Vai trò kinh tế của Nhà nước trong nền Kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay

MôC LôC A. ®Æt vÊn ®Ò B. néi dung 1. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña vai trß qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc. 1.1 Sù h×nh thµnh vµ ph¸t cña kinh tÕ Nhµ n­íc. 1.1.1 Kh¸i niÖm nhµ n­íc 1.1.2 Nguyªn nh©n ra ®êi 1.2. Kinh tế thị trường và kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa 1.2.1. Kinh tế thị trường. 1.2.2. Kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa 1.3 TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vµ vai trß qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc ®èi víi nÒn kinh tÕ 1.3.1. Qu¸ tr×nh ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ë n­íc ta. 1.3.1.1 C¬ chÕ cò vµ nh÷ng khuyÕt tËt cña nã 1.3.1.2 Qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ cò sang c¬ chÕ míi 2. Mục tiªu vµ c¸c chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n­íc. 2.1 C¸c môc tiªu. 2.2 C¸c chøc n¨ng qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ cña Nhµ n­íc. 3 . C¸c c«ng cô vµ biÖn ph¸p ®æi míi, t¨ng c­êng vai trß qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n­íc ë n­íc ta hiÖn nay. 3.1 C¸c c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n­íc. 3.2 C¸c biÖn ph¸p ®æi míi t¨ng c­êng vai trß qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ ë n­íc ta. 4. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. 4.1 Kinh tÕ ViÖt Nam tr­íc chuyÓn ®æi. 4.2 Kinh tÕ ViÖt Nam sau chuyÓn ®æi. C. KÕT LUËN D. T£N DANH MôC TµI LIÖU THAM KH¶O ®Æt vÊn ®Ò X©y dùng chñ nghÜa x· héi lµ sù nghiÖp v« cïng khã kh¨n v× kinh tÕ lµ c¬ së cña x· héi. §Êt n­íc ta trong qu¸ tr×nh ®i lªn chñ nghÜa x· héi ph¶i x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao dùa trªn lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp. §Ó gãp phÇn vµo sù lùa chän c¬ chÕ tæ chøc qu¶n lý ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ cho phï hîp, ®Æc biÖt lµ giai ®o¹n ViÖt Nam hiÖn nay, em lùa chän ®Ò tµi: “Vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng X· héi chñ nghÜa ë n­íc ta hiÖn nay ”. §ã lµ sù kÕt hîp hµi hoµ t­¬ng hç lÉn nhau gi÷a “Bµn tay v« h×nh” vµ “Bµn tay h÷u h×nh”. Nãi mét c¸ch kh¸c ®ã lµ sù kÕt hîp gi÷a sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc vµ c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn ë møc cao nhÊt, ®ång thêi h¹n chÕ vµ kh¾c phôc ®­îc nh÷ng h¹n chÕ vµ hËu qu¶ x· héi mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. NÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang ë vµo giai ®o¹n ®Æc biÖt cña sù ph¸t triÓn, ®ã lµ b­íc ngoÆt trong qu¸ tr×nh chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Nh­ chóng ta ®· biÕt, trong thêi ®¹i ngµy nay kh«ng cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng thuÇn tuý ë bÊt cø n­íc nµo trªn thÕ giíi, kh«ng cã mét nÒn kinh tÕ nµo chÞu sù ®iÒu tiÕt cña c¬ chÕ thÞ tr­êng mµ kh«ng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc ë nh÷ng møc ®é vµ ph¹m vi kh¸c nhau. Bëi v× bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc cña kinh tÕ thÞ tr­êng nh­: n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh c«ng nghÖ s¶n xuÊt kh«ng ngõng ®­îc c¶i tiÕn, hµng ho¸ s¶n xuÊt ra nhiÒu, thu nhËp quèc d©n t¨ng... th× c¬ chÕ thÞ tr­êng còng n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò tiªu cùc cÇn gi¶i quyÕt nh­: l¹m ph¸t, thÊt nghiÖp, khñng ho¶ng, tÖ n¹n x· héi... Do vËy Nhµ n­íc ph¶i can thiÖp vµo kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cã hiÖu qu¶, c«ng b»ng æn ®Þnh. §Æc biÖt nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cµng kh«ng thÓ thiÕu sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Trong b¸o c¸o cña ban chÊp hµnh Trung ­¬ng kho¸ VI do Tæng BÝ th­ NguyÔn V¨n Linh tr×nh bµy t¹i §¹i héi VII cã viÕt: “ §Ó ph¸t huy to lín tiÒm n¨ng kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ph¶i tiÕp tôc xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp, chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc b»ng ph¸p luËt, kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch vµ c¸c c«ng cô kh¸c.Vai trß cña Nhµ n­íc rÊt quan träng trong viÖc t¹o lËp c¸c c©n ®èi vÜ m«, ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng, ng¨n ngõa vµ xö lý nh÷ng ®ét biÕn xÊu, t¹o m«i tr­êng b×nh th­êng cho s¶n xuÊt kinh doanh, ®¶m b¶o sù thèng nhÊt gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi c«ng b»ng x· héi ”. Nh­ng do tÝnh phøc t¹p cña vÊn ®Ò vµ tr×nh ®é cña em cßn cã h¹n nªn trong c¶ ph­¬ng ph¸p tr×nh bµy lÉn néi dung bµi viÕt cßn nhiÒu khiÕm khuyÕt. Em mong ®­îc sù gãp ý cña thÇy ®Ó bµi viÕt cña em thªm hoµn chØnh. Em v« cïng c¶m ¬n thÇy. néi dung  Sù ra ®êi vµ tån t¹i cña Nhµ n­íc bao giê còng cã nguån gèc tõ nguyªn nh©n kinh tÕ. BÊt kú mét ho¹t ®éng nµo cña Nhµ n­íc còng lµ thóc ®Èy hoÆc k×m h·m sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ . 1. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña vai trß qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc 1.1 Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc. 1.1.1. Kh¸i niÖm nhµ n­íc Nhµ n­íc lµ mét tæ chøc ®Æc biÖt cña x· héi cã quyÒn lùc, cã bé m¸y chuyªn lµm nhiÖm vô c­ìng chÕ vµ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý x· héi, thùc hiÖn môc ®Ých vµ b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ trong x· héi. 1.1.2 Nguyªn nh©n ra ®êi: B¾t nguån tõ nguyªn nh©n kinh tÕ vµ bao giê còng b¶o vÖ lîi Ých cña mét giai cÊp nhÊt ®Þnh. X· héi nguyªn thuû lùc l­îng s¶n xuÊt ch­a ph¸t triÓn, c«ng cô s¶n xuÊt th« s¬, kinh tÕ nghÌo nµn l¹c hËu dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt mäi ng­êi ®Òu b×nh ®¼ng ch­a cã giai cÊp, ch­a cã Nhµ n­íc. Lùc l­îng s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n, cña c¶i ngµy cµng nhiÒu, ®êi sèng ngµy cµng n©ng cao vµ b¾t ®Çu xuÊt hiÖn chÕ ®é t­ h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, x· héi ph©n chia thµnh nh÷ng giai cÊp ®èi kh¸ng chñ n« vµ n« lÖ. Quan hÖ ng­êi ¸p bøc bãc lét thay thÕ b»ng quan hÖ b×nh ®¼ng, hîp t¸c t­¬ng trî. M©u thuÉn gi÷a giai cÊp bãc lét vµ giai cÊp bÞ bãc lét ngµy cµng x©u s¾c. Cuéc ®Êu tranh gi÷a c¸c giai cÊp ®ã ngµy cµng quyÕt liÖt kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®­îc. §Ó b¶o vÖ lîi Ých giai cÊp Ých kû cña m×nh, ®µn ¸p sù ph¶n kh¸ng cña giai cÊp n« lÖ b¾t hä ph¶i phôc tïng tu©n theo nh÷ng trËt tù do m×nh ®Æt ra, giai cÊp chñ n« ®· lËp ra mét bé m¸y b¹o lùc trÊn ¸p ®ã lµ Nhµ n­íc. Nhµ n­íc ®Çu tiªn trong lÞch sö Nhµ n­íc chiÕm h÷u n« lÖ, lùc l­îng s¶n xuÊt kh«ng ngõng ph¸t triÓn h¬n n÷a cïng víi nã lµ sù thay thÕ c¸c Nhµ n­íc tiÕp theo sù ra ®êi: Nhµ n­íc phong kiÕn, Nhµ n­íc t­ s¶n, Nhµ n­íc x· héi - chñ nghÜa. Víi tÝnh c¸ch lµ mét bé phËn quan träng cña kiÕn tróc th­îng tÇng Nhµ n­íc bao giê còng ®­îc x©y dùng trªn mét c¬ së kinh tÕ nhÊt ®Þnh tuú thuéc vµo Nhµ n­íc lµ bé m¸y thèng trÞ cña giai cÊp nµo mµ ph©n biÖt c¸c kiÓu Nhµ n­íc kh¸c nhau. ThËt ra lÞch sö ®· chøng minh chøc n¨ng kinh tÕ cña Nhµ n­íc ®­îc ph«i thai ngay tõ buæi ban ®Çu. Khi Nhµ n­íc míi chØ võa xuÊt hiÖn, sau ®ã míi ®­îc nhËn thøc vµ øng dông vµo thùc tiÔn qu¶n lý kinh tÕ x· héi. + Trong thêi ®¹i chiÕm h÷u n« lÖ Nhµ n­íc chñ n« - hiÓu Nhµ n­íc ®Çu tiªn trong lÞch sö ®· trùc tiÕp dïng qyÒn lùc cña m×nh can thiÖp vµo viÖc ph©n phèi cña c¶i s¶n xuÊt ra. Thêi ®¹i nµy cña c¶i ®­îc s¶n xuÊt ra bëi nh÷ng ng­êi n« lÖ d­íi sù chØ huy ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña giai cÊp chñ n« nh­ng khèi l­îng cña c¶i Êy kh«ng ®­îc "ph©n phèi" mµ bÞ giai cÊp chñ n« chiÕm ®o¹t b»ng b¹o lùc, c¸c thñ ®o¹n b¹o lùc phi kinh tÕ ë ®©y ®­îc sö dông lµm c«ng cô ®Ó chiÕm ®o¹t c­ìng bøc kinh tÕ. + Trong thêi ®¹i phong kiÕn, Nhµ n­íc phong kiÕn kh«ng chØ can thiÖp vµo viÖc ph©n phèi cña c¶i mµ cßn ®øng ra tËp hîp lùc l­îng nh©n d©n x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, khuyÕn khÝch quan l¹i di d©n ®i më mang c¸c vïng ®Êt míi ®Ó ra chÝnh s¸ch ruéng ®Êt thÝch hîp víi tõng thêi kú. Nh×n chung ho¹t ®éng nµy diÔn ra mét c¸ch tù ph¸t. Tuy nhiªn trong sù kh¸c biÖt víi Nhµ n­íc phong kiÕn ph­¬ng T©y chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ ®­îc c¸c Nhµ n­íc phong kiÕn ph­¬ng §«ng nhËn thøc sím h¬n. Nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa: §©y lµ mét Nhµ n­íc kiÓu míi dùa trªn c¬ së t­ h÷u t­ nh©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt mµ cã nhiÖm vô b¶o vÖ së h÷u toµn d©n vµ c¸c h×nh thøc së h÷u hîp ph¸p kh¸c. Khi chñ nghÜa t­ b¶n ph¸t triÓn ®Õn giai ®o¹n tét cïng cña nã, giai ®o¹n chñ nghÜa ®Õ quèc khi mµ lùc l­îng s¶n xuÊt ®· ph¸t triÓn ë tr×nh ®é x· héi ho¸ t­¬ng ®èi cao th× quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n - chñ nghÜa dùa trªn nÒn së h÷u t­ nh©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­ ®· trë nªn m©u thuÉn kh«ng cßn phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt ®· ph¸t triÓn, v× vËy cÇn mét cuéc c¸ch m¹ng thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt, thay ®æi Nhµ n­íc. M©u thuÉn gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt biÓu hiÖn vÒ mÆt x· héi lµ m©u thuÉn gi÷a giai cÊp v« s¶n vµ giai cÊp t­ s¶n dÉn ®Õn ®Êu tranh xo¸ bá Nhµ n­íc t­ s¶n x©y dùng Nhµ n­íc x· héi - chñ nghÜa, Nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa cã c¬ së kinh tÕ lµ tæng thÓ c¸c quan hÖ s¶n xuÊt ®­îc dùa trªn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa d­íi sù l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n cã nhiÖm vô b¶o vÖ së h÷u toµn d©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt lµ c«ng cô b¶o vÖ vµ b¶o ®¶m sù giai cÊp c«ng nh©n, n«ng d©n, tri thøc x· héi chñ nghÜa. Thùc tÕ cho thÊy r»ng ®Çu nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû XX nh÷ng cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ næ ra th­êng xuyªn, ®Æc biÖt lµ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ thÕ giíi x¶y ra 1929 - 1930 ®· chøng tá r»ng "Bµn tay v« h×nh" kh«ng thÓ b¶o ®¶m nh÷ng ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn. H¬n n÷a tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt ph¸t triÓn ngµy cµng cao ®· chØ cho c¸c nhµ kinh tÕ häc thÊy r»ng cÇn cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ. Nh×n chung tÊt c¶ c¸c Nhµ n­íc ®· vµ ®ang tån t¹i trong lÞch sö x· héi loµi ng­êi: Nhµ n­íc chñ n«, Nhµ n­íc phong kiÕn, Nhµ n­íc t­ s¶n vµ Nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa, c¸c Nhµ n­íc ph­¬ng T©y vµ ph­¬ng §«ng kh«ng Nhµ n­íc nµo phi kinh tÕ, siªu kinh tÕ ®øng trªn hay bªn ngoµi nÒn kinh tÕ, sù ra ®êi vµ tån t¹i cña Nhµ n­íc bao giê còng cã nguån gèc tõ nguyªn nh©n kinh tÕ. §Õn l­ît m×nh bÊt kú mét ho¹t ®éng cña Nhµ n­íc còng hoÆc thóc ®Èy hoÆc k×m h·m sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ. Mçi thÓ chÕ kinh tÕ ®ßi hái cã mét kiÓu tæ chøc Nhµ n­íc riªng phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu cña nãm nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ trong thêi kú míi ph¸t sinh cã Nhµ n­íc chñ n«. NÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n cã Nhµ n­íc phong kiÕn. NÒn s¶n xuÊt lín theo ph­¬ng thøc ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ: Nhµ n­íc t­ s¶n cæ ®iÓn, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng: Nhµ n­íc t­ s¶n hiÖn ®¹i vµ c¸c Nhµ n­íc ®­¬ng ®¹i thuéc c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch kh¸c nhau. §Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. MÆc dï coi träng "Bµn tay v« h×nh" song A.Smith còng cho r»ng ®«i khi Nhµ n­íc còng cã nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ nhÊt ®Þnh, ®ã lµ trong tr­êng hîp c¸c nhiÖm vô kinh tÕ v­ît qu¸ kh¶ n¨ng cña mét doanh nghiÖp nh­ lµm ®­êng, x©y dùng bÕn c¶ng, ®µo c¸c con kªnh lín. Tr­êng ph¸i Keynes cho r»ng, sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo nÒn kinh tÕ sÏ kh¾c phôc ®­îc khñng ho¶ng thÊt nghiÖp t¹o ra sù æn ®Þnh cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. V× vËy Nhµ n­íc ph¶i tæ chøc bé m¸y Nhµ n­íc bæ sung hoµn thiÖn c¸c chøc n¨ng nhÖm vô cña Nhµ n­íc m×nh cho phï hîp víi sù vËn ®éng biÕn ®æi cña nÒn kinh tÕ mäi ho¹t ®éng ng­îc l¹i ®Òu dÉn ®Õn sù thay ®æi Nhµ n­íc nµy b»ng Nhµ n­íc kh¸c. 1.2 Kinh tế thị trường và kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. 1.2.1 Kinh tế thị trường Trong lịch sử phát triển của xã hội loại người đã chứng kiến các kiểu tổ chức kinh tế xã hội như kinh tế tự nhiên tự cấp, tự túc, kinh tế hàng hoá và kinh tế thị trường. Trong các hình thức kinh tế trên thì kinh tế thị trường là hình thức phát triển cao nhẩt. Kinh tế thị trường là hình thức phát triển cao hơn của kinh tế hàng hoá. Trong đó từ sản xuất đến tiêu dùng đều thông qua thị trường. Trong kinh tế thị trường thì các quan hệ kinh tế đều được tiền tệ hoá. Nền kinh tế thị trường lấy khu vực kinh tế tư nhân làm kinh tế chủ đạo. Những quyết định kinh tế đuợc thực hiện một cách phi tập trung bởi các cá nhân người tiêu dùng và các công ty nhà sản xuất. Việc định giá hàng hóa và phân bố các nguồn lực của nền kinh tế được cơ bản tiến hành theo quy luật cung cầu. Kinh tế hàng hoá vận hành theo cơ chế thị trường gọi là kinh tế thị trường. Cơ chế thị trường là việc nhà sản xuất với hành vi tối đa hoá