Ứng dụng tin học trong thương mại điện tử

MỤC LỤC PHô LôC : CODE C¸C TRANG WEB GIỚI THIỆU Trong thêi kú héi nhËp kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ ngµy nay, c¸c øng dông c«ng nghÖ th«ng tin ®· ®­îc ¸p dông trong nhiÒu lÜnh vùc, trong nghiªn cøu khoa häc kü thuËt còng nh­ trong ®êi sèng. M¸y tÝnh trë trµnh c«ng cô trî gióp ®¾c lùc cho con ng­êi trong l­u tr÷, ph©n tÝch vµ xö lý th«ng tin. Cïng víi sù ph¸t triÓn vµ héi nhËp chung cña nÒn kinh tÕ nh­ n­íc ta hiÖn nay, th× n­íc ta ®ang tõng b­íc kh¼ng ®Þnh m×nh ë trong khu vôc còng nh­ trªn thÕ giíi. Trong ®ã tin häc ®ang ngµy cµng ®­îc chó träng vµ ®­îc øng dông réng r·i trong c«ng t¸c giíi thiÖu vµ qu¶ng b¸ s¶n phÈm. øng dông tin häc trong ’’Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ” lµ mét ®Ò tµi thó vÞ nã gióp chóng ta xö lý mét khèi l­îng lín c¸c c«ng viÖc th«ng qua hÖ thèng trao ®æi th«ng tin trªn m¹ng. Víi sù cè g¾ng cña em cïng sù gióp ®ì cña gi¸o viªn h­íng dÉn em ®· hoµn thµnh bµi ®å ¸n nµy. V× ®Ò tµi ’’Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ” kh¸ phøc t¹p vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn bµi tiÓu luËn nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Em rÊt mong c¸c thÇy c« gi¸o gãp ý kiÕn ®Ó ®Ò tµi nµy ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n thÇy, Kü S­: D­¬ng M¹nh Nam, khoa C«ng NghÖ Th«ng Tin, tr­êng §¹i häc d©n lËp Ph­¬ng §«ng Hµ Néi ®· h­íng dÉn vµ gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Hµ Néi, Th¸ng 5 n¨m 2006 SV: NguyÔn Sü TiÕn Chương I TỔNG QUAN VỀ INTERNET VÀ HÌNH THỨC THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ I. CÔNG NGHỆ INTERNET. 1.1. Internet lµ g× ? Internet lµ mét m¹ng m¸y tÝnh nèi hµng triÖu m¸y tÝnh víi nhau trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. HiÖn nay, Internet ®· trë thµnh mét phÇn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña cuéc sèng hiÖn ®¹i, kÓ c¶ ®èi víi mét ng­êi lao ®éng b×nh th­êng t¹i bÊt cø mét quèc gia nµo. Internet ®· trë thµnh mét kh¸i niÖm gièng nh­ §iÖn tho¹i, Tivi... Trong thêi gian biÓu cña mét ng­êi nµo ®ã, th× mét ngµy lµm viÖc cña hä còng ph¶i cã mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®Ó sö dông Internet, còng gièng nh­ kho¶ng thêi gian xem Tivi mµ th«i... C¸c lo¹i h×nh dÞch vô ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt trªn Internet lµ: Gi¸o dôc, mua b¸n, gi¶i trÝ, c«ng viÖc th­êng ngµy t¹i c«ng së, truyÒn ®¹t th«ng tin, c¸c lo¹i dÞch vô cã liªn quan ®Õn th«ng tin c¸ nh©n...Trong ®ã, c¸c dÞch vô liªn quan ®Õn th«ng tin c¸ nh©n chiÕm nhiÒu nhÊt, sau ®ã lµ c«ng viÖc, gi¸o dôc, gi¶i trÝ vµ mua b¸n, c¸c dÞch vô th­¬ng m¹i ®iÖn tö... 1.2. C¸ch thøc truyÒn th«ng trªn Internet. Trong nh÷ng n¨m 60 vµ 70, nhiÒu c«ng nghÖ m¹ng m¸y tÝnh ®· ra ®êi nh­ng mçi kiÓu l¹i dùa trªn c¸c phÇn cøng riªng biÖt.Mét trong nh÷ng kiÓu nµy ®­îc gäi lµ m¹ng côc bé (Local Area Networks - LAN), nèi c¸c m¸y tÝnh víi nhau trong ph¹m vi hÑp b»ng d©y dÉn vµ mét thiÕt bÞ ®­îc cµi ®Æt trong mçi m¸y.C¸c m¹ng lín h¬n ®­îc gäi lµ m¹ng diÖn réng (Wide Area Networks - WAN), nèi nhiÒu m¸y tÝnh víi nhau trong ph¹m vi réng th«ng qua mét hÖ thèng d©y truyÒn dÉn kiÓu nh­ trong c¸c hÖ thèng ®iÖn tho¹i. MÆc dï LAN vµ WAN ®· cho phÐp chia sÎ th«ng tin trong c¸c tæ chøc mét c¸ch dÔ dµng h¬n nh­ng chóng vÉn bÞ h¹n chÕ chØ trong tõng m¹ng riªng rÏ. Mçi mét c«ng nghÖ m¹ng l¹i cã mét c¸ch thøc truyÒn tin riªng dùa trªn thiÕt kÕ phÇn cøng cña nã. HÇu hÕt c¸cLAN vµWAN lµ kh«ng t­¬ng thÝch víi nhau. Internet ®­îc thiÕt kÕ ®Ó liªn kÕt c¸c kiÓu m¹ng kh¸c nhau vµ cho phÐp th«ng tin ®­îc l­u th«ng mét c¸ch tù do gi÷a nh÷ng ng­êi sö dông mµ kh«ng cÇn biÕt hä sö dông lo¹i m¸y nµo vµ kiÓu m¹ng g×. