Vai trò thành phần kinh tế tư nhân và vấn đề thực tế đặt ra trong thời kỳ quá độ lên CNXH
Tài liệu Vai trò thành phần kinh tế tư nhân và vấn đề thực tế đặt ra trong thời kỳ quá độ lên CNXH: ... Ebook Vai trò thành phần kinh tế tư nhân và vấn đề thực tế đặt ra trong thời kỳ quá độ lên CNXH
Tóm tắt tài liệu Vai trò thành phần kinh tế tư nhân và vấn đề thực tế đặt ra trong thời kỳ quá độ lên CNXH, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
I: LỜI MỞ ĐẦU
Trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN vÊn ®Ò ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®îc ®Æt ra nh mét yªu cÇu tÊt yÕu ®èi víi nÒnkinh tÕ ViÖt Nam. Kinh tÕ t nh©n lµ mét bé phËn trong c¬ cÊu Êy ®· cã mét thêi kú bÞ coi lµ ®èi lËp víi kinh tÕ XHCN, v× vËy ph¶i n»m trong diÖn c¶i t¹o xo¸ bá. Song thùc tiÔn ®· cho thÊy quan niÖm nh vËy lµ cùc ®oan vµ sù xuÊt hiÖn trë l¹i cña kinh tÕ t nh©n ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo sù thay ®æi bé mÆt cña nÒn kinh tÕ theo híng tÝch cùc. Cïng víi chñ tr¬ng chuyÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng , §¶ng vµ nhµ níc ViÖt Nam ®· ban hµnh nhiÒu chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch ®Ó khuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã cã kinh tÕ t nh©n. Tuy nhiªn, kinh tÕ t nh©n, thµnh phÇn kinh tÕ non trÎ cña níc ta ®ang ph¶i ®èi diÖn víi nhiÒu khã kh¨n, th¸ch thøc. NhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp trong x· h«i, trong chñ tr¬ng chÝnh s¸ch vµ tæ chøc qu¶n lý ®ang lµ trë ng¹i cho sù ph¸t triÓn cña thµnh phÇn kinh tÕ nµy.
NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang ®øng tríc nh÷ng thêi c¬ vµ th¸ch thøc míi. C¬ héi ph¸t triÓn rót ng¾n, thùc hiÖn thµnh c«ng CNH, H§H phÊn ®Êu ®a ViÖt Nam vÒ c¬ b¶n trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp vµo n¨m 2020 lµ hiÖn thùc. Tuy nhiªn, ®Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu nµy ®ßi hái ph¶i cã vèn ®Çu t lín víi sù gi¶i phãng tèi ®a lùc lîng s¶n xuÊt x· héi. Trong bèi c¶nh c¸c nguån lùc kinh tÕ cña ViÖt Nam cßn ®ang h¹n chÕ, x©y dùng mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, cßn kinh tÕ t nh©n nh mét ®éng lùc ph¸t triÓn c¬ b¶n lµ mét híng ®i hoµn toµn ®óng ®¾n. Trong nh÷ng n¨m võa qua mÆc dï ®· cã bíc ph¸t triÓn tèt, kinh tÕ t nh©n ViÖt Nam vÉn cha thùc sù cã ®îc mét vai trß t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña nã. Bµi viÕt nµy sÏ tËp trung lµm s¸ng tá nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sau đây.
Vai trß thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n vµ vÊn ®Ò thùc tiÔn ®Ët ra trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH
Tuy nhiªn do vÊn ®Ò suy tÇm tµi liÖu, cËp nhËp th«ng tin cßn cã phÇn h¹n chÕ vµ nhiÒu thiÕu sãt lªn bµi viÕt cã nhiÒu thiÕu sãt mong c¸c b¹n th«ng c¶m! RÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp cña c¸c b¹n!
Em xin c¶m ¬n gi¶ng viªn,TS §ç ThÞ Kim Hoa ®· híng dÉn em thùc hiÖn bµi tiÓu luËn nµy!
Ch¬ng I
kh¸i qu¸t chung vÒ kinh tÕ t nh©n trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
I. c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
Thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ ,tiÓu chñ.
Kinh tÕ c¸ thÓ lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn t h÷u nhá vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng lao ®éng cña b¶n th©n ngêi lao ®éng.
Kinh tÕ tiÓu chñ còng chÝnh lµ h×nh thøc kinh tÕ dùa trªn t h÷u nhá vÒ t liÖu s¶n xuÊt nhng cã thuª mín lao ®éng, tuy nhiªn thu nhËp vÉn chñ yÕu dùa vµo søc lao ®éng vµ vèn cña b¶n th©n vµ gia ®×nh.
Kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ ®ang cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong nhiÒu ngµnh nghÒ ë n«ng th«n vµ thµnh thÞ, cã ®iÒu kiÖn phat huy nhanh tiÒm n¨ng vÒ vèn søc lao ®éng, tay nghÒ cña tõng gia ®×nh, tõng ngêi lao ®éng. Do ®ã, viÖc më réng s¶n xuÊt, kinh doanh cña kinh tÕ c¸ thÓ vµ tiÓu chñ cÇn ®îc khuyÕn khÝch.
