Tóm tắt Luận án Chính sách phát triển giảng viên chính trị ở Việt Nam hiện nay

Ngô Phúc Hạnh Phản biện 3: PGS.Ts. Trần Khánh Đức Luận án được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Học viện, họp tại Học viện Khoa học Xã hội, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, 477 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội. Vào hồi .giờ ngày tháng năm 201 Có thể tìm hiểu luận án tại: - Thư viện Quốc gia Việt Nam - Thư viện Học viện Khoa học Xã hội 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Là một bộ phận của công tác tư tưởng do Đảng Cộng sản Việt Nam tiến hành, công tác giáo dục lý luận chính trị có vai trò quan trọng, góp phần vào việc giác ngộ cách mạng, nâng cao nhận thức chính trị, thống nhất ý chí và hành động của cán bộ, đảng viên và nhân dân nhằm thực hiện thắng lợi đường lối, nhiệm vụ của cách mạng do Đảng đề ra [44, tr.19]. Nói cách khác, giáo dục lý luận chính trị luôn là nhiệm vụ cốt yếu, được Đảng và Nhà nước quan tâm hàng đầu [100]. Xuất phát từ vai trò quan trọng này mà công tác giáo dục lý luận chính trị trong thời gian qua nhận được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước và đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Thế nhưng, bên cạnh đó vẫn còn nhiều hạn chế. Một trong những hạn chế này rơi vào đội ngũ giảng viên chính trị. Từ góc độ chính sách, chính sách phát triển giảng viên chính trị của nước ta đang còn nhiều vấn đề cần tiếp tục hoàn thiện. Thứ nhất, hiện nay nước ta chưa xây dựng được khung năng lực giành cho giảng viên chính trị. Thứ hai, về chính sách đào tạo, bồi dưỡng giảng viên chính trị hiện nay chưa phù hợp, chưa đủ sức tạo ra bước độ phá trong khâu đào tạo, bồi dưỡng giảng viên chính trị. Thứ ba, chính sách của Nhà nước về phát triển đội ngũ giảng viên chính trị là yếu tố quan trọng hàng đầu và có vai trò quyết định đến sự phát triển chất lượng của giảng viên chính trị. Nói tóm lại, đội ngũ giảng viên chính trị là lực lượng giảng viên đặc thù, giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng và phát triển hệ thống quan điểm và tư duy chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam trong xã hội, đặc biệt đối với nguồn nhân lực có trình độ đại học trở lên, nhằm định hướng sự phát triển của đất nước theo đường lối của Đảng. Việc nghiên cứu chính sách phát triển giảng viên chính trị có ý nghĩa thiết thực trong bối cảnh xây dựng đất nước Việt nam theo đường lối của Đảng. Thế nhưng hiện nay có rất ít nghiên cứu khoa học làm rõ những vấn đề đặt ra của chính sách này. Xuất phát từ nhu cầu của thực tiễn, những khoảng trống trong nghiên cứu khoa học từ các công trình nghiên cứu trước đó, tác giả chọn đề tài: “Chính sách phát triển giảng viên chính trị ở Việt Nam hiện nay” cho luận án tiến sĩ của mình. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu: Luận án hướng đến mục đích đưa ra những đề xuất luận cứ khoa học, giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách phát triển 2 giảng viên chính trị ở Việt Nam hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Luận giải, hệ thống hoá bổ sung cơ sở lý luận về chính sách phát triển giảng viên chính trị ở Việt Nam hiện nay. - Nghiên cứu thực trạng chính sách phát triển giảng viên chính trị ở Việt Nam hiện nay. Khảo sát, phân tích, đánh giá nội dung chính sách phát triển giảng viên chính trị hiện nay nhằm phát hiện các vấn đề cần giải quyết. - Đề xuất các giải pháp hoàn thiện nội dung chính sách phát triển giảng viên chính trị ở Việt Nam hiện nay. 3. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu 3.1. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nghiên cứu về không gian: Luận án tập trung nghiên cứu về chính sách phát triển giảng viên chính trị ở các trường cao đẳng, đại học, trường chính trị cấp tỉnh, học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. - Phạm vi về thời gian: Thời gian khảo sát được tiến hành từ tháng 1/2017 đến 5/2017; Thời gian đánh giá thực trạng giảng viên chính trị từ năm 2011 đến nay. - Phạm vi về nội dung: Chính sách phát triển giảng viên chính trị rất rộng, bao gồm nhiều mảng quan trọng từ khâu tuyển dụng, chế độ, đào tạo, bồi dưỡng đến đánh giá. Do hạn hẹp về thời gian nghiên cứu nên tác giả Luận án tập trung chủ yếu vào hoạch định và thực thi chính sách phát triển giảng viên chính trị. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Chính sách phát triển đội ngũ giảng viên chính trị ở Việt Nam. 4. Phương pháp và lý thuyết nghiên cứu 4.1. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp tìm hiểu tư liệu: Là nghiên cứu về mặt lý luận thông qua những tài liệu có liên quan đến chính sách giáo dục nói chung và chính sách phát triển giảng viên chính trị nói riêng qua đó, xây dựng khung lý thuyết của đề tài. - Phương pháp điều tra, khảo sát: Kết quả điều tra, khảo sát thực tế là một trong những cơ sở để dự báo và đề xuất các giải pháp hoàn thiện xây dựng chính sách phát triển giảng viên chính trị ở Việt Nam hiện nay. - Phương pháp phân tích, tổng hợp: Trên cơ sở các tài liệu, thông tin và dữ liệu thu thập được, tác giả sẽ phân tích, đánh giá, xem xét trên các khía cạnh của khoa học chính sách công. 4.2. Lý thuyết nghiên cứu Câu hỏi nghiên cứu: 3 - Nhóm câu hỏi thứ nhất: số lượng và chất lượng giảng viên chính trị hiện nay. Số lượng giảng viên chính trị hiện nay đã đảm bảo chưa?Chất lượng giảng viên chính trị hiện nay đã đạt chuẩn chưa?Cần có những giải pháp nào để phát triển giảng viên chính trị hiện nay nhằm đảm bảo về số lượng cũng như chất lượng? - Nhóm câu hỏi thứ 2: về chính sách phát triển giảng viênchính trị. Hiện nay đã có chính sách phát triển giảng viên chính trị chưa?Nếu đã có là những chính sách gì?Những chính sách đã có phù hợp và thỏa đáng chưa? Hiện nay cần phải bổ sung thêm những chính sách gì?Xây dựng các chính sách nên theo hướng nào? Lý thuyết nghiên cứu, một số cơ sở lý thuyết dự kiến sử dụng trong luận án: Luận án nghiên cứu vấn đề tiếp cận chủ yếu trên phương diện lý thuyết của khoa học chính sách công, các phương diện khác như: chính trị học, xã hội học, quản trị nguồn nhân lực; hành chính học và các vấn đề khác như đặc điểm của ngành, môi trường làm việc, chính sách kinh tế - xã hội chỉ là phương diện bổ trợ để làm cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu, đề xuất giải quyết các vấn đề của luận án. Giả thuyết nghiên cứu Chính sách phát triển giảng viên chính trị đã ban hành chưa phù hợp với yêu cầu phát triển giảng viên chính trị ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. 5. Đóng góp mới về khoa học của Luận án Thực hiện nghiên cứu “Chính sách phát triển giảng viên lý luận chính trị” ở nước ta hiện nay, Luận án hướng đến những điểm mới quan trọng như sau: Thứ nhất luận án tập trung làm rõ khái niệm giảng viên chính trị, vốn chưa được bàn luận một cách sâu sắc và đầy đủ trong các nghiên cứu trước đây. Thứ hai, điểm mới của Luận án là tiếp cận chính sách phát triển giảng viên chính trị - từ góc độ chính sách công, vốn ít được sử dụng trong lĩnh vực phát triển giảng viên chính trị. Nói cách khác, những nội dung mới mà Luận án mang lại là trình bày vấn đề hoạch định và thực thi chính sách với sự tương tác và tham gia của nhiều chủ thể khác nhau có liên quan đến vấn đề phát triển giảng viên chính trị. Thứ ba, điểm mới của Luận án còn thể hiện ở một số giải pháp chưa từng xuất hiện trong các nghiên cứu trước đây về đề tài này. Đó là việc đề xuất quy trình hoạch định và quy trình thực hiện chính sách phát triển giảng viên chính trị. Luận án còn đưa ra khung năng lực giảng viên chính trị. