Vai trò của thành phần kinh tế tư nhân & các vấn đề thực tiễn đăt ra

Lêi më ®Çu Cã lÏ ph¶i nh¾c ®Õn nh÷ng t­ duy ®æi míi vÒ ph¸t huy tiÒm n¨ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngay tõ Héi nghÞ lÇn thø 6 cña Trung ­¬ng Kho¸ IV(th¸ng 8-1979) khi ®Êt n­íc l©m vµo t×nh trang khã kh¨n trÇm träng.Cã thÓ coi héi nghÞ nµy lµ b­íc më ®Çu cã ý nghÜa,®Æt ra nh÷ng nÒn mãng ®Çu tiªn cho ®­êng lèi ®æi míi.Cïng víi nhiÒu chñ tr­¬ng kinh tÕ ®óng ®¾n nh»m “lµm cho s¶n xuÊt bung ra”.Héi nghÞ kh¼ng ®Þnh sù kÕt hîp kÕ ho¹ch víi thÞ tr­êng,kÕt hîp thÞ tr­êng cã kÕ ho¹ch víi thÞ tr­êng kh«ng cã kÕ ho¹ch,nh×n nh©n tÝch cùc h¬n víi kinh tÕ t­ nh©n…B­íc ngo¹t c¬ b¶n lµ tõ §¹i h«i lÇn thø VI cña §¶ng(12-1986).Sau khi phª ph¸n “nh­ng biÓu hiÖn nãng véi muèn xo¸ bá ngay c¸c thµnh ph©n kinh tÕ phi x· héi chñ nghÜa,,nhanh chãng biÕn kinh tÕ t­ nh©n thµnh quèc doanh”,m¾c bÖnh “chñ quan,duy ý chÝ,gi¶n ®¬n ho¸”,”ch­a thËt sù thõa nhËn nh÷ng quy luËt cña s¶n xuÊt hµng ho¸ ®ang tån t¹i kh¸ch quan”. Tõ ®ã ®ªn nay ®· cã nhiªu chÝnh s¸ch míi nh×n nh©n ®óng ®¾n h¬n vÒ nÒn kinh tÕ t­ nh©n,nh÷ng t­ duy ngµy mét s¸ng tá vÒ kinh tÕ t­ nh©n kÓ trªn ®· vµ ®ang ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc trong c«ng sèng.Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n bõng në m¹nh mÏ vµ ngµy cµng gi÷ vai trß quan träng trong thÞ tr­êng n­íc ta còng nh­ trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.Thùc tÕ kh¼ng ®Þnh dï cßn nh÷ng ph¶n øng cña t­ duy gi¸o ®iÒu,cò kü vµ nh÷ng rµo c¶n cña bé m¸y muèn nÝu kÐo c¬ chÕ cò,sù lín m¹nh cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n-thÓ hiÖn ý trÝ cña nh©n d©n-lµ kh«ng l­c l­îng nµo cã thÓ c¶n trë. Kinh tÕ t­ nh©n t¨ng nhanh,gãp phÇn quan träng gi¶i quyÕt viÖc lµm cho x· héi,chiÕm tû träng ngµy cµng cao trong GDP còng nh­ trong ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ ®ang v÷ng vµng trong c¹nh tranh,héi nhËp.N¨m 2003,kinh tÕ t­ nh©n chiÕm 38,96%GDP;26,4% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp (n¨m 2002);79,9% tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ vµ doanh thu dÞch vô;trªn 2/3hµng ho¸ xuÊt khÈu…§Õn n¨m 2005,c¶ n­íc cã 205000 doanh nghiÖp t­ nh©n ®¨ng kÝ theo luËt doanh nghiÖp;2,5 triÖu hé kinh doanh c¸ thÓ c«ng th­¬ng nghiÖp vµ dÞch vô;13000 trang tr¹i vµ 12 triÖu hé n«ng d©n s¶n xuÊt hµng ho¸ ,t¹o ra sinh khÝ mãi n¨ng ®éng,s¸ng t¹o tr­íc nay ch­a tõng cã cho nªn kinh tÕ. §iÒu muèn nãi ë ®©y lµ kinh tÕ t­ nh©n ®ang ë thêi ®iÓm b¾t ®Çu xuÊt ph¸t gÇn nh­ con sè kh«ng vËy mµ ®Õn nay nã gi÷ vÞ trÝ quan träng kh«ng thÓ thiÕu trong nªn kinh tÕ quèc d©n.§Ó lµm râ vÊn ®Ò nµy em xin chän ®Ò tµi:”Vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n vµ c¸c vÊn ®Ò thùc tiÔn ®¨t ra”. Do tr×nh ®é nhËn thøc cßn h¹n chÕ thiÕu hôt vÒ tµi liÖu bµi viÕt nµy kh«ng tr¸ch khái nh÷ng thiÕu xãt.Em mong c« nhËn xÐt vµ gãp ý cho ba× viÕt ®­îc hoµn chØnh h¬n.Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n. Ch­¬ng ILý luËn vÒ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ t­ nh©n I. Häc thuyÕt M¸c - Lªnin vÒ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ Tõ khi b­íc vµo c«ng cuéc ®æi míi chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, chóng ta ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh tùu ®¸ng kÓ. Trong ®ã ph¶i nãi ®Õn vai trß cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch. Sau khi luËt doanh nghiÖp cã hiÖu lùc 1/1/2000, kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn m¹nh mÏ lµ ®iÒu kiÖn quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ trong n­íc, n©ng cao vÞ thÕ cña ViÖt Nam lªn so víi khu vùc. Tuy nhiªn, xÐt vÒ nguån gèc h×nh thµnh vµ quy m« ho¹t ®éng cña ®¹i bé phËn doanh nghiÖp t­ nh©n (DNTN) cßn míi, quy m« nhá. VËy trong qu¸ tr×nh héi nhËp, kinh tÕ t­ nh©n nªn ph¸t triÓn nh­ thÕ nµo? §ã lµ vÊn ®Ò cÇn cã nh÷ng dù b¸o ®óng ®¾n ®Ó §¶ng vµ Nhµ n­íc cã c¨n cø khoa häc ra c¸c quyÕt ®Þnh chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cho phï hîp. Dù b¸o ®óng ®­îc xu thÕ vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta th× cÇn dùa trªn c¸c luËn cø khoa häc. Mµ nÒn t¶ng t­ t­ëng cña §¶ng ta lµ häc thuyÕt M¸c - Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh; do ®ã, luËn cø khoa häc tr­íc hÕt ph¶i lµ lý luËn häc thuyÕt cña M¸c - Lªnin vÒ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Ngay tõ khi