lợi nhuận sẻ căn cứ vào giá cả thị trường để quyết định ba vấn đề sản xuất cái gì, sản xuất như thế nào, và sản xuất cho ai. Cơ chế thị trường là cách thức tự động phân bố tối ưu nguồn lực kinh tế. Đó là vì khi mổi nhà sản xuất đều căn cứ vào giá cả thị trường để quyết định sản xuất, thì sẻ không sản xuất thừa củng như sản xuất thiếu. Phúc lợi kinh tế được đảm bảo do không có tổn thất xã hội. Kinh tế thị trường và kinh tế hàng hoá có cùng nguồn gốc nhưng khác nhau về trình độ. Ưu điểm của kinh tế thị trường là bốn vấn đề: sản xuất cái gì, sản xuất cho ai, ai sản xuất, và sản xuất như thế nào được giải quyết rất hiệu quả. Trong nền kinh tế thị trường, nếu lượng cầu hàng hoá cao hơn lưọng cung, thì giá cả hàng hoá sẻ tăng lên, mức lợi nhuận theo đó mà tăng khuyến khích người sản xuất tăng lượng cung. Người sản xuất nào có cơ chế sản xuất hiệu quả hơn, thì củng có tỉ suất lợi nhuận cao hơn cho phép tăng quy mô sản xuất và do đó các nguồn lực sản xuất sẻ chảy về người sản xuất hiệu quả hơn. Những người có cơ chế sản xuất kém hiệu quả hơn theo đó mà bị đào thải ra khỏi thị trường. Tuy nhiên kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa không phải là vạn năng, bên cạnh mặt tích cực nó còn có mặt trái, có khuyết tật từ trong bản chất của nó do chế độ sở hửu tư nhân tư bản chủ nghĩa chi phối. Cùng với sự phát triển của lực lượng sản xuất, càng ngày mâu thuẩn của chủ nghĩa tư bản càng bộc lố sâu sắc, không giải quyết được các vấn đề của xã hội, làm tăng thêm tính bất công và bất ổn của xã hội, đào sâu thêm hố ngăn cách giữa người giàu và người nghèo. Hơn nữa trong điều kiện toàn cầu hoá hiên nay, nó càng ràng buộc các nước kém phát triển trong quỷ đạo bị lệ thuộc và bị bóc lột theo quan hệ “ trung tâm- ngoại vi”. Có thể nói nên kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa ngày nay là sự thống trị của một số ít nước lớn hay mốt số tập đoàn xuyên quốc gia đối với đa số các nước nghèo. Làm cho mâu thuẩn của các nước giàu và nghèo ngày càng tăng cao. Cơ chế phân bố nguồn lực trong nền kinh tế thị trường có thể dẫn tới bất bình đẳng. Đó là chưa kể vấn đề việc phân bố nguồn lực không hoàn toàn hiệu quả. Do một số nguyên nhân, giá cả có thể không linh hoạt trong các khoảng thời gian ngắn hạn khiến cho việc điều chỉnh cung cầu không suôn sẻ, dẩn tới có sự chênh lệch giữa cung và cầu. Gây nên hiên tượng lạm phát, thất nghiệp. Kinh tế thị trường có những đặc điểm chung: + Tính tự chủ cao trong sản xuất kinh doanh của các chủ thể kinh tế + Gía cả thị trường thì do thị trường quyết định + Cạnh tranh là tất yếu: là sự đấu tranh của các chủ thể kinh tế để đạt lợi ích tối đa. + Kinh tế chịu sự chi phối của những quy luật vốn có trong kinh tế: quy luật giá trị, quy luật m …..( trong kinh tế hàng hóa cạnh tranh là quy luật nhưng trong kinh tế thị trường cạnh tranh là môi trường. Chính vì thế mà, như C. Mác đã phân tích và dự báo, chủ nghĩa tư bản tất yếu phải nhường chỗ cho một phương thức sản xuất và chế độ mới văn minh hơn, nhân đạo hơn. Chủ nghĩa tư bản mặc dù đã và đang tìm mọi cách để tự điều chỉnh, tự thích nghi bằng cách phát triển "nền kinh tế thị trường hiện đại", "nền kinh tế thị trường xã hội", tạo ra "chủ nghĩa tư bản xã hội", "chủ nghĩa tư bản nhân dân", "nhà nước phúc lợi chung"..., tức là phải có sự can thiệp trực tiếp của nhà nước và cũng phải chăm lo vấn đề xã hội nhiều hơn, nhưng do mâu thuẫn từ trong bản chất của nó, chủ nghĩa tư bản không thể tự giải quyết được, có chăng nó chỉ tạm thời xoa dịu được chừng nào mâu thuẫn mà thôi. Nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa hiện đại đang ngày càng thể hiện xu hướng tự phủ định và tự tiến hóa để chuẩn bị chuyển sang giai đoạn hậu công nghiệp, theo xu hướng xã hội hóa. Đây là tất yếu khách quan, là quy luật phát triển của xã hội. Nhân loại muốn tiến lên, xã hội muốn phát triển thì dứt khoát không thể dừng lại ở kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa. 1.2.2 Kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa NÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN còng cã tÝnh chÊt chung cña nÒn kinh tÕ, nªn kinh tÕ vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt vèn cã cña KTTT nh­ quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung cÇu, quy luËt c¹nh tranh. ThÞ tr­êng cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc ph©n phèi c¸c nguån lùc kinh tÕ. Gi¸ c¶ do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh Nhµ n­íc thùc hiÖn ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m« ®Ó gi¶m bít nh÷ng thÊt b¹i cña thÞ tr­êng. Nh­ng bÊt cø nÒn KTTT nµo còng ho¹t ®éng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö-x· héi cña mét n­íc nhÊt ®Þnh nªn nã bÞ chi phèi bëi nh÷ng ®iÖu kiÖn lÞch sö vµ ®Æc biÖt lµ chÕ ®é x· héi cña n­íc ®ã, vµ do ®ã cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng ph©n biÖt víi nÒn KTTT cña c¸c n­íc kh¸c. NÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam cã nh÷ng ®Æc tr­ng sau ®©y. Thø nhÊt : NÒn kinh tÕ dùa trªn c¬ së c¬ cÊu ®a d¹ng vÒ h×nh thøc sì h÷u.Trong ®ã së h÷u Nhµ n­íc lµm chñ ®¹o. Do ®ã nÒn kinh tÕ gåm nhiÒu thµnh phÇn,trong ®ã kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o. Trong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta, thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o. ViÖc x¸c ®Þnh thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o lµ sù kh¸c biÖt cã tÝnh chÊt b¶n chÊt gi÷a kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa víi KTTT cña c¸c n­íc kh¸c. TÝnh ®Þnh h­íng XHCN cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta ®· quy ®Þnh kinh tÕ nhµ n­íc ph¶i gi÷ vai trß chñ ®¹o trong c¬ cÊu kinh tÕ. Thø hai : Trong nÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN, thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp, ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, ph©n phèi dùa trªn møc ®ãng gãp c¸c nguån lùc vµo s¶n xuÊt kinh doanh, ph©n phèi th«ng qua c¸c quü phóc lîi x· héi, trong ®ã ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng gi÷ vai trß nßng cèt, ®i ®«i víi chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt thu nhËp mét c¸ch hîp lý. Chóng ta kh«ng coi b×nh ®¼ng x· héi nh­ lµ mét trËt tù tù nhiªn, lµ ®iÒu kiÖn cña sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, mµ thùc hiÖn mçi b­íc t¨ng tr­ëng kinh tÕ g¾n liÒn víi c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi. Nh­ ®· biÕt, mçi chÕ ®é x· héi cã mét chÕ ®é ph©n phèi t­¬ng øng víi nã. ChÕ ®é ph©n phèi do quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ, tr­íc hÕt lµ quan hÖ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Ph©n phèi cã liªn quan ®Õn chÕ ®é x· héi, chÝnh trÞ. D­íi CNTB, viÖc ph©n phèi tu©n theo nguyªn t¾c gi¸ trÞ, ®èi víi ng­êi lao ®éng theo gi¸ trÞ søc lao ®éng. Nh­ vËy thu nhËp cña ng­êi lao ®éng chØ giíi h¹n ë gi¸ trÞ søc lao ®éng mµ th«i. Chñ nghÜa x· héi cã ®Æc tr­ng riªng vÒ sì h÷u, do ®ã chÕ ®é ph©n phèi còng cã ®Æc tr­ng riªng. Ph©n phèi theo lao ®éng lµ ®Æc tr­ng riªng cña chñ nghÜa x· héi. Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng kh«ng chØ giíi h¹n ë søc lao ®éng mµ nã ph¶i v­ît qua ®¹i l­îng ®ã, nã phô thuéc chñ yÕu vµo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta gåm nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. V× vËy cÇn thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp. ChØ cã nh­ vËy míi khai th¸c ®­îc kh¶ n¨ng c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, huy ®éng ®­îc mäi nguån lùc cña ®Êt n­íc vµo ph¸t triÓn kinh tÕ. Thø ba : ë n­íc ta, c¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ lµ CCTT cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN còng vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt kinh tÕ néi t¹i cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nãi chung, thÞ tr­êng cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc ph©n phèi nguån lùc kinh tÕ. Sù qu¶n lý nh»m h¹n chÕ, nh»m kh¾c phôc nh÷ng thÊt bai cña thÞ tr­êng, thùc hiÖn môc tiªu x· héi nh©n ®¹o mµ b¶n th©n thÞ tr­êng kh«ng thÓ lµm ®­îc. Thø t­ : NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta lµ nÒn kinh tÕ më, héi nhËp víi kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc, thÞ tr­êng trong n­íc g¾n víi thÞ tr­êng thÕ giíi, thùc hiÖn nh÷ng th«ng lÖ trong quan hÖ kinh tÕ thÕ giíi, nh­ng vÉn gi÷ ®­îc ®éc lËp chñ quyÒn vµ b¶o vÖ ®­îc lîi Ých quèc gia d©n téc trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngoai. Thùc ra ®©y kh«ng ph¶i lµ ®Æc tr­ng riªng cña kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng mµ lµ xu h­íng chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay chØ cã më cöa kinh tÕ héi nhËp vµo kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc míi thu hót ®­îc vèn, kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña n­íc ta, thùc hiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng theo kiÓu rót ng¾n. Thùc hiÖn më cöa kinh tÕ theo h­íng ®a ph­¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸. C¸c h×nh thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i h­íng m¹nh vÒ xuÊt khÈu, ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm kú møc s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶. 