Ứng dụng thương mại điện tử trên mạng Internet & thiết kế 1 trang Web

LêI Më §ÇU X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn, kinh tÕ ngµy cµng c­êng thÞnh vµ khoa häc ngµy cµng tiÕn xa h¬n. §ã lµ nÒn v¨n minh cña nh©n lo¹i. Ngµy nay, thÕ giíi ®ang tiÕn nh÷ng b­íc xa h¬n vÒ c«ng nghÖ, còng gièng nh­ ®iÖn, tÊt c¶ c¸c ngµnh nghÒ ®Òu phô thuéc vµo c«ng nghÖ. Khoa häc lµ thµnh tùu vÜ ®¹i cña loµi ng­êi. Nã lu«n vËn ®éng vµ sÏ ch¼ng bao giê dõng l¹i. ViÖt Nam còng n»m trong guång quay ®ã. Nãi ®Õn Internet vµ Web kh«ng ai lµ kh«ng biÕt: nã lµ c¸i g×? Nã sö dông ra sao? Nã chøa ®ùng nh÷ng g× trong ®ã? ThËt vËy, Internet vµ Web ®· kh«ng cßn xa l¹ g× vµ trë nªn kh«ng thÓ thiÕu trong cuéc sèng cña chóng ta. Ngµy nay, Internet lµ mét thÞ tr­êng réng lín vµ ®a d¹ng nh÷ng lo¹i h×nh dÞch vô. TÊt nhiªn, trong sè ®ã kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi th­¬ng m¹i ®iÖn tö. VËy ta cã thÓ hiÓu b¶n chÊt cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ g×? Chøa g×? Vµ ®Ó lµm th­¬ng m¹i ®iÖn tö th× lµm nh­ thÕ nµo? Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ mét lÜnh vùc lín vµ ph¸t triÓn nhÊt trªn Internet, phøc t¹p vµ ®ßi hái c«ng nghÖ cao. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö, d­íi sù h­íng dÉn cña thÇy.. em m¹nh d¹n nghiªn cøu ®å ¸n vÒ vÊn ®Ò c¬ b¶n ®Ó triÓn khai mét øng dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö trªn m¹ng Internet vµ thiÕt kÕ mét trang Web nh»m môc ®Ých qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¸ch vµ b¸n s¸ch qua m¹ng theo m« h×nh B2C. Néi dung ®å ¸n bao gåm nh÷ng phÇn sau: Ch­¬ng 1: Giíi thiÖu vÒ Internet Ch­¬ng 2: C¸c lo¹i h×nh Web Ch­¬ng 3: Th­¬ng m¹i ®iÖn tö Ch­¬ng 4: C«ng nghÖ phÇn mÒm vµ c¸c øng dông c¬ b¶n Ch­¬ng 5: Ph©n tÝch thiÕt kÕ hÖ thèng Ch­¬ng 6: ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu Ch­¬ng 7: KÕt qu¶ cµi ®Æt Website Ch­¬ng I TæNG QUAN VÒ INTERNET 1.1 Giíi thiÖu vÒ Internet Chóng ta, ai còng biÕt sö dông vµ truy cËp Internet. Nh­ng lÞch sö qu¸ tr×nh h×nh thµnh Internet th× sao? Th¸ng 6 n¨m 1968, c¬ quan qu¶n lý dù ¸n ph¸t triÓn cña Bé Quèc Phßng Mü (APRA Advanced Reareach Projects Agency) ®· x©y dùng c¸c dù ¸n lín nèi c¸c trung t©m nghiªn cøu chÝnh trªn toµn liªn bang. N¨m 1969, bèn tr¹m ®Çu tiªn ®­îc kÕt nèi thµnh c«ng, cã tªn gäi lµ ARPANet, tiÒn th©n cña Internet ngµy nay. ARPANet khëi ®Çu víi quy m« nhá nh­ng nhanh chãng ph¸t triÓn ra toµn n­íc Mü. Cho ®Õn gi÷a nh÷ng n¨m 80, m¹ng ARPANet ®æi thµnh m¹ng Internet. M¹ng Internet ®· nhanh chãng v­ît khái n­íc Mü vµ trë thµnh mét m¹ng toµn cÇu. Ngµy nay, Internet ®· g¾n liÒn víi cuéc sèng vµ trë thµnh mãn ¨n tinh thÇn kh«ng thÓ thiÕu cña hµng chôc triÖu ng­êi trªn toµn thÕ giíi. Internet h×nh thµnh tõ nh÷ng m¹ng nhá vµ ®­îc kÕt nèi víi hµng triÖu m¸y tÝnh trªn toµn thÕ giíi th«ng qua hÖ thèng viÔn th«ng (bao gåm ®­êng ®iÖn tho¹i th«ng th­êng, c¸p quang, vÖ tinh, c¸p tivi). Mét lo¹t c¸c c«ng ty m¸y tÝnh cho ra ®êi hµng triÖu m¸y tÝnh, thay nhau ®æi míi, hiÖn ®¹i h¬n, ­u viÖt h¬n vµ kÕt hîp víi c«ng nghÖ kü thuËt cña thËp kû 90 nh­: m¸y tÝnh c¸ nh©n (PC), modem, phÇn mÒm tr×nh duyÖt (Internet Explorer, Netscape Navigator), tªn miÒn (domain name) dÔ nhí cña trang Web lµm cho Internet ®Õn ®­îc víi tÊt c¶ mäi ng­êi trªn thÕ giíi. Internet mang l¹i c¬ së h¹ tÇng kü thuËt gióp c¸c c«ng ty qu¶ng c¸o s¶n phÈm, ®¨ng ký ®Þa chØ, khuyÕch tr­¬ng th­¬ng hiÖu cña m×nh trªn m¹ng. Liªn m¹ng toµn cÇu (WWW) lµ ®Ønh cao cña Internet. Nã lµ n¬i hiÓn thÞ c¸c ®Þa chØ trªn m¸y chñ (Server) mµ mäi ng­êi cã thÓ truy cËp. Internet bao gåm c¸c th«ng tin ®a ph­¬ng tiÖn nh­ sè liÖu, v¨n b¶n, ®å häa, phim ¶nh, lµ mét h×nh thøc m¹ng víi nh÷ng chøc n¨ng phong phó ®Ó kÕt nèi th«ng tin trªn toµn thÕ giíi. H×nh thøc ho¹t ®éng vµ qu¶n lý cña Internet gåm 3 lo¹i: m¹ng côc bé (LAN), m¹ng diÖn réng (WAN) vµ m¹ng trôc chÝnh. M¹ng côc bé kÕt nèi m¸y tÝnh cña c¸c ®¬n vÞ trong néi bé nh­ c¸c tr­êng ®¹i häc, c¸c doanh nghiÖp, c«ng ty. § ­êng truyÒn sÏ kÕt nèi c¸c m¹ng