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã cÇn ph¶i cã thªm c¸c m¸y tÝnh ®Æc biÖt ®­îc gäi lµ c¸c bé ®Þnh tuyÕn (Router) nèi c¸c LAN vµ c¸c WAN víi c¸c kiÓu kh¸c nhau l¹i víi nhau. C¸c m¸y tÝnh ®­îc nèi víi nhau nh­ vËy cÇn ph¶i cã chung mét giao thøc (Protocol) tøc lµ mét tËp hîp c¸c luËt dïng chung qui ®Þnh vÒ c¸ch thøc truyÒn tin. Víi sù ph¸t triÓn m¹ng nh­ hiÖn nay th× cã rÊt nhiÒu giao thøc chuÈn ra ®êi nh»m ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn. C¸c chuÈn giao thøc ®­îc sö dông réng r·i nhÊt hiÖn nay nh­ giao thøc TCP/IP, giao thøc SNA cña IBM, OSIISDN, X. 25 hoÆc giao thøc LAN to LAN netBIOS. Giao thøc ®­îc sö dông réng r·i nhÊt hiÖn nay trªn m¹ng lµ TCP/IP. Giao thøc nµy cho phÐp d÷ liÖu ®­îc göi d­íi d¹ng c¸c “ gãi “ (packet) th«ng tin nhá. Nã chøa hai thµnh phÇn, Internet Protocol(IP) vµ Transmission Control Protocol(TCP). Giao thøc TCP/IP ®¶m b¶o sù th«ng suèt viÖc trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c m¸y tÝnh. Internet hiÖn nay ®ang liªn kÕt hµng ngµn m¸y tÝnh thuéc c¸c c«ng ty, c¸c c¬ quan nhµ n­íc, c¸c trung t©m nghiªn cøu khoa häc, c¸c tr­êng ®¹i häc... kh«ng ph©n biÖt kho¶ng c¸ch ®Þa lý trªn toµn thÕ giíi. §ã lµ ng©n hµng d÷ liÖu khæng lå cña nh©n lo¹i. Mét sè m¹ng m¸y tÝnh bao gåm mét m¸y tÝnh trung t©m (cßn gäi lµ m¸y chñ ) vµ nhiÒu m¸y tr¹m kh¸c nèi víi nã. C¸c m¹ng kh¸c kÓ c¶ Internet cã quy m« lín bao gåm nhiÒu m¸y chñ cho phÐp bÊt kú mét m¹ng m¸y tÝnh nµo trong m¹ng ®Òu cã thÓ kÕt nèi víi c¸c m¸y kh¸c ®Ó trao ®æi th«ng tin. Mét m¸y tÝnh khi ®­îc kÕt nèi víi Internet sÏ lµ mét trong sè hµng chôc triÖu thµnh viªn cña m¹ng khæng lå nµy.V× vËy Internet lµ m¹ng m¸y tÝnh lín nhÊt thÕ giíi hay nã lµ m¹ng cña c¸c m¹ng. 1.3. C¸c dÞch vô trªn Internet. Internet lµ c«ng nghÖ th«ng tin liªn l¹c míi, nã t¸c ®éng s©u s¾c vµo x· héi, vµo cuéc sèng ë møc ®é kh¸ bao qu¸t. Nã ®­a chóng ta vµo mét thÕ giíi cã tÇm nh×n réng lín vµ chóng ta cã thÓ lµm mäi thø nh­ : viÕt th­, ®äc b¸o, xem b¶n tin, gi¶i trÝ, tra cøu vµ hiÖn nay c¸c c«ng ty cã thÓ kinh doanh th«ng qua Internet, dÞch vô th­¬ng m¹i ®iÖn tö hiÖn nay ®ang ph¸t triÓn kh¸ m¹nh mÏ. D­íi ®©y chØ lµ mét sè dÞch vô th«ng dông trªn Internet : + DÞch vô tªn miÒn(Domain Name Service-DNS) ViÖc ®Þnh danh c¸c phÇn tö liªn m¹ng bµng c¸c con sè nhu ®Þa chØ IP rá rµng lµ kh«ng lµm cho ng­êi sö dông hµi lßng, bëi chóng khã nhí rÓ nhµm lÉn. V× thÕ ng­êi ta ®· x©y dùng hÖ thèng ®¹t tªn cho c¸c phÇn tö cña Internet ,cho phÐp ng­êi sö dông chØ cÇn nhí ®Õn c¸c tªn chö chø kh«ng cÇn nhí c¸c ®Þa chØ IP n÷a. Tuy nhiªn viÖc ®Þnh danh b»ng tªn ph¶i lµ duy nhÊt, nghÜa lµ 2 m¸y tÝnh trªn m¹ng kh«ng ®­îc trïng tªn. Ngoµi ra cßn cã c¸ch ®Ó chuyÓn ®æi t­¬ng øng gi÷a c¸c tªn vµ ®Þa chØ sè. §èi víi mét liªn m¹ng tÇm cì toµn cÇu víi hµng triÖu ng­êi sïng internet ®ßi hái ®Æt tªn truyÒn trùc tuyÕn vµ ph©n t¸n thÝch hîp. HÖ thèng nµy ®­îc gäi lµ DNS. §©y lµ mét ph­¬ng ph¸p qu¶n lý c¸c tªn bµng c¸ch giao tr¸ch nhiÖm vµ ph©n cÊp cho c¸c nhms tªn. Mçi cÊp trong hÖ thèng ®­îc gäi lµ mét miÒn (Domain), c¸c miÒn ®­îc t¸ch nhau bëi dÊu chÊm nh­ng th­êng cã nhiÒu nhÊt lµ 5 Domain. Mét Domain th«ng th­êng cã d¹ng: Local_part@domain_name Local_part: Th­êng lµ tªn ng­êi sö dông hay 1 nhãm ng­êi do ng­êi qu¶n trÞ m¹ng quy ®Þnh. Domain_name: §­îc g¸n bëi trung t©m an ninh m¹ng (NIC) c¸c cÊp. Tªn miÒn lµ cÊp quèc gia cao nhÊt ®­îc ®Æt bëi 2 ch÷ c¸i: VD: ViÖt Nam lµ vn, Arngentina lµ ar.. Trong tõng Quèc gia( VD ViÖt Nam) l¹i ®­îc chia thµnh 6 Domain cao nhÊt nh­ : MIL (Qu©n Sù) ORG (C¸c tæ chøc Phi ChÝnh Phñ) NET (C¸c Tæ Chøc Ph¸t TriÓn M¹ng) VN (Quèc Gia) GOV (ChÝnh phñ) EDU (Gi¸o Dôc) COM (Th­¬ng M¹i) FPT VDC VNUH HUT FIT S¬ §å Ph©n CÊp DOMAIN + DÞch VôTh­ ®iÖn tö (E-mail): DÞch vô E-mail cã thÓ dïng ®Ó trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c c¸ nh©n víi nhau, c¸c c¸ nh©n víi tæ chøc vµ gi÷a c¸c tæ chøc víi nhau. DÞch vô nµy cßn cho phÐp tù ®éng göi néi dung th«ng tin ®Õn tõng ®Þa chØ hoÆc tù ®éng göi ®Õn tÊt c¶ c¸c ®Þa chØ cÇn göi theo danh s¸ch ®Þa chØ cho tr­íc (gäi lµ Mailling list). Néi dung th«ng tin göi ®i dïng trong th­ ®iÖn tö kh«ng chØ cã v¨n b¶n (text) mµ cßn cã thÓ ghÐp thªm (attack) c¸c v¨n b¶n ®· ®­îc ®Þnh d¹ng, graphic, sound, video. C¸c d¹ng th«ng tin nµy cã thÓ hoµ trén, kÕt hîp víi nhau thµnh mét tµi liÖu phøc t¹p. Lîi Ých chÝnh dÞch vô th­ ®iÖn tö