Tóm tắt Luận văn - Biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra - Đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh trung học phổ thông tỉnh Kon Tum

ận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp thạc sĩ giáo dục học họp tại Đại học Đà Nẵng vào ngày 23 tháng 08 năm 2014 Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Giáo dục - đào tạo luôn được Đảng và Nhà nước ta hết sức quan tâm, coi đó là chìa khóa để thực hiện sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước xem giáo dục - đào tạo cùng với khoa học, công nghệ là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân. Chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020 đã quán triệt và cụ thể hoá các chủ trương, định hướng đổi mới giáo dục và đào tạo. Vai trò của kiểm tra, đánh giá trong tiến trình đổi mới nền giáo dục nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đã được khẳng định. Thực tế hiện nay, nhận thức về hoạt động KTĐG ở một số bộ phận CBQL, GV, nhân dân chưa đầy đủ, sâu sắc; năng lực đội ngũ CBQL, GV, tham gia hoạt động KTĐG còn nhiều hạn chế; điều kiện tài chính, cơ sở vật chất của các nhà trường phần lớn chưa đáp ứng được nhu cầu đổi mới KTĐG. Điều đó đã gây trở ngại lớn cho công tác phát triển giáo dục. Xuất phát từ hoạt động KTĐG KQHT môn toán của HS ở các trường THPT trên địa bàn tỉnh Kon Tum còn tồn tại nhiều bất cập. Từ đó tôi chọn vấn đề "Biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra - đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh THPT tỉnh KonTum” để nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn công tác QL của HT về hoạt động KTĐG KQHT môn toán của HS ở các trường THPT tỉnh Kon Tum, đề xuất các biện pháp QL của HT trong việc đổi mới hoạt động KTĐG KQHT, góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở các trường THPT tỉnh Kon Tum. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiện cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác QL hoạt động KTĐG KQHT môn toán của HS THPT 2 ở tỉnh Kon Tum. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp QL của HT đối với KTĐG KQHT môn toán của HS THPT ở tỉnh Kon Tum. 4. Giả thiết khoa học Vấn đề KTĐG KQHT môn toán của HS THPT có vai trò quan trọng góp phần quyết định chất lượng dạy học của bộ môn này ở trường THPT. Nếu sử dụng các biện pháp mà luận văn đề xuất một cách phù hợp thì có thể tác động tích cực nâng cao hiệu quả hoạt động KTĐG KQHT môn toán của HS THPT, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục cấp THPT ở tỉnh Kon Tum. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận. 5.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng. 5.3. Đề xuất các biện pháp QL của HT về KTĐG KQHT môn toán của HS tại các trường THPT tỉnh Kon Tum. 6. Phạm vi nghiên cứu - Trong giới hạn về thời gian, đề tài chỉ nghiên cứu các biện pháp QL của HT đối với hoạt động KTĐG KQHT môn toán của HS ở các trường THPT (10 trường) thuộc địa bàn tỉnh Kon Tum. - Thời gian khảo sát : học kì I năm học 2013 - 2014. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.3. Phương pháp nghiên cứu bổ trợ 8. Đóng góp của luận văn 8.1. Làm sáng tỏ những lý luận cơ bản về KTĐG KTHT của HS. 8.2. Đánh giá thực trạng QL KTĐG KQHT môn toán của HS. 8.3. Đề xuất các biện pháp QL hoạt động KTĐG KQHT môn toán của HS ở cấp THPT. 3 9. Cấu trúc luận văn Chƣơng 1: Cơ sở lí luận về QL hoạt động KTĐG KQHT của HS. Chƣơng 2: Thực trạng QL hoạt động KTĐG KQHT môn toán của HS ở các trường THPT tỉnh Kon Tum. Chƣơng 3: Biện pháp QL hoạt động KTĐG KQHT môn toán của Hs ở các trường THPT tỉnh Kon Tum. CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QL HOẠT ĐỘNG KTĐG KQHT CỦA HS 