Triển vọng và giải pháp thúc đẩy xuất khẩu phần mềm mang thương hiệu Việt Nam

Môc lôc Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng 1: Sù cÇn thiÕt ph¶i g¾n th­¬ng hiÖu cho phÇn mÒm ViÖt Nam 3 I. C«ng nghÖ phÇn mÒm thÕ giíi 3 1. Kh¸i niÖm phÇn mÒm vµ lîi Ých phÇn mÒm 3 1.1. Kh¸i niÖm phÇn mÒm vµ ®Æc ®iÓm phÇn mÒm 3 1.2. Lîi Ých phÇn mÒm 9 2. Toµn c¶nh c«ng nghÖ phÇn mÒm thÕ giíi. 13 II. Sù cÇn thiÕt ph¶i g¾n th­¬ng hiÖu cho phÇn mÒm ViÖt Nam 17 1. Kh¸i niÖm th­¬ng hiÖu. 17 1.1. Th­¬ng hiÖu lµ g×? 17 1.2. T¹i sao ph¶i cã th­¬ng hiÖu. 18 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i g¾n th­¬ng hiÖu ViÖt Nam cho phÇn mÒm ViÖt Nam. 20 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam 22 I. M«i tr­êng thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm 22 1. ChÝnh s¸ch nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm. 22 2. Nguån lùc con ng­êi. 26 3. C¬ së h¹ tÇng, kü thuËt cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm ë ViÖt Nam. 29 4. Dung l­îng thÞ tr­êng. 32 II. thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm ViÖt Nam 33 1. Thùc chÊt cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm hiÖn nay. 33 2. ThÞ tr­êng phÇn mÒm, doanh nghiÖp phÇn mÒm 36 2.1. ThÞ tr­êng phÇn mÒm 36 2.2. Doanh nghiÖp phÇn mÒm. 41 III. Khã kh¨n vµ tån t¹i trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm ViÖt Nam 46 1. Khã kh¨n vÒ t×m ®Çu ra cho phÇn mÒm xuÊt khÈu. 46 2. Khã kh¨n trong qu¶n lý chÊt l­îng phÇn mÒm ViÖt Nam: 49 3. Khã kh¨n vÒ mÆt qu¶n lý nhµ n­íc. 51 4. Khã kh¨n trong vÊn ®Ò vi ph¹m b¶n quyÒn. 51 5. Khã kh¨n vÒ nh©n lùc. 54 6. Khã kh¨n vÒ c¬ së h¹ tÇng. 55 Ch­¬ng III: TriÓn väng vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam 56 I. TriÓn väng xuÊt khÈu phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam 56 1. Xu h­íng trªn thÕ giíi. 58 2. TriÓn väng cña ViÖt Nam trong xuÊt khÈu phÇn mÒm. 58 II. Gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam. 60 Nhãm gi¶i ph¸p tÇm vi m«. 1. N©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. 60 1.1. ChÝnh s¸ch vÒ nguån lùc con ng­êi trong lÜnh vùc phÇn mÒm. 60 1.2 Hîp t¸c quèc tÕ trong c«ng nghiÖp phÇn mÒm 62 1.3. T¹o dùng c¬ së h¹ tÇng tèt cho s¶n xuÊt phÇn mÒm . 62 1.4. Qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm theo quy tr×nh quèc tÕ. 64 2. §Èy m¹nh xuÊt khÈu phÇn mÒm th­¬ng hiÖu ViÖt Nam. 66 2.1. G¾n víi th­¬ng hiÖu ViÖt Nam cho phÇn mÒm ViÖt Nam 66 2.2. Qu¶ng b¸, giíi thiÖu phÇn mÒm ViÖt Nam víi thÞ tr­êng thÕ giíi t×m ®Çu ra cho phÇn mÒm xuÊt khÈu. 68 Nhãm gi¶i ph¸p mang tÇm vÜ m« 1. Hç trî vÒ mÆt s¶n xuÊt. 70 1.1. ChÝnh phñ cÇn ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cho CNTT nãi chung vµ ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm nãi riªng .70 1.2. Nhµ n­íc cÇn hç trî ®µo t¹o ®¶m b¶o nguån lùc cho c«ng nghiÖp phÇn mÒm th­êng xuyªn c¶ sè l­îng, tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng ngo¹i ng÷. 71 1.3. Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî vÒ thuÕ vµ c¸c ­u ®·i kh¸c ®èi víi c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm míi ho¹t ®éng. 72 2. Gi¶i ph¸p vÒ th­¬ng hiÖu vµ b¶o vÖ b¶n quyÒn. 73 2.1. Nhµ n­íc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ®¨ng ký th­¬ng hiÖu b¶o hé b¶n quyÒn cña c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm. 73 2.2. ChÝnh phñ cÇn b¶o hé quyÒn lîi cho doanh nghiÖp ®· ®¨ng ký th­¬ng hiÖu, b¶o vÖ s¶n phÈm ®· ®¨ng ký th­¬ng hiÖu. 73 3. Hç trî cña chÝnh phñ trong xuÊt khÈu phÇn mÒm. 73 3.1. ChÝnh phñ cÇn ph¶i x©y dùng c¸c quü tµi chÝnh hç trî cho xuÊt khÈu phÇn mÒm. 73 3.2. ChÝnh phñ ph¶i ®øng ra tæ chøc c¸c ho¹t ®éng khuÕch tr­¬ng xuÊt khÈu kho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. 74 KÕt luËn 76 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 78 Lêi më ®Çu Mçi mét cuéc c¸ch m¹ng ®Òu cã mét ý nghÜa sèng cßn víi sù ph¸t triÓn cña mét quèc gia, chØ cÇn bá qua mét cuéc c¸ch m¹ng nh­ cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp th«i lµ quèc gia ®ã m·i m·i bÞ tôt hËu. ViÖt Nam chóng ta nÕu kh«ng kÞp thêi b­íc vµo cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghÖ th«ng tin ®ang mçi ngµy mét diÔn ra s©u réng trªn thÕ giíi, th× m·i m·i chóng ta kh«ng tho¸t khái nghÌo nµn vµ l¹c hËu. MÆc dï n­íc ta cßn ë tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp vÒ kinh tÕ vµ c«ng nghÖ song víi truyÒn thèng hiÕu häc vµ bÒ dµy lÞch sö v¨n ho¸, ViÖt Nam cã tû lÖ häc vÊn cao, cã tiÒm n¨ng trÝ tuÖ lín, cã c¬ héi ¸p dông chiÕn l­îc ®i t¾t ®ãn ®Çu ®Ó ®­a ®Êt n­íc tho¸t khái nghÌo ®ãi, trë thµnh mét quèc gia giµu m¹nh trong thÕ kû 21, thÕ kû cña kinh tÕ trÝ thøc. Trong kinh tÕ trÝ thøc, c«ng nghÖ th«ng tin (CNTT) vµ c«ng nghÖ phÇn mÒm (CNPM) gi÷ vai trß rÊt quan träng. ViÖc ph¸t triÓn vµ øng dông c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm trong ho¹t ®éng kinh tÕ còng nh­ trong qu¶n lý x· héi t¹o ra nh÷ng b­íc ®ét ph¸ vÒ n¨ng suÊt, chÊt l­îng, hiÖu qu¶ lao ®éng cña con ng­êi. MÆc dï chóng ta míi tiÕp cËn CNTT, tham gia s¶n xuÊt phÇn mÒm ch­a l©u, nh­ng c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm do c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam s¶n xuÊt ®· ®­îc mét sè n­íc c«ng nghiÖp tiªn tiÕn chÊp nhËn, nhËp mua vµ sö dông. §¶ng vµ chÝnh phñ ®Æt niÒm tin vµo chÝ tuÖ ViÖt Nam, vµo kh¶ n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm.(1) NhËn thÊy tÇm quan träng cña CNPM trong xu thÕ míi, em ®· chän ®Ò tµi "TriÓn väng vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam" cho kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. 1)- TrÝch th­ Thñ t­íng Phan V¨n Kh¶i göi §¹i héi thµnh lËp HiÖp Héi doanh nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam  Môc ®Ých cña kho¸ luËn lµ kh¸i qu¸t vÒ phÇn mÒm vµ th­¬ng hiÖu, giíi thiÖu toµn c¶nh phÇn mÒm thÕ giíi, liªn hÖ t×nh h×nh c«ng nghÖ phÇn mÒm ViÖt Nam: thµnh tùu vµ nh÷ng khã kh¨n trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam ®Ó tõ ®ã thÊy ®­îc triÓn väng cña ViÖt Nam trong viÖc xuÊt khÈu phÇn mÒm ra thÞ tr­êng thÕ giíi. Môc ®Ých cña kho¸ luËn cßn lµ ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam. B»ng c¸c ph­¬ng ph¸p nh­ thèng kª, ph©n tÝch, tæng hîp dù b¸o Ng­êi viÕt ®· tr×nh bµy kho¸ luËn cña m×nh trong ba ch­¬ng, cô thÓ tªn ch­¬ng cña c¸c nh­ sau: Ch­¬ng 1: Sù cÇn thiÕt ph¶i g¾n th­¬ng hiÖu cho phÇn mÒm ViÖt Nam. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam. Ch­¬ng 3: TriÓn väng vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam. Do h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc, thêi gian vµ tµi liÖu tham kh¶o, kho¸ luËn kh«ng tr¸nh khái khiÕm quyÕt, rÊt mong nhËn ®­îc ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña c¸c thÇy c«, sù ®ãng gãp gióp ®ì ý kiÕn ch©n thµnh cña ng­êi ®äc. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o - Th¹c sÜ NguyÔn Thanh B×nh ®· tËn t×nh chØ b¶o em trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn kho¸ luËn nµy. §ång thêi em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Trung t©m phÇn mÒm FSoft thuéc c«ng ty Ph¸t triÓn ®Çu t­ c«ng nghÖ FPT ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì cung cÊp c¸c tµi liÖu tham kh¶o v« cïng bæ Ých cho kho¸ luËn nµy. Ch­¬ng 1 Sù cÇn thiÕt ph¶i g¾n th­¬ng hiÖu cho phÇn mÒm ViÖt Nam I. C«ng nghÖ phÇn mÒm thÕ giíi 1. Kh¸i niÖm phÇn mÒm vµ lîi Ých phÇn mÒm 1.1. Kh¸i niÖm phÇn mÒm vµ ®Æc ®iÓm phÇn mÒm C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn nay nh­ N§ 76/ CP n¨m 1996, Bé luËt D©n sù, QuyÕt ®Þnh 128/ Q§ TTg… ®­a ra c¸c ®Þnh nghÜa vÒ phÇn mÒm cßn s¬ sµi, ch­a thèng nhÊt. Tuy nhiªn ®Þnh nghÜa "phÇn mÒm" ®­îc nªu kh¸ ®Çy ®ñ trong QuyÕt ®Þnh 128/2000/Q§ -TTg §Ó n¾m ®­îc b¶n chÊt cña c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm, cÇn ph¶i nh×n nhËn phÇn mÒm nh­ mét thµnh phÇn cña C«ng nghÖ th«ng tin (sau ®©y viÕt t¾t lµ CNTT). Theo c¸ch ph©n lo¹i cña gi¸o s­ Jim Senn, tr­ëng khoa hÖ thèng th«ng tin M¸y tÝnh thuéc tr­êng §¹i häc Georgia, Hoa Kú, CNTT ®­îc cÊu thµnh bëi ba bé phËn c¬ b¶n sau: * M¸y tÝnh (Computer): theo c¸ch hiÓu ®¬n gi¶n, m¸y tÝnh lµ thÕt bÞ ®iÖn tö dïng ®Ó thu nhËn, xö lý, l­u cÊt vµ hiÓn thÞ th«ng tin. M¸y tÝnh cïng c¸c thiÕt bÞ ®i kÌm nh­ mµn h×nh, m¸y in, thiÕt bÞ ngo¹i vi… ®­îc gäi lµ phÇn cøng. PhÇn cøng ®øng riªng kh«ng lµm ®­îc g× c¶ mµ cÇn cã ch­¬ng tr×nh, cßn gäi lµ phÇn mÒm, ®i kÌm vµ ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña phÇn cøng. V× vËy theo nghÜa réng, m¸y tÝnh gåm phÇn cøng, phÇn mÒm vµ th«ng tin. * M¹ng truyÒn th«ng: lµ hÖ thèng nèi kÕt c¸c m¸y tÝnh ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau b»ng c¸c ®­êng truyÒn cho phÐp göi vµ nhËn d÷ liÖu. §­êng ®iÖn tho¹i lµ mét trong nh÷ng ®­êng truyÒn th«ng dông nhÊt. B¶n th©n m¹ng truyÒn th«ng còng gåm phÇn cøng, phÇn mÒm ®Ó ®iÒu khiÓn c¸c phÇn cøng nµy vµ th«ng tin chuyÓn vËn trªn m¹ng. * Know-How: ®©y lµ thµnh phÇn chñ yÕu quyÕt ®Þnh lîi Ých cña c«ng nghÖ th«ng tin bëi chÝnh lµ c¸c kü n¨ng sö dông c«ng nghÖ th«ng tin ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò. Kow-How bao gåm con ng­êi, c¸c quy tr×nh nghiÖp vô vµ phÇn mÒm øng dông. Theo kh¸i niÖm trÝch trong cuèn tõ ®iÓn thuËt ng÷ tin häc cña nhµ XuÊt b¶n V¨n Ho¸, phÇn mÒm ®­îc x¸c ®Þnh lµ c¸c ch­¬ng tr×nh hÖ thèng, tiÖn Ých hoÆc øng dông ®­îc diÔn ®¹t theo mét ng«n ng÷ mµ m¸y tÝnh cã thÓ ®äc ®­îc. Nh­ vËy, phÇn mÒm lµ yÕu tè xuyªn suèt vµ quyÕt ®Þnh cña CNTT, lµ c«ng cô chñ yÕu ®Ó con ng­êi cã thÓ khai th¸c nh÷ng lîi Ých mµ CNTT cã thÓ mang l¹i. ChÝnh bëi vËy nªn tõ l©u phÇn mÒm ®· trë thµnh mét hµng ho¸, t¹o nªn mét thÞ tr­êng s«i ®éng trong x· héi CNTT, nh÷ng s¶n phÈm nh­ bé phÇn mÒm xö lý d÷ liÖu Microsoft Office cña c«ng ty phÇn mÒm Microsoft ®· trë thµnh c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu trong ho¹t ®éng qu¶n lý doanh nghiÖp nãi chung vµ qu¶n lý doanh nghiÖp nãi riªng. Nh­ vËy thuËt ng÷ phÇn mÒm lµ ®Ó chØ tÊt c¶ c¸c ch­¬ng tr×nh b»ng ng«n ng÷ m¸y ®iÒu khiÓn vËn hµnh mäi ho¹t ®éng cña m¸y tÝnh. PhÇn mÒm lµ hÖ thÇn kinh mµ con ng­êi trang bÞ cho m¸y tÝnh ®Ó nã ho¹t ®éng ®­îc theo ý muèn cña con ng­êi. PhÇn mÒm, víi t­ c¸ch lµ s¶n phÈm ®iÓn h×nh cña x· héi th«ng tin cã mét sè tÝnh chÊt kh¸c h¼n s¶n phÈm c«ng nghiÖp th«ng th­êng. Theo nhËn ®Þnh cña c¸c chuyªn gia hµng ®Çu trong lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin, mét s¶n phÈm phÇn mÒm th­êng héi tô nh÷ng ®Æc tr­ng sau: Hµm l­îng chÊt x¸m ®Ëm ®Æc Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ ®Æc tr­ng nµy ®­îc nªu ë vÞ trÝ ®Çu tiªn, ®©y chÝnh lµ ®Æc tr­ng tiªu biÓu cña s¶n phÈm phÇn mÒm. Mçi s¶n phÈm phÇn mÒm chØ lµ mét bé d¨m ba chiÕc ®Üa mÒm, vµ nÕu t©n tiÕn h¬n chØ lµ 1-2 chiÕc ®Üa CD, hoÆc thËm chÝ chØ lµ mét ®Þa chØ liªn kÕt trªn m¹ng Internet. Gi¸ thµnh vËt chÊt hÇu nh­ kh«ng ®¸ng kÓ, gi¸ thµnh chÝnh cña s¶n phÈm l¹i lµ nh÷ng g× ghi trong vËt mang tin ®ã, ®ã lµ chÊt x¸m thuÇn tuý. Tãm l¹i, phÇn mÒm lµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm cã hµm l­îng chÊt x¸m cao nhÊt, vµ nÕu nh­ chóng ta mua phÇn mÒm qua m¹ng, tµi liÖu còng lÊy qua m¹ng th× hµm l­îng chÊt x¸m lµ 100%. PhÇn mÒm lµ hµng ho¸ nh­ng lµ hµng ho¸ mang tÝnh trÝ tuÖ vµ nÕu nãi ng­êi lµm phÇn mÒm lµ nh÷ng ng­êi cã thÓ biÕn con sè 0 vµ 1 thµnh gi¸ trÞ, thµnh ®« la còng kh«ng ph¶i lµ qu¸ phãng ®¹i. Nh©n b¶n dÔ dµng Nh©n b¶n mét phÇn mÒm lµ mét c«ng viÖc qu¸ dÔ dµng. Khi ®· cã mét phÇn mÒm, t¹o ra mét phÇn mÒm thø hai gièng thÕ lµ mét lao ®éng gi¶n ®¬n, ai còng lµm ®­îc víi kinh phÝ hÇu nh­ b»ng 0. Kh«ng gièng nh­ viÖc t¹o ra mét chiÕc « t« gièng mét chiÕc « t« cã s½n th× ph¶i tèn chi phÝ t­¬ng ®­¬ng, viÖc t¹o ra mét phÇn mÒm gièng hÖt nã chØ tèn 1 USD. Nhµ s¶n xuÊt nh©n b¶n còng ®­îc, ng­êi sö dông tù nh©n b¶n còng ®­îc. NÕu cã mét phÇn mÒm trªn m¹ng th× sau khi b¸n cho hµng ngµn ng­êi dïng (sao chÐp qua m¹ng), phÇn mÒm nµy vÉn cßn nguyªn vÑn nh÷ng gi¸ trÞ ban ®Çu nh­ ch­a tõng ®­îc b¸n cho ai c¶. Cã nghÜa lµ cïng mét s¶n phÈm nh­ng cã thÓ nhiÒu ng­êi cïng sö dông còng ®­îc. §iÒu nµy còng cã nghÜa lµ viÖc vi ph¹m b¶n quyÒn x¶y ra dÔ dµng, chóng ta sÏ bµn ®Õn vÊn ®Ò nµy ë phÇn sau. DÔ bÞ mÊt b¶n quyÒn vµ ý t­ëng vÒ s¶n phÈm lµ cña chung. ViÖc nh©n b¶n dÔ dµng nh­ ®· nãi ë trªn lµ ®iÒu kiÖn ®Ó phÇn mÒm dÔ dµng bÞ vi ph¹m b¶n quyÒn. Vi ph¹m b¶n quyÒn ë ®©y cã thÓ d­íi nhiÒu d¹ng, nhiÒu h×nh thøc. Vi ph¹m do sao chÐp lËu lµ mét khÝa c¹nh, vi ph¹m do tËn dông ý t­ëng, kiÓu d¸ng cña ng­êi kh¸c lµ viÖc tÕ nhÞ h¬n. Trong lÜnh vùc phÇn mÒm, ý t­ëng bÞ biÕn thµnh cña chung. Khi ®· cã phÇn mÒm VNI, Vietware ®Ó so¹n th¶o tiÕng ViÖt th× ý t­ëng sÏ t¹o ra nh÷ng phÇn mÒm ®¸nh tiÕng ViÖt kh¸c nh­ ABC kh«ng liªn quan g× ®Õn vi ph¹m b¶n quyÒn c¶. H¬n thÕ n÷a, ®èi víi phÇn mÒm, ý t­ëng chÝnh lµ c¸i ®ßi hái chÊt x¸m nhiÒu nhÊt, th× l¹i th­êng bÞ xem lµ tµi s¶n chung N¨ng suÊt tÝnh theo doanh sè trªn ®Çu ng­êi. N¨ng suÊt trong c«ng nghiÖp phÇn mÒm kh«ng ph¶i lµ mét ngµy mét ng­êi nh©n b¶n ®­îc bao nhiªu phÇn mÒm mµ thÓ hiÖn qua doanh sè cña s¶n phÈm ®ã chia cho sè nh©n viªn tham gia vµo qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm ®ã. Ch¼ng h¹n s¶n xuÊt mét phÇn mÒm tèn 1 triÖu USD vµ b¸n ra víi gi¸ 100 USD. Khi ®ã phiªn b¶n ®Çu tiªn t¹m xem lµ lç 999.900 USD cßn mçi phiªn b¶n tiÕp theo l·i 99 USD (1USD kinh phÝ nh©n b¶n). NÕu b¸n ®­îc 20.000 b¶n th× thu ®­îc 1,98 triÖu USD. Do ®ã n¨ng suÊt cña s¶n phÈm ®ã b»ng tæng 100USD vµ 1,98 triÖu USD chia cho tæng sè nh©n viªn tham gia lµm phÇn mÒm ®ã. Trªn thùc tÕ, tÝnh to¸n n¨ng suÊt lËp tr×nh viªn lµ mét viÖc khã v× nhiÒu ®¬n vÞ phÇn mÒm kh«ng cung cÊp sè liÖu, mét sè ®¬n vÞ ho¹t ®éng trong nhiÒu lÜnh vùc nªn kh«ng thÓ t¸ch ®­îc doanh sè vµ sè l­îng ng­êi lµm phÇn mÒm. Trong b¶ng d­íi ®©y lµ sè liÖu tµi chÝnh n¨m 1998 cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm cã doanh sè cao nhÊt ®­îc c«ng bè trong T¹p chÝ Soft letter 1998. Tuy sè liÖu nµy ®· thay ®æi nh­ng cã lÏ ®©y vÉn lµ nh÷ng h·ng phÇn mÒm hµng ®Çu. Qua nh÷ng sè liÖu cã ®­îc cã thÓ h×nh dung ®­îc c¸ch tÝnh n¨ng suÊt trong c«ng nghiÖp phÇn mÒm. B¶ng 1: N¨ng suÊt ho¹t ®éng cña 10 c«ng ty phÇn mÒm cã doanh sè cao nhÊt (n¨m 1998) C«ng ty Doanh sè (USD) Sè nh©n viªn B×nh qu©n ®Çu/ng­êi MICROSOFT 9.435.000.000 20.671 456.437 NOVELL 1.311.784.000 5.818 225.470 ADOLE SYSTEM 786.563.000 2.222 353.898 INTUIT 580.000.000 4.053 143.104 AUTODESK 496.693.000 2.044 243.000 SYMANTEC 458.500.000 1.992 230.000 GT INTERACTIVE SOFTW ARE 367.111.000 950 386.796 NETSE COMMUNICATION 346.195.000 1.600 366.796 THELEARNIG CO 343.321.000 936 366.796 SANTA CRUZ OPERATION (SCD) 216.600.000 1.291 177.687 Nguån: T¹p chÝ Soft letter 1998 Cµng tèt, cµng rÎ vµ ng­ìng chÊt l­îng PhÇn mÒm cµng tèt th× cµng cã nhiÒu ng­êi dïng, vµ nh­ vËy cµng cã thÓ b¸n víi gi¸ rÎ h¬n do kinh phÝ nh©n b¶n kh«ng ®¸ng kÓ. §iÒu ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cµng tèt cµng rÎ, kh¸c h¼n víi quy luËt tiÒn nµo cña Êy trong nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp… §Ó cã ®­îc mét phÇn mÒm tèt lµ c¶ mét qu¸ tr×nh, nh÷ng phÇn mÒm ®Çu nh÷ng n¨m 80 chØ tèt ë møc ®é võa ph¶i lµ ®· cã thÞ tr­êng, c¸c phÇn mÒm cña thËp kû 90 ®· kh¸c xa. VÝ dô trong tr­êng hîp phÇn mÒm qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu XTS cña ViÖt Nam ngang ngöa, thËm chÝ v­ît tréi Foxpro 1.0 for DOS nh­ng ®­a ra cïng thêi ®iÓm víi Foxprox 1.0 for Windows nªn kh«ng dÔ t×m ®Êt sèng. TÝnh chÊt cµng tèt cµng rÎ cña phÇn mÒm ®· phÇn nµo ®Æt ra cho c¸c nhµ s¶n xuÊt khi nhËp cuéc ph¶i l¼ng lÆng ®Çu t­ n©ng s¶n phÈm cña m×nh lªn mét ng­ìng chÊt l­îng nhÊt ®Þnh ®ång thêi ph¶i tiÕn lªn cïng víi sù ph¸t triÓn liªn tôc cña ng­ìng ®ã th× míi nhËp cuéc thÞ tr­êng ®­îc. Chu tr×nh sèng ng¾n. Do sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt vÒ CNTT, kho¶ng thêi gian tõ khi mét phiªn b¶n phÇn mÒm ra ®êi, tån t¹i vµ bÞ thay thÕ ngµy cµng rót ng¾n do c¸c h·ng phÇn mÒm lu«n ®æi míi, thay thÕ n©ng cao chÊt l­îng, tÝnh ­u viÖt cña s¶n phÈm. HiÖn nay chu tr×nh sèng cña mét s¶n phÈm phÇn mÒm chØ kho¶ng 3 ®Õn 4 th¸ng. MÆc dï chu kú sèng ng¾n ngñi nh­ng do tån t¹i d­íi d¹ng sè nªn mäi b¶n sao ®Òu gièng nh­ b¶n ®Çu tiªn, kh«ng cã kh¸i niÖm "hµng ®· qua sö dông" vµ th«ng th­êng viÖc b¶o hµnh mét phÇn mÒm lµ vÜnh viÔn. TÝnh chÊt chu kú sèng ng¾n víi chÊt l­îng gi÷ nguyªn lµ hai mÆt ®èi nhau t¹o nªn ®Æc thï riªng biÖt quan träng trong ph¸t triÓn phÇn mÒm. ë ®©y kh«ng cã viÖc s¶n xuÊt ®Ó thay thÕ mét s¶n phÈm khi s¶n phÈm ®ã hÕt gi¸ trÞ sö dông, mµ chØ cã s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra ®Ó phôc vô cho mét nhu cÇu hoµn toµn míi. TÝnh toµn cÇu vµ sù c¹nh tranh quyÕt liÖt S¶n phÈm c«ng nghÖ th«ng tin nãi chung vµ phÇn mÒm nãi riªng mang tÝnh toµn cÇu. PhÇn cøng vµ phÇn mÒm hÖ thèng lµ c«ng cô s¶n xuÊt chung kh«ng cã ph¹m vi ranh giíi trong viÖc sö dông, ®Ó tiªu thô ®­îc réng r·i th× ph¶i theo nhiÒu tiªu chuÈn mang tÝnh quèc tÕ. TÝnh chÊt cµng tèt cµng rÎ, chu kú sèng ng¾n, ng­ìng chÊt l­îng cao, t¨ng c­êng sö dông miÔn phÝ ®· ®Æt c¸c ®¬n vÞ phÇn mÒm vµo thÕ c¹nh tranh quyÕt liÖt. Sù phæ cËp Internet ®· lµm cho mäi s¶n phÈm tèt ®Òu cã thÓ ®Õn víi ng­êi tiªu dïng. NÕu muèn cã mét ®Þa chØ ®Ó mua, mét danh môc tÊt c¶ c¸c phÇn mÒm cã liªn quan hay thËm chÝ chØ ®Ó lÊy b¶n dïng thö, b¹n chØ cÇn Ên bµn phÝm lµ cã ngay. ViÖc mét c«ng ty bÐ c¹nh tranh víi mét c«ng ty lín tªn tuæi (vÒ mét s¶n phÈm t­¬ng tù) ®«i khi ®­îc coi lµ ®iÒu kh«ng t­ëng. Th­êng lµ víi kh¶ n¨ng vÒ vèn cña m×nh, c¸c c«ng ty lín ë vÞ trÝ ­u thÕ h¬n vµ khi nh×n thÊy mét ý t­ëng cña mét c«ng ty bÐ th× th­êng t×m c¸ch chiÕm lÊy ý t­ëng ®ã hoÆc ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p c¹nh tranh tranh ®Ó buéc ®èi thñ ph¶i nhu­îng l¹i ý t­ëng. Sù c¹nh tranh nµy ®«i khi rÊt quyÕt liÖt vµ kh«ng cã sù nh­îng bé. Nh­ vÝ dô c¹nh tranh gi÷a Microsoft vµ Nescape, Microsoft ®· cho dïng miÔn phÝ Internet explorer. Nescape sau mét thêi gian dµi kiÖn tông kh«ng ®i ®Õn ®©u ®µnh cho dïng miÔn phÝ kh«ng chØ Nescape Navigator mµ c¶ bé m· nguån cña phÇn mÒm nµy. Kh«ng cã sù vËn ®éng ®æi míi liªn tôc th× kh«ng thÓ ph¸t triÓn næi trong thÕ giíi phÇn mÒm tr­íc sù thay ®æi nh­ vò b·o cña CNTT nh­ hiÖn nay. KhÈu hiÖu "§æi míi hay lµ chÕt" mµ chÝnh Microsoft còng ph¶i c«ng nhËn, ®· chi phèi chiÕn l­îc cña tÊt c¶ c¸c c«ng ty phÇn mÒm. B¸n trªn m¹ng lµ h×nh thøc ph©n phèi chñ yÕu PhÇn mÒm lµ mét trong sè Ýt c¸c s¶n phÈm cã thÓ qu¶ng c¸o, cho dïng thö, ph©n phèi c¶ s¶n phÈm cïng víi c¸c liÖu ®i kÌm lÉn hç trî kü thuËt hoµn toµn qua m¹ng Internet. Khi chän mua s¶n phÈm phÇn mÒm, kh¸ch hµng dïng thö, nÕu chÊp nhËn mua sÏ ®¨ng ký mua qua m¹ng, tù t¶i vÒ m¸y m×nh vµ cµi ®Æt b»ng m· sè nhµ cung cÊp göi cho sau khi ®· thanh to¸n xong b»ng c¸c h×nh thøc thanh to¸n ®­îc tho¶ thuËn. VËy lµ quy tr×nh mua mét phÇn mÒm ®· xong, hÕt søc ®¬n gi¶n vµ nhanh chãng. PhÇn h­íng dÉn sö dông trùc tuyÕn sÏ thay thÕ c¸c líp ®µo t¹o th«ng th­êng c¶ ®èi víi nh÷ng phÇn mÒm phøc t¹p. Víi xu thÕ nµy, toµn bé kªnh ph©n phèi chØ cßn lµ mét ®Þa chØ trªn Internet, kh«ng cÇn ®¹i lý, kh«ng cÇn cöa hµng hay nh©n viªn b¸n hµng. Mét c¸ nh©n hay mét ®Þa chØ Internet cã thÓ ph©n phèi s¶n phÈm phÇn mÒm kh¾p thÕ giíi. H×nh thøc b¸n qua m¹ng nh­ vËy v« cïng thuËn lîi vµ kh«ng tèn kÐm chi phÝ. N¨m 2000, 90% c¸c c«ng ty phÇn mÒm b¸n h¬n 1/3 doanh sè cña m×nh qua m¹ng. Tû lÖ nµy sÏ cßn cao h¬n trong nh÷ng n¨m tíi. Víi c¸c tÝnh chÊt nªu trªn, viÖc s¶n xuÊt phÇn mÒm kh«ng gièng nh­ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp kh¸c. PhÇn mÒm lµ s¶n phÈm ®Æc thï cña mét ngµnh kinh tÕ hoµn toµn míi, víi c¸c quy luËt kh¸c quy luËt kinh tÕ th«ng th­êng. Nh­ng cã lÏ ®©y chÝnh lµ thuËn lîi ch¨ng bëi khi mäi thø ®· trë thµnh khu©n mÉu, chuÈn mùc th× t×m mét chç ®øng kh«ng khã nh­ng rÊt khã t×m mét chç ®øng hiÖu qu¶, cßn khi mäi c¸i ®Òu míi mÎ th× mµy mß t×m chç ®øng lµ khã nh­ng ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ l¹i dÔ dµng h¬n. 1.2. Lîi Ých phÇn mÒm. S¶n phÈm phÇn mÒm lµ yÕu tè cÊu thµnh quan träng cña c«ng nghÖ th«ng tin, chÝnh v× vËy ®Ó hiÓu ®­îc vai trß cña phÇn mÒm trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, tr­íc hÕt chóng ta ph¶i hiÓu ®­îc phÇn nµo t¸c ®éng cña sù bïng næ c«ng nghÖ th«ng tin ®èi víi nÒn kinh tÕ. Tr­íc hÕt, sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin ®· ®­a nh©n lo¹i b­íc vµo kû nguyªn míi, ë ®ã, sè ng­êi tham gia vµo c«ng viÖc xö lý th«ng tin nhiÒu h¬n sè ng­êi lµm trong hai lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp céng l¹i. Trong buæi giao thêi gi÷a x· héi n«ng nghiÖp vµ x· héi c«ng nghiÖp, chóng ta ®· tõng chøng kiÕn qu¸ tr×nh dÞch chuyÓn lao ®éng tõ ®ång ruéng vµo c¸c nhµ m¸y, kÌm theo lµ c¸c vÊn ®Ò x· héi liªn quan ®Õn viÖc dÞch chuyÓn d©n c­ lao ®éng tõ n«ng th«n lªn thµnh thÞ. §Õn thêi ®¹i th«ng tin, h×nh th¸i dÞch chuyÓn d©n c­ vÒ trung t©m sÏ ®­îc thay thÕ b»ng mét qu¸ tr×nh ph©n t¸n, khi chi phÝ truyÒn th«ng rÎ, kho¶ng c¸ch ®Þa lý chØ cßn mang tÝnh chÊt t­¬ng ®èi, c«ng viÖc chñ yÕu lµ trao ®æi th«ng tin. Thø ®Õn, CNTT biÕn ®æi c¸c c«ng cô lao ®éng vµ quy tr×nh c«ng viÖc tr­íc ®©y theo h­íng hiÖu qu¶, n¨ng suÊt. M¸y mãc c«ng nghiÖp sÏ theo h­íng tù ®éng ho¸. Cßn trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, nÕu nh­ tr­íc ®©y khi chuyÓn sang thêi ®¹i c«ng nghiÖp, c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã nhiÒu biÕn ®æi nhê viÖc c¬ khÝ ho¸ th× ®Õn thêi ®¹i th«ng tin, c«ng nghÖ th«ng tin cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ viÖc khi nµo, ë ®©u th× trång lo¹i c©y g× vµ trång khi nµo, ch¨m sãc chóng nh­ thÕ nµo. Cuèi cïng, c«ng nghÖ th«ng tin ®­îc øng dông réng r·i vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ c¸c s¶n phÈm dÞch vô kinh tÕ - x· héi, lµm t¨ng gi¸ trÞ c¸c hµng ho¸, dÞch vô. §ã lµ tÝnh tiÖn dông, chÊt l­îng, ®é chÝnh x¸c, ®é tin cËy, tÝnh cËp nhËt … mµ kh¸ch hµng thÊy cÇn thiÕt. Trong thêi ®¹i c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ phÇn mÒm lµ mét ngµnh kinh doanh nh»m nghiªn cøu, x©y dùng ph¸t triÓn, s¶n xuÊt vµ ph©n phèi c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm còng nh­ cung cÊp c¸c dÞch vô ®i kÌm nh­: t­ vÊn, cung cÊp gi¶i ph¸p, b¶o tr×, ®µo t¹o, hç trî kü thuËt… cho ng­êi dïng v× lîi Ých kinh tÕ. S¶n phÈm c«ng nghÖ phÇn mÒm ®· trë thµnh c«ng cô lao ®éng vµ ph­¬ng tiÖn míi gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng hiÖu qu¶ cña mäi ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi vµ cuéc sèng mét c¸ch ®¸ng kÓ trªn ph¹m vi toµn cÇu. Sù ra ®êi cña s¶n phÈm phÇn mÒm chÝnh lµ cuéc c¸ch m¹ng vÒ c«ng cô lao ®éng trong lÞch sö loµi ng­êi, cã ¶nh h­ëng v« cïng s©u s¾c ®Õn ho¹t ®éng - x· héi, ®Õn cuéc sèng cña tõng con ng­êi, ®Õn sè phËn mçi quèc gia. PhÇn mÒm lµ s¶n phÈm trÝ tuÖ cña nhiÒu ng­êi nh­ng nã còng thay thÕ ®­îc bé n·o cña nhiÒu ng­êi, lµm ®­îc c«ng viÖc mµ nhiÒu ng­êi ph¶i lµm trong thêi gian dµi. Cã thÓ lÊy vÝ dô vÒ lîi Ých phÇm mÒm trong viÖc t¹o ra gi¸ trÞ míi cho x· héi th«ng qua viÖc c¶i c¸ch c¸c thñ tôc r­êm rµ ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc b»ng con ®­êng hiÖu qu¶ nhÊt. IBM Credit lµ c«ng ty con cña IBM víi chøc n¨ng hç trî tµi chÝnh cho c¸c dÞch vô m¸y tÝnh vµ phÇn mÒm do IBM b¸n ra (gièng kiÓu b¸n tr¶ gãp, tr¶ chËm ë ViÖt Nam hiÖn nay). Quy tr×nh ho¹t ®éng ban ®Çu cña IBM Credit gåm 5 b­íc sau: X¸c nhËn yªu cÇu KiÓm tra tÝn dông Xö lý kinh doanh §Þnh gi¸ Hµnh chÝnh v¨n th­ S¬ ®å 1: Quy tr×nh ho¹t ®éng ban ®Çu cña IBM Credit. B­íc 1: §¹i diÖn nh©n viªn b¸n hµng cña IBM tõ mét ®iÓm b¸n hµng nµo ®ã th«ng b¸o cã kh¸ch hµng cÇn hç trî tµi chÝnh, v¨n phßng nghe ®iÖn tho¹i vµ ghi nhËn nhu cÇu nµy, sau ®ã chuyÓn sang bé phËn tÝn dông. B­íc 2: Nh©n viªn tÝn dông ®­a th«ng tin vµo m¸y tÝnh ®Ó kiÓm tra tÝn dông tµi chÝnh cña ng­êi vay, sau ®ã ghi kÕt qu¶ ra giÊy vµ chuyÓn cho bé phËn xö lý kinh doanh. B­íc 3: Bé phËn xö lý kinh doanh trªn hÖ thèng m¸y tÝnh cña m×nh ®iÒu chØnh ®iÒu kiÖn cho vay cho phï hîp víi tõng kh¸ch hµng ®Ó ®­a ra c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ vµ ®Ýnh vµo ®¬n cña kh¸ch hµng, sau ®ã chuyÓn cho nh©n viªn tÝnh gi¸ c¶. B­íc 4: Nh©n viªn tÝnh gi¸ c¶ ®­a vµo m¸y tÝnh c¸c sè liÖu vµ tÝnh l·i suÊt mµ kh¸ch hµng ph¶i chÞu, sau ®ã chuyÓn cho v¨n th­ hµnh chÝnh. B­íc 5: V¨n th­ th¶o hîp ®ång tÝn dông trªn c¬ së sè liÖu ®· cã vµ göi ®Õn ®¹i diÖn b¸n hµng b»ng chuyÓn ph¸t nhanh. Trung b×nh ®Ó gi¶i quyÕt mét hîp ®ång tÝn dông ph¶i mÊt 6 ngµy, cã khi kÐo dµi tíi 2 tuÇn, víi thêi gian xö lý kÐo dµi, xuÊt hiÖn nguy c¬ kh¸ch hµng ph¶i chê l©u cã thÓ chuyÓn sang mua m¸y tÝnh cña c«ng ty kh¸c hoÆc tõ bá ý ®Þnh mua hµng. Ngoµi ra khi ®¹i lý hái xem ®· gi¶i quyÕt ®Õn ®©u råi th× khã tr¶ lêi ngay ®­îc v× kh«ng biÕt c«ng viÖc n»m trong kh©u nµo. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, c¸n bé l·nh ®¹o c«ng ty ®· t×m c¸ch kh¾c phôc b»ng nhiÒu biÖn ph¸p vÝ dô nh­ h×nh thµnh thªm bé phËn kiÓm so¸t ®Ó theo s¸t qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c«ng viÖc, dïng c¸c ph­¬ng ph¸p to¸n hiÖn ®¹i nh­ quy ho¹ch, lý thuyÕt xÕp hµng ®Ó c©n ®èi c«ng viÖc gi÷a c¸c bé phËn. MÆc dï c¸c biÖn ph¸p nµy cã phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña quy tr×nh nh­ng vÉn ch­a ®­îc nh­ ý muèn. Cuèi cïng th× IBM còng nghÜ ra c¸ch gi¶m thêi gian xö lý c«ng viÖc xuèng vÎn vÑn chØ cßn bèn giê. Kh«ng nh÷ng thÕ cßn gi¶m ®­îc sè nh©n viªn vµ t¨ng ®­îc sè nh©n viªn yªu cÇu gi¶i quyÕt lªn gÊp tr¨m lÇn. Ph­¬ng ph¸p ®ã chØ ®¬n gi¶n nh­ sau: thay thÕ c¸c chuyªn m«n nh­ kiÓm tra tÝn dông, ®Þnh gi¸, hµnh chÝnh … b»ng nh©n viªn chuyªn vô, tøc lµ chØ cßn mét lo¹i nh©n viªn gi¶i quyÕt toµn bé c«ng viÖc. Muèn lµm ®­îc nh­ vËy, nh©n viªn chuyªn vô nµy ph¶i ®­îc sù trî gióp cña hÖ thèng m¸y tÝnh cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc c«ng viÖc nhê c¸c phÇn mÒm chuyªn dông phï hîp ®­îc l¾p ®Æt s½n víi môc tiªu hµng ®Çu lµ gi¶m thiÓu thêi gian xö lý th«ng tin vµ ®­a ra quyÕt ®Þnh. Nh­ vËy phÇn nµo chóng ta ®· thÊy ®­îc nh÷ng lîi Ých mµ mét s¶n phÈm phÇn mÒm cã thÓ ®em l¹i cho c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi riªng vµ sù vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ nãi chung. Sau gÇn 14 n¨m ®æi míi ho¹t ®éng ng©n hµng, hÖ thèng Ng©n hµng Nhµ n­íc (NHNN) vµ c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i (NHTM) trong n­íc tõ thùc tr¹ng xö lý nghiÖp vô chñ yÕu th«ng qua c¸c thao t¸c thñ c«ng l¹c hËu, c¸c dÞch vô tiÖn Ých phôc vô kh¸ch hµng ch­a ph¸t triÓn, søc c¹nh tranh kÐm, theo thêi gian c«ng nghÖ th«ng tin ®· lÇn l­ît ®­îc øng dông vµo c¸c nghiÖp vô ng©n hµng, ®Õn nay ®· cã sù ph¸t triÓn kh¸ so víi sù ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin nãi chung cña ®Êt n­íc. MÆc dï so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn, sù ph¸t triÓn nµy cã tr×nh ®é thÊp song ®©y lµ c¬ së quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin, mét tµi s¶n quý gi¸ cña hÖ thèng NHNN vµ c¸c NHTM ViÖt Nam. Nh÷ng øng dông c«ng nghÖ th«ng tin cô thÓ lµ c¸c ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm tiÖn Ých trong nhiÒu ho¹t ®éng chñ yÕu cña Ng©n hµng Nhµ n­íc, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý, ®iÒu hµnh cña NHNN, hÖ thèng thanh to¸n quèc gia vµ quèc tÕ, hÖ thèng kÕ to¸n vµ qu¶n lý kh¸ch hµng, qu¶n lý tµi s¶n tËp trung .v.v. nhiÒu s¶n phÈm míi nh­: HÖ thèng kÕ to¸n giao dÞch tøc thêi, hÖ thèng thanh tra gi¸m s¸t tõ xa cña c¸c tæ chøc tÝn dông, hÖ thèng th«ng tin tÝn dông, th«ng tin phßng ngõa rñi ro tÝn dông, hÖ thèng ng©n hµng b¸n lÎ, hÖ thèng thanh to¸n quèc tÕ SWIFT, hÖ thèng ®Çu t­ tÝn phiÕu kho b¹c, thÞ tr­êng më, hÖ thèng qu¶n lý tÝn dông (tiÒn göi/ tiÕt kiÖm, cho vay). C¸c hÖ thèng dÞch vô rót tiÒn tù ®éng ATM, thanh to¸n thÎ tõ, hÖ thèng ®iÓm b¸n lÎ (POS), Ng©n hµng ®iÖn tö, WEBSITE/Internet vµ c¸c phÇn mÒm kh¸c ®ang ®­îc triÓn khai øng dông réng r·i t¹i c¸c ng©n hµng. §Æc biÖt kÓ tõ ®Çu th¸ng 5/2002, NHNN ®­a hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö liªn ng©n hµng vµo ho¹t ®éng chÝnh thøc gãp thªm sù tiÕn bé míi vÒ c«ng nghÖ th«ng tin cña Ng©n hµng ViÖt Nam. Tr­íc xu thÕ míi cña thêi ®¹i CNTT mµ phÇn mÒm m¸y tÝnh ®­îc coi lµ c«ng cô ®Æc biÖt, lµ chiÕc ch×a kho¸ v¹n n¨ng ®Ó gi¶i quyÕt mäi c«ng viÖc, nh÷ng ai kh«ng biÕt sö dông h÷u hiÖu c¸c c«ng cô nµy sÏ bÞ thua thiÖt, c¸c tæ chøc hoÆc phi kinh doanh nÕu kh«ng biÕt sö dông c¸c c«ng cô nµy sÏ gÆp khã kh¨n trong c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn, quèc gia nµo, d©n téc nµo kh«ng nhanh chãng n¾m b¾t vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc sö dông h÷u hiÖu c¸c c«ng cô nµy trong ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi vµ chÝnh trÞ cña m×nh sÏ bÞ tôt hËu vµ ®¸nh mÊt chç ®øng cña m×nh trªn tr­êng quèc tÕ. 2. Toµn c¶nh c«ng nghÖ phÇn mÒm thÕ giíi. HiÖn nay c¸c ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm ®­îc mua b¸n rÊt nhiÒu trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ ®em l¹i lîi nhuËn cao cho c¸c quèc gia v× phÇn mÒm, víi nh÷ng tÝnh n¨ng ­u viÖt cña nã, lµ nh©n tè quan träng trong viÖc sö dông m¸y tÝnh vµ tiÕp cËn víi c«ng nghÖ th«ng tin. Do ®ã s¶n l­îng c¸c n­íc tham gia vµo c«ng nghiÖp phÇn mÒm ngµy cµng gia t¨ng, vµ thÞ tr­êng phÇn mÒm m¸y tÝnh ngµy cµng s«i ®éng. Theo dù b¸o cña IDC (Tæ chøc hîp t¸c th«ng tin quèc tÕ-International Data Corporation), trong nh÷ng n¨m tíi thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi sÏ t¨ng tr­ëng víi tèc ®é kho¶ng 17% mét n¨m. N¨m 1995, tæng gÝa trÞ phÇn mÒm b¸n ra trªn thÞ tr­êng thÕ giíi kh«ng kÓ nhãm phÇn mÒm tù phôc vô lµ trªn 165 tû USD chiÕm kho¶ng 30% tæng thÞ tr­êng CNTT, n¨m 2000 ®¹t con sè 360 tû USD vµ sÏ cßn tiÕp tôc t¨ng m¹nh vµo nh÷ng n¨m tíi. B¶ng 2: T¨ng tr­ëng cña thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi trong n¨m 2000 so víi n¨m 1995 Khu vùc 1995 (triÖu $) 2000 (triÖu USD) Tû lÖ t¨ng 1996-2000 (%n¨m) Mü 74.338 150.000 15 EU 41.204 75.000 13 Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng 12.408 46.000 30 NhËt B¶n 29.115 58.000 15 C¸c n­íc kh¸c 8.229 31.000 30 Toµn cÇu 165.384 360.000 17 Nguån: IDC vµ C«ng ty FPT Trong thËp kû qua, dÞch vô CNTT nãi chung vµ dÞch vô phÇn mÒm nãi riªng ®­îc më réng vµ ph¸t triÓn nhanh chãng, liªn tôc trªn toµn cÇu. Kinh doanh phÇn mÒm vµ dÞch vô CNTT ®­îc ph¸p luËt nhiÒu n­íc b¶o vÖ. Tõ ®ã n¶y sinh nhiÒu c«ng ty bu«n b¸n CNTT, c«ng ty kinh doanh phÇn mÒm víi nh÷ng møc kim ng¹ch bu«n b¸n rÊt lín. B¶ng 3 vµ 4 nãi lªn ®­îc phÇn nµo t×nh h×nh thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi: gi¸ trÞ thÞ tr­êng cña c¸c h·ng lín, chñng lo¹i phÇn mÒm cã trÞ gi¸ giao dÞch lín vµ trÞ gi¸ thÞ tr­êng ®­îc ph©n theo khu vùc, qua ®ã dù ®o¸n c¸c khuynh h­íng cña thÞ tr­êng thÕ giíi trong nh÷ng n¨m tíi. B¶ng 3: Tèp 10 c«ng ty phÇn mÒm Forbes 500 cã gi¸ trÞ thÞ tr­êng lín Tªn c«ng ty Gi¸ trÞ thÞ tr­êng (tû USD) Microsoft 336,285 Oracle 76,356 Electronic Data System 39,975 Veritas Software 17,022 Seibel System 16,331 PeopleSoft 11,094 Computer Associates International 10,576 Computer Sciences 8,879 Adobe Systems 8,879 Electronic Arts 8,725 Nguån: IT Vietnam 2002 Report, c«ng ty FPT B¶ng 4: ThÞ tr­êng phÇn mÒm th­¬ng phÈm trªn thÕ giíi 1996-2001 Tæng trÞ gi¸ (Tû USD) 1996 1997 1998 1999 2000 2001 105 120 138 159 182 205 - Ph©n theo khu vùc (%) Mü 45,4 45,7 46,0 46,3 46,7 47,1 T©y ¢u 33,5 33,1 33,2 33,4 33,1 33,7 Ch©u ¸ - TBD 12,8 13,2 13,6 13,9 14,1 14,3 PhÇn cßn l¹i 8,3 8,0 7,2 6,4 6,1 4,3 - Ph©n theo chñng lo¹i (tû USD) System Infrastructure(1) 32 35 39 44 50 54 APP. Devel Tools (2) 25,5 30 36 43 50 56 APP - Solutions (3) 17,5 55 63 72 82 95 Nguån: IDC1) phÇn mÒm hÖ thèng 2) C¸c c«ng cô phÇn mÒm øng dông 3) C¸c gi¶i ph¸p øng dông (1), (2), (3) lµ 3 khèi lín trong phÇn mÒm th­¬ng phÈm (c¸ch ph©n lo¹i cña IDC) Tõ b¶ng 3 thÊy r»ng: Mü vÉn chiÕm lÜnh vÞ trÝ hµng ®Çu trªn thÞ tr­êng phÇn mÒm ®ãng gãi trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. Tæng kim ng¹ch bu«n b¸n s¶n phÈm CNPM lín chøng tá ho¹t ®éng bu«n b¸n trong lÜnh vùc nµy ®ang ph¸t triÓn m¹nh. Tèc ®é ph¸t triÓn CNPM kh¸ cao vµ liªn tôc (tõ n¨m 1996) vµ ph¸t triÓn ®ång ®Òu ë c¶ 3 khèi. Tuy nhiªn qua b¶ng trªn ta thÊy trÞ gi¸ thÞ tr­êng khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng cã xu h­íng t¨ng dÇn trong khi ë T©y ¢u lµ xu h­íng gi¶m dÇn hoÆc chØ t¨ng nhÑ. §iÒu nµy cho thÊy thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi ®ang dån vÒ Ch©u ¸ do lîi thÕ nh©n c«ng rÎ vµ nhu cÇu CNTT cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ph¸t triÓn ®Êt n­íc ë Ch©u ¸ ®ang h×nh thµnh. Qua b¶ng 5 d­íi ®©y cã thÓ thÊy ®­îc chñng lo¹i phÇn mÒm cã khèi l­îng giao dÞch lín ë thÞ tr­êng phÇn mÒm Ch©u ¸ trong vßng vµi n¨m gÇn ®©y. B¶ng 5: ThÞ tr­êng phÇn mÒm th­¬ng phÈm ë khu vùc Ch©u ¸ Chñng lo¹i phÇn mÒm (tû USD) 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Tæng 13,4 15,9 18,9 22,1 25,5 29,3 System Infrastructure 4,2 5,0 6,0 7,1 8,3 9,5 APP. Devel Tools 3,9 4,6 5,5 6,5 7,6 8,8 APP-Solutions 5,3 6,3 7,4 8,5 9,6 11,0 Nguån IDC Nh­ vËy, thÞ ._.tr­êng phÇn mÒm th­¬ng phÈm ë ch©u ¸ ngµy mét ph¸t triÓn, chiÕm mét thÞ phÇn ®¸ng kÓ vµ héi nhËp vµo thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi. VÒ chñng lo¹i, phÇn mÒm ®ãng gãi chiÕm tû träng lín nhÊt trªn thÞ tr­êng víi tæng gi¸ trÞ c¸c s¶n phÈm lo¹i nµy ®­îc tiªu thô chñ yÕu ë thÞ tr­êng c¸c n­íc ph¸t triÓn, chiÕm tû träng lín ë khu vùc c¸c n­íc míi ph¸t triÓn. DÞch vô phÇn mÒm ph¸t triÓn m¹nh ë c¸c n­íc ph¸t triÓn lÉn c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn víi nhiÒu h×nh thøc phong phó. VÒ tÝnh n¨ng, phÇn mÒm hÖ thèng chñ yÕu bao gåm c¸c hÖ ®iÒu hµnh m¸y ®¬n lÎ, c¸c hÖ ®iÒu hµnh m¹ng, c¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh, c¸c phÇn mÒm tiÖn Ých, phÇn mÒm øng dông ph¸t triÓn m¹nh trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng, c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c doanh nghiªp. PhÇn mÒm gi¸o dôc vµ gi¶i trÝ ®­îc coi lµ mét h­íng ®Æc biÖt míi vµ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. VÒ c«ng nghÖ, cïng víi sù ph¸t triÓn phÇn cøng, c¸c h­íng c«ng nghÖ ®ang ®ãng vai trß chñ ®¹o hiÖn nay trªn thÕ giíi, lµ c¸c c«ng nghÖ thuéc c¸c h­íng néi dung ®a ph­¬ng tiÖn vµ m¹ng céng t¸c. Nhãm c«ng nghÖ thuéc h­íng c¸c hÖ thèng th«ng minh dù b¸o sÏ cã nhu cÇu øng dông lín trong vßng n¨m ®Õn m­êi n¨m tíi ë c¸c n­íc ph¸t triÓn. VÒ nguån cung cÊp, Mü chiÕm tû vÞ trÝ thèng lÜnh trªn thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi, dÉn ®Çu vµ v­ît xa c¸c n­íc nh­ NhËt, Ph¸p, §øc, Anh c¶ vÒ sè l­îng c¸c c«ng ty lín vµ c¶ kim ng¹ch bu«n b¸n, møc tæng kim ng¹ch bu«n b¸n khæng lå nµy c¸c phÇn mÒm hÖ thèng vµ øng dông chñ yÕu trªn thÕ giíi ®Òu do c¸c h·ng Mü s¶n xuÊt nh­ Microsoft, 0racle, Novell, Nese, Autocad, Adobe, IBM…C¸c h·ng phÇn mÒm EU chiÕm vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trong c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm kinh doanh. C¸c h·ng phÇn mÒm Anh chiÕm tû träng lín trong phÇn mÒm gi¸o dôc. PhÇn mÒm trß ch¬i ®Òu thuéc vÒ NhËt. Mét sè n­íc nh­ Ên §é, ireland, Xraet, Trung quèc …hiÖn ®ang tham gia thÞ tr­êng phÇn mÒm ThÕ giíi theo h­íng phôc vô nhu cÇu néi ®Þa, khu vùc hoÆc xuÊt khÈu ®Õn c¸c thÞ tr­êng ph¸t triÓn d­íi h×nh thøc gia c«ng tõng c«ng ®o¹n vµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô phÇn mÒm cho c¸c h·ng phÇn mÒm lín. B¶ng 6. Doanh sè phÇn mÒm ®ãng gãi 1996 cña m­êi h·ng hµng ®Çu. Tªn c«ng ty Doanh sè (USD) ChiÕm % thÞ tr­êng 1.IBM 13.037 12.38 2.Microsoft 9.033 8,58 3. Computer associates 3,746 3,56 4. oracle 3,627 3,44 5. Hewlett - Packard 2,001 1,90 6. Sap. AG 1,748 1,66 7. Novell 1,239 1,18 8. Hitachi 1,112 1,06 9. informix 0,914 0,87 10. Sybase 0,861 0,82 Nguån IDC. 1997 PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm míi b¾t ®Çu ho¹t ®éng trong vßng 20 n¨m trë l¹i ®©y vµ chñ yÕu do c¸c doanh nh©n trÎ lËp ra nh»m ph¸t triÓn c¸c øng dông cho m¸y tÝnh c¸ nh©n cïng mét sè lín c«ng ty lín cã tªn tuæi s¶n xuÊt c¶ phÇn cøng lÉn phÇn mÒm vµ cung cÊp dÞch vô nh­ IBM, Hewlett - Packardd…Trong m­êi c«ng ty cã doanh sè phÇn mÒm ®ãng gãi lín nhÊt thÕ giíi (chiÕm 35,5% thÞ tr­êng ) th× cã ®Õn 8 c«ng ty cña Mü thèng trÞ (chiÕm gÇn 33,3% thÞ tr­êng thÕ giíi) Nh­ vËy, thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi ngµy mét ph¸t triÓn vµ v÷ng m¹nh tõ thÞ tr­êng Ch©u ¢u sang thÞ tr­êng Ch©u ¸. Trong ®ã, thÞ tr­êng phÇn mÒm th­¬ng phÈm chiÕm ngãt 20% thÞ tr­êng CNTT, ghÐp thªm thÞ tr­êng "dÞch vô mÒm" Th× c¶ hai chiÕm kho¶ng 40% thÞ tr­êng CNTT. C«ng nghiÖp phÇn mÒm - ngµnh kinh tÕ cña t­¬ng lai - trong m­êi n¨m qua ®· cã tèc ®é ph¸t triÓn cao nhÊt, gÊp hµng chôc lÇn c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, ®¹t tæng gi¸ trÞ hµng n¨m tíi hµng tû USD vµ thu hót hµng chôc triÖu nh©n c«ng cña c¸c quèc gia. B»ng nh÷ng s¶n phÈm cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn ho¹t ®éng ®a d¹ng cña con ng­êi, c«ng nghÖ phÇn mÒm ®ang tõng b­íc trë thµnh ®éng lùc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ trong t­¬ng lai. C«ng nghÖ phÇn mÒm cho phÐp chñ ®éng trong viÖc gi÷ g×n c¸c tµi s¶n trÝ tuÖ cña quèc gia vµ b¶o tån b¶n s¾c v¨n ho¸ cña d©n téc, b¶o vÖ an ninh quèc phßng vµ b¶o vÖ m«i tr­êng. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña c«ng nghÖ phÇn mÒm, hµng lo¹t c¸c quèc gia ®· vµ sÏ triÓn khai c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn c«ng nghÖ phÇn mÒm nh­ mòi nhän kinh tÕ trong thÕ kû 21. II. Sù cÇn thiÕt ph¶i g¾n th­¬ng hiÖu cho phÇn mÒm ViÖt Nam 1. Kh¸i niÖm th­¬ng hiÖu. 1.1. Th­¬ng hiÖu lµ g×? Tr­íc khi bµn ®Õn vÊn ®Ò th­¬ng hiÖu, chóng ta cÇn t×m hiÓu kh¸i niÖm thuËt ng÷ "th­¬ng hiÖu". Nh×n chung cã thÓ hiÓu th­¬ng hiÖu nh­ sau: Th­¬ng hiÖu s¶n phÈm (tiÕng Anh lµ Trade Mark) lµ tªn riªng cña s¶n phÈm bao gåm tÊt c¶ c¸c biÓu t­îng, dÊu hiÖu ®Æc tr­ng nh»m ®Æc tÝnh ho¸ s¶n phÈm vµ ph¸p lý ho¸ s¶n phÈm, ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ®éc quyÒn s¶n phÈm cña m×nh. Th­¬ng m¹i cã thÓ lµ mét biÓu t­îng, mét khÈu hiÖu, mét dÊu hiÖu, h×nh vÏ, thiÕt kÕ, tõ ng÷, mÇu s¾c, h×nh d¹ng, kÝ hiÖu ©m nh¹c hoÆc sù liªn kÕt c¸c yÕu tè trªn, dïng ®Ó nhËn diÖn h·ng s¶n xuÊt cña mét s¶n phÈm . Th­¬ng hiÖu ®­îc b¶o vÖ b»ng luËt ph¸p. §iÒu nµy cã nghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®¨ng ký th­¬ng hiÖu cho s¶n phÈm hµng ho¸ do m×nh s¶n xuÊt. Kh«ng cã mét c¸ nh©n hay ph¸p nh©n nµo ®­îc quyÒn sö dông nh÷ng dÊu hiÖu, biÓu t­îng, tõ ng÷ gièng hÖt hay thËm trÝ chØ t­¬ng tù g©y nhÇm lÉn, g©y hoang mang cho ng­êi tiªu dïng nh­: ai lµ ng­êi s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®ã hay c¸c nhÇm lÉn kh¸c. Tõ ng÷, biÓu t­îng, tªn gäi, … ®· ®­îc ®¨ng ký ®Ó ®­îc gäi lµ Trade Mark nµy khiÕn ng­êi ta liªn t­ëng tíi hµng ho¸ mét c¸ch nhanh nhÊt, vµ sÏ trë nªn quen thuéc víi kh¸ch hµng nÕu thùc sù s¶n phÈm ®¹t chÊt l­îng vµ t¹o ®­îc lßng tin cho kh¸ch hµng. 1.2. T¹i sao ph¶i cã th­¬ng hiÖu. Qua t×m hiÓu kh¸i niÖm th­¬ng hiÖu, chóng ta cã thÓ thÊy râ c«ng dông cña th­¬ng hiÖu: tr­íc hÕt, th­¬ng hiÖu b¶o vÖ cho nhµ s¶n xuÊt, c¸c doanh nghiÖp b¶o vÖ cho nhµ s¶n phÈm. Thø hai, th­¬ng hiÖu cña mét s¶n phÈm tèt sÏ t¹o nªn danh tiÕng cho s¶n phÈm ®ã, gióp ng­êi tiªu dïng nhËn d¹ng s¶n phÈm vµ ph©n biÖt s¶n phÈm cña h·ng nµy víi s¶n phÈm cña h·ng kh¸c mµ kh«ng cÇn dïng thö. Th­¬ng hiÖu cÇn ®­îc vµ ph¶i ®­îc b¶o vÖ b»ng ph¸p luËt. §iÒu nµy sÏ ng¨n chÆn c¸c doanh nghiÖp kh¸c kh«ng "lÊy tiÒn cña c¸c doanh nghiÖp m×nh". T×nh tr¹ng sao chÐp b»ng b¨ng ®Üa lËu trµn lan bÊy l©u nay lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh cho t×nh tr¹ng "Doanh nghiÖp bÞ mãc tói". Hay d­íi h×nh thøc lµm nh¸i hµng, lµm gi¶ hµng sau ®ã g¾n cho s¶n phÈm mét c¸i tªn gièng hÖt hoÆc t­¬ng tù víi c¸i tªn d¹ng ®ang ®­îc ­a chuéng trªn thÞ tr­êng. NÕu doanh nghiÖp ®· ®¨ng ký th­¬ng hiÖu råi th× khi ph¸t hiÖn ra tr­êng hîp th­¬ng hiÖu cña m×nh bÞ ng­êi kh¸c sö dông, doanh nghiÖp nghiÖp cã quyÒn ®ßi quyÒn lîi cña m×nh. Mét th­¬ng hiÖu ®­îc b¶o vÖ b»ng ph¸p luËt sÏ ng¨n chÆn hµng ho¸ kÐm phÈm chÊt ®­îc b¸n d­íi tªn tuæi, nh·n hiÖu tèt cña doanh nghiÖp, tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng mÊt dÇn danh tiÕng. VÝ dô: Mét nhµ s¶n xuÊt ra A cã mét s¶n phÈm chÊt l­îng tèt, s¶n phÈm nµy trë nªn næi tiÕng vµ ®­îc biÕt ®Õn bëi th­¬ng hiÖu ®· ®¨ng ký cña nhµ s¶n xuÊt A. Mét h·ng kh¸c s¶n xuÊt ra mét s¶n phÈm t­¬ng tù vµ sö dông th­¬ng hiÖu cña A. S¶n phÈm nµy dï kh«ng tèt b»ng cña A nh­ng vÉn thµnh c«ng ®­îc d­íi tªn tuæi cña A. Nh­ vËy A sÏ bÞ mÊt ®i lîi nhuËn cña m×nh lÏ ra cã ®­îc qua b¸n s¶n phÈm cña m×nh. NhiÒu th­¬ng hiÖu cña doanh nghiÖp ViÖt Nam bÞ mÊt do c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi lîi dông sù yÕu kÐm, thiÕu kinh nghiÖm, thiÕu hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt, nhÑ d¹ c¶ tin cña ta ®Ó nÉng tay trªn. NhiÒu doanh nghiÖp khi bÞ ®èi t¸c n­íc ngoµi cã ý ®å xÊu lÊy mÊt th­¬ng hiÖu th× viÖc lÊy l¹i v« cïng khã kh¨n, võa tèn c«ng võa tèn tiÒn vµ cã khi kh«ng lÊy ®­îc n÷a. §Æc biÖt, khi ®· bÞ lõa mÊt th­¬ng hiÖu, th× doanh nghiÖp ViÖt Nam th­êng r¬i vµo t×nh thÕ bÊt lîi trong ®µm ph¸n tiÕp theo. Trªn thùc tÕ, th­êng chØ khi nµo th­¬ng hiÖu bÞ x©m ph¹m hoÆc cã nguy c¬ bÞ x©m ph¹m th× doanh nghiÖp míi tÝnh ®Õn viÖc lµm thñ tôc ®¨ng ký. Ngay c¶ doanh nghiÖp giµy dÐp Biti's vµ cµ phª Trung Nguyªn, hai ®¬n vÞ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ®i ®Çu trong x©y dùng th­¬ng hiÖu n­íc ngoµi, còng m¾c ph¶i sai lÇm khi lµm ¨n ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi. MÆc dï s¶n phÈm Biti's vµo thÞ tr­êng Trung Quèc tõ n¨m 1995, nh­ng sau 3 n¨m khi h×nh thµnh hÖ thèng ph©n phèi s¶n phÈm Biti's míi ®¨ng ký nh·n hiÖu ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ ph¸p lý. Khi ®ã mét th­¬ng hiÖu kh¸c ph¸t ©m gÇn gièng Biti's ®· ®¨ng ký b¶o hé tr­íc ®ã. §èi víi cµ phª Trung Nguyªn, do viÖc ®¨ng ký nh·n hiÖu ®­îc tiÕn hµnh sau khi xuÊt khÈu s¶n phÈm vµ nh­îng quyÒn kinh doanh th­¬ng hiÖu ë thÞ tr­êng NhËt B¶n vµ Mü, ®· lµm C«ng ty nµy thiÖt h¹i hµng triÖu USD, v× c¸c ®èi t¸c cña C«ng ty ®· kÞp ®¨ng ký tr­íc. 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i g¾n th­¬ng hiÖu ViÖt Nam cho phÇn mÒm ViÖt Nam. §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· lÊy mét trong nh÷ng chiÕn l­îc quan träng ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n­íc lµ dùa trªn c¬ së xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô. Muèn xuÊt khÈu hµng ho¸ ra n­íc ngoµi, nÕu chØ dùa trªn nh÷ng s¶n phÈm cã tÝnh c¹nh tranh th× ch­a ®ñ, mµ cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè quan träng kh¸c, nh­ s¶n phÈm ph¶i cã chç ®øng l©u dµi trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi. ChÊt l­îng vµ gi¸ thµnh lµm cho tªn tuæi ®­îc biÕt ®Õn, ®¹t ®­îc ®iÒu nµy qu¶ thËt kh«ng dÔ chót nµo. Nh­ng thö t­ëng t­îng khi tªn tuæi mµ chóng ta mÊt bao c«ng søc míi t¹o lËp nªn trªn thÞ tr­êng quèc tÕ mét ngµy nµo ®ã l¹i trë thµnh th­¬ng hiÖu cña mét C«ng ty kh¸c. Nh­ vËy s¶n phÈm cña ta kh«ng nh÷ng ph¶i cã th­¬ng hiÖu ®­îc thÞ tr­êng n­íc ngoµi tin dïng mµ cßn ph¶i gi÷ ®­îc th­¬ng hiÖu kh«ng bÞ mÊt. Theo c¸c chuyªn gia vÒ së h÷u trÝ tuÖ, bµi häc ®¾t gi¸ cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sau hµng lo¹t vô hµng ho¸ cã tiÕng cña ViÖt Nam bÞ mÊt ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ do kh«ng ®¨ng ký th­¬ng hiÖu. §¨ng ký th­¬ng hiÖu còng nh­ ®¨ng ký khai sinh cho mét ng­êi khi ra ®êi ®Ó ng­êi ®ã cã mét c¸i tªn vµ ®­îc thõa nhËn sù tån t¹i. Do vËy s¶n phÈm kh«ng ®¨ng ký th­¬ng hiÖu sÏ m·i chØ lµ mét s¶n phÈm v« danh. Trong thêi gian qua, nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· lao ®ao v× mÊt th­¬ng hiÖu hµng ho¸ ë n­íc ngoµi vµ nh÷ng vô kiÖn c¸o vÒ nh÷ng th­¬ng hiÖu trong n­íc còng ®· x¶y ra. §©y lµ bµi häc ®¾t gi¸, buéc chóng ta ph¶i nhËn thøc r»ng ®¨ng ký th­¬ng hiÖu ph¶i ®i tr­íc mét b­íc trong chiÕn l­îc kinh doanh. §Æc biÖt trong qu¸ tr×nh héi nhËp, th× vÊn ®Ò ®¨ng ký th­¬ng hiÖu cµng trë nªn bøc xóc, tr­íc khi muèn ®­a hµng ho¸ vµo bÊt kú thÞ tr­êng nµo, viÖc ®Çu tiªn doanh nghiÖp ph¶i lµm ®¨ng ký th­¬ng hiÖu. PhÇn mÒm cña ViÖt Nam ®·, ®ang vµ sÏ tham gia vµo cuéc c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Còng nh­ hµng ho¸ kh¸c, kh¶ n¨ng bÞ mÊt th­¬ng hiÖu lµ cã thÓ dù ®o¸n tr­íc. Do vËy ph¶i hÕt søc l­u ý. §©y sÏ lµ vÊn ®Ò ®Çu tiªn khi bµn vÒ th­¬ng hiÖu. Dï s¶n phÈm phÇn mÒm cña chóng ta ®­îc xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng thÕ giíi, ®­îc ng­êi tiªu dïng chÊp nhËn th× vÉn chØ lµ sè 0 nÕu doanh nghiÖp ®¨ng ký th­¬ng hiÖu cho chóng. Nh­ vËy g¾n th­¬ng hiÖu cho phÇn mÒm ViÖt Nam lµ ®Ó b¶o vÖ cho s¶n phÈm phÇn mÒm, b¶o vÖ vµ lµm nªn danh tiÕng cho doanh nghiÖp phÇn mÒm ®ã. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam I. M«i tr­êng thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm. 1. ChÝnh s¸ch nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm. NhËn thÊy tÇm quan träng cña CNPM - ngµnh c«ng nghÖp mòi nhän trong kû nguyªn c«ng nghÖ th«ng tin mµ nÕu kh«ng cã nh÷ng ®Çu t­, quan t©m thÝch ®¸ng kÞp thêi chóng ta sÏ bÞ tôt hËu so víi thÕ giíi, §¶ng vµ nhµ n­íc ®· cã c¸c v¨n kiÖn chØ ®¹o quan träng v¹ch ra ph­¬ng h­íng cho ngµnh c«ng nghiÖp nµy nh­ ChØ thÞ 58/CT-T¦ vÒ "§Èy m¹nh øng dông vµ ph¸t triÓn CNTT phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa" vµ quyÕt ®Þnh sè 128/2000Q§-TTg, ngµy 20/11/200 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ "Mét sè chÝnh s¸ch vÒ biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghÖ phÇn mÒm". Sau khi mét lo¹i chÝnh s¸ch "më ®­êng" cña ChÝnh phñ, ho¹t ®éng cña ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm ë n­íc ta trong hai n¨m võa qua ®· s«i næi lªn nhiÒu so víi nh÷ng n¨m tr­íc. Sù quan t©m kÞp thêi cña ChÝnh phñ ®· ®­îc giíi phÇn mÒm ®ãn nhËn nh­ mét ®ãng gãp cña ChÝnh phñ vµo nç lùc chung cho ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ nµy. Th¸ng 8/2001, Bé tr­ëng, Tr­ëng Ban Tæ chøc c¸n bé ChÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh cho phÐp thµnh lËp HiÖp Héi Doanh nhiÖp PhÇn mÒm, ®¹i diÖn cho c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm lµm viÖc víi Nhµ n­íc, víi c¸c tæ chøc, ®èi t¸c n­íc ngoµi, thu hót ®Çu tu tõ n­íc ngoµi th«ng qua viÖc giíi thiÖu phÇn mÒm ViÖt Nam víi thÕ giíi, ®ång thêi gióp c¸c doanh nghiÖp hç trî lÉn nhau vÒ th«ng tin, kinh nghiÖm trong ®µo t¹o, Marketing vµ c¸c lÜnh vùc kh¸c. X¸c ®Þnh c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ phÇn mÒm lµ mét trong nh÷ng mòi nhän cña nÒn kinh tÕ, ChÝnh phñ ®· ®­a ra ®Þnh h­íng chiÕn l­îc quy ho¹ch ph¸t triÓn vµ môc tiªu kinh tÕ cô thÓ cho c«ng nghÖ phÇn mÒm trong c¶ hai giai ®o¹n dµi. B¶ng 7: Môc tiªu n¨m 2001 - 2005 cho c«ng nghiÖp phÇn mÒm. Môc tiªu C¶ n­íc TPHCM TØ lÖ Gi¸ trÞ s¶n l­îng 500triÖu USD 300 triÖu USD 60% Nh©n lùc 25.000 ng­êi 15.000 ng­êi 60% Nguån: Héi Tin häc Tp. Hå ChÝ Minh 2001 §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu 2001 - 2005 cña ngµnh lµ ®¹t doanh thu xuÊt khÈu phÇn mÒm 500 triÖu USD, mét lo¹i c¸c chñ tr­¬ng ®· ®­îc ®­a ra ®Ó hç trî, thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ph¸t triÓn nh­: NghÞ quyÕt 07/2000/NQ-CP ngµy 05/06/2000 cña ChÝnh phñ vÒ x©y dùng vµ ph¸t triÓn CNPM ViÖt Nam. Néi dung chÝnh: x©y dùng CNPM thµnh mét nghµnh kinh tÕ mòi nhän, cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao, gãp phÇn hiÖn ®¹i ho¸ vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng c¸c ngµnh kinh tÕ - x· héi, n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý cña Nhµ n­íc vµ ®¶m b¶o an ninh quèc gia. ChØ thÞ 58 - CT/T¦ ngµy 17/12/200 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ ®Èy m¹nh øng dông vµ ph¸t triÓn CNTT phôc vô sù nghiÖp CNH-H§H. ChØ thÞ 58 ®· më ®­êng cho c«ng nghÖ phÇn mÒm ph¸t triÓn víi môc tiªu: ®Õn n¨m 2010, CNTT ViÖt Nam ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn trong khu vùc. Trong ®ã, cã c¬ quan §¶ng, Nhµ n­íc ®i ®Çu trong viÖc øng dông c¸c hiÖu qu¶ CNTT: t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho øng dông vµ ph¸t triÓn CNTT; hoµn chØnh hÖ thèng ph¸p luËt vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, quyÒn t¸c gi¶ ®èi víi phÇn mÒm, ®Èy m¹nh viÖc ®µo t¹o vµ sö dông nguån nh©n lùc vµ ph¸t triÓn CNTT, ®Èy nhanh x©y dùng m¹ng th«ng tin quèc gia; t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi lÜnh vùc CNTT. ChØ thÞ 58 ®· x¸c ®Þnh: Ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin trong mét nÒn kinh tÕ mòi nhän quan träng, ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp phÇn mÒm lµm cho c«ng nghÖ phÇn lµm cho c«ng nghiÖp phÇn mÒm cã tèc ®é t¨ng tr­ëng hµng n¨m cao nhÊt so víi c¸c khu vùc kinh tÕ kh¸c, cã tû lÖ ®ãng gãp cho t¨ng tr­ëng GDP cña c¶ n­íc ngµy cµng t¨ng. X©y dùng ch­¬ng tr×nh hç trî xuÊt khÈu trong ngµnh c«ng nghiÖp c«ng nghÖ th«ng tin, tr­íc m¾t lµ gia c«ng phÇn mÒm vµ xuÊt khÈu lao ®éng trong lÜnh vùc nµy. Vµo n¨m 1991, ngµnh CNPM cña Ên §é ®· mang vÒ cho n­íc nµy 154 triÖu USD tõ xuÊt khÈu, 9 n¨m sau, n¨m 2000 kim ng¹ch xuÊt khÈu trong lÜnh vùc phÇn mÒm cña Ên §é ®· ®¹t 5 tû USD. Cßn t¹i Mü, n­íc cã ngµnh CNPM lín vµ ph¸t triÓn nhÊt thÕ giíi, trong n¨m 2000 võa qua, riªng phÇn mÒm vµ phôc vô tõ nã ®¹t doanh thu 246 tû USD. T¹i ViÖt Nam doanh thu tõ ngµnh CNPM mçi n¨m ®¹t kho¶ng 25 triÖu USD th«ng qua viÖc lµm gia c«ng cho c¸c C«ng ty n­íc ngoµi. Cã thÓ thÊy ngµnh CNPM cña ViÖt Nam hiÖn nay cßn qu¸ non trÎ vµ nhá bÐ so víi thÕ giíi. §Ó cã thÓ ph¸t triÓn CNPM, Nhµ n­íc ®· cã nhiÒu ®Þnh h­íng ­u ®·i. ¦u ®·i vÒ thuÕ. Bé Tµi ChÝnh võa cã Th«ng t­ h­íng dÉn thùc hiÖn thuÕ ­u ®·i vÒ thuÕ ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn CNPM. Theo ®ã, c¸c tæ chøc c¸ nh©n trong n­íc thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, ng­êi ViÖt Nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi ®Çu t­ s¶n xuÊt phÇn mÒm vµ lµm dÞch vô phÇn mÒm t¹i ViÖt Nam ®­îc h­ëng thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp víi thuÕ suÊt 25%; ®èi víi doanh nghiÖp ë ®Þa bµn khã kh¨n, thuÕ suÊt lµ 20% vµ ®Þa bµn ®Æc biÖt khã kh¨n lµ 15% Doanh nghiÖp phÇn mÒm cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi theo LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ¸p