lµ th«ng tin göi ®i nhanh vµ rÎ. + World Wide Web (WWW): §©y lµ kh¸i niÖm mµ ng­êi dïng Internet quan t©m nhiÒu nhÊt hiÖn nay. Web lµ mét c«ng cô, hay ®óng h¬n lµ mét dÞch vô cña Internet, Web chøa th«ng tin bao gåm v¨n b¶n, h×nh ¶nh, ©m thanh vµ thËm chÝ c¶ video ®­îc kÕt hîp víi nhau...Web cho phÐp chóng ta chui vµo mäi ngâ ng¸ch trªn Internet, lµ nh÷ng ®iÓm chøa CSDL gäi lµ Website. Nhê cã Web nªn dï kh«ng ph¶i lµ chuyªn gia, mäi ng­êi cã thÓ sö dông Internet mét c¸ch dÔ dµng. PhÇn mÒm sö dông ®Ó xem Web gäi lµ tr×nh duyÖt (Browser). Mét trong nh÷ng tr×nh duyÖt th«ng th­êng hiÖn nay lµ Navigator cña Netcape, tiÕp ®ã lµ Internet Explorer cña Microsoft. +DÞch vô truyÒn file (FTP) : (File Transfer Protocol) lµ dÞch vô dïng ®Ó trao ®æi c¸c tÖp tin tõ m¸y chñ xuèng c¸c m¸y c¸ nh©n vµ ng­îc l¹i.v.v. FPT lµ ch­¬ng tr×nh phøc t¹p v× nã cã nhiÒu c¸ch kh¸c nhau ®Ó xö lý tÖp vµ cÊu tróc tÖp tin. Ch­a nãi ®Õn cã nhiÒu c¸ch l­u tr÷ kh¸c nhau (ASSCII, nÐn hay kh«ng nÐn…). §Ó khëi ®éng FTP tõ tr¹m lµm viÖc cña m×nh ng­êi xö dông chØ gâ: FTP (domain_name or IP adress) +DÞch vô tim kiÕm (Archie): Do internet hiÖn nay cã ngh×n hµng triÖu FTP server vµ sè l­îng ®ã ngµy cµng t¨ng nhanh, Archie lµ mét ®¬n vÞ gióp ®ì t×m kiÕm c¸c tÖp tin kh¸c nhau. Theo 1 sè c¸c th«ng tin nµo ®ã. Th«ng th­íng dÞch vô nµy cho phÐp t×m kiÕm theo chñ ®Ò hay néi dung. Tuy vËy nã trî gióp cho FTP rÊt nhiÒu ®Ó cã thÓ lÊy tÖp dÔ rµng h¬n cho FTP rÊt nhiÒu ®Ó cã thÓ lÊy tÖp tin dÔ rµng h¬n. +DÞch vô t×m kiÕm th«ng tin theo chØ sè(WAIS): +DÞch vô t×m kiÕm th«ng tin dùa trªn siªu v¨n b¶n(WWW): + DÞch vô tra cøu th«ng tin theo thùc ®¬n(GoPher): II. THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ 2.1. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ g× ? Th­¬ng m¹i ®iÖn tö (E-Commerce) lµ h×nh th¸i ho¹t ®éng kinh doanh b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ®iÖn tö; lµ viÖc trao ®æi “th«ng tin “ kinh doanh th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn c«ng nghÖ ®iÖn tö. Lµ b¸n hµng trªn m¹ng Lµ b¸n hµng trªn Internet Lµ kinh doanh trªn Internet §óng vËy, hiÖn nay cã rÊt nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ Th­¬ng m¹i ®iÖn tö. NhiÒu ng­êi hiÓu Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ b¸n hµng trªn m¹ng, trªn Internet. Mét sè ý kiÕn kh¸c l¹i cho r»ng Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ lµm th­¬ng m¹i b»ng ®iÖn tö. Nh÷ng c¸ch hiÓu nµy ®Òu ®óng theo mét gãc ®é nµo ®ã nh­ng ch­a nãi lªn ®­îc ph¹m vi réng lín cña Th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Nãi theo Slide: Th­¬ng m¹i ®iÖn tö kh«ng chØ lµ b¸n hµng trªn m¹ng hay b¸n hµng trªn Internet mµ lµ mét h×nh th¸i ho¹t ®éng kinh doanh b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ®iÖn tö. Ho¹t ®éng kinh doanh bao gåm tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trong kinh doanh nh­ giao dÞch, mua b¸n, thanh to¸n, ®Æt hµng, qu¶ng c¸o vµ kÓ c¶ giao hµng... C¸c ph­¬ng ph¸p ®iÖn tö ë ®©y kh«ng chØ cã Internet mµ bao gåm viÖc sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn c«ng nghÖ ®iÖn tö nh­ ®iÖn tho¹i, m¸y FAX, truyÒn h×nh vµ m¹ng m¸y tÝnh(trong ®ã cã Internet). Th­¬ng m¹i ®iÖn tö còng bao hµm c¶ viÖc trao ®æi th«ng tin kinh doanh th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn c«ng nghÖ ®iÖn tö. Th«ng tin ë ®©y kh«ng chØ lµ nh÷ng sè liÖu hay v¨n b¶n, tin tøc mµ nã gåm c¶ h×nh ¶nh, ©m thanh vµ phim video. * C¸c ph­¬ng tiÖn ®iÖn tö trong Th­¬ng m¹i ®iÖn tö + §iÖn tho¹i, M¸y FAX + TruyÒn h×nh + HÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö + Intranet / Extranet + M¹ng toµn cÇu Internet / World Wide Web * C¸c h×nh thøc ho¹t ®éng Th­¬ng m¹i ®iÖn tö + Th­ tÝn ®iÖn tö (E-mail) + Thanh to¸n ®iÖn tö + Trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö (EDI) + Trao ®æi sè ho¸ c¸c dung liÖu + Mua b¸n hµng ho¸ h÷u h×nh 2.2. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµ tÇm quan träng cña nã: Ngµy nay Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®· trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhä trªn thÕ giíi vµ ®· xuÊt hiÖn nhiÒu trung t©m th­¬ng m¹i vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n lín trªn thÕ giíi. HiÖn nay nhê vµo sù ph¸t triÓn cña c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng, ®Æc biÖt lµ sù ph¸t triÓn cña tin häc ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ng­êi cã thÓ giao tiÕp víi nhau mét c¸ch nhanh chãng vµ dÔ dµng h¬n th«ng qua c¸c dÞch vô Internet. V× lµ mét m«i tr­êng truyÒn th«ng réng kh¾p thÕ giíi nªn th«ng tin cã thÓ giíi thiÖu tíi tõng thµnh viªn mét c¸ch nhanh chãng vµ thuËn lîi. ChÝnh v× vËy ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Th­¬ng m¹i ®iÖn tö th«ng qua Internet. Vµ Th­¬ng m¹i ®iÖn tö nhanh chãng trë nªn phæ biÕn trªn thÕ giíi trë thµnh mét c«ng cô rÊt m¹nh mÏ ®Ó b¸n hµng vµ qu¶ng c¸o hµng ho¸ cña c¸c nhµ cung cÊp. §èi víi kh¸ch hµng, cã thÓ cã thÓ lùa chän, so s¸nh hµng ho¸ phï hîp c¶ vÒ lo¹i hµng ho¸, dÞch vô gi¸ c¶, chÊt l­îng vµ ph­¬ng thøc giao hµng cho kh¸ch hµng.Cã rÊt nhiÒu ý kiÕn cho r»ng Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ sù thay ®æi lín nhÊt trong kinh doanh kÓ tõ sau cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö kh«ng chØ më ra nh÷ng c¬ héi kinh doanh míi, nh÷ng s¶n phÈm vµ dÞch vô míi, nh÷ng ngµnh nghÒ kinh doanh míi mµ b¶n th©n nã thùc sù lµ mét ph­¬ng thøc kinh doanh míi: Ph­¬ng thøc kinh doanh ®iÖn tö. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö chuyÓn ho¸ c¸c chøc n¨ng kinh doanh, tõ nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Õn b¸n hµng, dÞch vô sau b¸n hµng tõ ph­¬ng thøc kinh doanh truyÒn thèng ®Õn ph­¬ng thøc kinh doanh ®iÖn tö. Theo Andrew Grove, Intel th× trong vßng n¨m n¨m, tÊt c¶ c¸c c«ng ty sÏ trë thµnh c«ng ty Internet, hoÆc sÏ kh«ng lµ g× c¶. Tuy c©u nãi nµy cã phÇn phãng ®¹i nh­ng nã ph¶n ¸nh vÒ c¬ b¶n tÇm quan träng vµ sù ¶nh h­ëng cña Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®Õn kinh doanh trong thêi ®¹i hiÖn nay. 2.3. Thùc TÕ Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë ViÖt Nam. Doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng Th­¬ng m¹i ®iÖn tö t¹i khu vùc Ch©u ¸ hiÖn t¹i lµ kh¸ thÊp so víi c¸c khu vùc kh¸c. Khi ®Æt vÊn ®Ò ph¸t triÓn Th­¬ng m¹i ®iÖn tö cña mét n­íc, viÖc ®Çu tiªn cÇn ®Ò cËp ®Õn lµ møc ®é ph¸t triÓn nÒn CNTT cña n­íc nµy. ViÖt Nam lµ mét n­íc cã nÒn CNTT kÐm ph¸t triÓn so víi thÕ giíi nãi chung vµ khu vùc nãi riªng. Xoay quanh vÊn ®Ò ph¸t triÓn CNTT ë ViÖt Nam hiÖn cßn tån t¹i nhiÒu vÊn ®Ò næi cém. Cã thÓ lÊy vÝ dô : VÊn ®Ò b¶n quyÒn phÇn mÒm, vÊn ®Ò ®éi ngò nh÷ng ng­êi lµm tin häc cßn qu¸ Ýt ái vµ thiÕu ®µo t¹o c¬ b¶n, vÊn ®Ò ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn, ®Çu t­ c¬ b¶n, ®Çu t­ m¹o hiÓm .v.v ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng to lín trong viÖc ph¸t triÓn ngµnh CNTT cña m×nh, v× ViÖt Nam lµ n­íc víi 80 triÖu d©n víi hÖ thèng gi¸o dôc tèt, vµ ®Æc biÖt lµ ChÝnh phñ cã chñ tr­¬ng x©y dùng x· héi ph¸t triÓn dùa trªn nÒn t¶ng tri thøc... Theo dù ®o¸n cña mét sè tæ chøc quèc tÕ, doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i trªn Internet n¨m 2004 kho¶ng 200 tû USD, chia sÎ doanh thu ®ã lµ mong muèn cña nhiÒu quèc gia. T¹i ViÖt Nam, xu h­íng øng dông Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®· b¾t ®Çu. Con ®­êng tiÕp cËn Th­¬ng m¹i ®iÖn tö qua 3 giai ®o¹n: chuÈn bÞ, chÊp nhËn vµ øng dông, vµ ViÖt Nam ®ang ë b­íc ®Çu tiªn cña giai ®o¹n thø nhÊt. Bªn c¹nh ®ã, c¸c ho¹t ®éng chuÈn bÞ vµ thö nghiÖm còng ®· ®­îc b¾t ®Çu. nhiÒu c«ng ty ®· lªn Web ®Ó giíi thiÖu vÒ m×nh vµ t×m kiÕm b¹n hµng, mét sè siªu thÞ ¶o ®· ®­îc khai th¸c... 2.3.1. Nh÷ng trë ng¹i khi tiÕn hµnh Th­¬ng m¹i ®iÖn tö bao gåm: · C¸c trë ng¹i cã tÝnh C«ng nghÖ nh­: thiÕu mét c¬ së h¹ tÇng vµ mét m«i tr­êng c«ng nghÖ thÝch hîp nh­; gi¸ sö dông; kh¶ n¨ng b¶o mËt; nÒn CNTT kÐm ph¸t triÓn vµ thiÕu c¸n bé kü thuËt. · C¸c trë ng¹i cã tÝnh X· héi: thiÕu mét m«i tr­êng x· héi thÝch hîp, thiÕu hiÓu biÕt tõ l·nh ®¹o ®Õn nh©n viªn; thiÕu hiÓu biÕt tõ kh¸ch hµng ®Õn b¹n hµng. ViÖt