Vi phạm về quyền sở hữu công nghiệp và biện pháp xử phạt ở Việt Nam

an tâm tại Việt Nam thời gian gần đây.Sở hữu công nghiệp là một trong hai bộ phận quan trọng của sở hữu trí tuệ. Quyền sở hữu công nghiệp là một loại tài sản vô hình gắn liền với uy tín của cơ sở sản xuất kinh doanh, thông qua việc bảo hộ các đối tượng có chức năng nhận dạng như: nhãn hiệu hàng hóa, tên thương mại. Người sản xuất, người tiêu dùng nhận biết được hàng hóa của một cơ sở sản xuất chủ yếu căn cứ vào các dấu hiệu phân biệt như kiểu dáng sản phẩm, nhãn hiệu, tên gọi gắn trên hàng hóa. Việc bảo hộ nhãn hiệu, tên thương mại, tên gọi xuất xứ hàng hóa, chỉ dẫn địa lý, kiểu dáng công nghiệp sẽ giúp cho việc bảo vệ uy tín của sản phẩm, chống lại các hành vi giả mạo và cạnh tranh không lành mạnh khác.Trên cơ sở bảo vệ những quyền sở hữu này mới thúc đẩy phát triển kinh tế, khuyến khích phát minh kỹ thuật và thu hút được đầu tư để tạo ra công ăn việc làm mới và những cơ hội cho công dân trong nước. Kể từ khi gia nhập WTO,Việt Nam có nhiều cơ hội và điều kiện thuận lợi trong hội nhập nền kinh tế thế giới và cũng là thách thức trong việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ nói chung và sở hữu công nghiệp nói riêng bằng pháp luật nhằm tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, công bằng để các nhà đầu tư yên tâm làm ăn lâu dài ở Việt Nam, không sợ bị xâm hại bởi các hành vi vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Mở cửa thị trường trong nước tạo điều kiện cho hàng hoá từ mọi nơi đều có thể nhanh chóng thâm nhập nước ta, đồng nghĩa với việc doanh nghiệp Việt Nam không chỉ cạnh tranh với chính mình mà còn với vô số nhà sản xuất nước ngoài. Do vậy, trước khi muốn đưa hàng hoá vào bất kỳ thị trường nào, việc đầu tiên doanh nghiệp phải làm là đăng ký bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp.Chính vì vậy vấn đề bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp,hạn chế các hành vi vi phạm là một yêu cầu cấp bách hiện nay.Và nhiệm vụ của các cơ quan chức năng là phải phối hợp chặt chẽ với nhau trong việc xử phạt giải quyết các vụ việc vi phạm,và có các biện pháp răn đe,phòng chống các hành vi vi pham các quyền sở hữu này. Đề tài “ Vi phạm về quyền sở hữu công nghiệp và biện pháp xử phạt ở Việt Nam” mà em trình bày dưới đây sẽ đi nghiên cứu ba phần chính : Phần 1 : Quyền sở hữu công nghiệp và xử phạt vi phạm về sở hữu công nghiệp Phần 2 : Thực trạng vi phạm về quyền sở hữu công nghiệp và việc xử phạt ở Việt Nam Phần 3 : Một số biện pháp hạn chế vi phạm về quyền sở hữu công nghiệp và nâng cao hiệu quả của việc xử phạt PHẦN 1 : QUYỀN SỞ HỮU CÔNG NGHIỆP VÀ XỬ PHẠT VI PHẠM VỀ SỞ HỮU CÔNG NGHIỆP A . Quyền sở hữu trí tuệ 1 . Khái niệm Trí tuệ là khả năng nhận thức lí tính đạt đến một trình độ nhất định.Quyền sở hữu trí tuệ bao gồm các quyền sở hữu đối với sản phẩm của hoạt động trí tuệ và tinh thần như tác phẩm văn học, nghệ thuật, tác phẩm khoa học, sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, nhãn hiệu, tên thương mại, bí mật kinh doanh, chỉ dẫn địa lý và giống cây trồng.Tóm lại quyền sở hữu trí tuệ là quyền của chủ thể đối với một sản phẩm trí tuệ nào đó do mình sáng tạo ra và/ hoặc sở hữu được pháp luật thừa nhận và bảo vệ.Khái niệm trên đề cập đến 3 yếu tố cơ bản. 1.Đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ là sản phẩm trí tuệ,được tạo ra trực tiếp bởi tư duy,sáng tạo của hoạt động trí óc của con người và được thể hiện dưới một hình thái vật chất nhất định 2. Chủ thể của quyền sở hữu trí tuệ có thể là cá nhân, tổ chức hoặc tập thể là người đã sáng tạo ra và / hoặc sở hữu sản phẩm trí tuệ 3. Quyền của chủ thể sở hữu trí tuệ phải là quyền được pháp luật thừ nhận, tức là bất cứ quyền nào mà tác giả , chủ sở hữu hoặc người sử dụng có được đối vởi sản phấm trí tuệ đều phải được pháp luật thừa nhận 2. Đặc điểm của quyền sở hữu trí tuệ Đặc