côc bé víi nhau vµ t¹o thµnh m¹ng diÖn réng, gi÷a c¸c m¹ng diÖn réng l¹i tiÕp tôc kÕt nèi vµ t¹o thµnh m¹ng cã quy m« réng lín h¬n. Th«ng th­êng ®­êng trôc chÝnh dung l­îng lín kÕt nèi trªn toµn quèc vµ quèc tÕ ®Òu do ChÝnh phñ hay c¸c c«ng ty lín thuª, cung cÊp cho kh¸ch hµng c¸c dÞch vô vÒ hÖ thèng th«ng tin vµ viÔn th«ng, cung cÊp cho c¸c m¹ng diÖn réng c¸c dÞch vô thuª bao trôc chÝnh. H×nh thøc truyÒn th«ng ®­îc thuª cã thÓ lµ: ®­êng ®iÖn tho¹i, ®­êng c¸p quang, ®­êng truyÒn viba, thËm chÝ c¶ ®­êng truyÒn qua vÖ tinh. Dï ¸p dông bÊt cø ph­¬ng thøc nµo, tÊt c¶ c¸c m¹ng vµ tæ chøc truy cËp Internet ®Òu cã thÓ t¸c ®éng lÉn nhau, khai th¸c tµi nguyªn th«ng tin, göi th­ ®iÖn tö vµ sè liÖu cho nhau. 1.2. C¸c dÞch vô trªn m¹ng Internet: Ta cã thÓ t×m thÊy mäi thø trªn Internet nh­: §äc tin tøc nong hæi, xem phim, nghe nh¹c, nghe kÓ chuyÖn, göi vµ nhËn th­ ®iÖn tö, ch¬i game, chat Kh¶ n¨ng cña Internet lµ rÊt lín ®iÓn h×nh cã thÓ kÓ ®Õn: 1.2.1. DÞch vô th­ ®iÖn tö Email (Electronic mail): Email lµ mét trong nh÷ng dÞch vô Internet ®­îc sö dông réng r·i nhÊt. Khi muèn trao ®æi liªn l¹c víi ai ng­êi ta th­êng göi th­ qua con ®­êng b­u ®iÖn. Nh­ng ®Ó liªn l¹c nhanh h¬n vµ tiÖn lîi h¬n ng­êi ta sö dông Email. NÕu b¹n ®ang sö dông m¸y tÝnh cã kÕt nèi Internet th× kh«ng cÇn ph¶i ®i ®©u xa, dÞch vô th­ ®iÖn tö Email sÏ gióp b¹n göi vµ nhËn th­ ®iÖn tö ngay tøc thêi. 1.2.2. Giao thøc truyÒn siªu v¨n b¶n HTTP: HTTP (Hyper Text Transfer Protocol): ®©y lµ mét dÞch vô dïng réng r·i vµ phæ biÕn nhÊt trªn Internet. C¸c th«ng tin tõ Client ®­îc Web Server ®¸p øng vµ göi tr¶ l¹i kÕt qu¶ th«ng qua tr×nh duyÖt, c¸c kÕt qu¶ nµy cã thÓ lµ c¸c d÷ liÖu ë nhiÒu d¹ng kh¸c nhau, song nhê dÞch vô HTTP c¸c kÕt qu¶ nµy ®­îc chuyÓn ®æi thµnh d¹ng m· HTML mµ mäi tr×nh duyÖt cã thÓ hiÓu ®­îc. 1.2.3. DÞch vô truyÒn file FTP: FTP (File Transfer Protocol): ®©y lµ dÞch vô truyÒn file, cho phÐp truyÒn ®i vµ nhËn c¸c file tõ mét m¸y tÝnh ë xa hay gi÷a c¸c m¸y tÝnh trong m¹ng, cho kh¶ n¨ng t¶i, t×m vµ chÐp c¸c file cã s½n vµo m¸y tÝnh khi ng­êi dïng cÇn. 1.2.4. DÞch vô tªn miÒn DNS: DNS (Domain Name Server): ®©y lµ dÞch vô cho phÐp ng­êi dïng cã thÓ sö dông tªn vµ ®­êng dÉn cña Domain mét c¸ch ®¬n gi¶n b»ng mét c¸i tªn dÔ nhí thay cho ®Þa chØ IP. ViÖc sö dông DNS ®· trë nªn phæ biÕn vµ thu l¹i ®­îc nhiÒu hiÖu qu¶, nã cã mÆt trong mäi yªu cÇu ®èi víi Server th«ng qua URL thay cho ®Þa chØ IP d¹ng sè. 1.2.5. DÞch vô truy nhËp tõ xa RAS: RAS (Remote Access Service): ®©y lµ dÞch vô truy nhËp tõ xa cho phÐp c¸c m¸y tr¹m cã thÓ kÕt nèi víi Server tõ xa th«ng qua ®­êng ®iÖn tho¹i vµ Modem. M¸y tr¹m Client gäi Server th«ng qua mét sè ®iÖn tho¹i ®Ó yªu cÇu ®¸p øng c¸c ®ßi hái th«ng tin ng­êi sö dông cã thÓ tËn dông ®­îc tµi nguyªn vÒ ®Üa cøng vµ bé nhí còng nh­ kh¶ n¨ng cña bé vi xö lý tõ xa ®ã. Mét sè dÞch vô n÷a còng cã thÓ cho phÐp truy nhËp tõ xa lµ Telnet 1.2.6 DÞch vô t×m kiÕm th«ng tin theo chØ sè WAIS WAIS (Wide Area Information Server) lµ dÞch vô t×m kiÕm vµ truy cËp th«ng tin trªn m¹ng. Gièng nh­ Gofer, WAIS lµm viÖc theo m« h×nh Client/Server. Ngoµi ch­¬ng tr×nh WAIS Client vµ WAIS Server ra cßn cã thªm ch­¬ng tr×nh WAIS Index ®Ó phôc vô cho viÖc t×m kiÕm th«ng tin mét hoÆc nhiÒu tõ khãa trªn mét danh s¸ch c¸c m¸y chñ (server). KÕt qu¶ t×m kiÕm ®­îc th«ng b¸o cho ng­êi sö dông vµ tõ ®ã ng­êi sö dông cã thÓ chän ra nh÷ng v¨n b¶n cÇn xem. WAIS cã thÓ hç trî nhiÒu kiÓu d÷ liÖu kh¸c nhau nh­ng lµm viÖc tèt nhÊt víi d¹ng text. WAIS t×m kiÕm th«ng tin dùa theo tõ khãa, cßn ®èi víi c¸c d÷ liÖu h×nh ¶nh th× nã t×m kiÕm th«ng tin dùa trªn tªn file ¶nh. 1.2.7 DÞch vô tra cøu th«ng tin theo thùc ®¬n Gofer Gofer lµ dÞch vô tra cøu th«ng tin v¨n b¶n theo chñ ®Ò cña th«ng tin. Gofer ho¹t ®éng theo m« h×nh Client/Server, nghÜa lµ cã mét Gofer Client, mét Gofer Server sÏ tr¶ l¹i kh¸ch hµng mét danh s¸ch chñ ®Ò c¸c th«ng tin theo cÊu tróc ph©n cÊp vµ th«ng tin ®­îc l­u d­íi d¹ng v¨n b¶n n»m trong cÊu tróc ph©n cÊp nµy. Ng­êi dïng cã thÓ dùa vµo hÖ thèng thùc ®¬n ®Ó hiÓn thÞ v¨n b¶n cÇn xem, l­u v¨n b¶n ®ã l¹i hoÆc t×m kiÕm dùa vµo c¸c chØ môc (Index). Mét sè ®Ò môc trong thùc ®¬n cã thÓ ®­îc kÕt nèi víi m¸y chñ kh¸c hoÆc mét sè dÞch vô th«ng tin kh¸c nh­ FTP, WAIS ... 