Ứng dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS) và viễn thám để phân tích, đánh giá hiện trạng sử dụng đất đô thị quận 2, Tp.HCM

Chöông 1: Môû ñaàu Lyù do choïn ñeà taøi: Ñaát ñai laø taøi saûn voâ cuøng quyù giaù cuûa Quoác gia, laø tö lieäu saûn xuaát ñaëc bieät, laø thaønh phaàn quan troïng haøng ñaàu cuûa söï soáng, ñaõ ñöôïc hình thaønh vaø traõi qua quaù trình lòch söû laâu daøi. Töø moät nöôùc Noâng nghieäp, chuùng ta ñang tieán leân Coâng nghieäp hoaù – Hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc, caùc khu ñoâ thò môùi cuõng ñang vaø ñaõ ñöôïc xaây döïng. Chính vì theá vaán ñeà söû duïng ñaát ñoâ thò ñang ñöôïc quan taâm nhieàu. Quaän 2 cuõng khoâng naèm ngoaøi vaán ñeà ñoù, laø nôi ñang trôû thaønh moät ñaïi coâng tröôøng vôùi nhöõng coâng trình taàm côõ ñaõ vaø ñang ñöôïc trieån khai nhö: Ñaïi loä Ñoâng – Taây, ñöôøng haàm Thuû Thieâm, ñöôøng vaønh ñai caàu Phuù Myõ, KCN Caùt Laùi, Taân Caûng cuøng vôùi caùc khu daân cö ôû caùc phöôøng Thaïch Myõ Lôïi, An Phuù, khu ñoâ thò môùi Thuû Thieâm, caùc ngoâi tröôøng môùi tieáp tuïc moïc leân, caùc trung taâm y teá, vaên hoaù, daïy ngheà ñöôïc ñaàu tö xaây döïng môùi, caùc khu daân cö hieän höõu ñöôïc chænh trang, trung taâm haønh chính quaän ñöôïc hình thaønh … taïo tieàn ñeà cho quaän 2 trôû thaønh moät trung taâm ñoâ thò môùi vaên minh, hieän ñaïi trong moät töông lai khoâng xa. Treân theá giôùi HTTTÑL (Gis) vaø Vieãn thaùm ra ñôøi vaøo ñaàu thaäp kæ 70 vaø ngaøy caøng phaùt trieån maïnh meõ treân neàn taûng cuûa tieán boä coâng ngheä maùy tính, ñoà hoaï maùy tính, phaân tích döõ lieäu khoâng gian vaø quaûn lyù döõ lieäu. Töø nhöõng naêm 80 trôû laïi ñaây, coâng ngheä Gis vaø vieãn thaùm ñaõ coù söï phaùt trieån nhaûy voït veà chaát, trôû thaønh moät coâng cuï höõu hieäu trong coâng taùc quaûn lyù vaø trôï giuùp quyeát ñònh, ñöa coâng ngheä thaønh heä töï ñoäng thaønh laäp baûn ñoà vaø xöû lyù döõ lieäu. Tröôùc ñaây, ngöôøi ta quan taâm öùng duïng coâng cuï tin hoïc ñeå veõ caùc baûn ñoà, ñoà thò. Hình thöùc naøy toán keùm nhieàu maët, beân caïnh ñoù, chöa coù nhöõng hình aûnh tröïc quan coù tính khaùi quaùt bieán ñoäng ñaát ñai ngay töø ñaàu vaø gaëp khoù khaên khi caàn ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng. Vôùi coâng taùc quy hoaïch ñoâ thò ngaøy caøng phaùt trieån, quaän 2 cuõng khoâng naèm ngoaøi vaán ñeà naøy (nhö khu ñoâ thò môùi Thuû Thieâm) thì vaán ñeà öùng duïng vieãn thaùm vaø Gis laø khoâng traùnh khoûi. Chính vì vaäy em choïn ñeà taøi: “ÖÙNG DUÏNG VIEÃN THAÙM VAØ GIS ÑEÅ PHAÂN TÍCH, ÑAÙNH GIAÙ HIEÄN TRAÏNG SÖÛ DUÏNG ÑAÁT ÑO THÒ QUAÄN 2, TP. HCM”. Muïc tieâu nghieân cöùu: Muïc tieâu laâu daøi: Xaây döïng coâng cuï phaân tích, ñaùnh giaù hieän traïng söû duïng ñaát ñoâ thò quaän 2 noùi rieâng, cuõng nhö phaân tích, ñaùnh giaù hieän traïng söû duïng ñaát ñoâ thò noùi chung. Muïc tieâu cuï theå: Thu thaäp caùc thoâng soá trong quaù trình söû duïng ñaát ñoâ thò taïi quaän 2 vaø ñeà xuaát bieän phaùp quaûn lyù. ÖÙng duïng vieãn thaùm vaø Gis xaây döïng baûn ñoà hieän traïng söû duïng ñaát ñeå quaûn lyù ñaát ñai taïi quaän 2. ÖÙng duïng vieãn thaùm ñeå caäp nhaäp thöôøng xuyeân trong quaù trình ñaùnh giaù hieän traïng söû duïng ñaát ñoâ thò ôû quaän 2, thích hôïp cho coâng taùc quaûn lyù ñaát ñai taïi quaän 2. Noäi dung nghieân cöùu: Ñaëc ñieåm chung veà ñieàu kieän töï nhieân, Kinh teá – Xaõ hoäi cuûa quaän 2 trong quaù trình ñoâ thò hoaù. Tình hình söû duïng ñaát ñoâ thò taïi quaän 2 vaø ñieàu kieän moâi tröôøng. HTTTÑL (Gis), vieãn thaùm vaø caùc phaàn meàm öùng duïng. ÖÙng duïng coâng ngheä vieãn thaùm ñeå giaûi ñoaùn aûnh veä tinh, xaùc ñònh vuøng ñaát ñoâ thò ñeå cung caáp döõ lieäu cho quaù trình phaân tích trong kyõ thuaät GIS. ÖÙng duïng GIS ñeå xöû lyù, phaân tích döõ lieäu töø keát quaû giaûi ñoaùn aûnh veä tinh ñeå thaønh laäp baûn ñoà hieän traïng söû duïng ñaát ñoâ thò cho khu vöïc nghieân cöùu_quaän 2. Giôùi haïn cuûa ñeà taøi: Nghieân cöùu tình hình söû duïng ñaát ñoâ thò taïi quaän 2 vaø aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nhö theá naøo. Söû duïng caùc phaàn meàm ñaõ hoïc ñeå phaân tích, ñaùnh giaù tình hình söû duïng ñaát ñoâ thò taïi quaän 2. Phöông höôùng phaùt trieån cuûa ñeà taøi Xaây döïng heä thoáng thoâng tin quy hoaïch ñoâ thò, ñòa chính, quaûn lyù nhaø ñaát nhaèm phuïc vuï coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc treân ñòa baøn quaän 2, thaønh phoá Hoà Chí Minh vôùi caùc öu ñieåm sau: Heä thoáng thoâng tin quaûn lyù vaø Gis thuoäc quaän 2 seõ trôû thaønh moät trong nhöõng nguoàn trao ñoåi thoâng tin quaûn lyù ñoâ thò cuûa quaän 2 vôùi heä thoáng thoâng tin quaûn lyù ñoâ thò Thaønh phoá cuõng nhö caùc Sôû, ban ngaønh lieân quan trong thaønh phoá Hoà Chí Minh. Khai thaùc trieät ñeå heä thoáng thoâng tin quaûn lyù ñoâ thò ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà lieân quan ñeán nhaø ñaát vaø quy hoaïch, quaûn lyù xaây döïng ñoâ thò quaän 2. Phoå bieán thoâng tin quy hoaïch roäng raõi cho nhaân daân. Hoaøn chænh caûi caùch haønh chính vaø caùc nhieäm vuï do ngaønh vaø UBND yeâu caàu. Chöông 2: Phöông phaùp thöïc hieän ñeà taøi 2.1. Phöông phaùp luaän öùng duïng vieãn thaùm (VT) vaø HHTT Ñòa lyù (GIS): 2.1.1. Toång quan veà vieãn thaùm: Ngaøy nay kyõ thuaät vieãn thaùm (Remote and Sensing) ñang ñöôïc söû duïng ñeå theo doõi veà nhöõng thay ñoåi beà maët traùi ñaát, quaûn lyù caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân vaø giaùm saùt moâi tröôøng. Vieãn thaùm ñöôïc ñònh nghóa nhö moät khoa hoïc nghieân cöùu caùc phöông phaùp thu thaäp vaø phaân tích thoâng tin cuûa ñoái töôïng (vaät theå) maø khoâng coù nhöõng tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi chuùng. Khi veä tinh Lansat-1 ñöôïc phoùng vaøo naêm 1972, nhöõng öùng duïng cuûa kyõ thuaät vieãn thaùm trong lónh vöïc giaùm saùt moâi tröôøng vaø quaûn lyù taøi nguyeân thieân nhieân ñaõ trôû neân khaù phoå bieán vaø trôû thaønh moät phöông phaùp raát hieäu quaû trong vieäc caäp nhaät thoâng tin cuûa moät vuøng hay toaøn laõnh thoå phuïc vuï cho coâng taùc khai thaùc vaø quaûn lyù taøi nguyeân thieân nhieân, giaùm saùt bieán ñoäng vaø nghieân cöùu moâi tröôøng, nghieân cöùu heä sinh thaùi vaø thaønh laäp baûn ñoà lôùp phuû cuõng nhö baûn ñoà hieän traïng söû duïng ñaát …. a. Cô sôû kyõ thuaät cuûa VT: Vieãn thaùm laø khoa hoïc nghieân cöùu caùc phöông phaùp thu thaäp, ño löôøng vaø phaân tích thoâng tin cuûa vaät theå quan saùt maø khoâng caàn tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi chuùng. Thuaät töø “Vieãn Thaùm” ñöôïc söû duïng ñaàu tieân ôû Myõ vaøo nhöõng naêm 1960 bao haøm caùc lónh vöïc nhö ño aûnh, giaûi ñoaùn aûnh, ñòa chaát aûnh, …. Caùc tính chaát cuûa vaät theå coù theå ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua caùc naêng löôïng böùc xaï hoaëc phaûn xaï töø vaät theå. Vieãn thaùm laø moät coâng ngheä nhaèm xaùc ñònh vaø nhaän bieát ñoái töôïng hoaëc caùc ñieàu kieän moâi tröôøng thoâng qua nhöõng ñaëc tröng rieâng veà phaûn xaï vaø böùc xaï. Vieãn thaùm khoâng chæ tìm hieåu beà maët cuûa Traùi ñaát hay caùc haønh tinh maø noù coøn coù theå thaêm doø ñöôïc caû trong caùc lôùp saâu beân trong caùc haønh tinh. Treân Traùi ñaát, ngöôøi ta coù theå söû duïng maùy bay daân duïng, chuyeân duïng hay caùc veä tinh nhaân taïo ñeå thu phaùt caùc aûnh vieãn thaùm. Hình 1: Sô ñoà nguyeân lyù thu nhaän vaø xöû lyù soá lieäu vieãn thaùm b. Phaân loaïi aûnh vieãn thaùm: Aønh quang hoïc: laø loaïi aûnh ñöôïc taïo ra bôûi vieäc thu nhaän caùc böôùc soùng aùnh saùng nhìn thaáy (böôùc soùng 0.4 - 0.76 micromet). Aûnh hoàng ngoaïi: laø loaïi aûnh ñöôïc taïo ra bôûi vieäc thu nhaän caùc böôùc soùng hoàng ngoaïi phaùt ra töø vaät theå (böôùc soùng 8 – 14 micromet). Aûnh radar: laø loaïi aûnh ñöôïc taïo ra bôûi vieäc thu nhaän caùc böôùc soùng trong daõi soùng sieâu cao taàn (böôùc soùng lôùn hôn 2cm). Aûnh thu ñöôïc baèng soùng ñòa chaán cuõng laø 1 loaïi aûnh vieãn thaùm. Aûnh vieãn thaùm coù theå ñöôïc löu theo caùc keânh aûnh ñôn (traéng ñen) ôû daïng soá trong maùy tính hoaëc caùc keânh aûnh ñöôïc toå hôïp (aûnh maøu) hoaëc coù theå in ra giaáy, tuyø theo muïc ñích mình söû duïng. H×nh 2: S¬ ®å ph©n lo¹i viÔn th¸m theo böôùc soùng Nguoàn naêng löôïng chính söû duïng trong caùc nhoùm: Nhoùm a: böùc xaï maët trôøi. Nhoùm b: böùc xaï nhieät do chính vaät theå saûn sinh ra. Nhoùm sieâu cao taàn: 2 loaïi kyõ thuaät chuû ñoäng vaø bò ñoäng ñeàu ñöôïc aùp duïng. Trong Vieãn thaùm sieâu cao taàn bò ñoäng thì böùc xaï sieâu cao taàn do chính vaät theå phaùt ra ñöôïc ghi laïi, trong khi vieãn thaùm sieâu cao taàn chuû ñoäng laïi thu nhöõng böùc xaï taùn xaï hoaëc phaûn xaï töø vaät theå sau khi ñöôïc phaùt ra töø caùc maùy phaùt ñaët treân vaät mang. c. Döõ lieäu VT: Moät khía caïnh cuûa vieäc thu thaäp döõ lieäu töø veä tinh laø toaøn boä noäi dung cuûa nhöõng taøi lieäu lieân quan, döõ lieäu nhaän ñöôïc laø döõ lieäu soá. Noù ñöôïc chia ra thaønh nhieàu phaàn töû nhoû, mang giaù trò theå hieän ñoä phaûn xaï trung bình. Moãi phaàn töû nhoû ñöôïc goïi laø moãi pixel, moãi pixel töông öùng 1 ñôn vò khoâng gian. Döõ lieäu soá caàn phaûi loaïi boû moïi nhieãu, hieäu chænh hình hoïc vaø chuyeån ñoåi vaøo khuaân daïng chuaån cuûa aûnh vieãn thaùm. Nguoàn thoâng tin töø aûnh ban ñaàu coù giaù cao, ngaøy caøng giaûm do söï phaùt trieån cuûa coâng ngheä. d. Phaïm vi öùng duïng cuûa aûnh vieãn thaùm: Khí töôïng: duøng ñeå döï baùo thôøi tieát, döï baùo thieân tai lieân quan ñeán bieán ñoåi nhieät ñoä beà maët ñaát, maây, …. Baûn ñoà: laø coâng cuï ñaéc löïc phuïc vuï cho ngaønh baûn ñoà, thaønh laäp caùc loaïi baûn ñoà ñòa hình vaø baûn ñoà chuyeân ñeà ôû nhieàu tæ leä khaùc nhau. Noâng – Laâm nghieäp: theo doõi möùc ñoä bieán ñoåi thaûm phuû thöïc vaät, ñoä che phuû röøng, …. Ñòa chaát: Theo doõi toác ñoä sa maïc hoaù, toác ñoä xaâm thöïc bôø bieån, phaân tích nhöõng caáu truùc ñòa chaát treân maët cuõng nhö beân trong loøng ñaát (voû traùi ñaát), …. e. Heä thoáng thu nhaän döõ lieäu vieãn thaùm: Boä caûm vieãn thaùm: laø caùc thieát bò taïo ra aûnh veà söï phaân boá naêng löôïng phaûn xaï hay phaùt xaï cuûa caùc vaät theå töø maët ñaát theo nhöõng phaàn nhaát ñònh cuûa quang phoå ñieän töø. Vieäc phaân loaïi caùc boä caûm döïa theo daõi soùng thu nhaän, chöùc naêng hoaït ñoäng, cuõng coù theå phaân loaïi theo keát caáu. Boä caûm chia ra laø boä caûm chuû ñoäng vaø boä caûm bò ñoäng: + Boä caûm bò ñoäng thu nhaän böùc xaï do vaät theå phaûn xaï hoaëc phaùt xaï töø nguoàn phaùt töï nhieân laø maët trôøi. + Boä caûm chuû ñoäng laïi thu naêng löôïng do vaät theå phaûn xaï töø moät nguoàn cung caáp nhaân taïo. 2.1.2. Heä thoáng thoâng tin ñòa lyù (GIS): a. Khaùi nieäm: Thuaät ngöõ GIS ñöôïc söû duïng raát thöôøng xuyeân trong nhieàu lónh vöïc khaùc nhau nhö ñòa lyù, kyõ thuaät tin hoïc, caùc heä thoáng tích hôïp söû duïng trong caùc öùng duïng moâi tröôøng, taøi nguyeân, trong khoa hoïc veà xöû lyù döõ lieäu khoâng gian, …. Lónh vöïc GIS ñöôïc ñaëc tröng bôûi söï ña daïng trong öùng duïng vaø caùc khaùi nieäm cuûa GIS ñöôïc phaùt trieån treân neàn cuûa raát nhieàu lónh vöïc. Ñònh nghóa toång quaùt sau ñaây ñöôïc söû duïng: “Heä thoáng caùc coâng cuï neàn maùy tính duøng thu thaäp, löu tröõ, truy caäp vaø bieán ñoåi, phaân tích vaø theå hieän döõ lieäu lieân quan ñeán vò trí treân beà maët traùi ñaát vaø tích hôïp caùc thoâng tin naøy vaøo quaù trình laäp quyeát ñònh.” b. Phaân chia caùc thaønh phaàn cuûa heä thoáng: HTTTÑL goàm coù 5 thaønh phaàn quan troïng: phaàn cöùng, phaàn meàm, öùng duïng, döõ lieäu vaø con ngöôøi. Naêm thaønh phaàn naøy phaûi caân baèng, hoaøn chænh ñeå GIS coù theå hoaït ñoäng hieäu quaû nhaát. Phaàn cöùng: Phaàn cöùng laø heä thoáng maùy tính treân ñoù coù moät heä GIS hoaït ñoäng. Goàm: Maùy tính (workstation) hoaëc cuï theå laø boä xöû lyù trung taâm (CPU). Baøn soá hoaù (digitizer) hoaëc caùc thieát bò töông töï. Maùy veõ (plotter) hoaëc caùc thieát bò töông töï. Baêng töø hoaëc CD-ROM. Ngaøy nay, phaàn meàm GIS coù khaû naêng chaïy treân raát nhieàu daïng phaàn cöùng, töø maùy chuû trung taâm ñeán caùc maùy traïm hoaït ñoäng ñoäc laäp hoaëc lieân keát maïng. Phaàn meàm: Caùc thaønh phaàn chính trong phaàn meàm GIS: Coâng cuï nhaäp vaø thao taùc treân caùc thoâng tin ñòa lyù. Heä quaûn trò cô sôû döõ lieäu (DBMS). Coâng cuï hoã trôï hoûi ñaùp, phaân tích vaø hieån thò ñòa lyù. Giao dieän ñoà hoïa ngöôøi – maùy (GUI) ñeå truy caäp caùc coâng cuï deã daøng. Moät soá phaàn meàm thoâng duïng: Phaàn meàm Arc/info: thuoäc loaïi haøng ñaàu treân thò tröôøng. Chaáp nhaän nhieàu format khaùc nhau. Phaàn meàm ArcView: Hoã trôï laäp trình vaø Webmap. Phaàn meàm Autocad MAP: Lieân keát döõ lieäu vôùi SQL, DBF, Access. Cho pheùp döïng 3D. Phaàn meàm GRASS: Chuyeân xöû lyù aûnh, giaûi ñoaùn aûnh vieãn thaùm, phaân tích khoâng gian, thoáng keâ. Phaàn meàm MapInfo: Coù nhieàu chöùc naêng xaây döïng baûn ñoà toát nhöng caùc chöùc naêng phaân tích khoâng gian thì haïn cheá. Döõ lieäu: Coù theå coi thaønh phaàn quan troïng nhaát trong moät heä GIS laø döõ lieäu. Caùc döõ lieäu ñòa lyù vaø döõ lieäu thuoäc tính lieân quan coù theå ñöôïc ngöôøi söû duïng töï taäp hôïp hoaëc ñöôïc mua töø nhaø cung caáp döõ lieäu thöông maïi. Heä GIS seõ keát hôïp döõ lieäu khoâng gian vôùi caùc nguoàn döõ lieäu khaùc, thaäm chí coù theå söû duïng DBMS ñeå toå chöùc löu giöõ vaø quaûn lyù döõ lieäu. Con ngöôøi: Coâng ngheä GIS seõ bò haïn cheá neáu khoâng coù con ngöôøi tham gia quaûn lyù heä thoáng vaø phaùt trieån nhöõng öùng duïng GIS trong thöïc teá. Ngöôøi söû duïng GIS coù theå laø nhöõng chuyeân gia kyõ thuaät, ngöôøi thieát keá vaø duy trì heä thoáng, hoaëc nhöõng ngöôøi duøng GIS ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà trong coâng vieäc. Phöông phaùp: Moät heä GIS thaønh coâng theo khía caïnh thieát keá vaø luaät thöông maïi laø ñöôïc moâ phoûng vaø thöïc thi duy nhaát cho moãi toå chöùc. c. Caùc chöùc naêng cuûa GIS: GIS ñöôïc ñònh nghóa laø heä thoáng thoâng tin coù 4 chöùc naêng chính: Thu thaäp vaø nhaäp döõ lieäu. Toå chöùc löu tröõ döõ lieäu. Truy vaán, phaân tích döõ lieäu khoâng gian ñòa lyù. Hieån thò vaø xuaát döõ lieäu khoâng gian ñòa lyù. web Thoâng tin ñòa lyù Thoâng tin ñòa lyù soá Thoâng tin ñòa lyù soá Thoâng tin ñòa lyù soá Thoâng tin ñòa lyù Theá giôùi thöïc Thu thaäp vaø nhaäp döõ lieäu Löu tröõ döõ lieäu Coäng ñoàng ngöôøi söû duïng Hieån thò vaø xuaát thoâng tin Phaân tích GIS Hình 3: Caùc chöùc naêng cuûa GIS c.1. Thu thaäp vaø nhaäp döõ lieäu: Laø quaù trình maõ hoùa döõ lieäu thaønh daïng coù theå ñoïc vaø löu tröõ treân maùy tính (taïo cô sôû döõ lieäu). Nhaäp döõ lieäu ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc taïo ra cô sôû döõ lieäu ñaày ñuû vaø chính xaùc. c.2. Toå chöùc löu tröõ döõ lieäu: Döõ lieäu ñòa lyù theå hieän theá giôùi thöïc ñöôïc quaûn lyù trong GIS theo caùc moâ hình döõ lieäu nhaát ñònh. Döõ lieäu thuoäc tính thöôøng ñöôïc quaûn lyù döôùi daïng moâ hình quan heä, trong khi döõ lieäu khoâng gian ñöôïc quaûn lyù döôùi daïng moâ hình döõ lieäu vector vaø raster. Coù theå chuyeån ñoåi qua laïi giöõa hai moâ hình: vector sang raster (raster hoùa) hoaëc raster sang vector (vector