HiÖn nay, ë níc ta, thµnh phÇn kinh tÕ nµy phÇn lín ho¹t ®éng díi h×nh thøc hé gia ®×nh, ®ang lµ mét bé phËn ®«ng ®¶o, cã tiÒm n¨ng to lín, cã vÞ trÝ quan träng ,l©u dµi. §èi víi níc ta, cÇn ph¸t triÓn m¹nh mÏ thµnh phÇn kinh tÕ nµy ®Ó võa gãp phÇn t¹o ra nhiÒu cña c¶i vËt chÊt cho x· héi, võa gi¶i quyÕt nhiÒu viÖc lµm cho ngêi lao ®éng - mét vÊn ®Ò bøc b¸ch hiÖn nay cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thµnh phÇn kinh tÕ nµy ph¸t triÓn nhanh chãng trong n«ng l©m ng nghiÖp vµ th¬ng m¹i, dÞch vô. Nã ®· gãp phÇn quan träng vµo c¸c thµnh tùu kinh tÕ x· héi. Tuy nhiªn, còng cÇn thÊy r»ng, kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ dï cè g¨ngs ®Õn bao nhiªu còng kh«ng lo¹i bá ®îc nh÷ng h¹n chÕ vèn cã nh: tÝnh tù ph¸t , manh món, h¹n chÕ vÒ kü thuËt. Do ®ã §¶ng ta chØ râ: cÇn gióp ®ì kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò khã kh¨n vÒ vèn, vÒ khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ, vÒ thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX viÕt: “ Nhµ níc t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì ®Ó ph¸t triÓn, khuyÕn khÝch c¸c h×nh thøc tæ chøc hîp t¸c tù nguyÖn, lµm vÖ tinh cho c¸c doanh nghiÖp hoÆc
ph¸t triÓn lín h¬n“. Ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh th«ng tin víi qui m« phï hîp trªn tõng ®Þa bµn.
2. Thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n t nh©n .
Kinh tÕ t b¶n t nh©n lµ thµnh phÇn kinh tÕ mµ xuÊt kinh doanh dùa trªn c¬ së chiÕm h÷u t nh©n t b¶n chñ nghÜa vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ bãc lét søc lao ®éng lµm thuª.
Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta hiÖn nay, thµnh phÇn nµy cã vai trß ®¸ng kÓ xÐt vÒ ph¬ng diÖn ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt ,x· héi ho¸ s¶n xuÊt còng nh vÒ ph¬ng diÖn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. §©y còng lµ thµnh phÇn kinh tÕ rÊt n¨ng ®éng nh¹y bÐn víi kinh tÕ thÞ trêng, do ®ã sÏ cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá vµo qu¸ tr×nh t¨ng trëng kinh tÕ cña ®Êt níc. HiÖn nay, kinh tÕ t b¶n t nh©n bíc ®Çu cã sù ph¸t triÓn, nhng phÇn lín tËp trung vµo lÜnh vùc th¬ng m¹i, dÞch vô vµ kinh doanh bÊt ®éng s¶n; ®Çu t vµo s¶n xuÊt con Ýt vµ chñ yÕu quy m« võa vµ nhá .
ChÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc ta lµ khuyÕn khÝch t b¶n t nh©n bá vèn ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña d©n c. Nhµ nøoc b¶o hé quyÒn së h÷u vµ lîi Ých hîp ph¸p cña hä; xo¸ bá ®Þnh kiÕn vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ tÝn dông, vÒ khoa häc c«ng nghÖ , vÒ ®µo t¹o c¸n bé - cho thµnh phÇn kinh tÕ nµy. Tuy nhiªn, ®©y lµ thµnh phÇn kinh tÕ cã tÝnh tù ph¸t rÊt cao. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX cã ®o¹n viÕt:” KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n réng r·i trong c¸c ngµnh nghÒ s¶n xuÊt , kinh doanh mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm . T¹o m«i trßng kinh doanh thuËn lîi vÒ chÝnh s¸ch ph¸p lý ®Ó kinh tÕ b¶n t nh©n ph¸t triÓn trªn nh÷ng ®Þnh híng u tªn cña Nhµ níc , kÓ c¶ ®Çu t ra níc ngoµi ; khuyÕn khÝch chuyÓn thµnh doanh nghiÖp cæ phÇn , b¸n cæ phiÕu cho ngêi lao ®éng , liªn doanh , liªn kÕt víi nhau, víi kinh tÕ tËp thÓ vµ kinh tÕ nhµ níc , x©y dùng quan hÖ tèt víi chñ doanh nghiÖp vµ ngêi lao ®éng
II . C¸c lo¹i h×nh tæ chøc kinh doanh c¬ b¶n .
1. Doanh nghiÖp t nh©n .
Doanh nghiÖp t nh©n lµ doanh nghiÖp do mét c¸ nh©n lµm chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
Doanh nghiÖp t nh©n lµ mét ®¬n vÞ kinh doanh do mét c¸ nh©n bá vèn ra thµnh lËp lµm chñ. C¸ nh©n nµy võa lµ chñ së h÷u, võa lµ ngêi sö dông tµi s¶n, ®ång thêi còng lµ ngêi qu¶n lý ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Th«ng thêng chñ doanh nghiÖp lµ gi¸m ®èc, trùc tiÕp tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nhng còng cã trêng hîp v× nh÷ng lÝ do cÇn thiÕt, chñ doanh nghiÖp kh«ng trùc tiÕp ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh mµ thuª ngêi kh¸c lµm gi¸m ®èc. Nhng dï trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, chñ doanh nghiÖp t nh©n qu¶n lý vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm kh«ng cã sù ph©n chia rñi ro víi ai
Chñ doanh nghiÖp t nh©n chÞu tr¸ch nhiªm v« h¹n vÒ c¸c kho¶n nî trong kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, nÕu lµm ¨n ph¸t ®¹t thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn, chñ doanh nghiÖp ®îc hëng toµn bé sè lîi ®ã. Ngîc l¹i, nÕu gÆp rñi ro hay kinh doanh bÞ thua lç, hä ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng chÝnh tµi s¶n cña doanh nghiÖp.
2. C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n.
C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n lµ doanh nghiÖp cã kh«ng qu¸ 50 thµnh viªn gãp vèn thµnh lËp c«ng ty chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ty b»ng tµi s¶n cña m×nh.
C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n cã thÓ chØ cã mét thµnh viªn.