1.1. KHÁI QUÁT LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ 1.1.1. Trên thế giới Hoạt động kiểm tra, đánh giá ở phương tây được được hình thành khá sớm với nhiều công trình nghiên cứu đo lường, đánh giá kết quả học tập đã được công bố: Erwin T.D., Hopkins K.D., Stanley K.D., Mehrens W.A., Lehmann I.J... các tác giả này đi sâu vào phương pháp đo lường từng lĩnh vực của mục tiêu giáo dục. 1.1.2. Ở Việt Nam Từ năm 1920, chế độ thi cử ở Việt Nam đã được tây hóa. Năm 1973, GS Dương Thiệu Tống với tác phẩm “Trắc nghiệm và đo lường thành tích học tập”. Sau đó, có nhiều tác giả nghiên cứu vấn đề này như: Nguyễn Phụng Hoàng và Võ Ngọc Lan, Nguyễn Trọng Phúc, Lâm Quang Thiệp, Nguyễn Bảo Hoàng Thanh... Có nhiều luận văn thạc sĩ đã nghiên cứu về vấn đề KTĐG KQHT của HS như: Tác giả Nguyễn Bân, Nguyễn Thị Kim Bông, Phạm Đại Cảnh... Tuy nhiên, các đề tài nghiên cứu hoặc ở tầm vĩ mô hoặc cục bộ ở từng địa phương cụ thể, chưa có đề tài nghiên cứu về QL hoạt động 4 KTĐG KQHT môn toán của HS ở các trường THPT tỉnh Kon Tum. 1.2. CÁC KHÁI NIỆM CHÍNH CỦA ĐỀ TÀI 1.2.1. Quản lý a. Khái niệm quản lý “Quản lý là một quá trình thực hiện các công việc xây dựng kế hoạch hành động (bao gồm cả xác định mục tiêu cụ thể, chế định kế hoạch, qui định tiêu chuẩn đánh giá và thể chế hóa), sắp xếp tổ chức (bố trí tổ chức, phối hợp nhân sự, phân công công việc, điều phối nguồn lực tài chính và kỹ thuật...), chỉ đạo, điều hành, kiểm soát và đánh giá kết quả, sửa chữa sai sót (nếu có) để đảm bảo hoàn thành mục tiêu của tổ chức đã đề ra”.[14,tr.35] b. Chức năng quản lý Có bốn chức năng cơ bản của QL có liên quan mật thiết với nhau là : lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra với sự hỗ trợ của thông tin QL. 1.2.2. Quản lý giáo dục QLGD là hoạt động điều hành, phối hợp các lực lượng trong xã hội nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội. 1.2.3. Quản lý trƣờng học a. Quản lý trường học “Quản lý trường học là hệ thống những tác động có chủ đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý đến tập thể người dạy, nhân viên, người học, cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội trong và ngoài nhà trường nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu giáo dục” [15,tr.27] b. Quản lý trường THPT QL nhà trường THPT là QL quá trình hình thành nhân cách, các mối quan hệ QL trong trường THPT, đặc biệt trong quá trình giáo dục mang bản chất tính dân chủ và tự quản hết sức sâu sắc. 5 1.2.4. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá KQHT a. Kiểm tra Trong lĩnh vực GD, kiểm tra là một thuật ngữ chỉ sự đo lường, thu thập thông tin để có được những phán đoán, xác định xem mỗi HS sau khi học đã nắm được gì, làm được gì và bộc lộ thái độ ứng xử ra sao, đồng thời có được những thông tin phản hồi để hoàn thiện quá trình dạy - học. b. Đánh giá Đánh giá là hoạt động của chủ thể quản lý nhằm xác định mức độ đạt được của đối tượng quản lý so với mục tiêu đề ra để kịp thời điều chỉnh các hoạt động nhằm đạt được mục tiêu mong muốn. c. KQHT của HS Theo GS Nguyễn Đức Chính (2005): “Kết quả học tập là mức độ kiến thức, kỹ năng hay nhận thức của người học trong một lĩnh vực (môn học) nào đó. d. Hoạt động KTĐG KQHT Hoạt động KTĐG KQHT là sự so sánh, đối chiếu kiến thức, kỹ năng, thái độ thực tế đạt được của HS để tìm hiểu và chẩn đoán trước và trong quá trình dạy học hoặc sau một quá trình học tập với kết quả mong đợi đã xác định trong mục tiêu dạy học. e. Quản lý hoạt động KTĐG KQHT của HS Quản lý KTĐG KQHT của HS là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra qui trình KTĐG KQHT nhằm thực hiện tốt nhất những mục tiêu KTĐG đã đề ra. 1.3. NHỮNG LÍ LUẬN VỀ KTĐG KQHT CỦA HS 1.3.1. KTĐG trong quá trình dạy học Quan điểm truyền thống : KTĐG KQHT của HS là một quá trình tách rời quá trình dạy học và thực hiện sau khi kết thúc quá trình dạy học. Quan điểm mới cho rằng : KTĐG là một phần không thể tách rời quá trình dạy học, được thực hiện liên tục, đan xen trong quá trình dạy học, 6 KTĐG cũng là một hình thức, phương pháp dạy học. 1.3.2. Chức năng của KTĐG - Chức năng kích thích. - Chức năng định hướng. - Chức năng chẩn đoán. - Chức năng xác nhận. - Chức năng điều chỉnh. 