Vai trò của tri trong đời sống xã hội

Môc lôc Lêi më ®Çu ………………………………………………………………1 1. kh¸I niÖm tri thøc vµ kÕt cÊu cña nã ……………………...2 a) Kh¸i niÖm tri thøc………………………………………………………...2 b) KÕt cÊu cña tri thøc……………………………………………………….2 2. vai trß cña tri thøc víi ho¹t ®éng cña con ng­êi ……………………………………………………………………………...4 a) VÒ mÆt vËt chÊt…………………………………………………………..4 b) VÒ mÆt tinh thÇn………………………………………………………….5 c) HiÖu qu¶ t­ duy ………………………………………………………….5 3. Vai trß cña tri thøc víi ho¹t ®éng x· héi ……………..6 a) Tri thøc vµ triÓn väng ra ®êi mét x· héi míi: x· héi giµu cã - c«ng b»ng - v¨n minh - d©n chñ………………………………………………………….6 b) Tri thøc trong viÖc øng dông c¸c ph¸t minh s¸ng chÕ trong c¸c lÜnh vùc: sinh häc, c«ng nghÖ, m«i tr­êng, th«ng tin liªn l¹c, giao th«ng vËn t¶i ……………………………………………………………………………….7 4. Vai trß cña tri thøc víi ph¸t triÓn kinh tÕ ......................7 a) Tri thức là động lực nâng cao sức sản xuất và thực hiện sự tăng trưởng kinh tế ……………………………………………………………………….7 b) Các đặc trưng cơ bản ……………………………………………………..8 c) Những chuyển biến trong nền kinh tế ……………………………………9 5. KẾT LUẬN ……………………………………………………………..11 6. danh môc tµi liÖu tham kh¶o ……………………………….13 Lêi më ®Çu Chóng ta ®ang b­íc vµo thêi ®¹i “Tri thøc lín” v« cïng míi mÎ. Tri thøc víi hÖ thèng “Tri thøc lín” lÊy khoa häc kÜ thuËt vµ v¨n ho¸ t­ t­ëng lµm chñ thÓ, ®· gi÷ vai trß chñ ®¹o trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn v¨n minh x· héi loµi ng­êi. Trong kho¶ng 50 n¨m trë l¹i ®©y, nh÷ng ph¸t minh khoa häc kÜ thuËt vµ nh÷ng thµnh tùu vÒ v¨n ho¸ t­ t­ëng do loµi ng­êi s¸ng t¹o ra cßn nhiÒu h¬n kÕt qu¶ mµ loµi ng­êi ®· ®¹t ®­îc trong kho¶ng 3000 n¨m tr­íc. L­îng tri thøc t¨ng nh­ vò b·o, khèi l­îng th«ng tin cø 10 n¨m thËm chÝ cã lÜnh vùc chØ 5 n¨m l¹i t¨ng lªn gÊp ®«i. Cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp vµ nÒn v¨n minh c«ng nghiÖp 200 n¨m tr­íc ®· lµm cho søc s¶n xuÊt x· héi t¨ng 100 lÇn, vËy mµ vi ®iÖn tö, vi kÜ thuËt, vi tuÇn hoµn, vi m¹ch chØ trong vßng 10 n¨m trë l¹i ®©y ®· lµm cho søc s¶n xuÊt t¨ng mét triÖu lÇn. Trong sù t¨ng tr­ëng nhanh chãng, tæng s¶n phÈm quèc d©n toµn cÇu (GNP) tõ 5% ë ®Çu thÕ kû XX lªn tíi 85% ë ®Çu thÕ kû XXI nµy vµ tri thøc ®· trë thµnh nguån cña c¶i chÝnh cña x· héi vµ ®éng lùc chñ yÕu cña v¨n minh. Do søc s¶n xuÊt tri thøc (khoa häc, kü thuËt, v¨n ho¸) ë thÕ kû XX ph¸t triÓn cùc mau lÑ, tri thøc ®· biÕn kh«ng thµnh cã, trë thµnh søc ®Èy sè mét, søc s¶n xuÊt sè mét trong sù tiÕn bé cña x· héi loµi ng­êi. ChÝnh v× vËy, chóng ta cã ®ñ lÝ do ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng x· héi loµi ng­êi ®ang tiÕn tíi. X· héi tri nghiÖp vµ nÒn v¨n minh nh©n lo¹i ®ang tiÕn tíi nÒn v¨n minh tri thøc. Sau ®©y, chóng ta sÏ cïng lµm râ h¬n vai trß to lín mµ tri thøc mang l¹i cho con ng­êi, x· héi vµ nhÊt lµ víi sù ph¸t triÓn cùc mau lÑ cña nÒn kinh tÕ nh­ hiÖn nay. 1. Kh¸i niÖm tri thøc vµ kÕt cÊu cña nã: a) Kh¸i niÖm tri thøc: - Tri thøc lµ s¶n phÈm cña ho¹t ®éng trÝ tuÖ cña con ng­êi. V× vËy lµ s¶n phÈm quý b¸u nhÊt cña con ng­êi. §iÓm kh¸c biÖt lín nhÊt gi÷a ng­êi vµ ®éng vËt lµ ë chç con ng­êi cã kh¶ n¨ng tÝch luü kinh nghiÖm, h×nh thµnh tri thøc. Cã thÓ nãi kÓ tõ khi loµi ng­êi xuÊt hiÖn trªn Tr¸i §Êt lµ b¾t ®Çu cã tri thøc vµ cïng víi sù tiÕn ho¸ cña loµi ng­êi, tri thøc ®­îc tÝch luü, ph¸t triÓn vµ nh©n lªn m·i m·i. LÞch sö v¨n minh cña loµi ng­êi chÝnh lµ do tri thøc ®an bÖn mµ thµnh. Nhê cã qu¸ tr×nh lÜnh héi, tÝch luü, sö dông vµ truyÒn thô tri thøc ®· lµm cho con ng­êi v­ît lªn trªn mu«n loµi, ®øng ë ®Ønh cao cña bËc thang tiÕn ho¸. Nhµ triÕt häc næi tiÕng Anh Kark Popper ®· nãi: “Gi¶ dô nh©n lo¹i bÞ mÐt tai n¹n khñng khiÕp nµo ®ã, toµn bé hÖ thèng kÜ thuËt cña h×nh th¸i vËt chÊt ®Òu bÞ tiªu huû s¹ch, chØ cßn l¹i hÖ thèng tri thøc cña h×nh th¸i tinh thÇn nh­ th­ viÖn ch¼ng h¹n víi kh¶ n¨ng häc tËp cña con ng­êi, th× sau mét qu¸ tr×nh phÊn ®Êu gian khæ, con ng­êi l¹i vÉn cã thÓ t¸i t¹o v¨n minh, tiÕp tôc tiÕn lªn ë mét tr×nh ®é kh¸ cao”. Qua ®©y ta cã thÓ thÊy râ vai trß cña tri thøc trong lÞch sö v¨n minh, tri thøc lµ tµi s¶n quý b¸u nhÊt cña loµi ng­êi vµ s¸ch vë lµ bËc thang cña sù tiÕn bé loµi ng­êi. - Thêi kú nguyªn thuû, tri thøc ®­îc tÝch luü rÊt Ýt, mét sè Ýt th«ng tin ®­îc øng dông vµo s¶n xuÊt, yÕu tè s¶n xuÊt chØ lµ ®Êt ®ai vµ søc lao ®éng. DÇn dÇn, kü thuËt ph¸t triÓn, tri thøc ®­îc tÝch luü t­¬ng ®èi nhiÒu, mét l­îng trung b×nh th«ng tin ®­îc øng dông vµo s¶n xuÊt, tri thøc ®­îc dïng nh­ng vÉn cßn t­¬ng ®èi Ýt, ®­îc dïng gi¸n tiÕp v¶o s¶n xuÊt, kü thuËt. Vµ ®Õn thêi kú bïng næ th«ng tin c¸c ph¸t minh s¸ng chÕ, c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, mét l­îng siªu lín th«ng tin ®­îc øng dông trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt, khoa häc vµ kÜ thuËt lµ søc s¶n xuÊt hµng ®Çu. Do vËy, tri thøc lµ nhËn thøc vµ kinh nghiÖm mµ loµi ng­êi thu ®­îc trong qu¸ tr×nh c¶i t¹o thÕ giíi. b) KÕt cÊu cña tri thøc: - Sù giao thoa hiÖn nay gi÷a c¸c bé m«n x· héi lµ mét xu thÕ thÕ giíi lín kh«ng cã c¸ch g× ng¨n c¶n næi. Xu thÕ Êy ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng tri thøc c¬ së s©u réng vµ v÷ng ch¾c chØ cã nh­ vËy míi cã thÓ hoµ nhËp c¸c bé m«n khoa häc. Ch¼ng h¹n, sù ph¸t triÓn cña ®Þa chÊt häc tr­íc sau tr¶i qua ba lÇn ®ét ph¸ quan träng: LÇn thø nhÊt ®­a sinh häc vµo trong ®Þa chÊt häc c¨n cø vµo sù tiÕn ho¸ cña sinh vËt cæ ®¹i x¸c ®Þnh thø tù tr­íc sau cña ®Þa tÇng, h×nh thµnh “quan ®iÓm ®Þa sinh häc”. LÇn thø hai ®­a ho¸ häc vµo trong ®Þa chÊt häc, ph©n tÝch cÊu t¹o ho¸ häc vµ sù biÕn ®æi ho¸ häc cña c¸c bé phËn Tr¸i §Êt h×nh thµnh “quan ®iÓm ®Þa ho¸ häc. LÇn thø ba ®­a vËt lÝ häc vµo trong ®Þa chÊt häc, nghiªn cøu sù biÕn ®æi cña Tr¸i §Êt th«ng qua cÊu t¹o vµ c¸c qu¸ tr×nh vËt lÝ trong lßng Tr¸i §Êt, h×nh thµnh “quan ®iÓm ®Þa vËt lÝ”.C¸c b¹n thö t­ëng t­îng nÕu nh­ nhµ nghiªn cøu ®Þa chÊt häc kh«ng ®ång thêi cã nh÷ng tri thøc c¬ së v÷ng ch¾c vÒ sinh häc, ho¸ häc, vËt lÝ häc th× lµm sao cã thÓ øng dông lý luËn vµ kÜ thuËt cña sinh häc, ho¸ häc, vËt lÝ häc vµ ®Þa chÊt häc, tõ ®ã ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña ®Þa chÊt häc? Râ rµng, ë ®©y ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng tri thøc cë së réng vµ s©u. - Kh«ng cã tri thøc chuyªn m«n s©u s¾c dÜ nhiªn kh«ng thÓ trë thµnh nh©n tµi kiÖt xuÊt trong lÜnh vùc chuyªn m«n ®ã ®­îc. ThÕ nh­ng, mét trong nh÷ng ®Æc tr­ng quan träng cña sù ph¸t triÓn tri thøc hiÖn ®¹i lµ tÝnh tæng hîp. §Æc tr­ng nµy ®ßi hái kÕt cÊu tri thøc kh«ng thÓ chØ bã hÑp ë mét lÜnh vùc chuyªn m«n nµo ®ã mµ ph¶i võa cã tÇm s©u võa cã bÒ réng, kÕt hîp gi÷a s©u vµ réng. - Trong cuéc sèng cã rÊt nhiÒu sù kiÖn cho thÊy r»ng n¾m v÷ng thªm mét lÜnh vùc tri thøc vµ kinh nghiÖm phong phó cµng dÔ dµng n¶y sinh trong trÝ ãc nh÷ng liªn t­ëng míi vµ nh÷ng ý t­ëng ®éc ®¸o h¬n so víi nh÷ng ng­êi chØ cã mét lo¹i tri thøc vµ kinh nghiÖm. Mét ng­êi cã t­¬ng ®èi nhiÒu tri thøc vÒ cÊu t¹o kh«ng gian th× trÝ t­ëng t­îng kh«ng gian m¹nh mÏ h¬n vµ phong phó h¬n rÊt nhiÒu so víi nh÷ng ng­êi chØ biÕt chØ nh×n thÊy h×nh häc ph¼ng, chØ cã nh÷ng tri thøc vÒ cÊu tróc hai mÆt mµ th«i. NÕu chØ bã hÑp trong viÖc nghiªn cøu mét lÜnh vùc chuyªn m«n h¹n chÕ, tri thøc còng chØ ®ãng khung ë ®ã, sÏ rÊt khã v­¬n dµi t­ duy cña m×nh sang c¸c lÜnh vùc kh¸c, ®ång thêi hÊp thô nh÷ng kiÕn thøc, nh÷ng chÊt dinh d­ìng, nh÷ng gîi më b¾t ngê tõ c¸c lÜnh vùc khoa häc Êy. V× thÕ, nh÷ng nhµ khoa häc cã nh÷ng cèng hiÕn ®éc ®¸o ®Òu lµ nh÷ng con ng­êi cã diÖn tri thøc réng vµ ®a d¹ng.  - KiÓu m¹ng nhÖn: M« h×nh kÕt cÊu tri thøc nµy lÊy tri thøc chuyªn m«n cña m×nh lµm trung t©m, cßn nh÷ng tri thøc lÝ luËn øng dông gÇn víi chuyªn m«n, trùc tiÕp t¸c dông ®Õn chuyªn m«n th× xem nh­ nh÷ng nót m¹ng, sau n÷a ®Õn c¸c tri thøc t­¬ng ®èi xa chuyªn m«n, gi¸n tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn chuyªn m«n th× xem nh­ ngo¹i vi m¹ng. Nh­ thÕ sÏ t¹o thµnh mét kÕt cÊu tri thøc kiÓu m¹ng nhÖn tõ trung t©m to¶ ra xung quanh. §Æc ®iÓm chñ yÕu cña kÕt cÊu tri thøc kiÓu nµy lµ thiªn vÒ ®Þa vÞ h¹t nh©n cña tri thøc chuyªn m«n, nhÊn m¹nh ®Õn viÖc ph¸t huy t¸c dông cña tri thøc chuyªn m«n. - KiÓu b¶o th¸p: M« h×nh kÕt cÊu tri thøc nµy ®­îc x©y dùng trªn c¬ së x¸c ®Þnh môc tiªu, chia tri thøc ra thµnh 4 tÇng: tri thøc c¬ së chung, tri thøc c¬ së chuyªn m«n, tri thøc chuyªn m«n vµ tri thøc chuyªn m«n chñ yÕu, theo thø tù tõ d­íi lªn, gièng nh­ mét h×nh b¶o th¸p. §Æc ®iÓm cña m« h×nh nµy thiªn vÒ viÖc coi träng bÒ réng cña tri thøc c¬ së, chó ý tÇm s©u cña tri thøc chuyªn m«n, nhÊn m¹nh môc tiªu râ rµng, ra søc phÊn ®Êu, båi bæ tri thøc, cuèi cïng ®Õn thµnh c«ng. - KiÓu bøc rÌm: M« h×nh kÕt cÊu tri thøc nµy nhÊn m¹nh sù tæ hîp h÷u c¬ gi÷a kÕt cÊu tri thøc c¸ thÓ víi kÕt cÊu tri thøc tËp thÓ, thÓ hiÖn t×nh h×nh ph©n bè tri thøc cña c¸c thµnh viªn cña c¸c tÇng bËc kh¸c nhau. TÊt c¶ ®an xen, phèi hîp, thèng nhÊt phñ kÝn suèt tõ trªn xuèng d­íi ch¼ng kh¸c g× mét bøc rÌm. Tãm l¹i, ®Æc ®iÓm cña kÕt cÊu tri thøc nµy thÓ hiÖn tÝnh thèng nhÊt h÷u c¬ gi÷a kÕt cÊu tri thøc c¸ thÓ vµ tËp thÓ còng nh­ gi÷a sù kh¸c biÖt vÒ kÕt cÊu tri thøc cña nh©n tµi. 2. Vai trß cña tri thøc víi ho¹t ®éng cña con ng­êi: a) VÒ mÆt vËt chÊt: - Nhê cã tri thøc gióp ph¸t triÓn kinh tÕ, c¶i tiÕn c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt lµm n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng cao, mäi ng­êi cã viÖc lµm æn ®Þnh víi møc sèng cao h¬n, ®êi sèng vËt chÊt còng nhê ®ã ®­îc c¶i thiÖn mét b­íc ®¸ng kÓ. Nhu cÇu ¨n mÆc, ë, ®i l¹i ®­îc ®¸p øng ngµy mét tèt h¬n. C¸c trung t©m dÞch vô ra ®êi ngµy cµng nhiÒu, c¹nh tranh nhau s½n sµng phôc vô mäi ng­êi mét c¸ch ®Çy ®ñ nhÊt. Nh­ giê ®©y ta cã thÓ ngåi ngay t¹i nhµ vµ chØ víi mét cuéc ®iÖn tho¹i sÏ ®­îc phôc vô tËn nhµ. Sù ra ®êi ngµy cµng nhiÒu cña c¸c cöa hµng, siªu thÞ víi kh¶ n¨ng s¸ng t¹o c¸ch thøc bu«n b¸n phï hîp víi nhu cÇu cña kh¸ch hµng còng lµm mäi ng­êi tho¶i m¸i vµ v× ®ã chó träng ch¨m sãc b¶n th©n m×nh h¬n nh­ nhu cÇu ¨n uèng, lµm ®Ñp,… Tãm l¹i, tri thøc ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc t¹o ra cña c¶i vËt chÊt phôc vô con ng­êi vµ con ng­êi lu«n kh«ng ngõng s¸ng t¹o, sö dông tri thøc ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt phôc vô cho chÝnh lîi Ých cña m×nh. b) VÒ mÆt tinh thÇn: - Trong lÜnh vùc s¸ng t¹o v¨n ho¸ mµ ë ®ã con ng­êi cã vÞ trÝ quan träng, ph¶i tr­íc tiªn ®Õn lÜnh vùc gi¸o dôc, ®µo t¹o. Trung Quèc vèn ®­îc xem lµ c¸i n«i cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i, ®· ph¸t minh s¸ng chÕ ra nhiÒu c«ng nghÖ cã c¬ së khoa häc cÇn thiÕt cho mét cuéc c¸ch m¹ng cã gi¸ trÞ c«ng nghiÖp, nh­ng ®Õn nay vÉn chÞu sù l¹c hËu sau nhiÒu n­íc ch©u ¢u. Trong khi ®ã còng ë ch©u A, ng­êi ta th­êng nãi ®Õn n­íc NhËt, mét n­íc ch¼ng cã ph¸t minh s¸ng chÕ g× lín còng xuÊt ph¸t ®iÓm tõ mét n­íc l¹c hËu ë ch©u A, nh­ng nhê chÝnh s¸ch më cöa sím víi thÕ giíi, cã ý thøc häc tËp vµ nhËp khÈu c«ng nghÖ míi tõ ph­¬ng T©y nªn ®· trë thµnh mét n­íc cã nÒn c«ng nghiÖp rÊt ph¸t triÓn. Qua ®ã cho thÊy ®éi ngò tri thøc kh«ng chØ t¸c ®éng vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn gi¸o dôc, ®µo t¹o mµ b¶n th©n gi¸o dôc ®µo t¹o còng t¸c ®éng ®Õn viÖc ph¸t triÓn ®éi ngò tri thøc. §ã lµ hai mÆt cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi nhau. Cho nªn khi nãi con ng­êi cã tr¸ch nhiÖm quan träng víi sù nghiÖp gi¸o dôc còng chÝnh lµ tr¸ch nhiÖm víi b¶n th©n sù nghiÖp ph¸t triÓn cña ®éi ngò tri thøc. - Khi nãi ®Õn vai trß ®éi ngò tri thøc trong s¸ng t¹o v¨n ho¸, gi÷ v÷ng nÒn t¶ng tinh thÇn x· héi vµ ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc th× kh«ng ph¶i chØ thÊy tri thøc míi cã vai trß s¸ng t¹o v¨n ho¸ mµ chØ lµ muèn nhÊn m¹nh vai trß quan träng cña con ng­êi trong sù nghiÖp s¸ng t¹o v¨n hãa. V× thÕ, chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· kh¼ng ®Þnh: “QuÇn chóng lµ nh÷ng ng­êi s¸ng t¹o, c«ng n«ng lµ nh÷ng ng­êi s¸ng t¹o. Nh­ng quÇn chóng kh«ng ph¶i chØ s¸ng t¹o ra nh÷ng cña c¶i vËt chÊt cho x· héi. QuÇn chóng cßn lµ ng­êi s¸ng t¸c n÷a. Nh÷ng c©u tôc ng÷, nh÷ng c©u vÌ rÊt hay lµ nh÷ng s¸ng t¹o cña quÇn chóng”.[Hå ChÝ Minh - toµn tËp, nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi, 2000, tËp 9, trang 250]. B»ng lao ®éng trÝ tuÖ, con ng­êi s¸ng t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm tinh thÇn nh­ nh÷ng ph¸t minh khoa häc, s¸ng t¸c v¨n häc, nghÖ thuËt, nh÷ng c«ng tr×nh khoa häc, c«ng nghÖ, nh÷ng t¸c phÈm kh¶o cøu, dÞch thuËt, nh÷ng gi¸o tr×nh vµ s¸ch gi¸o khoa. Vµ rÊt nhiÒu lo¹i h×nh s¶n phÈm v¨n ho¸, khoa häc, nghÖ thuËt kh¸c. Vµ còng chÝnh nhê ®ã ®¸p øng mét c¸ch ®Çy ®ñ h¬n nhu cÇu tinh thÇn cña con ng­êi vÒ vui ch¬i vµ gi¶i trÝ. c) HiÖu qu¶ t­ duy: HiÖu qu¶ t­ duy cña con ng­êi thÓ hiÖn ë c¸c kh¶ n¨ng sau: - Kh¶ n¨ng tiÕp thu tri thøc. - Kh¶ n¨ng tiÕp thu vµ xö lÝ th«ng tin; - Kh¶ n¨ng ®æi míi. - Kh¶ n¨ng diÔn ®¹t t­ duy. - Kh¶ n¨ng qu¶n lÝ khoa häc. - Kh¶ n¨ng giao tiÕp. 3) Vai trß cña tri thøc víi ho¹t ®éng x· héi: a) Tri thøc vµ triÓn väng ra ®êi mét x· héi míi: x· héi giµu cã - c«ng b»ng - v¨n minh - d©n chñ: - Thø nhÊt, ®em l¹i sù giµu cã víi møc sèng ®Çy ®ñ cho mäi ng­êi. Tri thøc ®em l¹i cho ®Êt n­íc kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ x· héi, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn c¸c lÜnh vùc gi¸o dôc, y tÕ, nhµ ë, n­íc s¹ch, h¹n chÕ vµ kiÓm so¸t ®­îc tØ lÖ t¨ng d©n sè. Nhê ®ã, gi¶i quyÕt c¬ b¶n vÊn ®Ò viÖc lµm vµ n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng. MÆt kh¸c nhµ n­íc cã ®ñ kh¶ n¨ng cung cÊp cho mäi ng­êi chç ë c¬ b¶n, nhµ riªng hoÆc chung c­, t¹o ®iÒu kiÖn vµ cã thÓ chÕ ®¶m b¶o cho mäi ng­êi ®­îc tiÕp cËn víi c¸c tiÖn nghi ch¨m sãc søc khoÎ ban ®Çu vµ ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu thiÕt yÕu. TrÎ em ®Õn tuæi ®Òu ®­îc ®i häc, cã chç vui ch¬i, gi¶i trÝ ®Ó m¬ ­íc, s¸ng t¹o. - Thø hai, biÕn ®æi c¬ cÊu x· héi, d©n c­ ®ßi hái sù ph©n phèi c«ng b»ng vÒ kinh tÕ. C¨n cø vµo hiÖn t­îng nhiÒu nhµ m¸y cã tr×nh ®é tù ®éng hãa cao, c«ng nh©n lao ®éng gi¶n ®¬n hÇu nh­ kh«ng cßn chç ®øng, thay vµo ®ã lµ nh÷ng c«ng nh©n “cæ tr¾ng” cã ng­êi nghÜ r»ng tri thøc sÏ thay thÕ c«ng nh©n vµ trë thµnh mét giai cÊp ®Æc biÖt trong x· héi hiÖn ®¹i, nh­ ®iÒu dù b¸o trong bµi b¸o: “Chñ nghÜa t­ b¶n trong thêi ®¹i toµn cÇu ho¸, tri thøc sÏ ngµy cµng trë thµnh tiÒn vèn cña t­¬ng lai vµ khi ®ã mét x· héi cã giai cÊp kiÓu kh¸c cã thÓ trë thµnh mét mèi nguy chung. Lóc ®ã, kh«ng ph¶i chØ cã t­ b¶n vµ lao ®éng ®èi mÆt víi nhau mµ lµ mét giai cÊp bÒ trªn giµu trÝ tuÖ ®èi mÆt víi quÇn chóng lao ®éng kh«ng cã viÖc lµm”[Tin tham kh¶o chñ nhËt - TuÇn b¸o TÊm g­¬ng sè 31 - 1997]. MÆt kh¸c, sù chªnh lÖch tr×nh ®é ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng ®­îc thu hÑp. Mét m¹ng l­íi c¸c ®« thÞ quy m« trung b×nh vµ nhá ph¸t triÓn g¾n víi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, ph©n bè t­¬ng ®èi ®ång ®Òu lµm thu hÑp sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c vïng, t¹o ®iÒu kiÖn vµ kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña khu vùc n«ng th«n, gi¶m