Vận dụng quy luật về sự phù hợp của quan hệ sản xuất với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất vào nền kinh tế Việt Nam

Môc lôc Lêi nãi ®Çu Ch¬ng I : Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt t¬ng øng víi tr×nh ®é, tÝnh chÊt lùc l¬ng s¶n xuÊt - Quan ®iÓm cña §¶ng vÒ sù vËn dông nµy . Lùc lîng s¶n xuÊt – quan hÖ s¶n xuÊt : 1. Lùc lîng s¶n xuÊt . 2. Quan hÖ s¶n xuÊt 3. Quy luËt vÒ sù phï hîp quan hÖ s¶n xuÊt vøi tÝnh ch¸t, tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt . 4. Quan ®iÓm cña §¶ng, Nhµ níc trong viÖc vËn dông qui luËt nµy vµo kinh tÕ níc ta hiÖn nay . Ch¦¬ng II : Sù vËn dông quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xu¸t víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµo nÒn kinh tÕ ViÖt Nam . I- Sù vËn dông thµnh c«ng quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt trong thêi k× qu¸ ®é lªn CNXH ë miÒn B¾c níc ta vµ níc ta hiÖn nay . II- Nh×n l¹i nh÷ng sai lÇm vÒ viÖc vËn dông quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt vµo nÒn kinh tÕ ViÖt Nam III- Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt theo ®Þnh híng XHCN. Một số yếu kém bất cập sau hơn 20 năm đổi mới Những vấn đề CNH-HĐH Những vấn đề phát triển kinh tế nhiều thành phần IV-Những vấn đề tranh cãi hiện nay xung quanh mối quan hệ LLSX va qhsx Lêi nãi ®Çu LÞch sö x· héi loµi ngêi ®· tr¶i qua mét qu¸ tr×nh tiÕn hãa l©u dµi ®Ó ®¹t ®îc thµnh tùu v¨n minh nh©n lo¹i ngµy nay... Nh chóng ta ®· biÕt nÒn t¶ng cña tiÕn tr×nh v¨n minh nh©n lo¹i lµ sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. T¬ng øng víi mçi giai ®äan ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt cã mét quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp. Nh÷ng quan hÖ nµy lµ kh¸ch quan kh«ng tïy thuéc vµo ý trÝ cña con ngêi vµ tßan bé nh÷ng quan hÖ ®ã hîp thµnh c¬ cÊu kinh tÕ x· héi mµ trªn ®ã dùng lªn mét kiÕn tróc thîng tÇng ph¸p lý, chÝnh trÞ vµ nh÷ng h×nh th¸i ý thøc x· héi nhÊt ®Þnh t¬ng øng. Nãi c¸ch kh¸c tßan bé giai ®äan ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lÞch sö lßai ngêi sÏ cã h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cô thÓ. Cho ®Õn nay lßai ngưêi ®· tr¶i qua c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nh céng s¶n nguyªn thñy, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t b¶n chñ nghÜa vµ hiÖn ®ang qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. Sù vËn ®éng tiÕn lªn cña x· héi lßai ngêi ®îc quy ®Þnh bëi c¸c quy luËt kh¸ch quan mµ trong ®ã ®¸ng chó ý nhÊt lµ quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. V× vËy vÊn ®Ò nghiªn cøu vµ vËn dông quy luËt nµy vµo sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ®Êt nưíc ta lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®ã lµ lý do mµ em nghiªn cøu ®Ò tµi nµy. Em mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp vµ nhËn xÐt cña c¸c thÇy. Chư¬ng I Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt . Quan niÖm cña §¶ng ta vÒ sù vËn dông qui luËt nµy. I – Lùc lîng s¶n xuÊt – Quan hÖ s¶n xuÊt 1. Lùc lîng s¶n xuÊt Lùc lîng s¶n xuÊt lµ toµn bé nh÷ng n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c¶ mét x· héi nhÊt ®Þnh trong mét thêi kú lÞch sö nhÊt ®Þnh . Lùc lîng s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ngêi vµ tù nhiªn . Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn sù s¶n xuÊt x· héi, con ngêi ®· chinh phôc giíi tù nhiªn b»ng tæng hîp søc m¹nh thùc sù cña m×nh, søc m¹nh nã ®îc kh¸i qu¸t trong quan niÖm vÒ lùc lîng s¶n xuÊt . Vµ chÝnh sù t¸c ®éng cña tù nhiªn ®èi víi con ngêi, còng lµ mét c¸ch lµm cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhanh chãng . Lùc lîng s¶n xuÊt thÓ hiÖn tr×nh ®é cña con ngêi, thÓ hiÖn n¨ng lùc ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt . Trong ®ã, lùc lîng s¶n xuÊt lµ sù kÕt hîp søc lao ®éng cña con ngêi vµ t liÖu s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt mµ tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng . Vµ lùc lîng s¶n xuÊt hµng ®Çu cña toµn nh©n lo¹i lµ ngêi lao ®éng . ChÝnh ngêi lao ®éng lµ chñ thÓ cña qu¸ tr×nh lao ®éng .Víi kü n¨ng lao ®éng, søc s¸ng t¹o kh«ng ngõng, cïng kinh nghiÖm s¶n xuÊt cña m×nh, con ngêi ®· t¸c ®éng vµo ®èi