Ứng dụng lý thuyết tương đương trong chuyển ngữ tiêu đề chủ đề

åt. Haån chïë vïì trònh àöå chuyïn mön, kinh nghiïåm thûåc tiïîn, trònh àöå ngoaåi ngûä cuãa caán böå biïn muåc vaâ möåt söë nguyïn nhên khaác, àùåc biïåt, kyä nùng chuyïín ngûä TÀCÀ aãnh hûúãng àïën chêët lûúång biïn muåc chuã àïì, laâm giaãm tñnh thöëng nhêët trong cöng taác biïn muåc taåi caác thû viïån, tûâ àoá laâm haån chïë khaã nùng tòm tin cuãa ngûúâi sûã duång. Do vêåy, nhùçm nêng cao chêët lûúång chuyïín ngûä TÀCÀ trong cöng taác biïn muåc, ngoaâi viïåc caán böå thû viïån (CBTV) nùæm roä nhûäng kiïën thûác, kyä nùng vaâ vêån duång kinh nghiïåm trong biïn muåc thò viïåc hiïíu àûúåc nhûäng lyá thuyïët ngön ngûä liïn quan àïën chuyïín ngûä laâ àiïìu thûåc sûå cêìn thiïët, àùåc biïåt lyá thuyïët vïì tñnh tûúng àûúng trong quaá trònh chuyïín ngûä nhùçm haån chïë nhûäng sai soát trong quaá trònh chuyïín ngûä taåi möåt söë thû viïån àaåi hoåc hiïån nay. 1. Yïëu töë tûúng àûúng trong dõch thuêåt Theo J.C. Catford, dõch thuêåt laâ sûå thay thïë vùn baãn ngön ngûä göëc bùçng chêët liïåu vùn baãn tûúng àûúng úã ngön ngûä nhêån. Coân Ian Tudor laåi coá caách hiïíu khaác vïì dõch thuêåt, àoá laâ quy trònh chuyïín àöíi tin nhùæn vûúåt qua raâo caãn cuãa ngön ngûä hoåc vaâ raâo caãn vùn hoáa. Nhû vêåy, trong chuyïín ngûä TÀCÀ, vùn baãn ngön ngûä göëc laâ TÀCÀ bùçng tiïëng Anh vaâ vùn baãn ngön ngûä nhêån laâ TÀCÀ àûúåc dõch sang tiïëng Viïåt. Vúái nhûäng caách hiïíu khaác nhau cuãa ngûúâi laâm cöng taác àõnh TÀCÀ, yïëu töë tûúng àûúng naây cuäng coá ThS Buâi Haâ Phûúng Trûúâng Àaåi hoåc KHXH&NV Tp. Höì Chñ Minh Toám tùæt: Chuyïín ngûä tiïu àïì chuã àïì (TÀCÀ) laâ möåt trong nhûäng cöng àoaån quan troång trong quaá trònh biïn muåc taåi caác thû viïån, àùåc biïåt laâ caác thû viïån sûã duång böå tiïu àïì chuã àïì do Thû viïån Quöëc höåi Hoa Kyâ biïn soaån. Baâi viïët trònh baây möåt söë lûu yá vïì yïëu töë tûúng àûúng trong dõch thuêåt vaâ ûáng duång cuãa noá trong chuyïín ngûä TÀCÀ. Tûâ àoá, taác giaã àïì xuêët möåt vaâi biïån phaáp nhùçm nêng cao hiïåu quaã chuyïín ngûä TÀCÀ. Tûâ khoáa: tiïu àïì chuã àïì; tûúng àûúng dõch thuêåt; LCSH. Application of equivalence theory to subject heading translation Summary: Translation of subject headings is an important step in cataloguing at libraries, especially at those, who are using LC Subjecty headings; this article presents some equivalent elements to be paid attention to when translating into Vietnamese and using them. Hence, the author puts forward some measures to enhance effectiveness of subject headings