sù c¸ch biÖt gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ. - Thø ba, t¹o lËp nÒn v¨n minh míi mang tÝnh nh©n v¨n trong quan hÖ gi÷a con ng­êi vµ tÝnh chÊt bÒn v÷ng trong quan hÖ víi tù nhiªn. §ã lµ b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn hµi hoµ gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i. Trong lÜnh vùc l©m nghiÖp, kÕt hîp b¶o vÖ tµi nguyªn rõng víi thùc hiÖn phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc. C¸c ®« thÞ ho¸, còng nh­ qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ ®­îc kiÓm so¸t chÆt chÏ vÒ mÆt m«i tr­êng, tr¸nh g©y nh÷ng hËu qu¶ cho sù ph¸t triÓn chung. b) Tri thøc trong viÖc øng dông c¸c ph¸t minh s¸ng chÕ trong c¸c lÜnh vùc: sinh häc, c«ng nghÖ, m«i tr­êng, th«ng tin liªn l¹c, giao th«ng vËn t¶i: - VÒ c«ng nghÖ sinh häc: ¦ng dông, ph¸t triÓn c¸c ngµnh s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp vµ chÕ biÕn thùc phÈm, n©ng cao søc khoÎ cña ng­êi d©n, b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i. - VÒ c«ng nghÖ, th«ng tin: X©y dùng mét kÕt cÊu h¹ tÇng míi cïng víi kÕt cÊu h¹ tÇng truyÒn thèng (giao th«ng, vËn t¶i, n¨ng l­îng…), kÕt cÊu h¹ tÇng th«ng tin lµ tiÒn ®Ò, lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó më réng cho viÖc phæ cËp c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt, dÞch vô, qu¶n lÝ c«ng céng, ®iÒu hµnh x· héi. - VÒ tµi nguyªn, m«i tr­êng: Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p khoa häc vµ c«ng nghÖ nh»m khai th¸c hîp lÝ, hiÖu qu¶ tµi nguyªn thiªn nhiªn, b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i. ¦ng dông nh÷ng c«ng nghÖ míi trong kiÓm so¸t vµ xö lÝ « nhiÔm m«i tr­êng. - VÒ quèc phßng, an ninh: Tæ chøc ®iÒu tra, nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò khoa häc vµ c«ng nghÖ phôc vô quèc phßng - an ninh, b¶o vÖ chñ quyÒn, l·nh thæ, ®¶m b¶o an ninh, trËt tù vµ an toµn x· héi.¦ng dông c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt, söa ch÷a, b¶o tr× c¸c lo¹i vò khÝ, qu©n trang, qu©n dông. - VÒ y tÕ vµ b¶o vÖ søc khoÎ: Nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò y sinh c¬ b¶n, ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng tíi søc khoÎ, c¸c bÖnh nhiÔm vi khuÈn chñ yÕu, ng¨n chÆn AIDS, c¶i thiÖn t×nh tr¹ng suy dinh d­ìng, kÕt hîp y häc hiÖn ®¹i víi y häc cæ truyÒn øng dông c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt thuèc. 4. Vai trß cña tri thøc víi ph¸t triÓn kinh tÕ: a) Tri thøc lµ ®éng lùc ®Ó n©ng cao søc s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ: Nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû XX tíi nay, tri thøc khoa häc t¨ng tr­ëng rÊt lín, sù thÈm thÊu vµ kÕt hîp lÉn nhau gi÷a khoa häc tù nhiªn vµ khoa häc x· héi, gi÷a khoa häc vµ kÜ thuËt tiªn tiÕn cho khoa häc, kÜ thuËt hiÖn ®¹i trë thµnh mét hÖ thèng tri thøc thèng nhÊt víi nhiÒu bé m«n khoa häc vµ nhiÒu tÇng bËc chuyªn m«n. Trong lÞch sö, tri thøc lu«n lµ mét nh©n tè quan träng ®èi víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ, nh­ng tõ tr­íc ®Õn nay ch­a hÒ cã nhiÒu lao ®éng tri thøc nh­ b©y giê vµ còng ch­a tõng cã viÖc truyÒn b¸ tri thøc nhanh nh­ b©y giê th«ng qua m¸y tÝnh vµ internet. Nh×n chung, cung cÊp tri thøc kh«ng g©y ra cho ng­êi cung cÊp sù nghÌo ®ãi mµ ng­îc l¹i chia sÎ tri thøc th­êng l¹i cã thÓ lµ nguån gèc ®em l¹i sù giµu cã. HiÖn nay khi khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn tíi tr×nh ®é cao, ®ßi hái mét tr×nh ®é häc vÊn s©u réng ®èi víi ng­êi lao ®éng vµ thu hÑp nhanh chãng ranh giíi gi÷a lao ®éng ch©n tay víi lao ®éng trÝ ãc. Do ®ã, trong thêi ®¹i cña chóng ta khi khoa häc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®· th©m nhËp vµo mäi lÜnh vùc cuéc sèng x· héi, viÖc chia ng­êi lao ®éng thµnh lao ®éng trÝ ãc vµ lao ®éng ch©n tay ë c«ng tr­êng nhµ m¸y, ngoµi ®ång ruéng còng nh­ ë mäi lÜnh vùc cuéc sèng, dï lµ ng­êi lao ®éng gi¶n ®¬n nhÊt dÇn dÇn ®­îc tri thøc ho¸. NÕu kh«ng cã kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ mét nghÒ nghiÖp nµo ®ã th× ng­êi lao ®éng sÏ kh«ng cã chç ®øng trong x· héi. T¹i nhiÒu n­íc ph¸t triÓn trong khi c¸c khu vùc s¶n xuÊt truyÒn th«ng ®ang ph¶i liªn tôc c¾t gi¶m l­îng nh©n c«ng th× nh÷ng ngµnh th«ng tin, d­îc,… l¹i ®ang trong t×nh tr¹ng khan hiÕm lao ®éng kÜ thuËt tõ n­íc ngoµi. ChÝnh v× vËy, tri thøc thùc t¹i ®­îc coi nh­ mét ®éng lùc thóc ®Èy cho sù ph¸t triÓn søc s¶n xuÊt vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. b) C¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n: - Thø nhÊt, tri thøc khoa häc c«ng nghÖ cïng víi lao ®éng kÜ n¨ng lµ lùc l­îng s¶n xuÊt thø nhÊt lµ lîi thÕ quyÕt ®Þnh. TrÝ tuÖ con ng­êi ®­îc thÓ hiÖn trong tri thøc khoa häc vµ c«ng nghÖ cïng víi kÜ n¨ng lao ®éng cao lµ lîi thÕ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh triÓn väng ph¸t triÓn cña mäi quèc gia hay cô thÓ h¬n cña mçi con ng­êi trong thêi ®¹i ngµy nay. LÞch sö ph¸t triÓn hiÖn ®¹i chøng tá r»ng c¸c lîi thÕ tù nhiªn (tµi nguyªn, nguån nh©n lùc rÎ do thiÕu kÜ n¨ng, lao ®éng gi¶n ®¬n thuÇn tuý) ngµy cµng gi¶m bít vai trß trong ph¸t triÓn. Trong khi ®ã tr×nh ®é khoa häc kÜ thuËt vµ nguån nh©n lùc tri thøc ngµy cµng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh kh¼ng ®Þnh trong cuéc tranh ®ua - c¹nh tranh ph¸t triÓn. Trong nÒn kinh tÕ tri thøc võa ®­îc sö dông ®Ó qu¶n lÝ, ®iÒu khiÓn, tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­ c«ng cô s¶n xuÊt, võa trùc tiÕp lµ thµnh tè trong s¶n phÈm nh­ nguyªn liÖu s¶n xuÊt. Tri thøc ®Ó xö lÝ tri thøc, ®Ó lµm ra tri thøc, tri thøc qu¶n lÝ ®iÒu hµnh. Cßn qu¸ sím ®Ó dù b¸o nh÷ng thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt trong t­¬ng lai nh­ng ch¾c ch¾n tri thøc sÏ dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi triÖt ®Ó vµ hÕt søc s©u réng trong ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. - Thø hai, tri thøc trë thµnh néi dung chñ yÕu cña s¶n xuÊt, ph©n bè tiªu dïng. Trong nÒn kinh tÕ yÕu tè s¶n xuÊt quý nhÊt, ®éng lùc quan träng nhÊt cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ lµ tri thøc, lao ®éng cã tr×nh ®é vµ kÜ n¨ng cao. Tri thøc trë thµnh néi dung chñ yÕu cña s¶n xuÊt, ph©n phèi vµ tri thøc. Chøc n¨ng cña nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i lµ s¶n xuÊt vµ ph©n phèi vËt chÊt. Tri thøc lµ nguån lùc hµng ®Çu t¹o nªn sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Sù cèng hiÕn cña tri thøc vµ kÜ thuËt ®èi víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ ngµy cµng lín, rÊt nhiÒu ngµnh nghÒ trong n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp ®ang trë thµnh nh÷ng ngµnh nghÒ trÝ tuÖ. Sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®· vµ ®ang dÇn dÇn lµm mÊt chç ®øng cña ng­êi lao ®éng gi¶n ®¬n vµ thay vµo ®ã lµ nh÷ng c«ng nh©n cã tri thøc vµ tay nghÒ cao cïng nh÷ng kÜ s­, nh÷ng trÝ thøc thùc thô. §iÒu ®ã cho thÊy nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¶i dùa vµo “chÊt x¸m” ®Ó ph¸t triÓn. ChÊt x¸m ngµy cµng cao, trÝ tuÖ ngµy cµng s©u s¾c, tri thøc cµng cã vÞ trÝ trong s¶n xuÊt, ph©n bè tiªu dïng vµ kh«ng thÓ thiÕu trong x· héi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa. - Thø ba, tri thøc kh«ng nh÷ng cã vai trß s¸ng t¹o, truyÒn b¸ mµ cßn cã vai trß truyÒn th«ng, nguån lùc cña s¶n xuÊt. Do vËy ®Çu t­ ph¸t triÓn tri thøc lµ ®Çu t­ chñ yÕu. §iÒu nµy kh«ng cã nghÜa lµ nÒn kinh tÕ kh«ng cÇn vèn, nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ nh©n lùc n÷a. Tr¸i l¹i, c¸c yÕu tè nµy vÒ mÆt gi¸ trÞ cßn ®­îc ®Çu t­ víi sè l­îng ®¸ng kÓ h¬n, thËm chÝ ®èi víi trang thiÕt bÞ m¸y mãc c«ng nghÖ cao cÇn ®­îc ®Çu t­ víi mét sè l­îng vèn rÊt lín song vèn v« h×nh (nh­ th«ng tin, kÜ n¨ng, lao ®éng c«ng nghÖ,…) cßn cã gi¸ trÞ cao h¬n gÊp béi trë thµnh yÕu tè quan träng nhÊt, phÇn vèn c¬ b¶n nhÊt trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ. c) Nh÷ng chuyÓn biÕn trong nÒn kinh tÕ: - Khu vùc c«ng nghÖ th«ng tin truyÒn th«ng trªn toµn thÕ giíi t¨ng tr­ëng m¹nh trong suèt thËp kØ qua nhÊt lµ ë c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn. ViÖc lµm trong khu vùc c«ng nghÖ th«ng tin truyÒn th«ng còng t¨ng m¹nh h¬n c¸c khu vùc kinh tÕ kh¸c. S¶n l­îng cña khu vùc c«ng nghÖ th«ng tin t¨ng nhanh ®ång nghÜa víi viÖc sù t¨ng tr­ëng m¹nh vÒ sè l­îng viÖc lµm cña khu vùc nµy, con sè nµy bao gåm c«ng nh©n trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghÖ th«ng tin vµ c¸c ngµnh kh¸c nh­ ph©n tÝch hÖ thèng, xö lÝ m¸y tÝnh hay vËn hµnh vµ b¶o qu¶n h¹ tÇng c«ng nghÖ th«ng tin trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt kh«ng thuéc lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin. C«ng nghÖ th«ng tin kÕt hîp víi c«ng nh©n truyÒn th«ng ®· t¹o ra m¹ng Internet. ¥ Mü tØ träng tuyÖt ®èi cña khu vùc Internet trong nÒn kinh tÕ Mü cßn t¨ng víi tèc ®é cao h¬n n¨m 1999 t¨ng 62% so víi n¨m 1998. Møc l­¬ng trong ngµnh c«ng nghÖ th«ng tin còng lu«n cao h¬n so víi møc l­¬ng trung b×nh (h¬n 85% so víi møc l­¬ng trung b×nh cña mét c«ng nh©n thuéc khu vùc t­ nh©n). Vµ tÊt yÕu ®Çu t­ vèn cho c«ng nghÖ th«ng tin còng chiÕm tØ lÖ lín h¬n tæng sè ®Çu t­ cña khu vùc t­ nh©n. Qua ®ã cho ta thÊy ®­îc vai trß næi bËt cña khu vùc c«ng nghÖ tin tøc truyÒn th«ng. - Trong lÜnh vùc tµi chÝnh còng cã nhiÒu biÕn ®æi. Lµn sãng c«ng nghÖ míi vµ c¸c ý t­ëng s¸ng t¹o kh«ng thÓ ra ®êi vµ th­¬ng m¹i ho¸ nÕu kh«ng cã mét m«i tr­êng tµi chÝnh thuËn lîi, ®óng h¬n lµ nÕu kh«ng ®i kÌm víi nh÷ng ®æi míi trong khu vùc tµi chÝnh. Mét lo¹t c¸c c«ng cô tµi chÝnh míi ®· ra ®êi vµ ®æi míi ®Ó hç trî cho lµn sãng c«ng nghÖ míi. Nh­ vËy cã thÓ thÊy r»ng m«i tr­êng tµi chÝnh ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh cho qu¸ tr×nh ®æi míi trong nÒn kinh tÕ. Sù s¸ng t¹o vµ ®æi míi lµ “linh hån” cña mét nÒn kinh tÕ dùa trªn tri thøc ®ang ph«i thai. - Sù biÕn ®æi cña m« h×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh: Thø nhÊt ®ã lµ xu h­íng tæ chøc s¶n xuÊt cã sù ph©n t¸ch “t­ duy” vµ “hµnh ®éng” gi÷a kÜ s­ qu¶n lÝ víi kÜ s­ chuyªn m«n hãa, gi÷a kÜ s­ qu¶n lÝ víi c¸c c«ng nh©n kh«ng cã tay nghÒ. “T­ duy” vµ “hµnh ®éng” s¶n xuÊt ®­îc t¸i hîp nh»m tËn dông trÝ th«ng minh vµ n¨ng lùc cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò t¹i x­ëng s¶n xuÊt. Thø hai,®ã lµ xu h­íng giíi h¹n tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc cña c«ng nh©n vµ t¨ng c­êng chuyªn m«n ho¸ c«ng viÖc cµng nhiÒu cµng tèt nh»m tèi ®a ho¸ tÝnh kinh tÕ nhê quy m« tiÒm n¨ng. Thø ba, nhÊn m¹nh ®Õn tÇm quan träng cña ho¹t ®éng ®æi míi liªn tôc, kh«ng chØ ®æi míi trong s¶n phÈm th«ng qua viÖc thÝch øng víi sù thay ®æi cña nhu cÇu mµ ph¶i ®æi míi trong c¸ch thøc s¶n xuÊt, sö dông c«ng nghÖ míi vµ c¸c ph­¬ng ph¸p míi ®Ó tæ chøc vµ kinh doanh. 5. KÕt luËn: - C¸c bËc tiÒn bèi cña chóng ta ®· cã nhiÒu suy ngÉm thiªn tµi ®Ñp ®Ï vÒ x· héi t­¬ng lai, nh­ng dï t­ t­ëng ®¹i ®ång ë thêi ®¹i n«ng nghiÖp hay nhµ n­íc lÝ t­ëng Utopia ë thêi ®¹i c«ng nghiÖp e r»ng còng ch­a thÓ t­ëng t­îng ra r»ng x· héi t­¬ng lai sÏ lµ x· héi tri thøc. Còng gièng nh­ cuéc c¸ch m¹ng n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp, cuéc c¸ch m¹ng tri thøc sau khi t¹o ra søc s¶n xuÊt nh­ n­íc vì bê, còng sÏ x¸c lËp nÒn kinh tÕ chÝnh trÞ cña chÝnh minh. §©y kh«ng ®¬n thuÇn chØ lµ mét cuéc c¸ch m¹ng kinh tÕ, mµ cßn lµ mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi cã ¶nh h­ëng s©u s¾c. Trong cuéc c¸ch m¹ng x· héi nµy, quan hÖ kinh tÕ, t×nh tr¹ng giai cÊp, ph­¬ng thøc t­ duy, tËp qu¸n sinh ho¹t, quan niÖm gi¸ trÞ ®Òu thay ®æi vÒ c¬ b¶n. Sù hiÖn ®¹i ho¸ nÒn c«ng nghiÖp kh«ng ph¶i lµ h×nh th¸i x· héi lÝ t­ëng ho¸ cña loµi ng­êi, nã lµm béc lé nhiÒu vÊn ®Ò: sù tranh c­íp tµi nguyªn m©u thuÉn giai cÊp vµ nh÷ng c¨n bÖnh v¨n minh sÏ lµm cho x· héi míi tan ra trªn quy m« lín. TÊt c¶ c¸c quèc gia vµ c¸ nh©n sÏ bÞ cuèn vµo mét cuéc “®¹i c¸ch m¹ng tri thøc trªn con ®­êng tiÕn tíi x· héi tri thøc”. - Thêi ®¹i c«ng cô kÐo dµi niªn miªn trong lÞch sö, ®æi míi tri thøc lµ sù ngÉu nhiªn, tri thøc v« cïng h¹n hÑp, nh©n lo¹i tiÕn bé rÊt chËm ch¹p. MÆc dï vËy, c¸ch chóng ta mét v¹n n¨m vÒ tr­íc, loµi ng­êi ®· b¾t ®Çu ®æi míi tri thøc n«ng nghiÖp nguyªn thuû. Cïng víi sù ®æi míi, truyÒn b¸ vµ øng dông tri thøc n«ng nghiÖp, loµi ng­êi tiÕn vµo thêi ®¹i v¨n minh n«ng nghiÖp, tiÕn tr×nh cña v¨n minh ®­îc ®Èy nhanh. Cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp x¶y ra trªn 20 n¨m tr­íc thùc chÊt lµ cuéc c¸ch m¹ng v¨n minh do sù ®æi míi, truyÒn b¸ vµ øng dông tri thøc kÜ thuËt t¹o ra, ®­a nh©n lo¹i tiÕn vµo nÒn v¨n minh c«ng nghiÖp. Sù ®æi míi tri thøc ë thêi ®¹i tri thøc tÊt yÕu, sÏ dÉn tíi “vô næ lín tri thøc”. - Tri thøc vµ c¬ héi cho ViÖt Nam: Trong h¬n nöa thÕ kØ qua, tri thøc n­íc ta ph¸t triÓn rÊt nhanh c¶ vÒ sè l­îng lÉn chÊt l­îng. Ngay nay tri thøc cã mÆt trong hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng x· héi. Tri thøc kh«ng nh÷ng trong c¸c ngµnh gi¸o dôc, v¨n ho¸, khoa häc mµ cßn tham gia vµo nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô trong lÜnh vùc kinh tÕ quèc doanh. Sè tri thøc lµm c«ng t¸c l·nh ®¹o, c«ng t¸c qu¶n lÝ x· héi gia t¨ng nhanh. Xu h­íng “®¹i häc ho¸” sÏ quan träng trong c¸c lùc l­îng vò trang, trong c¸n bé, nh©n viªn bé m¸y c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ ph¸t triÓn m¹nh mÏ. B»ng lao ®éng tinh thÇn cña m×nh, tri thøc ®· t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn vµ vËt chÊt c¬ b¶n b¶o tån vµ ph¸t triÓn c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ d©n téc, gãp phÇn quan träng vµo viÖc båi d­ìng, ®µo t¹o con ng­êi víi t­ c¸ch lµ yÕu tè c¬ b¶n nhÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Tri thøc ngµy nay ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi. Tri thøc lµ vèn quý cña d©n téc, thÓ hiÖn tr×nh ®é trÝ tuÖ cña nh©n d©n vµ cã vai trß quan träng trong c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt n­íc, trong lao ®éng s¸ng t¹o khoa häc, c«ng nghÖ vµ v¨n ho¸. V× vËy, cÇn ®æi míi vµ n©ng cao tr×nh ®é l·nh ®¹o cña §¶ng, tr×nh ®é qu¶n lÝ cña nhµ n­íc, x©y dùng nÒn t¶ng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh triÕt häc Mac - LeNin - Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia. B­íc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ tri thøc ë mét sè n­íc hiÖn nay trªn thÕ giíi - Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc - 2002. ( L­u Ngäc Trinh - chñ biªn ). §Þnh h­íng ph¸t triÓn ®éi ngò trÝ thøc ViÖt Nam trong c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ - Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - 2001. ( GS.TS Ph¹m TÊt Dong ). Hµnh trang kinh tÕ tri thøc - Nhµ xuÊt b¶n Giao th«ng vËn t¶i - 2004. ( ThÕ Tr­êng ). Nhµ n­íc víi ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ - Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc x· héi - 2005. ( TS NguyÔn ThÞ LuyÕn - chñ biªn ). T¹p chÝ TriÕt häc - ViÖn khoa häc x· héi ViÖt Nam. ViÖn triÕt häc - Th¸ng 7 (194) - 2007. TuÇn b¸o TÊm g­¬ng - sè 31 - 1997. Hå ChÝ Minh - toµn tËp - Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - 2000. ._.