường, việc tổ chức, sử dụng có hiệu quả nguồn lực vốn là yêu cầu khách quan đối với qúa trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này xuất phát từ những lý do chủ yếu sau: -Vai trò và tầm quan trọng của vốn kinh doanh -ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh -Thực trạng quản lý và sử dụng vốn của các doanh nghiệp. Tóm lại: từ những lý do này khi ta nghiên cứu sâu sẽ thấy được rằng: Vấn đề nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trong các doanh nghiệp ngày nay là hết sức cần thiết và nó có ý nghĩa tác động rất lớn đến tình hình phát triển của các doanh nghiệp nói riêng và tình hình phát triển của nền kinh tế đất nước nói chung. Chương II Thực trạng về tổ chức và hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của công ty dệt minh khai. II.1: Một số nét chính về tình hình hoạt động kinh doanh của công ty. II.1.1: Quá trình hình thành và phát triển của công ty Dệt Minh Khai: Công ty Dệt Minh Khai là một đơn vị lớn của ngành công nghiệp Hà Nội (tên trước đây khi thành lập là nhà máy dệt khăn mặt, khăn tay). Công ty được khởi công xây dựng từ cuối những năm 1960, đầu những năm 1970. Do sự gián đoạn trong cuộc chiến tranh phá hoại của Mỹ đến mãi tận 1974 công ty cơ bản mới được xây dựng xong và được chính thức thành lập theo quyết định của uỷ Ban Nhân Dân thành phố. Từ 1975, công ty chính thức nhận kế hoạch nhà nước giao: nhiệm vụ chủ yếu là sản xuất khăn mặt bông, khăn tắm, khăn tay.... phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng nội địa. + Số thiết bị ban đầu chỉ có 260 máy dệt thoi của Trung Quốc. + Tài sản cố định khi thành lập chỉ có gần 3 triệu đồng (lúc bấy giờ). Những năm đầu tiên đi vào hoạt động công ty mới chỉ đạt được: + Giá trị tổng sản lượng gần 2,5 triệu đồng + Sản phẩm chủ yếu gần 2 triệu khăn các loại. Từ năm 1981- 1989: công ty được thành phố đầu tư thêm một dây chuyền dệt kim đan dọc để dệt các loại vải tuyn, valide và dèm... và được giao quản lý triển khai thực hiện hai qúa trình công nghệ dệt khác nhau là dệt thoi và dệt kim. Năm 1981, thông qua TEXTIMEX, công ty đã ký hợp đồng xuất khẩu dài hạn sang cộng hoà dân chủ Đức và Liên Xô (cũ). Năm 1983, công ty bắt đầu sản xuất khăn ăn xuất khẩu cho thị trường Nhật Bản với sự giúp đỡ của UNIMEX Hà Nội và đã chiếm thị phần ngày càng lớn. Từ năm 1988 đến nay công ty được nhà nước cho phép làm thí điểm xuất khẩu trực tiếp sang thi trường nước ngoài. Bước vào thời kỳ những năm 1990 nền kinh tế nước ta chuyển sang thực hiện cơ chế quản lý mới theo tinh thần nghị quyết đại hội VI và đại hội VII của Đảng. Tình hình chính trị có nhiêu biến động, chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông âu xụp đổ, công ty mất đi các quan hệ bạn hàng, mất đi một thị trường quan trọng và truyền thống. Trong hơn 20 năm xây dựng và phát triển của công ty, có thể nói đây là thời kỳ mà công ty gặp phải nhiều khó khăn nhất. Với tình hình như vậy, được sự quan tâm của ban lãnh đạo và cấp trên, sự giúp đỡ hỗ trợ của các đơn vị bạn, toàn thể công ty đã phát huy tinh thần năng động sáng tạo tập trung tháo gỡ những khó khăn, giải quyết từ những vấn đề quan trọng nhất về thị trường về vốn và về tổ chức lại sản xuất, lựa chọn bố trí lại đội ngũ lao động.... Nhờ đó, công ty đã từng bước thích nghi với cơ chế thị trường, ổn định và phát triển sản xuất theo hướng xuất khẩu là chính, hoàn thành các nghĩa vụ với nhà nước, bảo toàn và phát triển được vốn cho sản xuất kinh doanh, cải thiện đời sống cán bộ CNV. Sau đây là một số kết quả sản xuất chứng minh cho sự phát triển của công ty từ khi thành lập: - Giá trị tổng sản lượng: từ 1975, công ty chỉ đạt 2,5 triệu đồng đến năm 1990 đã đạt hơn 9,1 tỷ đồng. - Sản phẩm: chủ yếu năm đầu đạt gần 2 triệu khăn các loại cho nhu cầu nội địa, đến năm 1995 đã có sản phâm xuất khẩu (85% sản phẩm khăn) và sản xuất thêm mặt hàng màn tuyn. - Doanh thu: Năm 1975: đạt 3,5 triệu đồng Năm 1990: đạt 13,5 tỷ đồng Năm 1997: đạt 54,6 tỷ đồng. - Kim gạch xuất khẩu: Năm 1990: đạt 1.635.666 USD Năm 1997: đạt 3.588.397 USD. - Nộp ngân sách: Năm 1975: nộp gần 68.000 đồng Năm 1990: nộp 525,9 triệu đồng Năm 1997: nộp 1.534,8 triệu đồng. Công tác khoa học kỹ thuật được đặc biệt chú ý: trong hơn 20 năm công ty đã chế thử được hơn 300 mẫu sản phẩm và đưa vào sản xuất khoảng 100 mẫu được khách hàng chấp nhận. Bước sang năm 1998, công ty Dệt Minh