Việc làm & vấn đề sử dụng nguồn nhân lực

Lêi nãi ®Çu Lao ®éng lµ vèn quý, lµ yªu tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mäi h×nh thøc kinh tÕ x· héi, chÝnh v× lÏ ®ã §¶ng vµ nhµ n­íc ta lu«n ®Æt vÊn ®Ò vÒ d©n sè, lao ®éng , viÖc lµm vµo vÞ trÝ hµng ®Çu trong c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi. ChÝnh s¸ch ®ã ®­îc thÓ hiÖn tron viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc, ®Æt con ng­êi vµ viÖc lµm lµ vÞ trÝ trung t©m lÊy lîi Ých cña con ngt­êi lµm ®iÓm xuÊt ph¸t cña mäi ch­¬ng tr×nh kÕ ho¹ch ph¸t triÓn. Con ng­êi võa lµ môc tiªu võa lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Song con ng­êi chØ trë thµnh ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn khi vµ chØ khi hä cã ®iÒu kiÑn ®· sö dông søc lao ®éng cña hä ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt ch¸t, tinh thÇn cho x· héi. Qu¸ tr×nh kÕt hîp søc lao ®éng vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh ng­êi lao ®éng lµm viÖc hay nãi c¸ch kÕ ho¹ch¸c lµ khi hä cã ®­îc viÖc lµm. Th¸i B×nh lµ mét tØnh thuéc ®ång b»ng ch©u thæ S«ng Hång diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn 1.535,8 km2, d©n sè n¨m 1999 lµ 1.785.600 ng­êi, tæng nguån lao ®éng ( tõ 15 tuæi trë lªn ) chiÕm 73,23% d©n sè. Trong ®iÒu kiÖn mét tØnh nÌn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ chñ yÕu, diÖn tÝch ®Êt canh t¸c b×nh qu©n chØ cã 550 m2/ ng­êi, nguån nh©n lùc t¨ng nhanh qua c¸c n¨m, ch­a ®­îc sö dông hÕt lµ mét søc Ðp rÊt lín vÒ viÖc lµm, ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng kinh tÕ x· héi trong toµn tØnh. Do vËy gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh. VÊn ®Ò t¹o viÖc lµm ®ang lµ sù bøc xóc, nèng báng cña tØnh, chÝnh v× lÏ ®ã em chän ®Ò tµi "Thùc tr¹ng vÒ lao ®éng viÖc lµm vµ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm ë tØnh Th¸i B×nh" víi néi dung nh»m gãp mét phÇn kiÕn thøc nhá bÐ cña m×nh vµo ch­¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm cña tØnh. §Ò tµi nµy ®­îc nghiªn cøu trªn c¬ së ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ®Ó bæ sung lý luËn, g¾n lý luËn víi thùc tiÔn d­íi sù h­íng dÉn gióp ®ì cña thÇy gi¸o NguyÔn VÜnh Giang. Do kiÕn thøc, t­ ®uy, th«ng tin cßn h¹n hÑp cho nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu. Em kÝnh mong ®­îc sù gióp ®ì, gãp ý cña c¸c thÇy c« vµ c¸c ®éc gi¶ quan t©m ®Ó em hoµn thµnh tèt chuyªn ®Ò nµy. ch­¬ng I T¹o viÖc lµm vµ ¶nh h­ëng cña t¹o viÖc lµm ®Õn viÖc sö dông nguån nh©n lùc I- C¸c kh¸i niÖm chung. 1.1- Kh¸i niÖm vÒ viÖc lµm. Con ng­êi lµ ®éng lùc, ®éng c¬, trung t©m cña sù ph¸t triÓn x· héi, víi nguån lùc cña m×nh lµ chÝ lùc vµ søc lùc ,con ng­êi chØ cã thÓ tham gia ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn x· héi th«ng qua qu¸ tr×nh lµm viÖc cña m×nh , qu¸ tr×nh lµm viÖc nµy ®­îc thÓ hiÖn qua hai yÕu tè chñ quan vµ kh¸ch quan ®ã lµ søc lao ®éng cña ng­êi lao ®éng vµ tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn tèi thiÓu cÇn thiÕt ®Ó ng­êi lao ®éng sö dông søc lao ®éng cña hä t¸c ®éng lªn t­ liÖu s¶n xuÊt vµ t¹o ra s¶n phÈm x· héi. Qu¸ tr×nh kÕt hîp søc lao ®éng vµ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó sö dông søc lao ®éng lµ qu¸ tr×nh ng­êi lao ®éng lµm viÖc. Qu¸ tr×nh lao ®éng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh sö dông søc lao ®éng trong c«ng viÖc( Hay lµ viÖc lµm ,chç lµm viÖc). Theo bé luËt lao ®éng th× : "Mäi ho¹t ®éng lao ®éng t¹o ra nguån thu nhËp , kh«ng bÞ ph¸p luËt cÊm ®Òu ®­îc thõa nhËn lµ viÖc lµm ." ViÖc lµm lµ mét ph¹m trï tån t¹i kh¸ch quan trong nÒn s¶n xuÊt x· héi, phô thuéc vµo c¸c ®iªï kiÖn hiÖn cã cña nÒn s¶n xuÊt. Mét ng­êi lao ®éng cã viÖc lµm khi ng­êi Êy chiÕm ®­îc mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trong hÖ thèng s¶n xuÊt cña x· héi. Th«ng qua viÖc lµm ®Ó ng­êi Êy thùc hiÖn qu¸ tr×nh lao ®éng t¹o ra s¶n phÈm vµ thu nhËp cña ng­êi Êy. Mçi mét h×nh th¸i x· héi, mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi th× kh¸i viÖc lµm ®­îc hiÓu theo nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau . Tr­íc ®©y ng­êi ta cho r»ng chØ cã viÖc lµm trong c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh vµ trong biªn chÕ nhµ n­íc th× míi cã viÖc lµm æn ®Þnh, cßn