Vai trò của thanh toán bằng thẻ điện tử và séc cá nhân trong nền kinh tế và thực tế ở Việt Nam

Môc lôc Lêi nãi ®Çu PhÇn 1: Nh÷ng d¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i ThÎ ®iÖn tö SÐc c¸ nh©n PhÇn 2: Vai trß cña viÖc thanh to¸n b»ng thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Nh÷ng tiÖn Ých cña thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n trong thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt NghiÖp vô sö dông thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n PhÇn 3: Thùc tiÔn cña viÖc thanh to¸n b»ng thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n ë ViÖt Nam Thùc tiÔn thanh to¸n vµ mét sè trë ng¹i cña viÖc thanh to¸n b»ng thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n ë ViÖt Nam Mét sè kiÕn nghÞ KÕt luËn Tµi liÖu tham kh¶o Lêi nãi ®Çu. Trªn thÕ giíi thanh to¸n b»ng hai h×nh thøc sÐc c¸ nh©n vµ thÎ ®IÖn tö rÊt phæ biÕn, nhÊt lµ t¹i c¸c n­íc ph¸t triÓn, viÖc sö dông thÎ ®IÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n trong thanh to¸n hµng ho¸ dÞch vô hµng ngµy lµ thãi quen vµ tËp qu¸n cña mçi ng­êi d©n. Trong khi ®ã ë ViÖt Nam, hai h×nh thøc nµy gäi lµ míi ®­îc ®­a vµo hÖ thèng thanh to¸n trong 6 n¨m trë l¹i ®©y. C«ng viÖc triÓn khai thùc hiÖn hai hÝnh thøc nµy trong giai ®o¹n ®Çu gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ trë ng¹i nhÊt lµ tõ phÝa kh¸ch hµng. §èi víi nhiÒu ng­êi ViÖt Nam, hai côm tõ “sÐc c¸ nh©n vµ thÎ ®IÖn tö” cßn rÊt xa l¹ vµ míi mÎ, ngay c¶ ®èi víi nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é hiÓu biÕt chót Ýt vÒ nghiÖp vô ng©n hµng còng ch­a thùc sù hiÓu hÕt lîi Ých vµ c¸ch sö dông hai c«ng cô thanh to¸n nµy. V× vËy, më réng c¸c dÞch vô ng©n hµng vµo d©n c­ th«ng qua thÎ ®IÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh»m hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng lµ hai chñ tr­¬ng lín cña §¶ng vµ nhµ n­íc ta trong 5-10 n¨m n÷a. §Ó hiÓu thªm vÒ hai c«ng cô thanh to¸n tuy ®· xuÊt hiÖn tõ 6 n¨m nay nh­ng còng vÉn cßn rÊt míi mÎ ë n­íc ta vµ còng lµ ®Ó trang bÞ cho c«ng viÖc saukhi ra tr­êng, em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµI “Vai trß cña thanh to¸n b»ng thÎ ®IÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ vµ thùc tÕ ë ViÖt Nam” ®Ó lµm ®Ò tµI tiÓu luËn cho m«n häc thanh to¸n. Trong qu¸ tr×nh lµm kh«ng thÓ tr¸nh ®­îc nh÷ng thiÕu sãt vµ h¹n chÕ v× thiÕu kiÕn thøc vµ thùc tÕ, mong nhËn ®­îc nh÷ng nhËn xÐt vµ rót kinh nghiÖm tõ phÝa c¸c thÇy c«. Cuèi cïng, em xin c¶m ¬n sù h­íng dÉn vµ gãp ý tËn t×nh cña c« NguyÔn ThÞ Quy ®· gióp em rÊt nhiÒu trong qua tr×nh lµm bµI tiÓu luËn nµy.  PhÇn 1: Nh÷ng d¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i SÐc vµ thÎ sÐc (cheque – chequecard) H×nh thøc thanh to¸n b»ng sÐc ra ®êi tõ rÊt sím, ®ã lµ thÓ thøc thanh to¸n ®¬n gi¶n, dÔ dµng, tiÖn lîi nªn dÇn dÇn nã trë thµnh thÓ thøc thanh to¸n phæ biÕn, chñ yÕu ë nhiÒu n­íc. tÝnh phæ biÕn cña sÐc thÓ hiÖn ë chç t¹i nhiÒu n­íc cã c«ng nghÖ ng©n hµng ph¸t triÓn, sÐc ®­îc coi nh­ tiÒn mÆt. Sau c«ng ­íc Gi¬nev¬ 1931 vÒ ®iÒu lÖ ph¸t hµnh sÐc vµ uû nhiÖm thanh to¸n, sÐc ®­îc sö dông ngµy cµng réng r·i trªn thÕ giíi. SÐc chØ lµ mét chØ thÞ thanh to¸n b»ng mÉu in s½n cña chñ tµi kho¶n cho mét ng©n hµng cña hä ®Ó thanh to¸n mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho ng­êi thô h­ëng ®­îc chØ ®Þnh râ trªn sÐc hoÆc cho ng­êi cÇm sÐc. SÐc cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau: sÐc cã ghi tªn, sÐc v« danh, sÐc tiÒn mÆt, sÐc chuyÓn kho¶n, sÐc b¶o chi, sæ sÐc ®Þnh møc, sÐc du lÞch...Khi sö dông bÊt kú lo¹i sÐc nµo ng­êi ph¸t hµnh sÐc còng chØ ®­îc ph¸t hµnh trong ph¹m vi sè d­ tµi kho¶n cña m×nh hoÆc trong ph¹m vi sè tiÒn ng©n hµng cho vay ®Ó sö dông sÐc. Khi ®ã ng©n hµng míi nhËn vµ thanh to¸n cho tê sÐc. Thanh to¸n b»ng sÐc tõ tr­íc tíi nay cã nhiÒu thuËn tiÖn nh­ng còng x¶y ra nhiÒu rñi ro nh­ ng­êi nhËn sÐc kh«ng yªn t©m nÕu nh÷ng tê sÐc cã nghi vÊn (d©y bÈn hoÆc tÈy xo¸) th× lËp tøc bÞ ng©n hµng tõ chèi thanh to¸n; hay ng­êi ph¸t hµnh sÐc cã thÓ ph¸t hµnh sÐc qu¸ sè d­ trªn tµi kho¶n, ng­êi nhËn sÐc kh«ng cã c¸ch g× ®Ó kiÓm tra sè d­ tµi kho¶n cña ng­êi ph¸t hµnh sÐc, khi ®ã rñi ro ®èi víi ng­êi nhËn sÐc lµ rÊt