tîng ®Ó t¹o cña c¶i vËt chÊt . Vµ qua qu¸ tr×nh lao ®éng, chÝnh sù va ch¹m vµ cä s¸t nhiÒu víi giíi tù nhiªn, víi thùc tÕ, søc m¹nh vµ kü n¨ng lao ®éng cña con ngêi ngµy cµng t¨ng lªn, ®Æc biÖt lµ trÝ tuÖ cña con ngêi ngµy cµng ph¸t triÓn, ®iÒu ®ã cã nghÜa hµm lîng trÝ tuÖ cña lao ®éng ngµy cµng cao, vµ nÒn s¶n xuÊt sÏ nhanh chãng ph¸t triÓn . §©y cã lÏ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh, tiÒm Èn trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ cÇn ®îc khai th¸c triÖt ®Ó . Bëi vËy ngêi lao ®éng lu«n lµ ®èi tîng trung t©m cña lùc lîng s¶n xuÊt . Böi con ngêi cã trÝ tuÖ, trÝ thøc . Tri thøc, trÝ tuÖ ®· trë thµnh nh©n tè hµng ®Çu cña s¶n xuÊt . §ã cã lÏ lµ nguån lùc, søc m¹nh cña nÒn s¶n xuÊt . Ngêi lao ®éng nãi riªng, con ngêi nãi chung lµ chñ thÓ s¸ng t¹o, vµ sù s¸ng t¹o ®ã lµ kh«ng ngõng . Cïng vøi ngêi lao ®éng, c«ng cô lao ®éng còng lµ yÕu tè c¬ b¶n cña lùc lîng s¶n xuÊt , ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong t liÖu s¶n xuÊt . C«ng cô lao ®éng lµ do con ngêi t¹o ra, lµ søc m¹nh cña tri thøc ®îc vËt thÓ ho¸, nã nh©n søc m¹nh cña con ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt .C«ng cô lao ®éng lµ yÕu tè ®éng nhÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt .Ngµy nay, c«ng cô lao ®éng ®ang ®¹t tíi tr×nh ®é cao, ®îc tin häc ho¸, tù ®éng ho¸ … nªn nã cã thÓ trë thµnh lùc lîng hÕt søc to lín vµ ®¸ng kÓ .ChÝnh yÕu tè ®éng cña c«ng cô lao ®éng lµ nguyªn nh©n s©u xa cña mäi biÕn cè x· héi .Bëi nã ®· mét phÇn t¹o nªn sù kh«ng phï hîp cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt .Tõ ®ã cã thÓ nãi, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng lµ thíc ®o tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi vµ lµ tiªu chuÈn ®Ó ph©n biÖt cac thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c nhau. 2. Quan hÖ s¶n xuÊt: Quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ gi÷a con ngêi víi con ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (s¶n xuÊt & t¸i s¶n xuÊt x· héi). Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt con ngêi kh«ng chØ liªn hÖ víi tù nhiªn,t¸c ®éng vµo tù nhiªn mµ cßn quan hÖ víi nhau, t¸c ®éng lÉn nhau. H¬n n÷a, chØ trong quan hÖ t¸c ®äng lÉn nhau th× con ngêi míi t¸c ®éng vµo tù nhiªn, míi cã s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi cña s¶n xuÊt, biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trªn ba mÆt chñ yÕu: - Quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trong viÖc chiÕm h÷u t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu cña x· héi( quan hÖ së h÷u) . - Quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trong viÖc tæ chøc qu¶n lý s¶n xu©t x· héi vµ trong trao ®æi ho¹t ®äng cho nhau( Quan hÖ tæ choc qu¶n lÝ) . - Quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trong ph©n phèi vµ lu th«ng s¶n phÈm x· héi (quan hÖ ph©n phèi lu th«ng). Ba mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt thèng nhÊt víi nhau, t¹o thµnh mét hÖ thèng æn ®Þnh t¬ng ®èi so víi sù vËn ®éng, phÊt triÓn kh«ng ngõng cña lùc lîng s¶n xuÊt . Chóng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau trong ®ã quan hÖ së h÷u ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. §©y lµ quan hÖ xuÊt ph¸t, c¬ b¶n ®Æc trng cho quan hÖ s¶n xuÊt trong tõng x· héi. Bëi cã së h÷u t liÖu s¶n xuÊt míi cã tæ choc qu¶n lý vµ ph©n phèi s¶n phÈm lµm ra. Quan hÖ s¶n xuÊt lµ mét h×nh thøc x· héi cña s¶n xuÊt, lµ quan hÖ kinh tÕ c¬ b¶n cña h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi, quan hÖ s¶n xuÊt tiªu biÓu cho b¶n chÊt cña mét h×nh th¸i x· héi nhÊt ®Þnh. Quan hÖ s¶n xuÊt trong tÝnh thùc hiÖn cña nã kh«ng ph¶i lµ nh÷ng quan hÖ ý chÝ, ph¸p lÝ mµ lµ quan hÖ kinh tÕ ®îc biÓu hiÖn thµnh c¸c ph¹m trï, quy luËt kinh tÕ. Tuy lµ do con ngêi t¹o ra, song quan hÖ s¶n xuÊt h×nh thµnh vµ tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan, kh«ng phô thuéc vµo ý muèn chñ quan cña con ngêi. Sù thay ®æi c¸c kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt phô thuéc vµo tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Khi mét h×nh th¸i nµy hay mét h×nh th¸i kh¸c ra ®êi, kh«ng ph¶i do ngÉu nhiªn còng kh«ng ph¶i do con ngêi tù ý lùa chän vµ quyÕt ®Þnh theo ý m×nh