1.3. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vµ vai trß qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc ®èi víi nÒn kinh tÕ 1.3.1. Qu¸ tr×nh ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ë n­íc ta. 1.3.1.1 C¬ chÕ cò vµ nh÷ng khuyÕt tËt cña nã: C¬ chÕ cò: C¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liÖu bao cÊp cã nh÷ng ®Æc tr­ng: Nhµ n­íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ b»ng mÖnh lÖnh lµ chñ yÕu ®iÒu ®ã thÓ hiÖn ë sù chi tiÕt ho¸ c¸c nhiÖm vô do trung ­¬ng giao b»ng hÖ thèng chØ tiªu ph¸p lÖnh tõ mét trung t©m. C¸c c¬ quan hµnh chÝnh kinh tÕ can thiÖp qu¸ s©u vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së nh­ng l¹i kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm g× vÒ mÆt vËt chÊt ®èi víi c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh. Bá qua quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ kÐm qu¶n lý nÒn kinh tÕ vµ kÕ ho¹ch ho¸ b»ng chÕ ®é cÊp ph¸t vµ giao nép s¶n phÈm, quan hÖ hiÖn vËt lµ chñ yÕu. Do ®ã h¹ch to¸n kinh tÕ chØ lµ h×nh thøc chÕ ®é bao cÊp ®­îc thùc hiÖn d­íc c¸c h×nh thøc bao cÊp qua gi¸, bao cÊp qua tiÒn l­¬ng hiÖn vËt (chÕ ®é tem phiÕu) vµ bao cÊp qua cÊp ph¸t vèn cña ng©n s¸ch mµ kh«ng rµng buéc vËt chÊt ®èi víi ng­êi ®­îc cÊp ph¸t vèn. Bé m¸y qu¶n lý rÊt cång kÒnh bé m¸y c¸n bé kÐm, qu¶n lý kh«ng th¹o chuyªn m«n nghiÖp vô nh­ng phong c¸ch th× quan liªu cöa quyÒn. C¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· tÝch gãp nh÷ng xu h­íng tiªu cùc lµm n¶y sinh sù tr× trÖ, h×nh thµnh c¬ chÕ k×m ho·m, sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. - Nh÷ng khuyÕt tËt cña c¬ chÕ cò: C¬ chÕ qu¶n lý cò béc lé nh÷ng nh­îc ®iÓm c¬ b¶n lµ nã thiÕu ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn ®iÒu nµy thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt h¹n chÕ n÷a: Mét lµ, c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung kh«ng g¾n chÆt ng­êi lao ®éng víi t­ liÖu s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm hä lµm ra, viÖc s¶n xuÊt tèt hay xÊu kh«ng liªn quan g× ®Õn quyÒn lîi cña hä bëi thÕ hä ch¼ng quan t©m ®Õn s¶n xuÊt, s¶n xuÊt trë nªn thiÕu ®éng lùc ph¸t triÓn, lµm mÊt tÝnh s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng. Hai lµ, v× s¶n xuÊt vµ tiªu s¶n phÈm theo mÖnh lÖnh cña cÊp trªn nªn ng­êi lao ®éng vµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu, øng dông c¸c thµnh tùu míi cña khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ bëi vËy c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña nÒn kinh tÕ vèn dÜ ®· l¹c hËu l¹i ngµy cµng l¹c hËu h¬n. Ba lµ, còng v× lµm theo kÕ ho¹ch vµ mÖnh lÖnh cña cÊp trªn nªn ng­êi lao ®éng vµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt hoµn toµn thô ®éng, tÝnh s¸ng t¹o cña hä ngµy cµng bÞ thui chét. Nh÷ng hËu qu¶ cña c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· ®Èy nÒn kinh tÕ n­íc ta l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng hÕt søc trÇm träng suèt mét thêi gian dµi tõ cuèi nh÷ng n¨m 70 vµ gÇn hÕt thËp kû 80 cña thÕ kû nµy. C¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· tÝch gãp nh÷ng xu h­íng tiªu cùc lµm n¶y sinh sù tr× trÖ h×nh thµnh c¬ chÕ k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i ®æi míi s©u s¾c c¬ chÕ ®ã. Ph­¬ng h­íng c¬ b¶n cña sù ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ë n­íc ta ®· ®­îc ®¹i héi VI cña §¶ng x¸c ®Þnh vµ tiÕp tôc ®¹i héi VII cña §¶ng kh¼ng ®Þnh: "TiÕp tôc xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp h×nh thµnh ®ång bé vµ vËn hµnh cã hiÖu qu¶ c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. 