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án 4 Việc nghiên cứu chính sách phát triển giảng viên chính trị ở nước ta trong giai đoạn hiện nay có ý nghĩa sâu sắc về mặt lý luận và thực tiễn. Về ý nghĩa lý luận, Luận án cung cấp một hệ thống lý thuyết tương đối hoàn chỉnh về chính sách phát triển giảng viên chính trị như khái niệm giảng viên chính trị, chính sách phát triển giảng viên chính trị, hoạch định và thực hiện chính sách phát triển giảng viên chính trị. Những lý thuyết này góp phần làm phong phú thêm kho tàng lý thuyết về chính sách công vốn còn ít ỏi ở Việt Nam. Giúp có một cách nhìn cụ thể hơn về chính sách công trong một lĩnh vực cụ thể. Về mặt thực tiễn, kết quả nghiên cứu của Luận án bao gồm những đề xuất, giải pháp mới và khoa học là những kiến nghị có ý nghĩa cho công tác xây dựng và thực hiện chính sách phát triển giảng viên chính trị tốt hơn. Không những vậy, kết quả nghiên cứu khoa học của Luận án còn là tài liệu tham khảo và giảng dạy có giá trị giành cho đối tượng quan tâm đến vấn đề này. 7. Kết cấu của luận án Về cấu trúc, luận án gồm 4 chương như sau: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu Chương 2: Lý luận chung về chính sách phát triển giảng viên chính trị ở Việt Nam hiện nay Chương 3: Thực trạng chính sách phát triển giảng viên chính trị ở Việt Nam hiện nay. Chương 4: Một số giải pháp hoàn thiện chính sách phát triển giảng viên chính trị ở Việt Nam hiện nay CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 1.1 Các nghiên cứu về giảng viên chính trị 1.1.1. Nhóm nghiên cứu khái niệm giảng viên chính trị Các nghiên cứu nhóm này, đều thống nhất rằng, giảng viên chính trị bao gồm các nhóm đối tượng là những người giảng dạy các bộ môn lý luận chính trị ở các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng và thực hiện chức năng nhiệm vụ theo quy định của giảng viên nói chung; giảng viên ở các trường chính trị cấp tỉnh, cấp huyện; giảng viên đang giảng dạy ở các Học viện chính trị. Đây là đội ngũ nồng cốt đào tạo cán bộ, công chức, viên chức trong phạm vi cả nước. 1.1.2. Nhóm nghiên cứu về đặc điểm của giảng viên chính trị Các công trình nghiên cứu nhóm này đều nhấn mạnh đến đặc điểm giảng viên chính trị là ngoài kiến thức chuyên môn của người giảng viên còn có tính Đảng ở trong họ. Do đó, trong quá trình nghiên cứu vấn đề của luận 5 án, chúng tôi sẽ nhấn mạnh vấn đề này trong quá trình hoạch định chính sách phát triển giảng viên chính trị. 1.1.3. Nhóm nghiên cứu về vai trò của giảng viên chính trị Các nghiên cứu ở nhóm này đều nhấn mạnh vai trò của giảng viên chính trị đó là giáo dục tư tưởng chính trị và trung thành với lý tưởng cách mạng của Đảng ta. Đây là những vai trò quan trọng mà tác giả luận án sẽ làm sáng tỏ hơn trong quá trình nghiên cứu. 1.2. Các nghiên cứu về chính sách phát triển giảng viên chính trị 1.2.1. Các nghiên cứu của nước ngoài Nhìn chung, các nghiên cứu này đều nhấn mạnh đến việc nâng cao chất lượng cho đội ngũ giảng viên nói chung và giảng viên chính trị nói riêng. Tuy nhiên, do đặc thù của mỗi quốc gia có những nét riêng biệt nên đây sẽ là những cơ sở lý luận cho tác giả trong quá trình nghiên cứu vấn đề của luận án. 1.2.2. Các nghiên cứu trong nước 1.2.2.1. Nhóm nghiên cứu về mục tiêu chính sách phát triển giảng viên chính trị Nghiên cứu của nhóm này, các tác giả đã đề cập đến mục tiêu cụ thể về phát triển giảng viên trong thời gian tới ở các trường. Theo đó, các nghiên cứu đều chú ý đến mục tiêu chung là: phát triển cả chất lượng lẫn số lượng giảng viên để