C«ng ty chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghÜa vôtµi s¶n kh¸c cña c«ng ty b»ng tµi s¶n cña m×nh (tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n). Thµnh viªn c«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghiac vô tµi s¶n kh¸c cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn ®· cam kÕt gãp vµo c«ng ty. §èi víi c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn th× chñ së h÷u c«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn ®· cam kÕt gãp vµo c«ng ty. Nh vËy, trong c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n cã sù ph©n t¸ch tµi s¶n: tµi s¶n cña c«ng ty vµ tµi s¶n cña thµnh viªn. Nguyªn t¾c ph©n t¸ch ®îc ¸p dông trong mäi quan hÖ tµi s¶n, nî nÇn vµ tr¸ch nhiÖm cña c«ng ty.
C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n kh«ng ®îc quyÒn ph¸t hµnh cæ phiÕu ra c«ng chóng ®Ó c«ng khai huy ®éng vèn. ViÖc chuyÓn nhîng vèn gãp cña thµnh viªn c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n tríc hÕt ph¶i u tiªn cho c¸c thµnh viªn kh¸c cña c«ng ty. ChØ ®îc chuyÓn nhîng cho ngêi kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn c«ng ty nÕu c¸c thµnh viªn cßn l¹i cña c«ng ty kh«ng mua hoÆc kh«ng mua hÕt. §èi víi c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn th× chñ së h÷u c«ng ty ã quyÒn chuyÓn nhîng toµn bé hoÆc mét phÇn vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty cho tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c.
C«ng ty cæ phÇn .
C«ng ty cæ phÇn lµ lo¹i h×nh ®Æc trng cña c«ng ty ®èi vèn, vèn cña c«ng ty ®îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn, ngßi së h÷u cæ phÇn gäi lµ cæ ®«ng, chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ty cho ®Õn hÕt gi¸ trÞ cæ phÇn mµ hä së h÷u.
Trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn Ýt nhÊt ph¶i cã 3 thµnh viªn tham gia c«ng ty cæ phÇn. Lµ lo¹i c«ng ty ®Æc trng cho c«ng ty ®èi vèn cho nªn cã sù liªn kÕt cña nhiÒu thµnh viªn vµ v× vËy viÖc quy ®Þnh sè thµnh viªn t«is thiÓu ph¶i cã ®· trë thµnh th«ng lÖ qu«cs tÕ trong mÊy tr¨m n¨m tån t¹i cña c«ng ty cæ phÇn. ë hÇu hÕt c¸c níc ®Òu cã quy ®Þnh sè thµnh viªn tèithiÓu cña c«ng ty cæ phÇn.
PhÇn vèn gãp (cæ phÇn ) cña c¸c thµnh viªn ®îc thÓ hiÖn díi h×nh thøc cæ phiÕu. C¸c cæ phiÕu do c«ng ty ph¸t hµnh lµ mét lo¹i hµng ho¸. Ngêi cã cæ phiÕu cã thÓ tù do chuyÓn nhîng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. C«ng ty cæ phÇn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ty b»ng tµi s¶n cña c«ng ty. C¸c cæ ®«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn ®· gãp vµo c«ng ty. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c«ng ty cæ phÇn cã quyÒn ph¸t hµnh chøng kho¸n (nh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu) ra c«ng chóng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n ®Ó huy ®éng vèn. §iÒu nµy thÓ hiÖn kh¶ n¨ng huy ®éng vèn lín cña c«ng ty cæ phÇn.
4. C«ng ty hîp danh.
C«ng ty hîp danh ®îc ph¸p luËt ghi nhËn lµ mét h×nh thøc cña c«ng ty ®èi nh©n, trong ®ã cã Ýt nhÊt 2 thµnh viªn (®Òu lµ c¸ nh©n vµ lµ th¬ng nh©n) cung tiÕn hµnh ho¹t ®éng th¬ng m¹i (theo nghÜa réng) díi mét h·ng chung (hay héi danh) vµ cïng liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ mäi kho¶n nî cña c«ng ty.
Ngoµi c¸c thµnh viªn hîp danh, cã thÓ cã thµnh viªn gãp vèn. Thµnh viªn hîp danh ph¶i lµ c¸ nh©n, cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ uy tÝn nghÒ nghiÖp vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty. Thµnh viªn gãp vèn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn ®· gãp vµo c«ng ty.
Do tÝnh an toµn ph¸p lý ®èi víi c«ng chóng cao, mÆt kh¸c c¸c thµnh viªn thêng cã quan hÖ mËt thiÕt vÒ nh©n th©n, nªn viÖc qu¶n lý c«ng ty hîp danh chÞu rÊt Ýt sù rµng buéc cña ph¸p luËt. VÒ c¬ b¶n, c¸c thµnh viªn cã quyÒn tù tho¶ thuËn vÒ viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh c«ng ty. Tuy nhiªn cÇn lu ý lµ quyÒn qu¶n lý c«ng ty hîp danh chØ thuéc vÒ c¸c thµnh viªn hîp danh, thµnh viªn gãp vèn kh«ng cã quyÒn qu¶n lý c«ng ty
Trong c«ng ty hîp danh , Héi ®ång thµnh viªn lµ c¬ quan quyÕt ®Þnh cao nhÊt cña c«ng ty bao gåm tÊt c¶ c¸c thµnh viªn hîp danh. Héi ®ång thµnh viªn cã quyÒn quyÕt ®Þnh mäi ho¹t ®éng cña c«ng ty. Khi häp Héi ®ång thµnh viªn, c¸c thµnh viªn hîp danh cã quyÒn ngang nhau trong biÓu quyÕt (mçi thµnh viªn chØ cã mét phiÕu biÓu quyÕt) mµ kh«ng phô thuéc vµo gi¸ trÞ phÇn vèn gãp cña hä trong c«ng ty. §©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a quyÒn cña c¸c thµnh viªn trong u¶n lý cña c«ng ty hîp danh víi quyÒn cña c¸c thµnh viªn trong qu¶n lý c«ng ty ®èi vèn (c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ c«ng ty cæ phÇn).