1.3.1.2 Qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ cò sang c¬ chÕ mí: §¹i héi lÇn thø VI cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam (th¸ng 12/1996) ®· ®Ò ra ®­êng lèi ®æi míi kinh tÕ - x· héi. §©y thùc sù lµ mét cuéc c¸ch m¹ng s©u s¾c ®­îc tiÕn hµnh ®ång thêi trªn ba lÜnh vùc: Mét lµ, chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch ¸p ®Æt déi tõ trªn xuèng mÊt tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o, mÊt ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ sang nÒn kinh tÕ tù do s¶n xuÊt kinh doanh, tù do c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, tù ph¶i nç lùc v­¬n lªn ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o cña n­êng lao ®éng, hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt. Hai lµ, chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ tËp thÓ mang nÆng tÝnh tù nhiªn hiÖn vËt tù cung, tù cÊp sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ: thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc, thµnh phÇn kinh tÕ hîp t¸c, thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc, thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ, thµnh phÇn kinh tÕ T­ b¶n t­ nh©n. Thùc hiÖn mäi c«ng nh©n ®­îc tù do kinh doanh theo ph¸p luËt, tù lùa chän h×nh thøc kinh tÕ vµ ®­îc ph¸p luËt b¶o hé quyÒn sëh÷u vµ thu nhËp hîp ph¸p mäi ®¬n vÞ kinh tÕ kh«ng kh¸c biÖt quan hÖ së h÷u vµ h×nh thøc tæ chøc ®Òu b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt. Ba lµ, chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tõ tr¹ng th¸i khÐp kÝn ngo¹i th­¬ng chñ yÕu víi Liªn X« vµ c¸c n­íc x· héi chñ ngi· kh¸c sang mét nÒn kinh tÕ míi ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph­¬ng ho¸ quan hÖ ®èi ngoÞa tõng b­íc héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ trªn thÕ giíi nh»m khai th¸c vµ ph¸t huy tèi ®a mäi nguån lùc trong n­íc ®i ®«i víi viÖc ra søc tranh thñ vèn, c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng bªn ngoµi, kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i, giµnh vÞ trÝ ngµy cµng cã ý nghÜa trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ... phï hîp víi ®iÒu kiÖn më réng kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta. Vµ nã cßn gãp phÇn lµm nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn thÓ chÕ chÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn ®Êt n­íc vµ quan hÖ giao l­u hîp t¸c víi bªn ngoµi (xu h­íng ph¸t triÓn chung kinh tÕ thÕ giíi lµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi n­íc, kh«ng thÓ t¸ch rêi sù ph¸t triÓn vµ hoµ nhËp quèc tÕ). Trªn c¬ së ®ã vai trß qu¶n lý cña Nhµ n­íc còng chuyÓn tõ qu¶n lý trùc tiÕp: Nhµ n­íc can thiÖp s©u vµo ho¹t ®éng kinh tÕ cô thÓ sang qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ thùc hiÖn b»ng ph¸t luËt vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt cã hiÖu lùc. 2. Môc tiªu vµ c¸c chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n­íc 2.1 C¸c môc tiªu * Môc tiªu ph©n bè nguån lùc cã hiÖu qu¶. Muèn ph©n bè sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lùc Nhµ n­íc ph¶i dùa vµo c«ng cô kÕ ho¹ch ®Ó ho¹ch ®Þnh sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Th«ng qua c«ng cô nµy, Nhµ n­íc cã thÓ n¾m ®­îc nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn møc cung vµ møc cÇu, tr¹ng th¸i nÒn kinh tÕ c¸c vïng trong c¶ n­íc ®Ó tõ ®ã ph©n bæ nguån lùc Nhµ n­íc: vèn, lao ®éng...cho phï hîp víi tõng vïng vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó tõ ®ã n©ng cao s¶n l­îng thùc tÕ t­¬ng øng víi møc s¶n l­îng tiÒm n¨ng, t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng vµ æn ®Þnh. Nhê c«ng cô nµy mµ ChÝnh phñ kh¼ng ®Þnh ®­îc ý ®å cña m×nh trong nhiÒu lÜnh vùc:x©y dùng c«ng tr×nh c«ng céng, yhÝc ®Èy sù ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt... vµ gi¶m bít nh÷ng rñi ro ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ, ®¶m b¶o c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ chung ®Ó tõ ®ã thùc hiÖn ®­îc môc tiªu ngµy cµng tèt. * Môc tiªu ph©n bè c«ng b»ng s¶n phÈm lµm ra vµ gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò x· héi. §Ó ®¶m b¶o ph©n phèi c«ng b»ng vµ gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò x· héi, Nhµ n­íc cÇn sö dông c¸c c«ng cô luËt ph¸p ®iÒu tiÕt thu nhËp b¶o hé vµ gi¸o dôc n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ d©n téc vµ céng ®ång trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. C¸c biÖn ph¸p can thiÖp cña Nhµ n­íc cã thÓ lµ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp b»ng c¸c c«ng cô kh¸c nhau. §èi víi c¸c vÊn ®Ò x· héi cÇn cã chÝnh s¸ch thiÕt thùc phï hîp víi tõng ®iÒu kiÖn: thanh to¸n n¹n mï ch÷, trî cÊp ph©n phèi l¹i, b¶o hiÓm ph¸t triÓn c«ng nghÖ, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp, ng¨n chÆn vµ gi¶m « nhiÔm m«i tr­êng ë thµnh phè vµ c¸c khu c«ng nghiÖp... * Môc tiªu æn ®Þnh vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. T¨ng nhanh kh¶ n¨ng vµ tiÒm lùc tµi chÝnh cña ®Êt n­íc, lµnh m¹nh ho¸ nÒn tµi chÝnh quèc gia, ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong n­íc, kinh tÕ quèc doanh ®ãng vai trß chñ ®¹o. Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. KhuyÕn khÝch ph¸t minh s¸ng kiÕn vµ sö dông nguån lùc chÊt x¸m tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm míi, c¹nh tranh lµnh m¹nh, chèng ®éc quyÒn. Thóc ®Èy thÞ tr­êng ph¸t triÓn toµn diÖn tÊt c¶ c¸c yÕu tè (lao ®éng, vèn, kü thuËt, ®Êt ®ai,...) trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc vµ trong mäi kh«ng gian. MÆt kh¸c më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i, më réng thÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu, ph¸t triÓn m¹nh du lÞch vµ c¸c dÞch vô thu ngo¹i tÖ nh»m thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi... * B¶o vÖ v÷ng ch¾c ®éc lËp chñ quyÒn, toµn vÑn l·nh thæ vµ an ninh Tæ quèc. 2.2 C¸c chøc n¨ng qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ cña Nhµ n­íc. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, Nhµ n­íc ®­îc quan niÖm víi t­ c¸ch lµ c¬ quan quyÒn lùc chÝnh trÞ b¶o vÖ lîi Ých cña toµn d©n vµ lµ chñ së h÷u ®¹i diÖn cho toµn d©n ®èi víi tµi s¶n quèc gia. Do ®ã, Nhµ n­íc cÇn thùc hiÖn ®óng c¸c chøc n¨ng chñ yÕu trong lÜnh vùc qu¶n lý vÒ kinh tÕ. * §Þnh ra khu«n khæ ph¸p luËt cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nhµ n­íc ®Æt ra c¸c khung ph¸p luËt, ®Ò ra hÖ thèng ph¸p lý, trªn c¬ së ®ã ®Æt ra nh÷ng ®iÒu luËt c¬ b¶n vÒ quyÒn së h÷u tµi s¶n vµ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng, quy ®Þnh ho¹t ®éng kinh tÕ mµ c¸c doanh nghiÖp vµ ng­êi tiªu dïng trong mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¶i tu©n theo. C¸c khung ph¸p luËt ®ã ph¶i ®¶m b¶o ®­îc tÝnh d©n chñ sù b×nh ®¼ng c¸c c¬ may ®Ó mäi c«ng d©n cã thÓ tham gia c¸c ho¹t ®éng thÞ tr­êng mµ kh«ng bÞ ai ng¨n c¶n. Ngoµi ra, ChÝnh phñ còng nh­ chÝnh quyÒn c¸c cÊp cßn lËp nªn mét hÖ thèng c¸c quy ®Þnh chi tiÕt nh»m t¹o nªn mét m«i tr­êng thuËn lîi, lµnh m¹nh vµ t¹o nªn hµnh lang an toµn cho sù ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi. §èi víi ViÖt nam, do hÖ thèng ho¹t ®éng kinh tÕ cßn ®¬n s¬, ch­a t¹o ®­îc m«i tr­êng kinh doanh lµnh m¹nh nªn chøc n¨ng nµy ch­a ®­îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ. Do ®ã, chóng ta cÇn ®æi míi viÖc x©y dùng , ban hµnh vµ thùc thi luËt ph¸p ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ x· héi theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, b¶o ®¶m tÝnh hÖ thèng cña luËt vµ c¸c v¨n b¶n d­íi luËt, chó ý ®Õn luËt ph¸p vµ c¸c th«ng lÖ quèc tÕ, khÈn tr­¬ng x©y dùng vµ ban hµnh hÖ thèng luËt kinh tÕ, luËt b¶o vÖ m«i tr­êng...vµ phæ cËp cho toµn d©n. * æn ®Þnh vµ c¶i thiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Bµn tay v« h×nh cña c¬ chÕ thÞ tr­êng cã thÓ t¹o ra nhiÒu yÕu tè cho nÒn kinh tÕ nh­ng nã còng kh«ng tr¸nh khái chu kú kinh doanh dÉn tíi l¹m ph¸t, thÊt nghiÖp. NÕu Nhµ n­íc bu«ng láng cho thÞ tr­êng vËn ®éng th× biÕn ®éng ®ã rÊt râ, ch¼ng h¹n thêi kú siªu l¹m ph¸t ë §øc n¨m 20 hay thêi ®¹i suy tho¸i cña Mü nh÷ng n¨m 30. Nh÷ng kinh nghiÖm ®ã ®· gióp chóng ta nhËn ra mét ®iÒu bæ Ých r»ng Nhµ n­íc XHCN cÇn ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó kiÓm so¸t vµ ng¨n chÆn nh÷ng th¨ng trÇm cña cña chu kú kinh doanh th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ nh­ chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®Ó lµm gi¶m biªn ®é dao ®éng cña chu kú kinh doanh, h¹n chÕ thÊt nghiÖp l¹m ph¸t. ¥ n­íc ta ChÝnh phñ cÇn hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho c¬ chÕ thÞ tr­êng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, sö dông chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ t¸c ®éng cã lîi ®Õn s¶n l­îng, viÖc lµm, thu nhËp vµ gi¸ c¶, t¹o nªn sù ph¸t triÓn nhÞp nhµng, n¨ng ®éng cña nÒn kinh tÕ. * Chøc n¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ. C¬ chÕ thÞ tr­êng cã thÓ dÉn tíi mét sè thÊt b¹i, lµm gi¶m hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Do ®ã Nhµ n­íc cÇn ph©n bæ tµi nguyªn vµ nguån lùc sao cho ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ, ng¨n chÆn nh÷ng hµnh ®éng bÊt chÊp luËt lÖ, nh÷ng t­ t­ëng c¹nh t._.