translation. Keywords: subject headings; equivalence in translation; LCSH. Nghiïn cûáu - Trao àöíi 26 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 nhûäng khaác biïåt. Hay noái caách khaác, viïåc CBTV chuyïín ngûä möåt TÀCÀ tûâ tiïëng Anh sang tiïëng Viïåt seä khöng thûåc sûå àaãm baão tñnh thöëng nhêët nïëu nhû khöng nùæm roä nhûäng nguyïn tùæc vaâ yïëu töë tûúng àûúng khi tiïën haânh chuyïín ngûä TÀCÀ. Chñnh vò vêåy, viïåc caán böå biïn muåc tòm hiïíu thïm möåt söë lyá thuyïët liïn quan àïën quaá trònh chuyïín ngûä naây úã mûác àöå cú baãn seä rêët cêìn thiïët vaâ hûäu ñch. Xeát trïn goác àöå dõch thuêåt, tûúng àûúng trong dõch thuêåt cuäng coá nhiïìu caách hiïíu khaác nhau. Coá 4 caách phên loaåi tûúng àûúng dõch thuêåt thûúâng gùåp nhû: - Tûúng àûúng dûåa trïn hònh thûác: tûúng àûúng úã cêëp àöå tûâ, cêëp àöå cêu vaâ cêëp àöå vùn baãn (Baker); - Tûúng àûúng dûåa trïn yá nghôa: tûúng àûúng biïíu vêåt, biïíu thaái, duång hoåc vaâ hònh thûác (Koller); - Tûúng àûúng dûåa trïn chûác nùng: tûúng àûúng àöång vaâ tûúng àûúng hònh thûác (Nida); - Tûúng àûúng dûåa trïn söë lûúång caác phêìn tûúng àûúng: tûúng àûúng möåt vúái möåt, möåt vúái nhiïìu hún möåt, möåt vúái phêìn nhoã hún möåt, bêët tûúng àûúng. Trong thûåc tiïîn biïn muåc cho thêëy, àa phêìn caác CBTV khi dõch caác TÀCÀ tûâ tiïëng Anh sang tiïëng Viïåt àïìu dõch theo kinh nghiïåm vaâ kyä nùng ngoaåi ngûä cuãa tûâng caá nhên caán böå biïn muåc maâ khöng tuên thuã caác lyá thuyïët tûúng àûúng trong chuyïín ngûä möåt caách baâi baãn. Àiïìu naây aãnh hûúãng àïën chêët lûúång biïíu ghi vïì mùåt thöëng nhêët chuyïín ngûä TÀCÀ cuäng nhû aãnh hûúãng àïën quaá trònh tòm tin cuãa ngûúâi sûã duång. Taåi möåt söë thû viïån hiïån nay coân gùåp nhiïìu sai soát khi chuyïín ngûä TÀCÀ nhû dõch sai, dõch khöng nhêët quaán, dõch chûa chuêín xaác, khöng dõch vaâ dõch laâm biïën àöíi cuá phaáp [5, tr.14]. Trong söë caác loaåi hònh tûúng àûúng trong dõch thuêåt, tûúng àûúng dûåa trïn söë lûúång caác phêìn tûúng àûúng laâ loaåi hònh tûúng àûúng thûúâng àûúåc sûã duång nhiïìu trong dõch thuêåt ngûä khoa hoåc noái chung, khoa hoåc thû viïån cuäng khöng laâ ngoaåi lïå. Tûúng àûúng dûåa trïn söë lûúång göìm coá böën loaåi hònh sau àêy: - Tûúng àûúng möåt - möåt: laâ kiïíu tûúng àûúng trong àoá vúái möåt caách diïîn àaåt úã ngön ngûä göëc chó coá möåt caách diïîn àaåt tûúng àûúng úã ngön ngûä dõch. Loaåi hònh tûúng àûúng naây thûúâng àûúåc aáp duång khi dõch thuêåt ngûä. Vñ duå: - Tûúng àûúng möåt àöëi vúái nhiïìu hún möåt: Kiïíu tûúng àûúng naây coá thïí hiïíu laâ möåt caách