Khai đứng trước thử thách lớn về tài chính và thị trường tiêu thụ ở Nhật Bản. Hiện nay, công ty đang nỗ lực, cố gắng để vượt qua những khó khăn về thị trường tiêu thụ và công ty đang chuẩn bị những điều kiện để mở rộng thị trường sang khu vực Tây Âu. II.1.2: Tình hình tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị: II.1.2.1: Đặc điểm về sản phẩm và thị trường sản phẩm của công ty. - Sản phẩm chủ yếu của công ty có hai loại: + Khăn bông các loại: sản xuất từ nguyên liệu sợi bông 100% + Vải màn tuyn: sản xuất từ nguyên liệu 100% sợi petex. * Thị trường nội địa: Chủ yếu nhận đơn đặt hàng của các khách sạn ở các thành phố lớn là Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh... * Thị trường xuất khẩu: Chủ yếu là x._.uất khẩu sang thị trường Nhận Bản. Đặc biệt là cung cấp cho nhiều khách sạn tại Nhật thông qua công ty thương mại Nhật Bản ASAHI. II.1.2.2: Đặc điểm bộ máy quản lý Là một doanh nghiệp nhà nước, công ty Dệt Minh Khai tổ chức bộ máy quản lý theo một cấp đứng đầu là ban giám đốc chỉ đạo trực tiếp đến từng đơn vị thành viên. Giúp việc cho giám đốc có các phòng ban nghiệp vụ. Ban giám đốc: gồm có giám đốc và hai phó giám đốc - Giám đốc: Là người đứng đầu doanh nghiệp, bảo vệ quyền lợi cho cán bộ công nhân viên, phụ trách chung về vấn đề tài chính, đối nội, đối ngoại, thực hiện các chức năng: -Tổ chức bộ máy, tổ chức cán bộ -Lập các kế hoạch tổng thể dài hạn, ngắn hạn -Đầu tư xây dựng cơ bản. - Phó giám đốc: Là người giúp việc cho giám đốc theo các trách nhiệm được giao. - Phó giám đốc sản xuất: Quản lý điều hành qúa trình sản xuất -Chỉ đạo sản xuất theo kế hạch -Chỉ đạo kế hạch tác nghiệp tại các phân xưởng. - Phó giám đốc kỹ thuật: -Quản lý kỹ thuật, chất lượng sản phẩm -Quản lý nguồn cung cấp: điện, nước, than phục vụ cho sx. -Chỉ đạo việc xây dựng các định mức vật tư. -Quản lý việc thực hiện an toàn lao động, vệ sinh công nghiệp. - Phòng tổ chức- bảo vệ: Giúp giám đốc xây dựng mô hình tổ chức sản xuất và quản lý trong công ty. Quản lý chất lượng và số lượng cán bộ CNV, quĩ tiền lương và các định mức lao động, chỉ đạo công tác bảo vệ. - Phòng kỹ thuật: Với chức năng tham mưu giúp giám đốc quản lý chung các công tác kỹ thuật trong công ty. Nghiên cứu và áp dụng khoa học để đưa công nghệ mới vào sản xuất, quản lý máy móc, thiết bị, kiểm tra chất lượng các chi phí để sản xuất sản phẩm. - Phòng kế hoạch thị trường: Là phòng nghiệp vụ tham mưu cho giám đốc trong công ty xây dựng và chỉ đạo thực hiện kế hoạch sản xuất, xuất nhập khẩu, kỹ thuật, tài chính trong công ty, giúp giám đốc thực hiện nhiệm vụ kinh tế đối ngoại trong công ty. Xây dựng và thực hiện kế hoạch cung ứng vật tư cho sản xuất, tổ chức thực hiện tiêu thụ sản phẩm để đảm bảo quay vòng vốn nhanh. - Phòng tài vụ: Phòng tài vụ có chức năng giúp giám đốc về hình thức thống kê, kế toán tài chính, đồng thời có trách nhiệm trước nhà nước theo dõi kiểm tra giám sát tính hình thực hiện kế hoạch thu chi tiền và hạch toán kinh tế nhằm giảm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. - Phòng hành chính- y tế: Là phòng có chức năng giúp giám đốc trong công việc hàng ngày, quản lý thuộc phạm vi hành chính tổng hợp, giao dịch văn thư, truyền đạt chỉ thị của giám đốc đến các phòng ban phân xưởng. Quản lý tài sản hành chính, cung cấp văn phòng phẩm cho văn phòng công ty. Thực hiện công tác khám, chữa bệnh cho toàn bộ cán bộ CNV trong công ty. - Chức năng, nhiệm vụ của các phân xưởng sản xuất: +Chức năng: Căn cứ vào kế hoạch của công ty giao cho các phân xưởng, phân xưởng tiến hành mọi hoạt động trên cơ sở hạch toán kinh tế nội bộ phân xưởng đảm bảo hiệu quả. +Nhiệm vụ: xây dựng và tổ chức mọi qúa trình hoạt động sản xuất từ giai đoạn đầu đến giai đoạn cuối để đảm bảo sản xuất hợp lý, tiết kiệm chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng năng suất lao động, đảm bảo an toàn trong lao động của người công nhân. Trải qua các công đoạn của sản xuất để cuối cùng cho ra đời những sản phẩm có giá thành hợp lý và tiêu thụ được. - Phân xưởng dệt kim: có nhiệm vụ thực hiện các công đoạn chuân bị các bo bin sợi mắc lên máy để dệt thành vải tuyn mộc theo qui trình công nhân sản xuất vải màn tuyn. - Phân xưởng dệt thoi: có nhiệm vụ thực hiện các công đoạn chuẩn bị các trục dệt và suốt sợi ngang, đưa vào máy dệt để dệt thành khăn bán thành phẩm theo qui trình công nghệ sản xuất khăn