1.2.8 DÞch vô WWW WWW(World Wide Web): lµ dÞch vô m¹nh nhÊt trªn Internet, nã cã kh¶ n¨ng tÝch hîp tÊt c¶ c¸c dÞch vô trªn vµ cã nhiÒu chøc n¨ng tuyÖt vêi. WWW dùa trªn mét kÜ thuËt gäi lµ hypertext, c¸c v¨n b¶n ®­îc t¹o ra bëi HTML (Hypertext Markup Language), trªn ®ã cã c¸c trang Hyperlinhk(siªu liªn kÕt). C¸c trang Web cã thÓ chøa text, images, multimedia, ... nh÷ng trang nµy ®­îc ®Æt ë ®©u ®ã trªn thÕ giíi. Web thùc chÊt lµ mét Web Server. Ch­¬ng 2 C¸C LO¹I H×NH WEB 2.1 Giíi thiÖu Web vÒ c¬ b¶n lµ mét hÖ thèng cña c¸c yªu cÇu vµ ®¸p øng. Tr×nh duyÖt Web cña Client yªu cÇu th«ng tin b»ng c¸ch göi 1 URL ®Õn mét Web Server. Web Server ®¸p øng l¹i c¸c yªu cÇu ®ã b»ng c¸ch tr¶ l¹i mét trang HTML, trang nµy cã thÓ lµ mét trang HTML tÜnh hay mét trang HTML ®éng. * §Þnh d¹ng chung cña mét trang Web tÜnh lµ chøa c¸c siªu liªn kÕt vµ c¸c ®èi t­îng giao diÖn ®­îc t¹o bëi c¸c code HTML. C¸c code ®iÒu khiÓn vµ d÷ liÖu ®­îc ®Æt trong c¸c tag vµ . D÷ liÖu trong c¸c trang nµy chØ cã thÓ xem, ®äc vµ kh«ng thÓ thªm, chØnh s÷a, ®©y lµ ®iÓm h¹n chÕ cña trang Web tÜnh. * Web ®éng lµ mét trang Web trong ®ã cã chøa c¸c v¨n b¶n siªu liªn kÕt vµ c¸c ®èi t­îng giao tiÕp ng­êi dïng. Ng­êi dïng yªu cÇu th«ng tin b»ng c¸ch click vµo c¸c siªu liªn kÕt hay ®iÒn néi dung yªu cÇu vµo trong c¸c hép TextBox... Néi dung yªu cÇu ®­îc göi lªn c¸c øng dông hay c¸c trang ASP ®Ó xö lý. Web Server ®¸p øng l¹i c¸c yªu cÇu ®ã b»ng c¸ch ch¹y c¸c øng dông, c¸c ®o¹n Script, t×m kiÕm th«ng tin hay lÊy d÷ liÖu tõ CSDL, kÕt qu¶ cña nã ®­îc tr¶ l¹i ng­êi sö dông b»ng mét trang theo d¹ng HTML. C¸c trang Web ®éng ngoµi kh¶ n¨ng cho phÐp ng­êi dïng xem c¸c th«ng tin th× cßn cã kh¶ n¨ng cËp nhËt, t×m kiÕm hay truy vÊn d÷ liÖu hay nã ®­îc liªn kÕt víi c¸c CSDL. Nh­ vËy ®èi víi c¸c lêi gäi yªu cÇu (URL) tõ mét trang Web ®éng còng sÏ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c víi yªu cÇu trang Web tÜnh. Mét URL ®èi víi Web ®éng cã thÓ chøa c¸c th«ng tin vµ Web Server ph¶i xö lý tr­íc khi tr¶ vÒ trang kÕt qu¶. D÷ liÖu ®Çu vµo cã thÓ thªm vµo c¸c ®o¹n cuèi cña ®­êng dÉn. Web Server ®­a d÷ liÖu nµy cho c¸c ch­¬ng tr×nh hay c¸c ®o¹n Script xö lý sau ®ã göi tr¶ l¹i kÕt qu¶ trong mét trang Web. 2.2 C¸C M¤ H×NH WEB Cã thÓ nãi m« h×nh client /server lµ m« h×nh cã ¶nh h­ëng lín nhÊt ®Õn ngµnh c«ng nghÖ th«ng tin. M« h×nh clien /server ®· biÕn nh÷ng m¸y tÝnh riªng lÎ cã kh¶ n¨ng xö lý thÊp thµnh mét m¹ng c¸c m¸y chñ (server) vµ m¸y tr¹m (workstation) cã kh¶ n¨ng xö lý gÊp hµng ngµn lÇn nh÷ng chiÕc m¸y tÝnh m¹nh nhÊt. M« h×nh client /server gióp cho viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng bµi to¸n phøc t¹p mét c¸ch trë nªn dÔ dµng b»ng c¸ch ph©n chia bµi to¸n ®ã thµnh nhiÒu bµi to¸n con vµ gi¶i quyÕt tõng bµi to¸n con mét. Nh­ng quan träng h¬n hÕt kh«ng ph¶i lµ viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng bµi to¸n lín mµ lµ c¸ch thøc gi¶i bµi to¸n. M« h×nh client /server ®· gióp ph¸t triÓn mét ph­¬ng thøc ph¸t triÓn øng dông míi lµ viÖc ph©n chia øng dông thµnh nhiÒu líp thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng chuyªn biÖt. Mét øng dông th«ng th­êng ®­îc chia lµm 3 líp: * Giao diÖn: (Presentation logic): líp nµy lµ cÇu nèi gi÷a ng­êi dïng víi øng dông, cung cÊp nh÷ng chøc n¨ng cña øng dông cho ng­êi dïng vµ nhËn nh÷ng lÖnh tõ ng­êi dïng cho øng dông. Líp nµy ®­îc thiÕt kÕ sao cho cµng th©n thiÖn víi ng­êi dïng cµng tèt. * Chøc n¨ng (Business logic): ®©y lµ phÇn lâi cña mét ch­¬ng tr×nh, cung cÊp tÊt c¶ nh÷ng chøc n¨ng cã thÓ cã cña ch­¬ng tr×nh cho líp giao diÖn bªn trªn. * CSDL(Data Access logic): líp nµy lµ CSDL cña øng dông, cung cÊp kh¶ n¨ng truy xuÊt ®Õn CSDL cho líp chøc n¨ng nÕu cÇn. ViÖc ph©n chia øng dông thµnh nhiÒu líp cßn gióp cho øng dông trë nªn dÔ dµng thay ®æi, cËp