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty, c¸c thµnh viªn hîp danh ph©n c«ng nhau ®¶m nhiÖm c¸c trøc tr¸ch qu¶n lý vµ kiÓm soat c«ng ty, vµ cö mét ngêi (trong sè thµnh viªn hîp danh ) lam Gi¸m ®èc c«ng ty. Gi¸m ®èc thùc hiÖn nhiªm vô ®iÒu hµnh c«ng viÖc trong c«ng ty, ph©n c«ng, ®iÒu hoµ, phèi hîp c«ng viÖc cña c¸c thµnh viªn hîp danh vµ thùc hiªn c¸c c«ng viÖc kh¸c theo uû quyÒn cña c¸c thµnh viªn hîp danh
Ch¬ng II
vai trß cña kinh tÕ t nh©n trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng xhcn
I: gãp phÇn quan träng ®Ó t¨ng trëng kinh tÕ .
Trªn gi¸c ®é tæng cung .
Kinh tÕ t nh©n cung cÊp cho x· héi s¶n phÈm vËt chÊt vµ dÞch vô ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu vÒ ®êi sèng , nhu cÇu cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña x· héi . Víi u thÕ næi tréi cña khu vùc kinh tÕ t nh©n : suÊt ®Çu t thÊp , dÔ chuyÓn ®æi ph¬ng híng s¶n xuÊt cho phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ trêng , quy m« nhá phï hîp víi n¨ng lùc qu¶n lý cña c¸c hé gia ®×nh , nªn ®· thu hót ®îc ®«ng ®¶o c¸c tÇng líp d©n c . Tèc ®é t¨ng trëng cña khu vùc kinh tÕ t nh©n kh¸ æn ®Þnh .
Khu vùc kinh tÕ t nh©n cã tèc ®é ph¸t triÓn vµ tèc ®é t¨ng cña c¸c n¨m tõ 1995 ®Õn 2000 thêng cao h¬n tèc ®é t¨ng chung cña nÒn kinh tÕ (trõ n¨m 1999).Tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n hµng n¨m thêi kú 1995 – 2000 cña c¶ níc 6,9% ; cña khu vùc kinh tÕ t nh©n lµ 7,2% . N¨m 2000 , tèc ®é t¨ng trëng cña khu vùc kinh tÕ t nh©n t¨ng nhanh h¬n nhÞp ®é t¨ng GDPcña toµn bé nÒn kinh tÕ tíi 1,5%(nÕu tÝnh theo gi¸ hiÖn hµnh ) vµ n¨m 2003 tèc ®é t¨ng trëng GDP trong khu vùc kinh tÕ nh©n t¨ng so víi n¨m 2002 lµ 7,24%.
Tû träng khu vùc kinh tÕ t nh©n trong toµn nÒn kinh tÕ kh«ng nh÷ng kh«ng ®îc c¶i thiÖn mµ cßn suy gi¶m nhÑ , chñ yÕu do trong nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 90 , nhiÒu doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®i vµo ho¹t ®éng vµ lµm thay ®æi c¬ cÊu toµn bé nÒn kinh tÕ .
Sè lîng doanh nghiÖp trong khu vùc kinh tÕ t nh©n t¨ng nhanh, vµ chiÕm sè lîng lín trong tæng sè doanh nghiÖp cña c¶ níc thÓ hiªn qua b¶ng sau:
Sè doanh nghiÖp cã t¹i thêi ®iÓm 1/1
N¨m 2001
N¨m 2002
N¨m 2003
- Tæng sè doanh nghiÖp
+ Doanh nghiÖp nhµ níc
+ Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, trong ®ã:
Hîp t¸c x·
Doanh nghiÖp t nh©n
+ C«ng ty t nh©n
+ C«ng ty cæ phÇn
+ Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi
39.762
5.531
32.702
3.187
18.226
10.489
800
1.529
51.057
5.067
43.993
3.614
22.554
16.189
1.636
1.997
62.892
5.033
55.555
4.112
24.818
23.587
3.038
2.304
Trong khu vùc kinh tÕ t nh©n , tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n hµng n¨m cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n kh¶ dÜ h¬n c¶: chung khu vùc kinh tÕ t nh©n 7,2% (trong ®ã doanh nghiÖp t nh©n 8,5% ; Cty TNHH ; Cty cæ phÇn 6,1% ; hé c¸ thÓ 7,2%).
2. Trªn gi¸c ®é tæng cÇu .
Theo tÝnh to¸n cña c¸c nhµ thèng kª , ®Ó t¨ng trëng 1% GDP cña ViÖt Nam cÇn t¨ng trëng tiªu dïng 2,1 ®Õn 2,2% (kÓ c¶ tiªu dïng cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cho ®êi sèng ). Khu vùc kinh tÕ t nh©n ph¸t triÓn sÏ lµm tæng cÇu t¨ng nhanh , thùc hiÖn ®îc chñ tr¬ng kÝch cÇu cña Nhµ níc do më réng s¶n xuÊt lµm cho nhu cÇu c¸c yÕu tè ®Çu vµo gia t¨ng , ®ång thêi thu nhËp cña ngêi lao ®éng t¨ng do s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ sè lao ®éng ®îc huy ®éng vµo lµm t¨ng thªm . §©y chñ yÕu lµ tÇng líp cã thu nhËp thÊp nªn tû lÖ tiªu dïng cËn biªn (MPC) lín , tû lÖ tiªt kiªm cËn biªn (MPS)nhá h¬n so víi tÇng líp cã thu nhËp cao .