viÖc lµm trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c th× bÞ coi lµ kh«ng cã viÖc lµm æn ®Þnh . Víi nh­ìng quan ®iÖm ®ã nªn hä cè g¾ng xin vµo lµm viÖc trong c¸c c¬ quan , xÝ nghiÖp nµy. Nh­ng hiÖn nay quan ®iÓm Êy kh«ng tån t¹i nhiÒu trong sè nh÷ng ng­êi ®i t×m viÖc lµm. Nh÷ng ng­êi nµy s½n sµng t×m bÊt cø c«ng viÖc g× , ë ®©u , thuéc thµnh phÇn kinh tÕ nµo còng ®­îc miÔn lµ hµnh ®éng lao ®éng cña hä ®­îc nhµ n­íc khuyÕn khÝch khoong ng¨n cÊm vµ ®em l¹i thu nhËp cao cho hä lµ ®­îc . Nh­ chóng ta ®· biÕt hai ph¹m chï viÖc lµm vµ lao ®éng cã liªn quan víi nhau vµ cïng ph¶n ¸nh mét loaÞ lao ®éng cã Ých cña mét ng­êi , nh­ng hai ph¹m trï ®ã hoµn toµn kh«ng gièng nhau v× : Cã viÖc lµm th× ch¾c ch¾n cã lao ®éng nh­ng ng­îc l¹i cã lao ®éng th× ch­a ch¾c ®· cã viÖc lµm v× nã phô thuéc vµo møc ®é æn ®Þnh cña c«ng viÖc mµ ng­êi lao ®éng ®ang lµm . Ph©nlo¹i viÖc lµm . Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i viÖc lµm theo c¸c chØ tiªu kh¸c nhau . * Ph©n lo¹i viÖc lµm theo møc ®é sö dông thêi gian lao ®éng : + ViÖc lµm ®Çy ®ñ: Víi c¸ch hiÓu chung nhÊt lµ ng­êi cã viÖc lµm lµ ng­êi ®ang cã ho¹t ®éng nghÒ nghiÖp , cã thu nhËp tõ ho¹t ®éng ®ã ®Ó nu«i sèng b¶n th©n vµ gia ®i×nh mµ kh«ng bÞ ph¸p luËt ng¨n cÊm . Tuy nhiªn viÖc x¸c ®Þnh sè ng­êi cã viÖc lµm theo kh¸i niÖm trªn ch­a ph¶n ¸nh trung thùc tr×nh ®é sö dông lao ®éng x· héi v× kh«ng ®Ò cËp ®Õn chÊt l­îng cña c«ng viÖc lµm . Trªn thùc tÕ nhiÒu ng­êi lao ®éng ®ang cã viÖc lµm nh­ng lµm viÖc nöa ngµy , viÖc lµm cã n¨ng suÊt thÊp thu nhËp còng thÊp . §©y chÝnh lµ sù khoong hîp lý trong kh¸i niÖm ng­êi cã viÖc lµm vµ cÇn ®­îc bæ xung víi ý nghÜa ®Çy ®ñ cña nã ®ã lµ viÖc lµm ®Çy ®ñ . ViÖc lµm ®Çy ®ñ c¨n cø trªn hai khÝa c¹nh chñ yÕu ®ã lµ : Møc ®é sö dông thêi gian lao ®éng , n¨ng suÊt lao ®éng vµ thu nhËp . Mäi viÖc lµm ®Çy ®ñ ®ßi hái ng­êi lao ®éng ph¶i sö dông ®Çy ®ñ thêi gian lao ®éng theo luËt ®Þnh ( ViÖt nam hiÖn nay qui ®Þnh 8 giê mét ngµy .) mÆt kh¸c viÖc lµm ®ã ph¶i mang l¹i thu nhËp kh«ng thÊp h¬n møc tiÒn l­¬ng tèi thiÓu cho ng­êi lao ®éng (N­íc ta hiÖn nay qui ®Þnh møc l­¬ng tèi thiÓu cho mét ng­êi lao ®éng trong mét th¸ng lµ :210.000 ®). VËy víi nh÷ng ng­êi lµm viÖc ®ñ thêi gian qui ®Þnh vµ cã thu nhËp lín h¬n tiÒn l­¬ng tèi thiÓu hiÖn hµnh lµ nh÷ng ng­êi cã viÖc lµm ®µy ®ñ. + ThiÕu viÖc lµm : Víi kh¸i niÖm viÖc lµm ®Çy ®ñ nh­ trªn th× thiÕu viÖc lµm lµ nh÷ng viÖc lµm kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng tiÕn hµnh nã sö dông hÕt quÜ thêi gian lao ®éng , mang l¹i thu nhËp cho hä thÊp d­íi møc l­¬ng tèi thiÓu vµ ng­êi tiÕn hµnh viÖc lµm kh«ng ®Çy ®ñ lµ ng­êi thiÕu viÖc lµm . Theo tæ chøc lao ®éng thÕ giíi ( ViÕt t¾t lµ ILO ) th× kh¸i niÖm thiÕu viÖc lµm ®­îc biÓu hiÖn d­íi hai d¹ng sau . -ThiÕu viÖc lµm v« h×nh : Lµ nh÷ng ng­êi cã ®ñ viÖc lµm lµm ®ñ thêi gian , thËm chÝ cßn qu¸ thêi gian qui ®Þnh nh­ng thu nhËp thÊp do tay nghÒ , kü n¨ng lao ®éng thÊp , ®iÒu kiÖn lao ®éng xÊu , tæ chøc lao ®éng kÐm , cho n¨ng suÊt lao ®éng thÊp th­êng cã mong muèn t×m c«ng viÖc kh¸c cã møc thu nhËp cao h¬n . Th­íc ®o cña thiÕu viÖc lµm v« h×nh lµ : Thu nhËp thùc tÕ K= x 100 % Møc l­¬ng tèi thiÓu hiÖn hµnh -ThiÕu viÖc lµm h÷u h×nh : Lµ hiÖn t­îng ng­êi lao ®éng lµm viÖc víi thêi gian Ýt h¬n quü thêi gian qui ®Þnh , kh«ng ®ñ viÖc lµm vµ ®ang cã mong muèn kiÕm thªm viÖc lµm vµ lu«n s½n sµng ®Ó lµm viÖc . Th­îc ®o cña thiÕu viÖc lµm h÷u h×nh lµ : Sè giê lµm viÖc thùc tÕ K= x100% Sè giê lµm viÖc theo quy ®Þnh +ThÊt nghiÖp : Ng­êi thÊt nghiÖp lµ ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng nh­ng kh«ng cã viÖc lµm , cã kh¶ n¨ng lao ®éng , hay nãi c¸ch kh¸c lµ s½n sµng lµm viÖc vµ ®ang ®i t×m viÖc lµm . ThÊt nghiÖp ®­îc chia thµnh nhiÒu lo¹i : -ThÊt nghiÖp t¹m thêi : Ph¸t sinh do di chuyÓn kh«ng ngõng cña søc lao ®éng gi÷a c¸c vïng , c¸c c«ng viÖc hoÆc c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña cuéc sèng . -ThÊt nghiÖp c¬ cÊu : x¶y ra khi cã sù mÊt c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu lao ®éng , viÖc lµm .Sù kh«ng ¨n khíp gi÷a sè l­îng vµ chÊt l­îng ®µo t¹o vµ c¬ cÊu vÒ yªu cÇu cña viÖc lµm , mÊt c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu lao ®éng . -ThÊt nghiÖp chu kú : Ph¸t sinh khi møc cÇu chung vÒ lao ®éng thÊp vµ kh«ng æn ®Þnh . Nh÷ng giai ®o¹n mµ cÇu lao ®éng thÊp nh­ng cung lao ®éng cao sÏ x¶y ra thÊt nghiÖp chu kú . * Ph©n lo¹i viÖc lµm theo vÞ trÝ lao ®éng cña ng­êi lao ®éng . +ViÖc lµm chÝnh : Lµ c«ng viÖc mµ ng­êi lao ®éng thùc hiÖn dµnh nhiÒu thêi gian nhÊt vµ ®ßi hái yªu cÇu cña c«ng viÖc cÇn tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt . +ViÖc lµm phô : Lµ c«ng viÖc mµ ng­êi lao ®éng thùc hiÖn dµnh nhiÒu thêi gian nhÊt sau c«ng viÖc chÝnh . 