lín. §Ó ng¨n chÆn nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra, c¸c ng©n hµng ®· ®Æt ra thñ tôc rÊt phiÒn hµ g©y chËm trÔ trong thanh to¸n. Trong nh÷ng thËp niªn 50,60 sÐc trë nªn kÐm hÊp dÉn. Tõ thËp niªn 70 trë ®i, thÎ thanh to¸n ®iÖn tö ph¸t triÓn nhanh ë mét sè n­íc thÎ ®iÖn tö ®· thay dÇn vÞ trÝ cña sÐc. Tuy nhiªn, trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn sÐc vÉn cã nh÷ng ­u thÕ mµ thÎ thanh to¸n ch­a thay thÕ ®­îc. V× vËy sÐc vÉn tån t¹i, vÉn lµ ph­¬ng tiÖn thanh to¸n chñ yÕu trong nhiÒu n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. ThÎ thanh to¸n ®iÖn tö Tõ tr­íc tíi nay sÐc vÉn lu«n chiÕm ­u thÕ so víi c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n kh¸c. tuy nhiªn tõ nh÷ng n¨m 70 trë l¹i ®©y ph­¬ng tiÖn thanh to¸n nµy ®ang bÞ mét ph­¬ng tiÖn thanh to¸n míi – thÎ thanh to¸n ®iÖn tö – s¶n phÈm cña kû nguyªn ®iÖn tö c¹nh tranh gay g¾t nhÊt lµ trong lÜnh vùc rót tiÒn vµ tr¶ tiÒn hµng ho¸ dÞch vô cña c¸c c¸ nh©n. ThÎ thanh to¸n xuÊt hiÖn lÇn ®Çu tiªn ë Mü vµo nh÷ng n¨m 20. ThÎ thanh to¸n ®­îc lµm b»ng chÊt dÎo, cã h×nh ch÷ nhËt, mÆt tr­íc ®Ò tªn cña thÎ thanh to¸n, sè thÎ, thêi h¹n sö dông vµ tªn chñ thÎ. MÆt sau gåm tªn ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ, ch÷ ký cña chñ thÎ vµ mét b¨ng tõ l­u gi÷ c¸c sè liÖu sau: sè cña thÎ, tªn thÎ, gi¸ trÞ sö dông, d÷ liÖu vÒ ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ, m· c¸ nh©n, ngµy hÕt h¹n, giíi h¹n sè tiÒn cho phÐp rót vµ sè d­ cho phÐp. HiÖn nay ë c¸c n­íc ®ang l­u hµnh c¸c lo¹i thÎ phæ biÕn sau: - ATM card (thÎ rót tiÒn mÆt t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng) thÎ nµy dïng ®Ó giao dÞch víi ng©n hµng th«ng qua hÖ thèng ATM (automatic teller machine – lµ m¸y tù ®éng giao dÞch rót hoÆc nhËp tiÒn mÆt, ®­îc dïng ®Ó phôc vô cho bÊt kú ng­êi nµo cã tµi kho¶n c¸ nh©n më t¹i ng©n hµng). Muèn cã thÎ nµy kh¸ch hµng ph¶i cã tµi kho¶n v·ng lai (current account) hoÆc tµi kho¶n tiÕt kiÖm (savings account). NÕu dïng ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i c¸c m¸y ATM, mçi ng©n hµng sÏ quy ®Þnh h¹n møc tiÒn mÆt ®­îc rót mçi ngµy tõ 1000 USD ®Õn 3000 USD (ë ViÖt Nam lµ 5 triÖu VN§). Ngoµi ra chñ thÎ cã thÓ dïng ATM card ®Ó chuyÓn tiÒn tõ tµi kho¶n cña m×nh vµo tµi kho¶n cña ng­êi kh¸c víi ®iÒu kiÖn tæng sè tiÒn giao dÞch trong ngµy h«m ®ã kh«ng v­ît qu¸ h¹n møc quy ®Þnh. Cã c¸c lo¹i thÎ th«ng dông sau: Credit card (thÎ tÝn dông): ®©y lµ lo¹i thÎ ®­îc sö dông phæ biÕn nhÊt. ThÎ tÝn dông kh«ng chØ phôc vô cho thanh to¸n néi ®Þa trong mét quèc gia mµ cßn ®­îc sö dông réng r·i trong chi tr¶ quèc tÕ nhÊt lµ trong ho¹t ®éng dÞch vô vµ du lÞch. HiÖn cã gÇn 500 triÖu thÎ tÝn dông ®ang ®­îc l­u hµnh trªn thÕ giíi víi c¸c lo¹i thÎ nh­ Visa, Mastercard, American Express, Diners Club, JCB card, Airplus.... b¶n chÊt cña lo¹i thÎ nµy kh«ng chØ thùc hiÖn ë n¨ng lùc tiÖn nghi chi tr¶, nã cßn lµ ®éng lùc khuyÕn khÝch tiªu dïng cho mäi tÇng líp x· héi th«ng qua c¬ chÕ tÝn dông øng tr­íc cho ng­êi sö dông thÎ. Charge card (còng gäi lµ thÎ tÝn dông): thÎ nµy gièng nh­ thÎ tÝn dông trõ viÖc chñ thÎ ph¶i thanh to¸n ®Çy ®ñ mçi th¸ng vµ ph¶i nép lÖ phÝ héi viªn hµng n¨m. Debit card (thÎ ghi nî): thÎ ghi nî gièng nh­ thÎ tÝn dông trõ viÖc thÎ nµy ®­îc dïng ®Ó ghi nî tµi kho¶n cña kh¸ch hµng khi mua hµng, sè d­ cã sÏ gi¶m ®i. NÕu lµ thÎ tÝn dông sè d­ nî sÏ t¨ng lªn. Smart card (thÎ th«ng minh): ®©y lµ thµnh tùu míi nhÊt cña c«ng nghÖ tiÒn ®iÖn tö. Trªn thÎ cã mét bé vi xö lý cïng víi c¸c th«ng tin vÒ tµi kho¶n cña chñ thÎ. Gi¸ trÞ cña mçi thÎ th«ng minh ®­îc Ên ®Þnh tr­íc vµ sau mçi lÇn thanh to¸n, thÎ sÏ cho ng­êi sö dông biÕt cßn bao nhiªu. §©y còng lµ lo¹i thÎ mµ c¸c ng©n hµng ViÖt Nam ®ang ¸p dông. ThÎ thanh to¸n ®iÖn tö ngµy cµng trë nªn phæ biÕn. C¸c thÎ nµy ®­îc gäi d­íi nhiÒu tªn kh¸c nhau nh­ng ®Òu cã 2 môc ®Ých chÝnh: Cho phÐp chñ thÎ rót tiÒn mÆt. Thùc hiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt hoÆc sÐc. Cïng víi sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc truyÒn th«ng vµ vi ®iÖn tö, ph­¬ng tiÖn chi tr¶ b»ng c¸c lo¹i thÎ thanh to¸n ®iÖn tö ngµy nay ®· trë thµnh ph­¬ng tiÖn chi tr¶ nhanh chãng, thuËn tiÖn vµ an toµn dÇn dÇn thay thÕ c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn thèng kh¸c nh­ tiÒn mÆt vµ c¸c lo¹i sÐc. §èi víi ViÖt Nam, thÎ thanh to¸n ®iÖn tö b¾t ®Çu ®­îc ¸p dông vµ ®· thu ®­îc nh÷ng thanh c«ng nhÊt ®Þnh. Cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc, thÎ thanh to¸n ch¾c ch¾n trong t­¬ng lai sÏ chiÕm ®­îc vai trß cña m×nh trong hÖ thèng thanh to¸n ë ViÖt Nam v× nh÷ng ­u ®iÓm rÊt lín cña nã. PhÇn 2: vai trß cña viÖc thanh to¸n b»ng thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Nh÷ng tiÖn Ých cña thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n trong thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ h×nh thøc thanh to¸n cã nhiÒu ­u ®iÓm: tiÕt kiÖm chi phÝ l­u th«ng, chi phÝ b¶o qu¶n, kiÓm ®Õm giao nhËn tiÒn mÆt, ®é an toµn vµ tin cËy cao. HiÖn nay ë ViÖt Nam ngoµi c¸c h×nh thøc thanh to¸n cò nh­ sÐc, uû nhiÖm thu, uû nhiÖm chi, th­ tÝn dông ®· cã thªm ng©n phiÕu thanh to¸n, thanh to¸n chuyÓn tiÒn qua m¸y vi tÝnh, qua fax, sÐc c¸ nh©n vµ thÎ ®iÖn tö míi ®­îc ®­a vµo hÖ thèng thanh to¸n t¹i c¸c ng©n hµng ViÖt Nam. Tuy lµ hai h×nh thøc thanh to¸n hoµn toµn míi mÎ nh­ng do ­u ®iÓm cña chóng mµ tÝnh phæ biÕn trong viÖc sö dông thÎ vµ sÐc c¸ nh©n ë ViÖt Nam ngµy cµng më réng. Nh÷ng ­u ®iÓm ®ã thÓ hiÖn ë: H×nh thøc thanh to¸n an toµn, tiÖn lîi, kinh tÕ: TÝnh an toµn: mét trong nh÷ng nh­îc ®iÓm lín cña viÖc dïng tiÒn mÆt trong t­¬ng lai lµ tÝnh rñi ro cao. Khi cÇn thanh to¸n mét kho¶n dÞch vô hay hµng ho¸ cã gi¸ trÞ lín mµ ph¶i mang theo mét khèi l­îng lín tiÒn mÆt lín th× rÊt nguy hiÓm. Nguy c¬ bÞ c­íp, bÞ mÊt c¾p..cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo. khi ®· mÊt tiÒn th× kh«ng t×m l¹i ®­îc nh­ng víi sÐc c¸ nh©n vµ thÎ ®iÖn tö ng­êi sö dông hoµn toµn tr¸nh ®­îc nh÷ng rñi ro trªn. NÕu cã x¶y ra mÊt m¸t th× thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n còng khã bÞ sö dông v× ch¼ng h¹n ®èi víi thÎ ®iÖn tö muèn sö dông ph¶i biÕt m· c¸ nh©n (PIN) cña thÎ mµ chØ cã chñ thÎ míi biÕt ®­îc.mét khi chñ thÎ ®· b¸o mÊt kÞp thêi cho ng©n hµng ph¸t hµnh th× t¹i tÊt c¶ c¸c c¬ së chÊp nhËn thÎ vµ ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n sè thÎ cña ng­êi bÞ mÊt c¾p sÏ ®­îc th«ng b¸o. khi ®ã kh«ng thÓ dïng thÎ ®Ó mua hµng hay rót tiÒn mÆt, sè tiÒn vÉn ®­îc ®¶m b¶o. trong tr­êng hîp xÊu nhÊt chñ thÎ kh«ng kÞp th«ng b¸o cho ng©n hµng th× còng chØ bÞ mÊt mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh (do ng©n hµng quy ®Þnh). VÝ dô ë ViÖt Nam víi thÎ Vietcombank card mçi ngµy chØ ®­îc rót mét lÇn tiÒn mÆt víi sè tiÒn kh«ng v­ît qu¸ 5 triÖu VN§. Nh­ vËy, sè tiÒn bÞ mÊt trong tr­êng hîp nµy tèi ®a lµ 5 triÖu ®ång. Ngoµi ra, nÕu mÊt thÎ hoÆc quªn m· sè: quý kh¸ch chØ cÇn th«ng b¸o cho trung t©m thÎ hoÆc chi nh¸nh cña Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng trªn c¶ n­íc ®Ó Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng dõng mäi giao dÞch ®èi víi thÎ ®ã. NÕu quªn m· sè (PIN), quý kh¸ch cã thÓ yªu cÇu Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng cÊp l¹i sè PIN (v× ng©n hàng kh«ng th«ng b¸o sè PIN cho kh¸ch hàng qua ®iÖn tho¹i). T­¬ng tù nh­ vËy, thanh to¸n b»ng sÐc c¸ nh©n còng cã ®é an toµn cao. ®èi víi ng­êi ph¸t hµnh sÐc kh«ng cã rñi ro nµo v× chØ khi nµo sö dông hä míi ký ph¸t tr­íc mÆt ng­êi thô h­ëng (theo quy ®Þnh cña ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam) cßn ®èi víi ng­êi thô h­ëng viÖc cÇm mét tê sÐc cã gi¸ trÞ hµng triÖu ®ång vÉn an toµn h¬n gi÷ tiÒn mÆt. NÕu cã x¶y ra mÊt sÐc th× còng gièng nh­ thÎ ®iÖn tö ng­êi thô h­ëng b¸o kÞp cho ng©n hµng biÕt th«ng tin vÒ tê sÐc bÞ mÊt th× sÏ kh«ng bÞ mÊt tiÒn. Tãm l¹i gi÷ sÐc an toµn h¬n gi÷ tiÒn mÆt hay ng©n phiÕu, khi cÇn thiÕt nh÷ng biÖn ph¸p b¶o mËt cã thÓ hoµn toµn thùc hiÖn ®­îc trªn c¬ së thèng nhÊt gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. TÝnh tiÖn lîi: so víi tiÒn mÆt vµ ng©n phiÕu thanh to¸n, thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n cã nhiÒu ­u ®iÓm h¬n ®Æc biÖt lµ sù thuËn tiÖn trong viÖc thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô, víi nh÷ng tiÖn Ých sau: chÝnh x¸c, hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm thêi gian vµ c«ng søc cña c¸c bªn liªn quan, t¹o thanh to¸n chi tr¶, tÝn dông tiªu