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y khu vùc kinh tÕ t nh©n t¨ng rÊt nhanh vÒ mÆt sè lîng , nhiÒu doanh nghiÖp ®îc h×nh thµnh v× thÕ viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ víi nhiÒu mÆt hµng trë nªn rÊt ®a d¹ng vµ phong phó . ViÖc tiªu dïng cña ngêi d©n còng nh cña c¸c doanh nghiÖp t¨ng nhanh râ rÖt , doanh nghiÖp th× cÇn sö dông nhiÒu nguyªn vËt liÖu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , ngêi tiªu dïngsèng ngµy cµng cao , kÌm theo mÆt hµng trë nªn phong phó ®a d¹ng cho nªn møc tiªu dïng cña toµn x· héi t¨ng rÊt nhanh v× thÕ xÐt trªn gi¸c ®é tæng cÇu th× khu vùc kinh tÐ t nh©n ®· ®ãng vai trß rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
ii. T¹o viÖc lµm vµ xo¸ ®ãi g¶m nghÌo.
T¹o viÖc lµm.
Tõ n¨m 1996 ®Õn nay , sè lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc kinh tÕ t nh©n chØ gi¶m trong n¨m 1997 , cßn l¹i ®Òu t¨ng .
Thêi ®iÓm 31-12-2000 sè lîng lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ t nh©n lµ 4.643.844 ngêi , chiÕm 12%tæng sè lao ®éng x· héi ,b»ng 1,3 lÇn tæng sè viÖc lµm trong khu vùc kinh tÕ nhµ níc .Lao ®éng cña hé kinh doanh c¸ thÓ lµ 3.802.057 ngêi , cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n lµ 841.787 ngêi .
Sù gia t¨ng cña c¸c doanh nghiÖp tû lÖ thuËn víi sù gia t¨ng vÒ sè lîng lao ®éng phï hîp víi tr×nh ®é kü thuËt cña lao ®éng , viÖc sö dông lao ®éng t¹i chç cña khu vùc kinh tÕ t nh©n ®· gi¶m bít kh©u gi¶i quyÕt n¬i ¨n ë , c¸c ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng kh¸c nh ph¬ng tiÖn giao th«ng , trêng häc tr¹m x¸…. , t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp d· gi¶m dÇn .
do Trong 5 n¨m 1996-2000 lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ t nh©n t¨ng thªm 778.681 ngêi (t¨ng 20,4%). Trong ®ã sè lao ®éng trong c¸c doang nghiÖp t nh©n t¨ng thªm 487.459 ngêi (t¨ng 237,57%); sè lao ®éng ë hé kinh doanh c¸ thÓ t¨ng thªm 292.222 ngêi (t¨ng 8,29%). Sè lao ®éng qua thùc tÕ kh¶o s¸t ë hé kinh doanh c¸ thÓ lín h¬n nhiÒu so víi sè ®¨ng ký v× nhiÒu hé gia ®×nh chñ yÕu sö dông sè lao ®éng trong dßng hä , lao ®éng mang tÝnh thêi vô vµ lao ®éng n«ng nhµn kh«ng thÓ hiÖn trong b¸o c¸o thèng kª. T×nh h×nh thu hót lao ®éng trong nh÷ng n¨m qua thÓ hiÖn rÊt râ rÖt qua b¶ng :
T×nh h×nh thu hót lao ®éng trongkhu vùc kinh tÕ t nh©n trong nh÷ng n¨m qua.
(tÝnh ®Õn thêi ®iÓm 31-12 hµng n¨m)
1996
1997
1998
1999
2000
Lao ®éng (ngêi)
3.865.163
3.666.942
3.816.942
4.097.455
4.643.844
nhu
Tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn(%)
100
94,87
104,09
107,35
113,33
Tèc ®é t¨ng liªn hoµn(%)
-5,13
4,09
7,35
13,33
% trong tæng lao ®éng x· héi
11,2
10,3
10,3
10,9
12,0
C«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt ngµy cµng ®îc c¶i thiªn vµ n©ng cao , d©y truyÒn s¶n xu©t ngµy cµng hiÖn ®¹i , ®ßi hái ë c«ng nh©n mét tr×nh ®é tay nghÒ phï hîp víi ®iÒu kiÖn lµm viÖc, chÝnh v× thÕ qu¸ tr×nh ®µo t¹o tay nghÒ ®îc ®a lªn vÞ trÝ hµng ®Çu .HiÖn nay ,tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n ®îc n©ng cao râ rÖt , bªn c¹nh ®ã viÖc x©y dùng chiÕn lîc vµ ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ ®îc h×nh thµnh ,nh viÖc x©y dùng chiÕn lîc vµ ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ ®Õn n¨m 2005vµ 2010.Trong ®ã cÇn chó träng ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ vµ c«ng nh©n tr×nh ®é cao cho khu vùc KTTN. MÆt kh¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®µo t¹o tay nghÒ cho ngêi lao ®éng thuËn lîi h¬n so víi c¸ckhu vùc kinh tÕ kh¸c, hÇu hÕt ®îc ®µo t¹o t¹i chç, th«ng qua kÌm cÆp cña ngêi nhµ ®· cã tay nghÒ. Chi phÝ cho ®µo t¹o kh«ng ®¸ng kÓ, ®ång thêi qua truyÒn nghÒ nh vËy sÏ duy tr× ®îc nh÷ng lµng nghÒ truyÒn thèng, gãp phÇn cïng x· héi d¹y nghÒ mµ chi phÝ chung cña x· héi (kÓ c¶ chi phÝ cña t nh©n vµ nhµ níc ) kh«ng ®¸ng kÓ .
ViÖc t¹o ra hiÒu chç lµm viÖc míi ®· gãp phÇn thu hót nhiÒu lao ®éng trong x· héi, nhÊt lµ sè ngêi trÎ tuæi hµng n¨m ®Õn tuæi lao ®éng cha cã viÖc lµm, gi¶i quyÕt sè d«i d tõ c¬ quan, doanh nghiÖp nhµ níc do tinh gi¶m biªn chÕ vµ gi¶i thÓ.
2.Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo.