1.2- T¹o viÖc lµm : T¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng lµ mét c«ng viÖc hÕt søc khã kh¨n vµ nã chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè nh­ : Vèn ®Çu t­ , søc lao ®éng , nhu cÇu thÞ tr­êng vÒ s¶n phÈm . Bëi vËy t¹o viÖc lµm lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp c¸c yÕu tè trªn th«ng qua nã ®Ó ng­êi lao ®éng t¹o ra c¸c cña c¶i vËt chÊt ( sè l­îng , chÊt l­îng ) , søc lao ®éng (t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng ) vµ c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi kh¸c Ta cã thÓ biÓu thÞ mèi quan hÖ gi÷a viÖc lµm víi mét sè nh©n tè c¬ b¶n qua hµm sè sau . Y= F (x,z,k,..,n) Trong ®ã : Y: sè l­îng viÖc lµm ®­îc t¹o ra. X: sè vèn ®Çu t­ . z : søc lao ®éng . K: nhu cÇu cña thÞ tr­êng vÒ s¶n phÈm. Ta nhËn thÊy r»ng : Khèi l­îng cña viÖc lµm ®­îc t¹o ra tØ lÖ thuËn víi c¸c yÕu tè trªn . Ch¼ng h¹n nh­ vèn ®Çu t­ ®Ó mua s¾m thiÕt bÞ m¸y mãc , nhµ x­ëng më réng quy m« s¶n xuÊt lµ mét nh©n tè ¶nh h­ëng rÊt lín . Khi vèn ®Çu t­ t¨ng th× t¹o ra ®­îc nhiÒu chç lµm viÖc míi vµ ng­îc l¹i ®Çu t­ Ýt th× quy m« bÞ thu nhá l¹i kÐo theo sù gi¶m ®i vÒ sè l­îng viÖc lµm ®­îc t¹o ra . MÆt kh¸c nhu cÇu cña thÞ tr­êng vÒ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cßn ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc t¹o ra chç lµm míi . NÕu s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®­îc ®­a ra thÞ tr­êng ®¶m b¶o c¶ vÒ chÊt l­îng vµ sè l­îng , mµ thÞ tr­êng chÊp nhËn . Bëi v× s¶n phÈm tiªu thô ®­îc sÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn , c¸c doanh nghiÖp c¸c nhµ x­ëng sÏ mëp réng quy m« s¶n xuÊt , ®i ®«i víi më réng s¶n xuÊt lµ cÇu vÒ lao ®éng t¨ng lªn . Ng­îc l¹i khi cÇu vÒ s¶n pohÈm hµng ho¸ gi¶m sÏ lµm ngõng trÖ s¶n xuÊt lµm cho lao ®éng kh«ng cã viÖc lµm vµ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp . Ngoµi ra cßn mét sè c¸c yÕu tè kh¸c còng ¶nh h­ëng ®Õn viÖc lµm ë tÇng vÜ m« : Gåm c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña nhµ n­íc v× khi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ phï hîp sÏ t¹o ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn lµm cho cÇu lao ®éng t¨ng ®ång nghÜa víi viÖc t¹o ra nhiÒu chç lµm míi . D©n sè vµ lao ®éng lµ hai vÊn ®Ò cã quan hÖ rÊt chÆt chÏ víi nhau , quy m« d©n sè cµng lín th× nguån lao ®éng cµng nhiÒu vµ ng­îc l¹i khi nguån lao ®éng cµng lín l¹i lµ søc Ðp ®èi víi c«ng t¸c t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng bëi v× : Khi cung vÒ lao ®éng lín sÏ t¹o ra mét l­îng lao ®éng d­ thõa cÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm . Ng­îc l¹i khi cÇu lao ®éng lín h¬n cung lao ®éng sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu hôt lao ®éng tham gia vµo c¸c ngµnh kinh tÕ .V× vËy tØ lÖ t¨ng d©n sè vµ nguån nh©n lùc cã ¶nh h­ëng ®Õn vÊn ®Ò lao ®éng vµ t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng . T¹o viÖc lµm ®­îc ph©n lo¹i thµnh : + T¹o viÖc lµm æn ®Þnh : C«ng viÖc ®­îc t¹o ra cho ng­êi lao ®éng mµ t¹i chç lµm viÖc ®ã vµ th«ng qua c«ng viÖc ®ã hä cã thu nhËp lín h¬n møc thu nhËp tèi thiÓu hiÖn hµnh vµ æn ®Þnh theo thêi gian tõ 3 n¨m trë lªn : ViÖc lµm æn ®Þnh lu«n t¹o cho ng­êi lao ®éng mét t©m lý yªn t©m trong c«ng viÖc ®Ó lao ®éng hiÖu qu¶ h¬n . T¹o viÖc lµm kh«ng æn ®Þnh :§­îc hiÓu theo hai nghÜa .