dông thuÕ suÊt 10%. MiÔn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi doanh nghiÖp cã thu nhËp tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh s¶n phÈm vµ dÞch vô phÇn mÒm trong thêi gian 4 n¨m ®Çu kÓ tõ khi cã thu nhËp chÞu thuÕ. C¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm kh«ng ph¶i nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp bæ sung víi thu nhËp do ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ dÞch vô phÇn mÒm ®em l¹i. Ngoµi ra, th«ng t­ cßn h­íng dÉn vÒ thuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ thu nhËp ®èi víi ng­êi cã thu nhËp cao, thuÕ xuÊt khÈu c¸c kho¶n thuÕ vµ kho¶n thu kh¸c mµ doanh nghiÖp ®· kª khai vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc theo quy ®Þnh tr­íc ®©y nÕu kh¸c víi møc ­u ®·i trong Th«ng t­ nµy th× kh«ng ¸p dông truy thu hoÆc truy hoµn. Riªng thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ thu nhËp ®èi víi ng­êi cã thu nhËp cao, thuÕ sö dông ®Êt, thuÕ ®Êt ®­îc tÝnh tõ th¸ng 1 n¨m 2001. Trong quyÕt ®Þnh sè 128/2000Q§-TTg ngµy 20/11/2000 cña Thñ t­íng chÝnh phñ vÒ mét sè chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ phÇn mÒm nªu râ doanh nghiÖp phÇn mÒm trong vµ ngoµi n­íc ®­îc h­ëng ­u ®·i vÒ c¸c lo¹i thuÕ nh­ sau: ThuÕ TNDN: 15-25% tuú theo ®Þa bµn. §­îc miÔn thuÕ TNDN trong thêi gian 4 n¨m. §­îc h­ëng ­u ®·i cao nhÊt vÒ thuÕ VAT §èi víi thuÕ thu nhËp c¸ nh©n th× ¸p dông møc khëi ®iÓm nh­ ng­êi n­íc ngoµi. MiÔn thuÕ nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt phÇn mÒm xuÊt khÈu … VÒ tÝn dông: QuyÕt ®Þnh 128 ghi râ: ®­îc ¸p dông c¸c h×nh thøc hç trî tõ Quü hç trî ph¸t triÓn nhµ ®Êt theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh sè 43//1999/N§-CP ngµy ngµy 29/6/1999 cña ChÝnh phñ vÒ tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn Nhµ n­íc. VÒ ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng. Võa qua ChÝnh phñ ®· cÊp giÊy phÐp cho mét lo¹i c¸c dù ¸n x©y dùng c¸c khu vùc tËp trung s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm mµ ®iÓn h×nh lµ ch­¬ng tr×nh C«ng viªn phÇn mÒm Quang Trung víi môc tiªu thu hót ®Çu t­ s¶n xuÊt phÇn mÒm vµ ®Çu t­ cung cÊp c¸c dÞch vô phôc vô s¶n xuÊt phÇn mÒm nh»m sím biÕn ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt phÇn mÒm thµnh mét ngµnh kinh tÕ chñ lùc. Ngoµi ra c¸c dÞch chÊt l­îng cao phôc vô cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong C«ng viªn phÇn mÒm nµy cßn tæ chøc mét c¸ch kh¸ quy cñ vµ chuyªn nghiÖp. Mét vÝ dô n÷a vÒ ch­¬ng tr×nh x©y dùng Khu c«ng nghÖ cao t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh. Môc tiªu cña ch­¬ng tr×nh nµy lµ thóc ®Èy n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ cña n­íc ta nãi chung vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh nãi riªng th«ng qua c¸c h×nh thøc s¸ng t¹o, ph¸t triÓn, ­¬m t¹o hoÆc khuÕch tr­¬ng c¸c c«ng nghÖ míi, thóc ®Èy h×nh thøc c¸c khu c«ng nghÖ cao kh¸c cña ®Êt n­íc. Trong khu c«ng nghÖ cao cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt thö, s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ ®µo t¹o nh©n lùc c«ng nghÖ cao. ChÝnh phñ ®· cè g¾ng cung cÊp ®Çy ®ñ vµ thuËn lîi c¸c dÞch vô Internet cho ng­êi sö dông víi tèc ®é vµ chÊt l­îng cao, gi¸ c­íc thÊp h¬n hoÆc t­¬ng ®­¬ng so víi c¸c n­íc trong khu vùc ®ång thêi cho phÐp c¸c khu c«ng nghÖ phÇn mÒm tËp trung ®­îc kÕt nèi c«ng Internet víi hÖ thèng Internet quèc tÕ ®Ó tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm trong khu vùc nµy vµ c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ®¨ng kÝ dÞch vô Internet qua c¸c khu vùc nµy cã thÓ sö dông ®Çy ®ñ vµ dÔ dµng c¸c dÞch vô Internet theo gi¸ c¹nh tranh víi c¸c n­íc trong khu vùc. Cïng víi viÖc ban hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî kÞp thêi nªu trªn, ChÝnh phñ còng nªu râ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc, c¸c giíi, c¸c ngµnh tõ TW ®Õn ®Þa ph­¬ng, mét mÆt ph¶i ®Èy m¹nh viÖc ph¸t triÓn øng dông c«ng nghÖ th«ng tin ®Ó ®­a tr×nh ®é qu¶n lý Nhµ n­íc, x©y dùng kinh tÕ - x· héi , an ninh quèc phßng n­íc ta tiÕn lªn theo kÞp thêi ®¹i, trªn c¬ së ­u tiªn ¸p dông s¶n phÈm phÇn mÒm néi ho¸. §iÒu nµy gióp ®ì vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm tån t¹i ®­îc ngay c¶ khi ch­a t×m ®­îc thÞ tr­êng xuÊt khÈu. MÆt kh¸c, ChÝnh phñ cßn ra chØ thÞ cho c¸c c¬ quan, c¸c Bé, ngµnh ph¶i thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu gãp phÇn ®Èy m¹nh c«ng nghÖ phÇn mÒm ph¸t triÓn. 2. Nguån lùc con ng­êi. Víi d©n sè trªn 75 triÖu vµ tû lÖ biÕt ®äc vµ biÕt viÕt cao 92% cïng víi sù mong muèn thµnh c«ng cña nh÷ng ViÖt kiÒu ®ang cã ý ®Þnh trë vÒ x©y dùng quª h­¬ng, ®· ®Æt ViÖt Nam vµo vÞ trÝ c¹nh tranh víi Ên §é vµ Trung Quèc nh­ lµ mét trung t©m gia c«ng phÇn mÒm cho c¸c kh¸ch hµng lín nh­ IBM vµ GISCO. ViÖt Nam ®· vµ ®ang dÇn kh¼ng ®Þnh ®­îc thÕ m¹nh vÒ chÊt x¸m. Ph¶i nãi r»ng, ViÖt Nam cã ®éi ngò lËp tr×nh viªn kh¸ m¹nh. VÒ t×nh h×nh ®µo t¹o nh©n lùc cho xuÊt khÈu phÇn mÒm còng ®ang cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc ®¸ng kÓ. N¨m 1999, c«ng ty Ph¸t triÓn §Çu t­ C«ng nghÖ (FPT) ®· më hai trung t©m ®µo t¹o lËp tr×nh viªn quèc tÕ (Aptech) t¹i Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ míi ®©y lµ ra m¾t Trung t©m Båi d­ìng tµi n¨ng C«ng nghÖ trÎ FPT vµo th¸ng 3 n¨m 2000. Nh÷ng nç lùc b­íc ®Çu nµy ®· hÐ më nh÷ng thµnh qu¶ mµ c«ng nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam sÏ ®¹t ®­îc trong mét t­¬ng l¹i kh«ng xa. BiÓu 1: Sè nh©n sù lµm phÇn mÒm (1996 - 2002). BiÓu 2: Sè c«ng ty phÇn mÒm (1996 - 2002).0 100 200 300 400 1996 1997 1998 1999 200 2001 2002 95 115 140 170 229 304 370 Sè c«ng ty phÇn mÒm 0 2000 4000 6000 8000 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 1900 2300 2800 3400 4580 6080 7400 Sè nh©n sù lµm phÇn mÒm Nguån: IT Report 2002 - Héi Tin häc Tp Hå ChÝ Minh. HiÖn nay chóng ta cã trªn 300 doanh nghiÖp phÇn mÒm, kho¶ng 6500 lËp tr×nh viªn chuyªn nghiÖp. C¸c lËp tr×nh viªn cña n­íc ta ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cã tay nghÒ cao, th«ng minh t×m tßi, s¸ng t¹o. §Æc biÖt víi tr×nh ®é cao, l­¬ng tr¶ c¸c lËp tr×nh viªn nµy chØ b»ng mét nöa chi phÝ sö dông nh©n lùc t¹i Ên §é vµ b»ng 3/4 gi¸ ë §«ng ¢u vµ Nga. §iÒu nµy cho thÊy chi phÝ lao ®éng trong ngµnh c«ng nghÖ th«ng tin cña n­íc ta cßn rÎ. §©y lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng thu hót c«ng ty n­íc ngoµi nh­ Nortel Network, Sony, Euji, HSBC, IBM, HP … sö dông nguån lùc ph¸t triÓn phÇn mÒm ë ViÖt Nam. HiÖn nay c¶ n­íc cã 7 tr­êng ®¹i häc c«ng lËp cã khoa c«ng nghÖ th«ng tin víi n¨ng lùc ®µo t¹o 2000 kü s­ CNTT/ n¨m. C¸c tr­êng ®¹i häc d©n lËp còng cã kh¶ n¨ng ®µo t¹o 2000 kü s­ CNTT/ n¨m. Nh­ vËy ®©y lµ nh÷ng lß luyÖn ®µo t¹o nh÷ng lËp tr×nh viªn, nguån chÊt x¸m cho c«ng nghÖ phÇn mÒm. Theo Bé Gi¸o Dôc vµ §µo t¹o cho biÕt, ngoµi c¸c khoa C«ng nghÖ th«ng tin träng ®iÓm hiÖn cã, Bé sÏ thµnh lËp thªm mét sè khoa c«ng nghÖ th«ng tin, trung t©m ph¸t triÓn phÇn mÒm t¹i mét sè tr­êng ®¹i häc khu vùc. Nh­ vËy lµ, trong t­¬ng lai kh«ng xa, ngay c¶ c¸c tr­êng ®¹i häc khu vùc còng ®Òu cã trung t©m c«ng nghÖ phÇn mÒm. Bªn c¹nh ®ã tËp qu¸n lµm viÖc theo nhãm vµ "sù trung thµnh cña c¸c lËp tr×nh viªn còng ®­îc c¸c kh¸ch hµng, c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®¸nh gi¸ cao. §©y lµ mét thuËn lîi cho viÖc x©y dùng lßng tin víi kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc. BiÓu d­íi ®©y minh ho¹ t×nh h×nh ®µo t¹o nh©n lùc cho CNTT vÒ mÆt quy m« vµ sè l­îng c¸c c¬ së ®µo t¹o. 0 10 20 30 40 50 60 70 Trªn ®¹i häc §¹i häc Cao ®¼ng Phi chÝnh quy 2000 2001 2002 9 13 42 52 55 36 45 69 9 18 33 BiÓu 3: Sè l­îng c¸c s¬ ®å ®µo t¹o 2000 - 2001. Nguån: IT Report 2002 - Héi Tin Häc TP. HCM 2002 Qua biÓu trªn cã thÓ thÊy c«ng nghÖ th«ng tin lµ ngµnh ®­îc ®µo t¹o ë nhiÒu tr­êng nhÊt vµ ngµy cµng ®­îc ®µo t¹o nhiÒu. Sau 10 n¨m ph¸t triÓn, sè tr­êng ®¹i häc cã ®µo t¹o c«ng nghÖ th«ng tin nh­ mét chuyªn ngµnh chø kh«ng chØ ®¬n thuÇn nh­ bæ sung cho sinh viªn c¸c chuyªn ngµnh kh¸c t¨ng vät. Trong mét vµi n¨m tíi, chóng ta sÏ cã c¸c cö nh©n - kü s­ c«ng nghÖ th«ng tin, nh­ c«ng nghÖ th«ng tin Thuû s¶n, c«ng nghÖ th«ng tin Thuû lîi, c«ng nghÖ th«ng tin Hµng H¶i, c«ng nghÖ th«ng tin Giao th«ng vËn t¶i. Mét thùc tÕ dÔ thÊy trong thêi ®¹i bïng næ CNTT hiÖn nay lµ bÊt cø mét tr­êng ®¹i häc nµo míi ra ®êi ®Òu Ýt nhÊt ph¶i cã khoa c«ng nghÖ th«ng tin vµ cã chØ tiªu hµng n¨m ®µo t¹o chuyªn viªn tr×nh ®é ®¹i häc vÒ chuyªn ngµnh nµy. Víi con sè gÇn 250 c¬ së ®µo t¹o nh©n lùc c«ng nghÖ th«ng tin lµ kh¸ dåi dµo. Tuy nhiªn vÒ mÆt chÊt l­îng thùc tÕ ra sao, chóng ta sÏ ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò nµy ë phÇn sau. Nh­ theo ®¸nh gi¸ cña Thø Tr­ëng Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o TrÇn V¨n Nhung t¹i héi th¶o "§µo t¹o vµ sö dông nguån nh©n lùc CNTT ë ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2005" ®­îc tæ chøc th¸ng 2/2002 t¹i Hµ Néi: "chóng ta cã thÓ ®¸p øng ®­îc vÒ sè l­îng ng­êi ®µo t¹o vµ vÒ CNTT vµ phÇn nµo ®ã vÒ chÊt l­îng, chóng ta cßn ph¶i lµm nhiÒu viÖc, ph¶i nç lùc nhiÒu h¬n". Tuy nhiªn, cho dï vÒ mÆt sè l­îng chóng ta ch­a ®¸p øng ®­îc ®óng vµ ®ñ nhu cÇu th× víi sè l­îng ®«ng ®¶o nh÷ng ng­êi ®· cã nÒn t¼ng c¨n b¶n vÒ CNTT, viÖc ®µo t¹o chuyªn s©u vµ n©ng cao sÏ dÔ dµng h¬n nhiÒu. TrÝ tuÖ ViÖt Nam ®ang ®­îc ®¸nh gi¸ cao, b»ng chøng lµ chóng ta ®· giµnh ®­îc nhiÒu gi¶i cao t¹i c¸c cuéc thi tin häc, to¸n vµ c¸c m«n khoa häc tù nhiªn kh¸c. §©y lµ mét trong nh÷ng thÕ m¹nh vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cña c«ng nghÖ th«ng tin, ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp c«ng nghÖ phÇn mÒm ViÖt Nam mµ kh«ng ph¶i n­íc nµo còng cã ®­îc. 3. C¬ së h¹ tÇng, kü thuËt cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm ë ViÖt Nam. Nh­ ta ®· biÕt, phÇn mÒm, c«ng nghÖ phÇn mÒm, CNTT cã nh÷ng ®Æc tr­ng riªng, ®ã lµ nh÷ng s¶n phÈm v« h×nh ®­îc lµm ra b»ng chÊt x¸m. Do vËy c¬ së h¹ tÇng cho ngµnh c«ng nghiÖp nµy kh«ng ph¶i lµ ®­êng x¸, cÇu cèng … mµ ®ã lµ c¸c dÞch vô viÔn th«ng, Internet, ®­êng truyÒn Internet, nguån ®iÖn n¨ng æn ®Þnh. v.v… Cã thÓ coi h¹ tÇng viÔn th«ng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ phÇn mÒm. Trong nh÷ng n¨m võa qua dÞch vô viÔn th«ng ViÖt Nam ®· cã nh÷ng tiÕn bé v­ît bËc. §¸nh gi¸ cña Bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng vÒ hiÖn tr¹ng h¹ tÇng viÔn th«ng cho c«ng nghÖ phÇn mÒm ë ViÖt Nam hiÖn nay cho thÊy, víi chiÕn l­îc ®i t¾t ®ãn ®Çu, viÔn th«ng ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ quan träng t¹o tiÒn ®Ò cho c«ng nghiÖp ph¸t triÓn phÇn mÒm. HiÖn t¹i, m¹ng viÔn th«ng cña ViÖt Nam ®· ®­îc x©y dùng víi c¶ hai ph­¬ng thøc vÖ tinh vµ c¸p quang. C¶ n­íc cã 8 tr¹m mÆt ®Êt, 3 tæng ®µi cña ngâ víi 2.334 kªnh liªn l¹c trùc tiÕp víi h¬n 30 n­íc vµ liªn l¹c trung chuyÓn víi h¬n 200 n­íc. HÖ thèng c¸p quang biÓn Th¸i Lan - ViÖt Nam - Hång K«ng ®· ®­îc ®­a vµo khai th¸c. §­êng trôc B¾c Nam gåm 2 tuyÕn c¸p quang víi dung l­îng cì 30.00 kªnh tho¹i trªn mét ®«i sîi c¸p quang sÏ sím ®­îc ®­a vµo sö dông. Nh÷ng thµnh tù trªn ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc cung cÊp c¸c c¬ së h¹ tÇng cho c«ng nghiÖp CNTT nãi chung, c«ng nghiÖp phÇn mÒm nãi riªng. §Õn th¸ng 5/ 2002, VDC (C«ng ty ®iÖn to¸n vµ truyÒn sè liÖu) më thªm kªnh 45 Mbps h­íng ®i Hång K«ng, n©ng tæng dung l­îng kªnh Internet quèc tÕ cña ViÖt Nam lªn 106 Mbps. Tuy ch­a ph¶i lµ cao nh­ng tÝnh theo chØ sè dung l­îng kªnh Internet/ thuª bao, ViÖt Nam ®¹t con sè xÊp xØ Th¸i Lan vµ cßn nhØnh h¬n Malaysia. Trong thêi gian qua, møc ®é t¨ng dung l­îng kÕt nèi Internet ®i quèc tÕ cña ViÖt Nam t¨ng tèt, cô thÓ nh­ sau. BiÓu 4: Dung l­îng ®­êng kÕt nèi quèc tÕ (Mbps) 0 20 40 60 80 100 120 9-2000 12-2000 6-2001 1-2002 6-2002 10 24 42 61 106 Nguån: IT Report 2002 - Héi Tin Häc TP. HCM 2002 MÆt kh¸c, gi¸ Internet tiÕp tôc gi¶m theo QuyÕt ®Þnh 480/2002/Q§-B§ ngµy 13/6/2002 cña tæng côc B­u ®iÖn. ChÝnh phñ ®· høa sÏ c¾t gi¶m c­íc phÝ Internet xuèng cßn 60% c­íc phÝ hiÖn t¹i. Tõ th¸ng 2/2002. Khung gi¸ míi cho c¸c IXP (nhµ cung cÊp dÞch vô kÕt nèi Internet) thuª ®uêng kÕt nèi Internet quèc tÕ gi¶m so víi khung cò 3 lÇn. Tõ th¸ng 5/2002 sè ®¬n vÞ ®­îc cÊp dÞch vô Internet còng t¨ng ®¸ng kÓ, thùc hiÖn tèt lé tr×nh tõng b­íc xo¸ bá ®éc quyÒn nhµ n­íc trong lÜnh vùc nµy. B­íc tiÕn nµy còng gãp phÇn kh¼ng ®Þnh tuyªn bè cña ViÖt Nam trong khu«n khæ Héi nghÞ APEC - TEL 25 diÔn ra t¹i Hµ Néi th¸ng 3/2002 lµ t×nh tr¹ng ®éc quyÒn trong ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng sÏ dÇn ®­îc xo¸ bá vµ chÊm døt hoµn toµn vµo n¨m 2005. ChÝnh phñ ®· ®­a vµo sö dông c¸c ph­¬ng thøc kÕt nèi Internet víi tèc ®é cao ISDN, ASD. PhÇn mÒm ®­îc s¶n xuÊt ph©n phèi vµ tiªu thô ngay trªn m¹ng Internet vµ m¸y tÝnh nªn nÕu kh«ng cã nguån ®iÖn æn ®Þnh vµ ®­êng truyÒn Internet tèt sÏ khã mµ ph¸t triÓn ®­îc ngµnh c«ng nghiÖp nµy. Víi môc tiªu ®­a c«ng nghiÖp phÇn mÒm lªn tÇm chuyªn nghiÖp, tËp trung ®Ó s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ vµ Nhµ n­íc còng dÔ dµng h¬n trong qu¶n lý ®µo t¹o x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, mét lo¹i c¸c khu c«ng nghiÖp phÇn mÒm ®· vµ ®ang ®­îc x©y dùng. §i ®Çu c¶ n­íc lµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh víi trung t©m c«ng nghÖ phÇn mÒm Sµi Gßn, c«ng viªn phÇn mÒm Quang Trung. TiÕp ®Õn §µ N½ng ®· kÞp x©y dùng cho m×nh mét trung t©m phÇn mÒm. Trung t©m c«ng nghÖ phÇn mÒm ®Çu tiªn cña ®ång b»ng S«ng Cöu Long (cña tr­êng §¹i häc CÇn Th¬) còng ®i vµo ho¹t ®éng tõ th¸ng 4/2001. Tr­êng §¹i häc Hµng H¶i ViÖt Nam võa khai tr­¬ng Trung t©m C«ng nghÖ phÇn mÒm vµo ®Çu th¸ng 5/2001. Thµnh phè cao nguyªn §µ L¹t còng ®ang dù ®Þnh x©y dùng mét trung t©m c«ng nghiÖp phÇn mÒm t¹i ®©y. Hµ Néi tuy tá ra kh¸ chËm trong "phong trµo nµy", nh­ng míi ®©y còng võa kÞp ra quyÕt ®Þnh giao cho c«ng ty Ph¸t triÓn h¹ tÇng Hµ Néi 1000 n¨m lËp dù ¸n ®Çu t­ dù kiÕn kho¶ng 80 tû ®ång, ®ñ chç lµm viÖc cho 2.500 chuyªn gia. C¸c bé ngµnh kh«ng hÒ kÐm n¨ng ®éng, b»ng chøng lµ Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng cã Trung t©m phÇn mÒm t¹i khu c«ng nghÖ cao Hoµ L¹c. ViÖn nghiªn cøu chiÕn l­îc vµ chÝnh s¸ch C«ng nghiÖp (Bé C«ng nghiÖp) ®ang chuÈn bÞ triÓn khai dù ¸n x©y dùng Trung t©m c«ng nghÖ phÇn mÒm nh»m øng dông c¸c tiÕn bé CNTT hç trî cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Sù phèi hîp ®ång lo¹t cña c¸c doanh nghiÖp trong khu c«ng nghÖ phÇn mÒm sÏ t¹o nªn sù ¨n khíp trong c¸c ho¹t ®éng tõ thu hót ®Çu t­, t×m kiÕm ®èi t¸c, thÞ tr­êng, s¶n xuÊt tiªu thô, còng nh­ ®µo t¹o nguån nh©n lùc vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng vµ tËn dông tèt c¸c ­u ®·i cña Nhµ n­íc. 4. Dung l­îng thÞ tr­êng. Víi chÊt l­îng tèt, gi¸ thµnh h¹ nhê chi phÝ nh©n c«ng thÊp, phÇn mÒm ViÖt Nam ®ang dÇn dÇn kh¼ng ®Þnh ®­îc uy tÝn trªn c¶ thÞ tr­êng néi ®Þa vµ thÞ tr­êng quèc tÕ. NhiÒu nhµ cung cÊp phÇn mÒm n­íc ngoµi, c¸c kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc ®· biÕt ®Õn phÇn mÒm ViÖt Nam vµ ®Æt niÒm tin vµo ®ã. B­íc ®Çu ®· cã mét sè kh¸ch hµng lín nh­ IBM, CISCO ®· ®Æt hµng cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam, ®iÒu nµy cµng n©ng cao uy tÝn t¹o thuËn lîi cho danh tiÕng cña phÇn mÒm ViÖt Nam vang xa trªn tr­êng quèc tÕ. Còng chÝnh nhê ®ã mµ c¸c kh¸ch hµng lín trong n­íc ®· tin cËy giao phã cho c«ng nghÖ phÇn mÒm ViÖt Nam, tõ bá t­ t­ëng chØ cã phÇn mÒm n­íc ngoµi s¶n xuÊt míi ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng. Trong thêi ®¹i c¬ sè ho¸, m· hãa bïng næ vµ lan réng tíi mäi khÝa c¹nh cña cuéc sèng, thùc tÕ nÕu biÕt khai th¸c triÖt ®Ó th× tiÒm n¨ng vÒ dung l­îng thÞ tr­êng phÇn mÒm cña ta hiÖn nay lµ rÊt lín: VÒ ph¹m vi ta cã thÞ tr­êng trong n­íc, thÞ tr­êng thÕ giíi; VÒ lÜnh vùc ta cã thÞ tr­êng phÇn mÒm c«ng nghiÖp, thÞ tr­êng phÇn mÒm n«ng nghiÖp, gi¸o dôc quèc phßng, an ninh … Khi mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ®ang kªu gäi chuÈn bÞ cho mét "ChÝnh phñ ®iÖn tö " th× "ChÝnh phñ" còng lµ kh¸ch hµng lín cho c¸c doanh nghi._.ëi ®iÓm 7.740 USD/ng­êi/th¸ng nh»m kh¾c phôc sù thiÕu hôt chuyªn gia trong lÜnh vùc CNTT (2). Tr­íc t×nh h×nh nµy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn cã chÕ ®é tr¶ l­¬ng phï hîp ®Ó gi÷ ch©n nÕu kh«ng, c¸c lËp tr×nh viªn lµm viÖc cho c¸c C«ng ty n­íc ngoµi hoÆc ra n­íc ngoµi lµm.2) Con sè tæng hîp tõ nhiÒu nguån: B¸o Sµi Gßn tiÕp thÞ n¨m 2002, T¹p chÝ PC World, T¹p chÝ Tin Häc vµ §êi sèng 5/2002 1.2 Hîp t¸c quèc tÕ trong c«ng nghiÖp phÇn mÒm. §Çu t­ vèn víi tû lÖ hîp lý cho s¶n xuÊt phÇn mÒm lµ ®iÒu cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, khã cã thÓ ®­a ra mét tû lÖ gäi lµ "hîp lý". Doanh nghiÖp khi x¸c ®Þnh ®Çu t­ cho s¶n xuÊt phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu cña m×nh vµ xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng quèc tÕ cÇn cã tr­êng vèn ®Ó ®¶m b¶o tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn kh©u tiªu thô. Nguån vèn nµy cã thÓ hoµn toµn lµ cña c«ng ty, còng cã thÓ lµ nguån vèn liªn doanh liªn kÕt. NÕu doanh nghiÖp yÕu vÒ vèn nªn nghÜ ®Õn h­íng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. Kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu lµm ®­îc ®iÒu nµy v× chØ khi doanh nghiÖp thùc sù m¹nh vµ cã tiÒm n¨ng th× c«ng ty n­íc ngoµi míi chÞu b¾t tay ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp ®ã. MÆt kh¸c hîp t¸c n­íc ngoµi cßn gióp c¸c c«ng ty ph¸t triÓn phÇn mÒm ViÖt Nam gia t¨ng tèc ®é héi nhËp vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. §èi t¸c n­íc ngoµi cã thÓ t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho phÇn mÒm ViÖt Nam, qu¶ng b¸ s¶n phÈm t¹i n­íc hä, lµ chiÕc cÇu nèi cña ViÖt Nam vµ thÕ giíi. C¸c c¬ së ®µo t¹o, c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam cÇn ph¶i liªn kÕt hîp t¸c ®µo t¹o víi c¸c tæ chøc n­íc ngoµi cã nhiÒu kinh nghiÖm trong ®µo t¹o CNTT. Bëi hä ®· cã s½n nh÷ng ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o víi c¸c chÕ ®é v¨n b»ng , c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Chóng ta kh«ng nªn tù mµy mß, t×m tßi mµ nªn tËn dông lîi thÕ "ng­êi ®i sau" ®Ó khái mÊt thêi gian quý gi¸. C¸c doanh nghiÖp nªn kªu gäi vµ khuyÕn khÝch c¸c h·ng phÇn mÒm hµng ®Çu thÕ giíi ®Çu t­ vµ triÓn kh¹i dù ¸n liªn doanh theo c¶ hai h­íng: ChuyÓn giao c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ phèi hîp nghiªn cøu ph¸t triÓn nh»m n©ng cao tr×nh ®é vµ kü n¨ng, khai th¸c ­u thÕ chi phÝ nh©n lùc thÊp ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n c«ng nghÖ cao cña hä, tiÕn tíi lµm chñ c¸c c«ng nghÖ chÝnh, x©m nhËp thÞ tr­êng thÕ giíi trong t­¬ng lai. 1.3. T¹o dùng c¬ së h¹ tÇng tèt cho s¶n xuÊt phÇn mÒm . C¸c doanh nghiÖp lµm phÇn mÒm chuyªn nghiÖp nªn cã ®­êng truyÒn riªng cho m×nh ®Ó tiÖn cho s¶n xuÊt vµ trao ®æi th«ng tin quèc tÕ. Doanh nghiÖp phÇn mÒm còng nªn tËp trung vµo c¸c khu c«ng nghÖ phÇn mÒm do chÝnh phñ x©y dùng ®Ó ®­a ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµo nÕp sèng ®ång thêi tËn dông nh÷ng lîi thÕ vÒ c¬ së vËt chÊt h¹ tÇng kü thuËt cña c¸c khu c«ng nghiÖp nµy. Lîi thÕ cña khu c«ng nghÖ phÇn mÒm tËp trung lµ hÖ thèng h¹ tÇng viÔn th«ng hiÖn ®¹i, c¸c ®­êng liªn l¹c quèc tÕ trùc tiÕp cã tèc ®é cao nh»m gi¶m thiÓu thêi gian truyÒn d÷ liÖu th«ng qua ®ã gi¶m bít chi phÝ cho ng­êi s¶n xuÊt ®ång thêi n©ng cao chÊt l­îng cña dÞch vô mµ nhµ s¶n xuÊt cung cÊp cho kh¸ch hµng n­íc ngoµi. Ngoµi ra khu c«ng nghÖ phÇn mÒm tËp trung cã lîi thÕ lµ tÝnh khÐp kÝn cña mét hÖ thèng víi chøc n¨ng ®ång bé bao gåm tõ s¶n xuÊt, th­¬ng m¹i ®Õn xuÊt nhËp khÈu, ®µo t¹o vµ nghiªn cøu, triÓn l·m, tiÕp thÞ, tæ chøc héi th¶o, héi nghÞ, gi¶i trÝ, dÞch vô y tÕ, dÞch vô ¨n uèng, mua s¾m vµ dÞch vô nhµ ë cho ®Õn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý bao gåm c¶ trong lÜnh vùc CNTT cña c¸c thµnh phè lín, cña c¸c n­íc vµ c¸c khu c«ng nghÖ phÇn mÒm lín trªn thÕ giíi. H¬n n÷a, sù ®Æc biÖt vÒ kh«ng gian, ®Þa ®iÓm, sù biÖt lËp tËp trung sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho doanh nghiÖp trong viÖc n¾m b¾t t×nh h×nh ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm, dÔ dµng tiÕp cËn víi tiÕn bé cña khoa häc c«ng nghÖ, ®¬n gi¶n hãa c¸c kh©u nh­ lµm thñ tôc h¶i quan, xin c¸c giÊy tê cÇn thiÕt theo quy ®Þnh cña phÊp luËt khi tiÕn hµnh xuÊt khÈu bëi tÊt c¶ ®Òu ®· ®­îc quy vÒ mét mèi ®Ó qu¶n lý. C¸c doanh nghiÖp tham gia vµo khu phÇn mÒm tËp trung cßn ®­îc h­ëng hÖ thèng dÞch vô phong phó víi chÊt l­îng cao vµ chi phÝ thÊp. Víi sù hç trî cña Nhµ n­íc ®èi víi khu c«ng nghiÖp phÇn mÒm, c¸c thµnh viªn ®­îc h­ëng møc gi¸ thuª v¨n phßng, n¬i lµm viÖc vµ gi¸ dÞch vô Internet thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi khu. Tãm l¹i, trong viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kü thuËt cho s¶n xuÊt phÇn mÒm xuÊt khÈu, cã nh÷ng viÖc doanh nghiÖp tù m×nh lµm ®­îc nh­ng phÇn lín ph¶i cã sù hç trî c¬ b¶n tõ phÝa Nhµ n­íc. ViÖc hµng lo¹t c¸c khu c«ng nghÖ phÇn mÒm ra ®êi trong thêi gian gÇn ®©y lµ mét gi¶i ph¸p ®Çu t­ x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho c«ng nghiÖp phÇn mÒm cña chÝnh phñ. ViÖc tham gia vµo c¸c khu nµy lµ gi¶i ph¸p cña doanh nghiÖp ®Ó cã mét c¬ së h¹ tÇng tèt cho s¶n xuÊt phÇn mÒm cña doanh nghiÖp m×nh. 1.4. Qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm theo quy tr×nh quèc tÕ. ViÖc ¸p dông c¸c tiªu chuÈn qu¶n trÞ chÊt l­îng trong viÖc thiÕt lËp vµ vËn hµnh c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt phÇn mÒm sÏ t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ gi¶m thêi gian hoµn thµnh dù ¸n còng nh­ gi¶m thiÓu lçi cña s¶n phÈm . Mét quy tr×nh s¶n xuÊt cã chÊt l­îng ph¶i ®­îc g¾n liÒn víi mét quy tr×nh qu¶n trÞ chÊt l­îng. Quy tr×nh chÊt l­îng lµ nh»m ®¶m b¶o cho quy tr×nh s¶n xuÊt ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu chÊt l­îng mét c¸ch æn ®Þnh. HiÖn nay c¸c hÖ thèng tiªu chuÈn phæ biÕn cã thÓ gióp cho c¸c tæ chøc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc CNTT thiÕt lËp, vËn hµnh vµ c¶i tiÕn c¸c quy tr×nh qu¶n lý chÊt l­îng bao gåm hÖ tiªu chuÈn ISO 9000 vµ CMM HÖ thèng ISO 9000 lµ hÖ thèng tiªu chuÈn quèc tÕ ®Æc t¶ nh÷ng ®ßi hái cho hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng. HÖ thèng nµy ®­îc dïng lµm chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ quy tr×nh qu¶n lý chÊt l­îng cña mét tæ chøc ®èi víi chÊt l­îng s¶n phÈm còng nh­ dÞch vô kh¸c cho kh¸ch hµng. ISO 9000 ®­îc ®Ò cËp ®Õn nh­ mét tiªu chuÈn nh»m chøng minh kh¶ n¨ng ®¶m b¶o chÊt l­îng cña nhµ cung cÊp cho thiÕt kÕ vµ cung øng s¶n phÈm. Theo hÖ thèng tiªu chuÈn nµy, chÊt l­îng s¶n phÈm ®¹t ®­îc sÏ tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn nh­ sau: * §¹t vµ duy tr× liªn tôc chÊt l­îng s¶n phÈm, dÞch vô theo yªu cÇu kh¸ch hµng. * Chøng tá ®­îc quy tr×nh qu¶n lý cho phÐp ®¹t ®­îc vµ duy tr× chÊt l­îng mong ®îi. * Chøng minh cho kh¸ch hµng thÊy ®­îc s¶n phÈm hay dÞch vô ®ang hoÆc sÏ ®¹t ®­îc chÊt l­îng mong ®îi. HÖ thèng nµy lµ tiªu chuÈn qu¶n lý chÊt l­îng chung cho tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc c«ng nghÖ, riªng trong c«ng nghiÖp CNPM, tµi liÖu ISO 9000 - 3 lµ b¶n h­íng dÉn viÖc ¸p dông ISO 9000 trong tµi liÖu ph¸t triÓn, cung cÊp vµ b¶o tr× phÇn mÒm. M« h×nh CMM (Software Engineering Capabilitty Maturity Model) do ViÖn C«ng nghÖ phÇn mÒm cña Mü (Sofwave Engineering Institute) ph¸t triÓn. §ã lµ m« h×nh m« t¶ c¸c thµnh phÇn chñ yÕu cña mét quy tr×nh qu¶n trÞ chÊt l­îng trong c«ng nghÖ phÇn mÒm . M« h×nh CMM ®­a ra c¸c h­íng dÉn rÊt cô thÓ vµ chi tiÕt vÒ viÖc thiÕt lËp hÖ qu¶n trÞ chÊt l­îng trong c«ng nghiÖp phÇn mÒm. H¬n n÷a, nguån tµi liÖu vÒ m« h×nh CMM còng nh­ c¸c ph­¬ng ph¸p tiÕn hµnh cµi ®Æt t­¬ng ®èi phong phó vµ cã thÓ truy cËp miÔn phÝ qua m¹ng Internet t¹i ®Þa chØ cña ViÖn C«ng nghÖ phÇn mÒm Mü: www. sei. cmu . edu. HiÖn nay ë ViÖt Nam chØ cã duy nhÊt c«ng ty FPT ®¹t chøng chØ CMM cÊp ®é 4. MÆc dï hai hÖ thèng tiªu chuÈn nµy cïng n»m môc ®Ých h­íng dÉn c¸c tæ chøc cã ®­îc mét quy tr×nh qu¶n lý chÊt l­îng nh­ng gi÷a chóng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt vµ hai hÖ thèng nµy hoµn toµn ®éc lËp víi nhau. HÖ thèng ISO 9000 mang tÝnh chÊt quèc tÕ trong khi ®ã hÖ thèng CMM thiÕt lËp bëi ViÖn c«ng nghÖ phÇn mÒm Mü chØ mang tÝnh quèc gia vµ khu vùc. Tuy nhiªn ®iÒu ®¸ng quan t©m lµ hÖ thèng CMM ®ang ngµy cµng ®­îc quèc tÕ ho¸ vµ xu thÕ hiÖn nay lµ ¸p dông m« h×nh nµy cho c¸c hÖ qu¶n trÞ chÊt l­îng trong c«ng nghiÖp phÇn mÒm. Nh­ vËy, nÕu c«ng nghiÖp phÇn mÒm n­íc ta muèn h­íng ra thÞ tr­êng thÕ giíi cÇn cã nh÷ng chøng chØ nªu trªn. Cô thÓ nÕu muèn h­íng vµo thÞ tr­êng B¾c Mü th× còng nªn lÊy m« h×nh CMM lµm chuÈn ®Ó x©y dùng c¸c quy tr×nh qu¶n trÞ chÊt l­îng phÇn mÒm. Cßn trong tr­êng hîp träng t©m thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp lµ c¸c n­íc Ch©u ¢u vµ c¸c khu vùc kh¸c trªn thÕ giíi th× viÖc ¸p dông hÖ tiªu chuÈn ISO vµo quy tr×nh s¶n xuÊt phÇn mÒm lµ kh«ng thÓ thiÕu trong chiÕn l­îc ho¹t ®éng cña c«ng ty. ViÖc ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n trÞ chÊt l­îng ISO vµ CMM lµ gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm phÇn mÒm, n©ng cao uy tÝn cña ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam víi c¸c ®èi t¸c trong vµ n­íc ngoµi. 