điểm của quyền sở hữu trí tuệ là có giới hạn về thời gian, không gian và nội dung của quyền mà quyền sở hữu trí tuệ được bảo vệ Xét khía cạnh thời gian : thời điểm phát sinh quyền sở hữu trí tuệ và thời hạn mà quyền sở hữu trí tuệ được bảo vệ phải được pháp luật thừa nhận và quy định .Tuỳ theo đối tượng quyền sở hữu trí tuệ ,loại hình quyền sở hữu trí tuệ ,nội dung quyền sở hữu trí tuệ mà thời điểm phát sinh và thời hạn bảo vệ quyền sở hữu đối với đối tượng của sở hữu trí tuệ là khác nhau. Ví dụ quyền tác giả đối với một tác phẩm nghệ thuật phát sinh ngay khi tác phẩm nghệ thuật được hình thành mà không cần đăng kí quyền tác giả ,còn quyền sở hữu kiểu dáng công nghiệp chỉ phát sinh khi đăng kí quyền sở hữu tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận . Xét khía cạnh không gian : quyền sở hữu trí tuệ chỉ được bảo vệ trong phạm vi không gian nhất định , có thể là một lãnh thổ quốc gia hoặc là một khu vực ,thậm trí trên phạm vi toàn cầu ,tuỳ thuộc vào việc xác lập quyền sở hữu trí tuệ đó .Ví dụ nhãn hiệu Nike được bảo vệ trên phạm vi toàn cầu, còn giầy Thượng Đình chỉ được bảo vệ trên phạm vi toàn quốc Nội dung quyền : quyền sở hữu trí tuệ của một chủ thể đối với một đối tượng quyền nào đó được giới hạn theo quy định của pháp luật 3. Phân loại quyền sở hữu trí tuệ Quyền sở hữu trí tuệ được phân thành 2 nhánh chính đó là quyền tác giả và quyền sở hữu công nghiệp Quyền tác giả Quyền tác giả là quyền của tác giả và hoặc chủ sở hữu đối tượng là tác phẩm văn học ,nghệ thuật ,khoa học. Quyền tác giả bao gồm cả quyền của người biểu diễn đối với hình tượng biểu diễn của mình,quyền của tổ chức phát thanh,truyền hình đối với chương trình phát thanh ,truyền hình , quyền của các nhà sản xuất đĩa ,băng hình ảnh,âm thanh đối với đĩa băng,hình ảnh ,âm thanh do mình sản xuất ra Quyền sở hữu công nghiệp Quyền sở hữu công nghiệp là quyền sở hữu của cá nhân ,pháp nhân đối với sáng chế, giải pháp hữu ích ,kiểu dáng công nghiệp ,nhãn hiệu hàng hoá, quyền sở hữu đối với các đối tượng khác do pháp luật quy định Mục B dưới đây sẽ đi tìm hiểu rõ về quyền sở hữu công nghiệp ,các đối tượng quyền sở hữu công nghiệp. B. Quyền sở hữu công nghiệp 1. Khái niệm Quyền sở hữu công nghiệp là quyền sở hữu của cá nhân, pháp nhân đối với sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu, quyền sử dụng đối với tên gọi xuất xứ hàng hoá và quyền sở hữu đối với các đối tượng khác do pháp luật quy định. 2. Đối tượng quyền sở hữu công nghiệp Dựa vào cơ sở phát sinh quyền ,đối tượng quyền sở hữu công nghiệp được chia thành 2 loại: (i) Các đối tượng sở hữu công nghiệp mà quyền sở hữu công nghiệp phát sinh và tồn tại khi hội đủ các điều kiện nhất định mà không cần thông qua văn bằng bảo hộ sở hữu công nghiệp bao gồm : - Chỉ dẫn địa lý - Bí mật thương mại - Quyền chống cạnh tranh không lành mạnh Chỉ dẫn địa lý là thông tin về nguồn gốc của hàng hoá: từ ngữ; dấu hiệu; biểu tượng; hình ảnh để chỉ: một quốc gia, một vùng lãnh thổ, một địa phương mà hàng hoá được sản xuất ra từ đó. Chất lượng, uy tín, danh tiếng của hàng hoá là do nguồn gốc địa lý tạo nên. Ví dụ "Made in Japan" (điện tử), "Vạn Phúc" (lụa tơ tằm); "Bát Tràng" (gốm, sứ)…Một dạng chỉ dẫn địa lý đặc biệt là "Tên gọi xuất xứ hàng hoá". Nếu chỉ dẫn địa lý chỉ là tên gọi (địa danh) và uy tín, danh tiếng của sản phẩm đạt đến mức đặc thù gắn liền với vùng địa lý đó thì chỉ dẫn nhưư vậy đưược gọi là "Tên gọi xuất xứ hàng hoá Bí mật thương mại là bất cứ thông tin bí mật nào mang lại lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp đều đáp ứng tiêu chuẩn.Bí mật thương mại có thể liên quan đến các loại thông tin khác nhau: + Kỹ thuật và khoa học + Thương mại + Tài chính + Thông tin phủ định Quyền chống cạnh tranh không lành mạnh được coi là một trong những đối tượng của quyền sở hữu công nghiệp. Có quy định như vậy là bởi đối tượng sở hữu công nghiệp là