bông. - Phân xưởng tẩy nhuộm: có nhiệm vụ thực hiện các công đoạn nấu, tẩy, nhuộm, sấy khô và định hình các loại khăn, sợi và vải màn tuyn theo qui trình công nghệ sản xuất các mặt hàng khăn bông, vải tuyn. - Phân xưởng hoàn thành: có nhiệm vụ thực hiện các công đoạn cắt, may, kiểm đóng gói, đóng kiện các sản phẩm khăn bông và cắt kiểm các loại vải tuyn, vẩi nổi vòng theo qui trình công nghệ sản xuất các mặt hàng. Sơ đồ tổ chức quản lý và sản xuất của công ty: Giám đốc công ty Phó giám đốc sản xuất Phó giám đốc kỹ thuật Phòng kế hoạch thị trường Phòng kỹ thuật Phòng tài vụ Phòng tổ chức- bảo vệ Phòng hành chính- ytế Px tẩy nhuộm Px dệt thoi Px dệt kim Px hoàn thành Kho sợi Kho trung gian Kho thành phẩm II.1.2.3: Đặc điểm quy trình công nghệ: Công ty Dệt Minh Khai đang sử dụng 3 quy trình công nghệ chính để sản xuất các sản phẩm đó là: * Qui trình công nghệ sản xuất khăn sử lý trước: Sợi mộc được đưa vào sản xuất ở phân xưởng tẩy nhuộm dưới dạng quả sợi. Qua mấy đáng ống xốp tạo thành ống sợi xốp trước khi đưa vào máy nhuộm bobin. ở mấy nhuộm bobin sợi được qua các công đoạn nấu, tẩy, nhuộm đồng thời (nếu mặt hàng yêu cầu phải nhuộm mầu). Sau đó sợi được chuyển sang máy sấy sợi, bobin trước khi đánh ống lại thành ống sợi cứng để xuất xưởng sang phân xưởng dệt. Tại phân xưởng dệt thoi sợi đã được xử lý được phân thành 2 loại: sợi ngang và sợi dọc tuỳ theo yêu cầu mặt hàng. Sợi dọc được chuyển sang máy mắc tạo thành trục mắc trước khi đưa vào máy hồ dồn ( tăng cường lực cho sợi) tạo thành trục dệt. Trục dệt và suốt ngang được đưa vào máy dệt thoi, dệt thành khăn bông bán thành phẩm. Trước khi xuất xưởng sang phân xưởng hoàn thành, khăn bông bán thành phẩm được kiểm sơ bộ để xác định chất lượng cho phân xưởng dệt thoi. Tại phân xưởng hoàn thành, khăn bán thành phẩm được cắt, may, kiểm thành phẩm để phân loại thành phẩm, thứ phẩm và phế phẩm trước khi đóng gói, đóng kiện và nhập kho thành phẩm. * Qui trình công nghệ sản xuất khăn mộc sử lý sau: Sợi mộc được đưa vào phân xưởng dệt thoi dưới dạng sợi quả. Qua máy đánh ống, đánh ống lại để giảm tạp chất, tăng chất lượng sợi. Sau đó được phân thành sợi dọc và sợi ngang theo yêu cầu của mặt hàng. Sợi dọc qua máy mắc tạo thành trục mắc trước khi chuyển sang máy hồ dồn, sợi được tạo thành trục hồ. Sợi ngang qua máy đánh suốt tạo thành suốt dệt. Trục hồ và suốt dệt được đưa vào máy dệt thoi để dệt thành khăn mộc. Khăn mộc được kiểm trước khi xuất xưởng sang phân xưởng tẩy nhuộm. Tại phân xưởng tẩy nhuộm, khăn mộc được qua các công đoạn nấu trên nồi nấu, tẩy trên máy tẩy nhuộm BC 3, nhuộm trên máy cao áp (nếu cần thiết). Trước khi xuất xưởng sang phân xưởng hoàn thành khăn đã tẩy nhuộm được đưa qua máy sâý rung hoặc sấy văng tuỳ theo yêu cầu thiết kế mặt hàng. Tại phân xưởng hoàn thành khăn bán thành phẩm được qua các công đoạn cắt, may, kiểm thành phẩm để phân loại thành phẩm, thứ phẩm, phế phẩm. Sau đó khăn được đưa sang đóng gói, đóng kiện. * Quy trình công nghệ sản xuất màn tuyn: Sợi được đưa vào máy mắc ở dạng quả sợi, để mắc thành bobin trước khi đưa lên máy dệt kim, tạo vòng thành vải dệt kim mộc trên máy dệt kim. Trước khi xuất xưởng sang phân xưởng tẩy nhuộm vải mộc được kiểm trên máy đo và kiểm. Tại phân xưởng tẩy nhuộm vải mộc được nhuộm trên máy nhuộm cao áp ( tuỳ theo yêu cầu thiết kế). Sau đó được đưa sang máy văng sấy để định hình vải, cũng trên máy văng sấy vải được lơ tạo độ trắng. Qua 3 qui trình công nghệ sản xuất nên trên đã giúp cho công ty có điều kiện chuyên môn hoá và hợp tác hoá giữa các bộ phận một cách có hiệu quả, đồng thời tạo ra khả năng tự chủ trong quản lý sản xuất kinh doanh, nhằm tăng năng xuất lao động, hạ giá thành đơn vị sản phẩm, khuyến khích nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng doanh thu và doanh lợi của công ty. Sơ đồ qui trình công nghệ đặc trưng cho sản xuất khăn bông sử lý trước: Sợi mộc quả Đánh ống xốp Nấu Tẩy Nhuộm (nếu cần thiết) Sấy Sợi dọc Sợi ngang Mắc Đánh suốt Hồ dồn Dệt Kiểm bán thành phẩm May Kiểm thành phẩm Đóng gói Đóng kiện Nhập kho thành phẩm I.1.2.4: Tình hình chung về công tác kế toán ở công ty Tổ chức bộ máy kế toán: Bộ máy kế toán của công ty được tổ chức theo hình thức kế toán tập trung và bố trí thành phòng kế toán, chịu sự quản lý và chỉ đạo trực tiếp của công ty. Căn cứ vào đặc điểm, qui mô sản xuất của công ty, số lượng