hoùa). c.3. Truy vaán, phaân tích döõ lieäu khoâng gian ñòa lyù: Caùc chöùc naêng phaân tích ñöôïc phaùt trieån khaù hoaøn thieän, GIS ñöôïc öùng duïng vaøo raát nhieàu lónh vöïc khaùc nhau nhö: Cho pheùp ngöôøi söû duïng caäp nhaät nhanh choùng vaø chính xaùc caùc lôùp giao thoâng, thuûy heä, daân cö vaø thöïc phuû döïa vaøo aûnh vieãn thaùm. Phaân tích baûn ñoà bieán ñoäng ñaát giöõa hai thôøi ñieåm cuï theå ñeå ñaùnh giaù ñöôïc möùc ñoä vaø xu theá thay ñoåi giöõa caùc loaïi hình söû duïng ñaát treân moät laõnh thoå. Thaønh laäp baûn ñoà. Quy hoaïch vaø quaûn lyù ñoâ thò, quaûn lyù haï taàng cô sôû vaø thoâng tin ñòa oác, quaûn lyù taøi nguyeân vaø giaùm saùt moâi tröôøng. …. c.4. Hieån thò vaø xuaát döõ lieäu khoâng gian ñòa lyù: Gis cho pheùp löu tröõ vaø hieån thò thoâng tin hoaøn toaøn taùch bieät, coù theå hieån thò ñöôïc thoâng tin ôû caùc tyû leä khaùc nhau, möùc ñoä chi tieát cuûa thoâng tin ñöôïc löu tröõ chæ bò giôùi haïn bôûi khaû naêng löu tröõ phaàn cöùng vaø phöông phaùp maø phaàn meàm duøng ñeå hieån thò döõ lieäu. Ngöôøi ta chæ coù theå hieån thò thoâng tin ôû möùc ñoä chi tieát keùm hôn noù ñöôïc löu tröõ, do ñoù thoâng tin caàn ñöôïc nhaäp vaøo ôû ñoä chi tieát keùm hôn noù ñöôïc löu tröõ, nghóa laø thoâng tin caàn ñöôïc nhaäp vaøo ôû ñoä chi tieát cao nhaát. Ngoaøi ra, döõ lieäu ñöôïc cung caáp bôûi GIS khoâng chæ ñôn thuaàn laø baûn ñoà maø coøn coù caû baûn baùo caùo, bieåu ñoà, hình aûnh, …. d. ÖÙng duïng cuûa GIS: Vieäc aùp duïng coâng ngheä thoâng tin trong lónh vöïc döõ lieäu khoâng gian ñaõ tieán nhöõng böôùc daøi: töø hoã trôï laäp baûn ñoà (CAD mapping) sang heä thoáng thoâng tin ñòa lyù (GIS). Cho ñeán nay cuøng vôùi vieäc tích hôïp caùc khaùi nieäm cuûa coâng ngheä thoâng tin nhö höôùng ñoái töôïng, GIS ñang coù böôùc chuyeån töø caùch tieáp caän cô sôû döõ lieäu (database aproach) sang höôùng tri thöùc (knowledge aproach). Heä thoáng thoâng tin ñòa lyù laø heä thoáng quaûn lyù, phaân tích vaø hieån thò tri thöùc ñòa lyù, tri thöùc naøy ñöôïc theå hieän qua caùc taäp thoâng tin: Caùc baûn ñoà: giao dieän tröïc tuyeán vôùi döõ lieäu ñòa lyù ñeå tra cöùu, trình baøy keát quaû vaø söû duïng nhö laø 1 neàn thao taùc vôùi theá giôùi thöïc. Caùc taäp thoâng tin ñòa lyù: thoâng tin ñòa lyù daïng file vaø daïng cô sôû döõ lieäu goàm caùc yeáu toá, maïng löôùi, topology, ñòa hình, thuoäc tính. Caùc moâ hình xöû lyù: taäp hôïp caùc quy trình xöû lyù ñeå phaân tích töï ñoäng. Caùc moâ hình döõ lieäu: GIS cung caáp coâng cuï maïng hôn laø 1 cô sôû döõ lieäu thoâng thöôøng bao goàm quy taéc vaø söï toaøn veïn gioáng nhö caùc heä thoâng tin khaùc. Löôïc ñoà, quy taéc vaø söï toaøn veïn cuûa döõ lieäu ñòa lyù ñoùng vai troø quan troïng. Metadata: hay taøi lieäu mieâu taû döõ lieäu, cho pheùp ngöôøi söû duïng toå chöùc, tìm hieåu vaø truy nhaäp ñöôïc tôùi tri thöùc ñòa lyù. Xeùt döôùi goùc ñoä öùng duïng trong quaûn lyù nhaø nöôùc, GIS coù theå ñöôïc hieåu nhö laø moät coâng ngheä xöû lyù caùc döõ lieäu coù toaï ñoä (baûn ñoà) ñeå bieán chuùng thaønh caùc thoâng tin trôï giuùp quyeát ñònh cho caùc nhaø quaûn lyù. 2.1.3. Giôùi thieäu döõ lieäu söû duïng vaø phaàn meàn öùng duïng Döõ lieäu söû duïng: Aûnh Veä tinh spot Veä tinh Spot-1 ñöôïc cô quan haøng khoâng Phaùp (Systeøme pour l’Observation de la Terre) phoùng leân quyõ ñaïo naêm 1986, sau ñoù vaøo caùc naêm 1990, 1993, 1998 vaø 2002 laàn löôït caùc veä tinh SPOT-2,3,4 vaø 5 ñöôïc ñöa vaøo hoaït ñoäng. Ñaây laø loaïi veä tinh ñaàu tieân söû duïng kyõ thuaät queùt loïc tuyeán chuïp vôùi heä thoáng queùt doïc tuyeán chuïp baèng maùy queùt ñieän töû coù khaû naêng cho aûnh laäp theå döïa treân nguyeân lyù thaùm saùt nghieâng. Boä caûm bieán HRV (High Resolution Visible) ñöôïc cheá taïo cho veä tinh SPOT laø maùy queùt ñieän töû CCD. Tuy nhieân, HRV coù theå thay ñoåi goùc quan saùt nhôø moät göông ñònh höôùng vaø göông naøy cho pheùp quan saùt nghieâng 270 neân coù theå thu ñöôïc aûnh laäp theå. Ñeán SPOT-4 boä caûm bieán ñöôïc caûi tieán ñeå thu nhaän vuøng phoå hoàng ngoaïi vaø coù teân laø HRVIR (High Relation Visible and Middle Infrared). SPOT ñöôïc thieát keá, vaän haønh vaø khai thaùc phuïc vuï vaøo muïc ñích thöông maïi, nhaèm cung caáp döõ lieäu giaùm saùt taøi nguyeân vaø moâi tröôøng. Teân boä caûm bieán Keânh Böôùc soùng micro meter Loaïi Ñoä phaân giaûi khoâng gian Spot-5 Hrv-xs Khaû kieán ñoä phaân giaûi cao Keânh 1 Keânh 2 Keânh 3 0,50-0,59 0,61-0,68 0,79-0,89 Luïc ñeán vaøng Ñoû Hoàng ngoaïi gaàn 5m 5m 5m Baûng 1: Ñaëc tröng chính cuûa sensor vaø ñoä phaân giaûi khoâng gian veä tinh spot5 Ñoä cao bay Altitude 822 km Quyõ ñaïo Orbit Ñoàng boä maët trôøi Chu kyø laëp Recurrent period 26 ngaøy Thôøi gian hoaøn taát Period per revolution Khoaûng 101 phuùt Naêm phoùng Launch year 2002 Baûng 2: Ñaët tröng chính cuûa quyõ ñaïo vaø veä tinh Spot5 Trong ñoà aùn naøy ta söû duïng aûnh Spot chuïp taïi quaän 2 vaøo naêm 2006. Phaàn meàm öùng duïng: b.1. Phaàn meàm ENVI: Ñoái vôùi nhöõng yeâu caàu veà laøm baûn ñoà caäp nhaät môùi nhaát cho moät vuøng roäng lôùn trong moät thôøi gian ngaén thì vieäc söû duïng aûnh vieãn thaùm laø thích hôïp nhaát. Vieäc löïa choïn phaàn meàm xöû lyù aûnh vieãn thaùm ñoùng moät vai troø quan troïng trong quaù trình laøm baûn ñoà töø aûnh vieãn thaùm. ENVI laø phaàn meàm xöû lyù aûnh soá (digit) cuûa Research Sstem Inc, USA ñöôïc vieát baèng ngoân ngöõ IDL (Interactive Data Languaa – IDL@), laø daïng ngoân ngöõ laäp trình caáu truùc raát maïnh ñöôïc duøng cho vieäc xöû lyù aûnh toång hôïp. ENVI laø moät heä thoáng xöû lyù aûnh ñöôïc thieát keá ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu xöû lyù aûnh maùy bay, aûnh veä tinh – caùc döõ lieäu vieãn thaùm, phaàn meàm naøy cung caáp caùc coâng cuï cho hieån thò döõ lieäu vaø phaân tích aûnh ôû caùc kích thöôùc vaø caùc loïai aûnh trong moät moâi tröôøng thaân thieän vaø saùng taïo cho ngöôøi söû duïng. Caùc öu ñieåm cuûa phaàn meàm ENVI ñöôïc theå hieän ôû caùch tieáp caän trong coâng taùc xöû lyù aûnh, ñoù laø vieäc keát hôïp caùc kyõ thuaät döïa treân keânh phoå vaø kyõ thuaät döïa treân taäp tin. Khi döõ lieäu ñöôïc môû, caùc keânh phoå ñöôïc löu vaøo danh saùch naèm chôø xöû lyù cuûa chöông trình. Hoaëc khi caùc taäp tin ñöôïc môû, caùc keânh phoå cuûa caùc taäp tin ñöôïc ñöôïc xöû lyù nhö moät nhoùm. Envi coù taát caû caùc chöùc naêng xöû lyù aûnh cô baûn, trong cheá ñoä töông taùc vôùi ngöôøi söû duïng veà graphic point – and – click. Ñaëc bieät trong khi xöû lyù, Envi khoâng coù giôùi haïn veà soá keânh phoå ñöôïc xöû lyù ñoàng thôøi. Ngoaøi ra phaàn meàm ENVI coù caùc coâng cuï ñeå ñöa döõ lieäu aûnh veà khuoân daïng baûn ñoà cuoái cuøng nhö caùc coâng cuï naén chænh hình hoïc aûnh vôùi aûnh, aûnh vôùi baûn ñoà, taïo aûnh tröïc chieáu, gheùp aûnh, bieân taäp baûn ñoà. Moät boä coâng cuï tích hôïp xuaát, nhaäp, phaân tích döõ lieäu vecto, söûa ñoåi döõ lieäu vecto ñang coù, taïo caâu hoûi phaân tích thuoäc tính, söû duïng caùc lôùp döõ lieäu vecto cho vieäc phaân tích döõ lieäu raster hay taïo ra caùc lôùp döõ lieäu vecto môùi töø caùc keát quaû xöû lyù aûnh raste. b.2. Phaàn meàm Mapinfo 7.5: Duøng ñeå choïn toaï ñoä, keát hôïp vôùi chöông trình ENVI naén chænh hình hoïc aûnh SPOT quaän 2. b.3. Phaàn meàm Arcview gis3.5: Phaàn meàn söû duïng trong GIS. Duøng ñeå taïo, nhaäp döõ lieäu GIS vaø thaønh laäp baûn ñoà. 2.1.4. Caùc öùng duïng cuûa GIS vaø Vieãn thaùm trong nhöõng naêm gaàn ñaây: Nghieân cöùu hieän traïng lôùp phuû thoå nhöôõng vaø hieän traïng söû duïng ñaát laø nhöõng öùng duïng phoå bieán nhaát. ÔÛ Vieät Nam coù caùc aûnh chuïp