Khu vùc kinh tÕ t nh©n ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n ë khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n . Theo thùc tÕ kh¶o s¸t, thu nhËp cña ngêi lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ t nh©n thêng cã møc t¬ng hoÆc cao h¬n thu nhËp cña lao ®éng trång lóa ë n«ng th«n cïng ®Þa bµn.
Ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ t nh©n gãp phÇn rÊt quan träng ®Ó t¹o ra viÖc lµm t¹i chç cho gia ®×nh vµ ®Þa ph¬ng , ®em l¹i thu nhËp cho ngêi lao ®éng .Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra doanh nghiÖp n¨m 2000 cña Tæng côc Thèng Kª , møc thu nhËp trung b×nh 1th¸ng/ 1 lao ®éng (1000 ®)cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung lµ: 1041,1; DNNN lµ 1048,2; DNt nh©n lµ 651,1; Cty cæ phÇn lµ 993,0; TËp thÓ lµ 529,3; CtyTNHHlµ 801,8; DN cã vèn dÇu t níc ngoµi lµ 1754,5.cña khu vùc kinh tÕ t nh©n tuy thÊp h¬n c¸c DNNN nhng cao h¬n khu vùc kinh tÕ tËp thÓ . Thu nhËp trung b×nh cña 1 lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ t nh©n cao gÊp 2®Õn 3 lÇn so víi møc l¬ng c¬ b¶n cña Nhµ níc quy ®Þnh .
IIi. ®ãng gãp vµ huy ®éng c¸c nguån vèn trong x· héi Lép ng©n s¸h nhµ níc .
1. Huy ®éng c¸c nguån vèn trong x· héi sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh .
Trong 10 n¨m gÇn ®©y, vèn ®Çu t cña khu vùc t nh©n t¨ng nhanh, chiÕm tû lÖ cao trong tæng vèn ®Çu t toµn x· héi. N¨m 1999 tæng vèn ®Çu t khu vùc kinh tÕ t nh©n ®¹t 31.542 tû ®ång chiÕm 24,05%; n¨m 2000 ®¹t 35.894 tû ®ång, t¨ng 13,8% so víi n¨m 1999, chiÕm 24,31% tæng vèn ®Çu t toµn x· héi.
N¨m 2000 vèn ®Çu t cña hé kinh doanh c¸ thÓ ®¹t 29.267 tû ®ång, chiÕm 19,82% tæng vèn ®Çu t toµn x· héi; vèn ®Çu t ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp t nh©n ®¹t 6.62 Tæng vèn sö dông thùc tÕ cña khu vùc kinh tÕ t nh©n t¨ng nhanh. §èi víi c¸c doanh nghiÖp t nh©n n¨m 1999 lµ 79.493 tû ®ång, n¨m 2000lµ 110.071 tû ®ång, t¨ng 38,5%. C¸c ®Þa ph¬ng t¨ng m¹nh vèn sö dông thùc tÕ cña doanh nghiÖp lµ Hµ Néi tõ 10.164 tû ®ång (n¨m1999) t¨ng lªn 16.573 tû ®ång (n¨m2000), t¨ng 63,05%; t¬ng øng ë thµnh phè Hå ChÝ Minh tõ 36.954 tû ®ång t¨ng lªn 52.353 tû ®ång, t¨ng 41,67%…
Trong hai n¨m 2001-2002, sau khi cã luËt doanh nghiÖp ra ®êi, sè doanh nghiÖp t nh©n ra ®êi 35.440,víi sè vèn ®¨ng ký ®¹t 40.455 tû ®ång, nhiÒu h¬n sè doanh nghiÖp t nh©n ®îc thµnh lËp trong 5 n¨m tríc céng l¹i .
N¨m 2003 , khu vùc kinh tÕ t nh©n cã bíc ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Khu vùc kinh tÕ t nh©n chiÕm 26,7% tæng vèn ®Çu t ph¸t triÓn, hÇu hÕt gi¸ trÞ n«ng nghiÖp, chiÕm 25,5% gi¸ trÞ c«ng nghiÖp, phÇn lín gi¸ trÞ dÞch vô, 48% kim ng¹ch xuÊt khÈu.
2. §ãng gãp phÇn lín vµo ng©n s¸ch nhµ níc.
Víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña khu vùc kinh tÕ t nh©n ®· ®ãng gãp rÊt lín vµo sù ph¸t triÓn cña ®¸t níc, víi sè vèn huy ®éng lín trong toµn x· héi, khu vùc kinh tÕ t nh©n ®· ®ãng gãp ngµy cµng t¨ng vµo ng©n s¸ch nhµ nø¬c.
N¨m 2000 nép ®îc 5.900 tû ®ång, íc tÝnh chiÕm 7,3%tæng thu ng©n s¸ch t¨ng 12,5% so v¬2Ý n¨m 1999. §Õn n¨m 2001, khu vùc doanh nghiÖp t nh©n
Nép ng©n s¸ch nhµ níc ®¹t trªn 11.075 tû ®ång, chiÕm 14,8%tæng thu ng©n s¸ch.
Qua sè liÖu cho chóng ta thÊy khu vùc kinh tÕ t nh©n cã vai trß rÊt lín trong nguån thu ng©n s¸ch cña nhµ níc .Trong n¨m 2001 chiÕm 14,8% trong tæng ng©n s¸ch nhµ níc víi tèc ®é ph¸t triÓn nhanh chong th× chØ trong mét vµi n¨m gÇn ®©y khu vùc kinh tÕ nµy sÏ thÓ hiÖn mét vÞ thÕ quan träng trong c¬ cÊu nÒn kinh tÕ vµ lµ chç dùa v÷ng ch¾c trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.
IV. thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ x· héi, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.
Qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ.
Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ t nh©n ®· ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu míi thóc ®Èy hoµn thiÖn thÓ chÕ kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. §· xuÊt hiÖn nhiÒu doanh nh©n kinh doanh thµnh ®¹t, ®a doanh nghiÖp cña m×nh ph¸t triÓn, c¶i thiÖn ®îc ®êi sèng ngêi lao ®éng, ®ãng gãp ngµy cµng nhiÒu cho x· héi, ®îc x· héi t«n vinh.