nhËt vµ ®¸ng tin cËy h¬n. øng dông ®Çu tiªn cña m« h×nh Client/Server lµ øng dông chia sÎ file (do c¸c tæ chøc cã nhu cÇu chia sÎ th«ng tin gi÷a c¸c bé phËn trong tæ chøc ®­îc dÔ dµng vµ nhanh chãng h¬n). Trong øng dông nµy, th«ng tin ®­îc chøa trong c¸c file vµ ®­îc ®Æt tÞa mét m¸y (Server) cña mét phßng ban. Khi mét phßng ban kh¸c cã nhu cÇu trao ®æi th«ng tin víi phßng ban nµy th× sÏ sö dông mét m¸y (Client) kÕt nèi víi m¸y Server vµ t¶i nh÷ng file th«ng tin cÇn thiÕt vÒ. 2.2.1 M« h×nh hai møc: M« h×nh hai thøc ®­îc chia lµm 2 lo¹i: a.TÝnh to¸n tËp trung ë client hay cßn gäi lµ fat client -thin server: ë lo¹i nµy, phÝa client ph¶i ®¶m nhËn c¶ 2 líp lµ giao diÖn vµ chøc n¨ng, cßn server chØ lµm nhiÖm vô cña CSDL presentation logic business logic Database Server DBMS data access H×nh 1 ¦u ®iÓm cña m« h×nh lo¹i nµy lµ ®¬n gi¶n, thÝch hîp cho c¸c øng dông nhá vµ võa. Tuy nhiªn nã còng cã mét sè nh­îc ®iÓm: + Do phÇn tÝnh to¸n nghiªng vÒ phÝa client nhiÒu nªn ®ßi hái client ph¶i cã cÊu h×nh ®ñ m¹nh. + Còng do phÇn lâi (chøc n¨ng) cña ch­¬ng tr×nh n»m ë phÝa client nªn khi ch­¬ng tr×nh cÇn n©ng cÊp th× sÏ rÊt khã kh¨n v× ph¶i cËp nhËt l¹i ch­¬ng tr×nh n»m ë toµn bé c¸c client. + Do mäi thao t¸c trªn CSDL ®Òu th«ng qua m¹ng gi÷a client vµ server nªn tèc ®é cña ch­¬ng tr×nh sÏ chËm ®i. b.TÝnh to¸n tËp trung ë server (fat server - thin client): ë lo¹i nµy, client chØ ®¶m nhËn phÇn giao diÖn cßn server thùc hiÖn chøc n¨ng cña líp chøc n¨ng vµ líp CSDL. presentation logic Database Server DBMS business logic data access H×nh 2 Ng­îc l¹i víi lo¹i fat client -thin server th× lo¹i nµy cã ­u ®iÓm lµ: + Gi¶m sù l­u th«ng trªn m¹ng vµ tèc ®é nhanh h¬n do líp chøc n¨ng cña ch­¬ng tr×nh n»m ë server cïng víi CSDL, do ®ã mäi thao t¸c víi CSDL cña ch­¬ng tr×nh ®Òu ®­îc thùc hiÖn ngay trªn server vµ th«ng tin l­u thån trªn m¹ng chØ lµ nh÷ng kÕt qu¶ ®­îc tr¶ vÒ cho ng­êi dïng sau khi ®­îc tÝnh to¸n. MÆt kh¸c, do phÇn lâi cña ch­¬ng tr×nh ®­îc ®Æt tËp trung t¹i server nªn viÖc cËp nhËt ch­¬ng tr×nh sÏ dÔ dµng h¬n. Tuy nhiªn, do c«ng viÖc ®­îc tËp trung qu¸ nhiÒu t¹i server nªn ®ßi hái cÊu h×nh server ph¶i ®ñ m¹nh, ®Æc biÖt khi cã nhiÒu client cïng truy xuÊt tíi server cïng lóc. 2.2.2 M« h×nh ba møc (3-tier) client/server Trong m« h×nh ba møc, líp chøc n¨ng cña ch­¬ng tr×nh ®­îc t¸ch ra thµnh mét møc t¹o thµnh 3 møc riªng biÖt. ViÖc t¸ch líp nµy lµm cho c¸c phÇn cña ch­¬ng tr×nh ®éc lËp h¬n, ®¸ng tin cËy h¬n, ch­¬ng tr×nh trë nªn linh ®éng trong viÖc thay thÕ, n©ng cÊp vµ do ®ã m« h×nh nµy rÊt thÝch hîp víi nh÷ng øng dông cã yªu cÇu thay ®æi th­êng xuyªn nh­ øng dông web. presentation logic Application Server Database Server DBMS Business logic data access H×nh 3 §Ó thÊy ®­îc tÝnh linh ho¹t cña m« h×nh ba møc, ta lÊy mét vÝ dô øng dông cã cÊu tróc theo m« h×nh ba møc, cã møc gi÷a chøc n¨ng lµ c¸c thµnh phÇn COM giao tiÕp víi møc giao diÖn th«ng th­êng th«ng qua c¸c nhËp xu¸t chuÈn (standard I/O) vµ møc CSDL b»ng c¸c c©u lÖnh ACCESS th«ng qua ODBC hoÆc ADO. Khi ®ã møc CSDL cña øng dông cã thÓ lµ bÊt cø DBMS nµo mµ ODBC hoÆc ADO hç trî nh­ Access, SQL server, Oracle, Paradox,... vµ øng dông cã thÓ lµ mét øng dông stand -alone ch¹y trªn mét m¸y hoÆc trë thµnh mét øng dông web ch¹y trªn nhiÒu m¸y kh¸c nhau b»ng c¸ch nhóng thµnh phÇn COM nµy vµo phÇn giao diÖn lµ mét cöa sæ øng dông hoÆc vµo mét trang web. IIS Møc 1 ASP Internet Transaction Server COM Møc 2 ADO SQL Server Mức 3 Stored Database H×nh 4 Th­¬ng M¹i §iÖn Tö ®­îc x©y dùng theo m« h×nh ba møc. CÊu tróc cña nã nh­ sau: Møc 1: Sö dông SQL Server 2000 lµm DBMS (Database Managerment System). Ngoµi chøc n¨ng chÝnh lµ DBMS qu¶n lý CSDL ë møc 1, SQL Server cßn cung cÊp kh¶ n¨ng lËp tr×nh trªn CSDL th«ng qua c¸c stored procedure gióp cho viÖc thùc hiÖn líp chøc n¨ng ë møc 2 ®­îc hiÖu qu¶ h¬n. Møc 2: Thùc hiÖn b»ng c¸c stored procedure cña SQL Server vµ c¸c thµnh phÇn COM (d¹ng DLL). Do stored procedure ®­îc hç trî bëi chÝnh DBMS lµ SQL Server nªn viÖc sö dông stored