§ã lµ: + C«ng viÖc lµm æn ®Þnh nh­ng ng­êi thùc hiÖn ph¶i liªn tôc n¨ng ®éng theo kh«ng gian , th­êng xuyªn thay ®æi vÞ trÝ lµm viÖc nh­ng vÉn thùc hiÖn cïng mét c«ng viÖc . + C«ng viÖc lµm kh«ng æn ®Þnh mµ ng­êi lao ®éng ph¶i thay ®æi c«ng viÖc cña m×nh liªn tôc trong thêi gian ng¾n . Môc ®Þch ý nghÜa cña t¹o viÖc lµm . T¹o viÖc lµm lµ qu¸ tr×nh t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù kÕt hîp gi÷a t­ liÖu s¶n xuÊt , c«ng cô s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng . T¹o viÖc lµm vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng lu«n lµ vÊn ®Ò bøc xóc vµ quan träng ,nã mang môc ®Ých ý nghÜa v« cïng lín lao ®èi víi tõng ng­êi lao ®éng vµ toµn x· héi . Môc ®Ých cña t¹o viÖc lµm nh»m khai th¸c vµ sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc , c¸c tiÒm n¨ng kinh tÕ , tr¸nh l·ng phÝ nguån lùc x· héi . VÒ mÆt x· héi t¹o viÖc lµm nh»m môc ®Ých gióp con ng­êi n©ng cao vai trß cña m×nh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ , gi¶m ®­îc t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp trong x· héi . Kh«ng cã viÖc lµm lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra c¸c tÖ n¹n x· héi nh­ : Trém c¾p, lõa ®¶o, nghiÖn hót .. gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng nhÊt lµ c¸c thanh niªn lµ h¹n chÕ c¸c tÖ n¹n x· héi do kh«ng cã ¨n viÖc lµm g©y ra vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi ®ßi hái . VÒ mÆt kinh tÕ khi con ng­êi cã viÖc lµm sÏ tho¶ m·n ®­îc c¸c nhu cÇu th«ng qua c¸c ho¹t ®éng lao ®éng ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu vËt chÊt , tinh thÇn , æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng . ViÖc lµm hiÖn nay g¾n chÆt víi thu nhËp . Ng­êi lao ®éng kh«ng muèn lµm ë nh÷ng n¬i cã thu nhËp thÊp ®ã lµ mét thùc tÕ do nhu cÇu ®ßi hái cña x· héi . HiÖn nay nhiÒu ng­êi lao ®éng ®­îc tr¶ c«ng rÊt rÎ m¹t , tiÒn c«ng kh«ng ®ñ sèng dÉn ®Õn t©m lý kh«ng thÝch ®i lµm , hiÖu qu¶ lµm viÖc kh«ng cao , û l¹i ng¹i ®i xa c¸c thµnh phè thÞ x· . Mét mÆt thÊt nghiÖp nhiÒu ë thµnh thÞ nh­ng n«ng th«n l¹i thiÕu c¸n bé , thiÕu ng­êi cã tr×nh ®é chuyªn m«n . Bëi vËy t¹o ®iÒu kiÖn cã viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng th«i ch­a ®ñ mµ cßn t¹o viÖc lµm g¾n víi thu nhËp cao mang l¹i sù æn ®Þnh cuéc sèng cho ng­êi lao ®éng . Gi¶i quyÕt viÖc lµm , t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng cã ý nghÜa gióp hä tham gia vµo qua tr×nh s¶n xuÊt x· héi còng lµ yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn , lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña con ng­êi . 1.3- Sö dông hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc . §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông nguån nh©n lùc ta kh«ng chØ xem xÐt trªn mét khÝa c¹nh nµo ®ã mµ ph¶i ngiªn cøu mét c¸ch tæng thÓ toµn bé c¸c khÝa c¹nh cña nguån nh©n lùc .C¸c khÝa c¹nh nµy ®­îc bao qu¸t bëi nguån d©n sè vµ thÓ hiÖn th«ng qua quy m« ,c¬ cÊu , tèc ®é t¨ng d©n sè : *D©n sè lµ toµn bé d©n c­ sèng trªn mét ®Þa bµn l·nh thæ x¸c ®Þnh . Quy m« , c¬ cÊu vµ tèc ®é t¨ng d©n sè cã ¶nh h­ëng trôc tiÕp ®Õn sè l­îng nguån nh©n lùc vµ nã ®­îc thÓ hiÖn qua bëi chØ tiªu tû lÖ gi÷a nguån nh©n lùc vµ d©n sè . tû lÖ nµy cµng cao biÓu hiÖn nguån nh©n lùc vÒ lao ®éng cÇng lín. D©n sè Trong tuæi lao ®éng Ngoµi tuæi lao ®éng kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng Cã kh¶ n¨ng lao ®éng thùc tÕ ®ang lµm viÖc Kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng Nguån nh©n lùc S¬ ®å c¬ cÊu nguån lao ®éng Nguån lao ®éng lµ toµn bé nhãm d©n c­ cã kh¶ n¨ng lao ®éng ®· hoÆc ch­a tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt x· héi . Bao gåm nh÷ng ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng vµ nh÷ng ng­êi ngoµi ®é tuæi lao ®éng ®ang lµm viÖc trong nÒn kinh tÕ. *Quy m« nguån lao ®éng ë c¸c quèc gia kh¸c nhau th× kh¸c nhau tuy nhiªn nã ®Òu phô thuéc vµo 3 yÕu tè sau: + Quy m« ph¸t triÓn d©n sè , d©n sè cµng ph¸t triÓn nhanh th× nguån lao ®éng cµng lín . + Tû lÖ nguån lao ®éng trong d©n sè : +ChÕ ®é chÝnh trÞ , x· héi , ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña ®Êt n­íc . *Nguån lao ®éng ®­îc thÓ hiÖn kh¶ n¨ng lao ®éng x· héi nãi lªn lùc l­îng x· héi trong s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nguån lao ®éng ViÖt Nam biÓu hiÖn sè lao ®éng s¶n xuÊt ë c¸c ngµnh kinh tÕ cña ViÖt Nam. Nguån lao ®éng boa gåm : - Nguån lao ®éng cã s½n trong d©n sè : §©y lµ d©n sè ho¹t ®éng bao gåm nh÷ng ng­êi cã kh¶ n¨ng lao ®éng ®· hoÆc ch­a tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi . Bao gåm toµn bé nh÷ng ng­êi n»m trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng , Kh«ng kÓ ®Õn tr¹ng th¸i cã viÖc lµm hay kh«ng