ôû nhöõng tyû leä khaùc nhau töø 1:25.000 (vôùi aûnh SPOT vaø ASTER), 1:50.000, 1:250.000 (vôùi aûnh LANDSAT) ñeán 1:1.000.000 (vôùi aûnh NOAA AVHRR vaø MODIS). FIPI vaø NIAPP (Vieän Quy hoaïch vaø Thieát keá Noâng nghieäp) laø 2 ñoái töôïng chính söû duïng coâng ngheä naøy töø nhöõng naêm 80. Trong suoát thaäp nieân cuoái cuûa theá kyû 20, caùc döõ lieäu vieãn thaùm ñaõ ñöôïc söû duïng roäng raõi trong nhieàu lónh vöïc khaùc nhau nhö: nghieân cöùu ñòa chaát, luõ luït, nghieân cöùu phaân boá luùa vaø chaùy röøng, baûo toàn caùc vuøng ñaát ngaäp nöôùc, quaûn lyù toång hôïp ñôùi bôø, quan traéc caùc vuøng ñoâ thò môû roäng moät caùch töï phaùt, …. Hieän nay, ñoái töôïng söû duïng coâng ngheä naøy raát ña daïng, hoï coù theå töø caùc boä, ngaønh ôû trung öông vaø ñòa phöông vaø ñaëc bieät laø caùc döï aùn nghieân cöùu cuõng ñöôïc lieät keâ trong danh saùch nhöõng ngöôøi söû duïng. Chính GIS ñaõ cho chuùng ta nhöõng thoâng tin theâm töø nhöõng thoâng tin ñaàu vaøo, ví duï töø söï phaân tích caùc döõ lieäu vieãn thaùm. Nhöõng thoâng tin theâm naøy chính laø caùi maø caùc nhaø quaûn lyù vaø ra quyeát ñònh caàn chöù khoâng phaûi laø caùc kyõ thuaät phöùc taïp maø chuùng ta thöïc hieän trong quaù trình xöû lyù döõ lieäu. Nhöõng thoâng tin naøy cuõng phaûn aùnh nhöõng thaønh töïu maø caùc nhaø khoa hoïc Vieät Nam ñaït ñöôïc trong quaù trình phaùt trieån caùc öùng duïng coâng ngheä. Trong giai ñoaïn töø naêm 1997 – 1999, Boä KHCN & MT ñaõ xaây döïng moät döï aùn lôùn, moät chöông trình quoác gia maø muïc tieâu laø trieån khai aùp duïng GIS ôû caùc tænh trong ñoù coù hôn 30 tænh ñöôïc tham gia. Thaønh töïu lôùn nhaát cuûa döï aùn naøy laø naâng cao nhaän thöùc cuûa caùc cô quan ñòa phöông veà söï höõu ích cuûa GIS trong quaù trình ra quyeát ñònh. Ví duï, Bình Thuaän laø tænh ñaõ öùng duïng GIS trong ñaùnh giaù tính phuø hôïp cuûa thoå nhöôõng, kieåm soaùt löu löôïng nöôùc hoà Ñaù Baïch. ÖÙng duïng cuûa Vieãn thaùm vaøo Keá hoaïch kieåm soaùt soát reùt ôû Bình Thuaän laø moät trong nhöõng ví duï veà söï thaønh coâng cuûa Chöông trình GIS Quoác gia. Ngoaøi ra, döï aùn ñaàu tieân cuûa UNDP öùng duïng vieãn thaùm ôû Vieät Nam laø naâng cao naêng löïc veà thoáng keâ röøng ôû Vieän ñieàu tra Quy hoaïch röøng vaøo nhöõng naêm 80. Sau ñoù, UNDP tieáp tuïc taøi trôï döï aùn thöù 2 maø ñoái töôïng chính laø caùc nhaø khoa hoïc thuoäc Vieän Khoa hoïc vaø Coâng ngheä Vieät Nam trong vaøi naêm. Vaøo nhöõng naêm 90, Vieät Nam ñaõ thu huùt moät soá lôùn caùc döï aùn quoác teá trong lónh vöïc naâng cao naêng löïc quaûn lyù moâi tröôøng vaø taøi nguyeân, trong ñoù Vieãn thaùm vaø Gis luoân laø 2 hôïp phaàn quan troïng. Tuy nhieân ñoâi khi caùc döï aùn naøy khoâng mang laïi nhöõng keát quaû nhö mong ñôïi trong chuyeån giao coâng ngheä vaø söï beàn vöõng veà khoa hoïc. Nhöõng kinh nghieäm tröôùc ñaây cho thaáy raèng nhöõng döï aùn coù keát quaû toát khoâng nhaát thieát phaûi laø nhöõng döï aùn coù nguoàn ngaân saùch doài daøo maø ñoù laø nhöõng döï aùn ñöôïc leân keá hoaïch chi tieát, ñöôïc söï phoái hôïp vaø hoã trôï laâu daøi töø phía chính phuû, caùc ngaønh coâng nghieäp vaø caùc tröôøng ñaïi hoïc trong quaù trình nghieân cöùu khoa hoïc. Nhöõng öùng duïng vieãn thaùm vaø Gis trong caùc döï aùn goàm döï baùo vaø xaây döïng baûn ñoà caùc khu vöïc bò luõ luït, moâ hình hoaù quaù trình xoùi moøn ñaát, phaân tích khoâng gian veà caùc hieåm hoïa do chaët phaù röøng gaây ra, xaây döïng baûn ñoà khu ñoâ thò môû roäng vaø caùc vaán ñeà söùc khoeû lieân quan tôùi chaát löôïng moâi tröôøng. Chìa khoaù cho söï thaønh coâng cuûa caùc döï aùn naøy naèm ôû quaù trình xaây döïng moät keá hoaïch laâu daøi moät caùch kó caøng vôùi caùc muïc tieâu khaû thi cuï theå, moät chöông trình ñaøo taïo chuyeân moân saâu veà caùc phaàn meàm chuyeân duïng vaø phaûi coù söï lieân keát chaët cheõ giöõa nhu caàu cuûa xaõ hoäi vôùi caùc muïc tieâu khoa hoïc ñaët ra. 2.2. Phöông phaùp thöïc teá: 2.2.1. Thu thaäp döõ lieäu: (phöông phaùp thoáng keâ) Tìm kieám caùc thoâng tin cuõng nhö soá lieäu qua nhieàu hình thöùc khaùc nhau nhö: Ñeán UBND quaän 2 thu thaäp soá lieäu veà ñieàu kieän töï nhieân, Kinh teá – Xaõ hoäi, baûn ñoà Quaän 2, … töø baûng nieâm giaùm thoáng keâ. Thu thaäp qua maïng, saùch baùo, thö vieän, … vôùi caùc thoâng tin lieân quan ñeán tình hình söû duïng ñaát ñoâ thò taïi quaän 2. Ñeán töøng ñòa ñieåm ñang quy hoaïch chuïp hình vaø ghi laïi moät soá thoâng tin. …. 2.2.2. Ñieàu tra thöïc ñòa: Ñaùnh daáu caùc ñieåm ñang vaø seõ quy hoaïch ñeå ñeán xem vaø chuïp hình. Ño ñaïc töøng vò trí, xem ñieàu kieän töï nhieän, kinh teá xaõ hoäi. Giaûi ñoaùn baèng maét thöôøng. 2.2.3. Phaân tích vaø xöû lyù soá lieäu: Thu thaäp laïi soá lieäu, hình aûnh, baûn ñoà, … saép xeáp laïi theo muïc vaø thôøi ñieåm. Xöû lyù soá lieäu vaø kieåm tra chaát löôïng soá lieäu, nhaäp soá lieäu vaøo maùy tính, söû duïng caùc phaàn meàm excel, mapinfo, acrview ñeå tính toaùn vaø lieân keát caùc soá lieäu vôùi nhau. Phaân tích ñaùnh giaù soá lieäu theo töøng chuyeân muïc, tìm ra caùc taùc ñoäng chính veà maët Kinh teá – Xaõ hoäi, nhaát laø moâi tröôøng. 2.2.4. ÖÙng duïng kyõ thuaät VT vaø HTTT Ñòa lyù. ÖÙng duïng kyõ thuaät vieãn thaùm vaø HTTT ñòa lyù (Gis) ñeå giaûi ñoaùn, thaønh laäp baûn ñoà chuyeân ñeà. Lieân keát thoâng tin ñòa lyù vaø caùc loaïi thoâng tin khaùc trong phaïm vi moät heä ñoäc laäp. Noù taïo ra moät caùi neàn nhaát quaùn ñeå phaân tích döõ lieäu caùc loaïi baûn ñoà. Baèng caùch taïo ra baûn ñoà vaø caùc daïng khaùc cuûa caùc thoâng tin ôû daïng soá, Gis vaø Vieãn thaùm cho pheùp chuùng ta taïo ra vaø hieån thò kieán thöùc veà maët ñòa lyù theo nhöõng phöông phaùp ñaõ coù vaø nhöõng phöông phaùp môùi. ÖÙng duïng kyõ thuaät Vieãn thaùm vaø Gis taïo ra nhöõng lieân heä giöõa caùc hoaït ñoäng döïa treân caùc vuøng ñòa lyù, giuùp chuùng ta coù theå nhìn thaáy ñeå nhaän thöùc vaø quaûn lyù caùc hoaït ñoäng vaø caùc nguoàn taøi nguyeân. Chöông 3: Toång quan veà KHU VÖÏC NGHIEÂN CÖÙU, ÑAËC ÑIEÅM TÌNH HÌNH SÖÛ DUÏNG ÑAÁT ñoâ thò TAÏI Q. 2, Tp.HCM 3.1. Ñieàu kieän töï nhieân: 3.1.1. Vò trí: Quaän 2 naèm ôû phía Ñoâng Baéc cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Laø nôi coù vò trí quan troïng trong quaù trình ñoâ thò hoaù hieän nay vôùi nguoàn ñaát ñai roäng lôùn. Hieän nay quaän 2 ñang thöïc hieän nhöõng döï aùn khu ñoâ thò môùi nhö khu Thuû Thieâm. Hình 4: Baûn ñoà caân baèng söû duïng ñaát quaän 2 Quaän 2 seõ laø trung taâm môùi cuûa thaønh phoá sau naøy, laø ñaàu moái giao thoâng veà ñöôøng boä, ñöôøng xe löûa, ñöôøng thuyû noái lieàn Thaønh phoá vôùi caùc tænh Ñoàng Nai, Bình Döông, Baø Ròa – Vuõng Taøu. 3.1.2. Ranh giôùi: Phía Baéc giaùp quaän Thuû Ñöùc. Phía Nam giaùp quaän 7 (qua soâng Saøi Goøn). Phía Taây giaùp quaän 4, quaän 1 vaø quaän Bình Thaïnh. Phía Ñoâng giaùp quaän 9. 