1.3.3. Vai trò và ý nghĩa của KTĐG KQHT của HS - Đối với học sinh: Giúp HS kiểm soát bản thân, tự đánh giá mức độ lĩnh hội tri thức kỹ năng, kỹ xảo, nâng cao năng lực nhận thức. - Đối với giáo viên: Giúp GV nắm được trình độ của HS một cách chính xác để có các biện pháp giảng dạy và GD phù hợp đối với từng đối tượng HS. - Đối với nhà QL: Giúp nhà QL thấy rõ thực trạng quá trình dạy học của đơn vị, từ đó có biện pháp chỉ đạo kịp thời, khắc phục những sai lệch, điều chỉnh quá trình dạy học phù hợp với mục tiêu GD. - Đối với nhân dân: Giúp cha mẹ HS nắm được một cách chính xác thành quả học tập của con em để kịp thời nhắc nhở, động viên... 1.3.4. Nguyên tắc KTĐG KQHT của HS - Đảm bảo tính khách quan. - Đảm bảo tính công bằng. - Đảm bảo tính toàn diện. - Đảm bảo tính thường xuyên và tính hệ thống. - Đảm bảo tính công khai. - Đảm bảo tính giáo dục. - Đảm bảo tính phát triển. 1.3.5. Các hình thức KTĐG a. Các hình thức kiểm tra : - Kiểm tra thường xuyên. - Kiểm tra định kỳ. - Kiểm tra tổng kết. 7 b. Các hình thức đánh giá : - Đánh giá chẩn đoán. - Đánh giá định kì. - Đánh giá tổng kết. 1.3.6. Các phƣơng pháp KTĐG KQHT của HS - Phương pháp quan sát. - Phương pháp vấn đáp. - Phương pháp viết có hai nhóm( Nhóm phương pháp các câu hỏi tự luận; Nhóm phương pháp các câu hỏi trắc nghiệm khách quan). 1.3.7. Đổi mới việc KTĐG KQHT của HS Việt Nam hiện nay đang chuẩn cho công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục. Do đó KTĐG sẽ đổi mới để đáp ứng được yêu cầu đổi mới GD hiện nay. a. Đổi mới quan niệm về KTĐG Theo quan điểm hiện nay KTĐG KQHT của HS ngoài kiến thức còn chú ý đến kỹ năng vận dụng kiến thức, kỹ năng vào cuộc sống. b. Đổi mới mục đích, mục tiêu KTĐG Ngoài mục đích KTĐG kiến thức mà HS học, tiếp thu được trong quá trình dạy học, KTĐG còn cung cấp thông tin phản hồi về quá trình dạy học, về những mặt được và chưa được của chương trình, sách giáo khoa, phương pháp dạy học. c. Đổi mới chuẩn đánh giá Chuẩn đánh giá chính là mức tối thiểu cần đạt được của HS khi thực hiện chương trình học tập. Chuẩn đánh giá được xây dựng dựa trên kiến thức gắn liền với kỹ năng. (đánh giá theo năng lực của HS) d. Đổi mới hình thức và phương pháp KTĐG - Hình thức và phương pháp KTĐG đa dạng, có thể kết hợp nhiều hình thức, phương pháp. - Cho phép HS tham gia vào quá trình đánh giá. Đánh giá hoạt động của cả nhóm, đánh giá năng lực hợp tác, phối hợp. 8 1.4. HT TRƢỜNG THPT VỚI VIỆC QL HOẠT ĐỘNG KTĐG KQHT CỦA HS 1.4.1. Sơ đồ tổng thể công tác QL hoạt động KTĐG KQHT của HS ở trƣờng THPT Dựa vào quá trình KTĐG KQHT của HS và các chức năng QL chúng tôi xây dựng sơ đồ tổng thể công tác QL hoạt động KTĐ KQHT của HS như sau : Các chức năng quản lý KTĐG Qui trình KTĐG - Lập kế hoạch 1. Xác định mục tiêu - Tổ chức - Chỉ đạo 2. Lựa chọn hình thức, - Kiểm tra phương pháp KTĐG 3. Tổ chức KTĐG bao Những đối tƣợng liên quan gồm : ra đề, coi thi, -CBQL chấm thi -GV -HS 4. Thông tin phản hồi -ĐK hỗ trợ, môi trường Sơ đồ 1.2 Tổng thể QL hoạt động KTĐG KQHT của HS 1.4.2. Nội dung QL hoạt động KTĐG của HT trƣờng THPT a. Nhận thức của đội ngũ CBQL, GV, HS về hoạt động KTĐG KQHT của