Nam lµ ®Êt n­íc tham gia sau vµ b¾t ®Çu tõ ®Çu nªn ngoµi vÊp ph¶i nh÷ng khã kh¨n chung kÓ trªn th× cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n riªng nh­: · C¬ së h¹ tÇng th«ng tin cÇn c¶i thiÖn ngay, cÇn cã thêi gian hµng n¨m vµ ®Çu t­ theo ®¬n vÞ tû USD. · HÖ thèng dÞch vô tµi chÝnh ch­a ¸p dông hÖ thèng thanh to¸n thÎ - ®©y lµ trë ng¹i vµ lµ khã kh¨n lín nhÊt. · CÇn n©ng cao nhËn thøc cña ng­êi ViÖt Nam vÒ Th­¬ng m¹i ®iÖn tö th× míi cã thÓ triÓn khai ®­îc. · T¸c ®éng cña Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®Õn x· héi vµ tõng c¸ nh©n lµ hÕt søc s©u réng nªn cÇn hÕt søc thËn träng. · Trªn quy m« toµn cÇu, c¸c n­íc Ýt ph¸t triÓn liÖu cã thÓ duy tr× kh¶ n¨ng c¹nh tranh hîp lý ®Ó cïng ph¸t triÓn? · Th­¬ng m¹i ®iÖn tö cã ph¸ vì ®Æc tr­ng v¨n ho¸ cña tõng n­íc? 2.3.2. Nh÷ng thuËn lîi khi tiÕn hµnh Th­¬ng m¹i ®iÖn tö bao gåm: Theo c¸c dù b¸o vÒ mét nÒn kinh tÕ kü thuËt sè cña thÕ kû 21 th× Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ mét trong nh÷ng yÕu tè then chèt. Kh«ng liªn quan ®Õn nh÷ng trë ng¹i võa nªu, Th­¬ng m¹i ®iÖn tö cã nh÷ng ®Æc tr­ng thuËn lîi vµ b×nh ®¼ng víi tÊt c¶ mäi ng­êi. Khi ph¸t triÓn Th­¬ng m¹i ®iÖn tö, ViÖt Nam còng ®­îc thõa h­ëng tÊt c¶ c¸c thuËn lîi nµy. 2.4. KÕt LuËn: Ch­¬ng nµy giíi thiÖu cho chóng ta biÕt ®­îc thÕ nµo lµ Internet, ph­¬ng thøc truyÒn th«ng, còng nh­ c¸c dÞch vô cña Internet; ThÕ nµo lµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö, còng nh­ tÇm quan träng cña nã ®èi víi cuéc sèng con ng­êi. T×nh h×nh th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë ViÖt Nam, nh÷ng khã kh¨n vµ thuËn lîi khi thùc hiÖn bµi to¸n th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Tõ ®ã v¹ch ®Þnh ra h­íng gi¶i quyÕt thÝch hîp . Chương II LẬP TRÌNH TRÊN WWW I. NGÔN NGỮ HTML( HyperText Makeup Language) 1.1. Giíi ThiÖu Ng«n ng÷ HTML. HTML lµ ng«n ng÷ chuÈn ®Ó t¹o lËp c¸c tµi liÖu cho WWW. HTML ®­îc sö dông trong c¸c ch­¬ng tr×nh duyÖt Web, VÝ dô nh­ MS Internet Explorer, Nescape Navigator. Mét tµi liÖu HTML lµ mét tÖp v¨n b¶n chøa c¸c phÇn tö mµ c¸c ch­¬ng tr×nh duyÖt sÏ sö dông ®Ó hiÖn c¸c v¨n b¶n, c¸c ®èi t­îng Multimedia, vµ c¸c siªu liªn kÕt. Ng­êi sö dông cã thÓ dïng chuét ®Ó chän c¸c v¨n b¶n ®­îc ®Þng d¹ng nh­ mét siªu liªn kÕt trong c¸c tµi liÖu nµy. Sau khi liªn kÕt nµy ®­îc chän, tµi liÖu mµ nã trá tíi sÏ ®­îc n¹p vµo m¸y vµ hiÖn lªn mµn h×nh. Mét phÇn tö lµ mét ®¬n vÞ c¬ së cña HTML. Nã bao gåm mét thÎ khëi ®Çu (start-tag), mét thÎ kÕt thóc(end-tag), vµ c¸c ký tù d÷ liÖu ®­îc ®Æt trong c¸c thÎ nµy. Mét thÎ b¾t ®Çu b»ng mét dÊu nhá h¬n(). ThÎ kÕt thóc ph¶i cã thªm mét dÊu sæ chÐo (/)ngay tr­íc tªn thÎ. HTML kh«ng m« t¶ trang tµi liÖu theo nh­ mét sè ng«n ng÷ m¸y tÝnh kh¸c. Cã nh÷ng ng«n ng÷ m« t¶ tõng phÇn tö ®å ho¹ vµ vÞ trÝ cña nã trªn trang tµi liÖu, bao gåm font ch÷, kÝch cì... Ng­îc l¹i HTML l¹i kh«ng ®­a ra bÊt cø m« t¶ nµo vÒ font, h×nh ¶nh ®å ho¹ vµ chç ®Ó ®Æt chóng. HTML chØ “ g¸n thÎ ” cho néi dung tËp tin víi nh÷ng thuéc tÝnh nµo ®ã mµ sau ®ã chóng ®­îc x¸c ®Þnh bëi ch­¬ng tr×nh duyÖt ®Ó xem tËp tin nµy. §iÒu nµy gièng nh­ ng­êi ®¸nh dÊu b»ng tay mét sè ®o¹n trªn v¨n b¶n tµi liÖu ®Ó chØ cho ng­êi th­ kÝ biÕt nh÷ng viÖc cÇn thiÕt nh­: “chç nµy in ®Ëm”,”chç nµy in nghiªng”... HTML g¸n thÎ cho kiÓu ch÷, chÌn file ¶nh ®å ho¹, ©m thanh, video vµo v¨n b¶n t¹o ra mèi liªn kÕt vµ h×nh thøc gäi lµ siªu v¨n b¶n (Hypertext). Siªu v¨n b¶n lµ ®Æc tÝnh quan träng nhÊt cña HTML. §iÒu nµy cã nghi· lµ mét v¨n b¶n hay ®å ho¹ bÊt kú chç nµo còng cã thÓ liªn kÕt víi mét tµi liÖu kh¸c. 1.2. §Æc ®iÓm ng«n ng÷ HTML: HTML ®­îc thiÕt kÕ ra ®Ó dïng cho Web: trong phÇn lín c¸c ch­¬ng tr×nh xö lý v¨n b¶n kh¸ r¾c rèi trong mét sè tiÓu tiÕt –vÝ dô nh­ chän font – HTML, ®­îc thiÕt kÕ ®Ó dïng trªn mäi kiÓu m¸y tÝnh. Nã ®­îc thiÕt kÕ võa ®Ó dÔ vËn chuyÓn trªn internet, võa thÝch hîp víi c¸c lo¹i m¸y tÝnh. HTML lµ mét chuÈn më: Ngoµi c¸c thÎ trong bé chuÈn, HTML cã thÓ ®­îc më réng b»ng nhiÒu c¸ch nh­ : Më réng thªm c¸c thÎ HTML, sö dông Javascript, VBScript vµ c¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh kh¸c. . . HTML dÔ ®äc, dÔ hiÓu, cã chøa c¸c liªn kÕt vµ hç trî Multimedia. HTML lµ ng«n ng÷ th«ng dÞch : ®©y ®­îc coi lµ nh­îc ®iÓm cña ng«n ng÷ bëi v× nã sÏ lµm gi¶m tèc ®é thùc hiÖn c¸c øng dông kh¸c trªn Web ®ång thêi nã khã ®¶m b¶o tÝnh an toµn, b¶o mËt. 1.3. Ph­¬ng ph¸p thiÕt kÕ mét trang Web: Khi nãi ®Õn x©y dùng mét trang Web còng ®ång nghÜa víi viÖc x©y dùng mét trang chñ. Theo quan niÖm chung, trang chñ lµ mét trang Web chøa liªn kÕt ®Õn mét hay nhiÒu trang kh¸c vµ th­êng lµ trang cung cÊp th«ng tin tæng qu¸t nhÊt cho ng­êi xem.V× vËy viÖc thiÕt kÕ trang Web kh«ng chØ lµ thiÕt kÕ mét trang HTML ®¬n lÎ, mµ cßn lµ thiÕt kÕ c¸c mèi liªn kÕt tíi c¸c tµi liÖu trong HTML kh¸c ( ch­a kÓ ®Õn viÖc ph¶i x©y dùng nhiÒu trang Web liªn kÕt víi nhau) §Ó x©y dùng trang Web víi c¸c kÕt nèi tr­íc tiªn chóng ta nªn x¸c ®Þnh xem thiÕt kÕ néi dung g×, cho ai xem vµ m«i tr­êng thÓ hiÖn Web. Th«ng th­êng cã c¸c b­íc sau: • X¸c ®Þnh chñ ®Ò • X¸c ®Þnh néi dung • ThiÕt kÕ s¬ ®å ho¹t ®éng (Flow diagram) • ThiÕt kÕ s¬ ®å giao diÖn víi ng­êi xem cña trang chñ. • ThiÕt kÕ vµ x©y dùng chi tiÕt.  Chi tiÕt c¸c b­íc : + X¸c ®Þnh chñ ®Ò : X¸c ®Þnh chñ ®Ò trang Web lµ b­íc ®Çu tiªn gióp cho viÖc ®Þnh h­íng cho c¸c thao t¸c thiÕt kÕ vµ x©y dùng sau nµy kh«ng ®i chÖch môc tiªu. Chñ ®Ò cña trang Web tuy quan träng song còng dÔ x¸c ®Þnh bëi v× nã hoµn toµn dùa vµo môc ®Ých thiÕt kÕ trang Web ®ã. + X¸c ®Þnh néi dung : X¸c ®Þnh néi dung trang Web lµ b­íc quan träng nhÊt. Nã cho phÐp ta h×nh dung ®­îc c«ng viÖc sÏ ph¶i lµm tiÕp theo vµ x©y dùng quy m« trang chñ, qua ®ã quy ®Þnh khu«n khæ c«ng t¸c thiÕt kÕ giao diÖn vµ x©y dùng trang HTML. Khi x¸c ®Þnh néi dung cÇn nhËn râ nh÷ng ®iÓm chÝnh yÕu ph¶i giíi thiÖu trªn trang Web. Nh÷ng th«ng tin sÏ giíi thiÖu ph¶i ph©n lo¹i theo hai tiªu chÝ: tÝnh kÕ thõa vµ møc ®é quan träng. + ThiÕt kÕ s¬ ®å ho¹t ®éng : S¬ ®å ho¹t ®éng lµ m« h×nh s¾p xÕp c¸c néi dung(®­îc x¸c ®Þnh ë b­íc trªn) trong b­íc nµy ta sÏ s¾p xÕp c¸c th«ng tin cÇn giíi thiÖu theo thø tù ­u tiªn nh­ ®· x¸c ®Þnh. C«ng viÖc s¾p xÕp bao gåm thø tù Trªn – D­íi, Tr­íc – Sau, th«ng tin nµo cÇn ®­îc nªu râ trong mét trang Web thµnh mét phÇn riªng, th«ng tin nµo cã thÓ m« t¶ ngay trªn trang chñ. + ThiÕt kÕ giao diÖn víi ng­êi xem: S¬ ®å giao diÖn víi ng­êi xemlµ s¬ ®å kh¸i qu¸t cña nh÷ng g× mµ ng­êi ®Õn th¨m trang chñ cña chóng ta sÏ thÊy. Giao diÖn víi ng­êi xem ®­îc thiÕt kÕ theo s¬ ®å nµy. Yªu cÇu cña giao diÖn lµ nªu bËt ®­îc chñ ®Ò chÝnh, bè trÝ c¸c liªn kÕt sao cho hîp lý, ph©n bè m¹ng th«ng tin, ®å häa sao cho c©n ®èi. + ThiÕt kÕ vµ x©y dùng chi tiÕt : c«ng t¸c thiÕt kÕ vµ x©y dùng chi tiÕt lµ phÇn viÖc ®å sé nhÊt khi x©y dùng trang Web. Nã còng lµ phÇn viÖc ®­a ra kÕt qu¶ cuèi cïng, v× vËy cã thÓ nãi ®©y lµ c«ng t¸c quan träng nhÊt. Trong c«ng t¸c thiÕt kÕ x©y dùng chi tiÕt, viÖc lùa chän c¸c h×nh ¶nh(®Ó minh ho¹, ®Ó lµm liªn kÕt)lµ quan träng. §©y chÝnh lµ c¸i sÏ g©y Ên t­îng m¹nh nhÊt ®Õn ng­êi xem. V× vËy thiÕt kÕ vµ lùa chän h×nh ¶nh cùc kú quan träng 1.4. LËp tr×nh trang Web ®éng ( DHTML ). Khi duyÖt c¸c trang Web trªn m¸y, chóng ta thÊy r»ng c¸c trang Web lµm viÖc mét c¸ch thùc sù sinh ®éng, cã thÓ trao ®æi th«ng tin, dÞch vô mua hµng...víi c¸c form nhËp d÷ liÖu vµ nhËn d÷ liÖu trë vÒ sau khi bÊm nót Submit, chóng ta cã thÓ bÊm vµo tõng phÇn trong mét bøc tranh víi c¸c liªn kÕt kh¸c nhau, c¸c con sè hiÓn thÞ c¸c lÇn truy cËp vµo tõng trang Web vµ ®Æc biÖt h¬n cßn cã dÞch vô ®Ó truy cËp d÷ liÖu, t×m kiÕm th«ng tin theo mét tiªu chuÈn nµo ®ã... §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã ng­êi ta x©y dùng c¸c CSDL trªn Web Server ®Ó lÊy th«ng tin ®­a tíi tõ tr×nh duyÖt, sau ®ã xö lý vµ tr¶ l¹i kÕt qu¶ cho tr×nh duyÖt. Tuy nhiªn do b¶n th©n Web Server l¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm viÖc víi CSDL v× vËy ph¶i cã mét ch­¬ng tr×nh thùc thi ®­îc kh¶ n¨ng xö lý th«ng tin vµ lµm viÖc ®­îc víi Web Server. Ch­¬ng tr×nh nµy ®ãng vai trß nh­ mét cæng giao tiÕp (gateway) gi÷a