diïîn àaåt úã ngön ngûä göëc coá nhiïìu caách diïîn àaåt tûúng àûúng úã ngön ngûä dõch. Àêy coá thïí xem laâ daång tûâ àöìng êm khaác nghôa. Trong quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ, viïåc CBTV hiïíu roä nöåi dung cuãa taâi liïåu biïn muåc laâ thûåc sûå cêìn thiïët. Búãi leä, vúái cuâng möåt TÀCÀ coá nhiïìu yá nghôa khaác nhau, quaá trònh chuyïín ngûä khöng thöëng nhêët vaâ phaãn aánh khöng àêìy àuã so vúái nöåi dung taâi liïåu seä dêîn àïën tònh traång nhiïîu tin khi tòm kiïëm taâi liïåu theo TÀCÀ. Àiïìu naây àaãm baão nguyïn tùæc tûâ àöìng êm cuãa IFLA “nhùçm ngùn chùån viïåc tòm thêëy nhûäng taâi liïåu khöng phuâ húåp vaâ tùng cûúâng àöå chñnh xaác cuãa ngön ngûä TÀCÀ, caác tûâ àöìng êm cêìn phaãi àûúåc kiïím soaát”. Tûâ/ Cuåm tûâ Nghôa Library Thû viïån Tumor Khöëi u bûúáu Anesthesia shock Söëc gêy mï Asbestos dust Buåi amiùng Nghiïn cûáu - Trao àöíi THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 27 Nhû vêåy, àïí kiïím soaát àûúåc tûâ àöìng êm trong quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ, CBTV cêìn phaãi nùæm roä kiïíu tûúng àûúng möåt àöëi vúái nhiïìu hún möåt bùçng caách xaác àõnh chñnh xaác vaâ thöëng nhêët TÀCÀ àûúåc dõch phaãi phuâ húåp vúái ngûä caãnh vaâ nöåi dung taâi liïåu àïì cêåp àïën. Àùåc biïåt, trong quaá trònh chuyïín ngûä, ngûúâi caán böå biïn muåc cêìn chuá yá àïën loaåi tûâ trong tiïëng Anh nhùçm phên biïåt sûå khaác biïåt vïì mùåt yá nghôa trong tûâng loaåi tûâ khaác nhau (àöång tûâ, danh tûâ, tñnh tûâ, v.v..). Chùèng haån, àöång tûâ “bank” seä coá nghôa laâ “àùæp búâ”, trong khi “bank” úã daång danh tûâ laåi coá nhûäng nghôa khaác nhû trïn. - Tûúng àûúng möåt vúái möåt böå phêån nhoã hún möåt: àêy laâ caách diïîn àaåt maâ úã ngön ngûä dõch chó tûúng àûúng vúái möåt trong caác neát nghôa cuãa ngön ngûä göëc. Vñ duå: “Bush” trong tiïëng Anh laâ àïí chó möåt vuâng àêët hoang daä xa xöi heão laánh, sa maåc cuãa nûúác Öxtralia trong khi trong tiïëng Viïåt thûúâng chó coá nghôa laâ “thaão nguyïn”. “Jungle” laâ chó rûâng nhiïåt àúái hay coá nghôa laâ khu àêët hoang moåc àêìy buåi rêåm trong khi trong tiïëng Viïåt àûúåc dõch laâ “rûâng rêåm”. Xeát vïì khña caånh ngön ngûä hoåc, roä raâng cuâng möåt tûâ göëc nhûng coá hai hoùåc nhiïìu hún hai caách hiïíu khaác nhau vïì yá nghôa cuãa tûâ. Vúái loaåi hònh tûúng àûúng naây, CBTV cêìn phaãi nùæm roä àûúåc chñnh xaác nöåi dung maâ taâi liïåu àoá àïì cêåp àïën àïí coá thïí phaãn aánh àêìy àuã caác neát nghôa cuãa TÀCÀ tiïëng Anh, nhùçm giaãm thiïíu tònh traång mêët tin àöëi vúái ngûúâi sûã duång. - Bêët