mµ do sù cña s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Nh vËy, ë mét tr×nh ®é s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh, th× sÏ cã mét h×nh th¸i cña quan hÖ s¶n xuÊt riªng. VÝ dô nh: nÒn s¶n xuÊt thñ c«ng trong x· héi chiÕm h÷u n« lÖ, víi nÒn s¶n xuÊt. Trong x· héi nguyªn thuû t¬ng øng víi hai quan hÖ s¶n xuÊt hoµn toµn kh¸c nhau. NÕu nh trong x· héi céng s¶n nguyªn thuû, lùc lîng s¶n xuÊt kÌm ph¸t triÓn dÉn ®Õn quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi lµ quan hÖ lµm chung hëng chung. Nhng ®Õn x· héi chiÕm h÷u n« lÖ, quan hÖ s¶n xuÊt hëng chung lµm chung tan r·, quan hÖ s¶n xuÊt míi ra ®êi cã sù së h÷u t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt. Trong lÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi ®· vµ ®ang tån t¹i hai h×nh thøc së h÷u c¬ b¶n ®èi víi t liÖu s¶n xuÊt: së h÷u t nh©n, së hu c«ng céng. Së h÷u c«ng céng lµ h×nh thøc së h÷u trong ®ã t liÖu s¶n xuÊt ®Òu thuéc vÒ mäi thµnh viªn trong x· héi. Do ®ã, vÒ nguyªn t¾c mçi thµnh viªn ®Òu cã quyÒn tham gia vµo tæ choc qu¶n lÝ s¶n xuÊt, còng nh ph©n phèi s¶n phÈm lao ®éng. Còng v× thÕ, c¸c quan hÖ x· héi trong s¶n xuÊt vËt chÊt vµ ®êi sèng tinh thÇn, ®êi sèng x· héi, cã kh¶ n¨ng thµnh quan hÖ hîp t¸c, gióp ®ì lÉn nhau v× môc ®Ých cña con ngêi. Së h÷u t nh©nlµ h×nh thøc së h÷u trong ®ã t liÖu s¶n xuÊt chØ thuéc vÒ mét ngêi hoÆc mét sè Ýt ngêi trong x· héi. Do vËy, c¸c quan hÖ x· héi cã nhiÒu kh¶ n¨ng trë thµnh bÊt b×nh ®¼ng t¹o nªn c¸c quan hÖ thèng trÞ ë møc ®ä kh¸c nhau vµ bÞ trÞ. 3. Quy luËt vÒ sù phï hîp quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt a. Kh¸i niÖm vÒ tÝnh chÊt, tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ kh¸i niÖm quy luËt vÒ sù phï hîp . Trong lÞch sö, lùc lîng s¶n xuÊt thÓ hiÖn ë tÝnh chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt ®ã. Khi s¶n xuÊt víi c«ng cô lao ®éng thñ c«ng, lùc lîng s¶n xuÊt mang tÝnhchÊt c¸ nh©n víi c«ng cô s¶n xuÊt lµ thñ c«ng, tÝnh chÊt cña lao ®oäng lµ riªng rÏ t¸ch rêi nhau .Khi s¶n xuÊt b»ng m¸y ra ®êi, lùc lîng s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt x· héi víi c«ng cô s¶n xuÊt lµ m¸y mãc, tÝnh ch¸t cña lao ®éng lµ sù ph©n c«ng mçi ngêi lµm mét viÖc, s¶n phÈm lµm ra lµ kÕt qu¶ hîp t¸c cña nhiÒu ngêi .TÝnh chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ do tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh . Sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ sù kÕt hîp ®óng ®¾n gi÷a c¸c yÕu tè cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt, cÊu thµnh quan hÖ s¶n xuÊt, vµ lùc lîng s¶n xuÊt ®em l¹i nh÷ng ph¬ng thøc liªn kÕt cã hiÖu qu¶ cao gi÷a ngêi lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt. b. Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt. §©y lµ mét quy luËt chung, phæ biÕn t¸c ®éng trong toµn bé lÞch sö nh©n lo¹i, lµm cho lÞch sö chuyÓn tõ h×nh th¸i x· héi nµy lªn h×nh th¸i x· héi kh¸c cao h¬n. Quy luËt nµy chÝnh lµ sù t¸c ®éng biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Cô thÓ: + Sù vËn ®éng, ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh vµ lµm thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt cho phï hîp víi nã: Quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng t¸ch rêi lùc lîng s¶n xuÊt, kh«ng tån t¹i ®éc lËp mµ tr¸i l¹i, quan hÖ s¶n xuÊt chØ cã thÓ vµ chØ h×nh thµnh trªn c¬ së cña lùc lîng s¶n xuÊt cô thÓ. Lùc lîng s¶n xuÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt nh thÕ nµo th× quan hÖ s¶n xuÊt nh thÕ Êy. Bëi trong mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt, lùc lîng s¶n xuÊt lµ néi dung cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cßn quan hÖ s¶n xuÊt chØ lµ h×nh thøc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Theo cÆp ph¹m trï néi dung- h×nh thøc th× néi dung quyÕt ®Þnh h×nh thøc hay lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt. H¬n n÷a trong thùc tÕ, lao ®éng lµ ho¹t ®éng tËp thÓ ®ßi hái con ngêi ph¶i liªn kÕt víi nhau. Vµ khi kh¶ n¨ng ®Êu tranh cña con ngêi víi tù nhiªn nh thÕ nµo, th× buéc hä liªn kÕt víi nhau mét c¸ch thÝch øng. Khi kh¶ n¨ng ®Êu tranh ®ã thay ®æi th× h×nh thøc cña mèi quan hÖ gi÷a ngêi ta víi nhau trong qu¸ tr×nh ®Êu tranh Êy còng ph¶i