đáp ứng nhu cầu đào tạo của các trường. Tuy nhiên, các nghiên cứu nhóm này chưa làm sáng rõ được mục tiêu phát triển giảng viên chính trị theo các tiêu chí phát triển của nhà trường mà chỉ đề cập đến mục tiêu phát triển giảng viên nói chung. Mặt khác, chưa có công trình nghiên cứu nào trên phương diện khoa học chính sách công nên mục tiêu của các chính sách phát triển giảng viên chính trị chưa được khai thác rõ, cần phải có những nghiên cứu chuyên sâu hơn. 1.2.2.2. Nhóm nghiên cứu về giải pháp chính sách phát triển giảng viên chính trị Nhìn chung, công trình nghiên cứu của nhóm này, các tác giả đã đề xuất nhiều giải pháp chính sách dựa trên thực trạng của đội ngũ giảng viên chính trị hiện nay. Những giải pháp này ít nhiều đã đem lại những lý luận cần thiết cho các hướng nghiên cứu về chính sách phát triển giảng viên chính trị hiện nay. Tuy nhiên, các nghiên cứu này chưa có tác giả nào nghiên cứu trên phương diện khoa học chính sách công nên các giải pháp đưa ra chưa được khai thác cụ thể, rõ ràng. 1.2.2.3. Nhóm nghiên cứu về chủ thể chính sách phát triển giảng viên chính trị 6 Các công trình nghiên cứu về chủ thể chính sách phát triển giảng viên chính trị, hầu hết chưa làm sáng tỏ, chưa phân tích sâu các chủ thể phát triển giảng viên chính trị, chưa phân tích vai trò, sự tương tác của họ trong quá trình ban hành chính sách. Do đó, những khiếm khuyết này, tác giả sẽ bổ sung trong quá trình nghiên cứu luận án. 1.2.2.4. Nhóm nghiên cứu về các yếu tố tác động đến chính sách phát triển giảng viên chính trị Nghiên cứu ở nhóm này, các tác giả đã làm sáng tỏ những yếu tố ảnh hưởng tới chất lượng phát triển giảng viên chính trị ở các trường hiên nay. Tuy nhiên, dưới góc độ chính sách công thì các yếu tố này cần phải được khai thác chuyên sâu hơn và rõ ràng hơn nên vấn đề nghiên cứu của luận án sẽ bổ sung những vấn đề khiếm khuyết này. 1.2.2.5. Nhóm nghiên cứu về khó khăn và trở ngại của chính sách phát triển chính trị hiện nay Công trình nghiên cứu nhóm này, các tác giả đã đề cập được một số hạn chế, khó khăn về vấn đề chính sách phát triển giảng viên chính trị như: chính sách đãi ngộ chưa thảo đáng,chưa thực sự đem lại hiệu quả, chính sách còn quá ích, nội dung các chính còn chồng chéo...Tuy nhiên, ở nhóm công trình này, hầu hết các nghiên cứu chỉ đề cập đến vấn đề chính sách một cách chung nhất nên chưa làm rõ được những khó, khăn vướng mắc của chính sách phát triển giảng viên chính trị hiện nay. Các nghiên cứu chỉ dừng lại ở việc giới thiệu chứ chưa làm rõ vấn đề chính sách một cách chuyên sâu. Tóm lại, tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài cho thấy, những vấn đề lý luận, thực tiễn về giảng viên LLCT đã được nhiều tác giả bàn luận, nghiên cứu. Thế nhưng có thể thấy có ít công trình nghiên cứu một cách hệ thống về chính sách phát triển giảng viên chính trị, hầu hết chỉ tập trung làm rõ các vấn đề như: phân tích thực trạng, đề ra giải pháp cơ bản nhằm phát huy vai trò của đội ngũ giảng viên này trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy của các trường hiện nay. Cụ thể: Một là, các nghiên cứu đã đề cập đến yêu cầu đối với giảng viên nhưng chỉ là những yêu cầu trong việc nâng cao chất lượng với vai trò người lao động nghề nghiệp. Các yêu cầu về chính sách để thu hút nguồn giảng viên cũng như năng lực của họ thì lại chưa được làm sáng rõ. Hai là, các nghiên cứu trên chủ yếu bàn về chất lượng và giải pháp để nâng cao chất lượng giảng viên chính trị chứ chưa có sự đề cập vấn đề chính sách một cách có hệ thống. Các nghiên cứu chỉ chú ý đến việc làm thế nào để nâng cao chất lượng của họ nhưng lại không chú ý tới các văn bản, các yếu tố 7 về chính sách liên quan đến vấn đề này. Ba