các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Đồng thời đảm bảo cung cấp thông tin kịp thời cho yêu cầu kế toán quản trị thì phòng kế toán tổ chức, bố trí như sơ đồ sau: Kế toán trưởng (trưởng phòng) Phó Kế toán Kế toán Kế toán Kế toán Kế toán Thủ phòng tiền NVL thanh tổng xuất quĩ kiêm lương và toán hợp và khẩu kế toán BHXH TSCĐ tiêu thụ ngoại tệ Nhân viên kinh tế phân xưởng B.Chức năng, nhiệm vụ từng bộ phận: - Trưởng phòng: quản lý, chỉ đạo chung mọi hoạt động của phòng, chịu trách nhiệm trước giám đốc những việc liên quan đến kế toán tài vụ của công ty. Đôn đốc, kiểm tra các hoạt động liên quan đến tài chính – kế toán. Để xuất những phát sinh kế toán, quản lý kinh tế với giám đốc. - Phó phòng: phối hợp với trường phòng trong công tác quản lý kế toán, lập kế hoạch tài chính, theo dõi các chỉ tiêu tài chính liên quan đến giá thành sản xuất. + Theo dõi các loại chi phí sản xuất chính, chi phí sản xuất phụ và tính giá thành sản phẩm. + Tham gia các công việc có liên quan đến giá thành sản phẩm của công ty, lập các báo cáo kế toán, thống kê theo qui định của nhà nước. - Kế toán nguyên vật liệu và tài sản cố định: + Theo dõi sửa chữa lớn tài sản cố định. Tính giá thành sửa chữa các hạ mục công trình. + Tham gia các công việc có liên quan đến TSCĐ như kiểm kê TSCĐ. - Kế toán nguyên vật liệu và lên nhật ký- chứng từ về nguyên vật liệu, nhiên liệu, công cụ. + Theo dõi nhập, xuất, tồn kho các loại hoá chất, vật liệu phụ, nhiên liệu, động lực, công cụ. - Kế toán tiền lương và bảo hiểm xã hội: + Theo dõi các khoản tiền lường – bảo hiểm xã hội, tổng hợp tiền lương và bảo hiểm xã hội. + Hạch toán tiền lương – bảo hiểm xã hội cho quá trình sản xuất ( lên nhật ký chứng từ). + Quyết toán bảo hiểm xã hội hàng tháng, quí, năm. - Kế toán thanh toán: + Theo dõi các loại vốn bằng tiền, vốn đi vay, vốn thanh toán, kết hợp chặt chẽ với kế toán chi tiết phân việc công nợ. + Theo dõi các khoản phải nộp ngân sách. + Làm thủ tục thu chi tiền phục vụ cho công việc sản xuất kinh doanh. + Giữ và xem xét các hợp đồng quản lý chi tiêu. - Kế toán tổng hợp và tiêu thụ sản phẩm: + Hàng tháng đối chiếu các nhật ký chứng từ, lên cân đối số phát sinh. + Lập báo cáo kế toán theo yêu cầu nhà nước. + Đối chiếu với kế toán thanh toán phần tiêu thụ thành phẩm, lập cáo biểu thuế thu nhập doanh nghiệp. - Kế toán xuất, nhập khẩu- ngoại tệ: + Theo dõi các chứng từ xuất nhập khẩu, làm các thủ tục xuất nhập khẩu. + Theo dõi các khoản thu, chi ngoại tệ, vay ngoại tệ, lưu giữ vác chứng từ hoá đơn ngoại tệ. + Cung cấp giá các loại VNĐ bằng ngoại tệ cho kế toán liên quan. - Thủ quĩ: Trong công ty thủ quĩ là người duy nhất được giao nhiệm vụ bảo quản và thực hiện những công việc thu chi tiền mặt và những chứng từ có giá trị như tiền. Lập báo cáo quĩ từng loại tiền mặt theo qui định của công ty. II.2- Tình hình chung về tổ chức huy động VKD và hiệu quả sử dụng VKD của công ty dệt Minh Khai : II.2.1 Những thuận lợi và khó khăn cơ bản đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty : *Về mặt thuận lợi : Hoạt dộng sản xuất kinh doanh của công ty Dệt Minh Khai một số năm qua có những thuận lợi cơ bản sau: - Hiện nay, đất nước ta đang trong quá trình chuyển biến mạnh mẽ với sự phát triển của nhiều TPKT. Quá trình ấy đã khiến cho bộ mặt đời sống xã hội ngày càng thay đổi, những nhu cầu trong sinh hoạt của đại đa số người dân đòi hỏi ngày càng đầy đủ và hoàn thiện hơn cả về chất và lượng. Dựa vào nhu cầu đó đã tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. - Nguồn cung cấp nguyên vật liệu của công ty ngày càng phong phú và ổn định. Cùng với sự phát triển của ngành nghề, thì sản xuất khăn bông, vải màn tuyn... Những năm qua đã có xu hướng xuất khẩu ra thị trường ở các nước Tư Bản phát triển đã tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. - Nhờ chính sách của Đảng và nhà nước với chủ trương tăng xuất khẩu, khuyến khích tầng lớp nhân dân tiêu dùng hàng nội địa. Nên đây cũng là một thuận lợi rất lớn cho công ty. - Công ty có một đội ngũ cán bộ CNV năng động, sáng tạo, yêu nghề. Hầu hết lực lượng lao động có tay nghề khá, bậc thợ trung bình 3,5/7, cùng với sự đổi mới và hoàn thiện bộ máy quản lý, đội ngũ cán bộ quản lý có chuyên môn cao, tất cả đã tạo nên một động lực từ bên trong làm nên sức mạnh của công ty có thể thích ứng nhanh chóng với cơ chế mới và đáp ứng được những yêu cầu khắt khe