2. §Èy m¹nh xuÊt khÈu phÇn mÒm th­¬ng hiÖu ViÖt Nam. 2.1. G¾n th­¬ng hiÖu ViÖt Nam cho phÇn mÒm ViÖt Nam. §Ó cã phÇn mÒm th­¬ng hiÖu ViÖt Nam kh«ng nh÷ng ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i lµ doanh nghiÖp ViÖt Nam, thùc hiÖn toµn bé c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt phÇn mÒm trän gãi (1), mµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i g¾n th­¬ng hiÖu cho s¶n phÈm phÇn mÒm cña m×nh. §iÒu ®ã gióp s¶n phÈm tiÖn giao dÞch trªn thÞ tr­êng, gióp ng­êi tiªu dïng lµ c¸c kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc nhËn d¹ng s¶n phÈm mét c¸ch nhanh chãng nhÊt. Th­¬ng hiÖu cßn kh¼ng ®Þnh chÊt l­îng cña doanh nghiÖp phÇn mÒm, gióp cho doanh nghiÖp ®­îc biÕt ®Õn nÕu thùc sù chÊt l­îng cña phÇn mÒm lµ tèt. §Ó ng¨n ngõa viÖc ®¸nh c¾p th­¬ng hiÖu, nh·n hiÖu vµ chèng tÖ lµm hµng gi¶, b­íc ®Çu th«ng b¸o cho nhiÒu ng­êi biÕt doanh nghiÖp kinh doanh vµ s¶n phÈm mang nh·n hiÖu ®ã lµ s¶n phÈm ®¹t chÊt l­îng tèt ®· ®­îc Nhµ n­íc thõa nhËn; ®ång thêi thóc ®Èy cho c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nh­ tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o, th­¬ng m¹i hãa s¶n phÈm mang th­¬ng hiÖu ®ã, th©m nhËp vµo thÞ tr­êng vµ më réng thÞ tr­êng … doanh nghiÖp cÇn ®¨ng ký b¶o hé th­¬ng hiÖu cho s¶n phÈm cña m×nh cña m×nh víi c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn. VÊn ®Ò quan träng viÖc ®¨ng ký th­¬ng hiÖu cho phÇn mÒm lµ ®Ó tr¸nh ®­îc n¹n copy sao chÐp, vi ph¹m b¶n quyÒn ®ang hoµnh hµnh trong n­íc còng nh­ trªn thÕ giíi. BiÖn ph¸p h÷u hiÖu lµ ®¨ng ký th­¬ng hiÖu hµng ho¸ ®Ó ®­îc b¶o hé khi bÞ vi ph¹m. NÕu c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam muèn lµm ¨n l©u dµi, muèn cã thÞ tr­êng xuÊt khÈu th× ®¨ng ký th­¬ng hiÖu lµ mét b­íc trong chiÕn l­îc kinh doanh. NÕu chóng ta kh«ng lµm tèt viÖc ®¨ng ký th­¬ng hiÖu th× kh«ng nh÷ng thua ngay trªn s©n nhµ mµ cßn chÞu nhiÒu thiÖt thßi khi tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi còng nh­ héi nhËp khu vùc. (1) Xem s¬ ®å chu tr×nh c¸c b­íc hoµn thiÖn s¶n phÈm phÇn mÒm trän gãi - S¬ ®å 2 Nh­ vËy, viÖc ®¨ng ký th­¬ng hiÖu hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp lµ vÊn ®Ò sèng cßn ®Ó doanh nghiÖp tån t¹i, ph¸t triÓn còng nh­ héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi. VÊn ®Ò g¾n th­¬ng hiÖu thÕ nµo cho phÇn mÒm ViÖt Nam còng lµ vÊn ®Ò ®¸ng bµn. V× phÇn mÒm lµ mét s¶n phÈm v« h×nh, mang tÝnh dÞch vô nhiÒu h¬n nªn kh«ng ®¬n gi¶n nh­ viÖc g¾n th­¬ng hiÖu nh·n m¸c cho mét s¶n phÈm hµng ho¸ th«ng th­êng. ý kiÕn cho r»ng, ®Ó ng­êi tiªu dïng nhí ®Õn th­¬ng hiÖu cña m×nh, doanh nghiÖp trong n­íc ph¶i tõ bá thãi quen g¾n th­¬ng hiÖu s¶n phÈm víi tªn doanh nghiÖp. NghÜa lµ tªn doanh nghiÖp vµ th­¬ng hiÖu phÇn mÒm lµ kh¸c nhau. Mçi phÇn mÒm cã mét th­¬ng hiÖu riªng. Nh­ vËy mét doanh nghiÖp cã nhiÒu th­¬ng hiÖu tuú thuéc vµo sè l­îng s¶n phÈm phÇn mÒm lµm ra. VÝ dô: tr­êng hîp, mét doanh nghiÖp cho ra nhiÒu dßng s¶n phÈm víi th­¬ng hiÖu Ên t­îng nh­ Deawoo cã Matiz, Lanos, Leganza; Ford cã Laser, Deluxe, Escape. Còng cã thÓ dÉn ra nhiÒu tr­êng hîp kh¸c, mét doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i s¶n phÈm chØ víi 1 th­¬ng hiÖu, mµ th­¬ng hiÖu nµy trïng víi tªn doanh nghiÖp: tÊt c¶ c¸c lo¹i g¹ch block, g¹ch bª t«ng l¸t ®­êng, g¹ch trång cá ®Òu mang mét th­¬ng hiÖu VCON (tªn giao dÞch th­¬ng m¹i cña c«ng ty Liªn doanh Hicrret-ViÖt S¬n) chuyªn s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, c¸c lo¹i n­íc kho¸ng thiªn nhiªn chØ mang mét tªn VÜnh H¶o. Cã thÓ kÓ thªm c¸c lo¹i æ c¾m ®iÖn, d©y c¸p, æn ¸p chØ mang tªn Lioa. Nh×n réng ra thÕ giíi, h·ng thêi trang næi tiÕng Milano cña Italia tung ra thÞ tr­êng rÊt nhiÒu s¶n phÈm nh­ quÇn ¸o, kÝnh ®eo, th¾t l­ng, tói x¸ch phô n÷ giÇy dÐp… nh­ng chØ ®ãng mét nh·n hiÖu Milano; C¸c h·ng Pierre Cardin, St Loren… cã tõ hµng tr¨m n¨m nay, ph¸t triÓn ®Õn hµng tr¨m dßng s¶n phÈm nh­ng còng chØ cã mét th­¬ng hiÖu chïng víi tªn cña h·ng. ThÕ giíi biÕt ®Õn Milano, Piere Cardin, St Loren… nh­ nh÷ng th­¬ng hiÖu thµnh c«ng, vµ rÊt m¹nh . Còng cã nhiÒu lý do buéc doanh nghiÖp ph¶i dùng nhiÒu th­¬ng hiÖu cho mçi dßng s¶n phÈm, hoÆc nhiÒu th­¬ng hiÖu con trong mét dßng s¶n phÈm nh­ng kh«ng cã nghÜa lµ nh÷ng th­¬ng hiÖu nµy sÏ "nuèt" mÊt th­¬ng hiÖu gèc - tªn doanh nghiÖp. VÒ ý kiÕn b¶n th©n, ph¶i ch¨ng chóng ta nªn xem xÐt tr­êng hîp HiÖp héi xuÊt khÈu len sîi óc, hä tËp trung c¸c s¶n phÈm len sîi vµ g¾n th­¬ng hiÖu vµ nh·n m¸c chung cho s¶n phÈm ®ã sau khi kiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸ theo tiªu chuÈn chung cña toµn HiÖp héi. Kh¸ch hµng, khi thÊy biÓu t­îng HiÖp héi nµy, lËp tøc nhËn ra hµng len sîi cña óc vµ tin t­ëng vµo chÊt l­îng cña s¶n phÈm. Th­¬ng hiÖu cña HiÖp héi nµy kh«ng chØ t¹o ®­îc uy tÝn víi kh¸ch hµng trong n­íc mµ cßn víi c¶ kh¸ch hµng quèc tÕ. Nãi tãm l¹i, viÖc x©y dùng mét hay nhiÒu nh·n hiÖu cho nhiÒu dßng s¶n phÈm hay viÖc x©y dùng mét th­¬ng hiÖu mµ th­¬ng hiÖu Êy l¹i trïng víi tªn doanh nghiÖp … lµ tuú thuéc vµo chiÕn l­îc x©y dùng th­¬ng hiÖu cña doanh nghiÖp vµ tuú vµo møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. HiÖn nay chóng ta ®· cã HiÖp héi doanh nghiÖp phÇn mÒm, thiÕt nghÜ viÖc t¹o mét th­¬ng hiÖu chung cho toµn bé s¶n phÈm phÇn mÒm cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn cña HiÖp héi sÏ t¹o nªn biÓu t­îng cña sù ®oµn kÕt cña søc m¹nh tËp thÓ, sù ®¶m b¶o vÒ chÊt l­îng cña phÇn mÒm ViÖt Nam vµ dÔ t¹o dùng ®­îc uy tÝn trªn tr­êng quèc tÕ h¬n. 2.2. Qu¶ng b¸, giíi thiÖu phÇn mÒm ViÖt Nam víi thÞ tr­êng thÕ giíi, t×m ®Çu ra cho phÇn mÒm xuÊt khÈu. C¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm cã lîi thÕ ®Æc biÖt vÒ kh¶ n¨ng øng dông c¸c c«ng cô trî gióp ho¹t ®éng kinh doanh cña ngµnh CNTT cho nªn viÖc ®Èy m¹nh chiÕn l­îc tiÕp thÞ th«ng qua m¹ng Internet cÇn ph¶i ®­îc coi lµ biÖn ph¸p chiÕn l­îc ®Ó doanh nghiÖp thu hót sù chó ý cña kh¸ch hµng n­íc ngoµi. §Ó ®Èy m¹nh chiÕn l­îc tiÕp cËn thÞ tr­êng, qu¶ng b¸ s¶n phÈm th«ng qua m¹ng Internet, doanh nghiÖp phÇn mÒm nªn tËp trungvµo c¸c biÖn ph¸p nh­: * Nghiªn cøu c¸c thÞ tr­êng lín, x¸c ®Þnh kh¸ch hµng môc tiªu, t¨ng l­îng truy cËp cña kh¸ch hµng vµo Website cña c«ng ty. Muèn vËy, yªu cÇu kh¸ch hµng ®Çu ®èi víi viÖc thiÕt kÕ trang chñ lµ ph¶i t¹o ®­îc l­îng kh¸ch truy cËp vµo ®Þa chØ cña c«ng ty. Nh­ vËy doanh nghiÖp ph¶i ®¨ng ký vµo c¸c danh b¹ ®iÖn tö ®ång thêi liªn kÕt víi c¸c trang chñ cã liªn quan ®Õn phÇn mÒm nh»m môc ®Ých trao ®æi kh¸ch hµng ®Õn th¨m ®Ó t¨ng l­îng truy cËp. Nh÷ng liªn kÕt nµy lµ nh÷ng cöa më ®Ó kh¸ch hµng cã thÓ dÔ dµng di chuyÓn gi÷a c¸c trang chñ, nhê ®ã l­îng kh¸ch hµng truy cËp vµo trang cña c«ng ty sÏ t¨ng lªn ®¸ng kÓ. ViÖc c«ng ty ®¨ng ký vµo c¸c danh b¹ ®iÖn tö cã uy tÝn còng lµ biÖn ph¸p qu¶ng c¸o h÷u hiÖu cho doanh nghiÖp. VÒ néi dung, trang Web ph¶i cã chiÒu s©u, thÓ hiÖn ®­îc tr×nh ®é chuyªn m«n vµ kiÕn thøc trong lÜnh vùc cña m×nh, bªn c¹nh nh÷ng th«ng tin vÒ s¶n phÈm, dÞch vô, nªn cã nh÷ng môc phô nªu nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Õn lÜnh vùc ho¹t ®éng cña c«ng ty, nhÊt lµ nh÷ng th«ng tin mang tÝnh thêi sù. Cô thÓ lµ nh÷ng g× míi diÔn ra trªn thÞ tr­êng phÇn mÒm thÕ giíi, hoÆc trong lÜnh vùc CNTT, tin häc … Nh÷ng th«ng tin nµy ®­îc tr×nh bµy mét c¸ch ng¾n gän, kh«ng r­êm rµ mµ cã nh÷ng liªn kÕt h÷u Ých víi c¸c trang Web kh¸c nh­ ®· nªu trªn ®©y sÏ ®­îc kh¸ch hµng ®¸nh gi¸ cao vµ nhê vËy n©ng cao tÝnh hÊp dÉn còng nh­ uy tÝn cña c«ng ty vµ cã thÓ gi÷ ch©n kh¸ch hµng t¹i trang Web. MÆc dï ph¶i t¨ng ®­îc sè l­îng hîp ®ång ®­îc ký kÕt th× míi cã nghÜa lµ trang Web ®· thµnh c«ng, song viÖc qu¶ng b¸ c¸c s¶n phÈm vµ c«ng ty, dÞch vô cña c«ng ty còng ®· lµ nh÷ng thµnh c«ng b­íc ®Çu bëi cã ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ c«ng ty vµ s¶n phÈm, dÞch vô cña c«ng ty lµ mét yÕu tè quan träng dÉn tíi quyÕt ®Þnh ®Æt hµng cña kh¸ch hµng. Bªn c¹nh viÖc qu¶ng b¸ s¶n phÈm cña m×nh th«ng qua trang Web, doanh nghiÖp còng nªn sö dông c¸c h×nh thøc kh¸c nh­: Th«ng qua ng­êi quen ®ang sèng, häc tËp vµ lµm viÖc ë n­íc ngoµi ®Ó giíi thiÖu vÒ c«ng ty vµ giíi thiÖu kh¸ch hµng víi c«ng ty; th«ng qua ®¹i sø qu¸n, l·nh sù qu¸n t¹i n­íc ngoµi; nÕu cã kh¶ n¨ng cã vÒ vèn cã thÓ tù m×nh hoÆc kÕt hîp víi c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm kh¸c më c¸c phßng triÓn l·m giíi thiÖu s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trong ngµnh … gióp ®ì vµ hç trî lÉn nhau t×m ®Çu ra cho phÇn mÒm xuÊt khÈu trªn c¬ së ®«i bªn cïng cã lîi. C¸c doanh nghiÖp cÇn phèi hîp ®Ó thiÕt lËp trung t©m giíi thiÖu s¶n phÈm c«ng nghÖ th«ng tin quy tô toµn bé s¶n phÈm phÇn mÒm cña c¸c c«ng ty tin häc trong c¶ n­íc, t¹i chî phÇn mÒm nµy ng­êi sö dông ®­îc t­ vÊn, h­íng dÉn vµ ch¹y thö phÇn mÒm theo ®óng nhu cÇu cña m×nh. Trong khi ®ã, c¸c nhµ s¶n xuÊt cã c¬ héi tiÕp xóc, n¾m b¾t thÞ hiÕu vµ nhu cÇu cña kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc, tõ ®ã më réng c¬ héi kinh doanh, c¬ héi xuÊt khÈu vµ ®­a trÝ tuÖ ViÖt Nam ra thÞ tr­êng quèc tÕ. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p mang tÇm vÜ m« Trong nÒn kinh tÕ quèc d©n th× c¸c lÜnh vùc nh­ c«ng nghÖ th«ng tin vµ xuÊt khÈu lµ nh÷ng lÜnh vùc rÊt cÇn cã hç trî vÒ mäi mÆt tõ phÝa chÝnh phñ. XuÊt khÈu phÇn mÒm mang tÝnh chÊt cña c¶ hai lÜnh vùc nªu trªn nªn l¹i cµng cÇn cã sù hç trî m¹nh mÏ tõ phÝa Nhµ n­íc. Trªn c¬ së tr×nh bµy vµ ph©n tÝch hiÖn tr¹ng còng nh­ nh÷ng khã kh¨n cña ngµnh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam, cã thÓ ®­a mét sè gi¶i ph¸p hç trî cña Nhµ n­íc ®èi víi nh÷ng khã kh¨n ®ã nh­ sau: 1. Hç trî vÒ mÆt s¶n xuÊt. 1.1. ChÝnh phñ cÇn ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cho CNTT nãi chung vµ ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm nãi riªng. Mét ®iÒu dÔ thÊy lµ c¸c c­êng quèc vÒ xuÊt khÈu phÇn mÒm trªn thÕ giíi hiÖn nay ®Òu cã nh÷ng chÝnh s¸ch m¹nh mÏ ®Ó hç trî vÒ mÆt c¬ së vËt chÊt còng nh­ h¹ tÇng kü thuËt cho ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm n­íc hä. Nh­ vËy, nÕu doanh nghiÖp doanh nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam b­íc ra th­¬ng tr­êng réng lín toµn cÇu, ®èi mÆt víi nh÷ng ®èi thñ nµy mµ l¹i kh«ng nhËn ®­îc nh÷ng hç trî tõ phÝa ChÝnh phñ th× c¸c ®èi thñ ®· giµnh ®­îc lîi thÕ c¹nh tranh sÏ kh«ng khã kh¨n g× ®Ó v­ît chóng ta. Nh÷ng hç trî vÒ c¬ së h¹ tÇng cho c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm cã thÓ lµ m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi, æn ®Þnh, cã nh÷ng hç trî ­u ®·i trong luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc. ChÝnh phñ cÇn cô thÓ ho¸ viÖc cho phÐp c«ng nghiÖp phÇn mÒm ®­îc h­ëng c¸c ­u ®·i b»ng c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cô thÓ ®Ó viÖc vËn dông luËt kh«ng bÞ v­íng m¾c. Hç trî vÒ c¬ së h¹ tÇng cña Nhµ n­íc ®èi víi CNTT cßn lµ viÖc khuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn x©y dùng c¸c khu c«ng nghÖ phÇn mÒm tËp trung ë c¸c thµnh phè lín gióp phèi hîp ho¹t ®éng víi nhau ®Ó t¹o nªn søc m¹nh tæng thÓ cho nÒn c«ng nghiÖp. Nh­ ®· nãi ë trªn, c¬ së h¹ tÇng cho CNTT, c«ng nghÖ phÇn mÒm kh«ng ph¶i lµ ®­êng x¸ cÇu cèng… mµ lµ m¹ng Internet vµ c¸c dÞch vô viÔn th«ng kh¸c. HiÖn t¹i c¸c chi phÝ nµy ë ViÖt Nam lµ qu¸ cao so víi thÕ giíi vµ khu vùc. ChÝnh phñ cÇn ph¶i triÓn khai chÝnh s¸ch gi¶m c­íc phÝ vµ c¸c chi phÝ vÒ viÔn th«ng vµ Internet cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt phÇn mÒm vµ dÞch vô, ®ång thêi t¹o sù th«ng tho¸ng h¬n trong viÖc truyÒn d÷ liÖu ®i quèc tÕ. V× hiÖn nay, viÖc trao ®æi d÷ liÖu qua Internet míi chØ qua ®­îc mét sè cæng t¹i cöa ngâ Internet ViÖt Nam. Nh­ vËy sÏ lµm ¸ch t¾c viÖc trao ®æi d÷ liÖu qua c¸c phÇn mÒm truyÒn th«ng cÇn ®Õn c¸c cæng. ChÝnh phñ nªn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó mét sè khu c«ng viªn phÇn mÒm tËp trung cã ®­êng kÕt nèi trùc tiÕp víi quèc tÕ. Bªn c¹nh ®ã, ChÝnh phñ còng nªn cho phÐp cã thªm nhiÒu nhµ cung cÊp dÞch vô kÕt nèi Internet (IXP), nhµ cung cÊp dÞch vô Internet (ISP), dÞch vô øng dông (OSP) ®Ó tõng b­íc xo¸ bá ®éc quyÒn, ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh quèc tÕ cña Internet ViÖt Nam c¶ vÒ chÊt l­îng vµ gi¸ c¶, ®Æc biÖt gi¶m møc c­íc phÝ Internet ViÖt Nam b»ng møc trung b×nh khu vùc trong n¨m 2003. 