Tổng quan về ngành gỗ Việt Nam, thực trạng của ngành sản xuất chế biến gỗ xuất khẩu và các giải pháp để đẩy mạnh ngành nghề này

môc lôc  LêI NãI §ÇU ViÖt Nam vèn lµ ®Êt n­íc cã nhiÒu lµng nghÒ truyÒn thèng ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tõ nhiÒu ®å nay. Tr¶i qua hµng tr¨m. hµng ngµn n¨m, cã rÊt nhiÒu nghÒ vµ lµng nghÒ ®· tån t¹i vµ ph¸t triÓn nh­ mét phÇn kh«ng thÓ t¸ch rêi lÞch sö d©n téc. Nh­ lµ lµng nghÒ dÖt v¶i, lµm gèm sø, ®óc ®ång, dÖt chiÕu, dÖt thæ cÈm ... Trong ®ã chóng ta kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn nghÒ lµm ®å gç truyÒn thèng ®· g¾n bã víi cuéc sèng cña bao thÕ hÖ ng­êi d©n ViÖt Nam tõ thuë cha «ng ta dùng n­íc ®Õn nay. Nh÷ng s¶n phÈm cña nghÒ nµy kh«ng chØ ®¸p øng nhu cÇu hµng ngµy mµ cßn lµ nh÷ng s¶n phÈm v¨n hãa phôc vô cho ®êi sèng tinh thÇn cña ng­êi d©n ViÖt. Ngµy nay, cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, ngµnh nghÒ truyÒn thèng nµy ®· ph¸t triÓn thµnh ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn gç. S¶n phÈm cña ngµnh lµ mÆt hµng xuÊt khÈu mang nhiÒu nÐt ®Æc tr­ng ®éc ®¸o cña nÒn v¨n hãa d©n téc, do vËy nã còng lµ th«ng ®iÖp giíi thiÖu cho b¹n bÌ quèc tÕ vÒ ®Êt n­íc, c¶nh quan thiªn nhiªn vµ con ng­êi ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã, c¸c s¶n phÈm ®å gç xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cßn ®em l¹i gi¸ trÞ ngo¹i tÖ rÊt lín. ChÝnh bëi nh÷ng lîi Ých kinh tÕ – x· héi l©u dµi vµ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña chóng mµ hiÖn nay nhµ n­íc ®ang cã nhiÒu biÖn ph¸p vµ chÝnh s¸ch ®Ó khuyÕn khÝch ngµnh chÕ biÕn s¶n xuÊt gç xuÊt khÈu ph¸t triÓn. Trong ®Ò ¸n nµy t«i xin ®­îc ®Ò cËp ®Õn ba vÊn ®Ò lín lµ: tæng quan vÒ ngµnh gç ViÖt Nam, thùc tr¹ng cña ngµnh s¶n xuÊt chÕ biÕn gç xuÊt khÈu vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh ngµnh nghÒ nµy. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ thùc hiÖn, do cßn nhiÒu sai sãt vµ kiÕn thøc cßn h¹n hÑp nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. RÊt mong sù gãp ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n. T«i xin c¶m ¬n thÇy NguyÔn §×nh Trung ®· trùc tiÕp h­íng dÉn t«i thùc hiÖn ®Ò tµi nµy. I.tæng quan vÒ ngµnh gç viÖt nam: 1.Giíi thiÖu s¬ l­îc vÒ lÞch sö ph¸t triÓn cña ngµnh s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn gç: NghÒ s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn ®å gç ®· ®­îc h×nh thµnh, tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u ®êi ë n­íc ta. §©y lµ ngµnh nghÒ cã truyÒn thèng ®· hµng tr¨m ngµn n¨m, g¾n liÒn víi tªn nhiÒu lµng nghÒ, phè nghÒ, ®­îc biÓu hiÖn qua nhiÒu s¶n phÈm tinh x¶o vµ hoµn mü. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c s¶n phÈm ®å gç truyÒn thèng lu«n g¾n víi nh÷ng th¨ng trÇm trong lÞch sö cña x· héi ViÖt Nam. Nh÷ng kü n¨ng, kinh nghiÖm s¶n xuÊt ®­îc ®óc rót, l­u truyÒn tõ thÕ hÖ nµy sang thÕ hÖ kh¸c lµm cho ngµnh nghÒ nµy ngµy cµng phong phó, ®a d¹ng. Do vËy, nã ®· ph¸t triÓn vµ ®óc kÕt ®­îc nh÷ng tinh hoa truyÒn thèng cña d©n téc. Tõ thÕ kû XI d­íi thêi nhµ Lý viÖc xuÊt khÈu mÆt hµng ®å gç cïng víi nh÷ng mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ kh¸c ®· ®­îc thùc hiÖn. Qua 11 thÕ kû c¸c ph­êng thî, lµng nghÒ truyÒn thèng ®· tr¶i qua nhiÒu b­íc th¨ng trÇm, mét sè lµng nghÒ bÞ suy vong nh­ng bªn c¹nh ®ã còng cã mét sè lµng nghÒ míi xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn. HiÖn nay, chóng ta cã kho¶ng hai tr¨m lµng nghÒ lµm ®å gç trªn mäi miÒn Tæ quèc. Nh÷ng lµng nghÒ nh­:V¹n §iÓm, Chµng S¬n, H÷u B»ng, Canh §Ëu, Chu«n Ngä (Hµ T©y); §ång Kþ (B¾c Ninh); V©n Hµ (§«ng Anh, Hµ Néi); Trùc Ninh (Nam §Þnh)… ®· tõ l©u trë nªn quen thuéc víi nh÷ng ng­êi d©n c¸c tØnh phÝa B¾c. Cßn ë phÝa Nam c¸c lµng nghÒ méc næi tiÕng thuéc vÒ c¸c tØnh Thõa Thiªn – HuÕ, Qu¶ng Nam (Kim Bång), §µ N½ng, Kh¸nh Hoµ, §¾c L¾c, §ång Nai… ThÞ tr­êng xuÊt khÈu chñ yÕu c¸c s¶n phÈm ®å gç cña ViÖt Nam giai ®o¹n tõ tr­íc n¨m 1990 lµ khèi c¸c n­íc §«ng ¢u, Liªn X« theo nh÷ng tho¶ thuËn song ph­¬ng. Sau 1990, thÞ tr­êng nµy suy gi¶m bëi nh÷ng biÕn ®éng chÝnh trÞ. Tõ sau n¨m 2000 thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh lµ Mü, EU, NhËt B¶n, Nga vµ nhiÒu n­íc ASEAN. Sau sù kiÖn ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc Th­¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO), c«ng nghiÖp chÕ biÕn gç cña ViÖt Nam cµng thu hót sù quan t©m cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, cßn c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc th× m¹nh d¹n më réng s¶n xuÊt víi quy m« lín, nªn ho¹t ®éng ®Çu t­ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn gç xuÊt kh¼u ®ang t¨ng rÊt m¹nh. Lùc l­îng doanh nghiÖp trong ngµnh chÕ biÕn gç hiÖn nay cã kho¶ng 1.800 doanh nghiÖp, trong ®ã cã trªn 300 doanh nghiÖp ®ang s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. C¶ n­íc cã 3 côm c«ng nhiÖp chÕ biÕn gç lµ: Thµnh phè Hå ChÝ Minh – B×nh D­¬ng; B×nh §Þnh – T©y Nguyªn vµ Hµ Néi – B¾c Ninh. Riªng B×nh D­¬ng ®ang cã 371 doanh nghiÖp s¶n xu©t vµ xuÊt khÈu s¶n phÈm gç, trong ®ã cã 176 doanh nghiÖp trong n­íc vµ 195 doanh nghiÖp cã vèn FDI. 2. Vai trß vµ nh÷ng lîi Ých kinh tÕ – x· héi tõ viÖc ph¸t triÓn ngµnh s¶n xuÊt , chÕ biÕn ®å gç xuÊt khÈu: Gióp chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸: Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ, ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÕ biÕn ®å gç ®· cã vai trß tÝch cùc gãp phÇn t¨ng tû träng c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, thu hÑp tû träng n«ng nghiÖp, chuyÓn lao ®éng tõ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã thu nhËp thÊp sang ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp cã thu nhËp cao h¬n. LÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña mÆt hµng nµy ®· lµm thay ®æi c¬ c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n cña c¸c lµng nghÒ. Sù t¸c ®éng nµy ®· t¹o ra nÒn kinh tÕ ®a d¹ng ë n«ng th«n kh«ng chØ cã ngµnh n«ng nghiÖp thuÇn nhÊt, mµ bªn c¹nh lµ c¸c ngµnh thñ c«ng nghiÖp, th­¬ng nghiÖp vµ dÞch vô, cïng tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®å gç xuÊt khÈu lµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c c¬ së, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®å gç ë n«ng th«n ngo¹i thµnh. Th«ng qua viÖc lµm t¨ng thªm sè l­îng c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ qu¸ tr×nh tÝch tô, tËp trung s¶n xuÊt còng nh­ th«ng qua viÖc tÝch luü vèn cña c¸c c¬ së ®ã hoÆc qua sù liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã quy m« nhá, sù ph¸t triÓn cña ngµnh hµng nµy cho phÐp khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c tiÒm n¨ng, lîi thÕ hiÖn cã trong n«ng th«n, gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo h­íng t¨ng dÇn tû träng c«ng nghiÖp – tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, gi¶m dÇn tû träng cña n«ng nghiÖp trong c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n l­îng. XÐt trªn gãc ®é ph©n c«ng lao ®éng x· héi th× c¸c s¶n phÈm ®å gç ®· t¸c ®éng tÝch cùc tíi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp c¸c lµng nghÒ. Nã cã t¸c dông trong viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu néi bé ngµnh n«ng nghiÖp, trong n«ng nghiÖp h×nh thµnh nh÷ng khu vùc n«ng nghiÖp chuyªn canh ho¸, t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng cao vµ nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸. Qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch nµy ®­îc thùc hiÖn d­íi t¸c ®éng cña s¶n xuÊt vµ nhu cÇu thÞ tr­êng. b) Gióp gi¶i quyÕt viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n: Theo thèng kª, n­íc ta hiÖn nay cã kho¶ng 170.000 lao ®éng trong ngµnh xuÊt khÈu ®å gç. ë rÊt nhiÒu lµng nghÒ ph¸t triÓn, thu nhËp tõ s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ ®· chiÕm tíi 70-80% tæng thu nhËp ng­êi d©n. T¹i lµng Chµng S¬n, Th¹ch ThÊt, Hµ T©y tiÒn c«ng trung b×nh mét th¸ng cña thî phô còng kho¶ng 700.000 - 800.000 ®ång, víi nh÷ng ng­êi thî tr×nh ®é tay nghÒ cao h¬n tiÒn c«ng cã thÓ xÊp xØ 2 triÖu ®ång mét th¸ng. Thu nhËp tõ lµm ®å gç chiÕm phÇn lín trong tæng thu nhËp cña c¶ lµng. Ho¹t ®éng nµy kh«ng chØ t¹o ra mét l­îng lín lao ®éng mµ cßn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nh÷ng lao ®éng n«ng nghiÖp nhµn rçi sau vô s¶n xuÊt. ë nhiÒu lµng nghÒ, nh÷ng ng­êi n«ng d©n, trong nh÷ng vô n«ng nhµn hoÆc ngoµi giê ra ®ång l¹i chÝnh lµ nh÷ng ng­êi thî thñ c«ng tµi hoa. c) Gióp gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc vµ ph¸t huy nÐt ®Ñp truyÒn thèng: C¸c s¶n phÈm ®å gç ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ ®å gç thñ c«ng mü nghÖ lµ kÕt tinh tµi n¨ng, ãc s¸ng t¹o cña ng­êi thî dùa trªn bÒ dµy v¨n ho¸ bèn ngh×n n¨m cña d©n téc. NhiÒu s¶n phÈm ®· v­ît qua gi¸ trÞ hµng ho¸ ®¬n thuÇn, trë thµnh