một yếu tổ thể hiện lợi thế cạnh tranh trong thương mại, nên đã có không ít các doanh nghiệp thực hiện hành vi cạnh tranh không lành mạnh làm xâm hại đến các đối tượng sở hữu công nghiệp của đối thủ để thu lợi bất chính trong kinh doanh. Ngoài ra, tính độc quyền của quyền sở hữu công nghiệp có thể bị các doanh nghiệp sở hữu quyền lạm dụng để cản trở thương mại. Do vậy, pháp luật phải thừa nhận cho các chủ thể kinh doanh quyền chống cạnh tranh không lành mạnh như là một nội dung của quyền sở hữu công nghiệp để đối phó với các loại hành vi cạnh tranh không lành mạnh có thể gặp phải. Hành vi cạnh tranh không lành mạnh liên quan tới sở hữu công nghiệp, bao gồm: Sử dụng các chỉ dẫn thương mại để làm sai lệch nhận thức và thông tin về chủ thể kinh doanh, cơ sở kinh doanh, hoạt động kinh doanh, hàng hoá, dịch vụ Các đối tượng sở hữu công nghiệp mà quyền sở hữu công nghiệp phát sinh trên cơ sở các văn bằng bảo hộ sở hữu công nghiệp bao gồm : - Sáng chế - Giải pháp hữu ích - Kiểu dáng công nghiệp - Nhãn hiệu - Tên gọi xuất xứ hàng hoá -Các đối tượng khác do pháp luật quy định Sáng chế là giải pháp kỹ thuật mới so với trình độ kỹ thuật trên thế giới, có trình độ sáng tạo, có khả năng áp dụng trong các lĩnh vực kinh tế- xã hội. Giải pháp hữu ích là giải pháp kỹ thuật mới so với trình độ kỹ thuật trên thế giới, có khả năng áp dụng trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội. Nhà nước khuyến khích mọi hoạt động sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất. Kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của sản phẩm, được thể hiện bằng đường nét, hình khối, màu sắc hoặc sự kết hợp những yếu tố đó, có tính mới đối với thế giới và dùng làm mẫu để chế tạo sản phẩm công nghiệp hoặc thủ công nghiệp. Nhãn hiệu hàng hoá là những dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hoá, dịch vụ cùng loại của các cơ sở sản xuất, kinh doanh khác nhau. nhãn hiệu có thể là từ ngữ, hình ảnh hoặc sự kết hợp các yếu tố đó được thể hiện bằng một hoặc nhiều mầu sắc. Tên gọi xuất xứ hàng hoá là tên địa lý của nước, địa phương dùng để chỉ xuất xứ của mặt hàng từ nước, địa phương đó với điều kiện những mặt hàng này có các tính chất, chất lượng đặc thù dựa trên các điều kiện địa lý độc đáo và ưu việt, bao gồm yếu tố tự nhiên, con người hoặc kết hợp cả hai yếu tố đó. Các đối tượng sở hữu công nghiệp không được Nhà nước bảo hộ: Nhà nước không bảo hộ các đối tượng sở hữu công nghiệp trái với lợi ích xã hội, trật tự công cộng, nguyên tắc nhân đạo và các đối tượng khác mà pháp luật về sở hữu công nghiệp quy định không được bảo hộ.  C. Vi phạm quyền sở hữu công nghiệp và xử phạt vi phạm 1. Vi phạm quyền sở hữu công nghiệp Trước hết ta cần phân biệt rõ sự khác nhau giữa vi phạm và xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp . Vi phạm được đề cập ở đây là vi phạm các quy định quản lý nhà nước về sở hữu công nghiệp. Để quản lý lĩnh vực sở hữu công nghiệp, Nhà nước đề ra các biện pháp quản lý như các quy định trong việc xác lập quyền sở hữu công nghiệp, bản quyền tác giả, trong hoạt động dịch vụ và trong việc thực hiện quyền, nghĩa vụ của các bên trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp. Các quy định quản lý này nhằm đảm bảo sự ổn định, thống nhất trong quản lý nhà nước. Vì vậy, cá nhân, tổ chức vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định ở mức độ hành chính hay hình sự. Xâm phạm quyền được hiểu là xâm phạm các quyền sở hữu công nghiệp của chủ thể quyền sở hữu công nghiệp. Chủ thể quyền sở hữu công nghiệp có những quyền nhất định do pháp luật quy định. Cá nhân, tổ chức nào sử dụng các quyền đó mà không được chủ thể quyền cho phép là xâm phạm quyền của họ. Ngoài ra ta cần hiểu rõ các thuật ngữ thường sử dụng trong việc xác định các vi phạm và xử phạt vi phạm bao gồm : "Đối tượng sở hữu công nghiệp" được hiểu là: sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu hàng hoá (bao gồm cả nhãn hiệu dịch vụ), tên gọi xuất xứ hàng hoá. "Chủ sở hữu công nghiệp" được hiểu là: chủ văn bằng bảo hộ, chủ sở hữu đăng ký quốc tế nhãn hiệu hàng hoá, hoặc người được chuyển giao hợp pháp quyền sở hữu công nghiệp đối với đối tượng sở hữu công nghiệp đang được bảo hộ. "Văn bằng bảo hộ" được hiểu là: Bằng độc quyền sáng chế, Bằng độc quyền giải pháp hữu ích, Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp, Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu hàng hoá, Giấy chứng nhận quyền sử dụng tên gọi xuất xứ hàng hoá. “Yếu tố vi phạm” được hiểu là: - Dấu hiệu trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với nhãn hiệu hàng hoá, tên gọi xuất xứ hàng hoá đang được bảo hộ; - Dấu hiệu, chỉ dẫn vi phạm quy định về chỉ dẫn bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp, nghĩa vụ sở hữu công nghiệp; - Bộ phận sản phẩm, sản phẩm hoặc quy trình sản xuất sản phẩm đồng nhất với bộ phận sản phẩm, sản phẩm hoặc quy trình sản xuất đang được bảo hộ là sáng chế, giải pháp hữu ích; - Bộ phận sản phẩm, sản phẩm có hình dáng bên ngoài là kiểu dáng công nghiệp hoặc có chứa một hoặc các bộ phận là thành phần tạo dáng cơ bản của kiểu dáng công nghiệp đang được bảo hộ. Yếu tố vi phạm đối tượng quyền sở hữu công nghiệp là những thể hiện cụ thể kết quả của các hành vi xâm phạm quyền đối với sáng chế,giải pháp hữu ích,kiểu dáng công nghiệp,nhãn hiệu thương mại,tên gọi xuất xứ hàng hoá.Chính những yếu tố này là căn cứ để khẳng định hành vi xâm phạm quyền.Các yếu tố vi phạm quyền cũng thể hiện rất đa dạng phụ thuộc vào đối tượng quyền sở hữu công nghiệp.Trong thực tế,các yếu tố vi phạm quyền sở hữu công nghiệp đó được thể hiện dưới các hình thức sau: Yếu tố vi phạm đối với sáng chế ,giải pháp hữu ích Yếu tố vi phạm đối với sáng chế ,giải pháp hữu ích là các sản phẩm hoặc các bộ phận của sản phẩm đồng nhất với sản phẩm đang được bảo hộ là sáng chế ,giải pháp hữu ích ,quy trình hoặc một bộ phận của một quy trình đồng nhất với quy trình đang được bảo hộ là sáng chế , giải pháp hữư ích ,sản phẩm hay bộ phạn sản phẩm đang sản xuất theo quy trình đồng nhất với quy trình đang được bảo hộ là sáng chế,giải pháp hữu ích Căn cứ để xác định yếu tố vi phạm là vi phạm bảo hộ sáng chế hoặc giải pháp hữu ích đươc xác định theo từng thời điểm của yêu cầu bảo hộ là Bằng độc quyền sáng chế hoặc Bằng độc quyền giải pháp hữu ích.Để xác định có hay không có sự đồng nhất ,cần so sánh tất cả các dấu hiệu thuộc từng điểm trong yêu cầu bảo hộ với các dấu hiệu của sản phẩm ,bộ phận sản phẩm,quy trình,bộ phận của quy trình bị nghi ngờ vi phạm Chỉ khẳng định có sự đồng nhất khi tất cả các dấu hiệu thuộc ít nhất một điểm trong yêu cầu bảo hộ đều có mặt trong sản phẩm ,bộ phân của sản phẩm;trong quy trình ,hoặc bộ phận của quy trình bị nghi ngờ vi phạm có cùng bản chất ,cùng mục đích sử dụng ,cùng mối quan hệ với các dấu hiệu khác hoặc đã được biết đến trong lĩnh vực kĩ thuật tương ứng 1.2. Yếu tố vi phạm đối với kiểu dáng công nghiệp Yếu tố vi phạm đối với kiểu dáng công nghiệp là các sản phẩm ,hoặc bộ phận sản phẩm mà hìn dánh bên ngoài trùng toàn bộ hoặc trùng những điểm cơ bản quyết định kiểu dáng với kiểu dáng công nghiệp đang được bảo hộ. Căn cứ xác định yếu tố vi phạm kiểu dáng công nghiệp là Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp .Để xác định một sản phẩm ,bộ phận của sản phẩm có yếu tố vi phạm hay không ,cần so sánh tất cả các đặc điểm tạo dáng thuộc phạm vi bảo hộ kiểu dáng công nghiệp với các đặc điểm tạo dáng của sản phẩm ,bộ phận sản phẩm bị nghi ngờ vi phạm Chỉ khẳng định có yếu tố vi phạm khi trên sản phẩm ,bộ phận của sản phẩm bị nghi ngờ vi phạm có tất cả các đặc điểm tạo dáng thuộc phạm vi bảo hộ kiểu dáng công nghiệp hoặc có một số các đặc điểm cơ bản quyết định kiểu dáng thuộc phạm vi bảo hộ kiểu dáng công nghiệp 1.3. Yếu tố vi phạm đối với nhãn hiệu hàng hoá và tên gọi xuất xứ hàng hoá Yếu tố vi phạm đối với nhãn hiệu hàng hoá và tên gọi xuất xứ hàng hoá gồm dấu hiệu đóng vai trò nhãn hiệu hàng hoá( chữ cái,chữ số,hình ảnh,biểu tuợng…)hoặc đóng vai trò tên gọi xuất xứ hàng hoá(địa danh),gắn trên hàng hoá,bao bì hàng hoá,phương tiện dịch vụ ,giấy tờ giao dịch,phương tiên quảng cáo và các phương tiện kinh doanh khác (kể cả phương tiện điện tử) trùng hoặc tương đương tới mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu hàng hoá,tên gọi xuất xứ đang được bảo hộ hoặc dấu hiệu đóng vai trò chỉ dẫn thương mại(thông tin dưới dạng chỉ dẫn ,lời chú,ký hiệu…)trình bày trên hàng hoá,bao bì hàng hoá,phương tiện dịch vụ ,giấy tờ kinh doanh,phương tiện quảng cáo,và các phương tiện khinh doanh khác(kể cả phương tiện điện tử)làm cho người tiêu dùng nhầm lẫn về nguồn gốcc mối liên hệ hàng hoá/dịch vụ hàng hoá có nhãn hiệu hàng hoá ,tên gọi xuất xứ đang được bảo hộ Căn cứ xác định yếu tố vi phạm là Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu hàng hoá,Quyết định chấp nhận bảo hộ nhãn hiệu đăng ký quốc tế,Quyết định công nhận nhãn hiệu nổi tiếng hoặc Quyết định đăng bạ tên gọi xuất xứ.Để xác định dấu hiệu vi phạm cần so sánh dấu hiệu nghi ngờ với nhãn hiệu/địa danh đồng thời so sánh dịch vụ,sản phẩm mang dấu hiệu đó với dịch vụ sản phẩm thuộc phạm vi bảo hộ Chỉ khẳng định có yếu tố vi phạm khi dấu hiệu bị nghi ngờ vi phạm trùng hoặc tương đương với nhãn hiệu /địa danh đang được bảo hộ hoặc dấu hiệu nghi ngờ có bản chất trùng hoặc tương tự với nhãn hiệu địa danh đang được bảo hộ Xử phạt vi phạm đối với hành vi vi phạm quyền sở hữư công nghiệp 2.1. Cơ sở pháp lý thực hiện xử phạt Để bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp nói riêng và quyền sở hữu trí tuệ nói chung,bảo vệ người sản xuất và tiêu dùng,Việt Nam đã tham gia Hiệp định về các khía cạnh bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ liên quan đén thương mại (TRIPS) và cam kết thực hiện đầy đủ các quy định của hiệp định TRIPS.Các quy định này đã được nội luật hoá trong các văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam như Pháp lệnh xử phạt vi phạm hành chính ngày 02/7/2002.nghị định106/NĐ-CP…Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật đã quy định nguyên tắc áp dụng các hình thức xử phạt ,các hình thức xử phạt và thẩm quyền xử phạt của cơ quan quản lý nhà nước và của Hải quan Việt Nam trong lĩnh vực xử phạt các hành vi vi phạm Ngày 22 tháng 9 năm 2006 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 106/2006/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về sở hữu công nghiệp. Nghị định này chính thức có hiệu lực kể từ ngày 21 tháng 10 năm 2006 và thay thế Nghị định số 12/1999/NĐ-CP ngày 06 tháng 3 năm 1999. Nghị định gồm 5 chương và 37 Điều quy định về các hành vi vi phạm hành chính về sở hữu công nghiệp, hình thức, mức phạt, thẩm quyền, thủ tục xử phạt và các biện pháp khắc phục hậu quả. Trong phần 2 nói về thực trạng vi phạm quyền sở hữu công nghiệp và xử phạt vi phạm ta sẽ tìm hiểu rõ hơn và cụ thể hơn nghị định này. 2.2. Thẩm quyền xử phạt của cơ quan Hải quan Cơ quan Hải quan có thẩm quyền xử lý các hành vi vi phạm sở hữu công nghiệp xảy ra trong xuất khẩu,nhập khẩu hàng hoá Đội trưởng Đội kiểm soát thuộc cục Hải quan tỉnh,thành phố,Đội trưởng đội kiểm soát chống buôn lậu và Hải đội trưởng kiểm soát trên biển thuộc cục điều tra chống buôn lậu,chi cục trưởng Hải quan,Cục trưởng Cục Hải quan tỉnh,thành phố,Cục trưởng Cục điều tra chống buôn lậu có thẩm quyền xử phạt các hành vi vi phạm về sở hữu công nghiệp đối với hoạt động xuất khẩu,nhập khẩu hàng hoá theo thẩm quyền quy định chi tiết tại khoản2,3 Điều 34 của Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi, bổ sung năm 2008 quy địmh thẩm quyền xử phạt của cơ quan Hải quan. Cụ thể là: - Nhân viên hải quan đang thi hành công vụ có