thay ®æi ®Ó phôc vô yªu cÇu míi cña s¶n xuÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña s¶n xuÊt. Thùc tÕ ®· chøng minh ®iÒu nµy: Trong giai ®o¹n ®Çu cña x· héi loµi ngêi, khi kh¶ n¨ng khai th¸c tù nhiªn cña con ngêi lµ rÊt Ýt ái, lùc lîng s¶n xuÊt cßn thÊp kÐm buéc con ngêi ph¶i liªn kÕt víi nhau díi h×nh thøc lµm chung hëng chung. §ã lµ quan hÖ s¶n xuÊt céng s¶n nguyªn thuû. Nhng khi kh¶ n¨ng khai th¸c cña con ngêi ®îc n©ng cao ®Õn møc con ngêi cã thÓ tiÕn hµnh lao ®éng mét c¸ch riªng rÏ th× mèi quan hÖ lµm chung hëng chung tan r·, vµ nhêng chç cho mét h×nh thøc s¶n xuÊt kh¸c mµ ngêi ta gäi lµ h×nh thøc quan hÖ s¶n xuÊt cña chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ. Sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh lµm cho quan hÖ s¶n xuÊt tõ chç phï hîp trë thµnh kh«ng phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. §ã lµ do tÝnh n¨ng ®éng cña lùc lîng s¶n xuÊt m©u thuÉn víi tÝnh æn ®Þnh t¬ng ®èi cña quan hÖ s¶n xuÊt. Vµ khi ®ã quan hÖ s¶n xuÊt trë thµnh “xiÒng xÝch” cña lùc lîng s¶n xuÊt, k×m h·m lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Yªu cÇu kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt tÊt yÕu dÉn ®Õn sù thay thÕ quan hÖ s¶n xuÊt cò b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt tiÕp tôc ph¸t triÓn. §ã lµ lóc m©u thuÉn gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt ®îc gi¶i quyÕt. Nh vËy quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt ( phï hîp). Lùc lîng s¶n xuÊt cßn quyÕt ®Þnh c¸c h×nh thøc kinh tÕ cña quan hÖ s¶n xuÊt. Tuy ra ®êi trªn c¬ së lùc lîng s¶n xuÊt, do lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh vµ quy ®Þnh, nhung quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng chØ chÞu t¸c ®éng mét chiÒu, ®ãng vai trß thô ®éng ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt. Ngîc l¹i, mét khi ®· h×nh thµnh, quan hÖ s¶n xuÊt cã vai trß to lín t¸c ®éng trë l¹i lùc lîng s¶n xuÊt. + Quan hÖ s¶n xuÊt cã tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi vµ t¸c ®éng trë l¹i sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt: Quan hÖ s¶n xuÊt quy ®Þnh môc ®Ých cña s¶n xuÊt t¸c ®éng ®Õn th¸i ®é cña con ngêi trong lao ®éng s¶n xuÊt, ®Õn tæ chøc ph©n c«ng lao ®éng ®Õn ph¸t triÓn vµ øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ. Do ®ã t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. H¬n n÷a quan hÖ s¶n xuÊt lµ ®iÒu kiÖn x· héi cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, cho nªn sau khi ra ®êi, nã cã t¸c dông rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Cô thÓ quan hÖ s¶n xuÊt t¹o ra mét hÖ thèng yÕu tè thóc ®Èy hoÆc lµm k×m h·m lùc lîng s¶n xuÊt. Sù t¸c ®éng trë l¹i cña quan hÖ s¶n xuÊt ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt theo hai ph¬ng híng. §ã lµ: NÕu nã phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt th× nã më ®êng, nh÷ng kh¶ n¨ng lín lao cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Cßn nÕu kh«ng phï hîp nã sÏ k×m h·m ph¸ ho¹i lùc lîng s¶n xuÊt. VÝ dô, ë c¸c níc t b¶n chñ nghÜa hiÖn nay, quyÒn chiÕm h÷u t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt m©u thuÉn víi tÝnh chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt biÓu hiÖn ë nh÷ng cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ngµy cµng trÇm träng cña chñ nghÜa t b¶n. §ã lµ c¬ së kinh tÕ cña cuéc c¸ch m¹ng x· héi ph¸ huû quan hÖ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa, x©y dùng lªn nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tÝnh chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt. Tãm l¹i tõ phï hîp ®Õn kh«ng phï hîp lµ xu híng vËn ®éng kh¸ch quan cña m©u thuÉn biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. M©u thuÉn biÖn chøng hai yÕu tè nµy lu«n ®îc tån t¹i trong sù lÆp l¹i cã tÝnh quy luËt cña nÒn s¶n xuÊt vËt chÊt. Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ quy luËt x· héi. Vµ sù c¶i c¸ch kinh tÕ lµ ®ßi hái kh¸ch quan cña quy luËt nµy. §©y lµ mét quy luËt phæ biÕn t¸c ®éng trªn toµn bé tiÕn tr×nh lÞch sö nh©n lo¹i. Quan ®iÓm cña §¶ng, cña Nhµ níc trong viÖc vËn dông quy luËt nµy vµo nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay: Qua thùc tiÔn vµ qu¸ tr×nh l·nh ®¹o vµ x©y dùng ®Êt níc ®i lªn chñ nghÜa x· héi, §¶ng ta ®· rót ra ®îc nh÷ng kinh nghiÖm bæ Ých vµ x¸c ®Þnh r»ng: Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n gÆp khã kh¨n lµ: “Kh«ng n¾m v÷ng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt” tõ ®ã, §¶ng ®· rót ra cèt lâi ®Ó ®Èy m¹nh viÖc vËn dông quy luËt b»ng c¸ch nªu vÊn ®Ò g¾n liÒn víi c¸ch m¹ng quan hÖ s¶n xuÊt, víi lùc lîng s¶n xuÊt, tæ chøc l¹i nÒn s¶n xuÊt x· héi ®Ó cã nh÷ng bíc ®i ®óng híng. Quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt ®· trë thµnh mét quy luËt c¬ b¶n nhÊt, lµ kim chØ nam cho mäi sù chØ ®¹o cña §¶ng, Nhµ níc ta .§ã lµ c¬ së cho nh÷ng söa ®æi hay nh÷ng chÝnh s¸ch ban hµnh cña §¶ng, Nhµ níc . Chư¬ng II Sù vËn dông quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lưîng s¶n xuÊt vµo nÒn kinh tÕ ViÖt Nam I- Sù vËn dông thµnh c«ng quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë miÒn B¾c níc ta vµ ë níc ta hiÖn nay. Sau khi hoµn thµnh xong cuéc c¸ch m¹ng d©n téc, d©n chñ miÒn b¾c níc ta bíc vµo thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, tõ mét nÒn c«ng nghiÖp nghÌo nµn l¹c hËu níc ta tiÕn th¼ng lªn chñ nghÜa x· héi mµ kh«ng qua giai ®o¹n ph¸t triÓn T B¶n Chñ NghÜa. Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ mét quy luËt c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn x· héi, nã lµ mét qui luËt víi mäi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi .Cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë miÒn B¾c níc ta x¶y ra kh«ng ph¶i do ®· cã mét nÒn s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®Õn møc ®ßi hái ph¸ bá qua quan hÖ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜak×m h·m nã mµ cuéc c¸ch m¹ng x¶y ra trong thêi kú qu¸ ®é chñ nghÜa t b¶n lªn chñ nghÜa x· hæitªn ph¹m vi thÕ giíi .NhiÖm vô c¶i t¹o nÒn kinh tÕ c¸ thÓ thµnh nÒn kinh tÕ tËp thÓ x· héi chñ nghÜa ë miÒn B¾c níc ta cïng xuÊt ph¸t tõ b¶n th©n lùc lîng s¶n xuÊt .B»ng c¸ch tæ chøc l¹i, thùc hiÖn tèt sù ph©n c«ng lao ®éng míi kÕt hîp mét phÇn víi c¶i tiÕn kü thuËt, n©ng cao ®îc n¨ng suÊt lao ®éng Tãm l¹i, miÒn B¾c níc ta lµm cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa kh«ng qua giai ®o¹n t b¶n chñ nghÜa, ®iÒu ®ã hoµn toµn hîp víi qui luËt .§¶ng ta ®· xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cô thÓ cña m©u thuÉn gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt ë miÒn B¾c tõ ®ã ®Ò ra ®êng lèi c¸ch m¹ng ®óng ®¾n, lÊy c¶i t¹o x· héi lµm nhiÖm vô träng t©m trong thêi kú ®Çu .MÆt kh¸c v× lùc lîng s¶n xuÊt ë níc ta cßn thÊp kÐm, cho nªn kÕt hîp nhiÖm vô träng t©m lµ c¶i t¹o x· héi, chóng ta ®ång thêi ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt . Sau khi ®· hoµn thµnh thµnh c«ng c«ng cuéc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa, quan hÖ s¶n xuÊt míi ®îc thiÕt lËp trong c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, th× nã t¹o nªn mét kh¶ n¨ng míi thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn .Nhng tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa cña quan hÖ s¶n xuÊt l¹i cã m©u thuÉn nhÊt ®Þnh víi ®èi víi tr×nh ®é cßn t¬ng ®èi l¹c hËu cña lùc lîng s¶n xuÊt .Do ®ã cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë miÒn B¾c chuyÓn sang thêi kú thø hai, lÊy nhiÖm vô x©y dùng chñ nghÜa x· héi lµm träng t©m, ®ã chÝnh lµ tËp trung lùc lîng ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn . Môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa lµ x©y dùng cho ®Êt níc mét nÒn kinh tÕ tù chñ, cã c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, nh»m gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng l¹c hËu cña lùc lîng s¶n xuÊt .Nhng nãi nh vËy kh«ng ph¶i quan hÖ s¶n xuÊt ®· ®îc x¸c lËp hoµn thiÖn .Cã nh÷ng mÆt thuéc côc bé cña quan hÖ s¶n xuÊt nh tr×nh ®é,qui m« cña chÕ ®é së h÷u,chÕ ®é tæ chøc vvvvÉn ph¶i hoµn thiÖn tõng bíc trong qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi do yªu cÇu cña lùc lîng s¶n xuÊt .Sau mçi lÇn hoµn thiÖn, quan hÖ s¶n xuÊt l¹i t¸c ®éng trë l¹i lùc lîng s¶n xuÊt .