3.1.3. Ñòa chaát, khí haäu, thuûy vaên: Quaän 2 thuoäc vuøng ñaát truõng neân moät vaøi nôi hay ngaäp uùng vaøo muøa möa. Khí haäu Quaän 2 coù 2 muøa roõ reät: Muøa möa: töø thaùng 5 ñeán thaùng 11, löôïng möa bình quaân naêm 1.979mm. Muøa khoâ: töø thaùng 12 ñeán thaùng 4 naêm sau. Nhieät ñoä trung bình naêm 27,55oC. Quaän 2 ñöôïc bao boïc bôûi 2 con soâng lôùn laø soâng Saøi Goøn vaø soâng Ñoàng Nai, 2 raïch Baø Cua, raïch Chieác cuøng vôùi heä thoáng keânh raïch chaèng chòt. 3.2. Tình hình Kinh teá – Xaõ hoäi: Tình hình kinh teá: Coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp: nhìn chung toaøn quaän öôùc thöïc hieän ñaït 3.281 tyû ñoàng, taêng 39.8% so cuøng kyø (CK), ñaït 103.3% keá hoaïch (KH). Tuy nhieân do nhöõng bieán ñoäng ngaøy caøng taêng veà giaù nguyeân vaät lieäu vaø aûnh höûông cuûa vieäc di dôøi taäp trung doanh nghieäp vaøo KCN, neân rieâng giaù trò saûn xuaát cuûa caùc doanh nghieäp thuoäc quaän quaûn lyù giaûm, baèng 98.6% (205,7 tyû ñoàng) so CK vaø ñaït 80% KH. Baûng 3: Giaù trò saûn xuaát CN ngoaøi nhaø nöôùc theo giaù ss phaân theo quaän (khoâng bao goàm coâng ty coå phaàn coù voán nhaø nöôùc döôùi 50%, ñôn vò: trieäu ñoàng). Toång soá 2002 2003 2004 2005 20.657.616 24.294.306 29.538.576 34.184.285 Quaän 2 169.106 257.767 313.762 209.504 Baûng 4: Giaù trò saûn xuaát ._.CN caù theå theo ss phaân theo quaän (ÑV: trieäu ñoàng). Toång soá 2002 2003 2004 2005 8.188.820 9.087.488 9.945.234 10.990.935 Quaän 2 23.475 33.105 35.972 36.389 Giaù trò saûn xuaát Noâng nghieäp: (tieáp tuïc giaûm nhö döï kieán) ñaït 14 tyû ñoàng, baèng 94% KH, nhöng so CK laø giaûm 34%. Bieán ñoäng aûnh höôûng maïnh veà chaên nuoâi nhöõng thaùng cuoái naêm, laø hoaït ñoäng phoøng choáng dòch cuùm gia caàm vaø nguy cô ñaïi dòch ôû ngöôøi phaùt sinh treân ñaïi baøn; vaän ñoäng tieâu huyû 5.083 con gia caàm, ñaõ cô baûn loaïi tröø vieäc chaên nuoâi gia caàm treân ñòa baøn. Vaän ñoäng ñöôïc 01 cô sôû gieát moå gia caàm (coù giaáy pheùp) töï nguyeän ngöng hoaït ñoäng. Baûng 5: Dieän tích gieo troàng moät soá caây (ñôn vò ha). 2002 2003 2004 2005 Luùa caû naêm 751 367 359 175 Luùa Ñoâng Xuaân - 4 - - Luùa heø thu 101 26 59 15 Luùa muøa 650 337 300 160 Rau ñaäu caùc loaïi 170 163 55 42 Ñaäu phoäng 5 4 - - Mía 2 - 2 - Rieâng NN 1.521 1.231 971 812 Baûng 6: Naêng suaát caùc loaïi caây troàng (taï/ha). 2002 2003 2004 2005 Luùa caû naêm 23,4 24,3 27,2 27,5 Luùa Ñoâng Xuaân - 22,5 - - Luùa heø thu 26,8 15,7 24,7 22,0 Luùa muøa 22,8 25,0 27,7 28,0 Rau ñaäu caùc loaïi 108,5 101,8 144,9 154,5 Ñaäu phoäng 24,0 25,0 - - Mía 560,0 - 400,0 - Rieâng NN 579,0 581,0 634,0 612,0 Thu – Chi ngaân saùch: + Thu ngaân saùch: öôùc thöïc hieän 341 tyû ñoàng, ñaït 195%KH, taêng 43% so CK. Trong ñoù, Thu do chi cuïc Thueá quaûn lyù: 196.4 tyû ñoàng, ñaït 112.4% KH, nhöng chæ baèng 87.6% CK. Ngaønh thueá ñaõ coù nhöõng bieän phaùp tích cöïc choáng thaát thu neân nhieàu chæ tieâu ñaït cao, nhö thueá CTN ngoaøi quoác doanh öôùc thöïc hieän 110 tyû ñoàng, ñaït 203.7% so vôùi döï toaùn naêm. Trong ñoù, Thu thuoäc Chi cuïc quaûn lyù ñaït 50 tyû ñoàng, baèng 92% döï toaùn – thaáp hôn laø do nhieàu DN coù soá thu lôùn chuyeån vaøo KCN, khoaûn thu töø nhöõng DN naøy ñaõ chuyeån giao veà Cuïc Thueá. Caùc khoaûn thu tieàn söû duïng ñaát – do tình hình phaùt trieån caùc döï aùn – tuy naêm nay coøn ñaït 127.78% KH, nhöng laø giaûm so CK vaø döï kieán seõ tieáp tuïc giaûm maïnh nhöõng naêm sau. Baûng 7: Thu ngaân saùch nhaø nöôùc: ñôn vò (trieäu ñoàng) Toång soá 2002 2003 2004 2005 2.898.972 3.788.205 4.187.401 5.195.566 Quaän 2 84.350 119.259 118.432 147.585 + Chi ngaân saùch: öôùc thöïc hieän 158 tyû ñoàng, trong ñoù chi ngaân saùch quaän laø 140 tyû ñoàng, ñaït 106% KH; chi ngaân saùch phöôøng 18.3% tyû ñoàng, ñaït 105% KH. Möùc chi ñaàu tö phaùt trieån öôùc 58,5 tyû ñoàng, ñaït 100% KH. Chi thöôøng xuyeân taêng do thöïc hieän cheá ñoä taêng löông môùi vaø coù nhöõng ngaøy leã lôùn cuûa naêm nay. Baûng 8: Chi ngaân saùch nhaø nöôùc giöõa caùc quaän: ñôn vò ( trieäu ñoàng) Toång soá 2002 2003 2004 2005 2.725.302 3.251.458 3.541.322 3.801.260 Quaän 2 88.687 109.399 91.446 103.774 Thöông maïi – Dòch vuï: öôùc thöïc hieän 4.503 tyû ñoàng, taêng 49.5% so CK, ñaït 108% KH. Trong ñoù, quaän quaûn lyù 2.565 tyû, taêng 38% so CK vaø ñaït 106% KH. Doanh thu chuû yeáu taäp trung ôû ngaønh ngheà moâi giôùi, mua baùn maùy moùc, xaêng daàu, vaät lieäu xaây döïng vaø kinh doanh nhaø; chæ rieâng coâng ty sieâu thò Metro naêm qua ñaõ ñaït doanh soá 1.045 tyû ñoàng. Ñaõ caáp môùi vaø thu ñoåi: 2.632 giaáy chöùng nhaän ÑKKD, trong ñoù caáp môùi 879 hoä KD, ñaït 195% so CK, vôùi toång soá voán ñaêng kí 14,532 tyû ñoàng. Ñaàu tö xaây döïng cô baûn: Toång voán ñaàu tö xaây döïng cô baûn treân ñòa baøn ñaït 16.49% keá hoaïch, baèng 101.9% so cuøng kyø. Baûng 9: Thöïc hieän xaây döïng cô baûn (ÑVT: Tyû ñoàng) Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 2005 Toång coäng 555,90 1.611,70 1.989,95 2.552,46 3.517,16 Phaân theo nguoàn voán 1. Nguoàn voán thuoäc ngaân saùch nhaø nöôùc 2. Voán khaùc (coâng trình töø nguoàn voán huy ñoäng) 3. Voán ngaønh ñieän 4. Voán ngaønh nöôùc 5. Nguoàn voán xd coù pheùp trong daân 6. Nguoàn voán caùc döï aùn ñaàu tö. 57,00 5,90 8,72 22,15 128,79 333,34 118,20 260,00 8,10 49,00 200,00 976,40 177,61 699,90 29,89 52,55 295,00 735,00 139,39 1.104,70 9,11 38,08 350,00 911,18 125,00 914,60 22,18 16,90 200,00 2.238,48 Baûng 10: Danh muïc coâng trình hoaøn thaønh naêm 2005 Danh muïc Ñòa ñieåm xaây döïng Naêng löïc thieát keá Ñôn vò tính Soá löôïng Tröôøng THCS Bình An (trung taâm Y teá cuõ) Truï sôû UBND An Phuù (voïng gaùc) Cô sôû haï taàng phöôøng Thaûo Ñieàn Caûi taïo naâng caáp ñöôøng Nguyeãn Tuyeån Trung taâm Y teá quaän 2 Cvieân xung quanh tröôøng MN Vöôøn Hoàng Haøng lang noái tröôøng THCS An Phuù Nhaø treû maãu giaùo phöôøng Bình Tröng Ñoâng Coâng vieân caây xanh khu daân cö Bình Trieäu. P. An Khaùnh P. An Phuù P. Thaûo Ñieàn P. Bình Tröng Taây P.BìnhTröng Taây P. An Khaùnh P. An Phuù P. Bình Tröng Ñoâng P. Bình Tröng Ñoâng Phoøng hoïc m2 m m giöôøng m2 m2 m2 m2 5 1217 1814,5 530 50 2024 147,98 2675 5902 Tình hình xaõ hoäi: Giaùo duïc: Thöïc hieän toát chöông trình giaùo duïc theo quy ñònh, naâng cao chaát löôïng giaûng daïy. Tieáp tuïc toå chöùc thöïc hieän nghieâm tuùc quy ñònh veà giaûm taûi noäi dung hoïc. Phaân theo ngaønh maãu giaùo: Naêm hoïc 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 Tröôøng maãu giaùo + Toång soá + Quaän 2 585 13 597 12 602 11 533 13 Giaùo vieân maãu giaùo + Toång soá + Quaän 2 6.054 152 6.357 163 6.886 162 7.151 160 HS maãu giaùo + Toång soá + Quaän 2 127.122 3126 128.605 3.273 147.808 3.193 159.719 3.620 Phaân theo HSPT: Naêm hoïc 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 Tröôøng hoïc PT + Toång soá + Quaän 2 760 16 774 16 792 16 809 16 Lôùp hoïc PT + Toång soá + Quaän 2 21.417 433 21.653 429 21.777 427 22.181 413 GV PT + Toång soá + Quaän 2 32.170 610 33.056 640 33.887 625 34.292 619 HS PT + Toång soá + Quaän 2 877.695 16.450 882.738 16.400 881.996 16.200 890.279 16.256 Ñaøo taïo ngheà: Duy trì vaø phaùt trieån caùc moân hoïc ngaønh ngheà ñaøo taïo töøng böôùc ñaùp öùng nhu caàu cuûa ngöôøi daân treân ñòa baøn. Y teá: Trung taâm y teá tieáp nhaän ñieàu trò noäi truù, quy trình khaùm chöõa beänh taïo söï thuaän lôïi cho ngöôøi daân, caùc kyõ thuaät hieän ñaïi ñöôïc aùp duïng trong khaùm vaø ñieàu trò neân soá löôït khaùm chöõa beänh 6 thaùng ñaàu naêm ñaït 71.5% keá hoaïch naêm vaø taêng 15% so vôùi cuøng kyø. Lao ñoäng – Thöông binh vaø Xaõ hoäi: Thöïc hieän toát vaø chi traû kòp thôøi caùc khoaûn löông, phuï caáp, trôï caáp cho dieän chính saùch vaø xaõ hoäi. Vaên hoaù theå thao: Ngaøy caøng naâng cao vaø xaây döïng caùc khu thi ñaáu môùi. 3.2. Tình hình söû duïng ñaát ñai: 3.2.1. Tình hình chung: Trong 6 thaùng ñaàu naêm ñaõ thöïc hieän 79 coâng trình chuyeån tieáp, ghi voán vaø khôûi coâng xaây döïng môùi 94 coâng trình (phoøng choáng luït baõo, naâng caáp ñöøông giao thoâng vaø heä thoáng thoaùt nöôùc, tröôøng hoïc, nhaø treû, coâng vieân, truï sôû laøm vieäc cuûa caùc cô quan ban ngaønh quaän, phöôøng vaø khu phoá, aáp, …). So vôùi tröôùc ñaây, tieán ñoä thöïc hieän caùc döï aùn nhanh hôn tröôùc, coù chuù troïng, ñoân ñoác, nhaéc nhôû vaø phaân coâng caùn boä theo doõi töøng döï aùn ñeå kòp thôøi ñeà xuaát thaùo gôõ caùc vöôùng maéc trong