của thị trường. - Về nguồn vốn: công ty tiến hành sản xuất theo đơn đặt hàng nên được ứng trước một phần vốn, tuy không lớn nhưng trong điều kiện huy động vốn khó khăn như hiện nay, đây cũng là một nhân tố thuận lợi cơ bản. * Về mặt khó khăn: Bên cạnh những thuận lợi cơ bản trên, công ty cũng gặp phải không ít khó khăn . - Khó khăn đầu tiên phải kể đến là khó khăn về vốn sản xuất kinh doanh. Cũng như trong các doanh nghiệp nhà nước khác, khi chuyển sang nền kinh tế thị trường công ty không còn được bao cấp về vốn như trước đây mà chỉ đươc cấp một lần và cấp bổ sung VLĐ khi được giao thêm nhiệm vụ sản xuất kinh doanh. Tình trạng thiếu vốn đó đã làm công ty thiếu chủ động, lúng túng và gặp không ít khó khăn trong việc thực hiện các hợp đồng và đơn đặt hàng lớn. Thực tế một số năm qua cho thấy vốn tự có của công ty chiếm tỷ trọng rất nhỏ, công ty phải vay nợ nhiều, việc vay nợ lớn để sản xuất những mặt hàng có chu kỳ sản xuất mặc dù ngắn để có thể hoàn trả sớm thì cũng gặp rất nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, việc vay nợ lớn lại phải trả chi phí sử dụng vốn lớn do đó đã gây tác động trực tiếp làm giảm hiệu quả sử dụng VKD. Lĩnh vực kinh doanh của công ty là sản xuất 2 mặt hàng chủ yếu: khăn bông các loại và vải màn tuyn bán trong nước và ngoài nước. - Đối với thị trường nội địa: hiện nay công ty đang phải cạnh tranh với nhiều doanh nghiệp cùng lĩnh vực kinh doanh về khả năng tiêu thụ sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ. Bởi vì, trên thị trường không chỉ có những sản phẩm của đơn vị trong nước sản xuất mà còn có nhiều sản phẩm do các công ty ở nước khác sản xuất đem và tiêu thụ với đa dạng chủng loại, kích cỡ màu sắc, chất lượng tương đối tốt, không những thế giá bán đôi khi còn rẻ hơn những sản phẩm bày bán trong nước và đã phần nào thu hút được thị hiếu người tiêu dùng. Do đó, đây chính là một khó khăn đối với công ty. - Đối với thị trường xuất khẩu: Thị trường chủ yếu của công ty là Nhật Bản - một nước công nghiệp phát triển, vừa trải qua cuộc khủng hoảng tài chính, chưa thực sự khôi phục hẳn nền kinh tế, nhu cầu tiêu thụ của người dân nhật chưa cao nên các đơn đặt hàng vẫn còn dè dặt, đây cũng là một khó khăn đối với việc xuất khẩu của công ty. Như vậy, những khó khăn đặt ra đối với công ty là rất lớn. Vấn đề là công ty phải chủ động tìm ra giải pháp để khắc phục những khó khăn đó. Đồng thời phải tận dụng được mọi lợi thế của mình, từ đó thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty ngày càng phát triển. II.2.2: Tình hình tổ chức và huy động VKD của công ty dệt Minh Khai : Công ty Dệt Minh Khai là một đơn vị lớn của ngành công nghiệp Hà Nội với hình thức sở hữu vốn: Nhà nước. Từ khi thành lập cho đến nay VKD của công ty tại thời điểm 31/12/2000 đã lên tới 46.415.321.826đ cao hơn rất nhiều so với số vốn ban đầu. Điều này có thể thấy rằng vốn sản xuất kinh doanh của công ty không những được bảo toàn mà còn gia tăng với mức độ tương đối lớn. Để hiểu rõ hơn tình hình tổ chức và huy động vốn của công ty, ta đi vào xem xét cơ cấu nguồn VKD của công ty qua 2 năm 1999, 2000. 2.2.1. Sản xuất kinh doanh: Tình hình VKD và nguồn hình thành VKD năm 1999: Dựa vào bảng cân đối kế toán của công ty tại thời điểm 31/12/1999 ta có biểu sau: Biểu 01: Cơ cấu VKD và nguồn VKD năm 1999 CHỉ TIÊU Đầu kỳ Tỷ trọng Cuối kỳ Tỷ trọng Chênh lệch (1) (2) (3) (4=3-2) VKD 32.630.318.837 100% 36.230.702.624 100% +3.600.383.787 A-TSLĐ và ĐTNH B-TSCĐ và ĐTDH -Nguyên giá -Số hao mòn luỹ kế 14.586.008.149 18.044.310.688 39.680.925.279 (21.636.614.591) 44,7% 55,3% 19.697.936.289 16.532.766.335 40.338.184.153 (23.805.417.818) 54,4% 45,6% +5.111.928.140 -1.511.544.353 +657.258.874 (+2.168.803.227) Nguồn VKD 32.630.318.837 100% 36.230.702.624 100% +3.600.383.787 A-Nợ phải trả -Nợ ngắn hạn -Nợ dài hạn B-Nguồn Vốn CSH 17.461.012.936 12.442.759.427 5.018.253.449 15.169.305.901 53,55 38,1% 15,4% 46,3% 20.558.100.289 16.705.124.393 3.852.975.896 15.672.602.335 56,6% 46,1% 10,5% 43,4% +3.097.087.353 +4.262.364.966 -1.165.277.553 +503.296.434 Qua kết quả tính toán ở biểu trên ta có thể thấy năm 1999 VKD của công ty có sự biến động cả về qui mô và cơ cấu. - Về qui mô VKD: cuối năm 1999 so với đầu năm 1999 tăng 3.600.383.787đ, tương ứng với tỷ lệ tăng 1,11%.Trong đó : - VCĐ: đầu năm là 18.044.310.688đ, cuối năm giảm còn 16.532.766.335đ, số giảm là 1.511.544.353.