àûúng àûúng: Àêy laâ möåt caách diïîn àaåt chó coá úã ngön ngûä göëc nhûng khöng coá úã ngön ngûä dõch. Coá nghôa laâ, möåt söë TÀCÀ coá thïí vêîn giûä nguyïn hoùåc chó thay àöíi àöi chuát vïì hònh thûác cuãa ngön ngûä göëc do khöng coá caách diïîn àaåt úã ngön ngûä dõch. Loaåi hònh tûúng àûúng naây coá thïí àûúåc aáp duång kïët húåp cuâng nguyïn tùæc àõnh danh trong biïn muåc, bao göìm tïn ngûúâi, tïn cú quan, töí chûác, àõa danh, tïn taác phêím vùn hoåc, nghïå thuêåt, tïn cöng trònh kiïën truác. Tûâ/ cuåm tûâ Nghôa Lônh vûåc Bank Baäi caát ngêìm Cú khñ, cöng trònh Ngên haâng Kinh tïë Giaân thiïët bõ àiïån Àiïån laånh Index Chó muåc Thû viïån - Thöng tin hoåc Tñnh luåc phên Cú khñ - Cöng trònh Baãng liïåt kï Hoáa hoåc Hïå söë Cú, àiïån tûã Performance Tñnh nùng kyä thuêåt Àiïån Biïíu diïîn Nghïå thuêåt Thûåc hiïån Toaán, tin Àùåc tinh maáy Cú khñ, cöng trònh Hiïåu suêët Xêy dûång Vñ duå: Nghiïn cûáu - Trao àöíi 28 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 Tuy nhiïn, möåt söë TÀCÀ laâ tïn cú quan, töí chûác cuäng coá thïí àûúåc dõch möåt caách linh hoaåt nhûng vêîn àêìy àuã yá nghôa. Khi àoá, viïåc aáp duång caác loaåi hònh tûúng àûúng möåt - möåt laâ lûåa choån thñch húåp. Ngoaâi ra, trong lyá thuyïët dõch thuêåt coân coá rêët nhiïìu loaåi hònh tûúng àûúng khaác nhau, tuây thuöåc vaâo yïu cêìu, muåc àñch cuãa hoaåt àöång dõch thuêåt cuäng nhû àùåc trûng cuãa ngön ngûä göëc: thuêåt ngûä khoa hoåc, cêëp àöå lúâi noái, ngön ngûä nghi thûác, vùn phong baáo chñ, v.v àïí ngûúâi dõch coá thïí choån lûåa loaåi hònh tûúng àûúng cho phuâ húåp. Nhû vêåy, àöëi vúái hoaåt àöång biïn muåc chuã àïì, CBTV coá thïí aáp duång lyá thuyïët tûúng àûúng trong khi chuyïín ngûä TÀCÀ. 2. Möåt söë biïån phaáp khùæc phuåc 2.1. Xêy dûång nguyïn tùæc chuyïín ngûä TÀCÀ - Nguyïn tùæc ngûúâi sûã duång: Nguyïn tùæc naây àûúåc thûåc hiïån dûåa trïn thoái quen tòm tin theo àiïím truy cêåp laâ TÀCÀ cuãa ngûúâi duâng tin, àïí tûâ àoá, CBTV chuyïín ngûä TÀCÀ vaâ àaãm baão sûå kiïím soaát cuãa ngön ngûä tûå nhiïn. Vñ duå: “English” coá thïí àûúåc dõch laâ “tiïëng Anh” hoùåc “Anh ngûä”. Möåt minh hoåa cho thêëy, khi àùåt lïånh tòm tin vúái TÀCÀ laâ “Anh ngûä” trïn giao diïån muåc luåc trûåc tuyïën taåi Thû viïån trung têm Àaåi hoåc Quöëc gia Tp. Höì Chñ Minh cho thêëy, “Anh ngûä” coá têìn suêët xuêët hiïån nhiïìu hún so vúái “tiïëng Anh” (chó coá möåt biïíu ghi àaä xûã lyá xuêët hiïån vaâ ba biïíu ghi àang chúâ xûã lyá). Nhû vêåy, tuây thuöåc vaâo cöng taác biïn muåc cuãa tûâng thû viïån àïí viïåc chuyïín ngûä àûúåc thöëng nhêët. Ngoaâi