procedure ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng truy xuÊt CSDL lµ rÊt hiÖu qu¶ vµ nhanh chãng. V× v©y, trong ®Ò tµi tÊt c¶ c¸c chøc n¨ng truy xuÊt ®Õn CSDL ®Òu ®­îc thùc hiÖn th«ng qua stored procedure. C¸c thµnh phÇn COM trong ®å ¸n ®­îc qu¶n lý bëi MTS (Microsoft Transaction Server). Ngoµi chøc n¨ng chÝnh lµ cung cÊp m«i tr­êng giao dÞch cho c¸c thµnh phÇn COM, MTS cßn gióp cho ch­¬ng tr×nh sö dông c¸c thµnh phÇn COM ®­îc hiÖu qu¶ h¬n. Møc 3: Do ®©y lµ øng dông Web nªn møc 3 lµ c¸c trang web, ®Ó t¹o c¸c trang web ®éng ta th­êng sö dông ASP. Ch­¬ng 3 TH¦¥NG M¹I §IÖN Tö 3.1 GIíI THIÖU CHUNG: Th­¬ng m¹i ®iÖn tö (Electronic Commerce E-commerce) lµ h×nh thøc biÓu hiÖn chñ yÕu cña c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i x· héi th«ng tin hãa ë thÕ kû 21. Nã bao gåm mét lo¹t c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®­îc thùc hiÖn qua m¹ng tõ t×m nguån nguyªn liÖu, thu mua, tr­ng bµy s¶n phÈm, ®Æt hµng ®Õn viÖc giao hµng, vËn chuyÓn hµng vµ thanh to¸n ®iÖn tö ... Ngoµi c¸c giao dÞch ®iÖn tö ®èi víi mua b¸n hµng hãa, th­¬ng m¹i ®iÖn tö sÏ bao gåm c¶ c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i dÞch vô nh­ viÖc truyÒn tin trùc tiÕp, chuyÓn tiÒn ®iÖn tö, giao dÞch cæ phiÕu ®iÖn tö, vËn ®¬n ®iÖn tö, tiÕn hµnh ®Êu gi¸ trªn m¹ng, hîp t¸c thiÕt kÕ vµ thi c«ng ... Nã võa ®Ò cËp ®Õn viÖc mua b¸n hµng hãa võa ®Ò cËp ®Õn viÖc cung cËp c¸c dÞch vô, võa cã nh÷ng néi dung ho¹t ®éng x· héi míi (nh­ cöa hµng ¶on, tæ chøc th­¬ng m¹i ¶o ...) 3.2. C¸C M¤ H×NH CñA TH¦¥NG M¹I §IÖN Tö 3.2.1. M« h×nh B2B : H×nh thøc th­¬ng m¹i ®iÖn tö trªn Internet theo m« h×nh B2B (Business to Business) lµ h×nh thøc th­¬ng m¹i ®iÖn tö ph¸t triÓn cao nhÊt. C¸c hÖ thèng sö dông m« h×nh B2B sÏ trao ®æi th«ng tin th­¬ng m¹i cã cÊu tróc gi÷a c¸c hÖ thèng kh¸c nhau vµ xö lý tù ®éng qu¸ tr×nh th­¬ng m¹i ®iÖn tö. M« h×nh B2B ra ®êi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu c¶u c¸c c«ng ty nhá vµ võa. B2B cung cÊp h×nh thøc tù giíi thiÖu s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp kh¸c hoÆc kh¸ch hµng cã ®­îc c¸c th«ng tin vµ hiÓu râ h¬n vÒ doanh nghiÖp cña b¹n tr­íc khi quyÕt ®Þnh ®Æt mèi quan hÖ hoÆc më réng kh¶ n¨ng bu«n b¸n trong t­¬ng lai. B2B cßn gäi lµ m« h×nh b¸n sØ ®iÖn tö. Đây lµ m« h×nh dïng cho c¸c nhµ cung cÊp víi nhau. M« h×nh nµy ®Æc biÖt chó träng ®Õn vÊn ®Ò an toµn trªn m¹ng. §Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy, øng dông Web ph¶i thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc sau: Cho phÐp duyÖt, xem, t×m kiÕm c¸c mÆt hµng hoÆc dÞch vô mµ doanh nghiÖp cung cÊp. Giíi thiÖu vÒ c«ng ty vµ kh¶ n¨ng bu«n b¸n. Cung cÊp th«ng tin liªn l¹c víi c¸c doanh nghiÖp, l­u l¹i th«ng tin gãp ý vµ chi tiÕt cña kh¸ch hµng ®Ó doanh nghiÖp hç trî. 3.2.2. M« h×nh B2C (Business to Client): § ©y lµ m« h×nh thùc hiÖn giao dÞch gi÷a doanh nghiÖp vµ ng­êi tiªu dïng. M« h×nh nµy ®­îc ¸p dông trong c¸c m« h×nh siªu thÞ ®iÖn tö vµ c¸c site b¸n hµng trªn m¹ng Internet. M« h×nh nµy sö dông cho h×nh thøc kinh doanh kh«ng cã chøng tõ, ng­êi tiªu dïng truy nhËp vµo website b¸n hµng cña doanh nghiÖp cung cÊp, chän c¸c mãn hµng cÇn mua, cung cÊp th«ng tin vÒ m×nh lµ kh¸ch hµng b»ng c¸ch ®iÒn vµo c¸c form ®· ®Þnh s½n trªn site, chän h×nh thøc thanh to¸n ®iÖn tö, c¸ch vËn chuyÓn hµng hãa, Khi ®ã ng­êi dïng coi nh­ ®· ®Æt hµng xong, chØ chê hµng hãa ®Õn. T¹i phÇn qu¶n lý cña c«ng ty cã ch­¬ng tr×nh xö lý th«ng tin mua b¸n tù ®éng, kiÓm tra th«ng tin kh¸ch hµng vÒ vÊn ®Ò thanh to¸n, c¸c h×nh thøc vËn chuyÓn hµng hãa B2C cßn lµ h×nh thøc b¸n lÎ ®iÖn tö. Đây lµ m« h×nh mua b¸n gi÷a c¸c nhµ cung cÊp víi kh¸ch hµng. M« h×nh nµy ngoµi c¸c yªu cÇu vÒ b¶o mËt, vÒ vÊn ®Ò thanh to¸n ®iÖn tö cßn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn h×nh thøc tr×nh bµy s¶n phÈm. øng dông web cña m« h×nh nµy thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng sau: Cho phÐp kh¸ch chän vµ ®Æt hµng ngay trªn m¹ng. Cung cÊp c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n, ®¶m b¶o c¬ chÕ b¶o mËt trong c¸c dao dÞch. HÑn ngµy giao hµng, th­êng xuyªn gi÷ liªn l¹c víi kh¸ch hµng, th«ng b¸o t×nh tr¹ng giao hµng cho ®Õn khi s¶n phÈm ®Õn tay ng­êi mua. Cung cÊp dÞch vô sau b¸n hµng nh­ hç trî, t­ vÊn, b¶o tr× Theo b¶n b¸o c¸o nghiªn cøu ®­îc thùc hiÖn bëi tËp ®oµn Gartner, dù b¸o n¨m 2005 cã 95% trong tæng sè c¸c giao dÞch th­¬ng m¹i ®iÖn tö sÏ lµ giao dÞch B2B, 5% cßn l¹i sÏ lµ giao dÞch B2C. 3.3. LîI ÝCH CñA TH¦¥NG M¹I §IÖN Tö: Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®­a l¹i nh÷ng lîi Ých tiÒm tµng, gióp ng­êi tham gia thu ®­îc nh÷ng th«ng tin phong phó vÒ thÞ tr­êng vµ ®èi t¸c, gi¶m chi phÝ tiÕp thÞ vµ giao dÞch, t¹o dùng vµ cñng cè quan hÖ b¹n hµng, gióp t¹o ®iÒu kiÖn dµnh thªm ph­¬ng tiÖn cho më réng quy m« vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Trªn quan ®iÓm chiÕn l­îc, th­¬ng m¹i ®iÖn tö gióp cho mét n­íc sím chuyÓn sang kinh tÕ sè hãa nh­ mét xu h­íng tÊt yÕu kh«ng thÓ ®¶o ng­îc, vµ b»ng c¸ch ®ã, n­íc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ t¹o ®­îc mét b­íc nh¶y vät. Lîi Ých cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö rÊt to lín, bao qu¸t thÓ hiÖn sè mÆt chÝnh sau ®©y: 3.3.1. N¾m ®­îc th«ng tin phong phó: Th­¬ng m¹i ®iÖn tö tr­íc hÕt gióp cho doanh nghiÖp n¾m ®­îc th«ng tin phong phó vÒ kinh tÕ, th­¬ng m¹i (cã thÓ gäi chung lµ th«ng tin thÞ tr­êng), nhê ®ã cã thÓ x©y dùng chiÕn l­îc s¶n xuÊt vµ kinh doanh thÝch hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng trong n­íc, khu vùc vµ quèc tÕ. §iÒu nµy ®Æc biÖt cã ý nghÜa víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá hiÖn nay ®­îc nhiÒu n­íc quan t©m, coi lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc ph¸t triÓn chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ. 3.3.2. Gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt: Th­¬ng m¹i ®iÖn tö gióp gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, tr­íc hÕt lµ chi phÝ v¨n phßng. C¸c v¨n phßng kh«ng giÊy tê (paperless office) chiÕm diÖn tÝch nhá h¬n rÊt nhiÒu, chi phÝ t×m kiÕm chuyÓn giao tµi liÖu gi¶m nhiÒu lÇn (trong ®ã kh©u in Ên gÇn nh­ bá h¼n). Theo sè liÖu cña h·ng General Electricity cña Mü, tiÕt kiÖm trªn h­íng nµy ®¹t tíi 30% . §iÒu nµy quan träng h¬n lµ c¸c nh©n viªn cã n¨ng lùc ®­îc gi¶i phãng khái nhiÒu c«ng ®o¹n sù vô cã thÓ tËp trung vµo nghiªn cøu ph¸t triÓn, sÏ ®­a ®Õn nh÷ng lîi Ých to lín l©u dµi, nÕu nh×n nhËn vÊn ®Ò tõ gãc ®é chiÕn l­îc. 3.3.3. Gi¶m chi phÝ b¸n hµng vµ tiÕp thÞ: Th­¬ng m¹i ®iÖn tö gióp gi¶m chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ tiÕp thÞ. B»ng ph­¬ng tiÖn Internet/Web, mét nh©n viªn b¸n hµng cã thÓ giao dÞch ®­îc víi rÊt nhiÒu kh¸ch hµng, catalogue ®iÖn tö (Electronic catalogue) trªn Web phong phó h¬n nhiÒu vµ th­êng xuyªn cËp nhËt so víi catalogue in Ên chØ cã khu«n khæ giíi h¹n vµ lu«n lçi thêi. 3.3.4. Gi¶m chi phÝ giao dÞch: Th­¬ng m¹i ®iÖn tö qua Internet/Web gióp ng­êi tiªu thô vµ c¸c doanh nghiÖp gi¶m ®¸ng kÓ thêi gian vµ chi phÝ giao dÞch (giao dÞch ®­îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh tõ qu¶ng c¸o, tiÕp xóc ban ®Çu, giao dÞch ®Æt hµng, giao dÞch thanh to¸n). Thêi gian giao dÞch qua Internet chØ b»ng 7% thêi gian giao dÞch qua Fax, vµ b»ng 0.5 phÇn ngh×n thêi gian giao dÞch qua b­u ®iÖn. Chi phÝ thanh to¸n ®iÖn tö qua Internet chØ b»ng 0.5% chi phÝ giao dÞch qua Fax hay qua b­u ®iÖn chuyÓn ph¸t nhanh. Chi phÝ thanh to¸n ®iÖn tö qua Internet chØ b»ng 10% chi phÝ theo lèi th«ng th­êng. 3.3.5. Gióp thiÕt lËp vµ cñng cè mèi quan hÖ ®èi t¸c: Th­¬ng m¹i ®iÖn tö t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thiÕt lËp vµ cñng cè c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh tè tham gia vµo qu¸ tr×nh th­¬ng m¹i. Th«ng qua m¹ng (nhÊt lµ vïng Internet/Web), c¸c thµnh tè tham gia (ng­êi tiªu thô, doanh nghiÖp, c¸c c¬ quan chÝnh phñ) cã thÓ giao tiÕp trùc tiÕp trùc tiÕp vµ liªn tôc víi nhau (liªn l¹c trùc tuyÕn), gÇn nh­ kh«ng cßn kho¶ng c¸ch ®Þa lý vµ thêi gian n÷a, nhê ®ã c¶ sù hîp t¸c vµ sù qu¶n lý ®Òu ®­îc tiÕn hµnh nhanh chãng vµ liªn tôc. C¸c b¹n hµng míi, c¸c c¬ héi kinh doanh míi ®­îc ph¸t hiÖn nhanh chãng trªn b×nh diÖn toµn quèc, toµn khu vùc, toµn thÕ giíi vµ cã nhiÒu c¬ héi ®Ó lùa chän h¬n. 3.3.6. T¹o ®iÒu kiÖn sím tiÕp cËn nÒn kinh tÕ sè hãa: XÐt trªn b×nh diÖn quèc gia, tr­íc m¾t th­¬ng m¹i ®iÖn tö sÏ kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghÖ th«ng tin, mét ngµnh cã lîi nhuËn cao nhÊt vµ ®ãng vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ (ë Mü ®· chiÕm tØ träng kho¶ng 12 13%, vµ sÏ lªn trªn 15% trong t­¬ng lai kh«ng xa). Nh×n réng h¬n, th­¬ng m¹i ®iÖn tö t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc sím tiÕp cËn víi nÒn kinh tÕ sè hãa (digital economy) mµ xu thÕ vµ tÇm quan träng ®· ®­îc ®Ò cËp ë trªn. Lîi Ých nµy cã mét ý nghÜa ®Æc biÖt ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. NÕu kh«ng nhanh chãng tiÕp cËn víi nÒn kinh tÕ sè hãa, hay cßn gäi lµ nÒn kinh tÕ ¶o (virtual economy) th× sau kho¶ng mét thËp kû n÷a, n­íc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ bÞ bá r¬i hoµn toµn. KhÝa c¹nh lîi Ých nµy mang tÝnh tiÒm tµng, tÝnh chiÕn l­îc c«ng nghÖ vµ tÝnh chÝnh s¸ch ph¸t triÓn mµ c¸c n­íc ch­a c«ng nghiÖp hãa cÇn l­u ý v× cã luËn ®iÓm cho r»ng: sím chuyÓn sang nÒn kinh tÕ sè hãa th× mét n­íc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ t¹o ra mét b­íc nh¶y vät (leapfrog), tiÕn kÞp c¸c n­íc ®i tr­íc trong mét thêi gian ng¾n h¬n. 3.4. BµI TO¸N: WEBSITE B¸N HµNG TR£N M¹NG INTERNET Website b¸n hµng trªn m¹ng ®­îc x©y dùng trªn nÒn t¶ng HTML vµ ASP ®Ó tËn dông tÝnh n¨ng ®a ph­¬ng tiÖn cña m«i tr­êng Web vµ ®¸p l¹i nh÷ng t×nh huèng tõ phÝa ng­êi mua hµng còng nh­ ng­êi b¸n. Website b¸n hµng trªn m¹ng còng gièng nh­ siªu thÞ trªn Internet nh­ng quy m« b¸n hµng cña nã chØ gãi gän trong nh÷ng hµng hãa thuéc mét lÜnh vùc nµo ®ã. Ho¹t ®éng cña Website b¸n hµng qua m¹ng: Do ®Æc ®iÓm næi bËt cña Internet lµ ng­êi mua vµ ng­êi b¸n kh«ng hÒ gÆp mÆt nhau vµ ng­êi mua kh«ng thÓ trùc tiÕp kiÓm tra mÆt hµng, do ®ã ®Ó x©y dùng mét cöa hµng ¶o, cÇn ph¶i x©y dùng cho cöa hµng ¶o nh÷ng chøc n¨ng sau: qu¶n lý kh¸ch hµng, qu¶n lý mua hµng, qu¶n lý mÆt hµng, b¸n hµng, xóc tiÕn siªu thÞ, qu¶n lý vµ xö lý ®¬n ®Æt hµng Môc ®Ých cña viÖc x©y dùng Website b¸n s¸ch qua m¹ng: Ngµy nay ®· xuÊt hiÖn nhiÒu h×nh thøc b¸n hµng qua m¹ng Internet nh­ c¸c siªu thÞ ¶o trªn m¹ng Ng­êi tiªu dïng giê ®©y kh«ng cßn ph¶i ra ngoµi míi cã thÓ mua ®­îc hµng hãa mµ chØ cÇn ngåi tr­íc m¸y tÝnh, truy cËp vµo Internet lµ cã thÓ biÕt ®­îc chÝnh x¸c th«ng tin vÒ mÆt hµng cña m×nh, sau ®ã nÕu thÝch cã thÓ ®Æt mua trùc tiÕp ngay trªn m¹ng. XuÊt ph¸t tõ lý do ®ã em ®· ®i vµo x©y dùng Website Bookshop, víi môc ®Ých lín nhÊt lµ gióp kh¸ch hµng cã thªm th«ng tin vÒ tõng lo¹i s¸ch g¾n liÒn víi gi¸ c¶ hîp lý ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng mét c¸ch tèt nhÊt. Website cã nh÷ng th«ng tin míi nhÊt, c¸c lo¹i s¸ch phong phó, gi¸ c¶ hîp lý, cung cÊp s¶n phÈm nhanh nhÊt vµ ®óng thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng trªn thÞ tr­êng. Website chØ ho¹t ®éng nh­ ng­êi m«i giíi. Nã tiÕp nhËn ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng vµ chuyÓn tiÕp ®¬n ®Æt hµng ®Õn qu¶n trÞ hÖ thèng. HÖ thèng kh«ng tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh b¸n hµng. ViÖc b¸n hµng diÔn ra néi bé gi÷a kh¸ch hµng vµ ng­êi b¸n hµng. Mçi website b¸n hµng cã thÓ cã c¸c ®èi t­îng riªng phï hîp víi lo¹i mÆt hµng ®­îc b¸n. ë ®©y em x©y dùng website b¸n s¸ch vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña nã sÏ ®­îc tr×nh bµy chi tiÕt ë ch­¬ng 5. Ch­¬ng 4 C¤NG NGHÖ Vµ PHÇN MÒM øNG DôNG C¥ B¶N 4.1. C¤NG NGHÖ ASP: 4.1.1. Giíi thiÖu chung: ASP (Active Server Page) do Microsoft ph¸t triÓn lµ m«i tr­êng øng dông phÝa server hç trî m¹nh trong viÖc øng dông Web. C¸c øng dông ASP rÊt dÔ viÕt ®ång thêi cã thÓ tÝch hîp c¸c c«ng nghÖ s½n cã cña Microsoft nh­ COM mét c¸ch dÔ dµng. ASP ®¶m nhËn chøc n¨ng göi vµ nhËn d÷ liÖu gi÷a m¸y kh¸ch vµ m¸y chñ. ASP cung cÊp c¸c ®èi t­îng c¬ b¶n nh­ Server, Application, Session, Request, Response x©y dùng nªn m«i tr­êng cho c¸c øng dông Active Server. Session Object Application Object Server Object Response Object Request Object Client H×nh 1: M« h×nh c¸c ®èi t­îng trong ASP §èi t­îng Application: §èi t­îng nµy sÏ khëi t¹o khi øng dông Web b¾t ®Çu ch¹y. Kh¸i niÖm b¾t ®Çu ch­¬ng tr×nh cña øng dông Web ®­îc x¸c ®Þnh khi cã bÊt kú mét ng­êi sö dông Web nµo ®ã truy nhËp vµo th­ môc ¶o. Mäi ng­êi truy nhËp ®Òu cã thÓ sö dông c¸c biÕn ®­îc khai b¸o trong ®èi t­îng nµy, th«ng qua Application (tªn_biÕn). Trong m« h×nh trªn, ®èi t­îng Application dïng l­u gi÷ c¸c th«ng tin trao ®æi gi÷a c¸c trang ASP vµ c¸c Session th«ng qua biÕn l­u tr÷ cña Application. §èi t­îng Session: §èi t­îng nµy ®­îc t¹o ra t­¬ng øng cho mçi ng­êi truy nhËp vµo øng dông Web. ViÖc x¸c ®Þnh mçi ng­êi truy nhËp ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc kiÓm tra c¸c th«ng sè vÒ Browser vµ thêi gian truy cËp cña Browser ®ã. C¸c biÕn khai b¸o cña Session chØ ®­îc dïng bëi ng­êi truy cËp t­¬ng øng, th«ng qua Session (tªn_biÕn). §èi t­îng Session dïng l­u tr÷ c¸c th«ng tin chØ cã t¸c dông ®èi víi kÕt nèi cña mét ng­êi dïng trong kho¶ng thêi gian nµo ®ã. §èi t­îng Request: §èi t­îng Request cung cÊp c¸c th«ng tin vµ tham sè ®­îc ng­êi dïng chuyÓn lªn tr×nh chñ th«ng qua thao t¸c submit d÷ liÖu trong thÎ Form cña trang Web hoÆc truyÒn b»ng chuçi QueryString trªn ®Þa chØ URL, nh­ ®Þa chØ URL? tªn_biÕn=gi¸ _trÞ. C¸ch lÊy gi¸ trÞ biÕn th«ng qua Request (tªn_biÕn). Dïng ®èi t­îng Request cã thÓ chia sÎ th«ng tin qua l¹i gi÷a c¸c trang ASP trong mét øng dông vµ ®Ó lÊy gi¸ trÞ c¸c cookie l­u tr÷ trªn tr×nh kh¸ch. §èi t­îng Response: Ng­îc l¹i, ®Ó göi d÷ liÖu l¹i cho tr×nh duyÖt trªn tr×nh kh¸ch (client) ta cã ®èi t­îng Response. § ©y lµ tËp hîp c¸c gi¸ trÞ ®­îc göi tr¶ vÒ cho Web Browser hiÓn thÞ, th«ng qua lÖnh Response. Write [tªn_biÕn]= giá_trÞ. C¸c hµm vµ thuéc tÝnh cña nã cho phÐp ta t¹o vµ söa ®æi th«ng tin ph¶n håi, chuyÓn kÕt xuÊt tõ tr×nh chñ vµ tr×nh kh¸ch. §èi t­îng Server: §èi t­îng nµy t¹o ra c¸c ®èi t­îng míi nh»m t­¬ng t¸c víi c¸c chøc n¨ng kh¸c, ®Ó thùc hiÖn mét nhiÖm vô nµo ®ã trªn Web Server. §èi t­îng Server cung cÊp c¸c ph­¬ng thøc vµ tiÖn Ých sau: Create Object (objectname): T¹o mét ®èi t­îng thuéc d¹ng COM cña Windows thùc thi phÝa tr×nh chñ. MapPath (path): ChuyÓn ®­êng dÉn URL ¶o thµnh ®­êng dÉn vËt lý cña æ ®Üa trªn m¸y chñ. Execute (path): Thùc thi trang .asp trong ®­êng dÉn path. HTMLEncode (string): M· hãa chuçi string theo quy t¾c chuyÓn ®æi cña URL hiÓu ®­îc bëi c¸c tr×nh duyÖt phÝa tr×nh kh¸ch. Trªn ®©y tr×nh bµy c¸c ®èi t­îng mµ ASP ®· x©y dùng s½n. Mçi ®èi t­îng cã nh÷ng thuéc tÝnh riªng cung cÊp c¸c tÝnh n¨ng ho¹t ®éng nh»m phôc vô cho øng dông. Mét trang ASP th«ng th­êng gåm cã 3 thµnh phÇn: D÷ liÖu v¨n b¶n. C¸c thÎ HTML. C¸c ®o¹n m· ch­¬ng tr×nh phÝa Client ®Æt trong cÆp thÎ >% vµ %>. Trang ASP ®¬n thuÇn lµ mét tËp tin v¨n b¶n chøa m· ®Þnh d¹ng HTML kÕt hîp m· th«ng dÞch nh­ VBScript hay Jscript. TËp tin ASP mang tªn më réng .asp. PhÇn më réng nµy gióp Web Server yªu cÇu tr×nh xö lý trang ASP tr­íc khi tr¶ vÒ cho tr×nh duyÖt. Ng«n ng÷ th«ng dông nhÊt dïng ®Ó viÕt c¸c m· cña ASP lµ VBScript. Ngoµi ra, ta còng cã thÓ viÕt c¸c m· b»ng ng«n ng÷ nh­: Jscript, Perl, nÕu trªn Web Server cã cµi ®Æt c¸c bé xö lý ng«n ng÷ nµy. C¸c ®o¹n m· viÕt trong trang ASP sÏ ®­îc c¸c bé xö lý ng«n ng÷ trªn Web Server xö lý tuÇn tù tõ trªn xuèng d­íi. KÕt qu¶ cña viÖc xö lý nµy lµ tr¶ vÒ trang HTML cho Web Server vµ Web Server sÏ göi trang nµy vÒ cho tr×nh duyÖt. ¦u ®iÓm cña thiÕt kÕ øng dông Web b»ng ASP vµ ng«n ng÷ kÞch b¶n (script) lµ øng dông dÔ b¶o tr×, söa ®æi cïng víi viÖc xö lý d÷ liÖu ®éng hiÖu qu¶. Client BD Server ODBC OLEDB Trình duyệt WEB A D O DBMS SQL Server ASP HTTP M« h×nh øng dông Web thÓ hiÖn qua c«ng nghÖ ASP 4.1.2. Ho¹t ®éng cña mét trang ASP: Khi mét trang ASP ®­îc yªu._.