quyền xử phạt vi phạm hành chính: phạt cảnh cáo, phạt tiền đến 200.000 đồng (trước đây nhân viên hải quan không có thẩm quyền xử phạt). - Ðội trưởng: được phạt cảnh cáo, phạt tiền đến 5.000.000 đồng (trước đây chỉ được phạt đến 500.000 đồng). - Chi cục trưởng: được phạt cảnh cáo, phạt tiền đến 20.000.000 đồng (trước đây được phạt đến 10.000.000 đồng) và tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính (không bị khống chế trị giá tang vật tịch thu như quy định trước đây). - Cục trưởng: được phạt cảnh cáo, phạt tiền đến 70 triệu đồng... (trước đây chỉ có Cục trưởng Cục Ðiều tra chống buôn lậu, Cục trưởng Cục Kiểm tra sau thông quan được phạt đến 70 triệu đồng). PHẦN 2 . THỰC TRẠNG VI PHẠM VỀ QUYỀN SỞ HỮU CÔNG NGHIỆP( HÀNH VI XUẤT NHẬP KHẨU ) VÀ VIỆC XỬ PHẠT CỦA VIỆT NAM A. Thực trạng vi phạm về quyền sở hữu công nghiệp Các tổ chức ,cá nhân không phải là chủ sở hữu công nghiệp,người có quyền sử dụng trước được chủ sở hữu công nghiệp cho phép là vi phạm quyền sở hữu công nghiệp khi họ thực hiện các hoạt động xuất khẩu,nhập khẩu sau: 1. Có hành vi xâm phạm quyền đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí.Bao gồm các hành vi sau: a) Sản xuất (chế tạo, gia công, lắp ráp, chế biến, đóng gói) sản phẩm xâm phạm quyền đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí; b) Áp dụng quy trình xâm phạm quyền đối với sáng chế; c) Khai thác công dụng (dùng trong hoạt động kinh doanh) sản phẩm xâm phạm quyền đối với sáng chế. d) Bán, vận chuyển, quảng cáo, chào hàng, tàng trữ để bán sản phẩm xâm phạm quyền đối với sáng chế; sản phẩm xâm phạm quyền đối với kiểu dáng công nghiệp; đ) Nhập khẩu sản phẩm xâm phạm quyền quy định tại mục d và sản phẩm có chứa thiết kế bố trí xâm phạm quyền; e) Bán, cho thuê, tàng trữ để bán, vận chuyển, quảng cáo, chào hàng các bản sao thiết kế bố trí xâm phạm quyền, sản phẩm, hàng hóa chứa thiết kế bố trí xâm phạm quyền, thiết kế bố trí hoặc sản phẩm, hàng hóa chứa các đối tượng đó. 2. Có hành vi xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý và tên thương mại.Bao gồm các hành vi sau a) Gắn (in, dán, đính, đúc, dập khuôn hoặc bằng các hình thức khác) dấu hiệu xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý và tên thương mại được bảo hộ lên hàng hóa, bao bì hàng hóa; b) Bán, vận chuyển, chào bán, quảng cáo để bán, tàng trữ để bán hàng hóa xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý và tên thương mại; c) Nhập khẩu các loại hàng hóa, dịch vụ có yếu tố xâm phạm đối với nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý và tên thương mại; d) Sử dụng dấu hiệu trên sản phẩm, hàng hóa, bao bì hàng hóa có yếu tố xâm phạm đối với tên thương mại. 3. Có hành vi sản xuất, vận chuyển, nhập khẩu, buôn bán vật mang nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý ,tên gọi xuất xứ vi phạm.Cụ thể a) Xuất khẩu,nhập khẩu sản phẩm,bộ phận sản phẩm mang dấu hiệu hoặc có bao bì mang dấu hiệu trùng hoặc tương tự .dễ gây nhầm lẫn vớ nhãn hàng hoá,tên gọi xuất xứ hàng hoá đang được bảo hộ cho hàng hoá cùng loại hoặc tương tự với sản phẩm đó,kể cả trường hợp dùng tên gọi xuất xứ hàng hoá được chuyển sang ngôn ngữ khác hoặc kèm theo các từ : “ loại”,”kiểu”,”phỏng theo” hay các từ tương tự như vậy b) Xuất khẩu,nhập khẩu hàng hoá là đề can,nhãn sản phẩm,mẫu nhãn hiệu,bao bì sản phẩm mang dấu hiệu trùng hoặc tương tự,hoặc gây nhầm lẫn với nhãn hiệu hàng hoá ,tên gọi xuất xứ hàng hoá đang được bảo hộ cho hàng hoá cùng loại hay tương tự với sản phẩm đó,kể cả trường hợp dùng tên gọi xuất xứ hàg hoá hoặc kiểu dáng công nghiệp đang được bảo hộ 4. Có hành vi sản xuất, nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán, tàng trữ để bán hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, giả mạo chỉ dẫn địa lý.Bao gồm các hành vi sau a) Sản xuất, nhập khẩu, in, dán, đính, đúc, dập khuôn hoặc bằng các hình thức khác lên sản phẩm, bao