dïng. §èi víi sÐc c¸ nh©n, ng­êi cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng cã thÓ ph¸t hµnh sÐc c¸ nh©n ®Ó thanh to¸n trùc tiÕp c¸c kho¶n mua hµng hãa, tiÒn ®iÖn, tiÒn nhµ, dÞch vô....mµ kh«ng cÇn dïng tiÒn mÆt ®Ó thanh to¸n. Trªn tê sÐc cã thÓ ghi sè tiÒn tuú ý trong ph¹m vi kh¶ n¨ng thanh to¸n cña m×nh. ®©y lµ ­u ®iÓm h¬n h¼n tiÒn mÆt vµ ng©n phiÕu thanh to¸n víi mÖnh gi¸ cè ®Þnh. trong nhiÒu tr­êng hîp chñ tµi kho¶n kh«ng muèn thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt mµ cã ý ®Þnh chuyÓn kho¶n hoÆc thanh to¸n vµo tµi kho¶n cho mét ng­êi thø ba (kh«ng ph¶i ng­êi nhËn sÐc) th× khi ®ã chØ cã sÐc míi ®¸p øng ®­îc. SÐc c¸ nh©n ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n ë nhiÒu n¬i ®ång thêi nã còng t¹o nguån vèn ®Çu t­ l©u dµi cho hÖ thèng ng©n hµng tõ sè d­ trªn tµi kho¶n cña ng­êi sö dông sÐc uû th¸c. §èi víi thÎ ®iÖn tö sù tiÖn lîi mang l¹i cho c¶ ng­êi sö dông thÎ lÉn c¬ së chÊp nhËn thÎ. Chñ së h÷u thÎ cã ®­îc nh÷ng thuËn lîi nh­ tr¸nh ®­îc viÖc mang mét khèi l­îng tiÒn mÆt kh¸ lín ®Ó thanh to¸n, cã thÓ chñ ®éng vµ linh ho¹t trong viÖc mua hµng ho¸ hay thanh to¸n tiÒn dÞch vô vµ khi cÇn thiÕt cã thÓ rót ®­îc mét l­îng tiÒn mÆt mçi ngµy 5 triÖu ®ång ®Ó chi dïng theo yªu cÇu cña m×nh. Cßn ®èi víi c¬ së chÊp nhËn thÎ kh«ng bÞ lì thêi c¬ b¸n hµng, thu ®­îc ngay vµ thu ®ñ tiÒn b¸n hµng hay cung cÊp dÞch vô trong ngµy, qua m¸y kiÓm tra vµ ®äc thÎ lËp ®­îc c¸c ho¸ ®¬n vµ b¶ng thèng kª thanh to¸n hµng ngµy nhanh chãng,chÝnh x¸c, kh«ng ph¶i tèn nhiÒu thêi gian kiÓm ®Õm tiÒn mÆt sau mçi ngµy b¸n hµng, tr¸nh ®­îc nh÷ng nhÇm lÉn cã thÓ x¶y ra. Ngoµi ra, thÎ ®­îc sö dông réng r·i trong n­íc, ngoµi n­íc trong nhiÒu lÜnh vùc: thanh to¸n ng©n hµng, mua b¸n hµng ho¸.. ®­îc ¸p dông cho c¸c c¬ quan xÝ nghiÖp, c¸ nh©n, nªn ng­êi sö dông kh«ng bÞ lÖ thuéc vµo tiÒn mÆt.Ta cã thÓ thÊy ®­îc c¸c tiÖn Ých cña sö dông thÎ tÝn dông: §­îc sö dông mua s¾m hµng hãa, dÞch vô t¹i h¬n 20 triÖu ®iÓm vµ ®­îc rót tiÒn mÆt t¹i kho¶ng 1 triÖu ®iÓm øng tiÒn mÆt vµ m¸y ATM ë ViÖt Nam còng nh­ c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. ThÎ tÝn dông quèc tÕ b»ng VND nh­ng quý kh¸ch cã thÓ sö dông ®Ó chi tr¶ hoÆc rót tiÒn mÆt ngo¹i tÖ t¹i n­íc ngoµi vµ hoµn tr¶ cho Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng b»ng VND. §­îc cung cÊp dÞch vô kh¸ch hµng 24/24h. TÝnh kinh tÕ: sö dông thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n trong thanh to¸n nãi riªng vµ c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt kh¸c nãi chung gi¶m ®­îc chi phÝ cho x· héi nh­ chi phÝ in tiÒn, huû tiÒn, h­ háng kh«ng cßn ®ñ tiªu chuÈn l­u th«ng, chi phÝ kiÓm ®Õm, vËn chuyÓn tiÒn (tøc lµ gi¶m chi phÝ lao ®éng x· héi) vµ chèng b¹c gi¶ trong hÖ thèng ng©n hµng gióp lu©n chyÓn vèn nhanh trong thanh to¸n, phôc vô tèt nhÊt nhu cÇu chi tiªu vµ s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn kiÒm chÕ ®Èy lïi l¹m ph¸t, æn ®Þnh søc mua ®ång tiÒn, cñng cè n©ng cao gi¸ trÞ ®ång tiÒn. Trong c¶ hai h×nh thøc nµy ®Òu cã lîi cho ng­êi sö dông: thanh to¸n b»ng sÐc: thuËn lîi cho ng­êi mua hµng (ng­êi tr¶ tiÒn) v× nhËn ®­îc hµng th× tr¶ sÐc ngay nh­ng trªn thùc tÕ tµi kho¶n cña ng­êi tr¶ tiÒn l¹i ch­a bÞ trõ tiÒn. SÐc c¸ nh©n ®· ph¸t hµnh ph¶i quay l¹i ng©n hµng cña ng­êi ph¸t hµnh sÐc ®Ó x¸c nhËn, nÕu hîp lÖ vµ tµi kho¶n cã ®ñ tiÒn th× tµi kho¶n cña ng­êi h­ëng lîi míi ®­îc khi cã. Nh­ vËy vÒ lîi Ých kinh tÕ ng­êi tr¶ tiÒn ®­îc lîi, ng­îc lai ng­êi thô h­ëng (ng­êi b¸n hµng) bÞ thiÖt v× ®· nhËn sÐc nh­ng trªn thùc tÕ tµi kho¶n ch­a cã tiÒn. thanh to¸n b»ng thÎ: ng­êi sö dông thÎ thanh to¸n do c¸c ng©n hµng ViÖt Nam ph¸t hµnh (hiÖn nay míi cã thÎ thanh to¸n Vietcombank- Vietcombank Mastercard, thÎ Mastercard do ACB ph¸t hµnh) cã c¬ héi sö dông kho¶n vay miÔn tr¶ l·i duy nhÊt. Kh¸c víi c¸c h×nh thøc tÝn dông tr­íc ®©y, chñ thÎ hoµn toµn kh«ng ph¶i tr¶ l·i tÝn dông nÕu ®Õn ®Þnh kú chñ thÎ thanh to¸n ®ñ cho ng©n hµng sè gèc vay. NÕu chñ thÎ thanh to¸n b»ng hay v­ît qu¸ gi¸ trÞ thanh to¸n tèi thiÓu (th­êng b»ng 10% ®Õn 30% tæng gi¸ trÞ hµng hãa, dÞch vô chñ thÎ ®· sö dông) th× chñ thÎ chØ ph¶i tr¶ l·i cho phÇn cßn l¹i. Vµ sau khi sè tiÒn sö dông ®· ®­îc thanh to¸n hay møc tÝn dông cña thÎ tù ®éng ®­îc lÆp l¹i nh­ cò – thÎ tÝn dông tuÇn hoµn. Ng­êi sö dông thÎ tËn dông ®­îc nh÷ng lîi Ých vÒ mÆt kinh tÕ khi dïng thÎ trong thanh to¸n. VÝ dô ®èi vãi thÎ tÝn dông: ®­îc “chi tiªu tr­íc tr¶ tiÒn sau víi thêi gian ­u ®·i kh«ng thu l·i tõ 10-45 ngµy, ®iÒu ®ã cã nghÜa hiÖu qu¶ sö dông vèn sÏ ®­îc n©ng lªn do Quý kh¸ch võa cã thÓ chi tiªu mµ vÉn gi÷ tiÒn t¹i ng©n hµng ®Ó h­ëng l·i. - ChØ ph¶i thanh to¸n tr­íc 20% sè d­ cuèi kú sao kª vµ sÏ ¸p dông l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n víi sè d­ ch­a ®­îc thanh to¸n. NÕu kh¸ch hµng thanh to¸n toµn bé sè d­, kh¸ch hµng ®­îc miÔn l·i cho sè d­ ph¸t sinh trong kú sö dông thÎ Më réng dÞch vô ng©n hµng vµo khu vùc d©n c­, g¾n ng©n hµng víi kh¸ch hµng Thanh to¸n b»ng thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n lµ hai h×nh thøc míi l¹ ®èi víi ng­êi d©n ViÖt Nam, míi ®­îc ®­a vµo hÖ thèng thanh to¸n hai n¨m gÇn ®©y. tr­íc ®©y khi ch­a cã c¸c h×nh thøc nµy quan hÖ gi÷a ng©n hµng vµ c¸c c¸ nh©n chØ giíi h¹n ë viÖc göi tiÒn tiÕt kiÖm hµng th¸ng, thanh to¸n qua ng©n hµng chñ yÕu lµ gi÷a c¸c doanh nghiÖp, c¬ quan nhµ n­íc víi nhau cßn c¸c c¸ nh©n khi thanh to¸n hµng ho¸, dÞch vô hoµn toµn sö dông tiÒn mÆt. Do ®ã, vai trß cña ng©n hµng kh«ng ph¸t huy ®­îc, dÞch vô ng©n hµng bã hÑp trong ph¹m vi thùc hiÖn thanh to¸n cho c¸c doanh nghiÖp bá qua mét ®èi t­îng kh¸ch hµng ®Çy tiÒm n¨ng. HiÖn nay do ®· nhËn thøc ®­îc vai trß vµ tiÒm n¨ng to lín cña khèi l­îng thanh to¸n trong d©n c­, c¸c ng©n hµng khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· sö dông tæng hîp, ®a d¹ng ho¸ c¸c c«ng cô thanh to¸n trong ®ã dÉn ®Çu lµ sÐc c¸ nh©n vµ thÎ ®iÖn tö. Víi hai ph­¬ng tiÖn nµy, ng­êi d©n trùc tiÕp giao dÞch víi ng©n hµng, ng©n hµng ®· trë thµnh ng­êi b¹n kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi nh÷ng nhu cÇu thanh to¸n hµng ngµy cña hä nh­ thanh to¸n tiÒn ®iÖn, tiÒn n­íc hµng th¸ng, bo¶ hiÓm, nép thuÕ....mét khi thÎ thanh to¸n vµ sÐc c¸ nh©n ®· trë nªn phæ biÕn trong d©n c­, viÖc më réng c¸c dÞch vô kh¸c cña ng©n hµng nh­ më tµi kho¶n c¸ nh©n sÏ trë nªn dÔ dµng h¬n. khi sè tµi kho¶n c¸ nh©n t¨ng lªn, c¸c ng©n hµng cã thÓ më réng ph¹m vi ho¹t ®éng kinh doanh tõ phôc vô c¸c tæ chøc kinh tÕ sang mét thÞ tr­êng míi l¹ lµ ph¸t triÓn dÞch vô tiÒn göi thanh to¸n, thÎ tÝn dông, sÐc... vµo khu vùc d©n c­. Tãm l¹i, më réng thanh to¸n trong d©n c­ lµ mét h­íng ph¸t triÓn míi cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam, cã tÇm chiÕn l­îc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng trong ®ã hai c«ng cô ®¾c lùc phôc vô cho qu¸ tr×nh nµy lµ thÎ thanh to¸n ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n. Thu hót viÖc më tµi kho¶n t¹i ng©n hµng ®Ó huy ®éng vèn. Më tµi kho¶n c¸ nh©n t¹i ng©n hµng cã nh÷ng lîi Ých nh­ göi tiÒn tiÕt kiÖm vµo tµi kho¶n c¸ nh©n, ®¶m b¶o ®­îc an toµn cho ®ång tiÒn ®ång thêi chñ tµi kho¶n ®­îc h­ëng nh÷ng lîi Ých kinh tÕ vµ c¸c tiÖn Ých do ho¹t ®éng ng©n hµng mang l¹i: c¸c tµi kho¶n c¸ nh©n ®­îc h­ëng l·i suÊt tiÒn göi, viÖc rót tiÒn mÆt trªn tµi kho¶n còng thuËn tiÖn dÔ dµng nh­ rót tiÒn tiÕt kiÖm. Khi cÇn thanh to¸n ngay cho c¸c nhu cÇu sinh ho¹t, mua s¾m hµng ngµy nÕu ®· cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng cã thÓ ph¸t hµnh sÐc c¸ nh©n ®Ó thùc hiÖn viÖc thanh to¸n. Ngoµi ra, c¸c chñ tµi kho¶n ®­îc phÐp thÊu chi, ®­îc cÊp thÎ tÝn dông ®Ó mua chÞu hµng ho¸, cã thÓ nhËn ®­îc tiÒn ngay sau khi b¸n hµng...Tuy nhiªn, do nhiÒu ng­êi ch­a nhËn thøc ®­îc ­u ®iÓm cña viÖc më tµi kho¶n nªn sè l­îng tµi kho¶n ®­îc më cßn rÊt khiªm tèn. G¾n liÒn víi v më tµi kho¶n t¹i ng©n hµng lµ viÖc ¸p dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong d©n c­ nh­ thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n. §èi víi thanh to¸n b»ng thÎ ®iÖn tö nÕu sö dông thÎ ký quü kh¸ch hµng ph¶i nép ký quü mét kho¶n tiÒn t­¬ng ®­¬ng víi trÞ gi¸ thÎ vµo tµi kho¶n ký quü. ®èi víi c¬ së chÊp nhËn thÎ còng ph¶i cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng ®Ó khi thanh to¸n ho¸ ®¬n ng©n hµng sÏ ghi cã vµo tµi kho¶n. §èi víi sÐc c¸ nh©n muèn ph¸t hµnh sÐc ®Ó thanh to¸n ng­êi ph¸t hµnh buéc ph¶i cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng. Nh­ vËy víi c¶ hai h×nh