HS CBQL, GV, HS phải có nhận thức một cách đầy đủ, chính xác ý nghĩa và vai trò quan trọng của hoạt động KTĐG KQHT của HS. b. Quy trình KTĐG Quy trình KTĐG KQHT của HS cơ bản gồm các bước sau: Bước 1: Xác định mục tiêu kiểm tra Bước 2: Chọn các hình thức, phương pháp kiểm tra Bước 3: Phân tích nội dung, xác định tiêu chuẩn, tiêu chí kiểm tra Bước 4: Thiết lập dàn bài kiểm tra Bước 5: Lựa chọn viết câu hỏi kiểm tra Bước 6: Thẩm định câu hỏi, đề 9 Bước 7: Tổ chức kiểm tra chấm bài Bước 8: Phân tích, đánh giá kết quả kiểm tra, phản hồi thông tin c. Năng lực GV về KTĐG KQHT của HS - Nắm vững kiến thức, kỹ năng, thái độ mục tiêu của từng bài dạy, từng chương và toàn cấp học ở bộ môn mình giảng dạy. - Có kiến thức về khoa học đánh giá, trong đó có đánh giá kết quả học tập của HS. - Có kiến thức về các hình thức KTĐG KQHT của HS tiên tiến và kĩ năng vận dụng sáng tạo vào KTĐG KQHT của HS. - Nắm vững và sử dụng thành thạo quy trình KTĐG KQHT của HS ở các giai đoạn khác nhau trong quá trình dạy học. - Kĩ năng sử dụng kết quả KTĐG để điều chỉnh quá trình dạy học. - Kỹ năng sử dụng các phương tiện, thiết bị, phần mềm hỗ trợ. d. Năng lực của HS tham gia KTĐG - Nắm vững hệ thống kiến thức, kỹ năng cần KTĐG. - Nắm vững kỹ năng, kỹ thuật làm bài kiểm tra. - Khả năng tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau về KQHT. e. Điều kiện hỗ trợ hoạt động KTĐG - Hệ thống các văn bản, quy định, hướng dẫn là căn cứ để xây dựng mục tiêu, yêu cầu và chuẩn của KTĐG KQHT của HS. - Đảm bảo cơ sở vật chất, thiết bị, phần mềm hỗ trợ và kinh phí. - Môi trường GD để tổ chức hoạt động KTĐG KQHT của HS. 1.5. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC VÀ KTĐG KQHT MÔN TOÁN CỦA HS THPT. 1.5.1 Hoạt động dạy học môn toán ở trƣờng THPT 1.5.2 Hoạt động KTĐG KQHT môn toán của HS THPT Tiểu kết chƣơng 1 Trong quá trình dạy học, hoạt động KTĐG KQHT của HS có vai trò quan trọng, giúp cho quá trình dạy học vận động và phát triển không ngừng. Qua nghiên cứu về cơ sở lý luận về hoạt động KTĐG nói chung và 10 công tác QL hoạt động KTĐG KQHT của HS THPT nói riêng, tạo được cơ sở phân tích thực trạng QL hoạt động KTĐG KQHT môn toán của HS tại các trường THPT tỉnh KonTum. CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA- ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH KON TUM 2.1. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI TỈNH KON TUM , trong đó có 55 xã thuộc diện chương trình 135. 2.1.1. Điều kiện tự nhiên tỉnh Kon Tum nguyên. Kon Tum có địa hình phức tạp, chia cắt bởi các hệ thống đồi núi và sông suối, do đó hệ thống giao thông giữa các vùng trong tỉnh gặp nhiều trở ngại, khó khăn. 2.1.2. Khái quát tình hình kinh tế, xã hội tỉnh Kon Tum Hiện nay Kon Tum là một tỉnh nghèo, điều kiện kinh tế rất khó khăn có nhiều dân tộc cùng sinh sống, nhiều phong tục tập quán lạc hậu, người dân sống chủ yếu ở nông thôn. Xuất phát điểm kinh tế thấp, công nghiệp chưa phát triển, chủ yếu là kinh tế nông lâm. 2.2. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN GD THPT TỈNH KON TUM 2.2.1. Quy mô phát triển GD THPT Mạng lưới trường học THPT được mở rộng, trang thiết bị phục vụ công tác dạy học bổ sung, đội ngũ CBQL GD, GV được phát triển, chất lượng học tập của HS ngày càng được nâng cao. Bên cạnh đó nhờ có được chế độ chính sách phù hợp đối với HS người dân tộc thiểu số, HS ở các vùng kinh tế khó khăn nên đã đáp ứng được nhu cầu người học và góp phần nâng cao chất lượng GD của tỉnh. 11 2.2.2. Đội ngũ CBQL và GV THPT Đội ngũ CBQL các trường THPT tỉnh Kon Tum tương đối đầy đủ đảm bảo về chất lượng cũng như số lượng. Số lượng, cơ cấu GV các trường THPT tỉnh Kon Tum hiện nay tương đối