cã viÖc lµm . - Nguån lao ®éng ®ang tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ . §ã lµ nh÷ng ng­êi cã kh¶ n¨ng lao ®éng , ®ang ho¹t ®éng trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ quèc d©n . Nh­ vËy gi÷a nguån lao ®éng cã s½n trong d©n c­ vµ nguån lao ®éng tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ cã sù kh¸c nhau . Sù kh¸c nhau nµy lµ do mét bé phËn nh÷ng ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng nh­ng v× nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau ch­a tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ nh­: Th©t nghiÖp , cã viÖc lµm nh­ng kh«ng muèn lµm viÖc, cßn ®ang ®i häc , cã nguån thu nhËp kh¸c kh«ng cÇn ®i lµm.. -Nguån lao ®éng dù tr÷ : Lµ nh÷ng ng­êi cã kh¶ n¨ng lao ®éng nh­ng ch­a tham gia lao ®éng . Bao gåm :Ng­êi lµm c«ng viÖc néi trî , ng­êi tèt nghiÖp c¸c tr­êng phæ th«ng , trung häc , chuyªn nghiÖp , ng­êi ®· hoµn thµnh nghÜa vô qu©n sù. §èi víi ViÖt Nam lµ mét n­íc cã ®Æc ®iÓm d©n sè trÎ , tû lÖ t¨ng d©n sè hµng n¨m ë møc ®é cao , nÒn s¶n xuÊt x· héi ®ang ë trong giai ®o¹n thÊp . MÆt kh¸c chóng ta ®ang ®øng tr­íc mét nÒ kinh tÕ d­ thõa vÒ lao ®éng , sè ng­êi ch­a cã viÖc lµm vµ cã viÖc lµm nh­ng ch­a æn ®Þnh th­êng xuyªn cßn cao , hiÖu qu¶ sö dông nguån lao ®éng kÐm ,l·ng phÝa nguån lao ®éng ë møc ®é cao, n¨ng suót lao ®éng thÊp . Thu nhËp quèc d©n tÝnh theo ®Çu ng­êi thuéc nh÷ng n­íc ®øng hµng cuèi cïng trong sè nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn . Sù ph©n bè lao ®éng gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n trong néi bé c¸c vïng , c¸c ngµnh ch­a phï hîp cßn mÊt c©n ®èi. C¸c nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é lµnh nghÒ , c¸n bé khao häc cã tr×nh ®é chuyªn m«n ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc ch­a ®­îc bè trÝ sö dông hîp lý . §ã chÝnh lµ bvÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi mäi cÊp mäi ngµnh quan t©m nghiªn cøu, ®Æc biÖt c¸c ngµnh chuyªn m«n vÒ tæ chøc lao ®éng , gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ d©n sè n­íc ta . *Sö dông hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc lµ viÖc sö dông hîp lý lao ®éng ®óng ng­êi ®óng viÖc , ®óng chuyªn m«n kü thuËt nh»m khai th¸c mét c¸ch tèi ­u nguån lùc cña ng­êi lao ®éng kÕt hîp víi c¸c nguån t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó n©ng cao chÊt l­îng cña qu¸ trinh lao ®éng . Sö dông nguån nh©n lùc mét c¸ch hiÖu qu¶ thóc ®Èy n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng x· héi , sö dông hîp lý quü thêi gian lao ®éng t¹o cho ng­êi lao ®éng cãp c¬ héi ph¸t huy n¨ng lùc cña m×nh theo nguyÖn väng . §èi ví x· héi t¹o ®­îc sù c©n b»ng gi÷a c¸c ngµnh nghÒ , gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ ,ghãp phÇn tr¸nh t×nh tr¹nh d­ thõa nh©n lùc , n©ng cao tû xuÊt sö dông nguån nh©n lùc vµo c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt x· héi . *Nguån nh©n lùc lu«n lu«n ®­îc biÓu hiÖn bëi hai chØ tiªu ®ã lµ chÊt l­îng vµ sè l­¬ng nh©n lùc . Th«ng qua quy m« vµ tèc ®é t¨ng d©n sè vµ nguån nh©n lùc ta thÊy ®­îc sè l­îng nguån nh©n lùc trong tõng thêi ®iÓm , tõng thêi kú . ChÊt l­îng nguån nh©n lùc ®­îc ph¶n ¸nh th«ng qua c¬ cÊu nh©n lùc (C¬ cÊu theo tuæi , giíi tÝnh) th«ng qua tr×nh ®é lµnh nghÒ, tr×nh ®é chuyªn m«n cña nguån nh©n lùc . II-¶nh h­ëng cña t¹o viÖc lµm ®Õn viÖc sö dông nguån nh©n lùc 2.1. ¶nh h­ëng cña t¹o viÖc lµm ®Õn viÖc sö dông nguån nh©n lùc . Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ phô thuéc rÊt lín vµo vÊn ®Ò ssö dông cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn ,nguån nh©n lùc vµ vèn . Trong ®ã viÖc sö dông nguån nh©n lùc cã vai trß quan träng vµ quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn ®ã , t¹o viÖc lµm nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc th«ng qua c¸c h­íng sau : T¹o viÖc lµm vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm nh»m ph©n bæ lao ®éng mét c¸ch hîp lý , gãp phÇn hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lý ®­a ®Õn mét hÖ thèng lao ®éng phï hîp víi c¬ cÊu hÖ thèng ngµnh nghÒ cã sù phèi hîp hµi hoµ gi÷a c¸c bé phËn tæ chøc , bè trÝ lao ®éng phï hîp víi ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña c«ng viÖc