thøc thanh to¸n, më tµi kho¶n t¹i ng©n hµng ®Òu cÇn thiÕt vµ b¾t buéc. Tõ ®ã cã thÓ thÊy nÕu viÖc sö dông thÎ vµ sÐc c¸ nh©n trong thanh to¸n cña ng­êi d©n trë nªn phæ biÕn vµ ph¸t triÓn th× sè l­îng tài kho¶n c¸ nh©n ®­îc më t¹i c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i sÏ t¨ng lªn ®¸ng kÓ. ®ã lµ nguån vèn kh«ng nhá mµ c¸c ng©n hµng cã thÓ tËn dông ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, ®Çu t­, cho vay. Ng­îc l¹i, nÕu viÖc më tµi kho¶n c¸ nh©n ®­îc khuyÕn khÝch th× viÖc sö dông sÐc c¸ nh©n sÏ trë nªn phæ biÕn. Th«ng qua sÐc c¸ nh©n mäi ng­êi d©n cã c¬ héi tiÕp cËn vµ lµm quen víi tËp qu¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tiÕp xóc víi c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n hiÖn ®¹i nh­ c¸c lo¹i thÎ thanh to¸n ®Ó cã thÓ hoµ nhËp vµo m¹ng l­íi thanh to¸n quèc tÕ. Gi¶m ®­îc l­îng tiÒn mÆt trong l­u th«ng. HiÖn nay trong thanh to¸n ng­êi d©n ViÖt Nam thÝch dïng tiÒn mÆt. Tû lÖ thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt vµ kh«ng dïng tiÒn mÆt cña ViÖt Nam hiÖn nay lµ 50% trong khi ®ã ë c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ Ph¸p, Anh, ý... tû lÖ nµy lµ 90%. Thùc tÕ nµy lµ do t©m lý vµ thãi quen cña ng­êi ViÖt Nam. MÆt kh¸c do dÞch vô ng©n hµng ch­a ®Õn ®­îc víi d©n c­: thanh to¸n cßn chËm, rót tiÒn mÆt tõ tµi kho¶n cßn khã v× vËy ®· ¶nh h­ëng ®Õn h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh­ thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n vµo khu vùc d©n c­ dÉn ®Õn ®Èy viÖc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt t¨ng lªn. §Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nµy viÖc ®Çu tiªn lµ ph¶i xo¸ bá ®­îc thãi quen thÝch dïng tiÒn mÆt cña ng­êi d©n, c¸c c¬ quan vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ trong thanh to¸n, ®ång thêi ph¶i thu hót ®­îc tiÒn mÆt trong d©n b»ng c¸c h×nh thøc göi tiÕt kiÖm, tµi kho¶n c¸ nh©n. mÆt kh¸c ng©n hµng nhµ n­íc còng ph¶i qu¶n lý ®­îc l­îng tiÒn cung øng trong n¨m kÕ ho¹ch gåm tiÒn mÆt vµ tiÒn göi ng©n hµng tøc lµ M1, ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc l­îng tiÒn mÆt ®­a vµo l­u th«ng ë tõng thêi kú vµ tõng ®Þa ph­¬ng, ®ång thêi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ph¶i më réng vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng thanh to¸n nhanh, chÝnh x¸c, gióp kh¸ch hµng thÊy ®­îc viÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ tiÖn lîi nhÊt, tiÕt kiÖm chi phÝ, kh«ng ph¶i b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn khã kh¨n nh­ tiÒn mÆt. HiÖn nay do nhu cÇu thanh to¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô cña c¸c tÇng líp d©n c­ ngµy cµng më réng c¸c ng©n hµng cÇn ®Èy nhanh viÖc dïng thÎ thanh to¸n ®iÖn tö, khuyÕn khÝch viÖc më tµi kho¶n c¸ nh©n ®Ó chuyÓn tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp vµo tµi kho¶n kh¸ch hµng dïng h×nh thøc uû nhiÖm thu ®Ó trÝch thu tiÒn nhµ, ®iÖn, n­íc...ph¸t hµnh sÐc c¸ nh©n ®Ó thanh to¸n hµng hãa dÞch vô phôc vô cho c¸c giao dÞch hµng ngµy. ®©y lµ mét viÖc lÇm cßn nhiÒu khã kh¨n ®èi víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam nh­ng còng lµ mét biÖn ph¸p t¹o ®iÒu kiÖn më réng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong l­u th«ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho thanh to¸n nhanh gän, chÝnh x¸c. Më réng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®ang lµ mèi quan t©m rÊt lín kh«ng nh÷ng cña riªng ngµnh ng©n hµng mµ cßn cña nhµ n­íc nãi chung v× nÕu c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®­îc thùc hiÖn tèt sÏ tiÕt kiÖm cho x· héi mét l­îng chi phÝ kh«ng nhá, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi d©n tiÕp xóc víi nh÷ng c«ng cô thanh to¸n hiÖn ®¹i v¨n minh, gióp cho c¸c ng©n hµng ViÖt Nam hoµ nhËp vµo céng ®ång ng©n hµng quèc tÕ, tõ ®ã n©ng cao ®­îc uy tÝn cña NHVN trªn thÕ giíi. ®Ó gióp cho chñ tr­¬ng trªn ®­îc thùc hiÖn tèt, trong hai n¨m gÇn ®©y ng©n hµng ®· ®­a vµo hÖ thèng thanh to¸n hai h×nh thøc míi; thÎ thanh to¸n ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n. tuy cßn míi mÎ nh­ng víi nh÷ng ­u ®iÓm rÊt lín, thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n ®· thÓ hiÖn vai trß kh«ng thÓ thiÕu vµ quan träng trong viÖc thùc hiÖn chñ tr­¬ng më réng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vµo khu vùc d©n c­. NghiÖp vô thanh to¸n b»ng thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n ThÎ ®iÖn tö. Ng­êi thu ng©n ®­a thÎ vµo m¸y ®äc thÎ ®iÖn tö, m¸y sÏ quÐt vµ kiÓm tra mét lo¹t c¸c th«ng tin nh­: tªn chñ thÎ, th«ng tin vÒ tµi kho¶n, h¹n dïng thÎ vµ gi¸ trÞ mua hµng... Sau ®ã, chuyÓn vÒ ng©n hµng ph¸t hµnh. M¸y tÝnh t¹i ng©n hµng sÏ kiÓm tra d÷ liÖu vÒ h¹n møc tiªu dïng vµ c¸c ®iÒu kiÖn an toµn kh¸c ®ång thêi tù ®éng ®­a ra c¸c c©u tr¶ lêi chÊp nhËn hay tõ chèi. Chñ thÎ ký tªn vµo biªn nhËn t¹i n¬i b¸n hµng vµ cöa hµng sÏ göi mét b¶n sao cña biªn nhËn nµy vÒ ng©n hµng thanh to¸n thÎ ®Ó ®èi chiÕu kiÓm tra d÷ liÖu víi m¸y tÝnh. Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ sÏ chuyÓn tiÒn cho ng©n hµng cña ng­êi b¸n hµng vµ khÊu trõ mét kho¶n phÝ kho¶ng vµi %. Gi¸ tæng céng sÏ ®­îc ghi vµo tµi kho¶n cña chñ thÎ. Toµn bé quy tr×nh, kÓ c¶ viÖc chuyÓn tiÒn cho ng­êi b¸n hµng sÏ ®­îc thùc hiÖn trong vßng mét tuÇn. SÐc c¸ nh©n Muèn thanh to¸n b»ng sÐc qua ng©n hµng tr­íc hÕt ng­êi muèn sö dông ph¶i më tµi kho¶n tiÒn göi ng©n hµng kh«ng kú h¹n. SÐc ph¸t hµnh cho ng­êi thô h­ëng, cã thÓ chuyÓn sang cho ng­êi thø 2 hoÆc thø 3 trong thêi h¹n hiÖu lùc cña tê sÐc, ng­êi thô h­ëng ®­îc chi nh¸nh NHTM ghi “cã” ngay vµo tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n cña m×nh nh­ng ch­a ®­îc sö dông nã. PhÇn sè d­ tiÒn göi t¨ng lªn do nép sÐc vµo chi nh¸nh NHTM mµ ghi “cã” gäi lµ sè d­ næi. ChØ khi nµo chi nh¸nh NHTM n¬i ph¸t hµnh sÐc më tµi kho¶n c«ng nhËn th× ng­êi thô h­ëng míi ®­îc sö dông sè d­ næi. Nh­ vËy cuèi cïng tê sÐc ph¶i quay vÒ chi nh¸nh ng©n hµng th­¬ng m¹i n¬i ng­êi ph¸t hµnh sÐc më tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n. NÕu tê sÐc ®· ph¸t hµnh mµ chi nh¸nh NHTM n¬i chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh sÐc më tµi kho¶n kh«ng c«ng nhËn th× chi nh¸nh NHTM phôc vô ng­êi thô h­ëng cã quyÒn lo¹i bá sè d­ næi ra khái b¶ng c©n ®èi tµi kho¶n cña NHTM. Lóc nµy, viÖc lµm tiÕp theo lµ xö lý gi÷a ng­êi thô h­ëng vµ ng­êi ph¸t hµnh sÐc më tai kho¶n, cã tr­êng hîp ph¶i khëi tè ng­êi ph¸t hµnh sÐc tr­íc ph¸p luËt. PhÇn 3: thùc tiÔn cña viÖc thanh to¸n b»ng thÎ vµ sÐc c¸ nh©n ë ViÖt Nam trong thêi gian qua Thùc tiÔn thanh to¸n vµ mét sè trë ng¹i cña viÖc thanh to¸n b»ng thÎ ®iÖn tö vµ sÐc c¸ nh©n ë ViÖt Nam §èi víi thÎ ®iÖn tö KÓ tõ khi ViÖt Nam thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, cïng víi sù héi nhËp chung vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ho¹t ®éng NHVN còng cã nhiÒu ®æi míi. LÇn ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam vµo gi÷a nh÷ng n¨m 90 hÖ thèng Vietcombank (NHNTVN) th«ng qua chi nh¸nh Vietcombank thµnh phè Hå ChÝ Minh kÕt hîp víi ng©n hµng BFCE Singapore ®· tiÕp nhËn thanh to¸n thÎ tÝn dông Visa t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh,sau ®ã më réng ra Hµ Néi vµ mét sè thµnh phè kh¸c. §Õn 1991, lo¹i thÎ tÝn dông thø hai lµ Mastercard ®­îc ®­a vµo sö dông ë ViÖt nam theo hiÖp ®Þnh ký kÕt gi÷a VCB (Vietcombank) vµ mét tæ chøc tµi chÝnh cña Malaixia. Còng n¨m 1991, thÎ JCB cña NhËt còng ®· ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n t¹i ViÖt Nam theo tho¶ thuËn ký kÕt gi÷a VCB thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ h·ng JCB International Tokyo vµ ngay sau khi Mü bá lÖnh cÊm vËn VCB ®· cïng American Express ®­a vµo ViÖt Nam lo¹i thÎ cña tæ chøc nµy. Ngoµi 4 lo¹i thÎ chÝnh trªn VCB ®· vµ ®ang tiÕp xóc víi tÊt c¶ c¸c tæ chøc ph¸t hµnh thÎ quèc tÕ t¹o ®iÒu kiÖn ®­a tÊt c¶ c¸c lo¹i thÎ thanh to¸n ®iÖn tö vµo ViÖt Nam nh­ ATM card, Euro card... nh»m t¹o thuËn lîi cho viÖc thanh to¸n cña ng­êi n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam víi môc tiªu lµ c¸c lo¹i thÎ tÝn dông quèc tÕ ®­îc kh¸ch du lÞch mang ®i sö dông ë bÊt kú n¬i nµo trªn thÕ giíi còng ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n t¹i ViÖt Nam. VÒ dÞch vô phÝ thanh to¸n thÎ NHNT (VCB) quy ®Þnh: Chñ së h÷u thÎ ph¶i tr¶ phÝ dÞch vô trong tr­êng hîp thanh to¸n hoÆc rót tiÒn mÆt ë ngoµi tØnh, thµnh phè ®èi víi n¬i ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ ®ãng trô së, víi sè tiÒn mçi lÇn tõ 5 triÖu trë lªn. Ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n thÎ thu møc phÝ 0,1% sè tiÒn thanh to¸n vµ mçi lÇn kh«ng ®­îc thu qu¸ 100.000VN§. C¬ së tiÕp nhËn thÎ tr¶ phÝ dÞch vô cho ng©n hµng b»ng 0,1% cña sè tiÒn thanh to¸n mçi lÇn vµ møc tèi ®a kh«ng qu¸ 100.000VN§. C¬ së tiÕp nhËn thÎ kh«ng ®­îc thu tiÒn lÖ phÝ ë chñ së h÷u thÎ. PhÝ dÞch vô thu cña c¬ së tiÕp nhËn thanh to¸n b»ng thÎ do ng©n hµng ®¹i lý thu sau mçi lÇn thanh to¸n, trong ®ã ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n h­ëng 50% vµ ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ h­ëng 50%. TiÕp sau VCB (chiÕm 75% thÞ phÇn víi 4/5 lo¹i thÎ) mét lo¹t c¸c NHTM kh¸c còng trë thµnh ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n thÎ: chi nh¸nh ng©n hµng nhµ n­íc ANZ víi thÎ Visa t¹i Hµ Néi, ng©n hµng Indovina víi thÎ Dinersclub... §èi t­îng phôc vô cña c¸c ng©n hµng nµy lµ ng­êi n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. C¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n cßn rÊt ®¬n gi¶n, thñ c«ng, bÊt tiÖn, chËm ch¹p, kh«ng t­¬ng xøng víi tr×nh ®é xö lý thÎ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, nhÊt lµ møc phÝ cßn cao (VD: Visa: 2,5-3%; Mastercard 3%). Tuy cßn nhiÒu yÕu ®iÓm nh­ngviÖc c¸c NHTM ViÖt Nam b¾t ®Çu tham gia vµo ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ (®øng ®Çu lµ VCB) ®· gióp hÖ thèng NHVN b­íc ®Çu hoµ nhËp vµo céng ®ång ng©n hµng quèc tÕ. Mét b­íc tiÕn quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn thÎ ®iÖn tö ë ViÖt Nam lµ viÖc VCB ph¸t hµnh thÎ b»ng ®ång ViÖt Nam. NÕu hÖ thèng thÎ tÝn dông hÕt søc phong phó vµ ®a d¹ng lÇn l­ît vµo ViÖt Nam th«ng qua sù më ®Çu cña VCB kÐo theo sù tham gia cña mét lo¹t c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i kh¸c th× sù ra ®êi cña c«ng nghÖ ng©n hµng vÒ “tiÒn ®iÖn tö” cña ViÖt Nam còng chÝnh do VCB triÓn khai. VCB lµ ng©n hµng ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam ®­îc ng©n hµng nhµ n­íc giao phã ph¸t hµnh thÎ tÝn dông. tõ 1/7/1993 thÎ thanh to¸n VCB lµ lo¹i thÎ tÝn dông ng©n hµng b»ng ®ång ViÖt Nam ®· xuÊt hiÖn ë ViÖt Nam, gåm cã 3 lo¹i: - ThÎ lo¹i A (mµu vµng): sö dông cho kh¸ch hµng cã quan hÖ th­êng xuyªn víi VCB, ®­îc x¸c ®Þnh h¹n møc chi tr¶ cô thÓ cho tõng kh¸ch hµng. Lo¹i thÎ nµy kh«ng ph¶i ký quü t¹i ng©n hµng ph¸t hµnh. - ThÎ lo¹i B (mµu xanh) dïng cho c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc, c¸ nh©n ng­êi ViÖt Nam vµ n­íc ngoµi, kh¸ch hµng ph¶i ký quü t¹i ng©n hµng ph¸t hµnh Ýt nhÊt lµ 5 triÖu ®ång vµ ®­îc h­ëng l·i suÊt tiÒn göi kh«ng kú h¹n. - ThÎ lo¹i C (mµu xanh) dïng cho c¸c doanh nghiÖp ®­îc VCB cho vay vèn ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô. Lo¹i thÎ nµy kh«ng ph¶i ký quü. ThÎ lo¹i A vµ B lµ thÎ ghi nî (debit card) cßn thÎ lo¹i C lµ thÎ tÝn dông (credit card). ViÖc ph¸t hµnh thÎ cña VCB ®· chøng tá ng©n hµnh ViÖt Nam ®· cã ®æi míi vÒ nhiÒu mÆt, tÝch cùc c¶i tiÕn nghiÖp vô vµ ®Æc biÖt m¹nh d¹n øng dông kü thuËt hiÖn ®¹i vµo ho¹t ®éng ng©n hµng. Kh¸ch hµng ®· sö dông thÎ VCB ®Ó mua hµng ho¸ hay thanh to¸n dÞch vô t¹i mét sè cöa hµng vµ rót tiÒn mÆt t¹i mét vµi c¬ së giao dÞch ng©n hµng ®¹i lý. Tuy nhiªn, viÖc sö dông thÎ ®Ó mua hµng cßn Ýt mµ phÇn lín ®­îc dïng ®Ó rót tiÒn mÆt. "Thanh to¸n b»ng thÎ trong giai ®o¹n ®Çu cßn qu¸ míi mÎ, ng­êi tiªu dïng ch­a quen vµ sè ®iÓm chÊp nhËn thanh to¸n b»ng thÎ cßn Ýt nªn sè l­îng thÎ ph¸t hµnh trong giai ®o¹n nµy bÞ h¹n chÕ", «ng NguyÔn Thanh To¹i, Phã tæng gi¸m ®èc kiªm Gi¸m ®èc Trung t©m thÎ cña ACB nhËn ®Þnh vÒ thÞ tr­êng thÎ tÝn dông ë ViÖt Nam. Tuy ®i sau VCB nh­ng ACB cã thÓ tù hµo lµ ng©n hµng cæ phÇn ®Çu tiªn tham gia vµo thÞ tr­êng thÎ tÝn dông néi ®Þa. Trong n¨m 2001, ngoµi viÖc lµm ®¹i lý b¸n thÎ quèc tÕ, ACB ®· cho ra ®êi 2 lo¹i thÎ néi ®Þa míi lµ Mai Linh vµ Ph­íc Léc Thä. Theo thèng kª th× ®Õn hÕt n¨m 2001, ACB ®· ph¸t hµnh tíi 18.453 thÎ c¸c lo¹i, bao gåm kho¶ng 14.000 thÎ quèc tÕ vµ kho¶ng 4.000 thÎ néi ®Þa, t¨ng gÊp 2,5 lÇn so víi n¨m 2000 víi doanh sè lªn tíi kho¶ng 275 tû ®ång, t¨ng 45% so víi n¨m 2000. Sè ®¹i lý chÊp nhËn thanh to¸n thÎ cña ACB còng ®· lªn tíi 3.130, t¨ng h¬n 1.000 ®iÓm so víi n¨m 2000, c._.