thöïc hieän. Tuy nhieân, moät soá döï aùn, coâng trình vaãn coøn chaäm so vôùi tieán ñoä keá hoaïch, caùc coâng trình phaân caáp cho phöôøng thöïc hieän chuû yeáu laø coâng trình chuyeån tieáp, söõa chöõa nhoû. Veà tieán ñoä thöïc hieän caùc coâng trình kæ nieäm 10 naêm thaønh laäp quaän, ñeán nay ñaõ hoaøn thaønh döï aùn xaây döïng caûi taïo UBND phöôøng Thaûo Ñieàn, choáng ngaäp choáng doät truï sôû UBND phöôøng An Khaùnh, cung caáp nöôùc saïch cho nhaân daân toå 24 phöôøng An Phuù, ñang laäp thuû tuïc gaén ñoàng hoà toång cung caáp nöôùc saïch cho nhaân daân khu phoá 3, 5 phöôøng An Khaùnh, coâng trình caàu ñoø beán An Lôïi Ñoâng ñang nghieäm thu, caùc coâng trình coøn laïi caùc ngaønh vaø phöôøng ñang taäp trung thöïc hieän theo keá hoaïch ñeà ra. Coâng taùc boài thöôøng giaûi phoùng maët baèng: ñaõ hoaøn taát coâng taùc boài thöôøng vaø baøn giao maët baèng cho chuû ñaàu tö thöïc hieän döï aùn Ñaïi loä Ñoâng – Taây. Trong 6 thaùng 2006, ñaõ boài thöôøng cho 334 hoä vôùi soá tieàn 91.4 tyû ñoàng, chuû yeáu taïi döï aùn ñoâ thò môùi Thuû Thieâm, saân golf Raïch Chieác, khu daân cö 154 ha Bình Tröng Ñoâng – Caùt Laùi …. Döï aùn khu ñoâ thò môùi Thuû Thieâm: ñaõ ñöôïc UBND TP chuû tröông ñieàu chænh boå sung chính saùch boài thöôøng, hoã trôï thieät haïi, UBND quaän ñang toång hôïp hoaøn chænh chính saùch chung cho döï aùn vaø trieån khai toå chöùc thöïc hieän. Trong 6 thaùng ñaàu naêm, ñaõ chi boài thöôøng ñöôïc 234 hoà sô vôùi giaù trò 52.6 tyû ñoàng. Tính ñeán nay, ñaõ boài thöôøng ñaït 36% veà hoà sô nhaø ñaát treân toaøn döï aùn, caáp 1247 phieáu ñaêng kí caên hoä chung cö, 311 phieáu ñeàn ñaát cho caùc hoä daân ñaõ di dôøi vaø ñuû ñieàu kieän taùi ñònh cö. Ñaõ ñieàu tra khaûo saùt sô boä vaø laäp phöông aùn toång theå döï aùn Lieân tænh loä 25B giai ñoaïn 2, döï kieán coâng boá trong thaùng 6/2006. Ñaõ trình Hoäi ñoàng thaåm ñònh thaønh phoá phöông aùn chi tieát boài thöôøng, hoã trôï vaø taùi ñònh cö döï aùn ñöôøng Vaønh ñai phía Ñoâng. Caùc döï aùn khai thoâng tuyeán ñöôøng thuyû, xaây döïng caûng chuyeân duøng taïi KCN Caùt Laùi, khu daân cö soá 1 Thaïch Myõ Lôïi … ñang tieáp tuïc thöïc hieän. Taøi nguyeân moâi tröôøng: ñaõ phoái hôïp vôùi Trung taâm ñieàu tra quy hoaïch ñaát ñai Boä Taøi nguyeân Moâi tröôøng hoaøn taát coâng taùc laäp quy hoaïch söû duïng ñaát ñeán naêm 2010, ñònh höôùng ñeán naêm 2020 vaø keá hoaïch söû duïng ñaát 5 naêm (2006 - 2010), qua 3 laàn goùp yù chænh söûa boå sung, ñaõ trình sôû Taøi nguyeân Moâi tröôøng thaåm ñònh tröôùc khi trình HÑND quaän xem xeùt. Hoaøn thaønh coâng taùc thoáng keâ ñaát ñai naêm 2005. Ñoái vôùi hoà sô caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát coù taøi saûn gaén lieàn treân ñaát, tyû leä giaûi quyeát ñaït 79%, trong ñoù thuaän caáp 356 hoà sô, traû do khoâng ñuû ñieàu kieän 521 hoà sô. Nguyeân nhaân traû chuû yeáu do nhaø xaây döïng, chuyeån nhöôïng sau thôøi ñieåm duyeät quy hoaïch vaø khoâng phuø hôïp quy hoaïch, ñaát trong döï aùn chöa hoaøn chænh cô sôû haï taàng kó thuaät, chöa ñuû hoà sô phaùp lyù, nhaø xaây döïng sai pheùp, khoâng pheùp …. Tieáp nhaän 283 hoà sô xin cöùu xeùt, giaûi quyeát caáp 116 hoà sô traû 102 hoà sô tyû leä giaûi quyeát ñaït 77%. TÌNH HÌNH SÖÛ DUÏNG ÑAÁT (Nguoàn: Phoøng quaûn lyù ñoâ thò Quaän 2) Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 2005 Toång DTTN 4.974,23 4.974,24 4.974,23 4.974,23 5.017,56 I. Ñaát Noâng Laâm Ngö Ñaát troàng caây haøng naêm Ñaát LN vaø caây laâu haøng naêm Ñaát maët nöôùc nuoâi troàng thuyû saûn II. Ñaát daân cö 1. Ñaát daân cö ñoâ thò 2. Ñaát daân cö noâng thoân III. Ñaát chuyeân duøng 1. Ñaát giao thoâng 2. Ñaát quoác phoøng 3. Ñaát khu DL vaø TDTT 4. Ñaát CN-Kho baõi 5. Thuyû lôïi vaø giao thoâng noâng thoân 6. Ñaát nghóa trang, nghóa ñòa. 7. Ñaát coâng trình coâng coäng 8. Ñaát tröôøng hoïc 9. Ñaát beänh vieän, y teá. 10. Ñaát coâng trình xaây döïng khaùc. 11. Ñaát chuyeân duøng khaùc. IV. Ñaát khaùc 1. Ñaát baèng chöa söû duïng 2. Soâng suoái TN 3. Maët nöôùc chöa söû duïng 2.245,33 1.726,02 468,39 50,92 961,81 961,81 581,63 103,71 64,32 138,42 95,09 33,10 23,79 34,63 14,83 2,69 49,00 22,02 1.185,00 34,13 1.150,00 1,46 2.228,21 1.709,17 467,84 51,20 958,29 958,29 609,47 107,12 64,32 138,42 169,37 31,79 23,78 6,55 15,17 2,70 28,45 21,80 1.178,36 33,53 1.143,00 1.462,00 2.222,57 1.694,02 478,13 50,41 964,62 964,62 616,33 107,52 64,32 138,42 169,37 31,79 23,66 9,60 18,17 3,23 28,45 21,80 1.170,71 33,53 1,46 1.135,73 2.222,57 1.694,02 478,13 50,41 964,62 964,62 616,33 107,52 64,32 138,42 169,37 31,79 23,66 9,60 18,17 3,23 28,45 21,80 1.170,71 33,53 1,46 1.135,73 1.616,70 1.295,57 182,80 138,33 1.402,77 1.402,77 931,06 107,52 90,05 138,42 167,37 16,79 19,10 9,60 18,17 3,23 28,22 353,99 1.067,03 0,73 1.066,30 Baûng 11: Tình hình söû duïng ñaát quaän 2 3.2.2. Coâng taùc quaûn lyù nhaø ñaát: Veà quy hoaïch: Sau khi coù yù kieán thaåm ñònh cuûa Sôû Quy hoaïch Kieán truùc, UBND quaän ñaõ pheâ duyeät quy hoaïch söû duïng ñaát tyû leä 1/2000 cho 3 khu daân cö goàm: Khu daân cö phöôøng Bình Tröng Ñoâng (174.12 ha). Khu daân cö phöôøng Thaûo Ñieàn (khu 1 – 115.93 ha). Khu daân cö An Phuù (khu 3 – 95.58 ha). Ñaõ tieán haønh coâng boá coâng khai quy hoaïch vaø hoaøn taát coâng taùc caém moác giôùi thöïc ñòa vaø baøn giao moác giôùi cho phöôøng quaûn lyù. Hieän coøn 9 khu vöïc ñang ñöôïc tö vaán nghieân cöùu thöïc hieän, veà cô baûn ñaõ toå chöùc laáy yù kieán nhaân daân taïi caùc phöôøng vaø baùo caùo laàn 2 taïi UBND quaän. Hieän ñaõ trình Sôû QHKT thaåm ñònh, goàm caùc khu daân cö phöôøng An Phuù (36 ha), phöôøng Bình Tröng Taây (117.7 ha), khu xöû lyù nöôùc thaûi (59.15 ha), phöôøng Caùt Laùi (70.27 ha), Bình An (139.4 ha), Bình Tröng Taây – Thaïch Myõ Lôïi (133.3 ha), An Bình (40.2 ha), Thaûo Ñieàn (khu 2 – 130 ha) vaø Thaïch Myõ Lôïi (14.8 ha). Hoaøn thaønh vieäc nghieân cöùu sô boä ñieàu chænh quy hoaïch chi tieát 1/2000 khu vöïc phaùt trieån nhaø cao taàng. Hoaøn taát vieäc nghieân cöùu, ñieàu chænh boå sung caùc noäi dung quy hoaïch khu daân cö Thaûo Ñieàn (khu 2) vaø An Bình theo yeâu caàu cuûa Sôû Quy hoaïch Kieán truùc. Ñoái vôùi khu ñoâ thò môùi Thuû Thieâm: Quaän ñaõ toå chöùc coâng boá caùc quyeát ñònh cuûa UBND TP veà “Pheâ duyeät ñieàu chænh quy hoaïch chung xaây döïng khu trung taâm ñoâ thò môùi Thuû Thieâm tyû leä 1/5000” vaø ”Duyeät quy hoaïch chi tieát khu trung taâm ñoâ thò môùi Thuû Thieâm tyû leä 1/2000”. Ñaõ laép ñaët 2 pano coâng boá quy hoaïch, ñang tieán haønh khaûo saùt choïn vò trí nhaø tröng baøy quy hoaïch khu ñoâ thò môùi Thuû Thieâm, döï kieán hoaøn thaønh trong quyù III/2006. Ngoaøi ra, quaän ñang phoái hôïp vaø ñeà nghò Vieän quy hoaïch xaây döïng thaønh phoá vaø Ban Quaûn lyù döï aùn khu ñoâ thò môùi Thuû Thieâm sôùm quy hoaïch chænh trang khu vöïc 80 ha gaén vôùi khu trung taâm ñoâ thò môùi ñeå coâng boá ra daân. 3.2.3. Coâng taùc quaûn lyù quy hoaïch: Caên cöù vaøo Quyeát ñònh soá 123/1998/QÑ-TTg cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc ñieàu chænh quy hoaïch chung Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeán naêm 2020. Caên cöù vaøo Quyeát ñònh soá 6577/QÑ-UB-QLÑT cuûa UBND Thaønh phoá veà quy hoaïch chung Quaän 2 ñeán naêm 2020. Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam vaø Tp. HCM, quaän 2 coù vò trí quan troïng, seõ laø trung taâm môùi cuûa Thaønh phoá sau naøy, ñoái dieän khu Trung taâm cuõ qua soâng Saøi Goøn, laø ñaàu moái giao thoâng veà ñöôøng boä, ñöôøng xe löûa, ñöôøng thuyû noái lieàn Thaønh phoá vôùi caùc tænh Ñoàng Nai, Bình Döông, Baø Ròa Vuõng Taøu. Vì vaäy quaän 2 ñöôïc söï quan taâm chæ ñaïo vaø ñaàu tö cuûa Thaønh phoá vaø Trung öông, nhöõng döï aùn lôùn veà haï taàng kyõ thuaät ñaõ vaø seõ thöïc hieän, seõ kích thích vaø thu huùt maïnh ñaàu tö cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá trong vaø ngoaøi nöôùc vaøo ñòa baøn quaän. Quaän 2 coù tieàm naêng veà quyõ ñaát xaây döïng, maät ñoä daân soá coøn thöa thôùt, ñöôïc bao quanh bôûi caùc soâng raïch lôùn, moâi tröôøng coøn hoang sô neân ñaõ nhaân leân lôïi theá veà vò trí kinh teá cuûa quaän 2. 3.2.4. Coâng taùc quaûn lyù traät töï ñoâ thò: Saùu thaùng ñaàu naêm 2006 quaän thöôøng xuyeân toå chöùc kieåm tra vieäc thi coâng xaây döïng taïi caùc döï aùn vaø hoä daân treân ñòa baøn, ngaên chaën kòp thôøi caùc tröôøng hôïp vi phaïm. Chuû yeáu laø xaây döïng, söûa chöõa sai pheùp, söû duïng ñaát khoâng ñuùng muïc ñích vaø vi phaïm quy hoaïch (taäp trung ôû caùc phöôøng An Phuù, Bình Tröng Ñoâng, Thaûo Ñieàn, Bình An vaø Bình Tröng Taây) ñaõ ñình chæ thi coâng 8 tröôøng hôïp. Soá vuï cöôõng cheá thaùo dôõ coâng trình xaây döïng traùi pheùp giaûm 40% so cuøng kyø (9/15 vuï). Soá tröôøng hôïp thuoäc thaåm quyeàn Chuû tòch UBND 11 phöôøng xöû lyù giaûm 44.2% so cuøng kyø (169/303 tröôøng hôïp). Buoäc thaùo dôõ trong thôøi haïn 10 ngaøy vaø khoâi phuïc hieän traïng ban ñaàu 113 tröôøng hôïp. Tieáp nhaän 177 hoà sô xin pheùp toàn taïi coâng trình vi phaïm theo Quyeát ñònh 207 cuûa UBND TP, ñaõ giaûi quyeát 51.4% soá löôïng hoà sô. Trong ñoù ñieàu chænh quyeát ñònh 51 hoà sô, quyeát ñònh xöû phaït 40 hoà sô. Nhaän xeùt ñaùnh giaù: Coâng taùc troïng ñieåm veà quaûn lyù ñaát ñai, traät töï ñoâ thò ñaõ ñöôïc laäp keá hoaïch trieån khai thöïc hieän theo töøng ñôït, quyù ñaõ cô baûn ñaûm baûo ñöôïc coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc treân ñòa baøn quaän 2. Coâng taùc kieåm tra quaûn lyù xaây döïng ñaõ toå chöùc chaët cheõ hôn, sôùm phaùt hieän vaø xöû lyù kòp thôøi haàu heát caùc tröôøng hôïp phaùt sinh vi phaïm xaây döïng. Tuy nhieân vaãn coøn nhieàu tröôøng hôïp vi phaïm xaây döïng, laán chieám treân ñòa baøn khoâng ñöôïc phaùt hieän xöû lyù kòp thôøi ñeå xöû lyù. Coâng taùc quaûn lyù caùc döï aùn ñaàu tö ñöôïc thöôøng xuyeân theo doõi kieåm tra xöû lyù vaø phaûn aùnh kòp thôøi caùc yù kieán phaûn aùnh cuûa ngöôøi daân ñeán ñôn vò chuû ñaàu tö ñoân ñoác giaûi quyeát (nhö ngaäp luït, ngheït coáng, ñöôøng xaù hö hoûng …). Giaûi quyeát hoà sô haønh chaùnh coâng ñaûm baûo theo thôøi gian quy trình ñaõ coâng boá nieâm yeát coâng khai, caùc tröôøng hôïp khoâng thuoäc thaåm quyeàn giaûi quyeát, boä phaän tieáp nhaän hoà sô coù höôùng daãn cuï theå cho ngöôøi daân lieân heä caùc cô quan coù thaåm quyeàn giaûi quyeát …. Toùm laïi, tình hình söû duïng ñaát ñoâ thò ôû Quaän 2 coù nhieàu bieán ñoäng lôùn nhöng UBND quaän ñaõ coù nhöõng bieän phaùp kòp thôøi ñeå khaéc phuïc vaø ñang treân ñaø phaùt trieån moät caùch hieäu quaû nhaát. Chöông4: COÂNG NGHEÄ TÍCH HÔÏP Vieãn Thaùm VAØ GIS. TAÏO BAÛN ÑOÀ HIEÄN TRAÏNG SÖÛ DUÏNG ÑAÁT 4.1 Coâng ngheä tích hôïp VT vaø GIS: 4.1.1. Giới thiệu: Vieãn thaùm laø moät trong nhöõng coâng ngheä thu thaäp döõ lieäu khaù quan troïng vaø hieäu quaû nhaát cho vieäc caäp nhaät vaø xaây döïng cô sôû döõ lieäu GIS. Ñeå coù moät quy trình thích hôïp trong vieäc xöû lyù hieäu quaû caû 2 nguoàn döõ lieäu nhaän ñöôïc töø coâng ngheä vieãn thaùm vaø GIS, vì vaäy vieäc tích hôïp laø caàn thieát. Moâ hình phoái hôïp döõ lieäu cuõng nhö caùc chöùc naêng saün coù cuûa 2 coâng ngheä ñeå khai thaùc toái ña vieäc cung caáp thoâng tin phuïc vuï coâng taùc laäp keá hoaïch, chính saùch vaø chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Nhieàu nghieân cöùu cho thaáy raèng töø 75% – 90% thoâng tin gaén keát vôùi vò trí khoâng gian ñöôïc söû duïng moãi ngaøy bôûi haàu heát caùc cô quan. Neáu caùc thoâng tin ñòa lyù naøy ñaûm baûo ñaày ñuû, chính xaùc vaø ñöôïc caäp nhaät thöôøng xuyeân seõ cho pheùp tieát kieäm ñaùng keå kinh phí vaø thôøi gian cung caáp caùc thoâng tin caàn thieát trong vieäc thöïc thi caùc keá hoaïch phaùt trieån KT _ XH. 4.1.2. Söï töông thích giöõa döõ lieäu Vieãn thaùm vaø GIS: Döõ lieäu VT ñöôïc xöû lyù vaø löu tröõ döôùi daïng caáu truùc raster: Hai moâ hình döõ lieäu vector vaø raster thöôøng ñöôïc söû duïng trong GIS ñeå löu tröõ döõ lieäu khoâng gian, do ñoù vieäc tích hôïp döõ lieäu VT vaø GIS raát deã daøng thöïc hieän. AÛnh VT chuyeån ñoåi deã daøng vaøo loaïi döõ lieäu GIS mong muoán: Vôùi coâng ngheä hieän nay, caùc phaàn meàm GIS ñeàu coù module chuyeån ñoåi moâ hình döõ lieäu töø vector sang raster vaø töø raster sang vector baûo ñaûm tính chính xaùc vaø khoâng maát maùt thoâng tin. Ngoaøi ra, chöùc naêng choàng gheùp caùc lôùp döõ lieäu cho pheùp tích hôïp vaø hieån thò ñoàng thôøi caû 2 vector vaø raster, ñieàu naøy cho pheùp caäp nhaät nhanh caùc lôùp döõ lieäu veà giao thoâng, thuyû heä, thöïc phuû trong döõ lieäu neàn cuõng nhö caùc lôùp döõ lieäu chuyeân ñeà cuûa GIS (hieän traïng söû duïng ñaát, bieán ñoåi ñöôøng bôø doïc soâng, …) ôû nhieàu tyû leä khaùc nhau vaø caáp ñoä caäp nhaät khaùc nhau. Döõ lieäu VT vaø nguoàn döõ lieäu GIS coù cuøng toaï ñoä tham chieáu: Söï töông ñoàng giöõa kyõ thuaät xöû lyù aûnh VT vaø GIS ñoù laø trong thöïc teá caû 2 kyõ thuaät naøy ñeàu xöû lyù döõ lieäu khoâng gian vaø coù theå thaønh laäp baûn ñoà soá. Ñieàu naøy cho thaáy yeâu caàu döõ lieäu treân cuøng khu vöïc seõ coù cuøng toaï ñoä tham chieáu, neân veà khía caïnh cô sôû toaùn hoïc döõ lieäu töông öùng cuûa 2 coâng ngheä seõ tham chieáu cuøng moät heä toaï ñoä vaø ñoä cao thoáng nhaát. Do ñoù, tính hieäu quaû trong vaän haønh, phaân tích vaø hieån thò döõ lieäu seõ ñöôïc naâng cao ñaùng keå cho ngöôøi söû duïng, ñoàng thôøi baûo ñaûm tính thoáng nhaát cuûa döõ lieäu. Döõ lieäu tích hôïp taïo thuaän lôïi trong xaây döïng vaø caäp nhaät döõ lieäu: Coâng ngheä VT cho pheùp thaønh laäp baûn ñoà töï ñoäng treân moät phaïm vi roäng lôùn vaø caäp nhaät nhanh döõ lieäu. Caùc thoâng tin chuyeân ñeà taïo ra ôû daïng soá töø coâng ngheä VT deã daøng ñöôïc toå chöùc thaønh caùc lôùp thoâng tin hôïp lyù cho vieäc löu tröõ, quaûn lyù, phaân tích vaø hieån thò trong moâi tröôøng GIS. Ngöôïc laïi, nguoàn döõ lieäu saün coù trong GIS luoân ñöôïc caäp nhaät ñeå ñaûm baûo tính hieän thôøi nhaèm phaûn aùnh chính xaùc theá giôùi thöïc seõ laø nguoàn thoâng tin boå trôï raát toát cho vieäc naén chænh hình hoïc, taïo döõ lieäu maãu, phaân loaïi vaø ñaùnh giaù chaát löôïng sau khi xöû lyù aûnh. Do ñoù, giaûi phaùp xöû lyù tích hôïp döõ lieäu VT vaø GIS laø phoái hôïp öu theá cuûa 2 coâng ngheä trong vieäc thu thaäp, löu tröõ, phaân tích vaø xöû lyù döõ lieäu ñòa lyù ñeå naâng cao hieäu naêng trong vieäc xaây döïng vaø caäp nhaät döõ lieäu khoâng gian. Ngöôøi söû duïng coù theå chuyeån ñoåi qua laïi giöõa 2 ñònh daïng vector vaø raster hoaëc phoái hôïp chuùng treân cuøng khu vöïc ñeå thaønh laäp caùc loaïi baûn ñoà chuyeân ñeà. 4.1.3. Söï caàn thieát tích hôïp giöõa VT vaø GIS: Tích hôïp VT vaø GIS nhaèm taïo ra coâng ngheä hieäu quaû keát hôïp chieán löôïc xöû lyù aûnh cuõng nhö doøng luaân chuyeån thoâng tin vaø chuyeån ñoåi döõ lieäu trong quaù trình xöû lyù vaø giaûi ñoaùn aûnh, ñeå taïo ra döõ lieäu ñòa lyù caàn thieát cho GIS ñaùp öùng nhu caàu ña daïng trong coâng taùc quaûn lyù taøi nguyeân thieân nhieân vaø giaùm saùt moâi tröôøng, …. Töø quan ñieåm cuûa caùc chuyeân gia GIS, coâng ngheä VT laø moät trong nhöõng coâng cuï thu thaäp döõ lieäu khoâng gian quan troïng vaø hieäu quaû nhaát. Söï tích hôïp döõ lieäu VT vaøo GIS döïa treân döõ lieäu raster raát khaû thi vì caáu truùc döõ lieäu