sÏ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n , gióp hä ph¸t triÓn kh¶ n¨ng vµ sù s¸ng t¹o cña m×nh cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¸t triÓn . T¹o ra nhiÒu chç lµm viÖc míi sÏ thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi vµ sÏ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh x· héi nh­ : N©ng cao , c¶i thiÖn ®êi sèng ,h¹n chÕ c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc trong x· héi . T¹o viÖc lµm lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc thóc ®Èy n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc v× khi c¸c c«ng viÖc ®­îc taä míi bao giê còng ®ßi hái mét chuyªn m«n kü thuËt cao ë ng­êi lao ®éng mµ theo quy luËt cña qu¸ tr×nh tuyÓn dông th× ng­êi øng cö viªn còng ph¶i cã mét tr×nh ®é t­¬ng ®­¬ng bëi thÕ cho nªn ng­êi lu«n cã xu h­íng tÝch luü kiÕn thøc , tr×nh ®é lµnh nghÒ cho chÝnh m×nh ®Ó cã c¬ héi tham gia vµo ho¹t ®éng kinh tÕ . 2.2- Sù cÇn thiÕt ph¶i t¹o viÖc lµm vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng T¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch cña toµn x· héi , nã thÓ hiÖn vai trß cña x· héi ®èi víi ng­êi lao ®éng , sù quan t©m cña x· héi vÒ ®êi sèng vËt chÊt ,tinh thÇn cña ng­êi lao ®éng vµ nã còng lµ cÇu nèi trong mèi quan hÖ gi÷a x· héi vµ ng­êi. ViÖc lµm lµ n¬i diÔn ra nh÷ng ho¹t ®éng cña ng­êi lao ®éng , nh÷ng ho¹t ®éng nµy ®­îc c«ng nhËn qua nh÷ng c«ng viÖc mµ hä ®· lµm vµ nã còng lµ n¬i ®Ó hä thÓ hiÖn nh÷ng kÕt qu¶ häc tËp cña m×nh ®ã lµ tr×nh ®é chuyªn m«n . T¹o viÖc lµm lµ vÊn ®Ò chÝnh ®Ó ng­êi lao ®éng cã viÖc lµm vµ cã thu nhËp ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng x· héi , gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp vµ do ®ã h¹n chÕ ®­îc nh÷ng ph¸t sinh tiªu cùc do thiÕu viÖc lµm g©y ra . T¹o viÖc lµm ®¸p øng nhu cÇu t×m viÖc nhu cÇu lao ®éng cña con ng­êi v× lao ®éng lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó tån t¹i chÝnh cña con ng­êi . Do ®ã mäi chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n lµ ph¶i ph¸t huy cao ®é kh¶ n¨ng nguån lùc con ng­êi , nÕu cã sai ph¹m th× nguån lao ®éng sÏ trë thµnh g¸nh nÆng , thËm trÝ g©y trë ng¹i , tæn thÊt lín cho nÒn kinh tÕ còng nh­ x· héi V× vËy mét quèc gia gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng lµ thµnh c«ng lín trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi , chÝnh tri cña m×nh. III-Mét sè chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông nguån nh©n lùc . 3.1-N¨ng suÊt lao ®éng . Sö dông nguån nh©n lùc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ chÝnh lµ biÓu hiÖn cña viÖc khai th¸c c¸c n¨ng lùc tiÒm cña nguån nh©n lùc trong qu¸ tr×nh lao ®éng , trong khi thùc hiÖn c«ng viÖc th× ng­êi lao ®éng ®· trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp sö dung nguån lùc cña m×nh ( Søc vµ trÝ lùc ) ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm .Do vËy ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông nguån nh©n lùc ta cã thÓ gi¸n tiÕp th«ng qua chØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng cña nguån nh©n lùc , n¨ng suÊt lao ®éng x· héi v× chØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh lao ®éng cã môc ®Ých cña con ng­êi trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh . Theo M¸c :"N¨ng suÊt lao ®éng lµ søc s¶n xuÊt cña lao ®éng cô thÓ cã Ých vµ nã ®­îc ®o b»ng sè l­¬ng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong mét ®¬n vÞ thêi gian hoÆc b»ng l­îng thêi gian hao phÝ cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm . N¨ng suÊt lao ®éng nguån nh©n lùc chÝnh lµ biÓu hiÖn tæng thÓ c¸c n¨ng suÊt lao ®éng cña c¸ nh©n ng­êi lao ®éng . Nh­ng khi n¨ng suÊt lao ®éng nguån nh©n lùc t¨ng th× n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n t¨ng cßn khi n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n th× n¨ng suÊt lao ®éng nguån nh©n lùc ch­a ch¾c ®· t¨ng do sù tr× trÖ, kh«ng hiÖu qu¶ cña mét sè lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt : N¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n biÓu hiÖn b»ng mét sè chØ tiªu sau :(W). *N¨ng suÊt lao ®éng tÝnh b»ng hiÖn vËt :Lµ khèi l­îng s¶n l­îng hiÖn vËt ®­îc s¶n xuÊt ra trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh : W=Q/P. Trong ®ã : W: N¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n . Q: tæng sè s¶n l­îng ®­îc s¶n xuÊt ra vµ ®­îc nghiÖm thu b»ng hiÖn vËt ; P: Tæng sè c«ng nh©n : ChØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng nµy chØ ¸p dông cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt mµ c¸c c¸ nh©n ng­êi lao ®éng chØ s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm mµ kh«ng cã s¶n phÈm dë dang . * N¨ng suÊt lao ®éng tÝnh b»ng gi¸ trÞ : Lµ l­îng gi¸ trÞ (Quy ra tiÒn) cña tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra trong mét ®¬n vÞ thêi gian . W=Q/T Trong ®ã :W: N¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n ®o b»ng gi¸ trÞ . Q: tæng s¶n l­îng .(Gi¸ trÞ ). T:Tæng sè lao ®éng . *N¨ng suÊt lao ®éng tÝnh b»ng thêi gian lao ®éng (L­îng lao ®éng) . §­îc ®o b»ng l­îng thêi gian cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm . L=T/Q Trong ®ã : L : L­îng lao ®éng cña mét s¶n phÈm . T: Tæng thêi gian lao ®éng ®· hao phÝ . Q: Sè l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra vµ ®­îc nghiÖm thu . 3.2- HÖ sè sö dông thêi gian lao ®éng : HÖ sè sö dông thêi gian lao ®éng còng lµ mét chØ tiªu biÓu hiÖn viÖc sö dông hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc . Nguån nh©n lùc khi tham gia qu¸ tr×nh lao ®éng ngoµi hao phÝ nguån lùc ra th× cßn ph¶i hao phÝ yÕu tè thêi gian lao ®éng , ®ã lµ sè l­îng thêi gi¹ mµ ng­êi lao ®éng tham gia lao ®éng trong mét quü thêi gian quy ®Þnh cho phÐp : K=100T/H (%) Trong ®ã : K :HÖ sè sö dông thêi gian lao ®éng . T: Thêi gian thùc tÕ ng­êi lao ®éng tham gia lao ®éng trong quü thêi gian . H: Quü thêi gian ( Ngµy , th¸ng , quý ,n¨m ) +Quü thêi gian theo ngµy ®­îc biÓu hiÖn bëi sè thêi gian nhµ n­íc quy ®Þnh lµm viÖc trong ngµy . +Quü thêi gian theo th¸ng (Quý ) ®­îc biÓu hiÖn bëi sè ngµy lµm viÖc trong th¸ng (Quý ) mµ nhµ n­¬céng s¶n quy ®Þnh . +Quü thêi gian trong n¨m lµ sè ngµy lµm viÖc mµ nha n­íc quy ®Þnh trong n¨m . HÖ sè sö dông thêi gian lao ®éng nãi lªn l­îng lao ®éng ®· hao phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt .ChØ tiªu nµy chñ yÕu dïng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông nh©n lùc trong c¸c c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp , thùc hiÖn dÞch vô , .. Mµ s¶n phÈm cña hä s¶n xuÊt ra kh«ng thÓ kh¸i qu¸t ®­îc néi dung lao ®éng cña hä . 3.3- ChØ tiªu møc ®é phï hîp cña c¬ cÊu ngµnh nghÒ: Møc ®é phï hîp cña c¬ cÊu ngµnh nghÒ lµ mét chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông nguån nh©n lùc, nã ®­îc biÓu hiÖn bëi yªu cÇu cña ngµnh nghÒ lao ®éng hiÖn cã trong ngµnh nghÒ ®ã. BÊt kú mét ngµnh nghÒ nµo ®ã còng cã mét sè chç lµm viÖc nhÊt ®Þnh, muèn c¸c ngµnh nghÒ ®ã ®i vµo ho¹t ®éng th× ph¶i cÇn cã ho¹t ®éng cña ng­êi lao ®éng trong ®ã ng­êi lao ®éng tham gia vµo trong ngµnh nghÒ ®ã th«ng qua c¸c chç lµm viËec vµ ®­îc biÓu hiÖn bëi quy m« ngµnh nghÒ va hiÖu qu¶ ngµnh nghÒ ®ã khi nã ®i vµo ho¹t ®éng. ChØ tiªu møc ®é phï hîp ccña c¬ cÊu ngµnh nghÒ chñ yÕu ng»m ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh sö dông nguån nh©n lùc cña ngµnh nghÒ ®ã vµ ®­îc biÓu hiÖn bëi hai chie tiªu nhá ®ã lµ * ChØ tiªu phï hîp vÒ sè l­îng lao ®éng: §ã lµ chØ tiªu biÓu hiÖn sù so s¸nh gi÷a nhu cÇu vÒ sè l­îng cña mét ngµnh nghÒ nµo ®ã, mét bé phËn nµo ®ã víi sè lao ®éng hiÖn cã ®ang thùc hiÖnqt lao ®éng trong ngµnh nghÒ, bé phËn ®ã: k= N/D (%) Trong ®ã : K: HÖ sè phï hîp vÒ sè l­¬ng lao ®éng cña mét ngµnh nghÒ hay mét bé phËn. D: Sè l­îng lao ®éng mµ ngµnh nghÒ hay bé phËn cÇn cã ®Ó cã thÓ ho¹t dfdéng ®­îc . N: Sè l­îng lao ®éng thùc tÕ ®ang lµm viÖc trong mét ngµnh nghÒ hay bé phËn ®ã : ChØ tiªu nµy chØ ph¶n ¸nh ®­îc quy m« lao ®éng trong mét ngµnh nghÒ cã phï hîp víi nhu cÇu lao ®éng cña ngµnh nghÒ ®ã hay kh«ng, qua chØ tiªu nµy ta cã thÓ xem sÐt ®­îc ngµnh nghÒ, bé phËn ®ã cã sö dông hiÖu qu¶ lao ®éng hay kh«ng?, cã thÓ thõa hoÆc thiÕu lao ®éng , c¶ hai kh¶ n¨ng nµy ph¶n ¸nh sù l·ng phÝ vµ thiÕu hôt søc lao ®éng vµ lµ nguyªn nh©n chÝnh nãi lªn sù mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh, bé phËn lao ®éng; * ChØ tiªu phï hîp vÒ chÊt l­îng lao ®éng: Trong mét ngµnh nghÒ, bé phËn ho¹t ®énh cã hiÖu qu¶ hay kh«ng chñ yÕu dùa vµo møc ®é phï hîp vÒ chÊt l­îng lao ®éng, møc ®é nµy ®­îc biÓu