Triển vọng và giải pháp đẩy mạnh hoạt động du lịch ở Việt Nam giai đoạn 2001- 2010

Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ng I: §«I nÐt kh¸I qu¸t vÒ du lÞch viÖt nam 3 I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn Du lÞch ViÖt Nam 3 1. Kh¸i qu¸t vÒ sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam 3 2. VÞ trÝ vµ vai trß cña du lÞch trong nÒn kinh tÕ quèc d©n 4 II. TiÒm n¨ng du lÞch ViÖt Nam 6 1. Tµi nguyªn du lÞch vÒ mÆt thiªn nhiªn 7 2. Tµi nguyªn du lÞch vÒ mÆt nh©n v¨n 10 3. C¸c di s¶n thÕ giíi t¹i ViÖt Nam 16 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ngµnh du lÞch ViÖt Nam thêi gian qua 19 I. S¶n phÈm du lÞch vµ chiÕn l­îc vÒ du lÞch 19 1. S¶n phÈm du lÞch 19 2. Nh÷ng chñ tr­¬ng ph¸t triÓn du lÞch vµ kÕt qu¶ thu ®­îc trong giai ®o¹n 1990 ®Õn nay 28 II. Thùc tr¹ng cña ngµnh du lÞch 34 1. HiÖn tr¹ng c¸c c¬ së l­u tró 34 2. Nh©n lùc phôc vô ph¸t triÓn ngµnh du lÞch 35 3. KÕt cÊu h¹ tÇng phôc vô du lÞch 36 4. Mét sè thµnh tùu c¬ b¶n cña ngµnh du lÞch 39 5. Nh÷ng yÕu kÐm tån t¹i vµ nguyªn nh©n 42 Ch­¬ng III: TriÓn väng vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh ho¹t ®éng du lÞch ë ViÖt Nam §Õn N¨m 2010 48 I. TriÓn väng ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam 48 1. TriÓn väng ph¸t triÓn du lÞch trªn thÕ giíi vµ khu vùc 48 2. Nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi sù ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam 49 3. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn Du lÞch ®Õn n¨m 2010 51 II. C¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch ®Õn n¨m 2010 57 1. C¸c gi¶i ph¸p cÊp nhµ n­íc 58 2. C¸c gi¶i ph¸p cña ngµnh du lÞch 69 KÕt luËn 73 Tµi liÖu tham kh¶o Lêi nãi ®Çu Ngµy nay, ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi du lÞch ®· trë thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän, gãp phÇn quan träng cho thu nhËp kinh tÕ quèc d©n, gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp ®ang cã chiÒu h­íng gia t¨ng. Theo ®¸nh gi¸ cña Tæ chøc Du lÞch thÕ giíi (WTO), trong nh÷ng n¨m tíi, viÔn c¶nh cña ngµnh Du lÞch toµn cÇu nh×n chung rÊt kh¶ quan. WTO ®· dù b¸o, ®Õn n¨m 2010, l­îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ trªn thÕ giíi sÏ ®¹t gÇn mét tû l­ît ng­êi, thu nhËp x· héi tõ du lÞch ®¹t kho¶ng 900 tû USD vµ sÏ t¹o thªm kho¶ng 150 triÖu chç lµm viÖc trùc tiÕp, chñ yÕu ë Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng, trong ®ã khu vùc §«ng Nam ¸ (ASEAN) cã vÞ trÝ quan träng, chiÕm kho¶ng 34% l­îng kh¸ch vµ 38% du lÞch cña toµn khu vùc. Trong nh÷ng n¨m qua, ho¹t ®éng Du lÞch ViÖt Nam ®· cã nhiÒu khëi s¾c vµ ®¹t ®­îc nh÷ng tiÕn bé v÷ng ch¾c. Theo Tæng côc Du lÞch ViÖt Nam, n¨m 2002, ®· cã kho¶ng 2,6 triÖu kh¸ch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam, t¨ng h¬n 11% so víi n¨m 2001. L­îng kh¸ch néi ®Þa còng t¨ng ®¸ng kÓ víi 11.180.000 l­ît kh¸ch, t¨ng 4,7% so víi 2001. Tæng doanh thu tõ du lÞch trong n¨m 2002 cña ViÖt Nam ®¹t 21.630 tû ®ång, t¨ng 5%. ViÖt Nam vÉn ®­îc nhiÒu b¸o chÝ quèc tÕ b×nh chän lµ "§iÓm ®Õn an toµn vµ th©n thiÖn nhÊt". Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®­îc, ngµnh du lÞch cña n­íc ta cßn béc lé nhiÒu h¹n chÕ tr­íc nh÷ng yªu cÇu míi khi héi nhËp du lÞch thÕ giíi vµ khu vùc lµ: tr×nh ®é ph¸t triÓn cßn thÊp so víi c¸c ngµnh du lÞch cña nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi vµ khu vùc, trong khi tiÒm n¨ng vÒ du lÞch ë n­íc ta l¹i rÊt lín vµ phong phó h¬n so víi mét sè n­íc kh¸c. Tr­íc sù c¹nh tranh khèc liÖt cña mét sè n­íc trong khu vùc cã ngµnh du lÞch h×nh thµnh l©u ®êi h¬n vµ ph¸t triÓn ë møc ®é cao h¬n, cïng víi nh÷ng diÔn biÕn kh«ng ngõng cña t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ trªn thÕ giíi, vÊn ®Ò ®Æt ra cho ngµnh du lÞch lµ ph¶i x¸c ®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó tËp trung mäi nguån lùc bªn trong vµ bªn ngoµi n­íc phôc vô cho yªu cÇu ph¸t triÓn ngµnh nµy thµnh mét ngµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän. V× vËy, viÖc nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ph¸t triÓn du lÞch lµ ®iÒu cã ý nghÜa quan träng. ChÝnh v× vËy, t¸c gi¶ ®· lùa chän "TriÓn väng vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh ho¹t ®éng du lÞch ë ViÖt Nam giai ®o¹n 2001- 2010" lµm ®Ò tµi kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. Môc ®Ých cña luËn v¨n nµy lµ tËp hîp mét c¸ch cã hÖ thèng nh÷ng th«ng tin vÒ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn du lÞch cña n­íc ta, thùc tr¹ng cña ngµnh du lÞch trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nh÷ng chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña ngµnh kinh tÕ quan träng nµy trong nh÷ng n¨m tíi, nh»m lµm næi bËt hai vÊn ®Ò c¬ b¶n lµ triÓn väng vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh ho¹t ®éng du lÞch ë ViÖt Nam giai ®o¹n 2001- 2010. KÕt cÊu cña luËn v¨n gåm ba phÇn chÝnh nh­ sau: Ch­¬ng I: §«i nÐt kh¸i qu¸t vÒ du lÞch ViÖt Nam Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ngµnh du lÞch ViÖt Nam thêi gian qua Ch­¬ng III: TriÓn väng vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh ho¹t ®éng du lÞch ë ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010. Ch­¬ng I: §«I nÐt kh¸I qu¸t vÒ du lÞch viÖt nam I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn Du lÞch ViÖt Nam 1. Sù ra ®êi cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam Ngµnh du lÞch ViÖt Nam ®· cã qu¸ tr×nh ho¹t ®éng tõ nh÷ng n¨m 1960. NghÞ ®Þnh sè 26/CP ngµy 9/7/1960 cña ChÝnh Phñ vÒ “Thµnh lËp C«ng ty du lÞch ViÖt Nam” lµ mèc ®¸nh dÊu sù ra ®êi cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam. Ngµy 27/6/ 1978, Uû ban th­êng vô Quèc héi ban hµnh NghÞ quyÕt sè 282/NQ-QHK6 phª chuÈn viÖc thµnh lËp Tæng côc Du lÞch ViÖt Nam. C¨n cø vµo nghÞ quyÕt trªn, ngµy 23/1/1979, Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ quyÕt sè 32/CP qui ®Þnh vÒ nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc bé m¸y cña c¬ quan nµy, trong ®ã nªu râ: “Tæng côc Du lÞch ViÖt Nam lµ c¬ quan trùc thuéc Héi ®ång ChÝnh phñ, cã tr¸ch nhiÖm thèng nhÊt qu¶n lý Du lÞch trong c¶ n­íc”. N¨m 1990, c¬ quan Tæng côc Du lÞch ViÖt Nam ®­îc s¸t nhËp vµo Bé V¨n ho¸, n¨m 1991 ®­îc chuyÓn sang Bé Th­¬ng m¹i vµ ®­îc t¸ch ra ®éc lËp th¸ng 10/1992. Tõ mét tæ chøc duy nhÊt lµ Tæng côc Du lÞch qu¶n lý vµ tham gia tæ chøc ho¹t ®éng du lÞch ngµy ®Çu thµnh lËp, cho ®Õn nay, toµn bé 61 tØnh thµnh ®Òu cã Së du lÞch hoÆc Së Th­¬ng m¹i - Du lÞch lµm c«ng t¸c qu¶n lý du lÞch. Nh»m ­u tiªn cho ph¸t triÓn du lÞch, n¨m 1999 ChÝnh phñ ®· thµnh lËp Ban chØ ®¹o vÒ ph¸t triÓn du lÞch do mét phã thñ t­íng ®øng ®Çu. Tõ ngµy ®Çu thµnh lËp, C«ng ty Du lÞch ViÖt Nam víi c¬ së vËt chÊt lµ mét vµi kh¸ch s¹n qui m« 20 phßng, ®éi ngò c¸n bé vµ nh©n viªn lµ 112 ng­êi ch­a bao giê ®­îc ®µo t¹o vÒ qu¶n lý vµ kinh doanh du lÞch. §Õn nay, trªn ph¹m vi toµn quèc hiÖn nay cã kho¶ng 1.000 doanh nghiÖp du lÞch kinh doanh l÷ hµnh, kh¸ch s¹n, vËn chuyÓn víi kho¶ng 3.050 c¬ së l­u tró vµ 72,5 ngh×n phßng. Sè lao ®éng trùc tiÕp trong ngµnh du lÞch hiÖn nay lªn ®Õn 150 ngh×n ng­êi. Trong thêi kú 1960 - 1975, ho¹t ®éng du lÞch chñ yÕu phôc vô c¸c ®oµn kh¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch chiÕm mét tû lÖ kh«ng ®¸ng kÓ. Sau n¨m 1975 cho ®Õn cuèi nh÷ng n¨m 1980, vÒ c¬ b¶n, ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch vÉn ch­a ph¸t triÓn. §èi t­îng phôc vô chÝnh cña ngµnh vÉn lµ c¸n bé cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, mét bé phËn c«ng nh©n, viªn chøc vµ c¸c ®oµn kh¸ch tõ c¸c n­íc §«ng ¢u vµ Liªn X« cò. KÓ tõ nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 90, do nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc cã nh÷ng chuyÓn biÕn nhÊt ®Þnh vµ ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn nªn nhu cÇu vÒ du lÞch trong n­íc t¨ng lªn. Cïng víi nh÷ng chÝnh s¸ch më cöa, l­îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam ngµy mét t¨ng, nhiÒu dù ¸n ph¸t triÓn du lÞch ®­îc ®Çu t­ b»ng nguån vèn trong vµ ngoµi n­íc. §Æc biÖt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, l­îng kh¸ch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam t¨ng kh«ng ngõng ®· mang l¹i cho ng©n s¸ch nhµ n­íc mét l­îng ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ. §èi t­îng kh¸ch quèc tÕ ®Õn tõ kh¾p c¸c ch©u lôc, nhiÒu quèc gia kh¸c nhau víi môc ®Ých còng hÕt søc ®a d¹ng. 2. VÞ trÝ, vai trß cña du lÞch trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ViÖt Nam 2.1. VÞ trÝ ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, du lÞch ngµy cµng cã vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. NhiÒu nhµ kinh tÕ trªn thÕ giíi ®­a ra dù ®o¸n: ThÕ kû 21 lµ thÕ kû cña ngµnh dÞch vô trong ®ã du lÞch cã vai trß hÕt søc to lín. ThÕ giíi ngµy nay ®ang diÔn ra hai xu thÕ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ lín. Xu h­íng chuyÓn tõ khu vùc s¶n xuÊt vËt chÊt sang khu vùc dÞch vô diÔn ra chñ yÕu ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp tiªn tiÕn nhÊt. Trong nÒn kinh tÕ cña nh÷ng n­íc nµy, tû träng khu vùc dÞch vô trong tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) ®· v­ît h¬n so víi tû träng khu vùc s¶n xuÊt vËt chÊt, thu hót phÇn lín sè lao ®éng x· héi. Xu h­íng nµy g¾n liÒn víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cña mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao nhÊt lµ do t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt, c«ng nghÖ ph¸t triÓn nh­ vò b·o trªn toµn cÇu. Xu h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ diÔn ra ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Träng t©m cña sù chuyÓn dÞch ë ®©y chñ yÕu lµ trong néi bé khu vùc s¶n xuÊt vËt chÊt, theo h­íng t¨ng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp so víi n«ng nghiÖp. Quy luËt cã tÝnh phæ biÕn cña qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trªn thÕ giíi hiÖn nay lµ: gi¸ trÞ ngµnh dÞch vô ngµy cµng chiÕm tû lÖ cao trong tæng s¶n phÈm x· héi. Do vËy, c¸c nhµ kinh doanh ®i t×m hiÖu qu¶ cña ®ång vèn, th× du lÞch lµ mét lÜnh vùc kinh doanh hÊp dÉn so víi nhiÒu ngµnh kinh tÕ kh¸c, du lÞch ®em l¹i tû suÊt lîi nhuËn cao, vèn ®Çu t­ vµo du lÞch t­¬ng ®èi Ýt so víi ngµnh c«ng nghiÖp nÆng, giao th«ng vËn t¶i... thu håi vèn l¹i nhanh, kü thuËt còng kh«ng qu¸ phøc t¹p. Trong thêi ®¹i hiÖn nay, ngµnh du lÞch nh×n chung cã sù ph¸t triÓn nhanh h¬n viÖc xuÊt khÈu, vÒ gi¸ trÞ ngµnh du lÞch thÕ giíi chØ sau xuÊt khÈu dÇu löa vµ «t«. 2.2. Vai trß cña ngµnh du lÞch a. VÒ kinh tÕ Du lÞch ph¸t triÓn lµm t¨ng thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc, gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho x· héi, thóc ®Èy nhiÒu ngµnh kinh tÕ cã liªn quan ph¸t triÓn theo. ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, ngµnh du lÞch ph¸t triÓn (du lÞch quèc tÕ) ®em l¹i cho ng©n s¸ch nguån thu ngo¹i tÖ lín. Du lÞch lµ mét trong nh÷ng nguån thu quan träng hµng ®Çu ë nhiÒu n­íc. Du lÞch kh«ng nh÷ng gãp phÇn tÝch cùc gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, theo ­íc tÝnh cña Tæ chøc Du lÞch ThÕ giíi (WTO) trung b×nh mét phßng kh¸ch s¹n (1-5 sao) t¹o ra 1,3 chç lµm trùc tiÕp vµ 5 chç lµm gi¸n tiÕp, mµ cßn lµ nh©n tè thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn nh­ giao th«ng, x©y dùng, b­u ®iÖn, hµng kh«ng, n«ng nghiÖp, ng©n hµng... Ngoµi ra, du lÞch cßn gióp cho du kh¸ch biÕt ®­îc tiÒm n¨ng kinh tÕ cña c¸c n­íc, tõ ®ã x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn c¸c mèi quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ gi÷a c¸c n­íc. b. VÒ chÝnh trÞ Du lÞch (du lÞch quèc tÕ) gióp cho du kh¸ch hiÓu biÕt vÒ ®Êt n­íc, con ng­êi, lÞch sö truyÒn thèng d©n téc còng nh­ nÒn kinh tÕ, v¨n ho¸ - x· héi cña c¸c n­íc mµ hä ®Õn th¨m. Trªn c¬ së ®ã, du lÞch ®· t¨ng c­êng t×nh ®oµn kÕt gi÷a c¸c d©n téc v× hoµ b×nh vµ sù phån vinh cña nh©n lo¹i. c. VÒ v¨n ho¸ - x· héi Mçi d©n téc, mçi quèc gia trªn thÕ giíi cã nÒn v¨n ho¸ truyÒn thèng riªng, ®­îc tÝch tô tõ l©u ®êi. Du lÞch lµ mét h×nh thøc quan träng ®Ó c¸c d©n téc giao l­u nÒn v¨n ho¸ víi nhau. Nh÷ng yÕu tè v¨n minh trong nÒn v¨n ho¸ nh©n lo¹i cµng kÝch thÝch ph¸t triÓn nh÷ng nÐt ®éc ®¸o cña v¨n ho¸ d©n téc vµ v¨n ho¸ d©n téc ph¸t triÓn gãp phÇn lµm phong phó, ®a d¹ng nÒn v¨n ho¸ nh©n lo¹i. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, du lÞch ®ãng vai trß quan träng. NhiÒu n­íc ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ to lín vÒ kinh doanh du lÞch. Tuy nhiªn, khi ®¸nh gi¸ vai trß cña mét ngµnh kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cña mét ®Êt n­íc nhÊt lµ mét ngµnh cã tÝnh dÞch vô nh­ du lÞch, th× cÇn ph¶i xem xÐt trªn mÆt kinh tÕ vµ x· héi, bëi v× du lÞch cã mÆt "tÝch cùc" vµ mÆt "kh«ng tÝch cùc". §ã lµ, viÖc kinh doanh du lÞch (®Æc biÖt lµ du lÞch quèc tÕ) nÕu ph¸t triÓn kh«ng ®óng h­íng cã thÓ g©y ra "« nhiÔm" m«i tr­êng kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ x· héi, do yÕu tè "tiªu cùc" tõ bªn ngoµi th©m nhËp vµo. Do vËy, cÇn ph¶i cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch ®óng h­íng, võa ph¸t triÓn kinh tÕ, võa gi÷ g×n c¶nh quan m«i tr­êng, lµnh m¹nh quan hÖ x· héi vµ ®¶m b¶o an ninh quèc gia. II. TiÒm n¨ng du lÞch ViÖt Nam TiÒm n¨ng du lÞch cña n­íc ta phong phó, da d¹ng cã søc thu hót kh¸ch cao. N»m ë vÞ trÝ cöa ngâ giao l­u quèc tÕ, ViÖt Nam cã ®ñ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn giao th«ng c¶ vÒ ®­êng bé, ®­êng s¾t, ®­êng biÓn vµ ®­êng hµng kh«ng nèi liÒn ViÖt Nam víi c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. TiÒm n¨ng cña c¸c nguån tµi nguyªn du lÞch ViÖt Nam ®a d¹ng, giµu b¶n s¾c c¶ vÒ thiªn nhiªn (b·i biÓn, hang ®éng, n­íc nãng, suèi n­íc kho¸ng, ®¶o, líp phñ thùc vËt vµ thÕ giíi ®éng vËt quÝ hiÕm, nhiÒu c¶nh quan tù nhiªn ®éc ®¸o ®iÓn h×nh ...) lÉn nh©n v¨n (c¸c di tÝch lÞch sö, nghÖ thuËt, nh÷ng phong tôc tËp qu¸n, c¸c lµng nghÒ vµ truyÒn thèng v¨n ho¸ ®Æc s¾c cña c¸c d©n téc ...) ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho chóng ta ph¸t triÓn ®­îc du lÞch biÓn lÉn du lÞch nói, du lÞch dµi ngµy vµ ng¾n ngµy víi nhiÒu lo¹i h×nh du lÞch kh¸c nhau nh­ tham quan, nghØ d­ìng, thÓ thao, nghiªn cøu khoa häc, héi chî, héi nghÞ, festival... Tµi nguyªn du lÞch n­íc ta ®­îc ph©n bè thµnh tõng côm h×nh thµnh c¸c m«i tr­êng du lÞch ®iÓn h×nh trong toµn quèc. M«i tr­êng du lÞch cã mét s¾c th¸i riªng, t¹o nªn c¸c tuyÕn du lÞch xuyªn quèc gia, kh«ng lÆp l¹i gi÷a vïng nµy vµ vïng kh¸c lµm nhµm ch¸n kh¸ch du lÞch. MÆt kh¸c nh÷ng tµi nguyªn du lÞch nµy l¹i n»m gÇn c¸c ®« thÞ lín, c¸c cöa khÈu quèc tÕ quan träng t¹o thuËn lîi cho du kh¸ch. NhiÒu m«i tr­êng du lÞch cña ViÖt Nam nÕu ®­îc qui ho¹ch vµ ®Çu t­ thÝch ®¸ng sÏ trë thµnh nh÷ng trung t©m du lÞch lín cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c n­íc kh¸c trong vïng vµ trªn thÕ giíi. 1. Tµi nguyªn du lÞch vÒ mÆt tù nhiªn 1.1. BiÓn Việt Nam là đất nước của biển cả. BiÓn ViÖt Nam còng lµ nguån cung cÊp muèi cho sinh ho¹t, c«ng nghiÖp vµ xuÊt khÈu. Víi 3.260 km bê biÓn, ViÖt Nam cã 125 b·i biÓn tr¶i suèt chiÒu dµi ®Êt n­íc, trong ®ã cã tới 20 b·i t¾m ®Ñp næi tiÕng nh­: Trµ Cæ, B·i Ch¸y (Qu¶ng Ninh), §å S¬n (H¶i Phßng), SÇm S¬n (Thanh Ho¸), Cöa Lß (NghÖ An), L¨ng C« (Thõa Thiªn HuÕ), Non N­íc (§µ N½ng), Nha Trang (Kh¸nh Hoµ), Vòng Tµu (Bµ RÞa-Vòng Tµu)... Ngoµi ra, vïng biÓn ViÖt Nam cã kho¶ng 4 ngh×n hßn ®¶o, trong ®ã riªng vÞnh B¾c Bé ®· cã 3 ngh×n ®¶o lín nhá. GÇn bê biÓn Trung Bé cã hµng tr¨m ®¶o lín nh­ Hßn Mª, Hßn M¸t, Cån Cá, Cï Lao Chµm, Cï Lao Xanh, Hßn Tre, Phó Quý... Xa h¬n lµ c¸c quÇn ®¶o Hoµng Sa, Tr­êng Sa. C¸ch Vòng Tµu vµi chôc h¶i lý cã 12 ®¶o lín nhá lËp nªn huyÖn C«n §¶o (thuéc tØnh Bµ RÞa - Vòng Tµu). Ngoµi kh¬i biÓn Kiªn Giang cã ®¶o Phó Quèc, xa h¬n lµ quÇn ®¶o Thæ Chu... 1.2. Hang ®éng §Þa h×nh hang ®éng th­êng t¹o nªn nh÷ng ®iÓm du lÞch hÊp dÉn. KiÓu ®Þa h×nh nµy chiÕm kho¶ng 50.000 km2 tËp trung chñ yÕu ë B¾c Bé, B¾c trung Bé vµ mét phÇn nhá ë Kiªn Giang gåm: - Lo¹i hang ®éng ngËp n­íc: VÞnh H¹ Long, B¸i Tö Long, C¸t Bµ víi trªn 3.000 hßn ®¶o, thu hót nhiÒu kh¸ch du lÞch. - Lo¹i hang ®éng ®ång b»ng: Tam Cèc-BÝch §éng ®­îc coi nh­ H¹ Long trªn c¹n ë Ninh B×nh, vµ c¸c hang ®éng ë Hµ T©y, Hoµ B×nh. - Lo¹i hang ®éng nói: lµ c¸c khèi ®¸ v«i ë Cao B»ng, B¾c S¬n, KÎ Bµng. . Cã h¬n 200 hang ®éng rÊt ®a d¹ng vµ cã ®é hang ®éng ho¸ kh¸c nhau cÇn ®­îc quan t©m khai th¸c cho ngµnh du lÞch. Hang ®éng trung b×nh dµi 20 - 25m (44,6%), hang dµi trªn 100 m chiÕm 10,7%. 1.3. Nói vµ rõng VÞ trÝ ®Þa lý cïng víi lÞch sö ph¸t triÓn l·nh thæ l©u dµi vµ phøc t¹p ®· t¹o cho ViÖt Nam mét hoµn c¶nh tù nhiªn kh¸ ®éc ®¸o. Ba phÇn t­ diÖn tÝch ®Êt liÒn lµ ®åi nói nh­ng chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp. §é cao ®Þa h×nh d­íi 1.000 m (so víi mùc n­íc biÓn) chiÕm tíi 85%. Nói cao trªn 2.000 m chØ chiÕm kho¶ng 1%. C¨n cø vµo lÞch sö ph¸t triÓn cña l·nh thæ th× c¸c nói cña ViÖt Nam ®Òu lµ nh÷ng nói giµ ®­îc trÎ l¹i. Trong sè nh÷ng ®Ønh nói cao cña ViÖt Nam cã ®Ønh Phanxip¨ng (Lµo Cai) cao nhÊt, 3.143 m. Nói non ®· t¹o nªn nh÷ng vïng cao cã khÝ hËu rÊt gÇn víi «n ®íi, nhiÒu hang ®éng, ghÒnh th¸c, hå ®Çm ph¸, nhiÒu ®iÓm nghØ d­ìng vµ danh lam th¾ng c¶nh nh­: Sa Pa (Lµo Cai), Tam §¶o (VÜnh Phóc), §µ L¹t (L©m §ång), nói Bµ §en (T©y Ninh)...; ®éng Tam Thanh (L¹ng S¬n), ®éng Tõ Thøc (Thanh Ho¸), ®éng Phong Nha (Qu¶ng B×nh)...; th¸c B¶n Gièc (Cao B»ng), hå Ba BÓ (B¾c K¹n), hå thuû ®iÖn S«ng §µ (Hoµ B×nh), hå thuû ®iÖn TrÞ An (§ång Nai), hå thuû ®iÖn Yaly (Kon Tum), hå Th¸c Bµ (Yªn B¸i)... Rõng cña ViÖt Nam cã nhiÒu lo¹i c©y gç quý: ®inh, lim, sÕn, t¸u, cÈm lai, gô, tr¾c, p¬ mu... TÝnh chung, c¸c loµi thùc vËt bËc cao cã tíi 12.000 loµi. C©y d­îc liÖu cã tíi 1.500 loµi. L©m s¶n kh¸c cã nÊm h­¬ng, méc nhÜ, mËt ong... VÒ ®éng vËt, ­íc tÝnh ë ViÖt Nam cã 1.000 loµi chim, 300 loµi thó, 300 loµi bß s¸t vµ Õch nh¸i, ch­a kÓ c¸c loµi c«n trïng. Ngoµi nh÷ng loµi ®éng vËt th­êng gÆp nh­ h­¬u, nai, s¬n d­¬ng, gÊu, khØ... cßn cã nh÷ng loµi quý hiÕm nh­ tª gi¸c, hæ, voi, bß rõng, sao la, c«ng, trÜ, gµ l«i ®á... ViÖt Nam cã nh÷ng khu rõng quèc gia næi tiÕng víi nh÷ng bé s­u tËp phong phó vÒ ®éng thùc vËt nhiÖt ®íi nh÷ng vïng trµm chim vµ s©n chim næi tiÕng thu hót hµng ngµn kh¸ch du lÞch ®Õn tõ kh¾p mäi miÒn ®Êt n­íc nh­: rõng quèc gia Cóc Ph­¬ng, rõng quèc gia C¸t Bµ, rõng quèc gia C«n §¶o ... S©n chim Minh H¶i cã tíi h¬n 80 loµi chim, vïng trµm chim Tam N«ng (§ång Th¸p), n¬i cã chim SÕu ®Çu ®á sinh sèng, t¹i ®©y ®· h×nh thµnh mét trung t©m th«ng tin vÒ chim SÕu do ng©n quü b¶o vÖ chim quèc tÕ ë B¬ Rªm (§øc) tµi trî. 1.4. Kho¸ng s¶n ViÖt Nam cã nguån tµi nguyªn kho¸ng s¶n ®a d¹ng: Than (tr÷ l­îng dù b¸o kho¶ng trªn 6 tØ tÊn); dÇu khÝ (­íc tr÷ l­îng dÇu má kho¶ng 3 - 4 tû thïng vµ khÝ ®èt kho¶ng 50-70 tû m3); U-a-ni (tr÷ l­îng dù b¸o kho¶ng 200 - 300 ngh×n tÊn, hµm l­îng U3O8 trung b×nh lµ 0,1%); kim lo¹i ®en (s¾t, m¨ng gan, titan); kim lo¹i mµu (nh«m, ®ång, vµng, thiÕc, ch×...); kho¸ng s¶n phi kim lo¹i (apatit, pyrit...). ViÖt Nam ®­îc xÕp vµo hµng nh÷ng quèc gia cã nguån n­íc dåi dµo. DiÖn tÝch mÆt n­íc lín vµ ph©n bè ®Òu ë c¸c vïng. S«ng suèi, hå ®Çm, kªnh r¹ch, biÓn... chÝnh lµ tiÒn ®Ò cho viÖc ph¸t triÓn giao th«ng thuû; thuû ®iÖn; cung cÊp n­íc cho trång trät, sinh ho¹t vµ ®êi sèng... HÖ thèng suèi n­íc nãng vµ n­íc kho¸ng, n­íc ngÇm còng rÊt phong phó vµ ph©n bè kh¸ ®Òu trong c¶ n­íc: Suèi kho¸ng Quang Hanh (Qu¶ng Ninh), suèi kho¸ng H¶i V©n (B×nh §Þnh), suèi kho¸ng VÜnh H¶o (B×nh ThuËn), suèi kho¸ng Dôc Mü (Nha Trang), suèi kho¸ng Kim B«i (Hoà B×nh). Nh÷ng vïng n­íc kho¸ng này ®· trë thành nh÷ng n¬i nghØ ng¬i và phôc håi søc khoÎ ®­îc nhiÒu kh¸ch du lÞch ­a chuéng. 1.5. Thuû h¶i s¶n DiÖn tÝch mÆt n­íc kÓ c¶ n­íc ngät, n­íc lî vµ n­íc mÆn lµ nguån tµi nguyªn phong phó vÒ t«m, c¸... trong ®ã cã rÊt nhiÒu loµi quý hiÕm. ChØ tÝnh riªng ë biÓn ®· cã 6.845 loµi ®éng vËt, trong ®ã cã 2.038 loµi c¸, 300 loµi cua, 300 loµi trai èc, 75 loµi t«m, 7 loµi mùc, 653 loµi rong biÓn... NhiÒu loµi c¸ thÞt ngon, gi¸ trÞ dinh d­ìng cao nh­ c¸ chim, c¸ thu, mùc... Cã nh÷ng loµi th©n mÒm ngon vµ quý nh­ h¶i s©m, sß, sß huyÕt, trai ngäc... Ngoµi viÖc cung cÊp mét khèi l­îng lín cho ngµnh c«ng nghiÖp vµ xuÊt khÈu, th× thuû h¶i s¶n n­íc ta còng cã vai trß quan träng ®èi víi ngµnh du lÞch. §ã ®­îc coi lµ nh÷ng mãn ¨n ®Æc s¶n næi tiÕng vµ hÕt søc hÊp dÉn ®èi víi biÕt bao thùc kh¸ch n­íc ngoµi khi ®Æt ch©n ®Õn ViÖt Nam. 1.6. KhÝ hËu ViÖt Nam n»m trong vïng nhiÖt ®íi vµ cËn nhiÖt ®íi, chÞu ¶nh h­ëng cña giã mïa. ViÖt Nam cã mét mïa nãng, m­a nhiÒu vµ mét mïa t­¬ng ®èi l¹nh. Hµng n¨m cã kho¶ng 100 ngµy m­a cíi l­îng m­a tõ 1.500 ®Õn 2.000mm. §é Èm kh«ng khÝ trªn d­íi 80%. Trªn nÒn chung ®ã, khÝ hËu cña c¸c tØnh ë phÝa B¾c (tõ ®Ìo H¶i V©n trë ra B¾c) thay ®æi theo 4 mïa lµ xu©n, h¹, thu, ®«ng. Do ¶nh h­ëng cña giã mïa h¬n n÷a sù phøc t¹p vÒ ®Þa h×nh nªn khÝ hËu ViÖt Nam lu«n thay ®æi trong n¨m, gi÷a n¨m nµy víi n¨m kh¸c, gi÷a n¬i nµy víi n¬i kh¸c tõ B¾c xuèng Nam, tõ thÊp lªn cao. NhiÖt ®é trung b×nh n¨m tõ 22 ®Õn 27oC (Hµ Néi: 23oC, HuÕ: 25oC, Thµnh phè Hå ChÝ Minh: 26oC). Thêi tiÕt khÝ hËu thÝch hîp nhÊt cho du lÞch ë ViÖt Nam lµ vµo mïa kh« tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4. Theo con sè thèng kª cña Tæng côc Du lÞch ViÖt Nam th× l­îng du kh¸ch ®Õn ViÖt Nam ®«ng nhÊt lµ thêi ®iÓm nµy, mÆt kh¸c ®©y còng lµ mïa diÔn ra c¸c lÔ héi truyÒn thèng ë ViÖt Nam. 2. Tµi nguyªn du lÞch vÒ mÆt nh©n v¨n ViÖt Nam cã lÞch sö h¬n 4.000 n¨m v¨n hiÕn víi nÒn v¨n minh lóa n­íc truyÒn thèng, cïng víi lÞch sö ®Êu tranh dùng n­íc vµ gi÷ n­íc, t¹o nªn nh÷ng c«ng tr×nh v¨n ho¸, kiÕn tróc, nh÷ng di tÝch lÞch sö, nghÖ thuËt, nh÷ng phong tôc tËp qu¸n, nhiÒu thÓ lo¹i v¨n ho¸ nghÖ thuËt d©n gian, t«n gi¸o, lÔ héi, nghÒ thñ c«ng ®Æc s¾c... phong phó, ®a d¹ng. TÊt c¶ nh÷ng di s¶n ®ã ®Òu lµ tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n, ®ang ®­îc nhiÒu du kh¸ch n­íc ngoµi ­a thÝch. 2.1. Di tÝch - Danh th¾ng C¸c di tÝch, danh th¾ng, c¸c c«ng tr×nh lÞch sö, v¨n ho¸ lµ tµi nguyªn quan träng hµng ®Çu cña du lÞch ViÖt Nam. §Õn nay, trªn toµn quèc cã kho¶ng 4.000 di tÝch lÞch sö v¨n ho¸, trong ®ã cã 2.250 di tÝch ®­îc Nhµ n­íc xÕp h¹ng. §Æc biÖt cã 4 ®iÓm du lÞch næi tiÕng ®· ®­îc UNESCO c«ng nhËn lµ Di s¶n V¨n ho¸ ThÕ giíi, ®ã lµ: khu di tÝch Cè ®« HuÕ (Thõa Thiªn HuÕ), Phè cè Héi An, Th¸nh ®Þa Mü S¬n (Qu¶ng Nam) vµ VÞnh H¹ Long (Qu¶ng Ninh). Ngoµi ra, cßn mét sè di tÝch kh¸c ®ang ®­îc ®Ò nghÞ UNESCO xÕp h¹ng nh­ di tÝch H­¬ng S¬n (Hµ T©y) vµ Cè ®« Hoa L­ (Ninh B×nh). Ph©n bæ r¶i r¸c ë kh¾p 61 tØnh, thµnh phè cßn cã kho¶ng 7.300 di tÝch kh¸c. B×nh qu©n mçi tØnh tõ 200 - 400 di tÝch, mËt ®é trung b×nh 2,2 di tÝch /100km2. Riªng Hµ Néi mËt ®é lªn tíi 42,8 di tÝch/100km2. Hµng ngµn di tÝch lÞch sö g¾n víi nh÷ng chiÕn c«ng oanh liÖt trong c¸c cuéc ®Êu tranh chèng giÆc ngo¹i x©m giµnh l¹i ®éc lËp, tù do cho d©n téc, nh­: §iÖn Biªn Phñ, Thµnh cæ Qu¶ng TrÞ, §Þa ®¹o Cñ Chi, c¸c nhµ tï...råi c¸c ®Òn chïa, nhµ thê, c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸, c¸c t¸c phÈm nghÖ thuËt ®Òu lµ nh÷ng ®iÓm tham quan du lÞch ®Çy hÊp dÉn thu hót nhiÒu kh¸ch du lÞch, c¸c nhµ nghiªn cøu vÒ lÞch sö, nh©n chñng häc, x· héi häc, chÝnh trÞ trong vµ ngoµi n­íc. 2.2. V¨n ho¸ - nghÖ thuËt ViÖt Nam cã 54 d©n téc. Mçi d©n téc ®Òu cã mét truyÒn thèng v¨n ho¸ riªng. Kho tµng v¨n hãa truyÒn thèng cña ViÖt Nam thÓ hiÖn sù ®a d¹ng mu«n h×nh mu«n vÎ cña c¸c d©n téc cïng sèng trªn d¶i ®Êt nµy. a. Mü thuËt Mü thuËt cæ truyÒn ViÖt Nam lµ mét ph¹m trï rÊt réng, bao gåm nhiÒu thÓ lo¹i, s¶n phÈm l¹i phong phó, ®a d¹ng vµ ®­îc s¸ng t¹o ë nhiÒu thêi ®¹i kh¸c nhau. Nh÷ng s¶n phÈm ®ã tån t¹i d­íi nhiÒu thÓ lo¹i kh¸c nhau: gèm sø, héi ho¹, tranh thªu, tranh vÏ... b»ng nhiÒu chÊt liÖu kh¸c nhau: ®Êt, ®¸, ®ång, s¾t, gç, giÊy... HiÖn vËt cßn l­u gi÷ ®Õn nay cho ta thÊy tõ xa x­a, ng­êi ViÖt Nam ®· sím cã mét nÒn mü thuËt truyÒn thèng: C¸c h×nh ch¹m trong mét hang ë Hoµ B×nh c¸ch ngµy nay kho¶ng 10.000 n¨m; chiÕc mu«i ®ång ®­îc t×m thÊy ë H¶i Phßng, l­ìi m¸c b»ng ®ång t×m thÊy ë Thanh Ho¸ cã tõ thÕ kû 4 tr­íc C«ng nguyªn; c¸c h×nh ch¹m trªn mÆt c¸c trèng ®ång v.v.. ®Òu lµ nh÷ng s¶n phÈm víi nh÷ng ®­êng nÐt, h×nh khèi hµm chøa nh÷ng gi¸ trÞ thÈm mü cña nghÖ thuËt cæ truyÒn ViÖt Nam. b. §iªu kh¾c Trong di s¶n nghÖ thuËt truyÒn thèng, ®iªu kh¾c cã mét lÞch sö ph¸t triÓn liªn tôc vµ c« ®óc h×nh ¶nh con ng­êi ViÖt Nam tõng miÒn, tõng thêi, dï d­íi d¹ng thÇn linh hay con ng­êi thÕ tôc. TÝnh chÊt c¸t cø tõng xuÊt hiÖn trong lÞch sö cña mét ®Êt n­íc h×nh thµnh l©u dµi, sù ®a d©n téc, bªn c¹nh khèi d©n téc ViÖt chiÕm ®¹i ®a sè khiÕn cho h×nh ¶nh cña nÒn ®iªu kh¾c rÊt ®a d¹ng cã thÓ thÊy c¸c bé phËn ®iªu kh¾c nh­ sau: 1. §iªu kh¾c v­¬ng quèc Phï Nam vµ Ch©n L¹p ë Nam Bé; 2. §iªu kh¾c Champa ë Trung Nam Bé; 3. §iªu kh¾c §¹i ViÖt ë B¾c Bé; 4. §iªu kh¾c nhµ må ë T©y Nguyªn. NghÖ thuËt ®iªu kh¾c ®­îc duy tr× vµ ph¸t triÓn cïng víi c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn, tiªu biÓu lµ ®iªu kh¾c thêi Lý (1010 - 1225). C¸c trung t©m PhËt gi¸o ë Qu¶ng Ninh, Nam §Þnh vµ ®Æc biÖt ë B¾c Ninh ®­îc x©y dùng ®å sé theo kiÓu kiÕn tróc §«ng Nam ¸. C¸c kiÕn tróc tiªu biÓu cña thêi nµy kÐo theo mét nÒn ®iªu kh¾c PhËt gi¸o cã thÓ thÊy ë T­îng A Di §µ chïa PhËt TÝch lµm n¨m 1057 lµ t¸c phÈm ®Çu tiªn cña thÕ giíi PhËt gi¸o vÜnh h»ng ë B¾c Bé, c¸c t­îng Kim C­¬ng chïa Long §äi, t­îng ®Çu ng­êi m×nh chim, ch¹m kh¾c chïa Bµ TÊm, chïa Ch­¬ng S¬n… Bªn c¹nh m¶ng ®iªu kh¾c ®ã, cßn cã kho tµng khæng lå c¸c t¸c phÈm ®iªu kh¾c d©n gian cã mÆt ë kh¾p ®ã ®©y trªn ®Êt n­íc. §ã lµ s¶n phÈm ®iªu kh¾c cña nh÷ng ng­êi thî trong kiÕn tróc nhµ cöa, vËt dông, ®å thê, c«ng cô... c. KiÕn tróc Còng nh­ nhiÒu ngµnh v¨n ho¸ nghÖ thuËt kh¸c, kiÕn tróc ViÖt Nam ®· sím ra ®êi, cã thÓ xuÊt hiÖn tõ thêi vua Hïng dùng n­íc (c¸ch nay kho¶ng 4.000 n¨m). Mçi giai ®o¹n, mçi thêi kú l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm, nh÷ng nÐt kiÕn tróc kh¸c nhau. KiÕn tróc x­a tõ thÕ kû 1 - thÕ kû 12 bao gåm c¸c lo¹i h×nh thµnh qu¸ch, mé t¸ng, dinh lòy, cung ®iÖn, l©u ®µi, ®×nh, chïa, th¸p vµ ®Òn thê bªn c¹nh kiÕn tróc nhµ ë d©n gian. Mét sè c«ng tr×nh næi bËt nh­ th¸p B×nh S¬n (VÜnh Phóc), chïa vµ th¸p Phæ Minh (Nam §Þnh), chïa Th¸i L¹c (H­ng Yªn)… H×nh thøc kiÕn tróc, trang trÝ vµ ®iªu kh¾c thêi kú nµy ®Òu nãi lªn bµn tay khÐo lÐo vµ kú c«ng trong lao ®éng nghÖ thuËt vµ sù gÇn gòi víi c¸c chñ ®Ò thuéc vÒ con ng­êi. KiÕn tróc cuèi thÕ kû 19 bÞ ¶nh h­ëng cña kiÕn tróc ph­¬ng T©y. Mçi c«ng tr×nh kiÕn tróc thêi kú nµy ®Òu hµm chøa sù chuyÓn ho¸, hoµ trén gi÷a hai tr­êng ph¸i kiÕn tróc Ph¸p vµ kiÕn tróc truyÒn thèng ¸ §«ng. NhiÒu c«ng tr×nh ®· ®­îc pha lÉn víi bãng d¸ng ®×nh chïa vµ nh÷ng nÐt kiÕn tróc truyÒn thèng cña ViÖt Nam, mµ tiªu biÓu nhÊt lµ nhµ thê Ph¸t DiÖm vµ c¸c nhµ thê ®¹o Thiªn Chóa ë Sµi Gßn, HuÕ, Hµ Néi. Tõ sau 1975 ®Õn nay kiÕn tróc ViÖt Nam ph¸t triÓn kh¸ m¹nh mÏ. NhiÒu c«ng tr×nh kiÕn tróc bÒ thÕ, hiÖn ®¹i, cã gi¸ trÞ cao vÒ nghÖ thuËt lÇn l­ît mäc lªn. Khi ®Êt n­íc më cöa vÒ kinh tÕ, b¹n bÌ bèn ph­¬ng còng mang ®Õn cho bøc tranh kiÕn tróc n­íc nhµ sù ®a d¹ng bëi v¨n ho¸ nhiÒu mµu s¾c. c. NghÖ thuËt biÓu diÔn Tr¶i qua bao biÕn thiªn, ngµy nay t¹i ViÖt Nam cßn l­u gi÷ nhiÒu lo¹i nh¹c khÝ nh­ ®µn ®¸, cång chiªng, c¸c lo¹i khÌn, s¸o ë T©y Nguyªn, c¸c lo¹i ®µn kh¸c nh­ ®µn ®¸y, ®µn bÇu, ®µn nguyÖt…. Ngoµi ra, c¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt biÓu diÔn nh­ chÌo, tuång, c¶i l­¬ng, c¸c thÓ lo¹i ca nh¹c nh­ h¸t quan hä, h¸t v¨n, c¸c lµn ®iÖu d©n ca, c¸c ®iÖu hß, ®iÖu lý, v.v…, vµ nh÷ng ®iÖu móa truyÒn thèng mang ®Æc tr­ng v¨n ho¸ téc ng­êi, v¨n hãa vïng, miÒn, thÓ hiÖn t­ t­ëng, t×nh c¶m cña con ng­êi b»ng ng«n ng÷ biÓu c¶m riªng mang tÝnh thÈm mü vµ chøc n¨ng gi¸o dôc ®ãng mét vai trß rÊt quan träng trong ®êi sèng cña ng­êi ViÖt Nam vµ ®Òu cã mét søc hÊp dÉn ®Õn kú l¹ ®èi víi nhiÒu du kh¸ch quèc tÕ. §Æc biªt, nghÖ thuËt móa rèi n­íc cña ViÖt Nam lµ mét lo¹i h×nh s©n khÊu d©n téc cæ truyÒn ®­îc ­a chuéng trong n­íc vµ ®­îc giíi thiÖu ë rÊt nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. d. NghÒ thñ c«ng truyÒn thèng ViÖt Nam cã hµng tr¨m c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng víi nh÷ng s¶n phÈm ®éc ®¸o, ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, phong phó vÒ mµu s¾c, mang tÝnh nghÖ thuËt cao. NhiÒu mÆt hµng thñ c«ng truyÒn thèng cña n­íc ta ®· trë nªn kh«ng thÓ thiÕu trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. Ch¼ng h¹n nh­ nghÒ gèm sø cæ truyÒn cã ë nhiÒu n¬i trªn ®Êt n­íc: B¾c Giang cã Thæ Hµ, Phï L·ng; VÜnh Phóc cã H­¬ng Canh; Qu¶ng Ninh cã §«ng TriÒu; Thanh Ho¸ cã Lß Chum; Héi An cã Thanh Hµ; §ång Nai cã Biªn Hoµ v.v.. Nh­ng cã lÞch sö l©u ®êi nhÊt th× ph¶i lµ B¸t Trµng ë Hµ Néi. Gèm sø B¸t Trµng næi tiÕng kh«ng chØ trong n­íc mµ c¶ ë n­íc ngoµi. Råi nghÒ dÖt lôa V¹n Phóc ë Hµ T©y, Ph­¬ng Thµnh - Trùc Ninh ë Nam §Þnh. Lôa ViÖt Nam ®· theo ch©n c¸c th­¬ng gia lªn tµu biÓn ®i tíi bÌ b¹n xa gÇn bèn ph­¬ng. §Æc biÖt lµ nghÒ m©y tre ®an vµ s¬n mµi xuÊt hiÖn tõ hµng ngµn n¨m nay, cha truyÒn con nèi cã ë Hµ T©y (Ninh Së, NhÞ Khª), Thanh Ho¸ (Qu¶ng X­¬ng, Qu¶ng Phong). Vµ ngoµi ra cßn rÊt nhiÒu c¸c nghÒ thñ c«ng næi tiÕng kh¸c nh­ ®óc ®ång Ph­íc KiÒu ë Qu¶ng Nam, ch¹m kh¾c ®¸ ë §µ N½ng, nghÒ lµm nãn ë Hµ T©y, ë HuÕ, tranh §«ng Hå ë Hµ Néi, ch¹m gç La Xuyªn ë Nam §Þnh v.v… §ã cßn lµ nh÷ng ®iÓm dõng ch©n hÊp dÉn cho nh÷ng du kh¸ch muèn kh¸m ph¸, t×m hiÓu vÒ ®Êt n­íc con ng­êi ViÖt Nam. Hµng n¨m, c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng ®ã thu hót hµng tr¨m, hµng ngµn kh¸ch du lÞch ®Õn tõ kh¾p mäi n¬i trªn thÕ giíi. d. NghÖ thuËt Èm thùc Ai ®· cã dÞp ®Õn th¨m ViÖt Nam, ®i däc chiÒu dµi ®Êt n­íc, h½n sÏ kh«ng thÓ quªn nh÷ng mãn ¨n b×nh dÞ, d©n d· nh­ng còng hÕt søc ®éc ®¸o, tinh tÕ. Mçi mãn ¨n l¹i cã h­¬ng vÞ ®Æc biÖt riªng cña nã. §ã lµ c¸c mãn ¨n cæ truyÒn cña d©n téc ViÖt Nam nh­ b¸ng ch­ng, b¸nh dµy, giß lôa, nem r¸n, b¸nh cuèn, bón, phë… Ngoµi ra, mçi vïng, mçi ®Þa ph­¬ng l¹i cã nh÷ng mãn ¨n, ®Æc s¶n ngon, thu hót biÕt bao thùc kh¸ch trong vµ ngoµi n­íc nh­ t«m chua, c¬m hÕn HuÕ, cao lÇu Faifo, bß t¸i CÇu Mèng (Qu¶ng Nam - §µ N½ng), hñ tiÕu Mü Tho, yÕn sµo (Kh¸nh Hoµ)… 2.3. LÔ héi truyÒn thèng ViÖt Nam lµ mét d©n téc ®· cã hµng ngh×n n¨m lÞch sö. Còng nh­ nhiÒu quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi, ViÖt Nam cã mét nÒn v¨n ho¸ mang b¶n s¾c riªng. ChÝnh nh÷ng nÐt riªng ®ã ®· lµm nªn cèt c¸ch, h×nh hµi vµ b¶n s¾c cña d©n téc ViÖt Nam. Trong kho tµng v¨n ho¸ cña d©n téc ViÖt Nam, sinh ho¹t lÔ héi lµ lo¹i h×nh v¨n ho¸ rÊt ®Æc tr­ng ë ViÖt Nam. LÔ héi lµ sinh ho¹t v¨n hãa d©n gian cã mÆt hÇu nh­ ë kh¾p mäi miÒn ®Êt n­íc. NhiÒu lÔ héi ra ®êi c¸ch ngµy nay hµng ngh×n n¨m nh­ng vÉn ®­îc g×n gi÷ vµ duy tr×. LÔ héi ë ViÖt Nam bao giê còng h­íng tíi mét ®èi t­îng thiªng cÇn suy t«n lµ nh©n thÇn hay nhiªn thÇn. XÐt ®Õn cïng céi rÔ th× ®ã chÝnh lµ h×nh ¶nh héi tô nh÷ng phÈm chÊt cao ®Ñp nhÊt cña con ng­êi. Gióp con ng­êi nhí vÒ nguån céi, h­íng thiÖn vµ nh»m t¹o dùng cho mçi con ng­êi mét cuéc sèng tèt lµnh, yªn vui. LÔ héi truyÒn thèng cña ViÖt Nam chÝnh lµ dÞp ®Ó con ng­êi giao l­u céng c¶m, trao truyÒn nh÷ng ®¹o lý, t×nh c¶m, mü tôc vµ kh¸t väng cao ®Ñp. Nã mang l¹i cho con ng­êi sù thanh th¶n n¬i t©m linh, g¹t bá hay quªn ®i nh÷ng lo toan th­êng nhËt ®Ó vÒ víi céi nguån, víi thiªn nhiªn mµ thªm yªu ®Êt n­íc. HÇu hÕt lÔ héi ë ViÖt Nam th­êng diÔn ra vµo mïa xu©n vµ mïa thu lµ hai mïa ®Ñp nhÊt trong n¨m, ®ång thêi còng lµ lóc nhµ n«ng cã thêi gian nhµn rçi. Trong sè c¸c lÔ héi lín ë ViÖt Nam ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng lÔ héi chi phèi hÇu hÕt c¸c gia ®×nh trªn mäi miÒn ®Êt n­íc, ®Õn mäi d©n téc, t«n gi¸o, ®ã lµ TÕt Nguyªn §¸n, r»m th¸ng b¶y vµ tÕt Trung thu. Cßn nh÷ng lÔ héi kh¸c diÔn ra ë tõng ®Þa ph­¬ng, tõng vïng sÏ ®­îc giíi thiÖu ë phÇn c¸c tØnh. Víi tiÒm n¨ng du lÞch phong phó, ®a d¹ng, ®éc ®¸o nh­ thÕ, mÆc dï cßn nhiÒu khã kh¨n trong viÖc khai th¸c, nh÷ng n¨m gÇn ®©y ngµnh Du lÞch ViÖt Nam còng ®· thu hót hµng triÖu kh¸ch du lÞch trong vµ ngoµi n­íc, gãp phÇn ®¸ng kÓ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. H¬n thÕ, b»ng tiÒm n¨ng vµ s¶n phÈm du lÞch cña m×nh, ngµnh Du lÞch ®ang t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho bÌ b¹n kh¾p n¨m ch©u ngµy cµng hiÓu biÕt vµ yªu mÕn ®Êt n­íc ViÖt Nam. Víi tiÒm n¨ng du lÞch phong phó, ®a d¹ng, ®éc ®¸o nh­ thÕ, mÆc dï cßn nhiÒu khã kh¨n trong viÖc khai th¸c, nh÷ng n¨m gÇn ®©y ngµnh Du lÞch ViÖt Nam còng ®· thu hót hµng triÖu kh¸ch du lÞch trong vµ ngoµi n­íc, gãp phÇn ®¸ng kÓ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. H¬n thÕ, b»ng tiÒm n¨ng vµ s¶n phÈm du lÞch cña m×nh, ngµnh Du lÞch ®ang t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho bÌ b¹n kh¾p n¨m ch©u ngµy cµng hiÓu biÕt vµ yªu mÕn ®Êt n­íc ViÖt Nam. 3. C¸c di s¶n thÕ giíi t¹i ViÖt Nam Tõ bao l©u nay, h×nh ¶nh ViÖt Nam ®­îc t« ®Ëm nh­ mét ®Êt n­íc anh dòng, kiªn c­êng ®Êu tranh v× ®éc lËp tù do cña d©n téc. Nay xø së nµy l¹i thªm quyÕn rò bao du kh¸ch bèn ph­¬ng bëi nh÷ng di s¶n thiªn nhiªn vµ v¨n ho¸ quÝ gi¸ ®­îc thiªn nhiªn ban tÆng vµ ®­îc t¹o dùng bëi hµng ngµn n¨m lÞch sö: nµo vÞnh H¹ Long, nµo ._.quÇn thÓ di tÝch v¨n ho¸ HuÕ, Mü S¬n vµ Héi An... 3.1. VÞnh H¹ Long §Õn vÞnh H¹ Long, ta kh«ng khái ng©y ngÊt bëi vÎ ®Ñp thÇn tiªn cña non n­íc m©y trêi n¬i ®©y. Tõ trªn cao nh×n xuèng, vÞnh H¹ Long nh­ mét bøc tranh thuû mÆc khæng lå v« cïng sèng ®éng víi hµng ngµn ®¶o ®¸. Chç th× qu©y quÇn, tô l¹i xóm xÝt chen ch©n; chç l¹i t¸ch rêi riªng biÖt t¹o nªn nh÷ng nÐt chÊm ph¸ cùc kú tµi nghÖ. D­íi bµn tay khÐo lÐo, tµi hoa cña t¹o ho¸, c¸c ®¶o ®¸ v« tri, tÜnh lÆng trë thµnh nh÷ng nh©n vËt sèng ®éng, th©n thuéc víi con ng­êi. §¶o th× gièng nh­ ®«i gµ chäi nhau chên vên trªn sãng n­íc, ®¶o l¹i gièng mét chó rïa khæng lå lim dim ngñ hay nh­ mét vÞ s­ giµ ®ang ch¾p tay h­íng ra mÆt biÓn tông kinh niÖm PhËt... vµ cßn nhiÒu, nhiÒu ®¶o kh¸c chóng ta cßn ch­a kh¸m ph¸ hÕt nh÷ng bÝ mËt thÇn kú. VÎ ®Ñp cña H¹ Long kh«ng chØ ph¬i bµy ë d¸ng nói, s¾c n­íc m©y trêi mµ cßn Èn chøa trong lßng c¸c ®¶o ®¸, víi mét hÖ thèng hang ®éng v« cïng phong phó, mçi hang ®éng ®Òu lµ mét l©u ®µi kiÕn tróc nguy nga, tinh x¶o cña t¹o ho¸ vµ g¾n liÒn víi nh÷ng truyÒn thuyÕt d©n gian th¬ méng. 3.2. QuÇn thÓ di tÝch v¨n ho¸ HuÕ, Mü S¬n vµ Héi An Kh¸c víi H¹ Long, lÞch sö lao ®éng vµ s¸ng t¹o tõ bao ®êi nay cña ng­êi d©n ®Êt ViÖt ®· mang l¹i cho HuÕ, Héi An vµ Mü S¬n mét vÎ ®Ñp th©m nghiªm vµ s©u ®Ëm. HuÕ, víi nh÷ng ®Þa danh chØ nghe tªn gäi ®· gîi cho ta mét vïng ®Êt ®Çy h­¬ng s¾c vµ nªn th¬: S«ng H­¬ng, Nói Ngù, B¹ch M·, L¨ng C«, ThuËn An... DÊu Ên x­a ®­îc in trªn nh÷ng nÕp nhµ rªu phong, cæ kÝnh, nh÷ng con ®­êng l¸t g¹ch ch¹y gi÷a hai hµng rµo b»ng c©y xÐn tØa gän gµng. Con ng­êi víi thiªn nhiªn lu«n hoµ quyÖn víi nhau. H×nh ¶nh nh÷ng nÕp nhµ m¸i ngãi nÐp m×nh d­íi nh÷ng t¸n c©y tr¸i trÜu cµnh, nh÷ng v¹t hoa ®ñ mµu khoe s¾c vµ tiÕng chim rÝu rÝt ®· n»m l¹i trong t©m trÝ bao l÷ kh¸ch. Nh÷ng con thuyÒn tr«i lªnh ®ªnh trªn dßng H­¬ng Giang man m¸c giäng hß, nh÷ng chiÒu m­a gi¨ng gi¨ng vµ h­¬ng vÞ cay nång tõ b¸t bón bß nãng hæi... Cuéc sèng cø b×nh dÞ, ªm ¶ tr«i ®i cïng n¨m th¸ng nh­ng kh«ng bao giê mÊt ®i nÐt kiªu sa ®µi c¸c mét thêi cña kinh ®« HuÕ. §Õn HuÕ ®Ó cã thÓ hiÓu ®­îc t¹i sao nh÷ng bµi th¬, nh÷ng ca khóc viÕt cho HuÕ l¹i hay vµ ®Ñp ®Õn thÕ. Th¬ vµ nh¹c ®· t« ®Ñp cho cuéc sèng cña con ng­êi xø HuÕ, vµ chÝnh cuéc sèng cña nh÷ng con ng­êi n¬i ®©y ®· ch¾p c¸nh cho nh÷ng vÇn th¬, nÐt nh¹c khiÕn ai ®ã ch¼ng mét lÇn ngÈn ng¬ khi ph¶i rêi xa xø nµy... Kh«ng ®å sé, kú vÜ nh­ ®Òn Angkor ë C¨mpuchia, kh«ng phong phó, ®a d¹ng nh­ di tÝch Pagan ë Myanma... Mü S¬n næi bËt víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi cña m×nh: B¶y thÕ kû ph¸t triÓn t¹i ®©y ®· ®em l¹i cho nghÖ thuËt Ch¨m nhiÒu kiÖt t¸c cã thÓ so s¸nh víi nh÷ng t¸c phÈm ®Ñp nhÊt cña nghÖ thuËt thÕ giíi. Nh÷ng nghÖ nh©n ng­êi Ch¨m ®· truyÒn hÕt tinh lùc vµ tµi n¨ng cña m×nh vµo nh÷ng khèi ®¸, nh÷ng m¶ng g¹ch v« tri t¹o nªn nh÷ng t¸c phÈm trµn ®Çy søc sèng tr­êng tån víi thêi gian, khiÕn thÕ hÖ h«m nay vµ mai sau vÉn lu«n rung ®éng, c¶m xóc d¹t dµo mçi khi ®­îc chiªm ng­ìng. Phè cæ Héi An gi÷ ®­îc gÇn nh­ nguyªn vÑn nh÷ng di tÝch kiÕn tróc cæ cña m×nh nh­ phè s¸, nhµ cöa, héi qu¸n, ®×nh, chïa, miÕu, nhµ thê téc, giÕng cæ, mé cæ... C¸c kiÕn tróc võa cã s¾c th¸i nghÖ thuËt truyÒn thèng cña ViÖt Nam, võa thÓ hiÖn sù giao l­u héi nhËp v¨n ho¸ víi c¸c n­íc ph­¬ng §«ng vµ ph­¬ng T©y. Tr¶i qua nhiÒu thÕ kû, nh÷ng phong tôc tËp qu¸n, nghi lÔ, sinh ho¹t v¨n ho¸, tÝn ng­ìng còng nh­ c¸c mãn ¨n truyÒn thèng ®­îc l­u gi÷ vµ b¶o tån cïng víi bao thÕ hÖ ng­êi d©n phè cæ. Th¸i ®é tr©n träng qu¸ khø cña ng­êi Héi An ®· gióp cho thÕ hÖ h«m nay vµ du kh¸ch gÇn xa hiÓu thªm ®­îc cuéc sèng vµ v¨n ho¸ cña vïng khu phè cæ xa x­a nµy. §Êt n­íc ViÖt Nam cßn chøa ®ùng biÕt bao ®iÒu kú diÖu nh­ thÕ. DÉu lµ cña thiªn nhiªn ban tÆng hay do søc lao ®éng cña con ng­êi, mçi n¬i mang mét vÎ ®Ñp kh¸c nhau, t¹o nªn mét bøc tranh sinh ®éng, phong phó vµ ®a d¹ng, tiÒm Èn bao ®iÒu míi l¹ mµ du lÞch ViÖt Nam høa hÑn mang ®Õn cho du kh¸ch bèn ph­¬ng. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng ngµnh du lÞch ViÖt Nam thêi gian qua I. S¶n phÈm du lÞch vµ c¸c chñ tr­¬ng ph¸t triÓn du lÞch 1. S¶n phÈm du lÞch S¶n phÈm du lÞch ®­îc x©y dùng dùa trªn c¸c ®iÒu kiÖn tµi nguyªn du lÞch, hiÖn tr¹ng c¸c c¬ së h¹ tÇng, c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ lao ®éng ngµnh du lÞch cña tõng vïng ®Êt n­íc. Mçi vïng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng vµ cã thÓ khai th¸c nh÷ng s¶n phÈm du lÞch ®Æc tr­ng cña vïng ®ã. V× vËy ®Ó ph¸t triÓn du lÞch, ph©n vïng l·nh thæ du lÞch lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc quan t©m hµng ®Çu trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch ®Ó ®¶m b¶o sù chØ ®¹o, ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam theo c¸c vïng l·nh thæ ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi thiÕt thùc vµ duy tr× m«i tr­êng l©u bÒn, b¶o tån ph¸t triÓn c¸c di s¶n v¨n ho¸ lÞch sö quÝ gi¸ giµu b¶n s¾c d©n téc. 1.1. Tiªu chÝ ph©n vïng du lÞch Ph©n vïng du lÞch chñ yÕu dùa trªn c¸c tiªu chÝ sau ®©y: Lo¹i h×nh s¶n phÈm du lÞch ®éc ®¸o. §iÒu kiÖn m«i tr­êng tù nhiªn vÒ du lÞch. §iÒu kiÖn m«i tr­êng nh©n v¨n, ®Æc biÖt lµ c¸c di s¶n v¨n ho¸, lÞch sö, c¸c lÔ héi truyÒn thèng. §Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, ph¸t triÓn ®« thÞ ho¸ vµ møc thu nhËp. §iÒu kiÖn kÕt cÊu h¹ tÇng, c¬ së vËt chÊt kü thuËt chuyªn ngµnh, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng kh¸ch s¹n, nhµ nghØ, tæ chøc vui ch¬i gi¶i trÝ, ®i l¹i, th«ng tin liªn l¹c. §iÒu kiÖn an toµn, trËt tù an ninh. 1.2. C¸c vïng vµ s¶n phÈm du lÞch C¨n cø vµo c¸c tiªu chÝ ph©n vïng du lÞch trªn, c¨n cø vµo t×nh h×nh ®Þa lý vµ kinh tÕ x· héi tæng quan cña ViÖt Nam, ph©n vïng cô thÓ nh­ sau: a. Vïng du lÞch B¾c Bé ¨ §Æc ®iÓm Bao gåm 23 tØnh tõ Hµ Giang ®Õn Hµ TÜnh víi thñ ®« Hµ Néi lµ trung t©m cña vïng vµ tam gi¸c ®éng lùc t¨ng tr­ëng du lÞch Hµ Néi - H¶i Phßng - Qu¶ng Ninh. HiÖn nay ngµnh du lÞch cßn gi÷ vÞ trÝ rÊt khiªm tèn so víi c¸c ngµnh kinh tÕ quan träng trong vïng. Tuy nhiªn, trong nh÷ng n¨m tíi, du lÞch sÏ trë thµnh ngµnh kinh tÕ quan träng cña vïng do nhu cÇu du lÞch ngµy cµng lín, sè l­îng kh¸ch ®Õn vïng sÏ t¨ng lªn ®¸ng kÓ, ngoµi ra c¬ së h¹ tÇng phôc vô du lÞch còng nh­ c¬ së vËt chÊt kü thuËt chuyªn ngµnh ®ang ®­îc ph¸t triÓn vµ tµi nguyªn du lÞch (c¶ tù nhiªn vµ nh©n v¨n) còng rÊt thuËn lîi cho viÖc thu hót kh¸ch néi ®Þa vµ kh¸ch quèc tÕ. ¨ S¶n phÈm du lÞch ®Æc tr­ng Du lÞch v¨n ho¸ kÕt hîp víi du lÞch tham quan, nghiªn cøu. C¸c s¶n phÈm du lÞch cô thÓ: - Giao l­u vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, héi nghÞ, héi th¶o, héi chî, triÓn l·m… - Tham quan nghiªn cøu nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam + C¸c di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸ nghÖ thuËt : ®×nh, ®Òn, nhµ thê, th¸p… + C¸c lÔ héi cæ truyÒn. + C¸c lµng nghÒ truyÒn thèng. - Tham quan nghØ d­ìng vui ch¬i gi¶i trÝ ë c¸c vïng c¶nh quan + Vïng biÓn vµ h¶i ®¶o + Vïng s«ng suèi hå th¸c + Vïng nói, hang ®éng + Vïng rõng, cao nguyªn + Vïng ®« thÞ ®Æc biÖt, thñ ®« Hµ Néi C¸c ®Þa bµn ho¹t ®éng du lÞch chñ yÕu: - §Þa bµn c¸c di tÝch v¨n ho¸ lÞch sö: + C¸c di tÝch v¨n ho¸ nghÖ thuËt, lÔ héi truyÒn thèng; chñ yÕu Hµ Néi vµ c¸c vïng phô cËn thuéc c¸c tØnh Hµ T©y, B¾c Ninh, B¾c Giang, Phó Thä trung t©m cña nÒn v¨n minh lóa n­íc, v¨n ho¸ §«ng S¬n. + C¸c ®Þa bµn cã nhiÒu ¶nh h­ëng v¨n ho¸ c¸c d©n téc: Tµy - Nïng (Cao B»ng, L¹ng S¬n) H¬ M«ng (Hµ Giang, Lµo Cai), Th¸i (Lai Ch©u- S¬n La), M­êng (Hoµ B×nh). + C¸c di tÝch gi÷ n­íc dùng n­íc: Côm Phó Thä - VÜnh Phóc: §Òn Hïng, Ch©u Phong Mª Linh; Côm Ninh B×nh: Hoa L­, Tam §iÖp; Côm Qu¶ng Ninh - H¶i Phßng: V©n §ån, Yªn Tö, C«n S¬n, S«ng B¹ch §»ng; Côm L¹ng S¬n - Cao B»ng: Chi L¨ng, P¾c Bã, ®­êng quèc lé 4 §«ng Khª, ThÊt Khª…; Côm Tuyªn Quang - Th¸i Nguyªn: c¸c an toµn khu S¬n D­¬ng, Quan Chu, Chiªm Ho¸, B¾c S¬n. - C¸c ®Þa bµn c¶nh quan, nghØ d­ìng gi¶i trÝ: + HÖ thèng ®iÓm c¶nh quan nghØ d­ìng ven biÓn: Côm Qu¶ng Ninh - H¶i Phßng: H¹ Long, B¸i Tö long, §å S¬n, C¸t Bµ, Mòi Ngäc, Trµ Cæ; Côm Thanh Ho¸: SÇm S¬n, Hµm Rång; Côm NghÖ An: Cöa Lß. + HÖ thèng c¶nh quan vïng hå: chñ yÕu ë vïng trung du B¾c Bé: Hoµ B×nh, Th¸c Bµ (Yªn B¸i), Tam §¶o (VÜnh Phóc), CÊm S¬n (B¾c Giang), Nói Cèc (Th¸i Nguyªn), Yªn LËp (Qu¶ng Ninh), hå Ba BÓ (B¾c K¹n), Suèi Hai, §ång M« (Hµ T©y). + HÖ thèng c¶nh quan vïng nói: c¸c khu nghØ d­ìng Sapa, B¾c Hµ (Lµo Cai), MÉu S¬n (L¹ng S¬n), Tam §¶o (VÜnh Phóc), cao nguyªn Méc Ch©u (S¬n La). - C¸c khu nói cao: Fansipan (Lµo Cai), Yªn Tö (Qu¶ng Ninh)… - C¸c hang ®éng nói ®¸ hang ®éng: Côm Hµ Giang, côm Cao B»ng (HuyÖn Trïng Kh¸nh - B¶o L¹c), côm L¹ng S¬n (NhÊt, NhÞ, Tam Thanh), côm Cao B»ng (B¾c S¬n), côm Qu¶ng Ninh (Hoµnh Bå, Hßn Gai, H¹ Long), côm S¬n La - Lai Ch©u (däc S«ng §µ), côm Hoµ B×nh - Hµ T©y (Mü §øc, L­¬ng S¬n, Hoµ B×nh…), côm Ninh B×nh - Thanh Ho¸ (Hoa L­, BÝch §éng, §ång Giao, BØm S¬n, Thanh Hãa), côm H¹ Long (hang Bå N©u, hang Luån, hang §Çu Gç…). - C¸c h¶i ®¶o: + C¸c h¶i ®¶o cã b·i t¾m ®Ñp: C« T«, Quan L¹n, Ngäc Võng, TuÇn Ch©u (Qu¶ng Ninh), C¸t Bµ (H¶i Phßng), Phó Quèc (Kiªn Giang). + C¸c h¶i ®¶o c¶nh quan næi tiÕng: B¹ch Long VÜ, Minh Ch©u, §¶o KhØ, §¶o RÒu, Hßn DÊu, Hßn Mª, Cï Lao Chµm. - §« thÞ ®Æc biÖt: Thñ ®« Hµ Néi, ®Çu mèi giao th«ng lín, trung t©m th«ng tin viÔn th«ng hiÖn ®¹i, trung t©m giao tiÕp, trung t©m ®µo t¹o khoa häc kü thuËt cña c¶ n­íc, trung t©m cña nÒn v¨n ho¸ nghÖ thuËt truyÒn thèng. C¸c trung t©m l­u tró: - Vïng ®Êt liÒn + Trung t©m chÝnh: Thñ ®« Hµ Néi + C¸c trung t©m phô: Hoµ B×nh (cho ®Þa bµn S¬n La, Lai Ch©u, Hoµ B×nh); ViÖt Tr× (cho ®Þa bµn Yªn B¸i, Lµo Cai, Tuyªn Quang, Hµ Giang, VÜnh Phóc, Phó Thä); Th¸i Nguyªn (cho ®Þa bµn Cao B»ng, L¹ng S¬n, B¾c Th¸i). - Vïng ven biÓn + Trung t©m chÝnh: Thµnh phè H¹ Long (cho ®Þa bµn Qu¶ng Ninh, H¶i Phßng); + C¸c trung t©m phô: Ninh B×nh (cho ®Þa bµn Th¸i B×nh, Nam §Þnh, Thanh Ho¸); Vinh (cho ®Þa bµn NghÖ An, Hµ TÜnh). b. Vïng du lÞch B¾c Trung Bé ¨ §Æc ®iÓm Vïng du lÞch B¾c Trung Bé gåm 5 tØnh lµ Qu¶ng B×nh, Qu¶ng TrÞ, Thõa Thiªn - HuÕ, Qu¶ng Nam - §µ N½ng vµ Qu¶ng Ng·i, víi HuÕ - §µ N½ng lµ trung t©m cña vïng trong tam gi¸c t¨ng tr­ëng miÒn Trung: §µ N½ng - HuÕ - §«ng Hµ - Lao B¶o. Vïng du lÞch B¾c Trung Bé lµ n¬i giao thoa cña hai nÒn v¨n minh §«ng S¬n vµ Sa Huúnh. Vïng cã cè ®« HuÕ víi c¸c di tÝch tËp trung cña thêi NguyÔn ®· ®­îc UNESCO c«ng nhËn lµ di s¶n thÕ giíi vµ ®©y còng lµ n¬i cã nhiÒu di tÝch c¸ch m¹ng trong hai cuéc chiÕn tranh gi÷ n­íc vÜ ®¹i cña d©n téc. MÆc dï vïng nµy cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch nh­ng hiÖn t¹i ngµnh du lÞch ®ang ë vÞ trÝ thÊp so víi c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c trong vïng. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng cßn chËm, c¬ së h¹ tÇng vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô du lÞch cßn thiÕu thèn vµ l¹c hËu. Trong nh÷ng n¨m tíi du lÞch trong vïng cã thÓ ph¸t triÓn víi quy m« lín h¬n, tèc ®é nhanh h¬n. ¨ S¶n phÈm du lÞch ®Æc tr­ng S¶n phÈm du lÞch ®Æc tr­ng cña vïng B¾c Trung Bé lµ du lÞch tham quan c¸c di tÝch lÞch sö, c¸ch m¹ng kÕt hîp víi du lÞch biÓn, hang ®éng, vµ du lÞch qu¸ c¶nh. C¸c s¶n phÈm du lÞch cô thÓ: - Tham quan nghiªn cøu c¸c di s¶n v¨n ho¸ truyÒn thèng: di s¶n v¨n ho¸ thêi nhµ NguyÔn ë HuÕ; di s¶n v¨n ho¸ Chµm ë Qu¶ng Nam - §µ N½ng. - Tham quan nghiªn cøu c¸c di tÝch chèng Mü cøu n­íc - NghØ d­ìng, gi¶i trÝ, c¶nh quan ven hå vµ nói, hang ®éng - Tham quan rõng quèc gia, khu b¶o tån thiªn nhiªn. - C¸c h×nh thøc du lÞch biÓn (ven biÓn, h¶i ®¶o). C¸c ®Þa bµn ho¹t ®éng du lÞch chñ yÕu: - C¸c di s¶n v¨n ho¸ truyÒn thèng: + Di s¶n v¨n ho¸ thêi NguyÔn tËp trung ë HuÕ vµ vïng phô cËn: CÊm Thµnh, khu l¨ng tÈm, c¶nh quan, tµi nguyªn n­íc kho¸ng xung quanh vµ c¸c di tÝch däc s«ng H­¬ng, c¸c khu nhµ v­ên theo kiÓu cung ®×nh. + Di s¶n v¨n ho¸ Chµm: Mü S¬n (th¸p Chµm), b¶o tµng Chµm, cï lao Chµm, ®« thÞ cæ Héi An (c¶ng Chµm), thµnh cæ Qu¶ng TrÞ, thµnh cæ §ång Híi. + Di s¶n v¨n ho¸ c¸c d©n téc Ýt ng­êi: c¸c huyÖn vïng cao: A Sê, A L­íi, Hiªn, Gi»ng, H­¬ng Ho¸, Ngò Hµnh S¬n (§µ N½ng). - C¸c khu c¶nh quan, nghØ d­ìng gi¶i trÝ: + C¶nh quan nghØ d­ìng ven biÓn: c¸c b·i t¾m ThuËn An, C¶nh D­¬ng, L¨ng C« (Thõa Thiªn HuÕ), Mü Khª, Cöa §¹i, Non N­íc (Qu¶ng Nam- §µ N½ng), Cöa Tïng (Qu¶ng TrÞ), §Ìo Ngang - Lý Hoµ, B·i ®¸ nh¶y (Qu¶ng B×nh). + C¶nh quan nghØ d­ìng vµ gi¶i trÝ vïng hå: ph¸ Tam Giang, ®Çm CÇu Hai (Thõa Thiªn HuÕ), Hå Phó Ninh, vÞnh Nam ¤ (Qu¶ng Nam- §µ N½ng), s«ng H­¬ng (HuÕ), s«ng Hµn (§µ N½ng). + C¶nh quan nghØ d­ìng vïng nói: B¹ch M· (Thõa Thiªn HuÕ), nói Bµ §¸ (§µ N½ng), ®Ìo H¶i V©n, ®Ìo Ngang, ®Ìo Lý Hoµ, b¸n ®¶o S¬n Trµ. + C¶nh quan nói ®¸ hang ®éng: ®éng Phong Nha ë Qu¶ng B×nh, ®éng lín nhÊt cña ViÖt Nam. - C¸c di tÝch chèng Mü cøu n­íc: + Côm VÜnh Mèc - HiÒn L­¬ng (Qu¶ng TrÞ): ®Þa ®¹o, di tÝch ë ranh giíi t¹m chia c¾t hai miÒn trªn s«ng BÕn H¶i. + Côm ®­êng quçc lé 9: Cöa ViÖt, s©n bay ¸i Tö, Cam Lé (Qu¶ng TrÞ), c¨n cø cña ChÝnh phñ C¸ch m¹ng L©m thêi, Khe Sanh, s©n bay Tµ C¬n vµ ®­êng mßn Hå ChÝ Minh, nghÜa trang Tr­êng S¬n. + CÇu Th¹ch H·n, thµnh cæ Qu¶ng TrÞ, c­¶ ThuËn An, b¸n ®¶o S¬n Trµ. + C¸c s©n bay: §µ N½ng, N­íc MÆn, Chu Lai, Phó Bµi, S¬n Trµ (Qu¶ng Nam - §µ N½ng). - Thµnh phè cæ: + HuÕ, thµnh phè c¶nh quan, bè côc hµi hoµ, cã hÖ thèng di tÝch thêi NguyÔn tËp trung nhÊt. + Héi An, c¶ng Chµm cò, ®· ®­îc nhµ n­íc c«ng nhËn lµ thµnh cæ cÇn ®­îc b¶o vÖ. C¸c trung t©m l­u tró: Do c¸c yªu cÇu cña tæ chøc ho¹t ®éng du lÞch cña vïng cÇn cã sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a Thõa Thiªn HuÕ, Qu¶ng Nam vµ §µ N½ng, nªn trung t©m l­u tró chÝnh cña vïng lµ: HuÕ vµ §µ N½ng. Sau khi s©n bay Phó Bµi ®­îc cñng cè vµ më réng, sö dông th­êng xuyªn, trung t©m phô sÏ lµ §«ng Hµ, v× lµ vÞ trÝ ®Çu mèi giao th«ng quèc tÕ quan träng cña ®­êng quèc lé 9 víi ®­êng xuyªn ViÖt vµ Lao B¶o ®· ®­îc nhµ n­íc c«ng nhËn lµ cöa khÈu quèc tÕ. c. Vïng du lÞch Nam Trung Bé vµ Nam Bé ¨ §Æc ®iÓm Vïng du lÞch Nam Trung Bé vµ Nam Bé bao gåm 25 tØnh tõ Kom Tum ®Õn Minh H¶i víi hai tiÓu vïng du lÞch: Nam Trung Bé (9 tØnh) vµ Nam Bé (16 tØnh). Trung t©m cña vïng lµ thµnh phè Hå ChÝ Minh. ë vïng nµy cã tam gi¸c t¨ng tr­ëng du lÞch: Thµnh phè Hå ChÝ Minh - Nha Trang - §µ L¹t, Thµnh phè Hå ChÝ Minh - CÇn Th¬ - Kiªn Giang (Phó Quèc) vµ tam gi¸c t¨ng tr­ëng kinh tÕ: Thµnh phè Hå ChÝ Minh - Biªn Hoµ - Vòng Tµu (Trong ph¹m vi vïng ¶nh h­ëng cña Thµnh phè Hå ChÝ Minh). HiÖn t¹i ngµnh du lÞch trong vïng ®· ®­îc ph¸t triÓn nhanh thµnh mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ träng ®iÓm cña vïng, riªng ®èi víi Thµnh phè Hå ChÝ Minh du lÞch sÏ gi÷ mét vai trß ®Æc biÖt quan träng lµ trung t©m giao tiÕp kinh tÕ cña toµn vïng. So víi hai vïng du lÞch trªn, vïng du lÞch Nam Trung Bé vµ Nam Bé cã c¬ së h¹ tÇng vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt tèt h¬n, thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn du lÞch. Kh¸ch vµo vïng nµy cã chiÒu h­íng gia t¨ng nhanh. ¨ S¶n phÈm du lÞch ®Æc tr­ng C¸c s¶n phÈm du lÞch ®Æc tr­ng cña vïng Nam Trung Bé vµ Nam Bé lµ du lÞch tham quan nghØ d­ìng biÓn vµ nói, du lÞch s«ng n­íc, du lÞch sinh th¸i ®ång b»ng ch©u thæ s«ng Cöu Long. C¸c s¶n phÈm du lÞch cô thÓ: - Giao l­u vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, héi chî, triÓn l·m. - C¶nh quan nghØ d­ìng ven biÓn, hå vïng ngËp mÆn vµ miÒn nói. - Tham quan nghiªn cøu c¸c di tÝch chèng Mü cøu n­íc. - Tham quan nghiªn cøu c¸c di s¶n v¨n ho¸ Chµm vµ di s¶n t«n gi¸o kh¸c. - Tham quan vïng s«ng n­íc, miÖt v­ên vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long. - Tham quan nghiªn cøu vïng v¨n ho¸ c¸c d©n téc T©y Nguyªn. C¸c ®Þa bµn cô thÓ ho¹t ®éng du lÞch: - Thµnh phè Hå ChÝ Minh: ®«ng d©n c­ nhÊt, cã c¬ së h¹ tÇng tèt nhÊt so víi c¶ n­íc, cã m¹ng l­íi c¸c ngµnh dÞch vô t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ. C¬ së ®ang khai th¸c: khu Thanh §a - B×nh Quíi, L¸i Thiªu, hå Kú Hoµ, L©m Viªn, V¨n Th¸nh,… sÏ ph¸t triÓn më réng däc s«ng Sµi Gßn, däc s«ng §ång Nai, khu Thñ Thiªm, rõng S¸c, CÇn Giê. - Vòng Tµu: khu du lÞch dÇu khÝ ®· cã c¬ së h¹ tÇng tèt, cã b·i biÓn, nói cho c­ d©n t¹i chç vµ nghØ cuèi tuÇn cña thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ kh¸ch du lÞch quèc tÕ. - Biªn Hoµ: thµnh phè lo¹i hai cã khu c«ng nghiÖp tËp trung lín nhÊt, ®ang ®­îc më réng thªm 2 lÇn, vµ lµ ®Çu mèi giao th«ng kinh tÕ chiÕn l­îc chÝnh cña miÒn Nam. - CÇn Th¬ : Khi thµnh phè CÇn Th¬ x©y dùng c¶ng n­íc s©u cho tÇu trªn 1 v¹n tÊn vµ n©ng cÊp s©n bay sÏ trë thµnh trung t©m giao tiÕp cña ®ång b»ng s«ng Cöu Long. - C¶nh quan nghØ d­ìng gi¶i trÝ: + C¶nh quan ven biÓn ®Ñp nhÊt thuéc Tuy Hoµ, Kh¸nh Hoµ nh­: §¹i L·nh, V¨n Phong, Dèc LÕt, B·i Tiªu, §ång §Õ, Nha Trang, Hßn Trò. Ngoµi ra c¸c b·i biÓn nh­: Ninh Ch÷, Cµ N¸ (Ninh ThuËn), B×nh Ch©u - Long H¶i - Vòng Tµu (Bµ RÞa-Vòng Tµu), Hßn Ch«ng (Hµ Tiªn), Mü Khª, Sa Huúnh (Qu¶ng Ng·i), Qui Nh¬n (B×nh §Þnh). CÇn bæ sung cho sù hoµn chØnh cña d¶i du lÞch ven biÓn cña vïng nµy. + C¶nh quan nghØ d­ìng nói: 3 bËc thÒm cña cao nguyªn L©m §ång cã 2 trung t©m du lÞch næi tiÕng lµ: §µ L¹t víi nhiÒu c¶nh quan, nói hå, th¸c, mét hÖ thèng biÖt thù phong phó hÊp dÉn nh­: Hå §an Kia, suèi Vµng, ®Ønh L©m Viªn, hå Xu©n H­¬ng, §a ThiÖn, TuyÒn L©m, s©n golf,…; B¶o Léc trung t©m t¬ t»m, chÌ vµ du lÞch. HÖ thèng th¸c cña s«ng §ång Nai. Rõng thuÇn chñng (th«ng) lín nhÊt so víi c¶ n­íc, lµ nh÷ng tµi nguyªn cÇn ®­îc khai th¸c do sù hÊp dÉn ®éc ®¸o ®èi víi kh¸ch du lÞch. + C¸c hå: hå Yaly (Kom Tum), BiÓn Hå (Pleiku), hå L¾c (§¾c L¾c), DÇu TiÕng (T©y Ninh), TrÞ An (§ång Nai), Thi N¹i (Qui Nh¬n), §a Nhim (L©m §ång), hÖ thèng hå cña §µ L¹t. + C¸c c«ng viªn quèc gia: Nam C¸t Tiªn, C«n §¶o, c¸c s©n chim cÇn b¶o vÖ (Minh H¶i), rõng th«ng L©m §ång. - C¸c di tÝch kh¸ng chiÕn chèng Mü: S¬n Mü, Ba T¬ (Qu¶ng Ng·i), b¸n ®¶o Ph­îng Hoµng (Quy Nh¬n), Cam Ranh (Kh¸nh Hoµ), s©n bay Thµnh S¬n (Ninh ThuËn), Xu©n Léc (§ång Nai), chiÕn khu D (L©m §ång - T©y Ninh - §ång Nai), nói Bµ §en (T©y Ninh), dinh §éc LËp, Cñ Chi, BÕn Løc (Thµnh phè Hå ChÝ Minh), §Êt §á (§ång Nai), BiÖt Dinh (§µ L¹t), B¹ch Dinh (Vòng Tµu), BÕn Tre ®ång khëi, c¸c kh¸m ë Sµi Gßn, C«n §¶o… - C¸c di tÝch kh¸c: C¸c th¸p Chµm (Ninh ThuËn, B×nh ThuËn), T©y S¬n (B×nh §Þnh), toµ th¸nh Cao §µi, ®Òn Bµ (T©y Ninh), c¸c chïa Bµ nói Sam, nói SËp, khu di tÝch èc Eo Tri T«n, Tho¹i S¬n (An Giang), quª B¸c T«n (Long Xuyªn), kªnh Xµ No (TiÒn Giang). C¸c trung t©m l­u tró: - Trung t©m chÝnh: Thµnh phè Hå ChÝ Minh, Nha Trang, §µ L¹t. - Trung t©m phô: Qui Nh¬n, CÇn Th¬. 