bì, hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, giả mạo chỉ dẫn địa lý b)Vận chuyển, tàng trữ sản phẩm, hàng hoá giả mạo nhãn hiệu, giả mạo chỉ dẫn địa lý c) Buôn bán, quảng cáo nhằm để bán, chào bán sản phẩm, hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, giả mạo chỉ dẫn địa lý B. Xử phạt vi phạm quyền sở hữu công nghiệp và xử phạt vi phạm ở Việt Nam 1. Nguyên tắc áp dụng các hình thức xử phạt Cá nhân, tổ chức sẽ bị xử phạt vi phạm về sở hữu công nghiệp khi có hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật. Về nguyên tắc công chức Hải quan khi phát hiện thấy các hành vi xuất nhập khẩu vi phạm quyền sở hữu công nghiệp phải kịp thời đình chỉ hoạt động xuất nhập khẩu và báo cáo lãnh đạo.Việc xử phạt phải được tiến hành nhanh chóng,công minh,triệt để đúng thẩm quyền Nghị định 106/2006/NĐ-CP của chính phủ ban hành ngày 22/9 quy định xử phạt vi phạm hành chính về sở hữu công nghiệp.Theo nghị định này,đối với mỗi hành vi vi phạm, cá nhân, tổ chức vi phạm phải chịu một trong hai hình thức xử phạt chính là cảnh cáo hoặc phạt tiền. - Hình thức phạt cảnh cáo áp dụng đối với trường hợp: + Vô ý vi phạm + Vi phạm nhỏ, lần đầu + Do trình độ lạc hậu ,thiếu hiểu biết về quy định pháp luật sở hữu trí tuệ không gây thiệt hại đáng kể cho chủ sở hữu công nghiệp và người tiêu dùng + Do vi phạm của người khác gây ra mà người vi phạm không biết và không có lya do hợp lý để biết,kể cả trường hợp bị lừa dối trong qú trình thoả thụân ký kết,thực hiện hợp đồng sản xuất,kinh doanh và không có quy định buộc phải biết về vấn đề sở hữu trí tuệ liên quan + Có tình tiết giảm nhẹ hoặc đối với mọi hành vi vi phạm hành chính do người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện. - Hình thức phạt tiền áp dụng cho những hành vi vi phạm không thuộc trường hợp áp dụng hình thức phạt cảnh cáo.Căn cứ vào tính chất, mức độ vi phạm, người có thẩm quyền quyết định mức phạt tiền trong khung phạt đã quy định. Đối với hành vi vi phạm hành chính về sở hữu công nghiệp, mức tiền phạt cụ thể đối với một hành vi vi phạm là mức trung bình của khung tiền phạt được quy định đối với hành vi đó trong trường hợp không có tình tiết giảm nhẹ hoặc tăng nặng. Mức trung bình của khung tiền phạt được xác định bằng cách chia đôi tổng số của mức tối thiểu và mức tối đa. Vi phạm có tình tiết giảm nhẹ thì mức tiền phạt có thể giảm xuống, nhưng không được giảm dưới mức tối thiểu của khung tiền phạt đã quy định. Vi phạm có tình tiết tăng nặng thì mức tiền phạt có thể tăng lên, nhưng không được tăng trên mức tối đa của khung tiền phạt đã quy định. - Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm còn có thể bị áp dụng một hoặc các hình thức xử phạt bổ sung sau đây: + Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính + Tịch thu hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, giả mạo chỉ dẫn địa lý, nguyên liệu, vật liệu, phương tiện được sử dụng chủ yếu để sản xuất, kinh doanh hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, giả mạo chỉ dẫn địa lý + Tịch thu văn bằng bảo hộ, tài liệu chứng minh quyền sở hữu công nghiệp bị sửa chữa, tẩy xóa + Tịch thu giấy tờ, tài liệu bị sửa chữa, tẩy xóa hoặc giả mạo + Đình chỉ có thời hạn hoạt động kinh doanh sản phẩm, dịch vụ vi phạm - Ngoài các hình thức xử phạt chính, xử phạt bổ sung nêu trên, cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính còn có thể bị buộc áp dụng một hoặc các biện pháp khắc phục hậu quả sau đây: + Buộc loại bỏ yếu tố vi phạm trên sản phẩm, hàng hóa, phương tiện kinh doanh; + Buộc tiêu hủy hoặc phân phối hoặc đưa vào sử dụng không nhằm mục đích thương mại đối với hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, giả mạo chỉ dẫn địa lý, nguyên liệu, vật liệu và phương tiện được sử dụng chủ yếu để sản xuất, kinh doanh hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, giả mạo chỉ dẫn địa lý với điều kiện