đ tỷ lệ giảm 0,84%. - VLĐ: đầu năm 14.586.008.149đ, cuối năm 19.697.936.289đ, số tăng là 5.111.928.140.đ, tỷ lệ tăng 0,35%. Như vậy: so cuối năm với đầu năm thì VCĐ giảm, VLĐ lại tăng với qui mô lớn. Số tăng qui mô VLĐ là do các khoản vốn như: vốn bằng tiền, vốn dự trữ sản xuất, vốn trong thanh toán đều tăng. Sự gia tăng đó đã đẩy qui mô VKD tăng lên nhiều hơn, đồng thời cũng kéo theo sự thay đổi cơ cấu VKD của công ty, cụ thể là: Tại thời điểm 31/12/1998: VLĐ chỉ chiếm tỷ trọng 44,7% trong tổng số VKD của công ty, còn VCĐ chiếm 55,3% tổng vốn. Điều này cho thấy mức đầu tư vào VCĐ trong năm 1998 cao hơn mức đầu tư vào VLĐ, nhưng đây là điều hợp lý và thấy được rằng công ty có sự trang bị TSCĐ, đồng thời khoảng cách giữa 2 khoản vốn này không chênh lệch nhiều. - Đến cuối năm 1999: Với sự đầu tư lớn tập trung vào sản xuất để hoàn thành những đơn đặt hàng ở trong nước và xuất khẩu ra bên ngoài với qui mô lớn nên cơ cấu VKD của công ty có chiều hướng ngược lại: Tỷ trọng VLĐ tăng lên mức 54,4%, tỷ trọng VCĐ giảm xuống 45,6%: Phải nhận thấy rằng đây là một sự cố gắng lớn của công ty nhằm cân đối cơ cấu VKD. Song công ty chưa phát huy được khả năng mở rộng qui mô sản xuất và hiện đại hoá TSCĐ. Xét về nguồn hình thành VKD ta thấy: qui mô VKD tăng thêm trong năm 1999 của công ty có nguồn gốc từ : - Tăng nguồn vốn CSH: .503.296.434đ - Tăng nợ ngắn hạn: 4.262.364.966đ - Giảm nợ dài hạn: 1.165.277.553đ Như vậy: qui mô VKD tăng lên chủ yếu từ nguồn nợ ngắn hạn. Đối chiếu với số tăng VLĐ (5.111.928.140) có thể thấy đây là nguồn tài trợ để đầu tư tăng TSLĐ trong năm. Trong khi nợ ngắn hạn tăng với qui mô khá lớn thì nợ dài hạn của công ty lại giảm xuống. Nhưng vì mức giảm nợ dài hạn nhỏ hơn so với mức tăng nợ ngắn hạn nên tổng nợ phải trả vẫn tăng (3.097.087.353). Tỷ trọng nợ phải trả trọng tổng nguồn vốn bị đẩy lên tới 56,7%, tăng 3,2% so với đầu năm. Nợ ngắn hạn của công ty tăng khá lớn cả về số tuyệt đối và tương đối cũng kéo theo nguồn vốn tạm thời của công ty tăng theo. Tỷ trọng nguồn vốn tạm thời cuối năm đạt 81,3% tăng 10% so với đầu năm. Đối chiếu với cơ cấu VKD, ta có thể rút ra nhận xét: mô hình tài trợ VKD của công ty tương đối hợp lý, phù hợp với thời gian sử dụng vốn, trong đó TSLĐ được đầu tư một cách kịp thời bằng nguồn vốn nợ ngắn hạn. Bên cạnh đó số nợ dài hạn để đầu tư mua sắm TSCĐ lại giảm nên cũng đã ảnh hưởng đến sự tài trợ cho nhu cầu VLĐ thường xuyên cần thiết. Nợ ngắn hạn: 16.705.124.393đ Nguồn vốn tạm thời TSLĐ Nợ dài hạn: 3.852.975.896đ TSCĐ Nguồn vốn thường xuyên Nguồn vốn CSH: 15.672.602.335đ 2.2.2: Tình hình VKD và nguồn hình thành VKD của công ty năm 2000: Bước sang năm 2000, qui mô VKD của công ty cũng tăng lên , nhưng mức tăng và tốc độ tăng lớn hơn so với năm 1999, cả 2 loại vốn đều tăng cả về số tuyệt đối và số tương đối, được thể hiện qua biểu sau: Biểu 02: Cơ cấu VKD và nguồn VKD năm 2000 CHỉ TIÊU Đầu kỳ Tỷ trọng Cuối kỳ Tỷ trọng Chênh lệch (1) (2) (3) (4=3-2) VKD 36.230.702.624 100% 46.415.321.826 100% +10.184.619.202 A-TSLĐ và ĐTNH B-TSCĐ và ĐTDH -Nguyên giá -Số hao mòn luỹ kế 19.697.936.289 16.532.766.335 40.338.184.153 (23.805.417.818) 54.4% 45.5% 21.879.220.934 24.536.100.892 50.810.473.811 (26.274.372.919) 47,2% 52,8% +2181.284.645 +8.003.334.557 +10.472.289.658 (+2.468.955.101) Nguồn VKD 36.230.702.624 100% 46.415.321.826 100% +10.184.619.202 A-Nợ phải trả -Nợ ngắn hạn -Nợ dài hạn B-N.Vốn CSH 20.558.100.289 16.705.124.393 3.852.975.896 15.672.602.335 56.6% 46.1% 10.5% 43.3% 29.736.635.741 19.253.505.788 10.483.129.953 16.678.686.085 64% 41,5% 22,5% 36% +9.178.535.452 +2.548.381.395 +6.630.154.057 +1.006.083.750 - Tại thời điểm 31/12/200:Tổng số VKD của công ty là : 46.415.321.826 đ, tăng +10.184.619.202đ so với đầu năm, tỷ lệ tăng tương ứng: 28,1%. Trong đó: + VCĐ: 24.536.100.892đ, tăng 8.003.334.557đ, kéo tỷ trọng VCĐ tăng lên là 52,8%- tăng 7,2% so với đầu năm. + VLĐ: 21.879.220.934đ, tăng 2181.284.645đ về số tuyệt đối và chiếm tỷ trọng 47,2%- giảm 7,2%. Xem xét sự biến động của nguyên giá và giá trị hao mòn luỹ kế ta thấy: VCĐ tăng với mức độ lớn do công ty đầu tư mua sắm TSCĐ với số tiền chênh lệch về nguyên giá TSCĐ tăng lên: 10.472.289.658đ, trong khi đó số trích khấu hao trong năm chỉ tăng: 2.468.955.101đ, cho nên với số trích khấu hao nhỏ hơn nguyên giá TSCĐ vậy VCĐ vẫn tăng. Còn nguyên nhân gia tăng VLĐ sẽ xem