2. Nh÷ng chñ tr­¬ng ph¸t triÓn du lÞch vµ kÕt qu¶ thu ®­îc trong giai ®o¹n 1990 ®Õn nay 2.1. Nh÷ng chñ tr­¬ng ph¸t triÓn ngµnh Du lÞch X¸c ®Þnh vÞ trÝ quan träng cña du lÞch trong thêi kú ®æi míi vµ trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc, thêi gian qua §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch t¹o ®iÒu kiÖn cho du lÞch ph¸t triÓn. Tr­íc thùc tiÔn cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn quan ®iÓm cña ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, trong b¸o c¸o ChÝnh trÞ cña Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng kho¸ VI ®äc t¹i §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VII (1991) ®· ®Æt ra viÖc ph¸t triÓn du lÞch nh­ mét néi dung cña ®a d¹ng ho¸ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Trong chiÕn l­îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Õn n¨m 2000, nghÞ quyÕt §¹i héi VII cña §¶ng ®· chØ râ: "Ph¶i khai th¸c sù hÊp dÉn cña thiªn nhiªn, di s¶n v¨n ho¸ phong phó vµ c¸c lîi thÕ kh¸c cña ®Êt n­íc, më réng hîp t¸c víi n­íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn m¹nh du lÞch". Mét lÉn n÷a, du lÞch l¹i ®­îc kh¼ng ®Þnh nh­ mét ngµnh kinh tÕ dÞch vô quan träng lµm giµu cho ®Êt n­íc. TiÕp theo ®ã, NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø VII cña Ban ChÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng Kho¸ VII ngµy 30 th¸ng 7 n¨m 1994 nªu râ: “Ph¸t triÓn m¹nh du lÞch, h×nh thµnh ngµnh c«ng nghiÖp du lÞch cã qui m« ngµy cµng cao t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng du lÞch to lín cña n­íc ta’’ vµ x¸c ®Þnh “Du lÞch lµ ngµnh kinh tÕ tæng hîp quan träng cã tÝnh liªn ngµnh, liªn vïng vµ x· héi ho¸ cao, v× vËy ph¸t triÓn du lÞch lµ nhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp, c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n vµ c¸c tæ chøc x· héi’’. ChØ thÞ cña Ban ChÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng sè 46-CT/TW ngµy 14 th¸ng 10 n¨m 1994 vÒ l·nh ®¹o ®æi míi vµ ph¸t triÓn du lÞch trong t×nh h×nh míi nªu râ : “Ph¸t triÓn du lÞch lµ mét h­íng chiÕn l­îc quan träng trong ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc’’, “Môc tiªu cña ngµnh du lÞch ®Õn n¨m 2000 lµ ®æi míi vµ ph¸t triÓn c¸c c¬ së vµ ph­¬ng thøc kinh doanh phôc vô, t¹o ®­îc c¸c s¶n phÈm du lÞch mang tÝnh d©n téc, kÕt hîp víi tÝnh hiÖn ®¹i, ®a d¹ng ho¸ vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, hoµn thµnh vµ hoµn thµnh v­ît møc chØ tiªu ®ãn kh¸ch du lÞch vµ nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ, x· héi Nhµ n­íc giao, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ lµnh m¹nh du lÞch ViÖt Nam vµo ®Çu thÕ kû 21”. NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII nhÊn m¹nh “PhÊn ®Êu ®­a n­íc ta trë thµnh mét trung t©m du lÞch, dÞch vô cã tÇm cì trong khu vùc…” vµ "TriÓn khai thùc hiÖn quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn du lÞch t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng du lÞch to lín cña ®Êt n­íc theo h­íng du lÞch v¨n ho¸, sinh th¸i m«i tr­êng. X©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh vµ c¸c ®iÓm du lÞch hÊp dÉn vÒ v¨n ho¸, di tÝch lÞch sö vµ khu danh lam th¾ng c¶nh. Huy ®éng c¸c nguån lùc tham gia kinh doanh du lÞch, ­u tiªn x©y dùng kÕt cÊu h¹ tõng ë nh÷ng khu vùc du lÞch tËp trung, ë c¸c trung t©m lín. N©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ chÊt l­îng dÞch vô phï hîp víi c¸c lo¹i kh¸ch du lÞch kh¸c nhau”. Ngµy 11/11/1998, Bé ChÝnh trÞ cã KÕt luËn sè 179/TB - TW vÒ ph¸t triÓn du lÞch trong t×nh h×nh míi ®· t¹o ra ®éng lùc míi cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch. Trªn c¬ së tæng kÕt t×nh h×nh ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch trong thêi gian qua, §¹i héi §¶ng lÇn thø IX ®· x¸c ®Þnh chñ tr­¬ng vµ biÖn ph¸p nh»m “ph¸t triÓn du lÞch thËt sù trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän”. §Æc biÖt lµ, ngµnh Du lÞch ®· x©y dùng ®­îc ChiÕn l­îc ph¸t triÓn Du lÞch 2001-2010 vµ ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ phª duyÖt vµo ngµy 22/07/2002. 2.2. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña ngµnh du lÞch a. T¨ng tr­ëng vÒ sè l­îng kh¸ch du lÞch Ngµnh kinh tÕ du lÞch n­íc ta giai ®o¹n nµy (1991 - 2002) ®­îc ®¸nh dÊu b»ng sù ph¸t triÓn nhanh chãng vÒ sè l­îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ vµ kh¸ch du lÞch néi ®Þa; Doanh thu vÒ du lÞch t¨ng lªn ®¸ng kÓ; Nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc còng t¨ng lªn n¨m sau so víi n¨m tr­íc nhiÒu lÇn. YÕu tè t¸c ®éng ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ trªn cña ngµnh Du lÞch ViÖt Nam chÝnh lµ nh÷ng chñ tr­¬ng ph¸t triÓn ngµnh cña §¶ng vµ Nhµ n­íc cïng víi sù nç lùc cña mäi tæ chøc, c¸ nh©n tham gia phôc vô ph¸t triÓn du lÞch. Trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng nç lùc cña ngµnh du lÞch, ®Æc biÖt kÓ tõ n¨m 1999 víi c¸c ho¹t ®éng, ch­¬ng tr×nh qu¶ng b¸ trong vµ ngoµi n­íc vÒ h×nh ¶nh Du lÞch: "ViÖt Nam - §iÓm ®Õn cña thiªn niªn kû míi". Tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m 2002, l­îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ t¨ng tõ 300 ngµn l­ît ng­êi lªn 2,33 triÖu l­ît ng­êi, t¨ng 7,8 lÇn. Kh¸ch du lÞch néi ®Þa t¨ng tõ h¬n 1,5 triÖu lªn 11,7 triÖu l­ît ng­êi, t¨ng gÇn 8 lÇn. Thu nhËp x· héi tõ du lÞch t¨ng nhanh, n¨m 2002 ®¹t 21.630 tû ®ång, so víi n¨m 1991 lµ 2.240 tû ®ång t¨ng gÊp gÇn 9,65 lÇn. Kh¸ch du lÞch quèc tÕ vµo n­íc ta t¨ng víi tèc ®é kh¸ cao nh­ng sè l­îng cßn ch­a lín so víi mét sè n­íc trong khu vùc (Xem BiÓu ®å 1). BiÓu ®å 1: Kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn c¸c n­íc ASEAN giai ®o¹n 1995-2000 (§¬n vÞ : 1000 l­ît kh¸ch) Nguån: Tæng hîp tõ sè liÖu cña Tæng côc Du lÞch(www.vietnamtourism.com), th¸ng 3/2003 Tuy nhiªn, mét sè thÞ tr­êng du lÞch quan träng ®· ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. N¨m 1995 kh¸ch quèc tÕ vµo ViÖt Nam 1.350.000 tõ c¸c thÞ tr­êng chÝnh xÕp theo thø tù: §µi Loan, NhËt, Ph¸p, Mü, Anh, Th¸i Lan, Hång K«ng, vµ Trung Quèc. Trong nh÷ng n¨m tõ 1999 ®Õn 2002, cã thÓ nãi lµ c¸c ch­¬ng tr×nh qu¶ng b¸ du lÞch "ViÖt Nam - §iÓm ®Õn cña thiªn niªn kû míi" t¹i n­íc ngoµi ®· ph¸t huy t¸c dông. KÕt qu¶ lµ c¬ cÊu kh¸ch du lÞch quèc tÕ cã sù chuyÓn dÞch c¬ b¶n, sè l­îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam t¨ng m¹nh (Xem BiÓu ®å 1). BiÓu ®å 2: HiÖn tr¹ng kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam giai ®o¹n 1991-2002 (§¬n vÞ: 1000 l­ît kh¸ch) Nguån: Tæng hîp tõ sè liÖu cña Tæng côc Du lÞch (www.vietnamtourism.com), th¸ng 3/2003 DÉn ®Çu lµ thÞ tr­êng Trung Quèc, víi sè l­îng kh¸ch lín chñ yÕu ®Õn ViÖt Nam qua ®­êng bé vµ ®­êng biÓn. L­îng kh¸ch tõ thÞ tr­êng NhËt B¶n, Hµn Quèc t¨ng m¹nh (®¹t 34,2% n¨m 2001 vµ 36,7% n¨m 2002 ®èi víi thÞ tr­êng NhËt B¶n; 36,3% n¨m 2002 ®èi víi thÞ tr­êng Hµn Quèc), l­îng kh¸ch tõ thÞ tr­êng Mü vµ Ph¸p t¨ng æn ®Þnh (Xem BiÓu ®å 3). BiÓu ®å 3 : C¬ cÊu kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y (§¬n vÞ : 1000 l­ît kh¸ch) Nguån: Tæng hîp tõ sè liÖu cña Tæng côc Du lÞch(www.vietnamtourism.com), th¸ng 3/2003 Sè l­îng kh¸ch du lÞch néi ®Þa n¨m 1991 chØ lµ 1,5 triÖu l­ît ng­êi, n¨m 1995 lµ 5,5 triÖu, n¨m 2000 lµ 10,6 triÖu vµ n¨m 2002 lµ 11,18. Nh­ vËy lµ sau 11 n¨m, l­îng kh¸ch du lÞch néi ®Þa t¨ng gÇn 7.5 lÇn. (Xem BiÓu ®å 4). BiÓu ®å 4: HiÖn tr¹ng kh¸ch néi ®Þa giai ®o¹n 1991 - 2002 (§¬n vÞ: 1000 l­ît kh¸ch) Nguån: Tæng hîp tõ sè liÖu cña Tæng côc Du lÞch (www.vietnamtourism.com), th¸ng 3/2003 Nh­ vËy, mét ®Æc ®iÓm lín ®­îc ph¸t triÓn ë giai ®o¹n nµy lµ ngµnh du lÞch n­íc ta ®ang ®øng tr­íc yªu cÇu ngµy cµng t¨ng cña kh¸ch du lÞch quèc tÕ, còng nh­ kh¸ch du lÞch trong n­íc, t¹o ra thÞ tr­êng réng lín ®Ó ph¸t triÓn m¹nh du lÞch trong nh÷ng n¨m sau. b. Doanh thu vÒ du lÞch vµ thu nhËp cña x· héi tõ du lÞch Theo c¸c sè liÖu ®iÒu tra cña ViÖn Nghiªn cøu Ph¸t triÓn Du lÞch ViÖt Nam th× n¨m 1995 tÝnh trung b×nh mét kh¸ch du lÞch quèc tÕ chi tiªu mçi ngµy ë ViÖt Nam lµ 75USD; kh¸ch du lÞch néi ®Þa chi tiªu cho mét chuyÕn ®i lµ 300 ngh×n ®ång, c¬ cÊu chi tiªu cña kh¸ch du lÞch quèc tÕ t¹i ViÖt Nam: 65% cho l­u tró vµ ¨n uèng (ë Xinh-ga-po lµ 35,6%; Th¸i Lan lµ 38,5%; Trung Quèc 32%), 10% cho vËn chuyÓn ®i l¹i (ë Xinh-ga-po 5,1%, Th¸i Lan 13,3%, Trung Quèc 11,3%), 15% mua s¾m hµng l­u niÖm vµ 10% cho c¸c dÞch vô kh¸c (hai kho¶n chi nµy ë Xinh-ga-po lµ 5,1%; Th¸i Lan 48,2%, Trung Quèc 56,7%). N¨m 1995 thu nhËp x· héi tõ du lÞch ®¹t kho¶ng 9.000 tû ®ång (800 triÖu USD) t¨ng 2600 tû ®ång so víi n¨m 1994; Riªng thu nhËp x· héi tõ du lÞch quèc tÕ (kh¸ch n­íc ngoµi ®em tiÒn vµo ViÖt Nam ®Ó chi tiªu) ®¹t kho¶ng 7.100 tû ®ång (kho¶ng 650 triÖu USD) ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng 35%. N¨m 2002 thu nhËp tõ du lÞch ®¹t 21 630 tû ®ång, t¨ng h¬n 5% so víi n¨m 2001 lµ 20 500 tû ®ång. NÕu xem xÐt trªn gãc ®é tæng thÓ thu nhËp ngµnh du lÞch hiÖn nay, th× râ rµng kh«ng thua kÐm nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu nh­: lóa, g¹o, hµng may mÆc, giÇy dÐp. H¬n n÷a, du lÞch ë n­íc ta l¹i lµ mét ngµnh cßn rÊt non trÎ, trong khi n«ng nghiÖp, thñ c«ng nghiÖp lµ nh÷ng ngµnh kinh tÕ truyÒn thèng cã tõ l©u ®êi. §iÒu ®ã chøng tá r»ng, tiÒm n¨ng du lÞch ViÖt Nam rÊt phong phó vµ mét khi cã ®­êng lèi ph¸t triÓn vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ du lÞch thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi trong vµ ngoµi n­íc th× tiÒm n¨ng ®ã ®­îc chuyÓn nhanh thµnh hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cña ho¹t ®éng du lÞch ë n­íc ta, vµ tõng b­íc thùc hiÖn ®­îc c¸c yªu cÇu ph¸t triÓn du lÞch trë thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän trong c¬ cÊu kinh tÕ cña ViÖt Nam. II. Thùc tr¹ng cña ngµnh du lÞch 1. HiÖn tr¹ng c¸c c¬ së l­u tró N¨m 1991 c¶ n­íc míi cã h¬n 11,4 ngh×n phßng kh¸ch s¹n th× ®Õn nay ®· cã 72,5 ngh×n phßng. MÊy n¨m qua chóng ta ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc ®Çu t­, n©ng cÊp, tù x©y hoÆc liªn doanh x©y dùng hÖ thèng kh¸ch s¹n, nhµ nghØ. Trong ®ã cã nhiÒu kh¸ch s¹n 3 - 5 sao ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ, nhiÒu nhµ kh¸ch cña mét sè c¬ quan vµ mét hÖ thèng kh¸ch s¹n nhá cña t­ nh©n (qui m« tõ 5 ®Õn 15 buång). NhiÒu kh¸ch s¹n cao cÊp ®­îc x©y dùng lµm thay ®æi c¬ b¶n diÖn m¹o cña hÖ thèng kh¸ch s¹n ViÖt Nam, ®¸p øng yªu cÇu l­u tró vµ tæ chøc c¸c héi nghÞ, héi th¶o quèc tÕ lín. §Æc biÖt lµ nhiÒu h·ng Qu¶n lý Kh¸ch s¹n hàng ®Çu thÕ giíi ®· cã mÆt t¹i ViÖt Nam nh­ Accor, Hilton, Marriot, Sol Melia, Swiss Belhotel International, Nikko hotels International, Daewoo, Omni, Equatorial, Furama Hotels & Resort International.  