míi ra ®êi, chñ nghÜa M¸c - Lªnin kh¼ng ®Þnh sù ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi cã thÓ coi lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn. V× vËy, sù vËn ®éng cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi lµ mét qu¸ tr×nh kh¸ch quan d­íi t¸c ®éng cña nh÷ng quy luËt nhÊt ®Þnh vµ chØ cã thÓ ®¸nh gi¸ ®óng xu thÕ vËn ®éng cña c¸c hiÖn t­îng kinh tÕ - x· héi khi ®Æt nã trong quy luËt chung cña sù ph¸t triÓn c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi ®ã. Trong ®ã, chóng ta ph¶i xÐt ®Õn hai nguyªn lý vÒ sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cÇn tÝnh ®Õn khi nghiªn cøu xu h­íng vËn ®éng cña kinh tÕ t­ nh©n trong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Thø nhÊt, ®ã lµ quy luËt vÒ mèi quan hÖ gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, n­íc ta ch­a thÓ cã ngay lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i víi tr×nh ®é x· héi ho¸ cao nªn hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp lµ c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn víi sù ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u. §ã chÝnh lµ c¬ së kh¸ch quan cña sù tån t¹i cña kinh tÕ t­ nh©n . Thø hai, lµ lý luËn vÒ c¬ cÊu s¶n xuÊt kinh tÕ quyÕt ®Þnh c¬ cÊu x· héi, giai cÊp cña x· héi t­¬ng øng vµ vai trß vÞ trÝ cña nã. Nh­ ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay, khi kinh tÕ t­ nh©n ®ang cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn m¹nh th× tÇng líp chñ doanh nghiÖp sÏ cã vÞ trÝ xøng ®¸ng t­¬ng øng trong c¬ cÊu x· héi giai cÊp. Qua häc thuyÕt cña M¸c - Lªnin vÒ c¸c quy luËt, nguyªn lý vÒ sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi, ta ®em ¸p dông vµ t×m hiÓu thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n ë ViÖt Nam. II. Kinh tÕ t­ nh©n trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam 1. Kh¸i niÖm vÒ kinh tÕ t­ nh©n Kinh tÕ t­ nh©n lµ thµnh phÇn kinh tÕ mµ xuÊt kinh doanh dùa trªn c¬ së chiÕm h÷u t­ nh©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt hoÆc vèn Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta hiÖn nay, thµnh phÇn nµy cã vai trß ®¸ng kÓ xÐt vÒ ph­¬ng diÖn ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt ,x· héi ho¸ s¶n xuÊt còng nh­ vÒ ph­¬ng diÖn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. §©y còng lµ thµnh phÇn kinh tÕ rÊt n¨ng ®éng nh¹y bÐn víi kinh tÕ thÞ tr­êng, do ®ã sÏ cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá vµo qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ®Êt n­íc. HiÖn nay, kinh tÕ t­ nh©n b­íc ®Çu cã sù ph¸t triÓn, nh­ng phÇn lín tËp trung vµo lÜnh vùc th­¬ng m¹i, dÞch vô vµ kinh doanh bÊt ®éng s¶n; ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt con Ýt vµ chñ yÕu quy m« võa vµ nhá . ChÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lµ khuyÕn khÝch t­ nh©n bá vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña d©n c­. Nhµ nøoc b¶o hé quyÒn së h÷u vµ lîi Ých hîp ph¸p cña hä; xo¸ bá ®Þnh kiÕn vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ tÝn dông, vÒ khoa häc c«ng nghÖ , vÒ ®µo t¹o c¸n bé - cho thµnh phÇn kinh tÕ nµy. Tuy nhiªn, ®©y lµ thµnh phÇn kinh tÕ cã tÝnh tù ph¸t rÊt cao. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX cã ®o¹n viÕt:” KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n réng r·i trong c¸c ngµnh nghÒ s¶n xuÊt , kinh doanh mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm . T¹o m«i tr­ßng kinh doanh thuËn lîi vÒ chÝnh s¸ch ph¸p lý ®Ó kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn trªn nh÷ng ®Þnh h­íng ­u tªn cña Nhµ n­íc , kÓ c¶ ®Çu t­ ra n­íc ngoµi ; khuyÕn khÝch chuyÓn thµnh doanh nghiÖp cæ phÇn , b¸n cæ phiÕu cho ng­êi lao ®éng , liªn doanh , liªn kÕt víi nhau, víi kinh tÕ tËp thÓ vµ kinh tÕ nhµ n­íc , x©y dùng quan hÖ tèt víi chñ doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng . 2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n . Ngay tõ nh÷ng n¨m ®Çu cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh häc thuyÕt cña m×nh, M¸c ®· cho r»ng chñ nghÜa t­ b¶n lªn chñ nghÜa x· héi tÊt yÕu ph¶i tr¶i qua mét thêi kú qu¸ ®é. Thêi kú nµy xÐt vÒ mÆt kinh tÕ sÏ tån t¹i ®an xen nh÷ng kÕt cÊu kinh tÕ x· héi kh¸c nhau. ThÝch øng víi thêi kú ®ã lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn víi mét c¬ cÊu x· héi nhiÒu giai cÊp, giai tÇng cã m©u thuÉn gay g¾t vÒ lîi Ých kinh tÕ, song thèng nhÊt trong môc tiªu vËn ®éng. Tõ ®ã chóng ta ph¶i cã nh÷ng th¸i ®é ®óng ®¾n trong nh×n nhËn vÒ kinh tÕ t­ nh©n vµ nhËn râ triÓn väng ph¸t triÓn cña kinh tÕ t­ nh©n trong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Ngay sau khi c¸ch m¹ng th¸ng t¸m 1945 thµnh c«ng, nhËn ®Þnh vÒ vai trß cña kinh tÕ t­ nh©n ë ViÖt Nam lóc bÊy giê, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· tuyªn bè "®Ó giµnh lÊy nÒn hoµn toµn ®éc lËp cña n­íc nhµ th× giíi c«ng - th­¬ng ph¶i ho¹t ®éng ®Ó x©y dùng mét nÒn kinh tÕ vµ tµi chÝnh v÷ng vµng vµ thÞnh v­îng. ChÝnh phñ nh©n d©n vµ t«i sÏ tËn t©m gióp ®ì giíi c«ng - th­¬ng trong cuéc kiÕn thiÕt nµy". Sau khi cuéc kh¸ng chiÕn 9 n¨m kÕt thóc , n¨m 1951, miÒn B¾c b­íc vµo thêi kú c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa vµ ph¸t triÓn kinh tÕ theo m« h×nh kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. Kinh tÕ t­ nh©n bÞ h¹n chÕ, bÞ c¶i t¹o vµ dÇn dÇn bÞ xo¸ bá v× nã ®­îc coi lµ "hµng ngµy hµng giê " ®Î ra chñ nghÜa t­ b¶n nªn lu«n lµ ®èi t­îng cña c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa vµ kh«ng ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. Sau thêi kú khñng ho¶ng kinh tÕ ë n­íc ta, t¹i §¹i héi §¶ng VI víi ®­êng lèi ®æi míi toµn diÖn ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, tr­íc hÕt lµ ®æi míi t­ duy víi tinh thÇn "nh×n th¼ng vµo sù thËt, ®¸nh gi¸ ®óng sù thËt, nãi râ sù thËt", §¶ng ta ®· thõa nhËn "sai lÇm trong bè trÝ c¬ cÊu kinh tÕ" vµ "trong nhËn thøc còng nh­ trong hµnh ®éng, chóng ta ch­a thùc sù thõa nhËn c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta cßn tån t¹i trong mét thêi gian t­¬ng ®èi dµi". Theo ®ã thõa nhËn sù tån t¹i kh¸ch quan cña kinh tÕ t­ nh©n bao gåm kinh tÕ tiÓu s¶n xuÊt hµng ho¸, tiÓu th­¬ng, t­ s¶n nhá. TiÕp tôc thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi ®· ®­îc ®Ò ra tõ §¹i héi VI, t¹i §¹i héi §¶ng VIII t­ t­ëng quan ®iÓm vµ chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh râ: lÊy viÖc gi¶i phãng søc s¶n xuÊt ®éng viªn tèi ®a mäi nguån lùc bªn trong vµ bªn ngoµi cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, n©ng cao hiÖu qña kinh tÕ x· héi, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n lµ môc tiªu hµng ®Çu trong viÖc khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Kinh tÕ Nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o cïng c¸c kinh tÕ kh¸c gãp phÇn x©y dùng nÒn kinh tÕ n­íc nhµ, trong ®ã kinh tÕ t­ nh©n ®­îc x¸c ®Þnh lµ thµnh phÇn kinh tÕ quan träng. Víi quan niÖm ®ã, trªn thùc tÕ, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· cè g¾ng t¹o ®iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ vµ ph¸p lý thuËn lîi ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ t­ nh©n yªn t©m lµm ¨n l©u dµi th«ng qua viÖc xóc tiÕn m¹nh mÏ qu¸ tr×nh lËp ph¸p, t¹o c¬ së ph¸p lý cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng nhiÒu thµnh phÇn vµ kinh tÕ t­ nh©n nãi riªng. N¨m 1990 ban hµnh LuËt C«ng ty vµ LuËt doanh nghiÖp t­ nh©n. HiÕn ph¸p 1992 ®· ban hµnh kh¼ng ®Þnh vai trß hîp hiÕn cña kinh tÕ t­ nh©n. HiÕn ph¸p söa ®æi bæ sung 2001 ®· nªu " doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc liªn doanh, liªn kÕt víi c¸ nh©n, tæ chøc kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt" vµ trong 15 n¨m qua ®· liªn tôc ban hµnh vµ hoµn thiÖn hÖ thèng luËt d©n sù, luËt kinh tÕ vµ kinh doanh. §¹o luËt doanh nghiÖp ®· ®i vµo cuéc sèng rÊt nhanh t¹o ra b­íc ph¸t triÓn ®ét biÕn cña kinh tÕ t­ nh©n . Tuy nhiªn, kh«ng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n mét c¸ch ®éc lËp, kh«ng thÓ v× c¸c khuyÕt ®iÓm cña m« h×nh ph¸t triÓn m¹nh c¸c doanh nghiÖp quèc doanh kÓ c¶ trong n«ng nghiÖp vµ trong mäi lÜnh vùc th× t­ nh©n ho¸ hoµn toµn khu vùc doanh nghiÖp quèc doanh. Bëi lÏ, trong mét sè lÜnh vùc doanh nghiÖp t­ nh©n kh«ng muèn kinh doanh do lîi nhuËn thÊp, thêi gian thu håi vèn l©u hoÆc hä kh«ng thÓ lµm ®­îc v× c¸c ngµnh ®ã ®ßi hái l­îng vèn lín, tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ vÝ dô nh­ x©y dùng c¬ së vËt chÊt h¹ tÇng (®iÖn, n­íc, m¹ng l­íi ®­êng giao th«ng) phôc vô cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Do ®ã, ®Ó ph¸t triÓn ®­îc nÒn kinh tÕ tæng thÓ ®ßi hái ph¶i ph¸t triÓn m¹nh khu vùc doanh nghiÖp quèc doanh ®Ó lµm ®Çu tµu cho nÒn kinh tÕ,yÓm trî cho c¸c doanh nghiÖp nhá cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n . Tuy vËy, khu vùc doanh nghiÖp Nhµ n­íc chØ nªn tËp trung ph¸t triÓn c¸c ngµnh mòi nhän chø kh«ng ph¶i tËp trung s¶n xuÊt kinh doanh tÊt c¶ c¸c mÆt hµng thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau nh­ trong thêi kú tËp trung quan liªu bao cÊp. Trong thêi kú ®ã, sù s¶n xuÊt d­íi sù chØ ®¹o chung thèng nhÊt cña Nhµ n­íc th«ng qua c¸c chØ tiªu vµ kÕ ho¹ch. ChÝnh v× thÕ dÉn ®Õn sù tr× trÖ, ®ãi nghÌo trong mét thêi gian t­¬ng ®èi dµi sau khi chóng ta giµnh ®­îc ®éc lËp. §Ó cã thÓ t¨ng kh¶ n¨ng s¸ng t¹o còng nh­ c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, Nhµ n­íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc chÝnh lµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u. §iÒu nµy khiÕn cho c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng kinh doanh víi chÕ ®é tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng lîi Ých cña chÝnh m×nh nªn ph¸t huy ®­îc mäi sù s¸ng t¹o trong kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Theo §¹i héi IX, khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®· ®¹t b­íc míi vÒ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch, kh¼ng ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ thÞ tr­êng nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, trong ®ã kinh tÕ t­ nh©n lµ bé phËn quan träng. §¹i héi ®· kh¼ng ®Þnh "Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ kinh doanh theo ph¸p luËt ®Òu lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ ®Þnh h­íng x©y dùng chñ nghÜa cïng ph¸t triÓn l©u dµi, hîp t¸c vµ c¹nh tranh lµnh m¹nh". Kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ ®­îc x¸c ®Þnh lµ cã vÞ trÝ quan träng l©u dµi. Kinh tÕ t­ nh©n ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn th«ng qua viÖc t¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi vÒ chÝnh s¸ch trªn nh÷ng ®Þnh h­íng ­u tiªn cña Nhµ n­íc, kÓ c¶ ®Çu t­ ra n­íc ngoµi. Qua ®ã ta thÊy tõ §¹i héi VI ®Õn nay, nhËn thøc cña §¶ng ta vÒ vÞ trÝ vµ vai trß cña kinh tÕ t­ nh©n trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ®· cã b­íc ph¸t triÓn míi. Kinh tÕ t­ nh©n ®­îc thõa nhËn lµ bé phËn cÊu thµnh h÷u c¬ quan träng cña nÒn kinh tÕ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n lµ vÊn ®Ò cã tÇm chiÕn l­îc l©u dµi trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Kh«ng chØ thay ®æi nhËn thøc §¶ng vµ Nhµ n­íc cßn x©y dùng vµ hoµn thiÖn thÓ chÕ phï hîp cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung kinh tÕ t­ nh©n nãi riªng. Tuy nhiªn ®©y míi chØ lµ giai ®o¹n t×m tßi ®æi míi. VÒ l©u dµi, muèn ph¸t triÓn khu vùc t­ nh©n bÒn v÷ng vµ m¹nh cÇn ph¶i cã mét chÝnh s¸ch qu¶n lý vÜ m« thÝch hîp, ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch nµy ph¶i ®¶m b¶o cho khu vùc t­ nh©n cã kh¶ n¨ng ®¹t lîi nhuËn kh¸. 3.Vai trß cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc *§ãng gãp vµo t¨ng tr­ëng cña tæng s¶n phÈm trong n­íc(GDP) Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n cã tèc ®é ph¸t triÓn vµ tèc ®é t¨ng cña c¸c n¨m tõ 1995 ®Õn 2000 th­êng cao h¬n tèc ®é t¨ng chung cña nÒn kinh tÕ (trõ n¨m 1999).Tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m thêi kú 1995 – 2000 cña c¶ n­íc 6,9% ; cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n lµ 7,2% . N¨m 2000 , tèc ®é t¨ng tr­ëng cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n t¨ng nhanh h¬n nhÞp ®é t¨ng GDP cña toµn bé nÒn kinh tÕ tíi 1,5%(nÕu tÝnh theo gi¸ hiÖn hµnh ) vµ n¨m 2003 tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n t¨ng so víi n¨m 2002 lµ 7,24%. Khu vực kinh tế tư nh©n năm 2005 ®· chiếm 38,5% GDP, cao gấp 5,4 lần tỷ trọng 7,11% của khu vực kinh tế tập thể, cao gấp hơn 2,5 lần tỷ trọng 15,17% của khu vực cã vốn đầu tư nước ngoài và đạt xấp xỉ với tỷ trọng 39,22% của khu vực kinh tế nhà nước.Riªng tỷ trọng trong GDP của c¸c doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nh©n nh×n chung ®· tăng lín qua c¸c năm: nếu năm 2000 mới chiếm 7,31%, th× năm 2005 là 8,91%. §¸ng lưu ý, tốc độ tăng trưởng GDP do c¸c doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nh©n lu«n lu«n cao hơn gấp rưỡi, gấp ®«i tốc độ tăng chung cũng như cao hơn tốc độ tăng của c¸c khu vực kh¸c. Tû träng khu vùc kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n trong toµn nÒn kinh tÕ kh«ng nh÷ng kh«ng ®­îc c¶i thiÖn