hiÖn bëi yªu cÇu vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n lµnh nghÒ, tr×nh ®é cña c«ng viÖc so víi ngµnh nghÒ, tr×nh ®é chuyªn m«n kû thuËt tay nghÒ hiÖn cã kinh nghiÖm ®ang tham gia qu¸ tr×nh lao ®éng. HÖ sè ph¶n ¸nh tr×nh ®é lµnh nghÒ -Chi tiªu 1: k=q/h (100) Trong ®ã : q : BËc thî cña mét lao ®éng ®ang lµm viÖc: h: BËc thî theo yªu cÇu cña c«ng viÖc mµ ng­êi thî ®ang lµm. -ChØ tiªu 2: k=l/m (100) Trong ®ã : l: Sè n¨m kinh nghiÖm mµ ng­êi lao ®éng ®ang lµm viÖc cã: m: Sè n¨m kinh nghiÖm mµ c«ng viÖc ®ã yªu cÇu: ChØ tiªu nµy ®¸nh gi¸ ®­îc møc ®é phï hîp cña viÖc sö dông chÊt l­îng nguån nh©n lùc trong mét ngµnh nghÒ : 3.4-ChØ tiªu møc ®é phï hîp gi÷a ®µo t¹o vµ sö dông: ChØ tiªu nµy ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸i qu¸t t×nh h×nh sö dông hîp lý lao ®éng , ®iÒu ®oa ®­îc ph¶n ¸nh qua sè l­îng lao ®éng ®­îc dµo t¹o vµ sè l­îng lao ®éng ®­îc sö dông vµo c«ng viÖc theo ®óng ngµnh nghÒ ®· ®µo t¹o. k=v/d (100) Trong ®ã : v: Sè lao ®éng ®­îc bè trÝ theo ®óng ngµnh nghÒ ®µo t¹o: d: Tæng sè lao ®éng hiÖn cã: ChØ tiªu nµy chñ yÕu nh»m ®¸nh gi¸ sù bè trÝ, s¾p xÕp lao ®éng cã hîp lý hay kh«ng trong mét tæ chøc: Ch­¬ng II Thùc tr¹ng lao ®éng viÖc lµm cña tØnh trong hai n¨m 1998-1999 I- Thùc tr¹ng vÒ d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm . Theo sè liÖu ®iÒu tra lao ®éng viÖc lµm ngµy 1/07/1998 cña liªn ngµnh Lao ®éng th­¬ng binh x· héi - Côc thèng kª vµ sè liÖu tæng ®iÕu tra d©n sè vµ nhµ ë ngµy 1/04/1999 cña BC§ tæng ®iÒu tra d©n sè vµ nha ë TØnh Th¸i B×nh nh­ sau. 1.1. Sè l­îng d©n sè vµ lao ®éng. STT ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 1998 01/04/1999 1 D©n sè Ng­êi 1.770.500 1.785.600 2 Nguån lao ®éng ( Sè ng­êi tõ 15 tuæi trë lªn ) -Tû lÖ so víi d©n sè Ng­êi % 1.291.182 72,92 1.307.616 73,23 3 Lao ®éng trong ®é tuæi . - Tû lÖ so víi d©n sè Ng­êi % 1.028.689 58 1.035.648 58 Nh­ vËy nguån lao ®éng x· héi chiÕm tû lÖ cao so víi d©n sè ( 73,23% ) , trong ®ã , lao ®éng trong ®é tuæi chiÕm 58%, ®©y lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn, ®ång thêi còng lµ søc Ðp lín vÒ viÖc lµm. 1.2. VÒ chÊt l­îng lao ®éng. + Tr×nh ®é v¨n ho¸: Trong tØnh sè ng­êi tõ 15 tuæi trë lªn cã: 26% Tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc. 50% Tèt nghiÖp PTCS . 15,5% tèt nghiÖp tiÓu häc. 8,5% Ch­a tèt nghiÖp tiÓu häc vµ ch­a biÕt ch÷ . + Tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt: Sè ng­êi tõ 15 tuæi trë lªn cã: 81,5% lµ lao ®éng phæ th«ng, ch­a qua ®µo t¹o . 9,5% c«ng nh©n kü thuËt vµ nhÊn viªn nghiÖp vô 5% trung cÊp 4% cao ®¼ng, ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc Nh­ vËy nguån lao ®éng cña tØnh cã tr×nh ®é v¨n ho¸ kh¸ cao, nh­ng sè ng­êi kh«ng cã chuyªn m«n kü thuËt còng chiÕm tû lÖ cao (81,5%).Lùc l­îng CNKT vµ nh©n viªn nghiÖp vô rÊt thÊp (9,5%). Sè ng­êi cã tr×nh ®é trung cÊp trë lªn chiÕm 9%, nh­ng chñ yÕu tËp trung vµo c¸c ngµnh Gi¸o dôc, C«ng nghiÖp, Y tÕ vµ c¸c c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp, §¶ng, §oµn thÓ. Tõ ®ã ph¶n ¸nh c¬ cÊu ®µo t¹o gi÷a lao ®éng ®­îc ®µo t¹ovíi lao ®éng ch­a qua ®µo t¹o, gi÷a lao ®éng cã tr×nh ®é trung cÊp trë lªn víi CNKT vµ nh©n viªn nghiÖp vô cßn rÊt bÊt hîp lý, ®Æc biÖt lµ CNKT cã tay nghÒ cao thiÕu nghiªm träng nªn lùc l­îng lao ®éng ch­a trë thµnh ®éng lùc thóc ®Èy, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ 1.3. VÒ ph©n bè lao ®éng. Ph©n bè lao ®éng theo ®Þa giíi hµnh chÝnh (1999). Stt §¬n vÞ §V tÝnh D©n sè Lao ®éng % so víi d©n sè 1 ThÞ x· Th¸i B×nh Ng­êi 130.345 78.270 60,0 2 HuyÖn H­ng Hµ Ng­êi 243.989 140.537 57,6 3 HuyÖn Quúnh Phô “ 239.490 137.949 57,3 4 HuyÖn §«ng H­ng “ 247.981 142.837 57,6 5 HuyÖn Th¸i Thuþ “ 260.024 150.553 57,9 6 HuyÖn TiÒn H¶i “ 203.919 118.069 57,9 7 HuyÖn KiÕn X­¬ng “ 235.661 136.212 57,8 8 HuyÖn Vò Th­ “ 224.191 131.224 58,0 Tæng 1.785.600 1.035.648 58,0 Ph©n bè lao ®éng theo nhãm ngµnh kinh tÕ x· héi> Tæng sè N«ng - l©m ng­ C«ng nghiÖp vµ x©y dùng Th­¬ng m¹i vµ dÞch vô Qu¶n lý Nhµ n­íc + SN §¶ng, §oµn thÓ 1.041.654 ng­êi ho¹t ®éng kinh tÕ 797.511 163.539 53.124 27.480 100% 76,57% 15,7% 5,1% 2,63% C¬ cÊu kinh tÕ ( GDP) 100% 57,37% 12,63% 30% - Ph©n bè lao ®éng theo khu vùc kinh tÕ( n¨m 1999). Tæng sè: 1.041.654 ng­êi, trong ®._.