Theo sè liÖu thèng kª ch­a ®Çy ®ñ cña B¸o c¸o cña Tæng côc Du lÞch vÒ kÕt qu¶ 4 n¨m triÓn khai Ph¸p lÖnh Du lÞch, ngµy 03/01/2003, ®Õn nay c¶ n­íc cã: Tæng sè c¸c c¬ së l­u tró: 3.267 víi 72.504 buång, trong ®ã: Lo¹i h×nh c¬ së l­u tró Sè l­îng Sè buång Kh¸ch s¹n 1.940 53.026 Nhµ nghØ 668 7.603 BiÖt thù 52 1.310 Lµng du lÞch  11 357 C¨n hé cho thuª 19 249 B·i c¾m tr¹i 08 83 Tæng côc Du lÞch vµ c¸c Së Du lÞch ®· triÓn khai viÖc thÈm ®Þnh, t¸i thÈm ®Þnh c¸c kh¸ch s¹n trªn ®Þa bµn c¶ n­íc. Còng theo b¸o c¸o trªn, ®Õn th¸ng l l/2002, tæng sè kh¸ch s¹n ®· ®­îc xÕp h¹ng tõ 1 - 5 sao trong c¶ n­íc lµ 850 kh¸ch s¹n, chiÕm 45% tæng sè kh¸ch s¹n toµn Ngµnh. VÒ c«ng t¸c qu¶n lý, ho¹t ®éng cña c¬ së l­u tró du lÞch ®­îc thùc hiÖn theo LuËt Doanh nghiÖp, Ph¸p lÖnh du lÞch, NghÞ ®Þnh 39/2000/ND-CP, Th«ng t­ 01/2001/TT-TCDL, QuyÕt ®Þnh 02/2001/Q§-TCDL... C¸c v¨n b¶n ph¸p lý vÒ c¬ së l­u tró du lÞch ®· thùc sù ph¸t huy ®­îc hiÖu lùc, c¬ chÕ míi ®· t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh th«ng tho¸ng, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh doanh l­u tró. C¬ së vËt chÊt vµ chÊt l­îng phôc vô t¹i c¸c c¬ së l­u tró ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn, n©ng cao, cã tÝnh chuyªn nghiÖp do nh÷ng quy ®Þnh vÒ tiªu chuÈn ®èi víi c¬ së l­u tró cô thÓ, ®Çy ®ñ h¬n. Doanh thu tõ c¬ së l­u tró qua c¸c n¨m ®Òu t¨ng tr­ëng kh¸, chiÕm 65 - 70% doanh thu toµn Ngµnh, gãp phÇn t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch. 2. Nh©n lùc phôc vô ph¸t triÓn ngµnh du lÞch 2.1. Sè l­îng lao ®éng Lao ®éng phôc vô du lÞch cã mét vÞ trÝ rÊt quan träng, nã ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm dÞch vô du lÞch, ®Õn Ên t­îng vÒ ®Êt n­íc, v¨n ho¸ vµ con ng­êi ViÖt Nam, ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh còng nh­ kh¶ n¨ng héi nhËp vµ c¹nh tranh quèc tÕ cña ngµnh du lÞch. MÆc dï lµ mét ngµnh kinh tÕ míi ph¸t triÓn song du lÞch ®· thu hót ®­îc mét lùc l­îng lao ®éng rÊt lín. Theo thèng kª (B¸o c¸o cña Tæng côc Du lÞch vÒ KÕt qu¶ 4 n¨m triÓn khai Ph¸p lÖnh Du lÞch, ngµy 03/01/2003), n¨m 1991 c¶ n­íc cã trªn 20 ngh×n lao ®éng trùc tiÕp trong du lÞch, ®Õn n¨m 2001 ®· t¨ng lªn 150 ngh×n; lao ®éng gi¸n tiÕp ­íc kho¶ng 330 ngh×n. 2.2. ChÊt l­îng lao ®éng Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®éi ngò c¸n bé, nh©n viªn lµm du lÞch n­íc ta ®· cã b­íc tr­ëng thµnh c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Tuy nhiªn, tr­íc yªu cÇu c«ng viÖc ngµy cµng lín, ®Æc biÖt lµ tr­íc xu thÕ khu vùc ho¸ toµn cÇu ho¸ cña ho¹t ®éng du lÞch ngµy cµng nhanh, sù héi nhËp ngµy cµng t¨ng víi du lÞch trong vïng vµ thÕ giíi sù ®uèi tÇm cña c¸n bé qu¶n lý kinh doanh ®· béc lé ngµy mét râ. VÉn theo b¸o c¸o trªn, trong sè lao ®éng trùc tiÕp cña ngµnh du lÞch, chØ cã 7% ®¹t tr×nh ®é ®¹i häc, sè lao ®éng ®­îc ®µo t¹o qua tr­êng d¹y nghÒ còng cßn rÊt thÊp. N¨ng suÊt lao ®éng trong ngµnh ch­a cao ._.yÒn du lÞch; t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó mäi ng­êi d©n ®­îc h­ëng thô c¸c thµnh qu¶ do sù ph¸t triÓn du lÞch ®em l¹i. d. ChÝnh s¸ch xuÊt nhËp c¶nh, h¶i quan TiÕp tôc c¶i tiÕn c¸c thñ tôc xuÊt, nhËp c¶nh, qu¸ c¶nh ®èi víi ng­êi vµ hµnh lý phï hîp kh¶ n¨ng qu¶n lý cña n­íc ta vµ th«ng lÖ quèc tÕ; ban hµnh quy chÕ ®ãn kh¸ch qu¸ c¶nh kh«ng cÇn thÞ thùc; söa ®æi, bæ sung c¸c qui ®Þnh vÒ ®å gi¶ cæ, hµng thñ c«ng mü nghÖ d©n gian; më thªm c¸c dÞch vô ng©n hµng, tµi chÝnh, th«ng tin, thuËn tiÖn cho kh¸ch (®æi tiÒn, thu trùc tiÕp ngo¹i tÖ, tæ chøc c¸c cöa hµng miÔn thuÕ, phßng th«ng tin du lÞch...). Nghiªn cøu vµ xóc tiÕn miÔn visa víi c¸c n­íc ASEAN vµ mét sè n­íc lµ thÞ tr­êng du lÞch träng ®iÓm cña ViÖt Nam, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i theo nguyªn t¾c cã ®i cã l¹i, tr­íc hÕt, thÝ ®iÓm miÔn visa ®¬n ph­¬ng cho kh¸ch du lÞch NhËt B¶n, Ph¸p vµ §øc vµo ViÖt Nam du lÞch trong vßng 15 ngµy. Nghiªn cøu ¸p dông visa ®iÖn tö trong xuÊt, nhËp c¶nh; ¸p dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n hiÖn ®¹i ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn tiÖn cho kh¸ch trong thanh to¸n mua dÞch vô vµ hµng hãa cña ViÖt Nam. e. ChÝnh s¸ch t¨ng c­êng vµ më réng hîp t¸c quèc tÕ T¨ng c­êng vµ më réng hîp t¸c trong ho¹t ®éng héi nhËp, hîp t¸c trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc víi c¸c n­íc, c¸c c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc WTO, PATA, ASEAN, APEC, EU... ®Ó tranh thñ kinh nghiÖm, vèn, c«ng nghÖ vµ nguån kh¸ch gãp phÇn ®­a Dô lÞch ViÖt Nam nhanh chãng héi nhËp vµ ®uæi kÞp sù ph¸t triÓn chung vÒ du lÞch cña khu vùc vµ thÕ giíi. Thùc hiÖn vµ khai th¸c hiÖu qu¶ c¸c hiÖp ®Þnh ®· ký; duy tr×, cñng cè vµ ph¸t huy c¸c quan hÖ song ph­¬ng, ký tiÕp mét sè hiÖp ®Þnh míi. Chñ ®éng tham gia hîp t¸c quèc tÕ ®a ph­¬ng vÒ du lÞch, khai th¸c hÕt quyÒn lîi héi viªn vµ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña m×nh. ChuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ c¸n bé, thÓ chÕ, tµi chÝnh ®Ó héi nhËp du lÞch ë møc cao khi ViÖt Nam gia nhËp WTO. H×nh thµnh c¬ chÕ phèi hîp, chØ ®¹o tËp trung c¸c c¬ quan vµ lùc l­îng lµm c«ng t¸c ®èi ngo¹i, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña c¶ n­íc, h­íng dÉn vµ phôc vô cho héi nhËp du lÞch ®¹t hiÖu qu¶, gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi vÒ mäi mÆt cña ViÖt Nam. d. Tõng b­íc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vÒ du lÞch TriÓn khai tÝch cùc Ph¸p lÖnh du lÞch, x©y dùng c¸c ph¸p lÖnh, c¸c v¨n b¶n ph¸p qui liªn quan ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc du lÞch vµ liªn quan ®Õn du lÞch nh»m t¹o c¬ së ph¸p lý ®ång bé cho c«ng t¸c qu¶n lý du lÞch phï hîp quy ®Þnh cña Nhµ n­íc ta vµ th«ng lÖ quèc tÕ, t¨ng c­êng héi nhËp. §Èy m¹nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh, ph©n cÊp vµ ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc liªn quan ®Õn kh¸ch du lÞch vµ kinh doanh du lÞch. Tæng kÕt 5 n¨m thùc hiÖn Ph¸p lÖnh du lÞch lµm c¬ së ®Ó chuÈn bÞ cho viÖc tiÕn tíi dù th¶o LuËt Du lÞch vµo sau n¨m 2005. 1.3. §Çu t­ ph¸t triÓn nhanh vµ ®ång bé kÕt cÊu h¹ tÇng phôc vô du lÞch Trong ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ-x· héi, nhÊt lµ trong ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng, cung cÊp ®iÖn, cÊp tho¸t n­íc, th«ng tin liªn l¹c, cÇn chó ý ®Õn môc ®Ých ph¸t triÓn du lÞch. Cho phÐp c¸c ®Þa ph­¬ng trÝch nguån ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng cho x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng du lÞch vµ kÕt hîp huy ®éng c¸c nguån lùc cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ, nguån vèn trong d©n, nguån vèn vay tÝn dông ­u ®·i vµ c¸c nguån vèn kh¸c ®Çu t­ x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt du lÞch. Giai ®o¹n 2003 - 2005, trong bèi c¶nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ch­a t¨ng, cÇn dùa vµo ®Çu t­ trong n­íc ®Ó x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, h×nh thµnh vµ ®­a vµo sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c h¹ng môc chÝnh cña 4 khu du lÞch tæng hîp quèc gia (Khu du lÞch tæng hîp biÓn, ®¶o H¹ Long - C¸t Bµ; Khu du lÞch tæng hîp gi¶i trÝ thÓ thao biÓn C¶nh D­¬ng - H¶i V©n - Non N­íc; Khu du lÞch biÓn tæng hîp V¨n Phong - §¹i L·nh ; Khu du lÞch tæng hîp sinh th¸i nghØ d­ìng nói §ankia - Suèi Vµng). H­íng dÉn c¸c ®Þa ph­¬ng x©y dùng l6 khu du lÞch chuyªn ®Ò quèc gia vµ nghiªn cøu h×nh thµnh c¸c khu du lÞch chuyªn ®Ò kh¸c ®Ó khai th¸c l¬i thÕ ®Þa ph­¬ng, g¾n kÕt víi c¸c khu dô lÞch tæng hîp. §Çu t­ míi vµ kÕt hîp n©ng cÊp nh÷ng tuyÕn du lÞch quèc gia ®Ó liªn kÕt c¸c vïng, c¸c ®Þa ph­¬ng cã tiÒm n¨ng du lÞch trong toµn quèc, ®ång thêi tõng b­íc n©ng cÊp vµ x©y dùng míi c¸c ®iÓm du lÞch däc theo hµnh lang c¸c tuyÕn du lÞch quèc gia. Xem xÐt ­u tiªn c¸c dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng c¸c khu vui ch¬i gi¶i trÝ t¹i c¸c trung t©m du lÞch nh­ Hµ Néi, H¹ Long, HuÕ, §µ N½ng, Nha Trang, L©m §ång, Vòng Tµu, C«n §¶o, Thµnh phè Hå ChÝ Minh, CÇn Th¬ nh»m t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña ho¹t ®éng du lÞch, kÐo dµi ngµy l­u tró cña kh¸ch. ChØnh trang n©ng cÊp c¸c thµnh phè du lÞch H¹ Long, HuÕ, Nha Trang, Vòng Tµu, §µ L¹t; c¸c ®« thÞ du lÞch (thÞ x·) Sa Pa, §å S¬n, SÇm S¬n, Héi An, Phan ThiÕt, Hµ Tiªn; c¸c ®Þa bµn cã cöa khÈu quèc tÕ ®­êng bé, ®­êng biÓn... TriÓn khai c¸c b­íc chuÈn bÞ x©y dùng ®Ò ¸n kh«i phôc, ph¸t triÓn lµng nghÒ vµ c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn tiªu thô s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ, may mÆc, giµy ®a. §©y lµ mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa l©u dµi trong viÖc t¹o thªm c¸c ®iÓm tham quan du lÞch, gãp phÇn t¹o viÖc lµm, thùc hiÖn xuÊt khÈu t¹i chç vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. C¸c ngµnh, ®Þa ph­¬ng liªn quan cÇn phèi hîp chØ ®¹o thóc ®Èy viÖc x©y dùng vµ thùc hiÖn c¸c ®Ò ¸n kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ ®Ó võa t¹o ra s¶n phÈm du lÞch v¨n ho¸ ®éc ®¸o, võa thóc ®Èy viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu t¹i chç c¸c hµng thñ c«ng cæ truyÒn. CÊp ng©n s¸ch cho ho¹t ®éng xóc tiÕn qu¶ng b¸ du lÞch ®Ó thùc hiÖn nghiªn cøu t©m lý, thÞ hiÕu, tËp qu¸n, thãi quen tiªu dïng cña c¸c ®èi t­îng kh¸ch lµm c¬ së x©y dùng s¶n phÈm vµ h×nh thøc tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ phï hîp víi mçi lo¹i thÞ tr­êng. Mçi n¨m cÇn cã mét chñ ®Ò vÒ s¶n phÈm du lÞch ViÖt Nam. TiÕn hµnh ®Æt ®¹i diÖn Du lÞch ViÖt Nam ë nh÷ng n­íc lµ ®Çu mèi giao l­u quèc tÕ vµ thÞ tr­êng träng ®iÓm, tr­íc m¾t t¹i Ph¸p, NhËt B¶n, Trung Quèc vµ Th¸i Lan; t¨ng c­êng tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ trªn c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng trong vµ ngoµi n­íc; s¶n xuÊt vµ ph¸t hµnh réng r·i c¸c phim ¶nh t­ liÖu vÒ lÞch sö v¨n hãa, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, di tÝch, c¸c danh lam, th¾ng c¶nh, c¸c lµng nghÒ, lÔ héi... ®Ó giíi thiÖu vÒ ®Êt n­íc, con ng­êi vµ du lÞch ViÖt Nam. Phèi hîp c¸c lùc l­îng lµm th«ng tin ®èi ngo¹i, tranh thñ nguån lùc, hç trî quèc tÕ ®Ó c«ng t¸c xóc tiÕn qu¶ng b¸ du lÞch ®¹t hiÖu qu¶. Tæ chøc phèi hîp c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o riªng lÎ cña c¸c doanh nghiÖp t¹o tiÕng nãi chung ®Ó thiÕt lËp vµ n©ng cao h×nh ¶nh Du lÞch ViÖt Nam. 1.4. ¦u tiªn ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng giao th«ng §Æc biÖt chó ý n©ng cao n¨ng lùc vËn chuyÓn kh¸ch cña hµng kh«ng khi ®Êt n­íc trë thµnh ®iÓm ®Õn ­a chuéng cña kh¸ch du lÞch quèc tÕ. CÇn thóc ®Èy tiÕn ®é n©ng cÊp, më réng c¸c s©n bay quèc tÕ, t¨ng c­êng m¸y bay, nghiªn cøu më thªm c¸c tuyÕn bay míi tíi c¸c thµnh phè lín trªn thÕ giíi, gi¶m gi¸ vÐ m¸y bay cho phï hîp víi mÆt b»ng gi¸ vÐ quèc tÕ vµ khu vùc, cho phÐp réng r·i h¬n c¸c chuyÕn bay thuª bao; ®ång thêi chó ý n©ng cÊp vµ x©y dùng míi hÖ thèng s©n bay néi ®Þa, tæ chøc tèt h¬n vËn chuyÓn hµng kh«ng néi ®Þa, t¨ng tÇn suÊt vµ chÊt l­îng c¸c chuyÕn bay, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®Õn ViÖt Nam vµ ®i l¹i tham quan du lÞch gi÷a c¸c vïng trong n­íc. C¸c ngµnh vËn chuyÓn kh¸ch ®­êng bé, ®­êng s«ng, ®­êng biÓn, ®­êng s¾t cÇn t¨ng c­êng n¨ng lùc vËn chuyÓn vµ phèi hîp chÆt chÏ víi hµng kh«ng trong viÖc bè trÝ lÞch vËn chuyÓn phï hîp víi c¸c chuyÕn bay ®Ó kh¸ch du lÝch cã thÓ nèi tour du lÞch ®­îc thuËn lîi. N©ng cÊp chØnh trang c¸c cöa khÈu quèc tÕ, c¶i tiÕn qui tr×nh, t¨ng c­êng trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i trong kiÓm tra ng­êi vµ hµnh lý ®Ó t¹o v¨n minh, gi¶m phiÒn hµ vµ gi¶m thêi gian chê ®îi lµm thñ tôc xuÊt, nhËp c¶nh, h¶i quan. 1.5. KiÖn toµn tæ chøc bé m¸y vµ c«ng t¸c c¸n bé KiÖn toµn tæ chøc vµ n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vÒ du lÞch t­¬ng øng víi nhiÖm vô chÝnh trÞ cña mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän, víi bé m¸y hoµn chØnh vµ ®Çy ®ñ, trong ®ã chó träng Côc xóc tiÕn du lÞch; thµnh lËp thªm c¸c Së du lÞch ë nh÷ng ®Þa bµn träng ®iÓm nhiÒu tiÒm n¨ng du lÞch vµ ho¹t ®éng du lÞch s«i ®éng; Thµnh lËp HiÖp héi du lÞch ViÖt Nam; s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, h×nh thµnh mét sè tæng c«ng ty m¹nh, gi÷ vai trß then chèt vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó t¨ng c­êng vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ n­íc trong ho¹t ®éng du lÞch, chó ý doanh nghiÖp võa vµ nhá. ¸p dông thÝ ®iÓm h×nh thøc thuª th­¬ng hiÖu cã uy tÝn, thuª tËp ®oµn du lÞch næi tiÕng thÕ giíi qu¶n lý kh¸ch s¹n ®Ó t¨ng nhanh nguån kh¸ch, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh vµ tranh thñ häc tËp kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn. KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia kinh ®oµnh du lÞch ®Ó huy ®éng ngµy cµng t¨ng c¸c nguån lùc cña x· héi vµo ph¸t triÓn du lÞch. Nghiªn cøu vµ ®Èy m¹nh øng dông c«ng nghÖ l÷ hµnh, kh¸ch s¹n, vËn chuyÓn du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ, c«ng nghÖ th«ng tin phôc vô qu¶n lý vµ kinh doanh du lÞch. T¨ng c­êng sö dông c¸c c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i, khai th¸c hiÖu qu¶ intemet, thiÕt lËp hÖ thèng c¬ së d÷ hÕu chuyªn ngµnh, phôc vô c«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ vµ khuyÕn khÝch øng dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong toµn ngµnh ®Ó thóc ®Èy kinh doanh du lÞch. KhÈn tr­¬ng x©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn mét b­íc chiÕn l­îc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. §Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o l¹i vµ ®µo t¹o míi ®Ó gi¶i quyÕt yªu cÇu tr­íc m¾t vµ l©u dµi; x©y dùng m« h×nh ®µo t¹o: Tr­êng kh¸ch s¹n vµ §¹i häc chuyªn ngµnh du lÞch. G¾n gi¸o dôc vµ ®µo t¹o du lÞch víi hÖ thèng gi¸o dôc ®µo t¹o quèc gia, chó träng gi¸o dôc du lÞch toµn d©n. Thùc hiÖn ph­¬ng ch©m Nhµ n­íc, doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng cïng lµm ®Ó ®µo t¹o l¹i vµ båi d­ìng lùc l­¬ng lao ®éng du lÞch. N©ng cao tr×nh ®é mäi mÆt cña ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý, nghiªn cøu, kinh doanh ®u lÞch. Thùc hiÖn ®Çy ®ñ vµ nghiªm tóc c¸c chÝnh s¸ch c¸n bé tõ quy ho¹ch, tuyÓn ®ông, s¾p xÕp, sö dông ®Õn ®·i ngé... tiÕn tíi tiªu chuÈn ho¸ c¸n bé; ®Æc biÖt chó träng trÎ ho¸ ®éi ngò c¸n bé, ­u tiªn sö dông c¸n bé, nghÖ nh©n cã kiÕn thøc, tr×nh ®é tay nghÒ vµ kinh nghiÖm cao, ®¶ng b¶o tÝnh kÕ thõa. Gi¸o dôc ph¸t huy lßng mÕn kh¸ch cña d©n téc, tr­íc m¾t phèi hîp tÕt gi÷a c¸c ngµnh du lÞch, v¨n ho¸, h¶i quan, c«ng an, bé ®éi biªn phßng, c¸c c¬ quan ®¹i diÖn cña n­íc ta ë n­íc ngoµi, gi¸o dôc tinh thÇn, th¸i ®é cho c¸n bé, c«ng nh©n viªn khi tiÕp xóc víi kh¸ch, t¹o v¨n minh du lÞch vµ n©ng cao uy tÝn cña ViÖt Nam. 1.6. B¶o vÖ, t«n t¹o tµi nguyªn du lÞch vµ m«i tr­êng tù nhiªn, x· héi Trong nh÷ng n¨m tíi cÇn t¨ng c­êng hiÖu lùc qu¶n lý Nhµ n­íc trong viÖc sö dông hîp lý vµ hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn, m«i tr­êng du lÞch, ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña Du lÞch ViÖt Nam. TiÕn hµnh ®¸nh gi¸ toµn diÖn tiÒm n¨ng, tµi nguyªn vµ m«i tr­êng du lÞch (c¶ tù nhiªn vµ x· héi), ®Æc biÖt ë c¸c khu vùc träng ®iÓm ph¸t triÓn du lÞch, ë c¸c vïng s©u, vïng xa. X©y dùng hÖ thèng th«ng tin vµ v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt qu¶n lý tµi nguyªn vµ m«i tr­êng du lÞch. Th­êng xuyªn theo dâi biÕn ®éng ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p kÞp thêi, phèi hîp cïng c¸c ban, ngµnh, ®Þa ph­¬ng liªn quan vµ hîp t¸c quèc tÕ ®Ó kh¾c phôc sù cè, t×nh tr¹ng xuèng cÊp vÒ tµi nguyªn vµ m«i tr­êng du lÞch. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý m«i tr­êng ë c¸c träng ®iÓm du lÞch; tiÕp tôc phèi hîp víi c¸c ngµnh, c¸c cÊp phßng chèng tÖ n¹n x· héi th©m nhËp vµo ho¹t ®éng du lÞch; chó träng xö lý n­íc th¶i, chÊt th¶i ë c¸c kh¸ch s¹n, c¸c ®iÓm du lÞch, khu du lÞch; lµm chuyÓn biÕn c¬ b¶n t×nh h×nh vÖ sinh t¹i c¸c ®« thÞ, c¸c ®iÓm tham quan du lÞch, nhÊt lµ c¸c nhµ vÖ sinh c«ng céng; khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ¸p dông c¸c c«ng nghÖ th©n thiÖn víi m«i tr­êng; huy ®éng sù tham gia vµ ®ãng gãp cña céng ®ång d©n c­, doanh nghiÖp, hiÖp héi du lÞch, kh¸ch du lÞch, c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vµ c¸c tæ chøc x· héi trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng tù nhiªn vµ x· héi. Lång ghÐp ®µo t¹o vµ gi¸o dôc vÒ tµi nguyªn vµ m«i tr­êng du lÞch trong ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y cña hÖ thèng ®µo t¹o c¸c cÊp vÒ du lÞch, còng nh­ gi¸o dôc n©ng cao nhËn thøc vÒ viÖc b¶o vÖ tµi nguyªn, m«i tr­êng du lÞch cho kh¸ch du lÞch, céng ®ång d©n c­ th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. 1.7. T¨ng c­êng phèi hîp liªn ngµnh d­íi sù chØ ®¹o tËp trung thèng nhÊt cña ChÝnh phñ §Ó phèi hîp tÕt h¬n n÷a c¸c ho¹t ®éng du lÞch trong toµn quèc, tiÕp tôc ph¸t huy vai trß cña Ban chØ ®¹o Nhµ n­íc vÒ Du lÞch vµ Ban ChØ ®¹o Du lÞch c¸c ®Þa ph­¬ng, phèi hîp liªn ngµnh, ®Þa ph­¬ng th­êng xuyªn, ®ång bé d­íi sù chØ ®¹o tËp trung thèng nhÊt cña ChÝnh phñ. Trong c¸c n¨m tíi, ChÝnh phñ cÇn cã nh÷ng phiªn häp ChÝnh phñ bµn chuyªn ®Ò ph¸t triÓn du lÞch vµ mét sè héi nghÞ cña ChÝnh phñ víi c¸c bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng c¶ n­íc vÒ c«ng t¸c du lÞch. Cã c¬ chÕ vµ v¨n b¶n phèi hîp liªn ngµnh, ®Þa ph­¬ng ­u tiªn gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn du lÞch, nhÊt lµ trong ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n phÈm, khai th¸c c¸c tµi nguyªn mµ nhiÒu ngµnh qu¶n lý phôc vô ph¸t triÓn ®u lÞch, tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ du lÞch trong vµ ngoµi n­íc, b¶n vÖ vµ t«n t¹o m«i tr­êng tù nhiªn, x· héi, ph¸t triÓn du lÞch víi b¶o tån di s¶n v¨n ho¸, qu¶n lý sö dông quü ®Êt... Trong thêi gian tíi sù phèi hîp gi÷a du lÞch víi c¸c ngµnh, ®Þa ph­¬ng cô thÓ nh­ sau: ¨ Du lÞch vµ C«ng an, Ngo¹i giao, Bé t­ lÖnh biªn phßng: CÇn phèi hîp ®Ó x©y dùng ph­¬ng ¸n ®Èy nhanh ®µm ph¸n vµ thùc hiÖn miÔn via cho c«ng d©n c¸c n­íc lµ thÞ tr­êng du lÞch träng ®iÓm cña ViÖt Nam, trong ®ã cã viÖc ¸p dông thÝ ®iÓm miÔn visa ®¬n ph­¬ng cho c«ng d©n NhËt B¶n, Ph¸p, §øc vµo du lÞch ViÖt Nam trong vßng 15 ngµy; cã ph­¬ng ¸n qu¶n lý, kiÓm tra du kh¸ch ra vµo chÆt chÏ, nh­ng v¨n minh, tr¸nh phiÒn hµ; c¶i tiÕn qui tr×nh thñ tôc xÐt duyÖt vµ lÖ phÝ visa cho kh¸ch. Ngµnh ngo¹i giao cÇn chñ tr× lµm ®Çu mèi phèi hîp víi c¸c bé, ban, ngµnh, ®oµn thÓ ®¨ng cai tæ chøc c¸c sù kiÖn quèc tÕ t¹i ViÖt Nam ®Ó t¨ng c­êng thu hót kh¸ch vµ tuyªn truyÒn ®èi ngo¹i. Phèi hîp c¸c biÖn ph¸p t¨ng c­êng tranh thñ c¸c nguån lùc quèc tÕ vµ nguån lùc ViÖt Nam ë ngoµi n­íc ®Ó ®Èy m¹nh ph¸t triÓn du lÞch. ¨ Du lÞch vµ Giao th«ng - vËn t¶i: Bé Giao th«ng- VËn t¶i vµ Côc Hµng kh«ng d©n dông cÇn hèi hîp chÆt chÏ víi Tæng côc Du lÞch trong x©y dùng ®Ò ¸n ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i ®­êng kh«ng, ®­êng bé, ®­êng s¾t vµ ®­êng thuû (®­êng biÓn vµ ®­êng s«ng) nh»m n©ng cao n¨ng lùc vËn chuyÓn cña Hµng kh«ng ViÖt Nam, kh¶ n¨ng th«ng quan cña 3 s©n bay quèc tÕ hiÖn cã vµ c¶i t¹o mét sè s©n bay néi ®Þa ®Ó ®ãn ®­îc c¸c chuyÕn bay quèc tÕ trùc tiÕp; sím hoµn tÊt viÖc x©y dùng cÇu CÇn Th¬ qua s«ng HËu ®Ó th«ng tuyÕn quèc lé la tõ B¾c xuèng Nam, gãp phÇn thøc ®Èy du lÞch khu vùc ®ång b»ng S«ng Cöu Long; hoµn tÊt c¶i t¹o c¸c quèc lé kh¸c. N©ng cao n¨ng lùc vËn chuyÓn ®­êng s¾t B¾c - Nam, nghiªn cøu vµ ®Çu t­ x©y dùng ®­êng s¾t néi ®« t¹i Hµ Néi, Thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ xem xÐt x©y dùng c¸c tuyÕn ®­êng s¾t cao tèc nèi c¸c trung t©m lín ®i c¸c tØnh phô cËn cã tiÒm n¨ng du lÞch. C¶i t¹o vµ n©ng cÊp h¹ tÇng giao th«ng ®­êng biÓn vµ ®­êng s«ng phôc vô du lÞch. N©ng cao chÊt l­îng dÞch vô vËn chuyÓn phôc vô kh¸ch du lÞch quèc tÕ vµ néi ®Þa. Trong x©y dùng c¸c v¨n b¶n quy ph¹m luËt trong giao th«ng vËn t¶i cÇn quan t©m ®Õn néi dung du lÞch vµ yÕu tè héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi t¹o ®iÒu kiÖn cho du lÞch ph¸t triÓn. ¨ Du lÞch vµ ViÔn th«ng: Ngµnh viÔn th«ng cÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ víi du lÞch ®Ó nhanh chãng ¸p dông thµnh tùu míi cña c«ng nghÖ th«ng tin nh­ dÞch vô chuyÓn vïng, ®iÖn tho¹i di ®éng, truy cËp Internet theo ph­¬ng thøc v« tuyÕn, th­¬ng m¹i ®iÖn tø,...; ®ång thêi ®iÒu chØnh gi¸ c­íc ®Þch vô cho phï hîp, nhÊt lµ ®èi víi kh¸ch s¹n vµ c¸c khu du lÞch lµ hé tiªu dïng quy m« lín ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña du kh¸ch, cïng ngµnh ViÔn th«ng b¸n ®­îc nhiÒu s¶n phÈm h¬n, t¹o tiÖn nghi, tho¶i m¸i, gi¸ hÊp dÉn ®Ó thu hót kh¸ch quay trë l¹i. ¨ Du lÞch vµ Tµi chÝnh, ThuÕ, H¶i quan: Ngµnh Tµi chÝnh, ThuÕ vµ Du lÞch cÇn nghiªn cøu vµ thèng nhÊt ®Ò xuÊt víi ChÝnh phñ thuÕ suÊt gi¸ trÞ gia t¨ng hîp lý cho tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng cña ngµnh Du lÞch, nhÊt lµ nh÷ng tr­êng hîp cÇn miÔn hoÆc gi¶m thuÕ ®Ó huy ®éng nguån vèn trong d©n, trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ chuyªn doanh c¸c s¶n phÈm s¹ch vµ xanh, s¶n phÈm du lÞch míi, ë c¸c khu vùc thuéc vïng s©u, vïng xa, hoÆc cã ý nghÜa lín trong xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo; nghiªn cøu tr×nh ®Ò ¸n hoµn tr¶ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng cho kh¸ch du lÞch quèc tÕ mua hµng cña ViÖt Nam mang ra. Ngµnh H¶i quan cÇn nghiªn .cøu vµ triÓn khai c¶i tiÕn quy tr×nh thñ tôc kiÓm tra hµnh lý, t¨ng thªm quÇy kiÓm tra vµ thiÕt bÞ kiÓm tra hiÖn ®¹i ®Ó t¹o th«ng tho¸ng vµ t©m lý tho¶i m¸i cho kh¸ch du lÞch. ¨ Du lÞch vµ V¨n ho¸ - th«ng tin: Du lÞch vµ V¨n ho¸ cÇn cã sù phèi hîp ®Ó x©y ®ùng quy chÕ bao vÖ, t«n t¹o, khai th¸c di tÝch lÞch sö, c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸, danh lam th¾ng c¶nh, ®Æc biÖt lµ c¸c di s¶n quèc gia vµ di s¶n thÕ giíi, phôc vô ph¸t triÓn du lÞch vµ truyÒn truyÒn, gi¸o dôc truyÒn thèng, giao l­u v¨n ho¸. Cã ®Ò ¸n phôc håi vµ tæ chøc c¸c lÔ héi næi bËt, bæ sung vµo danh môc c¸c lÔ héi nh÷ng sù kiÖn träng ®¹i cña d©n téc, ®­a c¸c ho¹t ®éng nghÖ thuËt d©n gian, lÔ héi cæ truyÒn vµo ho¹t ®éng du lÞch; cã thuyÕt minh thèng nhÊt cho h­íng dÉn viªn du lÞch ®èi víi tõng di tÝch, lÔ héi. H­íng dÉn viÖc x©y dùng c¸c thiÕt chÕ v¨n ho¸ phôc vô cho môc ®Ých du lÞch; ®ång thêi x©y dùng c¸c lµng v¨n ho¸, t¹o ra vµ n©ng cao chÊt l­îng m«i tr­êng du lÞch. Du lÞch, V¨n ho¸ - th«ng tin chñ tr× phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng toµn quèc trong h×nh thµnh vµ gi÷ g×n m«i tr­êng v¨n ho¸ - x· héi, gi¶i quyÕt c¸c tÖ n¹n x· héi, c¸c tÖ b¸n hµng rong, ¨n xin ®eo b¸m lµm phiÒn hµ kh¸ch du lÞch. ¨ Du lÞch víi Th­¬ng m¹i, Tµi chÝnh vµ c¸c ngµnh, ®Þa ph­¬ng liªn quan: Gi¸o dôc v¨n minh th­¬ng nghiÖp, tæ chøc ho¹t ®éng mua s¾m g¾n víi c¸c tour du lÞch ®Ó t¨ng c­êng tiªu thô hµng ho¸, gãp phÇn xuÊt khÈu t¹i chç hµng ho¸ vµ dÞch vô, t¨ng thªm nguån thu vµ t¹o kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô cña ®Êt n­íc . ¨ Du lÞch vµ Khoa häc - C«ng nghÖ - M«i tr­êng: Phèi kÕt hîp víi c¸c bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng liªn quan chØ ®¹o b¶o vÖ vµ gi÷ g×n m«i tr­êng; gi¶i quyÕt c¸c sù cè m«i tr­êng ®¶m b¶o du lÞch ph¸t triÓn bÒn v÷ng. ¨ Du lÞch vµ ThÓ thao: Tæng côc Du lÞch vµ Uû ban ThÓ dôc ThÓ thao cÇn phèi hîp ®Ó ®­a c¸c ho¹t ®éng thÓ thao truyÒn thèng vµo c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i gi¶i trÝ trong du lÞch. Hai ngµnh phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c ngµnh liªn quan tæ chøc thµnh c«ng c¸c cuéc tranh tµi thÓ thao khu vùc vµ thÕ giíi mµ ViÖt Nam sÏ ®¨ng cai, tr­íc m¾t lµ Seagames 22 n¨m 2003, ®Ó g©y Ên t­îng tèt vµ thu hót kh¸ch. ¨ Du lÞch vµ N«ng nghiÖp, L©m nghiÖp, Ng­ nghiÖp: CÇn phèi hîp tæ chøc kh¶o s¸t, ®iÒu tra nh÷ng khu vùc ®Ó quy ho¹ch thµnh nh÷ng ®iÓm b¶o tån, v­ên quèc gia, khu b¶o tån thiªn nhiªn khai th¸c phôc vô ph¸t triÓn du lÞch. C¸c ngµnh cïng phèi hîp ®Ó nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c ®Ò ¸n ph¸t triÓn n«ng, l©m, ng­ nghiÖp kÕt hîp víi du lÞch, l­u ý ®Õn h­íng kÕt hîp tho¶ m·n nhu cÇu du lÞch tham quan, nghØ d­ìng t¹i c¸c vïng quª vïng nói, vïng biÓn víi tiªu thô s¶n phÈm. TËp trung kh«i phôc c¸c lµng nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng t¹o c¸c ®iÓm tham quan du lÞch vµ s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ b¸n cho kh¸ch. H­íng dÉn vµ tæ chøc viÖc x©y dùng c¸c lµng du lÞch, c¸c ®iÓm tham quan ë n«ng th«n vµ miÒn nói. ¨ Du lÞch vµ Gi¸o dôc - ®µo t¹o, Lao ®éng, th­¬ng binh x· héi, tæ chøc thanh,thiÕu niªn: Phèi hîp x©y dùng ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc du lÞch ®Ó ®­a vµo gi¶ng d¹y ë c¸c tr­êng phæ th«ng c¬ së, d¹y nghÒ, cao ®¼ng vµ ®¹i häc víi c¸c giê thùc hµnh d· ngo¹i hoÆc gi¸o dôc vÒ chñ ®Ò lÞch sö, ®Þa lý, sinh vËt, gi¸o dôc c«ng d©n b»ng c¸c ch­¬ng tr×nh tham quan du lÞch ®Ó hÊp dÉn du lÞch cho häc sinh, sinh viªn, ®ång thêi thóc ®Èy lo¹i h×nh du lÞch häc tËp, nghiªn cøu ph¸t triÓn trong tÇng líp thanh, thiÕu niªn. Ngµnh Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, cÇn phèi hîp chÆt chÏ víi Tæng côc Du lÞch chØ ®¹o c«ng t¸c d¹y nghÒ vµ ®µo t¹o ®¹i häc, trªn ®¹i häc cho ngµnh du lÞch, phèi hîp gi¸o dôc vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò m«i tr­êng x· héi t¹o ®iÒu kiÖn cho du lÞch ph¸t triÓn. ¨ Du lÞch vµ Thèng kª: CÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ, thèng nhÊt trong x©y dùng c¸c chØ tiªu thèng kª vµ ph­¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu thèng kª du lÞch cho chÝnh x¸c h¬n nh»m ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ t×nh h×nh ho¹t ®éng du lÞch, t¹o c¬ së cã ý nghÜa thiÕt thùc vµ khoa häc ch¬ viÖc nghiªn cøu ®¸nh gi¸ vai trß, thùc tr¹ng, ®iÒu hµnh vµ dù b¸o ph¸t triÓn du lÞch. ¨ Du lÞch vµ c¸c ®Þa ph­¬ng: Ngµnh Du lÞch vµ c¸c ®Þa ph­¬ng c¶ n­íc cÇn phíi hîp chÆt chÏ trong triÓn khai c¸c chñ ch­¬ng, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn du lÞch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc b»ng c¸c biÖn ph¸p cô thÓ trªn ®Þa bµn. Du lÞch lµm nhiÖm vô h­íng dÉn, hç trî; c¸c ®Þa ph­¬ng ®ãng vai trê chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh ®èi sù nghiÖp ph¸t triÓn du lÞch cña ®Þa ph­¬ng m×nh. Trong 9 gi¶i ph¸p trªn, cÇn tËp trung thùc hiÖn 4 gi¶i ph¸p mang tÝnh ®ét ph¸ lµ: §Çu t­ ph¸t triÓn nhanh, ®ång bé kÕt cÇu h¹ tÇng phôc vô du lÞch vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt ngµnh Du lÞch víi vai trß cña mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän; Cñng cè, kiÖn toµn tæ chøc bé m¸y vµ c«ng t¸c c¸n bé; X©y dùng, triÓn khai c¸c ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng quèc gia vÒ du lÞch; vµ t¨ng c­êng phèi hîp liªn ngµnh. 