1.2. Nhµ n­íc cÇn hç trî ®µo t¹o ®¶m b¶o nguån lùc cho c«ng nghiÖp phÇn mÒm th­êng xuyªn c¶ vÒ sè l­îng, tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng ngo¹i ng÷. Trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn 2010, chÝnh phñ cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó duy tr× sè l­îng sinh viªn CNTT t¨ng tr­ëng 60% hµng n¨m (1), ®¶m b¶o sinh viªn tèt nghiÖp CNTT(1) Con sè µy do HiÖp héi doanh nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam (VINASA) ®­a ra trong §¹i héi thµnh lËp. cã tr×nh ®é tiÕng Anh t­¬ng ®­¬ng 500 ®iÓm theo hÖ thi TOEFL, ®¹t tr×nh ®é lËp tr×nh theo tiªu chuÈn quèc tÕ. Muèn vËy, chÝnh phñ cÇn më réng c¸c trung t©m ®µo t¹o CNTT, cã nh÷ng khuyÕn khÝch ®Æc biÖt nh­ cÊp häc bæng cho sinh viªn giái. Nhµ n­íc nªn cã c¸c HiÖp ®Þnh hîp t¸c vÒ ®µo t¹o kü s­ CNTT víi c¸c n­íc cã nÒn khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn. Ngoµi ra UBND c¸c tØnh, thµnh phè nªn phæ cËp tin häc vµ Internet trong c¸c tr­êng phæ th«ng, ®Çu t­ x©y dùng c¸c khu ®µo t¹o v­ên ­¬m vµ ph¸t triÓn phÇn mÒm t¹i ®Þa ph­¬ng. Võa qua chÝnh phñ ®· kh¶ng ®Þnh chñ tr­¬ng tiÕp tôc ®Çu t­ cho CNTT, c«ng nghÖ phÇn mÒm vµ cho biÕt sÏ më réng lo¹i h×nh ®µo t¹o v¨n b»ng 2 tin häc cho c¸c kü s­ chuyen ngµnh kh¸c trong thêi gian tíi. §©y cã thÓ nãi lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p hç trî vÒ nguån lùc cho c«ng nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam. §Ó ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cã ®ñ tr×nh ®é, nghiÖp vô cho xuÊt khÈu mÒm cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®©y lµ ®éi ngò nh©n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n vÒ tin häc ®ång thêi còng cã kh¶ n¨ng nhÊt ®Þnh vÒ kinh doanh th­¬ng m¹i ®Æc biÖt lµ trong m«i tr­êng quèc tÕ. ChÝnh phñ cÇn ®Æt ra mét gi¶i ph¸p chiÕn l­îc cho ®µo t¹o vµ nghiªn cøu, ­u tiªn c¸c quü häc bæng n­íc ngoµi cho ngµnh CNTT vµ tr­íc hÕt ph¶i ®¶m b¶o ®­îc c¸c c¬ së vËt chÊt tèi thiÓu còng nh­ mét gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y chuÈn ho¸ vµ ®éi ngò gi¸o viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao vµ kiÕn thøc thùc tÕ réng. 1.3. Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî vÒ thuÕ vµ c¸c ­u ®·i kh¸c ®èi víi c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm míi ho¹t ®éng. Trong thêi gian qua, Nhµ n­íc ®· ban hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch vÒ thuÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm. Tuy nhiªn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp míi tham gia s¶n xuÊt, cÇn ph¶i ®­îc ­u ®·i vÒ thuÕ. NhÊt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp chuyªn vÒ phÇn mÒm, cã lóc gÆp khã kh¨n, bÕ t¾c trong thÞ tr­êng cÇn ph¶i ®­îc miÔn, gi¶m thuÕ vµ c¸c hç trî kh¸c . 2. Gi¶i ph¸p vÒ th­¬ng hiÖu vµ b¶o vÖ b¶n quyÒn. 2.1. Nhµ n­íc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ®¨ng ký th­¬ng hiÖu vµ b¶o hé b¶n quyÒn cña c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm. Nhµ n­íc, tr­íc hÕt cÇn gi¸o dôc tuyªn truyÒn cho c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp cã ý ®Þnh xuÊt khÈu thÊy ®­îc lîi Ých thiÕt thùc khi g¾n th­¬ng hiÖu vµ ®¨ng ký th­¬ng hiÖu cho s¶n phÈm cña hä. Song song víi viÖc tuyªn truyÒn gi¸o dôc lµ viÖc c¶nh b¸o c¸c tæ chøc c¸ nh©n cã ý ®Þnh vi ph¹m b¶n quyÒn vµ th­¬ng hiÖu d­íi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau. Nhµ n­íc nªn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi c¶ vÒ thêi gian vµ chi phÝ cho viÖc ®¨ng ký th­¬ng hiÖu cho s¶n phÈm: CÇn rót ng¾n thêi gian cÊp chøng nhËn th­¬ng hiÖu, ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc vµ gi¶m chi phÝ tèi ®a. 2.2. ChÝnh phñ cÇn b¶o hé quyÒn lîi cho doanh nghiÖp ®· ®¨ng ký th­¬ng hiÖu, b¶o vÖ s¶n phÈm ®· ®¨ng ký th­¬ng hiÖu. UBND c¸c tØnh, thµnh phè cÇn cã c¸c ®ît truy quÐt c¸c c¬ së in sang c¸c phÇn mÒm tr¸i phÐp hoÆc sö dông c¸c phÇn mÒm mµ kh«ng qua mua b¸n, kh«ng cã sù ®ång ý cña h·ng s¶n xuÊt vv… ®ång thêi cã nh÷ng biÖn ph¸p xö ph¹t thÝch ®¸ng ®èi víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n vi ph¹m luËt b¶o vÖ th­¬ng hiÖu vµ b¶n quyÒn ®· ®¨ng ký. 3. Hç trî cña chÝnh phñ trong xuÊt khÈu phÇn mÒm. 3.1. ChÝnh phñ cÇn ph¶i x©y dùng c¸c quü tµi chÝnh hç trî cho xuÊt khÈu phÇn mÒm. Vai trß cña Nhµ n­íc lµ kh«ng thÓ thiÕu trong viÖc t¹o ®iÒu kiÖn ­u ®·i ®èi víi c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp, hç trî cho viÖc h×nh thµnh c¸c doanh nghiÖp míi, n©ng cao chÊt l­îng vµ më réng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã tiÒm n¨ng. Trong sè c¸c quü tµi chÝnh nh»m hç trî ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu phÇn mÒm, tr­íc m¾t chÝnh phñ cÇn cã biÖn ph¸p ®Ó x©y dùng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c lo¹i quü sau: * Quü hç trî ph¸t triÓn s¶n phÈm vµ dÞch vô phÇn mÒm: Dïng ®Ó hç trî, khuyÕn khÝch c¸c nhµ ph¸t triÓn phÇn mÒm ViÖt Nam ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm còng nh­ dÞch vô phÇn mÒm th­¬ng phÈm trong n­íc vµ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. * Quü ®Çu t­ m¹o hiÓm ph¸t triÓn phÇn mÒm: Quü nµy nh»m thóc ®Èy tÝch cùc s¸ng t¹o cña c¸c chuyªn gia phÇn mÒm vµ thãi quen m¹nh d¹n ®Çu t­ vµo c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ míi, lÜnh vùc míi, ®ång thêi t¹o phong trµo t×m tßi c¸c gi¶i ph¸p phÇn mÒm cã kh¶ n¨ng th­¬ng maÞ cao; * Quü hç trî s¸ng t¹o phÇn mÒm: Nh»m khuyÕn khÝch vµ hç trî ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¸ng t¹o c«ng nghÖ vµ s¶n phÈm phÇn mÒm. * Quü hç trî ®µo t¹o Quü nµy dïng ®Ó hç trî c¸c c¸ nh©n vµ c«ng ty trong ph¸t triÓn nguån nh©n lùc phÇn mÒm. 3.2. ChÝnh phñ ph¶i ®øng ra tæ chøc c¸c ho¹t ®éng khuÕch tr­¬ng xuÊt khÈu kho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. ChÝnh phñ nªn hç trî c¸c doanh nghiÖp trong n­íc t×m kiÕm c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi trong hîp t¸c kinh doanh ph¸t triÓn phÇn mÒm vµ dÞch vô. T¹o ®iÒu kiÖn lËp c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn, c¸c c¬ së s¶n xuÊt phÇn mÒm vµ tiÕn hµnh c¸c dÞch vô tin häc ë n­íc ngoµi. C¸c c¬ quan cña chÝnh phñ nh­ Bé th­¬ng m¹i, c¸c c¬ quan ®¹i diÖn ë n­íc ngoµi nh­ §¹i sø, Tham t¸n ®¹i sø ph¶i lµ nh÷ng ®Çu mèi quan träng cung cÊp th«ng tin hai chiÒu gi÷a thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÞ tr­êng quèc tÕ, lµ ng­êi trung gian t¸c thµnh c¸c giao dÞch gi÷a kh¸ch hµng n­íc ngoµi vµ doanh nghiÖp trong n­íc ®ång thêi ®ãng vai trß quan träng trong viÖc qu¶ng b¸ c¸c th­¬ng hiÖu phÇn mÒm ViÖt Nam. Nhµ n­íc còng cÇn hç trî cho c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn xuÊt khÈu phÇn mÒm mang tÝnh m¹o hiÓm nh­ng l¹i rÊt cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn thÞ tr­êng nh­ hç trî kinh phÝ tham dù c¸c héi nghÞ mua b¸n phÇn mÒm, kh¶o s¸t thÞ tr­êng, hç trî tµi chÝnh ®Ó doanh nghiÖp tæ chøc thu thËp th«ng tin vµ giíi thiÖu s¶n phÈm cña m×nh trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi b»ng nhiÒu h×nh thøc nh­ qua Internet, t¹o th­ môc giíi thiÖu vÒ c«ng nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam giíi thiÖu c¸c th­¬ng hiÖu phÇn mÒm ViÖt Nam… Ngoµi ra hµng n¨m chÝnh phñ nªn dÉn ®Çu ®oµn doanh nghiÖp phÇn mÒm ®i tiÕp cËn vµ më réng c¸c thÞ tr­êng quèc tÕ quan träng nh­ NhËt B¶n, Mü, EU…Nhµ n­íc cÇn ­u tiªn nguån vèn ODA vµ viÖn trî ­u ®·i n­íc ngoµi cho viÖc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam. Nªn ch¨ng, Nhµ n­íc cÇn sím thµnh lËp mét c¬ quan t­¬ng ®­¬ng cÊp bé tËp trung mäi ®Çu mèi qu¶n lý, thµnh lËp c¸c ban chuyªn tr¸ch tõ TW ®Õn ®Þa ph­¬ng víi nhiÖm vô cô thÓ ®Ó phÊn ®Êu thùc hiÖn môc tiªu ®¹t doanh thu 500 triÖu USD xuÊt khÈu phÇn mÒm vµo n¨m 2005 KÕt luËn ViÖt Nam b­íc vµo thÕ kû 21 víi hµnh trang khiªm tèn c¶ vÒ vèn, c«ng nghÖ vµ nh©n lùc. MÆc dï vËy, chóng ta vÉn tiÕn tíi mét nÒn kinh tÕ tri thøc víi niÒm hi väng vµo ngµnh c«ng nghiÖp míi ®Çy triÓn väng: c«ng nghiÖp phÇn mÒm. §­îc coi lµ mét ngµnh ®Çy míi mÎ vµ cã hµm l­îng chÊt x¸m cao, c«ng nghiÖp phÇn mÒm ®ang ngµy cµng tá ra thÝch hîp víi mét ®Êt n­íc cã tiÕng lµ hiÕu häc nh­ ViÖt Nam. X©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm lµ mét chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. §©y kh«ng chØ lµ c¸ch ®Ó "®i t¾t ®ãn ®Çu, thùc hiÖn sù nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc" mµ cßn ®Ó tËn dông ®­îc nh÷ng "c¬ héi tÇm thÕ kû" ®­a ViÖt Nam tiÕn kÞp víi tèc ®é ph¸t triÓn c«ng nghÖ cña thÕ giíi. Trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu ®Ó lµm ®Ò tµi, thÊy khã kh¨n næi bËt nhÊt hiÖn nay cña c¸c doanh nghiÖp lµ vÒ nh©n lùc, thÞ tr­êng vµ vÊn ®Ò b¶o hé b¶n quyÒn phÇn mÒm, t¹o lËp vµ b¶o vÖ th­¬ng hiÖu cho phÇn mÒm ViÖt Nam. Tuy nhiªn, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy kh«ng ph¶i mét sím mét chiÒu mµ cÇn nç lùc l©u dµi tõ phÝa Nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp. Nhµ n­íc lµ ng­êi t¹o ra m«i tr­êng thuËn lîi cho c«ng nghiÖp phÇn mÒm ®¬m hoa kÕt tr¸i nªn cÇn cã sù liªn kÕt th­êng xuyªn víi c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm. Ng­îc l¹i, c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng néi sinh cña m×nh ®Ó vËn ®éng vµ ph¸t triÓn. Kinh nghiÖm tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn cho thÊy, thùc hiÖn ®èi tho¹i më liªn tôc gi÷a chÝnh phñ vµ doanh nghiÖp phÇn mÒm lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh dÉn tíi thµnh c«ng cña ngµnh c«ng nghiÖp tri thøc nµy. ViÖt Nam víi mét xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp kÐm, l¹i ®i sau c¸c n­íc rÊt nhiÒu nªn ®· bá lì nhiÒu thÞ tr­êng tiÒm n¨ng. Tuy nhiªn ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ chóng ta kh«ng thÓ x©y dùng ®­îc mét ngµnh c«ng nghiÖp phÇn mÒm lín m¹nh. LiÖu c«ng nghiÖp phÇn mÒm cã trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän kh«ng? VÊn ®Ò chØ cßn lµ thêi gian. §Ò tµi ®· ®­a ra nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ c«ng nghiÖp phÇn mÒm, kh¸i qu¸t vÒ thùc tr¹ng còng nh­ mét sè gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt tõ phÝa doanh nghiÖp vµ Nhµ n­íc víi mong muèn ®em l¹i mét c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ c«ng nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam hiÖn nay. Xu h­íng râ nÐt trong c¸c ®Ò xuÊt cña ®Ò tµi lµ dïng c¸c chÝnh s¸ch hç trî vÒ thuÕ, h¹ tÇng viÔn th«ng theo h­íng gi¶m dÇn c¸c møc thuÕ vµ c­íc; sù b¶o vÖ b¶n quyÒn phÇn mÒm mét c¸ch chÆt chÏ; c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nh©n lùc, s¶n phÈm vµ kÝch cÇu thÞ tr­êng. Do thêi gian cã h¹n, kiÕn thøc cßn h¹n chÕ vµ tµi liÖu khan hiÕm v× tÝnh chÊt míi mÎ cña ®Ò tµi nªn ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, hy väng r»ng kho¸ luËn sÏ gióp Ých phÇn nµo cho c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam vµ Nhµ n­íc trong xu h­íng míi. Mét lÇn n÷a, xin kh¼ng ®Þnh l¹i, x©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam, thóc ®Èy xuÊt khÈu lµ mét chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. Víi b¶n chÊt th«ng minh, cÇn cï, siªng n¨ng vµ s¸ng t¹o, ch¾c ch¾n ng­êi ViÖt Nam sÏ hoµn toµn thµnh c«ng khi chinh phôc ®Ønh cao míi nµy.  Danh môc tµi liÖu tham kh¶o ------o0o----- 1- QuyÕt ®Þnh 128/2000/Q§-TTG cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ mét sè chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p khuyÕn khÝch §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn CNPM 2- NghÞ quyÕt 07/2000/NQ-CP vÒ x©y dùng vµ ph¸t triÓn phÇn mÒm m¸y tÝnh ë ViÖt Nam tõ nay ®Õn 2005 cña Thñ t­íng chÝnh phñ ban hµnh 6/2000 3- QuyÕt ®Þnh 64/2602/Q§. BKHCNMT ngµy 12/8/2002 vÒ viÖc ban hµnh Quy chÕ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Ban chuÈn bÞ vµ qu¶n lý Dù ¸n Hç trî ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho c«ng nghiÖp phÇn mÒm -Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng. 4- "B¶n dù th¶o kiÕn nghÞ vÒ b¶o hé phÇn mÒm" cña UBND Thµnh phè HCM http//www.hcmste.gov.vn/hca. 5- "B¸o c¸o vÒ t×nh tr¹ng CNTT 2002 ë ViÖt Nam" (c«ng ty T­ vÊn Andersen ViÖt Nam (Mü) vµ c«ng ty Reseach ViÖt Nam (Anh)) ngµy 15/3/2002. 6- B¸o §Çu t­ th¸ng 2 n¨m 2000 7- B¸o §Çu t­ th¸ng 6 n¨m 2000 8- "IT Report 2002" Héi tin häc TPHCM. 9- "Toµn c¶nh CNTT ViÖt Nam 2002" cña héi tin häc TPHCM 2002 10- T¹p chÝ kinh tÕ ViÖt Nam vµ ThÕ giíi 7/7/2002. 11- T¹p chÝ Tin häc Ng©n hµng sè 3 (51) - 5/2000. 12- T¹p chÝ PC World c¸c sè 73,74,75,78,79,93. 13- T¹p chÝ Tin häc vµ §êi sèng sè 5/2002 14- T¹p chÝ Tin häc vµ §êi sèng 8/2002 15- T¹p chÝ Soft letters 100, http//www, softletler.com/99SL100PDE. ************************** ._.