là, một số chính sách đã được đề cập nghiên cứu như: chính sách tuyển dụng, đãi ngộ, tôn vinh nhưng chỉ dừng lại ở việc đề xuất một cách chung chung mà chưa hề được các tác giả chú trọng làm rõ trên khoa học của chính sách. Do đó, hầu hết các chính sách chưa được khai thác một cách chuyên sâu. Bốn là, vai trò người giảng viên nói chung và giảng viên chính trị nói riêng được chú trọng trong phát triển giáo dục. Nhưng các công trình này chưa làm nổi bật được vai trò của nhà nước trong việc hoạch định và ban hành các chính sách nhằm phát triển đội ngũ này. Đây chính là những khoảng trống mà luận án cần hướng tới để làm rõ. Các hướng nghiên cứu tiếp theo mà luận án phải thực hiện là: Thứ nhất, làm rõ hơn một số vấn đề lý thuyết về chính sách phát triển giảng viên chính trị như khái niệm giảng viên chính trị, khái niệm chính sách phát triển giảng viên chính trị, các nhân tố ảnh hưởng đến chính sách phát triển giảng viên chính trị, và quan trọng hơn cả là nghiên cứu để hình thành khung tiêu chí đánh giá chính sách phát triển giảng viên chính trị. Thứ hai, các nghiên cứu được tổng thuật ở trên chưa có nghiên cứu nào đánh giá một cách tổng quan thực trạng chính sách phát triển giảng viên chính trị. Cho nên Luận án này tập trung tổng thuật nội dung chính sách phát triển giảng viên chính trị, đánh giá thực trạng chính sách này trên cơ sở khảo sát các đối tượng có liên quan. Thứ ba, Luận án còn hướng đến việc nghiên cứu quy trình hoạch định và thực thi chính sách phát triển giảng viên chính trị từ đó đưa ra khuyến nghị về một quy trình phù hợp với đối tượng đặc thù này. Nói cách khác, có thể khẳng định rằng, cho đến nay, chưa có tác giả nào nghiên cứu chuyên sâu vấn đề chính sách phát triển đội ngũ giảng viên chính trị ở Việt Nam. Chính vì vậy, tác giả chọn vấn đề “Chính sách phát triển giảng viên chính trị ở Việt Nam hiện nay” để nghiên cứu với hy vọng góp phần vào việc nâng cao chất lượng công tác giáo dục của nước ta nói chung và công tác phát triển giảng viên chính trị nói riêng. CHƯƠNG 2 LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN GIẢNG VIÊN CHÍNH TRỊ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 2.1. Một số khái niệm cơ bản về giảng viên chính trị 2.1.1 Khái niệm giảng viên Theo Luật Giáo dục năm 2013, giảng viên (gọi tắt của từ giảng viên 8 đại học) là những người chọn việc giảng dạy như một nghề nghiệp chính thức và lâu dài, được xếp vào ngạch giảng viên và đã hoặc đang chịu sự quản lý thường xuyên và liên tục của cơ sở giáo dục đại học. 2.1.2. Khái niệm giảng viên chính trị Từ những luận cứ trên, tác giả Luận án xây dựng khái niệm giảng viên chính trị theo các tiêu chí đặc thù, đó là những người thực hiện nhiệm vụ giảng dạy các môn chính trị hoặc có liên quan đến chính trị tại các cơ sở giáo dục như đại học, cao đẳng, các trường chính trị cấp tỉnh, cấp huyện và giảng viên ở hệ thống học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. 2.1.3. Đặc điểm của giảng viên chính trị Thứ nhất là tính phụ thuộc chặt chẽ vào hệ thống chính trị. Thứ hai, một bộ phận giảng viên chính trị chỉ phục vụ trực tiếp cho hoạt động đào tạo, bồi dưỡng các đối tượng là CBCCVC. Thứ ba, giảng viên chính trị nói chung và công tác phát triển giảng viên chính trị nói riêng phải gắn chặt với công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền tronh điều kiện Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng cầm quyền. 