s¶n phÈm v¨n ho¸, lµ biÓu t­îng ®Ñp ®Ï cña truyÒn thèng d©n téc ViÖt Nam. Ngµy nay, nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i ph¸t triÓn m¹nh mÏ, c¸c s¶n phÈm ®å gç c«ng nghiÖp ®­îc sö dông vµ tiªu thô kh¾p n¬i. Tuy nhiªn, chóng ta cÇn t¹o cho s¶n phÈm nh÷ng nÐt riªng, ®éc ®¸o mang b¶n s¾c v¨n ho¸ ®Æc tr­ng cña d©n téc hay cña mçi vïng miÒn (nh­ nh÷ng nÐt ch¹m træ b»ng tay), tõ ®ã mµ lµm nªn lîi thÕ c¹nh tranh riªng cña s¶n phÈm “Made in Viet Nam”. Do vËy, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ®å gç thñ c«ng mü nghÖ nãi riªng vµ c¸c s¶n phÈm ®å gç kh¸c nãi chung sÏ gãp phÇn giíi thiÖu vµ qu¶ng b¸ v¨n ho¸ ViÖt Nam víi b¹n bÌ Quèc tÕ. d) Gãp phÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, t¨ng thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc vµ më réng giao l­u hîp t¸c quèc tÕ, thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ Quèc tÕ: S¶n phÈm ®å gç kh«ng chØ lµ mét mÆt hµng chñ lùc cña ViÖt Nam mµ chóng cßn cã thÓ mang nh÷ng yÕu tè v¨n ho¸ ®Ëm nÐt. §iÓn h×nh lµ trªn nh÷ng s¶n phÈm ®å gç mü nghÖ tryÒn thèng th­êng biÓu ®¹t phong c¶nh sinh ho¹t, con ng­êi, c¶nh quan thiªn nhiªn, lÔ héi truyÒn thèng, quan niÖm vÒ tù nhiªn… Nh÷ng nÐt chÊm ph¸ nghÖ thuËt trªn c¸c s¶n phÈm ch¹m kh¾c gç, kh¶m trai… vãi c¸nh cß bay, cµnh tróc uèn cong, m¸i ®×nh, c©y ®a, con ®ß, bÕn n­íc, con s«ng tr¶i dµi… ®· thÓ hiÖn h×nh ¶nh ®Êt n­íc, con ng­êi vµ t©m hån t×nh c¶m ViÖt Nam, lµm cho ng­êi n­íc ngoµi thªm yªu mÕn d©n téc vµ ®Êt n­íc ViÖt Nam. 3. §Æc ®iÓm cña ngµnh s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn gç: a) §· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tõ l©u ®êi ë n­íc ta: b) §­îc s¶n xuÊt tËp trung, t¹o thµnh c¸c lµng nghÒ, phè nghÒ: Sù ra ®êi cña mÆt hµng ®å gç truyÒn thèng lóc ®Çu lµ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña tõng gia ®×nh, ®ång thêi gi¶i quyÕt lao ®éng d­ thõa, nhµn rçi gi÷a c¸c mïa vô. Sau xuÊt hiÖn nh÷ng gia ®×nh chuyªn lµm nghÒ nµy ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm phôc vô nhu cÇu cña ng­êi d©n trong lµng. Song ®a phÇn c¸c gia ®×nh nµy vÉn tham gia s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë mét møc ®é nµo ®ã. HiÖn nay, ViÖt Nam cã kho¶ng 200 lµng nghÒ lµm ®å gç. Do ®Æc ®iÓm , ®iÒu kiÖn giao th«ng tr­íc kia nªn c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng th­êng g¾n víi c¸c con s«ng ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc ®i l¹i, vËn chuyÓn nguyªn liÖu vµ thµnh phÈm. c) Cã nhiÒu nghÖ nh©n tµi hoa vµ ®éi ngò thî lµnh nghÒ: ë c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng th­êng cã c¸c nghÖ nh©n vµ ®éi ngò thî lµnh nghÒ, cã kü thuËt tinh x¶o lµm h¹t nh©n ®Ó ph¸t triÓn. Mçi lµng th­êng cã mét «ng tæ nghÒ lµ ng­êi truyÒn d¹y bÝ quyÕt, kü thuËt nghÒ. Ph­¬ng thøc d¹y nghÒ chñ yÕu lµ truyÒn nghÒ, kÌm cÆp cña ng­êi thî c¶ ®èi víi nh÷ng ng­êi thî häc viÖc. d) §· thay ®æi nhiÒu vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt: C«ng nghÖ s¶n xu©t tr­íc kia chñ yÕu mang tÝnh chÊt thñ c«ng, nh­ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ nhu cÇu trong n­íc , nhu cÇu xuÊt khÈu t¨ng cao nªn c¸c lµng nghÒ, c¸c c¬ së s¶n xuÊt ®Òu ®­îc trang bÞ thªm m¸y mãc, thiÕt bÞ. VÝ dô nh­ m¸y phay, m¸y xÎ, m¸y bµo, mÊy b¾n ®inh, m¸y phun s¬n… Nhê ®ã mµ t¨ng n¨ng suÊt, t¨ng s¶n l­îng s¶n phÈm vµ h¹ ®­îc gi¸ thµnh s¶n xuÊt so víi tr­íc. e) Sö dông chñ yÕu lµ nguyªn liÖu nhËp tõ n­íc ngoµi: Ngµnh s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn gç n­íc ta mçi n¨m ph¶i nhËp khÈu trªn 80% gç nguyªn liÖu tõ n­íc ngoµi, chiÕm tíi 37% trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nguån nguyªn liÖu gç ngµy cµng trë nªn khan hiÕm vµ ®ang t¨ng gi¸ ®ang lµ mét khã kh¨n rÊt lín cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt, chÕ biÕn gç. f) RÊt ®éc h¹i: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm tõ gç ph¶i tiÕn hµnh c¸c c«ng ®o¹n nh­ xÎ gç, phay gç, bµo gç… t¹o ra rÊt nhiÒu c¸c bôi gç mµ vÉn ®­îc gäi lµ mïn c­a, chóng rÊt nhá nªn dÔ dµng ph¸t t¸n trong kh«ng khÝ. NÕu nh­ hÝt ph¶i qu¸ nhiÒu th× rÊt ®éc h¹i cho c¬ thÓ, cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng bÖnh nh­ viªm phæi, suy h« hÊp, viªm phÕ qu¶n…. Hay trong qu¸ tr×nh s¬n s¶n phÈm, ng­êi ta th­êng sö dông m¸y phun s¬n nªn s¬n cã thÓ bay vµo trong kh«ng khÝ hoÆc lµm « nhiÔm nguån n­íc. Do vËy, nhµ n­íc ®ang thùc hiÖn bè trÝ, quy