gioáng nhau, hôn nöõa coù söï töông ñoàng giöõa kyõ thuaät xöû lyù aûnh VT vaø GIS ñoù laø trong thöïc teá caû 2 kyõ thuaät naøy ñeàu xöû lyù döõ lieäu khoâng gian vaø coù theå thaønh laäp baûn ñoà soá, ñaëc bieät laø coù cuøng moät soá thuaät toaùn xöû lyù döõ lieäu khoâng gian soá. Khi aûnh veä tinh ñaõ ñöôïc xöû lyù vaø cung caáp döôùi daïng töông thích vôùi GIS, nhöõng chöùc naêng phaân tích cuûa GIS coù theå aùp daïng hieäu quaû ñoái vôùi döõ lieäu VT. Do ñoù, coâng ngheä tích hôïp VT vaø GIS khoâng chæ söû duïng aûnh VT phoái hôïp vôùi döõ lieäu vector cuûa GIS (ranh giôùi, toaï ñoä, ñoä cao, …), phoái hôïp caùc chöùc naêng saün coù cuûa 2 coâng ngheä maø coøn coù theå khai thaùc toái ña döõ lieäu thuoäc tính nhaèm ñaït hieäu quaû cao nhaát trong vieäc cung caáp thoâng tin ñaùp öùng nhanh caùc nhu caàu trong quy hoaïch, quaûn lyù taøi nguyeân thieân nhieân, giaùm saùt MT, theo doõi bieán ñoäng söû duïng ñaát vaø thaønh laäp baûn ñoà chuyeân ñeà, … nhö: Thaønh laäp baûn ñoà hieän traïng söû duïng ñaát phuïc vuï kieåm keâ ñaát ñai haøng naêm vaø ñònh kyø. Thaønh laäp caùc baûn ñoà veà hieän traïng röøng, maïng löôùi thuyû vaên, lôùp phuû maët ñaát, caùc baûn ñoà toång hôïp veà taøi nguyeân thieân nhieân vaø hieän traïng moâi tröôøng. Hoã trôï coâng taùc ñieàu tra taøi nguyeân khoaùng saûn. Thaønh laäp caùc baûn ñoà ñoäng thaùi nhö baûn ñoà bieán ñoäng ñöôøng bôø bieån, bôø soâng, bieán ñoäng röøng – lôùp phuû thöïc vaät. Nghieân cöùu luõ luït, söï coá traøn daàu. …. Nhìn chung, vieäc söû duïng coâng ngheä tích hôïp döõ lieäu VT vaø GIS cho pheùp taïo neân moät giaûi phaùp caäp nhaät, xaây döïng döõ lieäu vaø phaân tích bieán ñoäng hieäu quaû vaø ñoùng vai troø khaù quan troïng cho vieäc hoã trôï ra quyeát ñònh nhanh, treân phaïm vi roäng vôùi giaù thaønh reû nhaát so vôùi bieän phaùp truyeàn thoáng. Khaùc vôùi caùc heä thoáng veõ baûn ñoà töï ñoäng vaø heä quaûn trò cô sôû döõ lieäu (CSDL), moät trong caùc chöùc naêng ñaëc bieät cuûa GIS laø chöùc naêng phaân tích, tích hôïp caùc thoâng tin khoâng gian theo moät yù töôûng chuyeân moân nhaèm nhaän bieát caùc thöïc theå hoaëc caùc quaù trình bieán ñoåi cuûa theá giôùi thöïc. Thoâng thöôøng, yù töôûng chuyeân moân naøy ñöôïc theå hieän thoâng qua moät moâ hình moâ phoûng caùc thöïc theå, caùc quaù trình dieãn ra trong theá giôùi thöïc. Do ñoù, GIS coøn laø phöông tieän ñeå thöïc hieän tö duy ñòa lyù vaø trôï giuùp laäp quyeát ñònh. Ñeå laøm ñöôïc nhö vaäy, GIS phaûi söû duïng caùc döõ lieäu ñaõ ñöôïc ñoàng nhaát hoaù veà maët hình hoïc thoâng qua khaâu ñaêng kyù toaï ñoä baèng caùc chöùc naêng cuûa GIS hoaëc thoâng qua naén chænh hình hoïc caùc tö lieäu aûnh veä tinh. Caùc heä thoáng GIS coøn cho ta khaû naêng chuyeån ñoåi qua laïi giöõa 2 ñònh daïng vector hoaëc raster hoaëc phoái hôïp chuùng treân cuøng khu vöïc ñeå thaønh laäp caùc loaïi baûn ñoà chuyeân ñeà, hoaëc chuyeån ñoåi döõ lieäu ñöôïc nhaäp töø caùc löôùi chieáu hình hoïc khaùc nhau veà cuøng moät löôùi chieáu mong muoán. Vôùi chöùc naêng tích hôïp, GIS thöïc hieän vieäc choàng gheùp nhöõng lôùp thoâng tin khaùc nhau thoâng qua vieäc söû duïng nhieàu nguoàn döõ lieäu ña daïng ñöôïc xaây döïng treân moät heä tham chieáu thoáng nhaát. Töø ñoù GIS giuùp cho ta phaân tích, ñaùnh giaù ñònh löôïng töông quan giöõa caùc yeáu toá tham gia, cuõng nhö GIS cho pheùp chieát xuaát nhöõng lôùp thoâng tin khaùc nhau ñeå laøm vieäc rieâng vôùi chuùng, ñoàng thôøi cho pheùp tìm kieám, xöû lyù vaø cho ra nhöõng moái quan heä giöõa nhöõng lôùp chuyeân ñeà khaùc nhau. 4.2 Taïo baûn ñoà hieän traïng söû duïng ñaát: Baûn ñoà hieän traïng söû duïng ñaát thöôøng ñöôïc xaây döïng cho muïc ñích kieåm keâ vaø ñaùnh giaù hieän traïng cuûa khu vöïc. Thaønh laäp baûn ñoà hieän traïng söû duïng ñaát coù theå xem nhö laø xaây döïng taám göông phaûn chieáu hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi leân taøi nguyeân ñaát ñai. Caùc loaïi hình söû duïng ñaát hieän taïi laø keát quaû cuûa quaù trình söû duïng vaø choïn loïc ñaõ ñöôïc con ngöôøi chaáp nhaän, nghóa laø caùc loaïi hình naøy ñaõ ñaùp öùng ñöôïc vôùi ñaëc tröng töï nhieân trong khu vöïc, ñaõ ñöôïc chaáp nhaän veà maët xaõ hoäi vaø ñaõ coù hieäu quaû ñoái vôùi ngöôøi söû duïng. Nhöng trong thöïc teá thöôøng coù hai chieàu höôùng xaûy ra trong söû duïng ñaát: Laøm cho taøi nguyeân ñaát ngaøy caøng phong phuù, ñaát ñai ngaøy caøng phì nhieâu, hieäu quaû saûn xuaát ngaøy caøng cao. Laøm cho taøi nguyeân ñaát ngaøy caøng caïn kieät, thoaùi hoùa. Do ñoù hieän traïng söû duïng ñaát laø taøi lieäu khoâng theå thieáu trong vieäc ñaùnh giaù ñaát ñai theo quan ñieåm sinh thaùi vaø phaùt trieån beàn vöõng. AÛnh vieãn thaùm ña thôøi gian cho pheùp theo doõi dieãn bieán söû duïng ñaát (deã daøng bieát dieän tích taêng giaûm ra sao), ñaùnh giaù xu theá phaùt trieån coù thích hôïp hay khoâng treân ñieàu kieän ñaát ñai taïi ñoù. 4.2.1 Quy trình thaønh laäp: Aûnh sau khi giaûi ñoaùn theå hieän söï phaân boá cuûa ñoái töôïng theo khoâng gian vaø thôøi gian, do ñoù keát quaû xöû lyù moät aûnh vieãn thaùm seõ chæ cho ra hieän traïng lôùp phuû thôøi ñieåm chuïp. Ñeå boå sung thoâng tin caàn thieát cho xöû lyù aûnh vieãn thaùm, GIS cung caáp döõ lieäu saün coù lieân quan ñeán hieåu bieát thöïc ñòa cuûa khu vöïc nghieân cöùu coù nhöõng loaïi söû duïng ñaát cuï theå naøo; nhöõng baûn ñoà ñaõ thaønh laäp, … laø cô sôû toát ñeå tham khaûo. Vieäc tích hôïp thoâng tin töø caùc keát quaû phaân loaïi cuûa aûnh veä tinh cuõng nhö hieåu bieát ñaày ñuû veà khu vöïc seõ cho pheùp thaønh laäp nhanh vaø chính xaùc baûn ñoà hieän traïng söû duïng ñaát. Beân caïnh ñoù, baûn ñoà hieän traïng söû duïng ñaát (naêm cuõ) ñaõ coù cuõng laø nguoàn tham khaûo toát cho vieäc laáy maãu, ñaùnh giaù keát quaû phaân loaïi, phaân tích bieán ñoäng …. 4.2.2. Quy trình caäp nhaät: Caäp nhaät döõ lieäu khoâng gian cuûa GIS döïa vaøo aûnh vieãn thaùm laø coâng ngheä raát hieäu quaû trong vieäc caäp nhaät caùc lôùp döõ lieäu neàn vaø chuyeân ñeà. Vieäc ñaàu tieân laø xaùc ñònh yeâu caàu loaïi döõ lieäu caàn caäp nhaät sau ñoù loaïi boû bieán daïng hình hoïc phaùt sinh trong quaù trình thu nhaän aûnh vaø chuyeån caùc aûnh veä tinh veà cuøng moät heä thoáng löôùi chieáu tröôùc khi tieán haønh caùc coâng taùc giaûi ñoaùn vaø caäp nhaät thoâng tin. Ñieàu caàn thieát nhaát phaûi thöïc hieän trong quy trình naøy laø vieäc ñaêng kyù theo toïa ñoä löôùi chieáu cuûa baûn ñoà. Sai soá trong vieäc ñaêng kyù toïa ñoä aûnh höôûng ñeán sai soá trong quaù trình caäp nhaät thoâng tin töø aûnh. Ñeå haïn cheá sai soá naøy, vieäc löïa choïn soá löôïng ñieåm khoáng cheá, maät ñoä phaân boá ñieåm vaø sai soá trung bình cuûa caùc ñieåm khoáng cheá phaûi nhoû hôn hoaëc baèng haïn sai cho pheùp (tuøy thuoäc vaøo ñoä chính xaùc yeâu caàu). Tröôùc khi tieán haønh choàng lôùp caàn taêng cöôøng chaát löôïng aûnh ñeå caùc ñoái töôïng ñöôïc theå hieän treân aûnh roõ raøng phuø hôïp vôùi chuyeân ñeà hoaëc yeâu caàu caäp nhaät. 4.3. Quy trình xöû lyù vaø phaân tích aûnh veä tinh: Döõ lieäu vieãn thaùm thu nhaän töø veä tinh hay taøu vuõ truï hoaëc maùy bay baèng caùc boä caûm khaùc nhau theo loaïi quang hoïc hay radar noùi chung ñeàu coù nhöõng sai soùt nhaát ñònh trong quaù trình thu nhaän. Caùc sai soùt naøy coù nguoàn goác töø thieát bò (con ngöôøi) do haïn cheá veà kyõ thuaät, coù nguoàn goác töø töï nhieân maø keát quaû laø caùc tín hieäu thu nhaän ñöôïc sau khi chuyeån ñoåi thaønh hình aûnh ñeå ngöôøi söû duïng coù theå nhaän bieát ñöôïc caùc hình aûnh, ñoái töôïng vöøa môùi thu nhaän ñöôïc coøn coù nhieàu bieán daïng chöa phaû._.