Tr×nh ®é s¶n xuÊt kinh doanh cña khu vùc kinh tÕ t nh©n ngµy cµng tiÕn bé h¬n, sè lîng hµng ho¸ tham gia xuÊt khÈu ngµy cµng t¨ng. NhiÒu s¶n phÈm cña khu vùc kinh tÕ t nh©n ®îc xuÊt khÈu uû th¸c qua doanh nghiÖp nhµ níc vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. Khu vùc kinh tÕ t nh©n cßn tham gia nhiÒu c«ng ®o¹n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. XuÊt khÈu trùc tiÕp cña khu vùc kinh tÕ t nh©n ®Õn nay ®· t¨ng kh¸, 9 th¸ng ®Çu n¨m 2001 ®¹t 2.189.330.000 USD, trong ®ã c¸c c«ng ty cæ phÇn ®¹t 1.606.489.900 USD, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ®¹t 211.900.000 USD (sè liÖu cña Tæng côc h¶i quan).
C¸c doanh nghiÖp t nh©n ®· tham gia tÝch cùc vµo xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp, ®Õn n¨m 2000 sè doanh nghiÖp t nh©n tham gia xuÊt khÈu trùc tiÕp t¨ng lªn 16.200 doanh nghiÖp. NhiÒu doanh nghiÖp t nh©n ®· xuÊt khÈu ®îc nh÷ng s¶n phÈm tõ hµng thñ c«ng mü nghÖ, thùc phÈm chÕ biÕn (nh c¸ kh« ®i NhËt B¶n, c¸ kho té ®i Mü…), ®Õn c¶ r¬m s¹ch lµ nh÷ng mÆt hµng mµ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc cha quan t©m ®Õn. V× thÕ khu vùc ngoµi quèc doanh trong níc tõ chç chØ chiÕm 11% gi¸ trÞ xu©ts khÈu vµo n¨m 1997 nhng ®Õn quýI-2002 ®· t¨ng lªn kho¶ng 31% (kh«ng tÝnh gi¸ trÞ xuÊt khÈu dÇu th«). Gýa trÞ xuÊt khÈu tõ møc kho¶ng 5% ®· t¨ng lªn 24% trong c¸c thêi ®iÓm t¬ng øng (thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam sè 66 ngµy 3-6-2002).
C¸c doanh nghiÖp , c«ng ty ®¨ng ký s¶n xuÊt kinh doanh theo ph¸p luËt vµ ®îc tù do s¶n xuÊt kinh doanh tù do chän mÆt hµng s¶n xuÊt hay kinh doanh. ThÞ trêng ViÖt Nam víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña kinh tÕ t nh©n ®· t¹o ra m«i trêng hîp t¸c trªn c¬ së 2 bªn cïng cã lîi vµ c¹nh tranh díi sù qu¶n lý cña nhµ níc t¹o ®iÒu kiÖn phat triÓn nhanh chãng kinh tÕ ViÖt Nam , hoµn thiÖn thÓ chÕ kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN.
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ .
Sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ t nh©n gãp phÇn thu hót ®îc nhiÒu lao ®éng ë n«ng th«n vµo c¸c ngµnh phi n«ng nghiÖp, nhÊt lµ c«ng nghiÖp ®· gióp chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ tõng ®Þa ph¬ng, gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®©t níc.
Khu vùc kinh tÕ t nh©n t¨ng vÒ sè lîng vµ kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trong nÒn kinh tÕ . NÕu nh tríc ®©y , kinh tÕ t nh©n kh«ng ®îc thõa nhËn, bÞ coi lµ ®èi tîng cña c¸ch m¹ng XHCN, ph¶i ®ù¬c c¶i t¹o xo¸ bá, víi t tëng nh thÕ trong giai ®o¹n ®ã kinh tÕ t nh©n vÉn chua ®îc ph¸t triÓn mµ hÇu nh cßn bÞ vïi dËp , kinh tÕ ®Êt níc víi sù hiÖn diÖn toµn bé bëi kinh tÕ tËp thÓ víi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp. Tõ ®êng lèi ®æi míi (§¹i héi 6 cña §¶ng th¸ng 12.1986) kh¼ng ®Þnh x©y dùng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ níc ta víi c¬ cÊu nhiÒu h×nh thøc së h÷u, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tån t¹i l©u dµi th× kinh tÕ t nh©n ®ù¬c ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ, t¹o cho c¬ cÊu kinh tÕ cã xu híng chuyÓn dÞch c©n b»ng gi÷a kinh tÕ t nh©n víi kinh tÕ tËp thÓ .
C¬ cÊu kinh tÕ cã xu híng chuyÓn dÞch c©n b»ng kh«ng chØ thÓ hiÖn vÒ sè lîng gi÷a kinh tÕ t nh©n vµ kinh tÕ tËp thÓ , mµ cßn thÓ hiÖn rÊt râ trong sù ph¸t triÓn cña c¸c vïng l·nh thæ, vµ gi÷a c¸c ngµnh. C¸c doanh nghiÖp ®¨ng ký ho¹t ®éng chñ yÕu trong lÜnh vùc kinh doanh th¬ng m¹i chiÕm 42% tæng sè doanh nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ x©y dùng 31%, dÞch vô kh¸c 22%, n«ng nghiÖp chØ chiÕm 5%.
Tr×nh ®é s¶n xuÊt cña khu vùc kinh tª t nh©n ngµy cµng tiÕn bé , víi m¸y mãc trang thiÕt bÞ ngµy cµng hiÖn ®¹i v× thÕ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ngµy cµng nhiÒu, mÉu m· phong phó vµ chÊt lîng dÇn ®îc c¶i thiÖn.Tham gia tÝch cùc vµo xuÊt khÈu trùc tiÕp.