§©y lµ mét mÆt míi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt ë miÒn B¾c trong thêi kú thø hai cña giai ®o¹n c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa .C¨n cø thùc tÕ nµy, §¶ng chñ tr¬ng më nh÷ng cuéc vËn ®éng lín nh»m hoµn thiÖn tõng bíc quan hÖ s¶n xuÊt míi x· héi chñ nghÜa kÕt hîp víi c¶i tiÕn kü thuËt ph¸t triÓn s¶n xuÊt .Yªu cÇu bøc thiÕt lµ ph¶i ra søc x©y dùng c¬ së vËt chÊt .§©y lµ nh÷ng nhiÖm vô, yªu cÇu cña §¶ng, nhng ®êng lèi c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ®Òu dùa vµ ¸p dông quy luËt vÒ sù phï hîp cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt vµ nh÷ng thµnh c«ng trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi cã ®oc lµ ®Òu do chóng ta ®· vËn dông thµnh c«ng qui luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt, tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt .§ã lµ c¬ së ®Ó ta thùc hiÖn mét bíc ®ét ph¸ ®ã lµ tõ mét nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu, níc ta tiÕn th¼ng lªn chñ nghÜa x· héi bá qua giai ®o¹n t b¶n chñ nghÜa . HiÖn nay, §¶ng ®· chØ ®¹o níc ta kh«ng ngõng vËn ®éng ph¸t triÓn, x©y dùng mét lùc lîng s¶n xuÊt lín m¹nh, ph¸t triÓn bÒn v÷ng kh«ng ngõng ®ång thêi trong quan hÖ s¶n xuÊt còng kh«ng ngõng ®æi míi ; ®Ó cã thÓ b¾t kÞp vµ phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt .Cô thÓ, nÒn kinh tÕ níc ta ®ang ph¸t triÓn tÝch cùc c¸c hµnh phÇn kinh tÕ, nh©n réng m« h×nh hîp t¸c, liªn kÕt c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, doanh nghiÖp nhµ níc vµ kinh tÕ hé gia ®×nh .§iÓn h×nh trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sù ®a d¹ng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t¹o ra c¬ chÕ qu¶n lý víi nhiÒu h×nh thøc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp míi, phï hîp víi quan ®iÓm ®æi míi kh«n ngõng cña §¶ng vµ nhê ®ã cã sù biÕn ®æi c¨n b¶n vÒ c¶ ba mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt .Ch¼ng h¹n vÒ quan hÖ së h÷u : Hùp t¸c x· vèn lµ ngêi qu¶n lý t liÖu s¶n xuÊt, vµ søc lao ®éng, ®· trë thµnh mét tæ hîp dÞch vô hç trî cho n«ng d©n s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch tù chñ s¸ng t¹o .VÒ quan hÖ qu¶n lý : C¬ chÕ qu¶n lý tËp trung, quan liªu bao cÊp trong c¸c hîp t¸c x· cò ®îc thay thÕ b»ng quyÒn lµm chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh .M« h×nh trang tr¹i ph¸t triÓn kh¸ phong phó, chñ yÕu lµ trang tr¹i võa vµ nhá, phï hîp víi gia ®×nh .Sù h×nh thµnh c¸c trang tr¹i ®· gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë n«ng th«n b»ng h×nh thøc VAC hoÆc VACR .H×nh thøc ph©n phèi b×nh qu©n, cµo b»ng tríc ®©y ®îc thay thÐ b»ng h×nh thøc dùa trªn c¬ së kÐt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña hé n«ng d©n .Trong t tëng cña §¶ng lu«n x¸c ®Þnh râ : nhÊn m¹nh lùc lîng s¶n xuÊt kh«ng cã nghÜa lµ xem nhÑ vai trß tÝch cùc cña quan hÖ s¶n xuÊt . Bëi v×, sù biÕn ®æi hay nãi c¸ch kh¸c, viÖc cñng cè, ph¸t triÓn quan hÖ s¶n xuÊt míi tÊt yÕu lµm thay ®æi kh«ng nh÷ng kÕt cÊu kinh tÕ míi, mµ cßn ®a ®Õn sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt .Như vËy ë ®©y ®· cã sù thõa nhËn kÕt cÊu còng nh viÖc x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt ®· híng vµ mang tÝnh chÊt phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt .Vµ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n lµ qu¸ tr×nh lµ qu¸ tr×nh kh«ng chØ lµm cho lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt ph¸t triÓn mµ cßn lµm cho quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt .Nưíc ta ®ang lµm ®îc ®iÒu ®ã mét phÇn bëi ta ®ang ®i ®óng híng, ®óng con ®êng ®Ó ph¸t triÓn .Thùc tÕ cho thÊy, qua 20 năm đổi mới thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi do §¶ng ®Ì ra, ®êi sèng nh©n d©n tõng bíc ®îc n©ng cao, møc sèng tõng ngµy ®îc c¶i thiÖn .VÝ dô ®iÓn h×nh l¶tong n«ng nghiÖp, mÆc dù ®Êt nưíc bÞ thiªn tai nhiÒu bÒ vµ Ýt nhiÒu chÞu t×nh tr¹ng suy tho¸i kinh tÕ cña khu vùc, nhưng hÖu qu¶ s¶n xuÊt ngµy cµng cao.Dưíi t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, ngêi n«ng d©n ®· quan t©m ®Õn s¶n xuÊt, g¾n bã víi ruéng ®Êt, tr¨n trë víi viÑc n©ng cao n¨ng suÊt hµng ho¸ n«ng s¶n .Ngêi nong d©n thùc sù bíc vµo guång quay c«ng nghiÖp, hä ®· tham gia vµo khoa häc, nghiªn cøu, hä lµm viÖc nh nh÷ng kü sư, chuyªn gia thùc sù cô thÓ ngêi n«ng d©n ®· tù t¹o ra cho m×nh nhiÒu c«ng cô s¶n xu¸t ®îc c¶i tiÕn, phï hîp víi s¶n xuÊt .NÒn n«ng nhiÖp níc ta