đầy đủ. Tuy nhiên, vẫn còn hiện tượng thừa, thiếu cục bộ ở một số bộ môn. 2.2.3. Chất lƣợng GD THPT Chất lượng GD nói chung và GD THPT nói riêng đã có những chuyển biến tích cực. Hiện nay các trường THPT đặc biệt quan tâm đến GD toàn diện cho HS. 2.2.4. Tình hình đội ngũ GV toán và KQHT môn toán của HS các trƣờng THPT tỉnh Kon Tum + Toàn tỉnh Kon Tum có 173 GV dạy toán cấp THPT tất cả đều đạt từ chuẩn trở lên. Trong đó có : 36 GV trên chuẩn (20.81%). Tỷ lệ số lớp/GV toán : 2.23 . Đây là một tỷ lệ khá lý tưởng để nâng cao chất lượng dạy, học bộ môn toán cấp THPT trên địa bàn tỉnh. + Về kết quả học tập bộ môn toán của HS THPT toàn tỉnh Giỏi : 14.91%; Khá : 24.04%; Trung bình : 28.10%; Yếu : 24.68%; Kém : 8.24%. Kết quả này có sự chênh lệch rõ nét giữa các vùng kinh tế thuận lợi và vùng kinh tế khó khăn (thể hiện qua bảng 2.4). 2.3. THỰC TRẠNG QL HOẠT ĐỘNG KTĐG KQHT MÔN TOÁN CỦA HS CÁC TRƢỜNG THPT Ở TỈNH KON TUM Thực hiện khảo sát trên ba nhóm đối tượng: CBQL, GV toán, và HS ở 10 trường THPT. Cụ thể CBQL: 44 người; GV: 87 người; HS: 481 người. Kết quả được xử lí bằng phần mềm Exel. 2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV, HS về hoạt động KTĐG KQHT của HS a. Nhận thức về các chức năng KTĐG Việc nhận thức về chức năng KTĐG KQHT của HS hiện nay của CBQL, GV bộ môn toán và HS của tỉnh Kon Tum vẫn chưa đầy đủ, chưa đồng đều. b. Nhận thức về các nguyên tắc KTĐG 12 Đối với nhóm đối tượng CBQL, GV có nhận thức về các nguyên tắc khá đầy đủ. Đối với đối tượng HS nhận thức chưa đầy đủ, đặc biệt hai nguyên tắc đảm bảo hệ thống và đảm bảo phát triển quá thấp. 2.3.2. Thực trạng thực hiện quy trình KTĐG a. Xác định mục tiêu KTĐG Phần lớn GV dựa vào mức độ nắm vững kiến thức, kĩ năng của HS và dựa vào vào chuẩn kiến thức kỹ năng để lựa chọn mục tiêu KTĐG. Tuy nhiên còn tồn tại GV xác định mục tiêu KTĐG chưa tốt. b. Chọn các hình thức, phương pháp kiểm tra Kiểm tra thường xuyên phần lớn GV dùng phương pháp vấn đáp hoặc cho bài tập. Đối với kiểm tra định kỳ kết hợp cả hai phương pháp TNKQ và TN tự luận phân bổ các phần này hợp lý. c. Tổ chức kiểm tra đánh giá 1) Công tác ra đề : Phần lớn GV xây dựng mục tiêu chi tiết cho bộ môn mình giảng dạy chưa được tốt. Còn hiện tượng đề kiểm tra chưa bao quát chương trình, chưa phân loại được năng lực HS. 2) Coi kiểm tra : được phân công khách quan, khoa học. Tuy nhiên vẫn tồn tại một số GV coi kiểm tra còn dễ dãi hoặc tạo tâm lý căng thẳng, dẫn đến kết quả kiểm tra chưa trung thực. 3) Chấm bài : Phần lớn GV làm rất tốt, đúng thời gian qui định. Bên cạnh vẫn còn một số GV chấm bài chưa kỹ lưỡng dẫn đến sai lệch điểm số ở bài kiểm tra của HS. d. Công tác phân tích, đánh giá KQKT và phản hồi thông tin Việc phân tích đánh giá KQKT và phản hồi thông tin cho các đối tượng CBQL, GV, HS chưa thường xuyên, liên tục. Năng lực của GV để phân tích đánh giá một đề kiểm tra còn nhiều hạn chế. 2.3.3 Thực trạng về năng lực của GV trong hoạt động KTĐG a. Năng lực nắm vững kiến thức và nội dung KTĐG Kết quả bảng 2.11 : phần lớn GV nắm vững nội dung kiến thức và chuẩn kiến thức kỹ năng của môn học. Việc xây dựng mục tiêu chi tiết theo 13 chuẩn kiến thức kĩ năng còn ở mức chưa đầy đủ. b. Năng lực sử dụng các hình thức, phương pháp KTĐG GV đã áp dụng các phương pháp phù hơp với các hình thức kiểm tra. Tuy nhiên các phương pháp mới áp dụng còn hạn chế. c. Năng lực thực hiện việc ra đề, coi thi, chấm thi (Bao gồm các năng lực: Ra đề ; Coi thi, chấm thi) d. Năng lực sử dụng các thiết bị và công cụ hỗ trợ trong KTĐG Kết quả bảng 2.14 : Chỉ có một bộ phận nhỏ GV sử dụng thành thạo các phần mềm và thiết bị hỗ trợ. Trong đó các phần mềm chấm điểm bằng máy, phần mềm kiểm tra trực tuyến, phần mềm phân tích đánh giá câu hỏi, đề kiểm tra phần lớn GV không sử dụng được. e. Tự rèn luyện, nâng cao năng lực thực hiện KTĐG Kết quả bảng 2.15: Công tác bồi dưỡng năng lực thực hiện hoạt động KTĐG của các cấp cho GV chưa được thường xuyên, liên tục. Về năng lực tự bồi dưỡng hoạt động KTĐG ở GV vẫn còn ở mức hạn chế, tự phát theo cá nhân của từng người. 2.3.4 Thực trạng về năng lực của HS trong hoạt động KTĐG a. Năng lực xác định mục tiêu học tập. Kết quả bảng 2.16: Xác định mục tiêu học tập của HS phần lớn phụ thuộc vào năng lực của các em. b. Khả năng tự KTĐG bản thân và KTĐG lẫn nhau Phần lớn HS chưa đánh giá được kiến thức lĩnh hội của bản thân so với tiêu chí kiến thức cần đạt theo yêu cầu của chương trình. c. Rèn luyện đức tính trung thực trong KTĐG Đa số HS tham gia kiểm tra, thi hết sức nghiêm túc. Tuy nhiên vẫn còn một số HS còn vi phạm qui chế thi, kiểm tra. d. Năng lực sử dụng các phương tiện, thiết bị KTĐG Đa số HS nắm được kỹ năng, kỹ thuật làm bài với từng hình thức, phương pháp KTĐG. Phần lớn HS biết sử dụng máy tính và làm quen với 14 các hình thức kiểm tra trên mạng. 2.3.5 Điều kiện hỗ trợ cho việc thực hiện hoạt động KTĐG KQHT của HS a. Về các văn bản hướng dẫn Phần lớn các văn bản, hướng dẫn, qui định được đăng tải trên website các trường...Bên cạnh có một số trường, chưa đưa ra qui định, hướng dẫn cụ thể vì thế có một số GV thực hiện thiếu đồng bộ. b. Về kinh phí, cơ sở vật chất Nhìn chung, các trường phân bổ nguồn kinh phí đảm bảo cho hoạt động KTĐG. Các trường trong tỉnh được trang bị tương đối đầy đủ các loại trang thiết bị cần thiết cho hoạt động KTĐG. c. Về sự hỗ trợ của cộng đồng, môi trường Một số cha mẹ HS, các thành phần khác của xã hội vẫn còn mang tư tưởng xem trọng điểm số, bằng cấp nên có những việc làm thiếu đúng đắn, tiêu cực, dẫn đến sai lệch trong KTĐG KQHT của HS. 2.4. THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC QL CỦA HIỆU TRƢỞNG ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG KTĐG KQHT CỦA HS 2.4.1 Công tác xây dựng kế hoạch KTĐG Phần lớn kế hoạch đề ra còn mang tính chung chung, chưa được thể hiện các mục tiêu cụ thể cần KTĐG, chưa xây dựng được các tiêu chuẩn KTĐG, chưa có thống nhất chung giữa các tổ chuyên môn và các GV trong từng tổ chuyên môn. 2.4.2 Công tác tổ chức hoạt động KTĐG Hầu hết các trường THPT trên địa bàn tỉnh Kon Tum đều thành lập ban giáo vụ đảm nhận tổ chức hoạt động KTĐG. Bộ phận này các công việc sau thực hiện gồm : tổ chức ra đề, tổ chức kiểm tra, tổ chức chấm bài và quản lý điểm. 2.4.3 Công tác chỉ đạo hoạt động KTĐG - Nâng cao năng lực : về nhận thức của cán bộ, GV, HS về hoạt động KTĐG KQHT của HS chưa thường xuyên, liên tục. - Thực hiện quy trình KTĐG KQHT của HS : chưa đồng bộ giữa 15 các khâu, bộc lộ nhiều thiếu sót. - Năng lực của GV và HS : Đa số GV có tuổi đời cao và GV trẻ còn nhiều lúng túng, chưa thể bắt kịp với việc đổi mới KTĐG; HS chưa định hướng tốt việc học và năng lực tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau còn thấp. - Việc sử dụng các phần mềm và công cụ hỗ trợ cho thấy công tác chỉ đạo cho việc sử dụng trang bị cơ sở vật chất phục vụ KTĐG chưa có tác dụng tích cực. 2.4.4 Công tác kiểm tra hoạt động KTĐG HT các trường quan tâm nhiều đến việc kiểm tra hoạt động KTĐG KQHT của HS để qua đó đôn đốc, nhắc nhở, chấn chỉnh hoạt động KTĐG. Tuy nhiên, thực tế nội dung kiểm tra vẫn chủ yếu mang nặng về thủ tục hành chính, quy trình kiểm tra chưa thực sự nghiêm ngặt. Vì vậy công tác kiểm tra chưa tích cực, thiết thực. 2.5. NHẬN ĐỊNH VỀ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KTĐG VÀ VIỆC QL HOẠT ĐỘNG KTĐG CỦA HIỆU