ra, lûåa choån thuêåt ngûä àûúåc chuyïín ngûä cêìn xem xeát àïën yïëu töë gêìn guäi vaâ thöng duång àöëi vúái ngûúâi duâng tin. Kïët quaã tòm tin theo TÀCÀ “tiïëng Anh”: Tûâ/ cuåm tûâ Nghôa Lônh vûåc Alkaloids Alkaloit Hoáa hoåc Anions Anion Vêåt lyá Antimony Antimon Àõa chêët Avant-garde (Aesthetics) Avant-garde (Hoa Kyâ hoåc) Hoa Kyâ hoåc Art, Khmer Nghïå thuêåt Khmer Nghïå thuêåt Kabuki Kõch kabuki Nghïå thuêåt Nguöìn: Thû viïån Trung têm, Àaåi hoåc Quöëc gia Tp. Höì Chñ Minh (truy cêåp ngaây 23/10/2013) Vñ duå: Nghiïn cûáu - Trao àöíi THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 29 Kïët quaã tòm tin theo TÀCÀ “Anh ngûä”: Hay möåt minh hoåa khaác cho nguyïn tùæc naây nhû “Airplanes” coá thïí dõch laâ “maáy bay” hay “phi cú”. Tuy nhiïn, khi chuyïín ngûä, caán böå biïn muåc coá thïí cên nhùæc lûåa choån tûâ thuêìn Viïåt hún laâ tûâ Haán Viïåt. Cuâng àùåt lïånh tòm theo chuã àïì trïn muåc luåc trûåc tuyïën cuãa Trung têm Thöng tin-Thû viïån Trûúâng Àaåi hoåc KHXH&NV Tp. Höì Chñ Minh cho thêëy kïët quaã nhû sau: Kïët quaã tòm tin theo TÀCÀ “phi cú”: Nguöìn: Thû viïån Trung têm, Àaåi hoåc Quöëc gia Tp. Höì Chñ Minh (truy cêåp ngaây 23/10/2013) - Nguyïn tùæc lõch sûã: Nguyïn tùæc naây dûåa trïn sûå phaát triïín cuãa ngön ngûä. Tuây thuöåc vaâo tûâng giai àoaån lõch sûã khaác nhau àïí ngûúâi CBTV cên nhùæc chuyïín ngûä TÀCÀ cho phuâ húåp vúái tûâng böëi caãnh lõch sûã, àùåc àiïím vaâ quaá trònh phaát triïín cuãa trònh àöå khoa hoåc cöng nghïå, sûå phaát triïín vaâ tiïën böå cuãa xaä höåi. Vñ duå: Librarian  coá thïí dõch laâ “thuã thû”, “thû viïån viïn” hoùåc “caán böå thû viïån”; tuy nhiïn, thuêåt ngûä “thuã thû” khöng coân phuâ húåp vúái böëi caãnh phaát triïín hiïån nay cuãa xaä höåi. - Nguyïn tùæc thöëng nhêët: Àêy laâ nguyïn tùæc àoâi hoãi CBTV cêìn lûu yá àïën sûå thöëng nhêët khi chuyïín ngûä caác TÀCÀ baân vïì cuâng möåt chuã àïì, nhùçm àaãm baão tñnh nhêët tuyïën trong chuyïín ngûä TÀCÀ (möîi chuã àïì àûúåc thïí hiïån bùçng möåt TÀCÀ). Nguyïn tùæc naây àaãm baão tñnh tûúng àûúng möåt - möåt trong dõch thuêåt. Vñ duå: Philosophy  triïët hoåc. Hay “Christianity” àûúåc dõch laâ “Àaåo Thiïn chuáa” vaâ àûúåc sûã duång thöëng nhêët trong têët caã caác taâi liïåu coá TÀCÀ naây. 2.2. Tham khaão tûâ àiïín thuêåt ngûä khi chuyïín ngûä tiïu àïì chuã àïì Möîi chuyïn ngaânh, lônh vûåc àïìu coá hïå thöëng thuêåt ngûä àùåc trûng riïng, nïëu chó sûã duång tûâ àiïín ngön ngûä thöng thûúâng àïí dõch thuêåt thò àöi khi seä khöng phaãn aánh àêìy àuã caác neát nghôa cuãa thuêåt ngûä maâ nöåi dung taâi liïåu