cã sù biÕn ®æi theo xu híng ®æi míi kh«ng ngõng .NhiÒu ®Þa ph¬ng ®· vµ ®ang s«i næi kh«i phôc c¸c lµng x·, c¸c nghÒ truyÒn thèng vµ còng ph¸t triÓn thªm mét sè lµng x· nghÒ míi, thu nhËp cña n«ng d©n ngoµi lÜnh vùc n«ng nghiÖp ngµy cµng t¨ng .S¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· dÇn dÇn chuyÓn tõ tù cung tù cÊp sang s¶n xuÊt hµng ho¸, bíc ®Çu ph¸ ®îc thÕ ®éc t«n c©y lóa chuûen sang trång trät, ch¨n nu«i .Song víi viÖc t¨ng trëng kinh tÕ n«ng nghiÖp ®êi sèng v¨n ho¸ ë n«ng th«n ®îc quan t©m ph¸t triÓn .Sù ph¸t triÎn gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸ lµ mét trong nh÷ng biÓu hiÖn cña sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt .§ã míi chØ lµ nh÷ng thµnh c«ng trong viÖc vËn dông quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp .Nhng ta cã thÓ suy réng ra ®îc thµnh qu¶ lín lao mµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc trong thêi kú ®æi míi . II – Nh×n l¹i nh÷ng sai lÇm vÒ viÖc vËn dông qui lu¹t quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt . Nh×n l¹i chÆng ®êng ®· qua cña cuéc c¶i c¸ch vµ x©y dng x· héi chñ nghÜa ë níc ta, ta kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn nh÷ng sai lÇm cña §¶ng trong viÖc v¹n dông qui luËt vµo viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vµ ta cµng ph¶i nh×n th¼ng vµo nh÷ng sai lÇm Êy, ®ã lµ mét c¸ch mµ níc ta cã thÓ ph¸t triÓn nhanh chãng, kh«ng ®i theo vÕt xe ®æ cña chÝnh m×nh . TÊt c¶ sai lÇm ®Òu xuÊt ph¸t tõ nguyªn nh©n :®ã lµ nhËn thøc cha ®óng ®¾n vÒ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt .Trong c«ng cuéc c¶i t¹o quan hÖ s¶n xuÊt cò vµ x©y dng quan hÖ s¶n xuÊt míi, chóng ta ®· ra søc vËn ®éng gÇn nh cìng bøc n«ng d©n ®i vµo c¸c hîp t¸c x·, më réng ph¸t triÓn qui m« n«ng trêng quèc doanh, c¸c xÝ nghiÖp lín mµ kh«ng tÝnh ®Õn tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt ®ang ë thêi kú qu¸ thÊp kÐm, t¹o ra nh÷ng qui m« lín, mét sù ngé nhËn lµ ®· cã “ Quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa “. Chóng ta ®· hµnh ®éng mµ kh«ng xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ v× thÕ chóng ta ®· duy tr× qu¸ l©u t×nh tr¹ng quan hÖ s¶n xuÊt l¹c hËu so víi lùc lîng s¶n xuÊt, hoÆc sù ph¸t triÓn cña quan hÖ s¶n xuÊt bÞ thóc ®Èy lªn qu¸ cao, qu¸ xa thùc tÕ lµm cho nã t¸ch rêi víi tr×nh ®é thÊp kÐm cña lùc lîng s¶n xuÊt .Cô thÓ ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt tiªn tiÕn víi lùc lîng s¶n xuÊt l¹c hËu ta ra søc x©y dng s¶n xuÊt b»ng c¸ch ®a c¸c m¸y mãc vµo c¸c c¬ së s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cßn non yÕu, quÌ quÆt nh»m x©y dùng ®Þa bµn c«ng-n«ng mµ kh«ng tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng qu¶n lý tr×nh ®é, tæ chøc sö dông cña c«ng d©n . Còng do kh«ng cã c¸ch nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ ®óng møc vÒ hai yÕu tè :quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt, v× thÕ trong qu¶n lý s¶n xuÊt, sai lÇm ë chç lµ kh«ng thÊy ®îc tÝnh n¨ng ®éng chñ quan cña con ngêi ( chÝnh lµ lùc lîng s¶n xuÊt ) .Mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp hµi hoµ gi÷a sù vËt cô thÓ vµ con ngêi cô thÓ .Trong ®ã vai trß cña con ngêi lµ quyÕt ®Þnh . Nhng trong s¶n xuÊt kinh doanh, cã nh÷ng trêng hîp buéc con ngêi t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nhng l¹i kh«ng quan t©m ®Õnc«ng cô lao ®éng cña hä hoÆc ®Çu t c«ng cô hiÖn ®¹i t¸ch rêi sù ®Çu t trÝ tuÖ cña con ngêi, còng cã thÓ ®Çu t c«ng cô lao ®éng kh«ng t¬ng xøng víi sù ®Çu t trÝ tuÖ cña con ngêi .Mét biÓu hiÖn kh¸c lµ ®Çu t trÝ tuÖ con ngêi theo kiÓu gi¸o ®iÒu, thiÕu c«ng cô ®Ó thùc tËp lÝ luËn vµ thùc tiÔn lµ cã kho¶ng c¸ch kh¸ xa, coi nhÑ t¸c dông n¨ng ®éng, tÝch cùc cña con ngêi, cho nªn nh÷ng viÖc cã thÓ lµm ®îc l¹i kªu lµ thiÕu ®iÒu kiÖn vËt chÊt, bã tay ®Çu hµng ®Ó c«ng nh©n ngåi ®îi, råi l¹i yªu cÇu c«ng cô, yªu cÇu thiÕt bÞ hiÖu suÊt cao, yªu cÇu l·nh ®¹o cao cÊp gi¶i quyÕt mµ kh«ng cè g¾ng tæ chøc kü thuËt, tæ chøc biÖn ph¸p ®Ó ®éng viªn c«ng nh©n lµm mçi ngêi mét tay ph¶i ch¨ng ®ã lµ biÓu hiÖn cña chñ nghÜa duy t©m trong s¶n xuÊt . Trong thùc tr¹ng kinh tÕ níc ta hiÖn nay, víi nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu tÝnh tÊt yÕu lµ ph¶i