ho¹ch x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp chÕ biÕn gç xa khu d©n c­. C¸c c¬ së s¶n xuÊt gç cÇn ph¶i quan t©m ®Õn vÊn ®Ò b¶o hé an toµn søc khoÎ cho ng­êi lao ®éng. Tuy nhiªn hÇu hÕt ë c¸c lµng nghÒ ng­êi ta ch­a hÒ quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy. II.thùc tr¹ng xuÊt khÈu s¶n phÈm gç cña viÖt nam: 1.Nh÷ng thµnh tùu ngµnh s¶n xuÊt, chÕ biÕn gç xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®· giµnh ®­îc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y: Theo nhËn ®Þnh cña HiÖp héi gç vµ l©m s¶n ViÖt Nam, liªn tôc trong ng÷ng n¨m qua, nhãm hµng ®å gç xuÊt khÈu cña ViÖt Nam lu«n ®øng trong nhãm hµng xu¸t khÈu cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nhÊt,víi møc t¨ng tr­ëng trung b×nh trªn 30%. C¸c s¶n phÈm ®å gç ®øng thø 5 trong sè c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu nhiÒu nhÊt sau dÇu th«, dÖt may, giµy dÐp vµ thuû s¶n. ViÖt Nam ®· qua mÆt c¶ Malaisia, Th¸i Lan vµ Indonesia ®Ó trë thµnh n­íc xuÊt khÈu nhiÒu nhÊt vÒ ®å gç ë §«ng Nam ¸ trong n¨m 2007. BiÓu ®å cét thÓ hiÖn kim ng¹ch xuÊt khÈu s¶n phÈm gç tõ n¨m 2001 ®Õn nay. (triÖu USD) B¶ng tèc ®é t¨ng tr­ëng cña kim ng¹ch xuÊt khÈu s¶n phÈm gç: N¨m 2003 2004 2005 2006 2007 Tèc ®é t¨ng tr­ëng 74% 100% 37,2% 23,5% 22% Theo dù kiÕn, kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng nµy sÏ ®¹t 3 tû USD n¨m 2008, t¨ng 28,2% so víi n¨m 2007. Riªng tØnh B×nh D­¬ng trong n¨m 2007 kim ng¹ch xuÊt khÈu gç ®· ®¹t 1,7 tû USD. Ngµy 2/1/2008 tØnh B×nh D­¬ng nhËn ®­îc mét dù ¸n lín cña tËp ®oµn DongWha ( Hµn Quèc) trÞ gi¸ 180 triÖu USD vÒ ®Çu t­ x©y dùng nhµ m¸y chÕ biÕn gç t¹i tØnh. S¶n phÈm ®å gç chÕ biÕn cña tØnh B×nh D­¬ng ®ang xuÊt khÈu trùc tiÕp sang thÞ tr­êng cña tÊt c¶ c¸c khu vùc trªn thÕ giíi, trong ®ã ch©u ¸ chiÕm h¬n 50% s¶n l­îng, tiÕp ®ã lµ B¾c Mü, ch©u ¢u. Bé C«ng Th­¬ng ®· ®­a ra chiÕn l­îc ph¸t triÓn cho mÆt hµng nµy trong nh÷ng n¨m tíi, trong ®ã bao gåm c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®¹t 7 tû USD kim ng¹ch xuÊt khÈu gç vµo n¨m 2010. Môc tiªu nµy lµ hoµn toµn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc, v× nhu cÇu sö dông ®å gç trªn thÕ giíi ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ®ang tiÕp tôc t¨ng cao, trong khi ®å gç ViÖt Nam míi chØ chiÕm kho¶ng 0,78% tæng thÞ phÇn thÕ giíi, nªn c¬ héi xuÊt khÈu lµ rÊt lín. S¶n phÈm gç cña ViÖt Nam lµ mét mÆt hµng cã thÞ tr­êng xuÊt khÈu kh¸ ®a d¹ng, nã kh«ng bÞ phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo mét thÞ tr­êng nhÊt ®Þnh, vµ ®ang ngµy cµng kh¼ng ®Þnh chç ®øng cña m×nh t¹i 120 thÞ tr­êng trªn toµn thÕ giíi. NhËt B¶n, EU vµ Mü lµ nh÷ng thÞ tr­êng dÉn ®Çu møc tiªu thô s¶n phÈm gç ViÖt Nam. Ba thÞ tr­êng nµy chiÕm h¬n 70% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu gç cña ViÖt Nam, trong ®ã EU chiÕm xÊp xØ 28%, NhËt B¶n chiÕm 24%. ThÞ tr­êng Mü tuy chØ chiÕm h¬n 20%, nh­ng l¹i gi÷ ë ng«i vÞ hµng ®Çu vÒ møc t¨ng tr­ëng nhËp khÈu ®å gç ViÖt Nam nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Víi thÞ tr­êng Mü, theo sè liÖu thèng kª cña uû ban Th­¬ng m¹i quèc tÕ Hoa Kú, s¶n phÈm gç vµ ®å néi thÊt xuÊt khÈu tõ ViÖt Nam sang Mü t¨ng tõ 16 triÖu USD n¨m 2001 lªn 902,5 triÖu USD n¨m 2006 ( t¨ng 56 lÇn ); 3 th¸ng ®Çu n¨m 2007 ®¹t 277,7 triÖu USD ( 3 th¸ng ®Çu n¨m 2006 ®¹t 186,9 triÖu USD ). §å gç ViÖt Nam ®føng thø 5 trong top 10 c¸c quèc gia xÊt khÈu ®å gç sang Mü, sau Trung Quèc ( chiÕm 49% thÞ phÇn ®å gç t¹i Mü), Canada (15%), Mehico (14%), Italia (3%), ViÖt Nam (2%)… HiÖn c¸c nhµ nhËp khÈu Mü kh«ng muèn lÖ thuéc vµo mét thÞ tr­êng cung cÊp lín lµ Trung Quèc. Hä muèn t×m thªm nguån hµng tõ c¸c n­íc kh¸c vµ hä t×m ®Õn ViÖt Nam nh­ mét ®Þa chØ cung cÊp ®å gç ®¸ng tin cËy ë Ch©u ¸. Víi thÞ tr­êng Mü, ®å gç ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cã chÊt l­îng, kiÕu d¸ng s¸ng t¹o, gi¸ c¶ kh¸ c¹nh tranh, v× thÕ t¹o ®é tÝn nhiÖm cao víi tiªu dïng. Ngoµi ra, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng gç chÕ biÕn cña ViÖt Nam sang mü cßn ch­a cao so víi c¸c n­íc kh¸c nªn ch­a cã nguy c¬ bÞ kiÖn ph¸ gi¸. ViÖc xóc tiÕn qu¶ng b¸ c¸c mÆt hµng gç t¹i thÞ tr­êng Mü nh÷ng n¨m qua còng ®· ph¸t huy t¸c dông, nhÊt lµ viÖc tham gia c¸c héi chî triÓn l·m hµng gç néi thÊt vµ ®å gç danh tiÕng ë Mü cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, V× thÕ lµm gia t¨ng hiÓu biÕt vÒ s¶n phÈm gç ®èi víi c¸c nhµ nhËp