àïì cêåp. Do àoá, khi chuyïín ngûä TÀCÀ, bïn caånh tûâ àiïín ngön ngûä thöng thûúâng, CBTV cêìn phaãi tham khaão tûâ àiïín chuyïn ngaânh, tûâ àiïín thuêåt ngûä khi dõch caác TÀCÀ coá tñnh chêët chuyïn mön. Viïåc dõch sai, khöng chuêín xaác seä gêy nïn tònh traång mêët tin khi tra cûáu. Vò vêåy, thû viïån cêìn trang bõ tûâ àiïín chuyïn ngaânh cho CBTV, cuäng nhû viïåc têån duång caác loaåi tûâ àiïín chuyïn ngaânh trûåc tuyïën coá uy tñn seä laâ giaãi phaáp khùæc phuåc haån chïë vïì mùåt kinh phñ cho thû viïån hiïån nay. 2.3. Thöëng nhêët chuyïín ngûä tiïu àïì chuã àïì Caác buöíi trao àöíi, toåa àaâm vïì viïåc thöëng nhêët chuyïín ngûä TÀCÀ trong thû viïån trûúâng laâ viïåc laâm cêìn thiïët vaâ cêìn àûúåc töí chûác thûúâng xuyïn. Qua àoá, CBTV coá thïí ruát kinh nghiïåm àöëi vúái nhûäng biïíu ghi khöng àaåt yïu cêìu vïì chuyïín ngûä TÀCÀ. Mùåt khaác, CBTV coá thïí cên nhùæc viïåc sûãa chûäa, böí sung, hiïåu àñnh nhûäng TÀCÀ dõch sai, dõch khöng nhêët quaán giûäa caác TÀCÀ cuä vaâ múái. Trïn cú súã àoá, CBTV cêìn coá möåt höì sú TÀCÀ thöëng nhêët chñnh thûác àïí cung cêëp caác thöng tin cêìn thiïët khi chuyïín ngûä Nghiïn cûáu - Trao àöíi 30 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 Kïët quaã tòm tin theo TÀCÀ “maáy bay”: Nghiïn cûáu - Trao àöíi THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 31 TÀCÀ nhùçm àaãm baão tñnh thöëng nhêët trong cöng taác biïn muåc noái chung, cöng taác chuyïín ngûä TÀCÀ noái riïng taåi thû viïån. Bïn caånh àoá, caác thû viïån cuäng cêìn coá sûå hoåc hoãi vaâ tham khaão cöng taác chuyïín ngûä TÀCÀ cuãa caác thû viïån khaác, àïí tûâ àoá caác thû viïån coá thïí húåp taác, trao àöíi dûä liïåu möåt caách dïî daâng vaâ thöëng nhêët. 2.4. Nêng cao trònh àöå ngoaåi ngûä cuãa caán böå biïn muåc Àïí nêng cao trònh àöå ngoaåi ngûä cuãa CBTV nhùçm àaáp ûáng yïu cêìu thûåc tiïîn biïn muåc noái chung, chuyïín ngûä TÀCÀ noái riïng taåi caác thû viïån àaåi hoåc hiïån nay, CBTV cêìn thûåc hiïån möåt söë biïån phaáp cuå thïí. Trûúác hïët, möîi CBTV phaãi tûå nhêån thûác àûúåc vai troâ vaâ sûå aãnh hûúãng quan troång cuãa kyä nùng sûã duång tiïëng Anh trong quaá trònh biïn muåc chuã àïì noái chung, chuyïín ngûä TÀCÀ noái riïng. Tûâ àoá, CBTV chuã àöång àùng kyá vaâ tham gia caác khoáa àaâo taåo ngùæn haån hay daâi haån vïì tiïëng Anh, àùåc biïåt vïì dõch thuêåt, phuâ húåp vúái nhu cêìu, khaã nùng cuãa baãn thên cuäng nhû àaáp ûáng yïu cêìu àùåc thuâ cuãa cöng viïåc. Mùåt khaác, laänh àaåo cú quan thû viïån coá thïí cên nhùæc vaâ böë trñ CBTV phuâ húåp vúái tûâng võ trñ cöng viïåc, nhùçm