Web Server vµ tr×nh duyÖt §Æc ®iÓm næi bËt cña ch­¬ng tr×nh nµy lµ tÝnh ®¬n gi¶n, bÊt cø mét ng­êi sö dông nµo còng cã thÓ t¹o ra mét ch­¬ng tr×nh giao tiÕp ®¬n gi¶n mµ kh«ng cÇn ph¶i cã nhiÒu kinh nghiÖm trong lËp tr×nh vµ kh¶ n¨ng thiÕt kÕ. Mét ch­¬ng tr×nh giao tiÕp ®­îc gäi lµ kÞch b¶n(Script), chØ khi nµo cÇn mét trang Web ®éng thùc sù víi c¸c tÝnh n¨ng hoµn h¶o th× chóng ta míi ph¶i n¾m v÷ng c¸c kü thuËt lËp tr×nh nµy. M« h×nh ho¹t ®éng vµ vai trß cña ch­¬ng tr×nh giao tiÕp (gateway) nh­ sau: KÕt qu¶ cña ch­¬ng tr×nh : M¸y Kh¸ch 3 Ch­¬ng tr×nh øng dông gateway : M¸y Chñ submit form gäi ch­¬ng tr×nh gateway Trang kÕt qu¶ HTML Ngµy nay c¸c ch­¬ng tr×nh giao tiÕp ®ãng mét vai trß rÊt lín trong Web Server, c¸c ch­¬ng tr×nh giao tiÕp ch¹y chung trªn mét Web Server cã thÓ giao tiÕp ®­îc víi nhau ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña chóng. Víi m« h×nh nµy, Web Server cã thÓ gäi mét ch­¬ng tr×nh giao tiÕp trong khi d÷ liÖu cña ng­êi sö dông còng ®­îc ®­a trùc tiÕp cho ch­¬ng tr×nh, sau khi xö lý xong Web Server sÏ göi kÕt qu¶ xö lý cña ch­¬ng tr×nh cho tr×nh duyÖt. Ch­¬ng tr×nh giao tiÕp thËt ®¬n gi¶n ë chç chØ cã mét vµi kiÓu vµo ra ®¬n gi¶n vµ mét sè luËt cô thÓ céng víi c¸c kü thuËt ®Æc tr­ng cña m« h×nh. Khi tr×nh duyÖt yªu cÇu mét trang Web sö dông ch­¬ng tr×nh giao tiÕp trªn Web Server, Web Server truyÒn th«ng tin võa nhËn ®­îc tõ gãi tin HTTP yªu cÇu cña tr×nh duyÖt cho ch­¬ng tr×nh giao tiÕp xö lý. Ch­¬ng tr×nh giao tiÕp sau khi xö lý th«ng tin ®­îc yªu cÇu nã sÏ tr¶ l¹i kÕt qu¶ cho Web Server, Server sÏ ®Þnh khu«n d¹ng gãi tin theo chuÈn HTTP vµ truyÒn trùc tiÕp cho tr×nh duyÖt Web mµ kh«ng ph¶i th«ng qua Web Server, c¸ch nµy lµm tèc ®é t¶i trang Web sÏ nhanh h¬n. Tr­íc khi göi d÷ liÖu cho Web Server, cã thÓ tr×nh duyÖt còng tiÒn xö lý d÷ liÖu tr­íc khi göi d÷ liÖu nh»m gi¶m bít g¸nh nÆng cho Server. Nh÷ng ng«n ng÷ cã kh¶ n¨ng ch¹y trªn tr×nh duyÖt gäi lµ front – end (VBScript, JavaScript...) C¸c ng«n ng÷ do Web Server dïng ®Ó xö lý d÷ liÖu gäi lµ Back – end (Perl, ASP, HS...). 1.5. X©y dùng ch­¬ng tr×nh giao tiÕp. Mét ch­¬ng tr×nh giao tiÕp th­êng cã c¸c b­íc thi hµnh sau: + Khëi t¹o : Truy cËp ®Ó lÊy c¸c th«ng tin cña hÖ thèng, lÊy trong biÕn m«i tr­êng cña UNIX hoÆc c¸c hÖ thèng cña Window( file *. Ini, *. Reg). Sau ®ã nã sÏ nhËn th«ng tin do Web Server göi ®Õn. + Xö lý : qu¸ tr×nh nµy xö lý th«ng tin nhËn ®­îc trªn mét CSDL + Tr¶ kÕt qu¶: Sau khi xö lý xong, ch­¬ng tr×nh göi l¹i kÕt qu¶ cho Web Server. Ch­¬ng tr×nh kÕt thóc sau khi tr¶ hÕt kÕt qu¶ cho Server. Cã rÊt nhiÒu ng«n ng÷ ®­îc sö dông ®Ó x©y dùng ch­¬ng tr×nh giao tiÕp trªn c¸c hÖ ®iÒu hµnh hiÖn nay nh­ UNIX, Maintosh,WindowNT,Window 9x... Tuy nhiªn chän mét ng«n ng÷ ®Ó x©y dùng ch­¬ng tr×nh giao tiÕp ta nªn c¨n cø vµo c¸c tiªu chuÈn sau: · Cã nhiÒu c©u lÖnh thao t¸c víi x©u v¨n b¶n · Kh¶ n¨ng lµm viÖc víi c¸c th­ viÖn vµ c¸c phÇn mÒm øng dông kh¸c · Kh¶ n¨ng truy cËp ®­îc vµo c¸c biÕn m«i tr­êng cña ch­¬ng tr×nh C¸c biÕn m«i tr­êng cña ch­¬ng tr×nh giao tiÕp (Enviroment variables) c¸c biÕn m«i tr­êng cña ch­¬ng tr×nh giao tiÕp bao gåm c¸c biÕn chøa th«ng tin vÒ m¸y chñ, m¸y kh¸ch, ng­êi sö dông vµ mét sè th«ng tin phô...D­íi ®©y lµ liÖt kª mét sè biÕn chÝnh sau: Content – Length: Sè byte d÷ liÖu do göi ®Õn cho CGI trong STDIN Content – Type : KiÓu d÷ liÖu Logon – User : Tªn user login vµo m¹ng Query – String : X©u c©u hái Gateway – Interface: Cung cÊp phiªn b¶n cña giao diÖn CGI trªn Web Server, d¹ng thøc : CGI/ vÝ dô CGI/1. 