khÈu Mü. Uy tÝn cña ViÖt Nam ®­îc n©ng cao nhê t­ c¸ch lµ thµnh viªn WTO vµ nhµ n­íc ViÖt Nam ®ang cã c¸c c¬ chÕ ngµy cµng th«ng tho¸ng. Víi thÞ tr­êng NhËt B¶n, ViÖt Nam xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng ®å gç kh¸ ®a d¹ng, phong phó, bao gåm ®å gç néi thÊt, ®å gç c«ng nghiÖp, v¸n sµn, khung tranh, hßm, hép, ®å gç trang trÝ… ViÖt Nam ®øng thø 2, sau Trung Quèc vÒ xuÊt khÈu mÆt hµng nµy vµo NhËt B¶n. §å gç ViÖt Nam xuÊt khÈu sang NhËt B¶n ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸. N¨m 2004: ®¹t 180 triÖu USD; n¨m 2005: 240 triÖu USD; n¨m 2006: 286 triÖu USD; 9 th¸ng ®Çu n¨m 2997 ®¹t 228 triÖu USD, t¨ng 21,8% so víi cïng kú n¨m 2006. Víi thÞ tr­êng EU, ®å gç xuÊt khÈu cña ViÖt Nam hiÖn ®­îc h­ëng thuÕ GSP víi møc thuÕ suÊt chñ yÕu lµ 0% (mét sè m· hµng chÞu thuÕ 2,1%) ®· gióp ViÖt Nam cã mét lîi thÕ nhÊt ®Þnh khi chen ch©n vµo thÞ tr­êng EU so víi Trung Quèc, Indonesia, Braxin, Malaisia… do c¸c n­íc nµy kh«ng ®­îc h­ëng GSP. Kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng gç ViÖt Nam vµo EU trong thêi gian qua cã møc t¨ng tr­ëng trung b×nh 15%/n¨m, tËp trung vµo ®ç gç néi thÊt vµ ®å dïng ngoµi trêi. Trong n¨m 2006 ®¹t 501,9 triÖu USD, chiÕm 26,4% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n­íc, riªng 3 th¸ng ®Çu n¨m 2007 ®¹t 200,72 triÖu USD. Tuy nhiªn so víi tæng l­îng nhËp khÈu cña EU th× møc xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cßn rÊt khiªm tèn vµ ch­a ph¶n ¸nh ®óng tiÒm n¨ng. 2. Nh÷ng thuËn lîi víi ngµnh chÕ biÕn, xuÊt khÈu ®å gç cña ViÖt Nam: ViÖt Nam ®· gia nhËp WTO: §iÒu nµy lµ mét th¸ch thøc nh­ng còng lµ mét c¬ héi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn gç ViÖt Nam. Th«ng qua qu¸ tr×nh héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, lÜnh vùc xuÊt khÈu gç ®­îc ®Èy m¹nh, c¸c rµo c¶n thuÕ quan cña n­íc ngoµi víi s¶n phÈm cu¶ ViÖt Nam ®­îc dì bá dÇn dÇn, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt gç xuÊt khÈu ®­îc gi¶m thuÕ nhËp khÈu gç nguyªn liÖu. Thªm vµo ®ã lµ lµn sãng ®Çu t­ m¹nh mÏ tõ n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc nµy. Ngµnh s¶n xuÊt, chÕ biÕn gç cña n­íc ta ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ®Çy tiÒm n¨ng. Cïng víi ®ã lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi nh­ nÒn kinh tÕ ®ang t¨ng tr­ëng nhanh, bÒn v÷ng, lao ®éng dåi dµo, ch¨m chØ cÇn cï, khÐo tay…®· khiÕn cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi rÊt yªn t©m khi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Nhê sù ®Çu t­ cña n­íc ngoµi mµ hiÖn nay ®ang cã xu h­íng h×nh thµnh c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn gç cã quy m« trªn trung b×nh víi tr×nh ®é qu¶n lý tiªn tiÕn, thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i, c«ng nh©n cã tay nghÒ cao. §ång thêi c¸c chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t­ ngµnh gç cña §¶ng vµ nhµ n­íc rÊt râ rµng, c«ng minh, phï hîp víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ víi c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn gç nãi riªng. Nhµ n­íc lu«n kªu gäi vµ lu«n khuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ vµo ngµnh nµy. Chóng ta cã ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ, an ninh quèc phßng rÊt æn ®Þnh: §©y lµ mét ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi, khiÕn cho c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn gç xuÊt khÈu an t©m khi ®Çu t­ vµ më réng ®Çu t­ t¹i n­íc nhµ. Mét nÒn chÝnh trÞ æn ®Þnh sÏ t¹o tiÒn ®Ò cho mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. V× sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ vµ x· héi cña ®Êt n­íc sÏ t¹o thµnh mét m«i tr­êng thuËn lîi cho thu hót c¸c nguån lùc trong vµ ngoµi n­íc vµo ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, më réng giao th­¬ng víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, më réng quan hÖ hîp t¸c khoa häc c«ng nghÖ phôc vô ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. c)S¶n xuÊt vµ chÕ biÕn gç lµ mét ngµnh nghÒ truyÒn thèng ®· cã tõ l©u ®êi cña d©n téc: Tõ x­a, tay nghÒ cña tõng nhãm thî méc vµ ch¹m kh¾c tù truyÒn d¹y cho nhau ®· ®¹t tíi møc rÊt ®iªu luyÖn thÓ hiÖn qua nh÷ng t¸c phÈm méc, ®iªu kh¾c trong c¸c ®×nh, chïa. Ngµy nay, nh÷ng s¶n phÈm chÕ biÕn gç cña chóng ta rÊt tinh x¶o, tinh tÕ. T©m hån, b¶n s¾c d©n téc trong c¸c s¶n phÈm ®å gç chÊt l­îng cao s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam ®· t¹o ra sù kh¸c biÖt cho s¶n phÈm, lµm nªn lîi thÕ c¹nh tranh cho doanh nghiÖp vµ ®· thuyÕt phôc ®­îc c¶ nh÷ng thÞ tr­êng khã tÝnh trªn thÕ giíi. V× vËy, ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®å gç xuÊt khÈu còng chÝnh lµ gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc. Nhu cÇu sö dông ®å gç trªn thÕ giíi ngµy cµng cao. Ngµy nay nh÷ng thÞ tr­êng ®å gç chÝnh trªn thÕ giíi nh­ ch©u ©u, Mü, óc cã xu h­íng chuyÓn dÞch dÇn ®Çu t­ vµ mua hµng ë ViÖt Nam. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu ngµy cµng ®­îc më réng nªn ho¹t ®éng ®Çu t­ trong lÜnh vùc nµy còng t¨ng rÊt m¹nh. ChÝnh tèc ®é ph¸t triÓn ngµnh chÕ biÐn gç t¨ng m¹nh, ®Æc biÖt lµ tõ cuèi n¨m 2002 ®· nãi lªn ®iÒu ®ã. C¸c s¶n phÈm ®å gç xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®· t¹o ®­îc vÞ thÕ míi trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Tr­íc ®©y, Ýt ai nghÜ r»ng ®å gç ViÖt Nam cã thÓ chen ch©n vµo c¸c siªu thÞ lín, th× nay, hÇu hÕt c¸c siªu thÞ lín trªn thÕ giíi ®Òu cã b¸n ®å gç chÕ biÕn t¹i ViÖt Nam. ViÖc cã nhiÒu nhµ nhËp khÈu ®å gç quèc tÕ tíi tham dù héi chî EXPO ®å gç hµng n¨m vµo th¸ng 10 t¹i TPHCM trong 4 n¨m qua, ®Ó t×m hiÓu vµ ký kÕt hîp ®ång ®· phÇn nµo kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn gç ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Nguån nh©n lùc dåi dµo, phong phó: N­íc ta cã d©n sè trªn 84 triÖu ng­êi, ®a phÇn lµ d©n sè trÎ, do vËy lùc l­îng lao ®éng rÊt ®«ng ®¶o. Ng­êi d©n ViÖt Nam tõ l©u ®· cã truyÒn thèng ch¨m chØ, cÇn cï, chÞu khã, l¹i th«ng minh, th¸o v¸t, nhanh nhÑn. Nguån tri thøc cña ng­êi lao ®éng ViÖt Nam ®ñ søc ®Ó tiÕp nhËn vµ øng dông c¸c c«ng nghÖ cao cÊp, quy tr×nh kü thuËt tiªn tiÕn cña sù ph¸t triÓn tri thøc toµn cÇu. ViÖc ph¸t triÓn ngµnh nghÒ s¶n xuÊt gç xuÊt khÈu võa ph¸t huy lîi thÕ vÒ lao ®éng, võa t¹o thªm viÖc lµm, gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ – x· héi bøc xóc cña ®Êt n­íc. §· thµnh lËp ®­îc HiÖp héi gç vµ l©m s¶n ViÖt Nam: HiÖn nay, HiÖp héi nµy cã trªn 300 thµnh viªn lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ kinh doanh gç trªn toµn quèc. Tõ n¨m 2003 ®Õn nay, héi ®· thùc hiÖn hç trî cho c¸c thµnh viªn theo ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn th­¬ng m¹i quèc gia. Cô thÓ nh­ hç trî hä tËp huÊn, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é cña c¸n bé c«ng nh©n viªn vÒ marketing, tr×nh ®é qu¶n lý, kü n¨ng bu«n b¸n…; hç trî hä ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo s¶n xuÊt kinh doanh (qu¶n trÞ m¹ng, xö lý th«ng tin trªn m¹ng…); chuyÓn giao c«ng nghÖ míi; tæ chøc giao l­u häc tËp, trao ®æi kinh nghiÖm còng nh­ hîp t¸c s¶n xuÊt kinh doanh trong vµ ngoµi n­íc; qu¶ng b¸ s¶n phÈm th«ng qua website, c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng vµ qua viÖc tæ chøc c¸c ®oµn tham gia triÓn l·m trong n­íc vµ quèc tÕ. HiÖp héi nµy còng ®ãng gãp ®­îc mét phÇn vµo sù t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn cña ngµnh s¶n xuÊt ®å gç xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nh­ ngµy nay. 3. Nh÷ng khã kh¨n mµ ngµnh s¶n xuÊt, chÕ biÕn gç cña ViÖt Nam ®ang ph¶i ®èi mÆt: a) ThiÕu gç nguyªn liÖu: §©y chÝnh lµ kh©u yÕu nhÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn gç ViÖt Nam. Theo Bé C«ng th­¬ng, hiÖn nguån nguyªn liÖu phôc vô chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu s¶n phÈm gç thiÕu trÇm träng. Hµng n¨m, c¸c doanh nghiÖp ph¶i nhËp khÈu trªn 80% nguyªn liÖu gç, chiÕm tíi 37% gi¸ thµnh s¶n phÈm. N¨m 2006, chóng ta xuÊt khÈu kho¶ng 2 tû USD s¶n phÈm gç vµ nhËp khÈu kho¶ng 716 triÖu USD gç nguyªn liÖu. ChØ trong 8 th¸ng ®Çu n¨m 2007, c¶ n­íc ®· nhËp tíi 700 triÖu USD gç nguyªn liÖu, chiÕm gÇn mét nöa trong 1,5 tû USD xuÊt khÈu ®å gç. ­íc tÝnh cã tíi kho¶ng 2 triÖu mÐt khèi gç nhËp vÒ c¸c c¶ng ViÖt Nam mçi n¨m. ¤ng §oµn Xu©n Hoµ, Côc phã Côc ChÕ biÕn N«ng l©m s¶n, Bé NN-PTNT, thõa nhËn c¶ n­íc hiÖn chØ cã 720.000 ha rõng trång kinh tÕ cã thÓ tham gia cung cÊp nguyªn liÖu gç cho chÕ biÕn nh­ng c¸c gièng c©y rõng trång ®a phÇn cã chÊt l­îng gç thÊp, chØ phôc vô ®­îc cho nhu cÇu v¸n nh©n t¹o, gç d¨m hay nguyªn liÖu giÊy lµ chÝnh. NhiÒu c¸nh rõng ®­îc trång míi chñ yÕu trång b¹ch ®µn vµ keo chØ cã gi¸ trÞ phñ xanh cßn giµ trÞ th­¬ng m¹i lµ rÊt thÊp. §Æc biÖt, c«ng t¸c x©y dùng m¹ng l­íi chÕ biÕn gç trªn toµn quèc ch­a cã sù thèng