xét ở phần sau. Xem xét sự biến động của nguồn vốn có thể thấy: Trong năm 2000 tổng nguồn vốn của công ty tăng một lượng bằng 10.184.619.202đ. Trong đó : - Nợ phải trả tăng: 9.178.535.452đ - Nguồn vốn chủ sở hữu tăng: 1.006.083.750đ Đánh giá cơ cấu nguồn vốn nói chung của công ty trong năm 1999 và 2000: Nợ phải trả đã gia tăng đáng kể và chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn. Năm 1999, nợ phải trả tăng vọt cả về tuyệt đối (3.097.087.353) và số tương đối (tỷ trọng tăng 3,2%). Năm 2000, nợ phải trả và nguồn vốn chủ sở hữu vẫn tăng nhưng mức tăng nợ phải trả đã vượt cao so với mức tăng nguồn vốn chủ sỡ hữu nên tỷ trọng được đẩy lên chiếm(64%) làm cho tỷ trọng nguồn vốn chủ sở hữu giảm xuống còn (36%). Để có thể kết luận chính xác về tình hình tài chính của công ty, từ biểu 01 và02 có thể tính toán một số chỉ tiêu đặc trưng về kết cấu tài chính theo công thức sau: Tổng nợ phải trả Hệ số nợ = Tổng số vốn Nợ dài hạn Hệ số nợ dài hạn = Nguồn vốn CSH + Nợ dài hạn Nguồn vốn chủ sở hữu Hệ số vốn chủ sở hữu = (tỷ suất tự tài trợ) Tổng nguồn vốn Từ công thức trên, thay số liệu tương ứng vào tính ta có kết quả tính toán và lập được biểu số liệu sau: Biểu 03: Các hệ số về cơ cấu tài chính năm 1999- 2000 Năm Chỉ tiêu 31/12/1998 31/12/1999 31/12/2000 1.Hệ số nợ 0,5351 0,5674 0,6407 2.Hệ số nợ dài hạn 0,2486 0,1973 0,386 3.Hệ số tự tài trợ 0,4649 0,4326 0,3593 Các hệ số nợ của công ty dã có chiều hướng gia tăng. Năm 1999, hệ số nợ tăng một cách tương đối. Nếu cuối năm 1998 trong 1 đồng sử dụng vốn vào SXKD có 0,5353đ. Vốn vay nợ thì đến cuối năm 1999 con số này đã nhích lên 0,5674(tăng 0,0323). Năm 2000,hệ số nợ đã gia tăng đáng kể, trong 1 đồng vốn sử dụng vào SXKD đã nhảy vọt lên 0,6407(tăng 0,0733) so với cuối năm 1999, trong tổng tài sản của công ty có tới 64% là do vay nợ chiếm lĩnh. Mức độ đóng góp vào sản xuất của công ty chỉ bằng hơn một nửa so với khoản vay nợ. Trong đó 1 đồng vốn sử dụng vào chỉ có 0,3593đ do bản thân công ty đảm nhiệm. Hệ số nợ tăng lên trong khi tỷ xuất tự tài trợ lại giảm xuống thể hiện một nền tài chính đang có chiều hướng xấu và độ rủi ro chưa lớn. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do hiện nay nhà nước không bao cấp về vốn cho doanh nghiệp nhà nước nữa nên tỷ trọng nguồn vốn ngân sách trong tổng nguồn vốn của công ty giảm đi. Trong khi đó công ty đang có chủ trương mở rộng qui mô sản xuất và hiện đại hoá TSCĐ nên đã phải đi vay, cả 2 khoản vay là nợ ngắn hạn và nợ dài hạn đều tăng. Nhưng mức tăng của nợ dài hạn nhiều hơn mức tăng của nợ ngắn hạn do công ty đầu tư vào mua sắm trang thiết bị TSCĐ trong năm 2000. Song xét về tình hình kinh doanh thì khoản nợ ngắn hạn vẫn lớn hơn khoản nợ dài hạn, điều này thể hiện công ty chú trọng đổi mới, mở rộng qui mô sản xuất nhưng vẫn tăng cường đầu tư vào TSLĐ. Cả 2 khoản nợ đều tăng đã đẩy hệ số nợ lên cao. Tóm lại : qua 2 năm 1999-2000, tình hình tổ chức và huy động vốn của công ty dệt Minh Khai đã có sự tiến triển tích cực, đặc biệt qui mô VKD đã gia tăng lên rất nhiều so với năm 1998. Cơ cấu VKD đã có sự chuyển biến rõ rệt, nhưng chưa hợp lý. Nếu năm 1998 cơ cấu VKD nghiêng về VCĐ (chiếm 55,3% tổng VKD) thì đến năm 1999 tỷ trọng VLĐ đã tăng cao hơn chiếm 54,4%, nhưng đến năm 2000 thì VCĐ lại vượt cao hơn VLĐ (chiếm 52,8%). Việc cơ cấu lại VKD theo xu hướng trên là tương đối hợp lý và cũng nên thay đổi cơ cấu thường xuyên cho phù hợp với tình hình SXKD hiện nay. Tuy nhiên, khi xem xét cơ cấu nguồn VKD của công ty thì thấy rằng: nguồn vốn nợ phải trả trong năm 2000 đã tăng mạnh, hệ số nợ bị đẩy lên cao một mức, nếu cứ để tình trạng này xảy ra trong những năm tới thi rất có thể gây bất lợi cho công ty trong hoạt động SXKD. II.2.3: Tình hình sử dụng và hiệu quả sử dụng VKD của công ty dệt Minh Khai: II.2.3.1: Tình hình sử dụng và hiệu quả sử dụng VCĐ: A. Tình hình sử dụng VCĐ Trong tổng vốn SXKD của công ty, VCĐ có vị trí quan trọng góp phần tăng năng xuất lao động, chất liượng sản phẩm…vì vậy quản lý VCĐ được xem là mấu chốt của công tác tài chính ở công ty. Hiện nay công ty đang sử dụng phương pháp khấu hao đường thẳng để trích khấu hao TSCĐ nhằm làm cho chi phí khấu hao trong giá thành sản phẩm nhỏ và tránh được hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình của TSCĐ, từ đó thu hồi được số tiền khấu hao để bù đắp vào các quĩ đầu tư, nguồn vốn khấu hao