TRƢỞNG CÁC TRƢỜNG THPT TỈNH KON TUM 2.5.1 Ƣu điểm và hạn chế a. Về nhận thức Ưu điểm: Phần lớn CBQL, GV và HS nhận thức được các chức năng và nguyên tắc cốt lõi trong KTĐG KQHT của HS. Hạn chế: vẫn còn tồn tại một số CBQL, GV và HS chưa nhận thức đầy đủ các chức năng, nguyên tắc. b. Về năng lực GV, HS Ưu điểm: có một bộ phận CBQL, GV có năng lực trong hoạt động KTĐG, đảm bảo cho hoạt động KTĐG KQHT của HS trong nhà trường. Với HS, đa số các em đang dần hình thành những kỹ năng tự KTĐG để phát huy tính năng động sáng tạo, khả năng tự học của mình. Hạn chế: còn tồn tại một số GV do chưa nắm vững và chưa thực sự bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng; sử dụng các phương pháp kiểm tra chưa hợp lý, thực hiện qui trình KTĐG chưa chặt chẽ, ứng dụng công nghệ thông tin vào KTĐG còn rất yếu. Đối với HS còn quen với lối học thụ 16 động, khả năng tự đánh giá KQHT còn yếu. c. Về các điều kiện hỗ trợ Ưu điểm: các điều kiện hỗ trợ cho KTĐG và QL KTĐG KQHT của HS ở các trường THPT hiện nay đã đáp ứng được các yêu cầu cơ bản. Hạn chế: Có một số trường chưa đưa ra qui định, hướng dẫn cụ thể do đó có một số GV thực hiện thiếu đồng bộ và sai sót. Một số cha mẹ HS còn mang tư tưởng xem trọng điểm số, thành tích. d. Về thực hiện các chức năng QL Ưu điểm: thấy được vai trò quan trọng của KTĐG nên đa số CBQL, HT các trường rất coi trọng công tác QL KTĐG KQHT của HS. Nhờ vậy, hoạt động KTĐG của nhiều trường đang có xu hướng phát triển tốt và đã đạt hiệu quả cao. Hạn chế: một số CBQL chưa nắm vững hoạt động KTĐG KQHT của HS do đó công tác QL hoạt động KTĐG KQHT của HS vẫn còn tồn tại những điểm yếu. 2.5.2 Nguyên nhân a. Nguyên nhân chủ quan - Về nhận thức: Đa số CBQL chưa QL chặt chẽ các khâu của chức năng QL. GV thường dựa vào thói quen kinh nghiệm, dễ bị cảm tính chủ quan chi phối, chưa có tiêu chí định lượng cụ thể trong việc KTĐG. HS với nhận thức học đối phó với thi cử, bằng cấp nên dẫn đến lối học thụ động, học tủ, học vẹt, gian lận trong thi cử. - Về năng lực: Đội ngũ CBQL chỉ đạo thực hiện tốt hoạt động KTĐG của nhà trường. Nhưng vẫn còn một số CBQL chưa nắm vững hoạt động KTĐG KQHT của HS, do đó công tác tổ chức tập huấn, rèn luyện nâng cao năng lực thực hiện KTĐG KQHT của HS chưa được chú trong. Kiến thức, năng lực của một bộ phận GV về KTĐG theo hướng đổi mới còn hạn chế. Không ít GV thực hiện theo cách hiểu chủ quan, ngại học hỏi, thay đổi theo công nghệ mới. 17 Đối với HS, với lối học thụ động, đối phó. Năng lực nhận thức, kỹ năng làm việc nhóm của các em còn nhiều hạn chế. - Về thực hiện các chức năng QL: Một số CBQL các trường THPT chưa thật sự nắm vững hoạt động KTĐG KQHT của HS nên công tác QL còn lúng túng, thiếu chặt chẽ, tạo nên sai sót, thiếu sự QL kiểm tra ở từng khâu, từng bộ phận. b. Nguyên nhân khách quan - Ở một số trường đội ngũ GV còn trẻ chưa có nhiều kinh nghiệm, trong việc thực hiện KTĐG KQHT của HS, nên nguồn nhân lực để tổ chức ban giáo vụ đảm nhận hoạt động KTĐG còn yếu. Kinh phí chi cho hoạt động KTĐG còn nhiều bất cập. Việc xem nặng vấn đề điểm số, thành tích đã tác động đến phần lớn cha mẹ HS gây ra áp lực không nhỏ đến HS và nhà trường. Tiểu kết chƣơng 2 Qua nghiên cứu, phân tích thực trạng về KTĐG KQHT môn toán của HS, cùng với thực trạng QL hoạt động KTĐG KQHT môn toán của HS các trường THPT trên toàn tỉnh, chúng tôi rút ra một số kết luận sau đây: Đa số các trường tổ chức hoạt động KTĐG KQHT của HS còn nhiều bất cập. Từ kế hoạch KTĐG chưa thống nhất, chưa khoa học, đến tổ chức chỉ đạo chưa sát sao, quy trình kiểm tra còn sơ hở, điều kiện cơ sở vật chất chưa đáp ứng nên sự thiếu chính xác, khách quan và công bằng. CHƢƠNG 