àaãm baão hiïåu quaã cöng viïåc cao nhêët coá thïí. Ngoaâi ra, quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ tûâ ngön ngûä göëc (tiïëng Anh) sang ngön ngûä nhêån (tiïëng Viïåt) àoâi hoãi CBTV phaãi nùæm roä phûúng phaáp dõch thuêåt, àaãm baão tñnh tûúng àûúng trong dõch thuêåt vïì khña caånh ngön ngûä hoåc cuäng nhû vïì àùåc trûng vùn hoáa cuãa nhiïìu nïìn vùn hoáa khaác nhau. Chñnh vò vêåy, ngoaâi kyä nùng vaâ trònh àöå tiïëng Anh nhêët àõnh, CBTV coân phaãi tûå böìi dûúäng, trau döìi kiïën thûác xaä höåi, vùn hoáa, khoa hoåc Àiïìu naây giuáp cho quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ vaâ saãn phêím chuyïín ngûä àaãm baão chêët lûúång nhêët àõnh. Kïët luêån Toám laåi, biïn muåc chuã àïì laâ möåt trong nhûäng khêu nghiïåp vuå quan troång, àùåc biïåt trong böëi caãnh caác thû viïån Viïåt Nam àang hûúáng àïën chuêín hoáa hoaåt àöång TT-TV. Viïåc chuyïín ngûä TÀCÀ thöëng nhêët coá yá nghôa quan troång, giuáp caác thû viïån, trung têm thöng tin coá thïí phaát huy hiïåu quaã húåp taác, chia seã nguöìn taâi nguyïn thöng tin trong phaåm vi caã nûúác. Tuy nhiïn, quaá trònh chuyïín ngûä àoâi hoãi ngûúâi CBTV khöng chó nùæm vûäng àûúåc kiïën thûác chuyïn mön, nghiïåp vuå, maâ coân coá kyä nùng ngoaåi ngûä phuâ húåp cuäng nhû tuên thuã nhûäng nguyïn tùæc trong quaá trònh chuyïín ngûä. Hún nûäa, hiïíu àûúåc möåt söë kiïën thûác liïn quan àïën quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ, àùåc biïåt laâ tñnh tûúng àûúng trong dõch thuêåt seä goáp phêìn nêng cao hiïåu quaã chuyïín ngûä TÀCÀ hiïån nay. 1. College of San Mateo Library. Subject Headings & Classification Systems, als/numbers.html. 2. Lois Mai Chan (1995), Library of Congress Subject Headings: Principles and application, Libraries Unlimited, Colorado. 3. Lï Huâng Tiïën (2010), Tûúng àûúng dõch thuêåt vaâ tûúng àûúng trong dõch Anh - Viïåt, Taåp chñ Khoa hoåc Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ Nöåi, Ngoaåi ngûä 26. 4. Nguyïîn Höìng Sinh (2009), Biïn muåc chuã àïì : Giaáo trònh daânh cho sinh viïn chuyïn ngaânh Thû viïån – Thöng tin hoåc, Àaåi hoåc Quöëc gia Tp. Höì Chñ Minh. 5. Nguyïîn Höìng Sinh (2011), Phûúng phaáp àõnh tiïu àïì chuã àïì cho taâi liïåu thû viïån, Àaåi hoåc Quöëc gia Tp. Höì Chñ Minh. 6. Nguyïîn Höìng Sinh, Vûúáng mùæc khi chuyïín ngûä caác tiïu àïì chuã àïì tiïëng Anh sang tiïëng Viïåt, Taåp chñ Thöng tin vaâ Tû liïåu, 2012, söë 6, tr. 14-22. Taâi liïåu tham khaão (Ngaây Toâa soaån nhêån àûúåc baâi: 02-3-2014; Ngaây phaãn biïån àaánh giaá: 08-4-2014; Ngaây chêëp nhêån àùng: 06-5-2014).