nhÊt ®Ó sö dông nguån nguyªn liÖu vèn ®ang rÊt khan hiÕm. ChÝnh bëi c«ng t¸c quy ho¹ch cßn nhiÒu bÊt cËp, gç rõng trång ch­a cã nhiÒu lo¹i gç lín, chñng lo¹i chØ tËp trung vµo mét sè c©y ng¾n ngµy, nªn kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu chÊt l­îng víi s¶n phÈm xuÊt khÈu. Bªn c¹nh ®ã, trong n­íc ch­a x©y dùng ®­îc c¸c khu rõng cÊp chøng chØ, trong khi nhiÒu thÞ tr­êng nhËp khÈu ®· ®¹t ra yªu cÇu gç cã chøng chØ ®­îc khai th¸c, nªn t×nh tr¹ng ph¶i nhËp khÈu gç ®Ó ®¸p øng lµ yªu cÇu kh«ng tr¸nh khái. Do sù phô thuéc vµo thÞ tr­êng cung cÊp nguyªn liÖu tõ n­íc ngoµi còng nh­ t×nh tr¹ng giao ®éng cña thÞ tr­êng nµy nªn khi gi¸ nguyªn liÖu t¨ng cao vµ ®ang ngµy cµng trë nªn khan hiÕm nh­ hiÖn nay th× ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®ang bÞ ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu. Trong khi thÞ tr­êng ®ang ngµy cµng ®­îc më réng th× nhiÒu doanh nghiÖp trong lÜnh vùc ®å gç, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp t¹i TP Hå ChÝ Minh, B×nh §Þnh, §ång Nai, Gia Lai, §¨c L¾c cho biÕt hä ®ang rÊt khã kh¨n trong viÖc t×m kiÕm gç nguyªn liÖu ®Ó duy tr× s¶n xuÊt. Nguån cung cÊp nguyªn liÖu tõ c¸c n­íc cËn kÒ nh­ Lµo vµ Campuchia ®ang c¹n kiÖt, trong khi thÞ tr­êng nhËp khÈu gç lín nhÊt cña ViÖt Nam lµ Malaisia th× gi¸ ®ang t¨ng m¹nh, ®©y còng lµ n­íc th­êng xuyªn thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch xuÊt khÈu gç, lóc cho xuÊt khÈu, lóc l¹i cÊm kh«ng cho xuÊt khÈu. NhiÒu n­íc nh­ LB Nga l¹i t¨ng thuÕ xuÊt khÈu gç nguyªn liÖu. §ã lµ ch­a tÝnh ®Õn gi¸ x¨ng dÇu trªn thÕ giíi t¨ng kÐo theo c­íc phÝ vËn chuyÓn t¨ng… Gi¸ gç t¨ng cao tõ 40-100% trong n¨m qua còng g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp. §iÓn h×nh lµ gç lim nhËp khÈu tõ Lµo t¨ng gi¸ tõ 16 triÖu/mÐt khèi vµo gi÷a n¨m 2007 ®Õn 40 triÖu/mÐt khèi cuèi n¨m 2007 do nguån cung cÊp gç lim tõ n­íc nµy gi¶m m¹nh. Cã mét nghÞch lý n÷a lµ hµng n¨m chóng ta xuÊt khÈu tíi hµng triÖu tÊn gç d¨m khai th¸c tõ rõng trång trong n­íc. §©y lµ nguyªn liÖu chÝnh ®Ó s¶n xuÊt v¸n nh©n t¹o, tuy nhiªn, mçi n¨m ta l¹i ph¶i nhËp tíi gÇn 1 triÖu mÐt khèi v¸n nh©n t¹o. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt v¸n nh©n t¹o ë n­íc ta ch­a ph¸t triÓn, hiÖn nay c¶ n­íc míi chØ cã 4 nhµ m¸y s¶n xuÊt v¸n MDF víi c«ng suÊt ch­a tíi 100.000 mÐt khèi/n¨m víi chÊt l­îng ch­a ®¸p øng ®­îc tiªu chuÈn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. HiÖn n­íc ta rÊt cÇn thªm nhµ m¸y s¶n xuÊt v¸n nh©n t¹o ®Ó tËn dông nguån nguyªn liÖu trong n­íc vµ còng lµ nguån cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu ®å gç tõ v¸n nh©n t¹o. Nh­ vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gi¶m ®i rÊt nhiÒu vµ cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi c¸c n­íc. b) Ch­a x©y dùng ®­îc th­¬ng hiÖu, ch­a h×nh thµnh ®­îc hÖ thèng ph©n phèi hµng ho¸ chuyªn nghiÖp: Lµ mét mÆt hµng míi ph¸t triÓn m¹nh kho¶ng nöa thËp kû gÇn ®©y nªn viÖc ph¸t triÓn th­¬ng hiÖu ®å gç ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ cßn h¹n chÕ vµ ch­a ®­îc chó träng.. Mét thùc tÕ ®¸ng buån lµ c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu ®ang lµm hµng gia c«ng vµ hµng th«. §èi t¸c n­íc ngoµi ®Õn ®Æt hµng ë ViÖt Nam vµ xuÊt s¶n phÈm ®i nh­ng d­íi nh÷ng nh·n hiÖu kh¸c. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã rÊt Ýt c¬ héi b¸n hµng trùc tiÕp cho c¸c kh¸ch hµng Mü, mµ chñ yÕu qua c¸c th­¬ng nh©n §µi Loan, Trung Quèc, Hµn Quèc. H¬n n÷a, cã ®Õn 60% kim ng¹ch xuÊt khÈu ®å gç VN vµo thÞ tr­êng Mü thuéc vÒ c¸c c«ng ty 100% vèn cña Trung Quèc hay §µi Loan ®ang ®Çu t­ ë TP HCM, §ång Nai, B×nh D­¬ng. §èi víi thÞ tr­êng Mü, ®Ó x©m nhËp vµo th× s¶n phÈm gç ViÖt Nam cã hai ph­¬ng c¸ch lµ b¸n trùc tiÕp cho c¸c nhµ b¸n lÎ (nh­ Haverygs, Pottery B¶n, Crate and Barel…) hoÆc qua c¸c nhµ nhËp khÈu. B¸n qua c¸c nhµ b¸n lÎ sÏ kh«ng ph¶i qua m«i giíi nªn sÏ ®­îc gi¸ cao, nh­ng sè l­îng ®Æt hµng Ýt vµ hä kh«ng biÕt nhiÒu vÒ c«ng nghÖ chÕ biÕn nªn sÏ kh«ng hç trî ®­îc g× cho c¸c nhµ s¶n xuÊt. Cßn ®èi víi c¸c nhµ nhËp khÈu, do hÇu hÕt hä ®Òu cã kinh nghiÖm trong chÕ biÕn gç nªn hiÓu nh÷ng khã kh¨n cña nhµ s¶n xuÊt, v× thÕ hä cã thÓ gióp c¸c nhµ s¶n xuÊt c¶i tiÕn kü thuËt, chÊt l­îng vµ do cã m¹ng l­íi tiªu thô réng nªn dÔ dµng cung cÊp cho nhµ s¶n xuÊt th«ng tin thÞ tr­êng ho¨c tiÕp thÞ hiÖu qu¶ cho s¶n phÈm. Tuy nhiªn, viÖc chóng ta ch­a cã th­¬ng hiÖu vµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu s¶n phÈm qua nh÷ng nhµ nhËp khÈu trung gian vµ sö dông nh÷ng nh·n hiÖu kh¸c nhau ®· lµm gi¶m tÝnh c¹nh tranh cña mÆt hµng nµy, vµ ®©y còng kh«ng ph¶i lµ mét bÖn ph¸p chiÕn l­îc l©u dµi. §iÒu quan träng lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i t¹o ®­îc dÊu Ên s©u ®Ëm, tèt ®Ñp vÒ th­¬ng hiÖu s¶n phÈm cña m×nh trong lßng nh÷ng kh¸ch hµng quèc tÕ. Cã nhiÒu nguyªn nh©n ®Ó gi¶i thÝch cho khã kh¨n trªn cña ngµnh chÕ biÕn, s¶n xuÊt gç xuÊt khÈu n­íc ta. Thø nhÊt, lµ hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®å gç cña chóng ta ®Òu cã quy m« nhá nªn ch­a cã nhiÒu kinh phÝ ®Ó thùc hiÖn ®­îc viÖc nµy hoÆc ch­a nhËn thøc ®­îc mét c¸ch ®óng ®¾n vÒ tÇm quan träng cña viÖc x©y dùng th­¬ng hiÖu. Thø hai, c¸c doanh nghiÖp ch­a h×nh thµnh ®­îc mét hÖ thèng ph©n phèi hµng ho¸ chuyªn nghiÖp, mét doanh nghiÖp ®¶m nhËn mäi kh©u tõ t×m nguyªn liÖu ®Õn b¸n s¶n phÈm. M« h×nh nµy sÏ dÇn dÇn kh«ng cßn phï hîp n÷a. Thø ba, lµ do thñ tôc hµnh chÝnh cßn qu¸ r­êm rµ. §Ó x©y dùng ®­îc th­¬ng hiÖu, tr­íc khi tung s¶n phÈm ra thÞ tr­êng, doanh nghiÖp cÇn ®¨ng ký b¶n quyÒn së h÷u mÉu m· lªn Côc së h÷u trÝ tuÖ ®Ó kh¼ng ®Þnh trªn c¬ së ph¸p lý quyÒn së h÷u cña m×nh vµ ®­îc ph¸p luËt b¶o vÖ. Nh­ng v× thñ tôc ®¨ng ký b¶n quyÒn phøc t¹p, r¾c rèi, cã nhiÒu chång chÐo, mang tÝnh chÊt hµnh chÝnh, thêi gian hoµn thµnh kh¸ l©u ®· khiÕn nhiÒu doanh nghiÖp n¶n mµ bá cuéc. NhiÒu doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng kh«ng ®¨ng ký mµ cßn ¨n c¾p b¶n quyÒn cña nhau dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tranh chÊp, kiÖn tông trµn lan. HiÖn nay, chóng ta vÉn ch­a t×m ra lèi tho¸t cho t×nh tr¹ng vi ph¹m b¶n quyÒn, sao chÐp mÉu m· gi÷a c¸c doanh nghiÖp dÉn ®Õn h¹n chÕ sù ph¸t triÓn. Thø t­, viÖc nhËn gia c«ng vµ lµm theo mÉu ®Æt s½n cña ng­êi mua, hiÕm cã mÉu s¸ng t¹o cña riªng m×nh ®· biÕn c¸c doanh nhiÖp cña chóng ta thµnh ng­êi lµm thuª cho c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi. Thø n¨m, c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i ch­a cã sù liªn kÕt tèt, nhÊt lµ gi÷a Côc XTTM víi c¸c trung t©m XTTM vµ c¸c doanh nghiÖp gç. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy ®ang lµm ¶nh h­ëng ®Õn th­¬ng hiÖu gç ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. c) C¸c doanh nghiÖp cßn ®ang rÊt thiÕu th«ng tin do kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng cßn h¹n chÕ: §èi víi c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh s¶n xuÊt chÕ biÕn gç, hä kh«ng cã bÊt k× sù t­ vÊn, tham m­u nµo cña c¸c c«ng ty t­ vÊn, cña c¸c hiÖp héi ngµnh gç, hoÆc c¸c c¬ quan h÷u quan, dÉn ®Õn viÖc mÊt ph­¬ng h­íng më réng ®Çu t­, ®i sau c¸c n­íc b¹n vÒ ®Çu t­ c«ng nghÖ, m¸y mãc, vµ hiÓn nhiªn thua kÐm n­íc b¹n vÒ chiÕm thÞ phÇn trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ. Cßn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp míi muèn x©m nhËp, ®Çu t­ vµo ngµnh nµy, còng kh«ng hÒ cã bÊt kú sù t­ vÊn h­íng dÉn nµo vÒ c¸c kÕ ho¹ch, dù ¸n ®Çu t­ m¸y mãc, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ cña thÕ giíi. Hä bÞ ®éng vµ dÉn ®Õn nhiÒu doanh nghiÖp tù ®Çu t­ vµ ®Çu t­ sai, kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt, v× thùc tÕ do c¸c thiÕt bÞ, m¸y mãc, c«ng nghÖ ®Çu t­ kh«ng phï hîp víi sù ph¸t triÓn ngµnh chÕ biÕn gç toµn cÇu. HiÖn nay, thÞ tr­êng ®Çu ra lín nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®å gç xuÊt khÈu lµ Mü, NhËt vµ EU. Tuy nhiªn, do kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng quèc tÕ cßn h¹n chÕ, thiÕu th«ng tin hç trî thÞ tr­êng mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng am hiÓu vÒ v¨n ho¸ cña hä, chØ ®­a ra c¸c s¶n phÈm mang b¶n s¾c v¨n ho¸ ViÖt Nam mµ quªn mÊt r»ng ng­êi tiªu dïng cÇn cã nh÷ng s¶n phÈm mang dÊu Ên v¨n ho¸ quª h­¬ng hä. V× thÕ nhiÒu doanh nghiÖp r¬i vµo t×nh tr¹ng xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng “lÖch pha” so víi nhu cÇu thÞ tr­êng vµ “chËm tiÕn” so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. ViÖc thiÕu th«ng tin cßn dÉn ®Õn kh«ng n¾m b¾t ®­îc gi¸ c¶, nhu cÇu, xu thÕ cña thÞ tr­êng, ch­a am hiÓu v¨n ho¸, thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng n­íc ngoµi… trong khi c¸c th«ng tin nµy l¹i v« cïng cÇn thiÕt ®èi víi nh÷ng ng­êi lµm kinh doanh, ®¨c biÖt lµ trong hoµn c¶nh hiÖn nay, ®ang cã mét xu h­íng thay ®æi nhanh v._.