1 Remote – Addr: §Þa chØ IP cña m¸y Client cã yªu cÇu Remote – Host : tªn m¸y yªu cÇu Request – Method : Ph­¬ng thøc yªu cÇu POST/GET URL : Uniform Resource Locator Truy cËp Form nhËp d÷ liÖu: Tr×nh duyÖt cho phÐp nhËp d÷ liÖu vµ chän c¸c kiÓu th«ng tin trªn Form, khi nhËp xong d÷ liÖu ng­êi sö dông bÊm Submit ®Ó göi th«ng tin cho Web Server, Web Server cã nhiÖm vô truyÒn c¸c th«ng tin nµy cho ch­¬ng tr×nh giao tiÕp t­¬ng øng. 1.6. C¸c ph­¬ng ph¸p x©y dùng ch­¬ng tr×nh giao tiÕp : Nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn, cã rÊt nhiÒu ph­¬ng ph¸p nh»m më réng Web Server trong ®ã: ASP(Active Server Pages): ASP lµ mét m«i tr­êng gióp ta sö dông c¸c ng«n ng÷ ®Æc t¶ ®Ó t¹o ra c¸c ch­¬ng tr×nh giao tiÕp cho tÝnh n¨ng ®éng, t­¬ng t¸c vµ cã tÝnh hiÖu qu¶ cao cho Web Server. C¸c ng«n ng÷ cã thÓ sö dông ®­îc lµ VBScript hoÆc JavaScript. ¦u ®iÓm næi bËt cña ASP lµ nã hç trî ngay c¸c ng«n ng÷ ®Æc t¶ ®­îc øng dông trong c¸c trang HTML. Tøc lµ trong mét file bao gåm c¶ c¸c thÎ chuÈn HTML ®ång thêi chøa c¸c c©u lÖnh cña ASP. Khi cã mét kh¸ch hµng yªu cÇu mét file cã chøa ch­¬ng tr×nh ASP, ASP sÏ ®äc néi dung file nÕu gÆp c¸c thÎ chuÈn cña HTML nã sÏ kh«ng xö lý nh­ng nÕu gÆp nã c¸c dßng lÖnh cña ng«n ng÷ ®Æc t¶ th× nã sÏ xö lý. Sau qu¸ tr×nh xö lý nã sÏ trén c¸c kÕt qu¶ võa xö lý vµ c¸c dßng lÖnh HTML chuÈn ®Ó göi vÒ cho ch­¬ng tr×nh duyÖt nh­ mét file HTML b×nh th­êng mµ bÊt kú mét tr×nh duyÖt nµo còng hiÓu ®­îc. Tuy r»ng c¸c c©u lÖnh ASP gièng nh­ mét ng«n ng÷ lËp tr×nh nh­ng tÝnh cÊu tróc cña nã l¹i kh«ng cao. Mét ­u ®iÓm næi bËt cña ASP lµ nã ®· tÝch hîp s½n c¸c ph­¬ng thøc truy cËp CSDL vµ ng«n ng÷ SQL trong ch­¬ng tr×nh. Nh­ vËy ®èi víi ng­êi lËp tr×nh chØ cÇn am hiÓu c¸c ng«n ng÷ ®Æc t¶ th«ng th­êng vµ c¸c kh¸i niÖm lµm viÖc víi CSDL ®Òu cã thÓ t¹o ra ®­îc c¸c øng dông tèt. Mét ®Æc ®iÓm kh¸c cña ASP cã thÓ tÝch hîp c¸c ng«n ng÷ m¹nh kh¸c nh­ Java, vµ c¶ ch­¬ng tr×nh CGI (Common Gateway Interface), ISAPI (Internet Server Application Programming Interface )... II. KHÁI NIỆM ASP (Active Server Page) ASP ( active server page ): Lµ m«i tr­êng kÞch b¶n trªn m¸y chñ (Server – Side Scripting Enviroment). 2.1. Giíi thiÖu vÒ ASP: Microsoft Active Server Page lµ mét øng dông gióp ta ¸p dông c¸c ng«n ng÷ Script ®Ó t¹o nh÷ng ­ngs dông ®éng, cã tÝnh b¶o mËt cao vµ lµm t¨ng kh¶ n¨ng giao tiÕp cña ch­¬ng tr×nh øng dông. C¸c ®o¹n ch­¬ng tr×nh nhá ®­îc gäi lµ Script sÏ ®­îc nhóng vµo c¸c trang cña ASP phôc vô cho viÖc ®ãng më vµ thao t¸c víi d÷ liÖu còng nh­ ®iÒu khiÓn c¸c trang Web t­¬ng t¸c víi ng­êi dïng nh­ thÕ nµo. Mét kh¸i niÖm sau ®©y liªn quan ®Õn ASP Script: lµ mét d·y c¸c lÖnh ®Æc t¶ (Script). Mét Sript cã thÓ : · G¸n mét gi¸ trÞ cho mét biÕn. Mét biÕn lµ mét tªn x¸c ®Þnh ®Ó l­­ gi÷ d÷ liÖu, nh­ mét gi¸ trÞ. · ChØ thÞ cho Web Server göi tr¶ l¹i cho tr×nh duyÖt mét gi¸ trÞ nµo ®ã, nh­ gi¸ trÞ cho mét biÕn. Mét chØ thÞ tr¶ cho tr×nh duyÖt mét gi¸ trÞ lµ mét biÓu thøc ®Çu ra( output expression). · Tæ hîp cña c¸c lÖnh ®­îc ®Æt trong c¸c thñ tôc. Mét sè thñ tôc lµ tªn gäi tuÇn tù cña c¸c lÖnh vµ khai b¸o cho phÐp ho¹t ®éng nh­ mét ng«n ng÷ ( unit) Ng«n ng÷ Script ( Script language) : lµ ng«n ng÷ trung gian gi÷a HTML vµ ng«n ng÷ lËp tr×nh JAVA, C++, Visual Basic. HTML nãi chung ®­îc sö dông ®Ó t¹o vµ kÕt nèi c¸c trang text. Cßn ng«n ng÷ lËp tr×nh ®­îc sö dông ®Ó ®­a ra dÉy c¸c lÖnh phøc t¹p cho m¸y tÝnh. Ng«n ng÷ Scripting n»m gi÷a chóng mÆc dï chøc n¨ng cña nã gièng ng«n ng÷ lËp tr×nh h¬n lµ c¸c trang HTML ®¬n gi¶n. Sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a ng«n ng÷ Scripting vµ ng«n ng÷ lËp tr×nh lµ c¸c nguyªn t¾c cña nã Ýt cøng nh¾c vµ Ýt r¾c rèi khã hiÓu h¬n. Do vËy,c¸c ®o¹n ch­¬ng tr×nh script gän nhÑ cã thÓ lång ngay vµo c¸c trang Web. C«ng cô ®Æc t¶ ( Scripting engine): §Ó ch¹y ®­îc c¸c lo¹i ch­¬ng tr×nh Script th× ph¶i cã m¸y Script engine.M¸y nµy cã nhiÖm vô ®äc m· nguån cña ch­¬ng tr×nh vµ thùc hiÖn c¸c c©u lÖnh ®ã. Mçi ng«n ng÷ Script cã mét lo¹i m¸y Script riªng. VD: VBScript engine cho lo¹i ch­¬ng tr×nh VBScript, JavScript engine cho JavaScript. Cã hai ng«n ng÷ Script mµ ASP hç trî chÝnh lµ Visual Basic Script vµ Java Script. Ng«n ng÷ ®­îc ASP hç trî mÆc ®Þnh lµ VBScript nªn khi muèn dïng ng«n ng÷ Script mÆc ®Þnh lµ Java Script ch¼ng h¹n th× ph¶i cã dßng khai b¸o sau: ASP cung cÊp mét m«i tr­êng ch×nh cho c¸c c«ng cô ®Æc t¶ vµ ph©n tÝch c¸c script trong mét file.ASP ®Ó c¸c c«ng cô nµy xö lý. ASP cßn cho phÐp viÕt hoµn chØnh c¸c thñ tôc ®Ó ph¸t triÓn Web b»ng nhiÒu ng«n ng÷ Script mµ tr×nh duyÖt cã thÓ hiÓu ®­._.