không làm ảnh hưởng đến khả năng khai thác quyền của chủ thể quyền sở hữu công nghiệp; + Buộc tiêu hủy hàng hóa vi phạm gây hại cho sức khỏe con người, vật nuôi, cây trồng và môi trường; + Buộc đưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam đối với hàng quá cảnh vi phạm quyền sở hữu công nghiệp hoặc buộc tái xuất hàng hóa vi phạm, hàng hoá giả mạo nhãn hiệu, giả mạo chỉ dẫn địa lý, phương tiện, nguyên liệu, vật liệu nhập khẩu được sử dụng chủ yếu để sản xuất, kinh doanh hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, giả mạo chỉ dẫn địa lý sau khi đã loại bỏ các yếu tố vi phạm trên hàng hóa + Buộc bổ sung chỉ dẫn về bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp + Buộc cải chính công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng đối với các hành vi chỉ dẫn sai về quyền sở hữu công nghiệp + Buộc thu hồi tang vật, phương tiện bị tẩu tán. - Khi phát hiện hành vi vi phạm, người có thẩm quyền xử phạt phải ra lệnh đình chỉ ngay hành vi vi phạm, giải thích rõ cho tổ chức, cá nhân vi phạm quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp, các quy định của pháp luật về sở hữu công nghiệp có liên quan và yêu cầu tổ chức, cá nhân thực hiện đúng các quy định của pháp luật - Trường hợp hành vi vi phạm phải áp dụng hình thức phạt cảnh cáo, thì người có thẩm quyền xử phạt không lập biên bản mà quyết định xử phạt ngay tại nơi xảy ra vi phạm, hình thức phạt cảnh cáo được quyết định bằng văn bản. - Trường hợp hành vi vi phạm phải áp dụng hình thức phạt tiền, trừ trường hợp áp dụng theo thủ tục đơn giản, thì người có thẩm quyền xử phạt phải lập biên bản vi phạm hành chính tuân theo quy định của Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính, người lập biên bản phải tạo điều kiện để cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm trình bày ý kiến về hành vi vi phạm. - Việc quyết định xử phạt và nội dung quyết định xử phạt phải tuân theo quy định của Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính. Quyết định xử phạt phải gửi cho cá nhân, tổ chức bị xử phạt trong thời hạn ba ngày kể từ ngày ký. Trong trường hợp quyết định xử phạt bao gồm các hình thức phạt bổ sung dẫn tới phải tiến hành các thủ tục về xác lập, sửa đổi, đình chỉ, hủy bỏ hiệu lực văn bằng bảo hộ, giấy chứng nhận liên quan thì quyết định xử phạt phải gửi tới Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ, Cục Sở hữu trí tuệ để phối hợp theo dõi và thực hiện. - Trong trường hợp phát hiện hành vi vi phạm nhưng có tranh chấp, khiếu nại về chủ thể quyền, khả năng bảo hộ, phạm vi bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp, cơ quan thụ lý vụ việc yêu cầu các bên liên quan giải quyết tranh chấp tại cơ quan có thẩm quyền. Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được kết luận cuối cùng của cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp, khiếu nại, người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm kết luận về hành vi vi phạm. 2. Các mức phạt áp dụng Cũng theo nghị định Nghị định 106/2006/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về sở hữu công nghiệp, mức phạt tiền là từ 100 ngàn đồng đến gấp 5 lần giá trị hàng hóa vi phạm quyền sở hữu công nghiệp. Đồng thời, Chính phủ yêu cầu mọi hành vi vi phạm về sở hữu công nghiệp phải được phát hiện, xử phạt kịp thời và bị đình chỉ ngay. Căn cứ theo các hành vi vi phạm nêu trong mục A đã nói ở trên mà áp dụng các mức phạt khác nhau. Cụ thể : 1. Đối với hành vi xâm phạm quyền đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1 lần đến 2 lần giá trị sản phẩm, hàng hóa vi phạm đã phát hiện được đối với cá nhân, tổ chức thực hiện một trong các hành vi xâm phạm nhằm mục đích kinh doanh, gây thiệt hại cho người tiêu dùng và cho xã hội hoặc không chấm dứt hành vi xâm phạm quyền mặc dù đã được chủ sở hữu quyền yêu cầu trong trường hợp sản phẩm, hàng hóa vi phạm có giá trị đến 20._.