2. C¸c gi¶i ph¸p cña ngµnh du lÞch 2.1. Cñng cè vµ më réng khai th¸c cã hiÖu qu¶ nh÷ng thÞ tr­êng du lÞch quèc tÕ träng ®iÓm, song song víi ph¸t triÓn thÞ tr­êng néi ®Þa phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖt Nam Cã kÕ ho¹ch cô thÓ khai th¸c c¸c thÞ tr­êng quèc tÕ träng ®iÓm ë khu vùc §«ng ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng, T©y ¢u, B¾c Mü, trong ®ã chó träng thÞ tr­êng Trung Quèc, NhËt B¶n, ASEAN, Ph¸p, Mü, Australia, §øc, Anh vµ c¸c thÞ tr­êng ­u tiªn kh¸c ë B¾c ¢u, New Zealand. Bªn c¹nh ®ã kh«i phôc khai th¸c c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng lµ c¸c n­íc §«ng ¢u. §ång thêi cã cã sù ®iÒu chØnh ®Þnh h­íng thÞ tr­êng mét c¸ch linh ho¹t khi cã nh÷ng biÕn ®éng. Chó träng thÞ tr­êng néi ®Þa, ®¸p øng nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña nh©n d©n trong n­íc nh»m kÝch cÇu du lÞch néi ®Þa, t¹o ®iÒu kiÖn cho nh©n d©n ®i du lÞch c¸c vïng trong n­íc gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña nh©n d©n, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. Ph¸t triÓn du lÞch ra n­íc ngoµi cña c«ng d©n ViÖt Nam ë møc hîp lý, phï hîp kh¶ n¨ng thanh to¸n, nhu cÇu giao l­u cña nh©n d©n vµ gãp phÇn ®¶m b¶o c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ cña ®Êt n­íc. §Ó kh¾c phôc l­îng kh¸ch quèc tÕ gi¶m do ¶nh h­ëng cña dÞch bÖnh SARS, trong thêi gian tr­íc m¾t cÇn tËp trung khai th¸c kh¸ch tõ thÞ tr­êng néi ®Þa. 2.2. X©y dùng s¶n phÈm du lÞch ®éc ®¸o mang s¾c th¸i riªng cña ViÖt Nam TiÕn hµnh ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c¸c s¶n phÈm du lÞch ViÖt Nam, nghiªn cøu ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm cho tõng thêi kú vµ tõng ®èi t­îng kh¸ch. G¾n s¶n phÈm víi thÞ tr­êng, ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng thÞ tr­êng quèc tÕ cã kh¶ n¨ng chi tr¶ cao, l­u tró dµi ngµy vµ nguån kh¸ch lín. §a d¹ng ho¸ vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm du lÞch ViÖt Nam, phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ nhu cÇu cña thÞ tr­êng kh¸ch quèc tÕ vµ kh¸ch néi ®Þa. Tõng b­íc ®­a chÊt l­îng s¶n phÈm du lÞch ViÖt Nam ngang tÇm víi mÆt b»ng s¶n phÈm du lÞch cña khu vùc vµ thÕ giíi. Phèi hîp víi c¸c n­íc l¸ng giÒng x©y dùng c¸c toôr, tuyÕn du lÞch xuyªn quèc gia. 2.3. §Èy m¹nh tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ du lÞch Phèi hîp lùc l­îng th«ng tin ®èi néi vµ ®èi ngo¹i, ®Æc biÖt chó träng sù phèi hîp th­êng xuyªn chÆt chÏ gi÷a Tæng côc Du lÞch vµ c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao ta ë n­íc ngoµi, tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ m¹nh mÏ h×nh ¶nh ®Êt n­íc, con ng­êi vµ ®u lÞch ViÖt Nam ë ngoµi n­íc. §Çu t­ ng©n s¸ch nhµ n­íc, tËp trung lùc l­îng chuyªn ngµnh ®Èy m¹nh tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ du lÞch ë nh÷ng thÞ tr­êng cã nguån kh¸ch lín, t¹o lËp h×nh ¶nh Du lÞch ViÖt Nam trong khu vùc vµ thÕ giíi. ThiÕt lËp hÖ thèng ®¹i diÖn du lÞch ViÖt Nam t¹i c¸c thÞ tr­êng träng ®iÓm. Quan t©m tuyªn truyÒn t¹i chç, ë c¸c cöa khÈu quèc tÕ, trong c¸c ®« thÞ vµ trung t©m du lÞch lín. Chó träng gi¸o dôc du lÞch toµn d©n, lång ghÐp víi c¸c ch­¬ng tr×nh kh¸c cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh ®Ó tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ du lÞch ë trong n­íc. Tr­íc m¾t, t¨ng c­êng tuyªn truyÒn réng r·i trªn c¸c kªnh th«ng tin quèc tÕ vÒ thµnh c«ng cña ViÖt Nam trong viÖc phßng ngõa dÞch bÖnh SARS ®Ó thu hót kh¸ch quèc tÕ trë l¹i. 2.4. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ nghiªn cøu øng dông khoa häc c«ng nghÖ X©y dùng ®­îc ®éi ngò c¸n bé du lÞch cã tr×nh ®é vµ kü n¨ng nghiÖp vô, c¬ cÊu hîp lý, ®¸p øng yªu c¸u ph¸t triÓn cña ngµnh trong tiÕn tr×nh héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ. §µo t¹o l¹i vµ båi ®­êng n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé hiÖn cã; H×nh thµnh hÖ thèng c¸c c¬ së ®µo t¹o du lÞch trong c¶ n­íc ë c¸c cÊp d¹y nghÒ, trung häc, cao ®¼ng, ®¹i häc, trªn ®¹i häc vµ tõng b­íc tiªu chuÈn ho¸ gi¸o tr×nh ®µo t¹o c¸c cÊp; g¾n lý thuyÕt víi thùc hµnh, ®µo t¹o víi nghiªn cøu ®Ó n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò gi¸o viªn vµ chÊt l­îng ®µo t¹o. Ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ du lÞch ViÖt Nam ®¹t tr×nh ®é khu vùc, gãp phÇn n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ kinh doanh du lÞch. §Èy m¹nh nghiªn cøu ®iÒu tra c¬ b¶n; nghiªn cøu vµ øng dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn phôc vô c«ng t¸c ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng. Nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ l÷ hµnh, kh¸ch s¹n, vËn chuyÓn du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ, c«ng nghÖ th«ng tin phôc vô c«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶ng b¸, qu¶n lý vµ kinh doanh du lÞch. N©ng cao d©n trÝ, hiÓu biÕt vÒ du lÞch trong nh©n d©n vµ c¸n bé, nh©n viªn c¸c ngµnh trùc tiÕp tiÕp xóc víi kh¸ch du lÞch. 2.5. X©y dùng m«i tr­êng du lÞch tù nhiªn vµ x· héi, chó träng t«n t¹o, b¶o vÖ, sö dông hîp lý vµ hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn, t¨ng c­êng hiÖu lùc qu¶n lý nhµ n­íc, ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña du lÞch ViÖt Nam T¹o ra vµ gi÷ g×n m«i tr­êng du lÞch tù nhiªn vµ x· héi lµnh m¹nh ®Òu kh¾p c¶ n­íc, ®Æc biÖt lµ ë c¸c ®« thÞ, c¸c ®iÓm tham quan du lÞch. X©y dùng hÖ thèng th«ng tin vµ v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt lµm c¬ së khoa häc vµ ph¸p lý ®Ó qu¶n lý tµi nguyªn vµ m«i tr­êng du lÞch. Lång ghÐp, ®µo t¹o vµ gi¸o dôc tµi nguyªn vµ m«i tr­êng du lÞch trong ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y cña hÖ thèng ®µo t¹o c¸c cÊp vÒ du lÞch; n©ng cao nhËn thøc vµ tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ tµi nguyªn, m«i tr­êng du lÞch cho c¸c thµnh phÇn tham gia vµo ho¹t ®éng du lÞch. 2.6. Më réng hîp t¸c quèc tÕ vÒ du lÞch tranh thñ nguån lùc bªn ngoµi ®Ó ph¸t triÓn Chñ ®éng héi nhËp th«ng qua viÖc më réng vµ t¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ, tiÕp tôc t¹o lËp vµ n©ng cao h×nh ¶nh vµ vÞ thÕ cña Du lÞch ViÖt Nam ë khu vùc vµ thÕ giíi. §a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ hîp t¸c du lÞch víi c¸c n­íc, c¸c c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ nh»m tranh thñ ñng hé quèc tÕ vµ nguån lùc bªn ngoµi, t¨ng nguån kh¸ch, vèn ®Çu t­, kinh nghiÖm vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn cho sù ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam. 2.7. Cñng cè vµ hoµn thiÖn thÓ chÕ vÒ du lÞch Cñng cè vµ hoµn thiÖn thÓ chÕ vÒ du lÞch ®¶m b¶o t¨ng c­êng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng, sù qu¶n lý cã hiÖu qu¶ vµ hiÖu lùc cña Nhµ n­íc, vai trß lµm chñ cña nh©n d©n vµ khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ph¸t triÓn du lÞch. N©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc vÒ du lÞch hiÖn cã, s¾p xÕp hîp lý c¸c lùc l­îng kinh doanh du lÞch t¹o chÊt l­îng míi cho toµn ngµnh. H×nh thµnh bé m¸y qu¶n lý, nhµ n­íc ®ñ m¹nh tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng t­¬ng xøng víi yªu cÇu nhiÖm vô cña ngµnh kinh tÕ mòi nhän. ThÓ chÕ ho¸ chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vÒ ­u tiªn ph¸t triÓn du lÞch th«ng qua viÖc hoµn chØnh hÖ thèng thèng v¨n b¶n luËt ph¸p vÒ du lÞch trong ®iÒu kiÖn míi.  KÕt luËn Ngµy nay, du lÞch ®· trë thµnh nhu cÇu phæ biÕn cña mäi ng­êi d©n trong c¸c quèc gia cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, du lÞch ®· trë thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän ë nhiÒu n­íc. Lµ mét ®Êt n­íc giµu tiÒm n¨ng vÒ du lÞch, kh«ng chØ vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn mµ cßn vÒ tµi nguyªn v¨n ho¸, ViÖt Nam chóng ta cã ®iÒu kiÖn ®Ó trë thµnh mét quèc gia ph¸t triÓn vÒ du lÞch. Sù ®¸nh gi¸ nµy, kh«ng ph¶i chØ riªng ng­êi ViÖt Nam kh¼ng ®Þnh mµ c¸c tæ chøc du lÞch vµ nhiÒu chuyªn gia du lÞch cã uy tÝn thÕ giíi còng ®ång t×nh víi ®¸nh gi¸ nµy. TiÒm n¨ng du lÞch ®ã l¹i n»m trong bèi c¶nh míi: Trong n­íc, nh©n d©n ta ®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi, vÞ trÝ du lÞch ViÖt Nam trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc ®· ®­îc nhiÒu v¨n kiÖn cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®Ò cËp tíi. §Æc biÖt, v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII ®Æt vÞ trÝ du lÞch ViÖt Nam ngang tÇm tiÒm n¨ng kinh tÕ lín cña n­íc ta. Cïng víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña du lÞch thÕ giíi còng nh­ trong ®iÒu kiÖn ®æi míi cña ®Êt n­íc ®ang diÔn ra ngµy cµng s©u réng vµ triÖt ®Ó, du lÞch ViÖt Nam ngµy cµng cã vÞ trÝ, vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ ®ang dÇn dÇn ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¸ khÝch lÖ. Th«ng qua ho¹t ®éng du lÞch, tiÒm n¨ng du lÞch ngµy cµng biÕn thµnh s¶n phÈm du lÞch theo h­íng phong phó, ®a d¹ng mang ®Ëm nÐt ®éc ®¸o cña du lÞch ViÖt Nam, ®­a du lÞch ViÖt Nam trë thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän nh»m gãp phÇn tÝch cùc thùc hiÖn môc tiªu kinh tÕ vµ x· héi cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, ®Ó ph¸t huy ®­îc nh÷ng tiÒm n¨ng vÒ du lÞch cña ®Êt n­íc, tËn dông ®­îc nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn vµ v­ît qua ®­îc nh÷ng th¸ch thøc trong nh÷ng n¨m tíi, ngoµi nh÷ng gi¶i ph¸p ®Æt ra trong ChiÕn l­îc ph¸t triÓn Du lÞch ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, ®iÒu quan träng nhÊt lµ sù cam kÕt thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu ®Æt ra, mét c¸ch ®ång bé vµ nhÊt qu¸n gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý vµ kinh doanh du lÞch, gi÷a nhµ n­íc vµ nh©n d©n./. Tµi liÖu tham kh¶o S¸ch §Þa lý du lÞch, TËp thÓ t¸c gi¶, NXB Thµnh phè Hå ChÝ Minh, 1997 ViÖt Nam Di tÝch vµ Th¾ng c¶nh, TËp thÓ t¸c gi¶, NXB §µ N½ng Non n­íc ViÖt Nam, NXB V¨n ho¸ Th«ng tin, 2002 Vietnam - Guide Touristique, NXB V¨n ho¸ Th«ng tin, 2002 Niªn gi¸m thèng kª 2000, NXB Thèng kª Tõ ®iÓn ®Þa danh, lÞch sö v¨n ho¸ ViÖt Nam, TËp thÓ t¸c gi¶, NXB V¨n ho¸ Th«ng tin, 2000 Website CD-Rom "ViÖt Nam", NXB V¨n ho¸ Th«ng tin, 2002 "Atlas ViÖt Nam - HiÖn tr¹ng tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ m«i tr­êng", Trung t©m CNTT Du lÞch, 1998 "4 Di s¶n thÕ giíi t¹i ViÖt Nam", 2002 "H¹ Long - Qu¶ng Ninh", NXB V¨n ho¸ Th«ng tin, 1998 Tµi liÖu kh¸c B¸o c¸o kÕt qu¶ 4 n¨m triÓn khai Ph¸p lÖnh Du lÞch, ngµy 3/1/2003, Tæng côc Du lÞch ViÖt Nam B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c n¨m 2002 vµ ph­¬ng h­íng, nhiÖm vô n¨m 2003 cña ngµnh Du lÞch, ngµy 31/12/2002, Tæng côc Du lÞch ViÖt Nam Dù ¸n "X©y dùng N¨ng lùc cho Ph¸t triÓn Du lÞch ë ViÖt Nam", th¸ng 2/2003, Tæng côc Du lÞch ViÖt Nam B¸o c¸o qui ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam (1995-2010), ViÖn Nghiªn cøu Ph¸t triÓn Du lÞch B¸o "DiÔn ®µn Doanh nghiÖp", sè 38, ngµy 9/5/2003 B¸o "Du lÞch", c¸c sè 8 - 9 - 10 - 11 - 12 n¨m 2002 vµ sè 1 - 2 n¨m 2003 ._.