CHƯƠNG IV
®¶ng viªn lµm kinh tÕ
I: ĐẢNG VIÊN LÀM KINH TẾ TƯ NHÂN. TẠI SAO LẠI KHÔNG?
Bản dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội X của Đảng Cộng sản VN chủ trương cho phép đảng viên làm kinh tế tư nhân và không giới hạn quy mô. Đây là một chủ trương đúng. Tuy nhiên, vẫn còn một số người, kể cả những nhà lý luận trong Đảng, không đồng ý với chủ trương đó vì cho rằng đảng viên làm kinh tế tư bản tư nhân là trái với nguyên tắc giai cấp, kinh tế tư bản tư nhân thuộc giai cấp bóc lột lao động còn người cộng sản phải lấy việc xóa bỏ chế độ bóc lột làm lý tưởng đời mình. Tôi thấy lập luận này sai ở hai điểm cơ bản: Một là, trong chế độ một đảng như hiện nay, tư tưởng và hành động đối xử phân biệt với một thành phần của dân tộc là trái với đạo lý và trái với lợi ích chung, nhất là thành phần đó đang góp phần ngày càng quan trọng vào việc làm cho kinh tế phát triển. Hai là, cho rằng bản chất của kinh tế tư bản tư nhân là bóc lột lao động là không đúng với lý luận và thực tiễn trong thời đại ngày nay.
Kinh tế tư bản tư nhân và vấn đề đảng viên Đảng Cộng sản VN
Trước hết, cần hiểu nội dung của kinh tế tư bản tư nhân và vị trí của nó trong nền kinh tế VN hiện nay. Kinh tế tư bản tư nhân là thành phần kinh tế trong đó một hoặc nhiều cá nhân sở hữu tư liệu sản xuất và có thuê mướn lao động, khác với kinh tế cá thể là những cá nhân có tư liệu sản xuất nhưng không thuê mướn lao động, chỉ sản xuất, kinh doanh dựa trên lao động của chính mình hoặc của gia đình mình. Trong quá trình đổi mới, với Luật Đầu tư nước ngoài và Luật Doanh nghiệp, kinh tế tư bản tư nhân lớn mạnh và chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong nền kinh tế quốc dân. Vào những năm đầu đổi mới, kinh tế tư bản tư nhân hầu như chưa có gì nhưng đã chiếm 14% trong tổng sản phẩm trong nước (GDP) vào năm 1995 và tăng lên 23% vào năm 2003. Trong sản xuất công nghiệp, vị trí của kinh tế tư bản tư nhân còn cao hơn: 32% năm 1995 và 49% năm 2003.
Trong thể chế một đảng lãnh đạo, việc không chấp nhận một thành phần quan trọng của dân tộc vào trong tổ chức của mình, dù với lý do gì đi nữa, cũng hoàn toàn không có sức thuyết phục. Nếu là chế độ đa đảng, một đảng nào đó có thể có một cương lãnh hoạt động không đại diện hết lợi ích của mọi thành phần. Trong trường hợp đó, mỗi người dân có quyền chọn lựa những đảng phù hợp với lợi ích của riêng mình. Nhưng trong chế độ một đảng, người dân không thể có một chọn lựa nào khác mà đảng đó lại đối xử phân biệt với một thành phần nào đó là bất công, là không hợp với đạo lý. Ngoài ra, tại VN, sự lớn mạnh của kinh tế tư bản tư nhân, sự đóng góp ngày càng lớn của khu vực này vào việc phát triển của nền kinh tế, là kết quả của đổi mới. Nếu cho rằng đó là thành phần không đáng để đảng viên tham gia, thậm chí cho đó là thành phần thuộc giai cấp khác mà lý tưởng của người cộng sản là trước sau cũng phải xóa bỏ giai cấp đó, thì chẳng những mâu thuẫn với đường lối đổi mới, xóa bỏ thành quả của đổi mới mà nguy hiểm hơn, còn làm mất lòng tin của người dân trong nước và cộng đồng quốc tế, đặc biệt là những nhà đầu tư nước ngoài
Tư bản tư nhân ngày nay có phải tất yếu là bóc lột lao động?
Những người chủ trương đảng viên không được làm kinh tế tư bản tư nhân lấy lý do rằng đó là thành phần kinh tế bóc lột lao động bằng giá trị thặng dư mà lý tưởng của Đảng Cộng sản là xóa bỏ bóc lột. Theo tôi, dù phân tích từ góc độ nào cũng phải đi đến một kết luận tối hậu là làm sao để người lao động ngày càng sung sướng, ngày càng có một mức sống cao hơn. Mọi tư tưởng và lý luận không đạt được mục đích này tự nó sẽ mâu thuẫn và không phù hợp với sự phát triển của xã hội.
Giá trị thặng dư (GTTD) theo chủ nghĩa Marx là tổng sản phẩm xã hội trừ đi khấu hao tư bản và tiền lương trả cho lao động. GTTD này bao gồm tiền lãi ngân hàng, tiền vốn chia cho cổ đông, và lợi nhuận của xí nghiệp.
Trong thể chế xã hội chủ nghĩa (XHCN), các tư liệu sản xuất do nhà nước và tập thể nắm giữ nên tất cả GTTD thuộc về nhà nước, thuộc về tập thể, còn thể chế tư bản chủ nghĩa (TBCN) hoặc thể chế của một nền kinh tế nhiều thành phần, GTTD gồm ít nhất 3 phần: lợi nhuận sau khi trừ thuế của xí nghiệp tư nhân và xí nghiệp quốc doanh, thu nhập của nhà nước từ thuế lợi nhuận doanh nghiệp, và tiền lãi ngân hàng cộng với cổ tức (phần thứ ba này có nhiều chủ sở hữu, trong đó có cả người lao động vì họ có tiền để dành ở ngân hàng và có mua cổ phiếu ._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
27695.doc