c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp quèc doanh, c«ng nghiÖp nÆng chØ xem ®ã lµ môc ®Ých l©u dµi ®Ó tiÕn tíi, chø kh«ng ph¶i tÊt yÕu lµ c¶i t¹o ngay .Song chóng ta ®· bÊt chÊp hiÖn thùc kh¸ch quan mµ chØ vin vµo vai trß tÝch cùc cña nh©n tè chÝnh trÞ, tëng r»ng nhµ níc chuyªn chÝnh v« s¶n b»ngnh÷ng ®êng lèi chÝnh s¸ch vµ nh÷ng ho¹t ®éng tÝch cùc lµ cã thÓ ti×m c¸ch gi¶i quyÕt tèt nhÊt trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi, cã kh¶ n¨ng chñ ®éng t¹o ra quan hÖ s¶n xuÊt míi më ®êng cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn .Nhng thùc tÕ ta kh«ng rót ng¾n ®îc nh÷ng c¬n ®au ®Î .DÉu sao còng kh«ng nh¶u qua ®îc c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn tù nhiªn hay dïng s¾c lÖnh xo¸ bá nh÷ng giai ®o¹n ®ã . Quan ®iÓm vÒ quan hÖ s¶n xuÊt ®i tríc lµ kh«ng ®óng vµ ta nhÊn m¹nh viÖc x©y dùng chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt nhng l¹i xem nhÑ quan hÖ qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi ®ã còng lµ mét sai lÇm .Ngay c¶ viÖc xo¸ bá chÕ ®é t h÷u, thiÕt lËp c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt kh«ng ph¶i chØ trong thêi gian ng¾n lµ xong . Nhng nÕu cã lµm ®îc th× ®ã kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých tríc m¾t cña níc ta khi mµ chÕ ®é c«ng h÷u nµy cha thÓ phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn cã .Mét sai lÇm c¬ b¶n n÷a lµ níc ta ®· xo¸ bá qu¸ sím quan hÖ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa, trong khi nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa cña níc ta cha ®ñ søc thùc hiÖn sù thay thÕ nµy, ®iÒu ®ã lµm mÊt mét kh¶ n¨ng t¹o s¶n phÈm dåi dµo .Vµ chóng ta còng ®· nãng véi xo¸ s¹ch tiÓu th¬ng khi hÖ thèng th¬ng nghiÖp quèc doanh, hîp t¸c x· cña ta cßn rÊt non yÕu, cha ®ñ søc g¸nh v¸c vai trß cña “ ngêi néi trî x· héi “, kh«ng thÓ ®¸p øng hÕt lîng nhu cÇu quas lín cña nh©n d©n, g©y ra ¸ch t¾c cho lu th«ng hµng ho¸ .Ta ®· qu¸ nãng véi, lu«n muèn ®èt ch¸y giai ®o¹n nhng l¹i kh«ng phï hîp víi thùc tr¹ng kinh tÕ níc nhµ .Víi mét tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt, n¨ng lùc tæ chøc qu¶n lý cßn rÊt thÊp, mÆt kh¸c qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta kh«ng ph¶i tõ t b¶n chñ nghÜa mµ lµ tõng bíc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua t b¶n chñ nghÜa, ta cÇn ph¶i nhËn thøc ®Çy ®ñ vµ vËn dông s¸ng t¹o c¸c qui lu¹t kh¸ch quan .§Æc biÖt trong thêi ®¹i ngµy nay lùc lîng s¶n xuÊt ®· mang tÝnh chÊt quèc tÕ ho¸, ®ßi hái chóng ta ph¶i vËn dông mét c¸ch s¸ng t¹o qui luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ .Nh÷ng sai lÇm do vËn dông kh«ng ®óng qui luËt trªn cã thÓ g©y ra hËu qu¶ nghiem träng vµ thËm chÝ g©y ra sù ®æ vì nÒn knh tÕ cña x· héi . III – Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt vµ x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt theo ®Þnh hƯíng x· héi chñ nghÜa 1.MỘT SỐ YẾU KÉM BẤT CẬP Nền kinh tề kém hiệu quả và sức cạnh tranh còn yếu.Tích lũy nội bộ và sức mua còn yếu.Cơ chế kinh tế chuyển dịch chậm theo hướng CNH-HĐH,gắn sản xuất với thị trường cơ cấu đầu tư còn nhiều bất cập hợp lý,tình trạng bao cấp và bảo hộ còn nặng Quan hệ sản xuất có nhiều mặt chưa phù hợp,hạn chếviệc giải phóng và phát triển LLSX chưa có chuyển biến đáng kể trong việc đổi mới và phát triển doanh nghiệp nhà nước.kinh tế tập thể chậ phát triển ,viêc chuyển đổi các HTX theo luật ở nhiều nơi còn mang tính hình thức ,hiệu quả thấp .Các thành phần kinh tề khác chưa phát huy dược hết năng lực ,chưa thuưc sự dượcbình dẳng và yên tâm đầu tư kinh doanh.Cơ chế quản lý chính sánh phân phối có mặt chưa hợp lý chưa thúc đẩy tiết kiệm ,tăng năng suất khuyến khích đầu tư phát triên ,chênh lệch giàu nghèo tăng nhanh . Giáo dục đào tạo còn yếu về chất lượng cơ cấu đào tạo chưa phù hợp còn nhiều tiêu cực trong dạy học và thi cử ...khoa học va côg nghệ chưa thật sự trở thành động lực phát triển kinh tế xã hội .Cơ sơ vật chất của các nghành y tế giáo dục khoa học .văn hoá thông tin,thể thao còn nhiều thiếu thốn .Việc chậm đổi mới cơ chế quản lý và thực hiện xã hội hoá trong cacs lực lưọng này . một số vấn đề về quan diểm như sở hữu và thành phần kinh tế ,vai tro của nhà nước và thị trường ,xd nền kinh tề độc ._.