mµ cßn suy gi¶m nhÑ , chñ yÕu do trong nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 90 , nhiÒu doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®i vµo ho¹t ®éng vµ lµm thay ®æi c¬ cÊu toµn bé nÒn kinh tÕ . C¬ cÊu GDP (gi¸ thùc tÕ) ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ, % 2000 2001 2002 2003 Tæng 100 100 100 Kinh tÕ Nhµ n­íc 38,53 38,4 38,31 38,22 Kinh tÕ tËp thÓ 8,58 8,06 7,98 7,90 Kinh tÕ t­ nh©n 3,38 3,73 3,93 39,81** Kinh tÕ c¸ thÓ 32,31 31,84 31,42 Kinh tÕ hçn hîp* 3,92 4,22 4,45 Kinh tÕ cã vèn §TNN 13,28 13,75 13,91 14,07 Chó thÝch: (*) T­¬ng ®­¬ng víi kh¸i niÖm vÒ kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc; **: tæng cña 3 khu vùc kinh tÕ: t­ nh©n, c¸ thÓ, hçn hîp. Nguån: Tæng côc Thèng kª, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. * §ãng gãp vµ huy ®éng c¸c nguån vèn trong x· héi,nép ng©n s¸ch cho nhµ n­íc. Lµ mét bé phËn hîp thµnh c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, kinh tÕ t­ nh©n ®· gãp phÇn khai th¸c tæng thÓ c¸c nguån lùc kinh tÕ quèc gia th«ng qua viÖc huy ®éng nguån vèn trong x· héi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, ®ång thêi sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån nh©n lùc, c«ng nghÖ. Víi vai trß quan träng trong viÖc huy ®éng nguån vèn trong x· héi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, khu vùc t­ nh©n ®· huy ®éng nguån vèn t¨ng liªn tôc trong nh÷ng n¨m qua.Theo ­íc tÝnh, tõ khi luËt doanh nghiÖp ra ®êi tÝnh tõ 2000 ®Õn 7/2003, tæng vèn c¸c doanh nghiÖp ®¹t 145.000 tû ®ång cao gÊp 4 lÇn so víi tæng vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp t­ nh©n 9 n¨m tr­íc céng l¹i. Còng thêi gian ®ã, tû träng vèn ®Çu t­ cña kinh tÕ t­ nh©n trong tæng vèn ®Çu t­ t¨ng lªn nhanh chãng tõ 22.9% n¨m 2000 gi¶m 22.6% n¨m 2001, lªn 25.3% n¨m 2002,lªn 31.1% n¨m 2003 ,lªn 37.7% n¨m 2004,lªn38% n¨m 2005. Víi b¶n tÝnh nh¹y c¶m trong kinh doanh vµ môc ®Ých doanh lîi, kinh tÕ t­ nh©n lu«n t×m c¬ héi ®Çu t­, do ®ã ngoµi vèn tù tÝch luü, c¸c chñ doanh nghiÖp t­ nh©n t×m mäi biÖn ph¸p linh ho¹t vµ hiÖu qu¶ ®Ó huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån gãp phÇn lµm phong phó ho¸ thÞ tr­êng tµi chÝnh vµ ®Çu t­. Víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng vµ ®a d¹ng, kinh tÕ t­ nh©n ®· thu ®­îc mét kÕt qu¶ ®¸ng kÓ ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc ngµy cµng t¨ng. Theo sè liÖu thèng kª cña Tæng côc thuÕ, khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®· nép vµo ng©n s¸ch n¨m 2000 lµ 11003 tû ®ång, chiÕm 16,1% tæng thu ng©n s¸ch, n¨m 2001 nép 11075 tû ®ång chiÕm 14,8% tæng thu ng©n s¸ch. Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n cßn thùc hiÖn nhiÒu ch­¬ng tr×nh nh­ ®ãng gãp cho quü chÊt ®éc mµu da cam, quü ng­êi nghÌo, ñng hé cho viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c«ng céng nh­ cÇu, ®­êng, nhµ t×nh nghÜa, tr­êng häc, tr¹m x¸ *Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n t¹o viªc lµm,gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Lao ®éng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo c¬ b¶n cña nÒn s¶n xuÊt. V× vËy, viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm kh«ng chØ cã ý nghÜa vÒ mÆt sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lùc x· héi mµ lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña Nhµ n­íc. Mét sè thµnh c«ng cña ®­êng lèi ®æi míi trong thêi gian qua ®ang lµm thay ®æi nhËn thøc vÒ thÞ tr­êng lao ®éng cña n­íc ta. Tr­íc hÕt ®ã lµ quan niÖm søc lao ®éng lµ hµng ho¸ cho nªn h×nh thøc thÓ hiÖn d­íi d¹ng "hîp ®ång lao ®éng" vµ ®­îc ph¸p luËt ®¶m b¶o th«ng qua Bé luËt lao ®éng vµ c¸c c¬ quan thùc thi. ChÝnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ t­ nh©n ®ang lµm thay ®æi c¸ch nghÜ thô ®éng vÒ viÖc lµm, viÖc lµm kh«ng ph¶i chØ do Nhµ n­íc t¹o ra cho ng­êi lao ®éng mµ ng­êi lao ®éng sÏ tù t¹o viÖc lµm, tù kiÕm sèng vµ lµm giµu. Lao ®éng tr­íc ®©y chñ yÕu trong lÜnh vùc n«ng, l©m , ng­ nghiÖp nay dÇn dÇn chuyÓn sang c¸c ngµnh nghÒ kh¸c nh­ c«ng nghiÖp, dÞch vô ®Ó tõ ®ã h×nh thµnh c¬ cÊu lao ®éng hîp lý gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng theo h­íng hiÖn ®¹i, hiÖu qu¶. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp ®ßi hái ph¶i cã mét lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n, cã n¨ng lùc cã phÈm chÊt. Do ®ã, ph¶i cã chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó ®µo t¹o vµ khuyÕn khÝch sö dông lao ®éng, tr¸nh t×nh tr¹ng thiÕu lao ®éng giái.Kinh tÕ t­ nh©n kh«ng chØ gãp phÇn gi¶i quyÕt mét lùc l­îng lín lao ®éng thÊt nghiÖp mµ cßn lµm t¨ng sù lùa chän cho ng­êi lao ®éng khi tham gia thÞ tr­êng lao ®éng. Nh÷ng ng­êi chuÈn bÞ tham gia vµo thÞ tr­êng lao ®éng viÖc lµm sÏ lùa chän lÜnh vùc vµ thµnh phÇn kinh tÕ trªn c¬ së c©n nh¾c c¸c yªu cÇu tõ doanh nghiÖp vµ kh¶ n¨ng cña hä. Cßn nh÷ng ng­êi ®ang lµm viÖc t¹i mét c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh sÏ cã ®iÒu kiÖn di chuyÓn, thay ®æi n¬i lµm viÖc mét c¸ch tù do kh«ng bÞ rµng buéc bëi c¸c c¬ chÕ. Nh­ vËy, tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng lao ®éng sÏ gay g¾t h¬n vµ chÝnh sù c¹nh tranh khiÕn cho chÊt l­îng lao ®éng ®­îc n©ng cao.§ång thêi, do kinh tÕ t­ nh©n cã ®iÒu kiÖn ®æi míi c«ng nghÖ nhanh nªn tr×nh ®é kü n¨ng cña ng­êi lao ®éng nhanh chãng ®­îc n©ng cao. Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®· gi¶i quyÕt viÖc lµm cho 38639 ngh×n lao ®éng chiÕm 89.13% lùc l­îng lao ®éng x· héi. NÕu tÝnh tû lÖ thu hót lao ®éng trªn vèn ®Çu t­ th× kinh tÕ c¸ thÓ thu hót 165 lao ®éng/tû ®ång vèn, doanh nghiÖp t­ nh©n thu hót 20 lao ®éng/tû ®ång vèn, trong khi doanh nghiÖp Nhµ n­íc chØ thu hót 11,5 lao ®éng/tû ®ång vèn. Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n ë khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n . Theo thùc tÕ kh¶o s¸t, thu nhËp cña ng­êi lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n th­êng cã møc t­¬ng hoÆc cao h¬n thu nhËp cña lao ®éng trång lóa ë n«ng th«n cïng ®Þa bµn.Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra doanh nghiÖp n¨m 2000 cña Tæng côc Thèng Kª , møc thu nhËp trung b×nh 1th¸ng/ 1 lao ®éng (1000 ®)cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung lµ: 1041,1; DNNN lµ 1048,2; DNt­ nh©n lµ 651,1; Cty cæ phÇn lµ 993,0; TËp thÓ lµ 529,3; CtyTNHHlµ 801,8; DN cã vèn dÇu t­ n­íc ngoµi lµ 1754,5.Møc thu nhËp cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n tuy thÊp h¬n c¸c DNNN nh­ng cao h¬n khu vùc kinh tÕ tËp thÓ . Thu nhËp trung b×nh cña 1 lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n cao gÊp 2®Õn 3 lÇn so víi møc l­¬ng c¬ b¶n cña Nhµ n­íc quy ®Þnh . * Kinh tÕ t­ nh©n thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng hîp lý, hiÖu qu¶ vµ hiÖn ®¹i. Mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam lµ c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ theo h­íng tiÕn bé vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ nh»m n©ng cao néi lùc tõng b­íc héi nhËp b×nh ®¼ng víi hÖ thèng kinh tÕ quèc tÕ. Trong qu¸ tr×nh ®ã cã sù tham gia tÝch cùc vµ cã hiÖu qu¶ cña kinh tÕ t­ nh©n b»ng viÖc x¸c lËp c¬ cÊu ®Çu t­ cho phï hîp víi tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trong tõng thêi kú ph¸t triÓn. Do ­u thÕ næi tréi cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n lµ n¨ng ®éng nh¹y bÐn, linh ho¹t trong ®Çu t­ kinh doanh vµ n¾m b¾t kÞp thêi nhu cÇu cña thÞ tr­êng cho nªn hä lu«n t×m kiÕm ph¸t hiÖn ngµnh, lÜnh vùc, mÆt hµng mµ x· héi ®ang thiÕu ®Ó cã thÓ ®Çu t­. Theo sè liÖu, kinh tÕ t­ nh©n chiÕm ®¹i bé phËn cña ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp nh­ ph©n vïng chuyªn canh, øng dông c«ng nghÖ sinh häc, c¬ giíi ho¸ s¶n xuÊt, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, chÕ biÕn n«ng s¶n, ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n. Kinh tÕ t­ nh©n cßn tham gia ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh kh¸c nh­ th­¬ng m¹i dÞch vô vµ c¶ trong c«ng nghiÖp nh­ c«ng nghiÖp may, thùc phÈm, s¶n phÈm tõ cao su, da giµy *Kinh tÕ t­ nh©n gãp phÇn më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, hiÖn ®¹i ho¸ s¶n xuÊt. Víi sù ph¸t triÓn nhanh c¶ vÒ quy m« vµ tèc ®é cña qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ, c¸c ph¹m trï giao dÞch quèc tÕ ngµy cµng më réng nh­ giao dÞch hµng ho¸, dÞch vô, th«ng tin, ®Çu t­, tµi chÝnh vµ ViÖt Nam ®ang më réng cöa hîp t¸c kinh doanh quèc tÕ theo nguyªn t¾c ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸. Kinh tÕ t­ nh©n còng gãp phÇn ®¸ng kÓ trong c«ng cuéc Êy víi viÖc t¹o ra khèi l­îng lín vÒ hµng xuÊt khÈu ( n«ng, l©m, thñy, h¶i s¶n, hµng thñ c«ng mü nghÖ), ®ång thêi më réng kh¶ n¨ng ®Çu t­ vµ lµ ®èi t¸c thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam, nhËp vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó qua ®ã tËn dông vµ ph¸t huy mäi nguån lùc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc. ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, tham gia ngµy cµng s©u réng vµ ®Çy ®ñ vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ thÕ giíi nh­: AFTA, APEC vµ WTO cho nªn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc vai trß cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n . Víi nh÷ng thuËn lîi vèn cã nh­ linh ho¹t nh¹y bÐn phï hîp víi sù thay ®æi nhanh chãng, khu vùc nµy ®· mang l¹i mét nguån lîi lín cho ®Êt n­íc. Theo ­íc tÝnh, n¨m 2001, khu vùc kinh tÕ t­ nh©n phi n«ng nghiÖp nhËp khÈu trùc tiÕp 3,336 tû USD vµ xuÊt khÈu ®¹t 2,851 tû USD. Trong nh÷ng n¨m võa qua, khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®ãng gãp gÇn mét nöa tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp, kinh tÕ t­ nh©n ®· liªn doanh liªn kÕt víi n­íc ngoµi hoÆc lµm m«i giíi víi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng vµ linh ho¹t ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thu hót ngo¹i lùc, tËn dông kinh nghiÖm qu¶n lý còng nh­ tiÕp thu c«ng nghÖ míi cho tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta. Thùc tÕ cã nhiÒu C«ng ty cña ng­êi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi ®ang muèn ®Çu t­ vÒ quª h­¬ng. NÕu Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch cëi më vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n vµ t¹o m«i tr­êng an toµn, tin cËy, hÊp dÉn ®èi víi hä th× ®©y lµ mét nguån lùc kh«ng nhá (hiÖn nay mçi n¨m tiÒn tõ n­íc ngoµi göi vÒ cho ng­êi th©n ë ViÖt Nam kho¶ng 2,7 tû USD, phÇn lín trong ®ã lµ cho ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh). Ch­¬ng IIThùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n ë n­íc ta hiÖn nay I. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay Cïng víi viÖc ban hµnh c¸c luËt, c¬ chÕ chÝnh s¸ch víi biÖn ph¸p hç trî, khuyÕn khÝch, khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®· ph¸t huy søc m¹nh néi t¹i ®Çu t­ vµo nhiÒu lÜnh vùc, ®Þa bµn trªn c¶ n­íc. Trong b¸o c¸o tæng kÕt thùc hiÖn luËt Doanh nghiÖp tõ 2000 cho ®Õn hÕt th¸ng 4/2004 c¶ n­íc cã 93.208 doanh nghiÖp ®¨ng ký thµnh lËp míi, gÇn gÊp 2 lÇn sè doanh nghiÖp ®ù¬c thµnh lËp trong thêi gian tr­íc ®ã (trong 9 n¨m tõ 1991 ®Õn 1999 chØ cã 45000 doanh nghiÖp ®ù¬c thµnh lËp). Nh­ vËy cho ®Õn nay c¶ n­íc cã 138.208 doanh nghiÖp ®¨ng ký ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp. Sè doanh nghiÖp ®¨ng ký trung b×nh hµng n¨m gÊp 3,75 lÇn so víi trung b×nh cña nh÷ng n¨m tr­íc 2000.§Õn nay®· cã kho¶ng 170.000 doanh nghiÖp vµ 2,6 triÖu hé kinh doanh c¸ thÓ ë ®« thÞ. 1. Ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ nh©n trong thêi gian qua tõ khi cã chÝnh s¸ch ®æi míi Thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc trong 15 n¨m qua, kinh tÕ t­ nh©n t¨ng nhanh c¶ vÒ sè l­îng vµ ®¬n vÞ, vèn kinh doanh vµ lao ®éng, ph¸t triÓn réng kh¾p trong c¶ n­íc ë c¸c ngµnh nghÒ mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. Tõ n¨m 1990 vÒ tr­íc, sè doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh trong c¶ n­íc chØ cã vµi tr¨m doanh nghiÖp ®­îc chuyÓn ®æi tõ c¸c tæ hîp t¸c, tõ c¸c hîp t¸c x·. Riªng thµnh phè Hµ Néi cã kho¶ng 30 doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô vµ s¶n xuÊt gia c«ng nh÷ng s¶n phÈm phôc vô tiªu dïng nhá lÎ trong d©n c­ vµ phôc vô c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c. ë thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ trung t©m d©n c­ vµ kinh tÕ lín ë phÝa Nam th× sè l­îng doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nhiÒu h¬n Hµ Néi nh­ng còng kh«ng v­ît qu¸ con sè 100. Cßn ë nhiÒu tØnh, thµnh phè kh¸c trong c¶ n­íc chØ cã mét vµi doanh nghiÖp, thËm chÝ cã nh÷ng tØnh ®ång b»ng, trung du vµ miÒn nói kh«ng cã doanh nghiÖp t­ nh©n nµo. Tõ 1991 - 1999 cã 45.000 doanh nghiÖp ®¨ng ký. Vµ tõ 2000 ®Õn 2004, tøc lµ khi luËt Doanh nghiÖp cã hiÖu lùc thi hµnh, th× cã 73000doanh nghiÖp ®¨ng ký,t©ng 3.75 lÇn víi giai ®o¹n 1991-1999.Cho tíi n¨m 2004 cã kho¶ng 150000 doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo lu©t doanh nghiÖp víi tæng sè vèn ®iÒu lÖ lµ 182000 tû ®ång XÐt vÒ c¬ cÊu lo¹i h×nh doanh nghiÖp th× tû träng doanh nghiÖp t­ nh©n trong tæng sè doanh nghiÖp ®¨ng ký gi¶m tõ 64% giai ®o¹n 1991 - 1999 xuèng cßn 34% giai ®o¹n 2000 - 2004. Trong khi ®ã, cïng víi kho¶ng thêi gian trªn, tû träng C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ C«ng ty cæ phÇn t¨ng tõ 36% lªn 66%. Trong 4 n¨m qua cã kho¶ng 7.165 c«ng ty Cæ phÇn ®¨ng ký thµnh lËp, gÊp 10 lÇn so víi giai ®o¹n 1991 - 1999. Sù thay ®æi vÒ tû lÖ lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi thµnh lËp cho thÊy c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc ®· nhËn thøc ®­îc nh÷ng ®iÓm lîi vµ bÊt lîi cña tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp nªn cã xu h­íng lùa chän lo¹i h×nh doanh nghiÖp hiÖn ®¹i, t¹o c¬ së ®Ó doanh nghiÖp æn ®Þnh, ph¸t triÓn kh«ng h¹n chÕ vÒ quy m« vµ thêi h¹n ho¹t ®éng víi qu¶n trÞ néi bé ngµy cµng chÝnh quy, minh b¹ch h¬n. Thùc tÕ nãi trªn phÇn nµo chøng tá c¸c nhµ ®Çu t­ ®· tin t­ëng vµo ®­êng lèi, luËt ph¸p vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch, cã xu h­íng ®Çu t­ dµi h¹n h¬n, c«ng khai h¬n vµ quy m« lín h¬n. Theo B¸o c¸o cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ n¨m 2003, doanh nghiÖp t­ nh©n ë n­íc ta chiÕm tû lÖ lín trong tæng sè doanh nghiÖp trong toµn quèc, ®ãng gãp kho¶ng 26% tæng s¶n phÈm x· héi, 31% tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp, 78% tæng møc b¸n lÎ, 64% tæng l­îng vËn chuyÓn hµng ho¸, t¹o ra 49% viÖc lµm phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n. Sè l­îng hé kinh doanh trong lÜnh vùc tiÓu thñ c«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i, dÞch vô t¨ng tõ kho¶ng 0,84 triÖu hé n¨m 1990 lªn 2,2 triÖu hé n¨m 1996 vµ kho¶ng gÇn 3 triÖu hé tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2004. Ngoµi ra, c¶ n­íc cßn cã kho¶ng 130.000 trang tr¹i vµ trªn 10 triÖu hé n«ng d©n s¶n xuÊt hµng ho¸, trong ®ã cã kho¶ng 70.000 trang tr¹i cã diÖn tÝch ®Êt trªn 2 ha vµ doanh thu trªn 100 triÖu ®ång/n¨m. TÝnh ®Õn th¸ng 6/2003, tæng sè doanh nghiÖp t­ nh©n ®¨ng ký kinh doanh lªn tíi 12 v¹n doanh nghiÖp (ch­a kÓ gÇn 2 triÖu hé kinh doanh c¸ thÓ). Trong ®ã, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp lµ 17%, x©y dùng 14%, n«ng nghiÖp 14%, trong lÜnh vùc dÞch vô lµ 55% ®· cã gÇn 6.200 doanh nghiÖp ®¨ng ký bæ sung vèn víi tæng sè vèn bæ sung kho¶ng 23000 tû ®ång, t¨ng 31% so víi vèn ®¨ng ký bæ sung n¨m 2003. Møc vèn ®¨ng ký trung b×nh mét doanh nghiÖp t¨ng nhanh tõ 570 triÖu ®ång/1dn thêi kú 1991 1999 lªn 2,015 tû ®ång n¨m 2004. §iÒu ®¸ng quan t©m lµ sè l­îng vèn huy ®éng ®­îc qua ®¨ng ký thµnh lËp míi vµ më réng quy m« doanh nghiÖp t¨ng lªn m¹nh mÏ. Trong 4 n¨m, c¸c doanh nghiÖp ®· ®Çu t­ (gåm c¶ ®¨ng ký míi vµ ®¨ng ký bæ sung) ®¹t trªn 182.715 tû ®ång (t­¬ng ®­¬ng kho¶ng 12,1 tû USD, cao h¬n sè vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®¨ng ký trong cïng thêi kú): trong ®ã n¨m 2000 lµ 1,3 tû USD, n¨m 2001 lµ 2,3 tû USD, n¨m 2002 lµ gåm 3 tû USD, n¨m 2003 lµ kho¶ng 3,6 tû USD vµ hÕt th¸ng 5/2004 lµ kho¶ng 1,8 tû USD. Tõ n¨m 2000 - 2003, tû träng vèn ®Çu t­ cña khu vùc t­ nh©n trong tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi t¨ng lªn nhanh chãng: tõ 20% n¨m 2000 lªn 25% n¨m 2001, lªn 25,3% n¨m 2002 vµ kho¶ng 27% n¨m 2003 vµ kho¶ng 29% n¨m 2004. Tû träng ®Çu t­ cña doanh nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ t­ nh©n trong tæng nguån vèn ®Çu t­ x· héi ®· liªn tôc t¨ng vµ n¨m 2004 ®· v­ît lªn h¬n h¼n so víi tû träng ®Çu t­ cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Tuy nhiªn, khu vùc nµy th­êng xuyªn n»m trong t×nh tr¹ng khã kh¨n vÒ vèn, phÇn lín c¸c doanh nghiÖp (90%) ®Òu lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá víi sè vèn d­íi 5 tû ®ång. Sè liÖu n¨m 2003 cho thÊy, b×nh qu©n vèn cña mét héi phi n«ng nghiÖp Ýt h¬n 30 triÖu ®ång, cña trang tr¹i lµ 94 triÖu ®ång, cña mét doanh nghiÖp phi n«ng nghiÖp lµ 3,7 tû ®ång. Trong khi ®ã, vèn vay tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ quü hç trî ph¸t triÓn cßn Ýt vµ chiÕm tû träng thÊp, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn. XÐt vÒ quy m« doanh nghiÖp th× thÊy quy m« doanh nghiÖp ngµy cµng lín. Thêi kú 1991 - 1999 vèn ®¨ng ký kinh doanh b×nh qu©n cña mét doanh nghiÖp lµ gÇn 0,57 tû ®ång, n¨m 2000 lµ 0,96 tû ®ång, n¨m 2001 lµ 1,3 tû ®ång, n¨m 2002 lµ 1,8 tû ®ång 7 th¸ng ®Çu n¨m 2003 lµ 2,12 tû ®ång. XÐt vÒ lao ®éng th× thÊy n­íc ta cã lùc l­îng lao ®éng dåi dµo mçi n¨m cã kho¶ng 1,4 triÖu - 1,5 tr._.