cơ bản. Công ty đã lựa chọn phương pháp khấu hao đường thẳng với công thức: Nguyên giá - Mk = MK Thời gian sử dụng Tk = *100% NG Trong đó: + Mk: mức khấu hao trung bình hàng năm của TSCĐ +Tk: tỷ lệ khấu hao từng loại TSCĐ Do công ty không có TSCĐ vô hình nên phần này chỉ xem xét nguyên giá và giá trị hao mòn của TSCĐ hữu hình. Tính đến thời điểm 31/12/2000, tổng VCĐ của công ty đã đạt 24.536.100.892đ (tăng 1,48% so với năm 1999), chiếm tỷ trọng 52,8% trong tổng VKD (tăng 7,2%so với cùng kỳ năm 1999). Nguyên nhân tăng VCĐ như đã nêu là do mức hao mòn TSCĐ nhỏ hơn mức đầu tư tăng TSCĐ trong năm. Trước hết, để đánh giá tình hình sử dụng VCĐ , ta xem xét tình hình nguyên giá và tình hình tăng giảm nguyên giá TSCĐ một số năm qua dựa trên biểu 04(trang bên). Xem xét riêng cơ cấu TSCĐ dùng trong hoạt động sxkd ở biểu 04 ta thấy TSCĐ sử dụng trong hoạt động của công ty tập trung chủ yếu ở nhóm máy móc , thiết bị , nhóm này chiếm tỷ trọng rất cao :năm 1999 là 79,2%, năm 2000 là 81,2%. Nhà cửa , vật kiến trúc chiếm 18,4% năm 1999 và giảm xuống 16,9% năm 2000. Tỷ trọng của nhóm phương tiện vận tải ,xếp dỡ năm 1999 là 1,8%, năm 2000 là1,43% . Nhóm thiết bị ,dụng cụ quản lý chiếm tỷ trọng không đáng kể. Kết cấu TSCĐ như vậy là tương đối hợp lý vì máy móc thiết bị là thành phần quan trọng nhất trong quá trình hoạt động SXKD của công ty. Biểu 04: Cơ cấu TSCĐ của công ty (theo nguyên giá) Nhóm chỉ tiêu TSCĐ 31/12/1999 31/12/2000 Chênh lệch Nguyên giá % Nguyên giá % Nguyên giá % I. TSCĐ dùng cho hoạt động SXKD 40.338.184.153 100% 50.810.473.811 100% +10.472.289.658 0,26% 1. Nhà cửa, vật kiến trúc 7.432.635.014 18,4% 8.561.929.877 16,9% +1.129.294.863 - 1,5% 2. máy móc, thiết bị 31.934.189.106 79,2% 41.257.824.401 81,2% +9.323.635.295 - 1,5% 3. phương tiện vận tải 730.239.330 1,8% 730.239.330 1,43% 0 - 0,37% 4. thiết bị, dụng cụ quản lý 241.120.703 0,6% 260.480.203 0,5% +19.359.500 - 0,1% II. TSCĐ phúc lợi - - - III. TSCĐ chưa cần dùng - - - Tỏng TSCĐ 40.338.184.153 50.810.473.811 +10.472.289.658 0,26% Với điều kiện trang bị như trên bảng 04 , công ty có khả năng thực hiện những hợp đồng sản xuất sản phẩm hàng dệt may với số lượng lớn, có chất lượng cao về mẫu mã, qui cách… có giá thành hợp lý. Và đảm bảo cung cấp kịp thời, đầy đủ các đơn đặt hàng trong nước cũng như ngoài nước. *Về tình hình tăng, giảm TSCĐ: Xem xét sự tăng, giảm TSCĐ ta thấy: cuối năm 2000, nguyên giá TSCĐ của công ty tăng 10.472.289.658đ, tỷ lệ tăng 0,26% so với cuối năm 1999. Trong đó: máy móc, thiết bị có mức tăng: 9.323.635.295đ, chiếm 89% số tăng của tổng nguyên giá TSCĐ. Đó là do trong năm 2000, công ty mua thêm: - 1 bơm ly tâm : 6000000đ - 1 máy nhuộm :1958.916.719đ - 1 máy vắt sổ: 26.125.396đ - 1máy nén khí: 5000000đ - 1 máy hút bụi : 9.341.800đ - Palăng+máy dệt +đầu jắc ka: 37.142.860đ - Hệ thống điều hoà: 518.788.062đ Sự đầu tư mua thêm máy móc thiết bị như trên là nhằm phục vụ kế hoạch sản lượng ngày một lớn của công ty. Nó chứng tỏ công ty rất chú trọng đổi mới máy móc, thiết bị, nâng cao năng lực sản xuất. Công ty dệt Minh Khai với kế hoạch mở rộng sản xuất nên trong năm công ty đã hoàn thành xây dựng xong một nhà xưởng dệt nhằm hỗ trợ cho quá trình sản xuất được tiến hành thường xuyên, liên tục, kịp thời trong điều kiện sản xuất của người công nhân được đảm bảo. Cho nên đã làm cho nguyên giá của nhóm này tăng 1.129.294.863đ, nhưng tỷ trọng lại giảm do tốc độ tăng của nhóm này nhỏ hơn tốc độ tăng của nhóm máy móc, thiết bị. Tuy nhiên trong năm công ty đã phá huỷ một phần trong hệ thống kho tàng do quá mục nát không đảm bảo cất trữ các nguyên vật liệu, sản phẩm … tồn kho. Trong năm công ty đã mua sắm mới một số thiết bị, dụng cụ quản lý nâng tổng nguyên giá tăng thêm 19.359.500đ, nhưng tỷ trọng của bộ phận này lại giảm do số tăng nhỏ hơn rất nhiều so với số tăng của bộ phận máy móc, thiết bị sản xuất chính. *Về tình trạng kỹ thuật của TSCĐ: Hệ số hao mòn của TSCĐ = Số KH luỹ kế ở thời điểm đánh giá NGTSCĐ ở thời điểm đánh giá Căn cứ vào tình hình tăng, giảm TSCĐ dựa trên thuyết minh báo cáo tài chính của công ty tại thời điểm 31/12/2000 ta có biểu sau : Biểu 05: Hệ số hao mòn nhóm TSCĐ Nhóm chỉ tiêu TSCĐ Đầu năm Cuối năm Hệ số hao mòn 1999 2000 - Nhà cửa, vật kiến trúc + Nguyên giá + Số hao mòn luỹ kế 1.134.528.914 7.432.635.014 (6.298.106.100) 2.087.690.849 8.561.929.877 (6.474.239.028)._.