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA - ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH KON TUM 3.1 NHỮNG NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG CÁC BIỆN PHÁP 3.1.1 Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý và tính khoa học 3.1.2 Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp và tính khả thi 3.1.3 Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả và tính công bằng 3.1.4 Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu, nội dung, chƣơng 18 trình 3.1.5 Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và tính phát triển 3.2. CÁC BIỆN PHÁP QL ĐỐI VỚI HĐ KTĐG KQHT MÔN TOÁN CỦA HS Ở CÁC TRƢỜNG THPT TỈNH KON TUM 3.2.1. Biện pháp 1 : Nâng cao nhận thức của CBQL, GV, HS về hoạt động KTĐG KQHT môn toán của HS a. Mục đích, ý nghĩa của biện pháp Giúp CBQL, GV và HS hiểu mục đích vai trò, ý nghĩa của KTĐG để CBQL, GV, HS điều chỉnh các hoạt động day học hợp lý, hiệu quả, phù hợp với đổi mới KTĐG hiện nay. b. Nội dung và tổ chức thực hiện biện pháp 1) Khẳng định tầm quan trọng của KTĐG KQHT môn toán của HS: thông qua các sinh hoạt tập thể, hoạt động dạy học cho các đối tượng CBQL, GV, HS, Cha mẹ HS. 2) Tổ chức hội thảo các chuyên đề về KTĐG KQHT của HS - Với CBQL và GV toán : tổ chức hội về các vấn đề liên quan đến hoạt động KTĐG KQHT môn toán. - Với HS: khuyến khích HS tham gia hội thảo hoặc tổ chức các buổi nói chuyện, trao đổi về KTĐG KQHT môn toán của HS. Giúp các em có nền tảng về toán học, bước đầu đam mê toán. 3) Tăng cường chỉ đạo hoạt động KTĐG KQHT môn toán của HS - Với CBQL và GV toán : Cần tăng cường theo dõi, nhắc nhở, giúp đỡ để động viên, khuyến khích kịp thời. - Với HS: GD ý chí tự lập, tự lực, tránh thói quen ỷ lại, - Với cha (mẹ) HS: xây dựng mối quan hệ mật thiết giữa Nhà trường - Gia đình kết hợp GD ý thức học tập của HS. 3.2.2. Biện pháp 2 : Nâng cao năng lực cho GV toán đối với hoạt động KTĐG KQHT của HS a. Mục đích, ý nghĩa của biện pháp Giúp GV nâng cao năng lực về KTĐG. Biết xây dựng kế hoạch 19 hoàn thiện, nội dung KTĐG phải tiến hành trên các mặt kiến thức - kỹ năng - thái độ. Đồng thời GV cần phải biết kết hợp, sử dụng đa dạng các phương pháp, hình thức KTĐG KQHT của HS và sử dụng các phương tiện, thiết bị kỹ thuật hiện đại để hỗ trợ trong việc KTĐG phù hợp với bộ môn toán. b. Nội dung và tổ chức thực hiện biện pháp 1) Nâng cao năng lực xây dựng nội dung KTĐG KQHT môn toán của HS Nội dung KTĐG phải bám sát mục tiêu của từng bài, từng chương, từng phần của môn học để đề ra các chuẩn kiến thức, kỹ năng, thái độ cần KTĐG. 2) Nâng cao năng lực sử dụng các phương pháp, hình thức KTĐG Hiệu quả của KTĐG phụ thuộc rất nhiều vào phương pháp, hình thức được sử dụng. Chính vì vậy, GV cần trang bị cho mình năng lực sử dụng các phương pháp, hình thức cần thiết trong quá trình dạy học và biết đa dạng hoá, áp dụng phù hợp các phương pháp, hình thức KTĐG. 3) Nâng cao năng lực sử dụng các phương tiện, thiết bị Để thực hiện tốt hoạt động KTĐG GV cần phải nâng cao năng lực sử dụng các phương tiện, thiết bị, phần mềm hõ trợĐể cho hoạt động KTĐG đạt hiệu quả cao cần phải tập huấn cho GV sử dụng thành thạo các trang thiết bị, phương tiện hỗ trợ cho hoạt động KTĐG. 3.2.3. Biện pháp 3 : Nâng cao năng lực tự KTĐG KQHT môn toán cho HS a. Mục đích, ý nghĩa của biện pháp Giúp HS có động cơ học tập đúng đắn, tự giác, tích cực, chủ động chiếm lĩnh hệ thống tri thức. Bước đầu nâng cao năng lực tự KTĐG và KTĐG lẫn nhau. b. Nội dung và tổ chức thực hiện biện pháp 1) Nâng cao năng lực xác định mục tiêu học tập Giúp cho HS xác định được động cơ, thái độ học tập, năng lực bản thân, mặt mạnh mặt yếu. Giúp các em hiểu hơn về bản