2.1.4. Vai trò của giảng viên chính trị Thứ nhất, với vai trò là một giảng viên của cơ sở đào tạo, giảng viên chính trị đóng góp cho sự phát triển của hệ thống giáo dục [72,tr. 45]. Thứ hai, giảng viên chính trị giữ vai trò quan trọng trong việc góp phần xây dựng nên con người xã hội chủ nghĩa, phục vụ cho công cuộc đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Thứ ba, giảng viên chính trị góp phần quan trọng trong việc xây dựng hệ thống chính trị bản lĩnh, vững mạnh và chuyên nghiệp. Thứ tư, bên cạnh vai trò trong nền giáo dục, giảng viên chính trị thực hiện vai trò tuyên truyền những tư tưởng chính trị chính thống của Đảng và nhà nước đến toàn thể người học. Thứ năm, giảng viên trường Chính trị với vai trò là người nghiên cứu khoa học về LLCT. 2.2. Một số khái niệm cơ bản về chính sách phát triển giảng viên chính trị 2.2.1. Khái niệm chính sách Chính sách được hiểu là chương trình hành động do các nhà lãnh đạo hay nhà quản lý đề ra để giải quyết vấn đề vì mục tiêu phát triển của tổ chức. 2.2.2. Khái niệm chính sách công Chính sách công là tập hợp các quyết định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành hướng đến các nhóm đối tượng thụ hưởng nhằm phục vụ cho 9 lợi ích công, cho sự phát triển của xã hội. 2.2.3 Khái niệm chính sách phát triển giảng viên chính trị Chính sách phát triển giảng viên chính trị là tập hợp các các quyết định có liên quan của Đảng và Nhà nước nhằm lựa chọn mục tiêu, giải pháp, công cụ để làm thay đổi số lượng và chất lượng của đối tượng là giảng viên chính trị theo hướng đáp ứng nhu cầu giảng dạy chính trị trong giai đoạn hiện nay. 2.2.4 Các yếu tố cấu thành của chính sách phát triển giảng viên chính trị 2.2.4.1 Mục tiêu chính sách phát triển giảng viên chính trị Mục tiêu của chính sách phát triển giảng viên chính trị là xây dựng đội ngũ giảng viên chính trị đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng để có thể đáp ứng tốt nhất nhiệm vụ giảng dạy LLCT trong giai đoạn mới làm cho người học có hứng thú, hăng say và hiểu tốt hơn các vấn đề LLCT được giảng dạy trong nhà trường. 2.2.4.2 Giải pháp chính sách phát triển giảng viên chính trị Thứ nhất là giải pháp liên quan đến tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của nhà nước đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng giảng viên lý luận chính trị. Thứ hai, kiện toàn hệ thống cơ sở đào tạo, đội ngũ giảng viên chính trị để nâng cao chất lượng đào tạo. Thứ ba, giải pháp liên quan đến tăng cường bản lĩnh chính trị đối với đội ngũ giảng viên chính trị. Thứ tư liên quan đến tuyển dụng và chiêu mộ, đãi ngộ, sử dụng và sàng lọc những người giỏi vào đội ngũ giảng viên chính trị. 2.2.4.3 Công cụ chính sách phát triển giảng viên chính trị Thứ nhất, các quy chuẩn về tiêu chuẩn giành cho giảng viên chính trị: tiêu chuẩn về đạo đức, phẩm chất chính trị, trình độ chuyên môn được thể hiện trong các văn bản về đánh giá giảng viên chính trị. Thứ hai, ngân sách nhà nước giành để phát triển giảng viên chính trị thông qua việc phân bổ cho các chương trình đào tạo, bồi dưỡng trong nước và ngoài nước. Thứ ba, các dự án, chương trình do nhà nước đưa ra nhằm phát triển đội ngũ giảng viên chính trị như chương trình học bổng, chương trình, dự án hợp tác với nước ngoài để trao đổi kinh nghiệm nghiên cứu, giảng dạy, nhằm nâng cao năng lực của giảng viên chính trị. 2.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến chính sách phát triển giảng viên chính trị 2.3.1 Môi trường chính sách 10 2.3.1.1 Môi trường chính trị Trong chính sách phát triển đội ngũ giảng viên chính trị, lợi ích chính trị là các nhóm giảng viên chính trị khác nhau có mối quan hệ khác nhau với chủ thể hoạch định và ban hành chính sách. 2.3.1.2. Môi trường kinh tế-xã hội Ở chính sách phát triển giảng viên chính trị, môi trường kinh tế-xã hội thể hiện ở sự thay đổi về tư duy và động lực phát triển giảng viên chính trị. 2.3.1.3 Môi trường văn hoá Văn hoá là một trong những yếu tố tác động đến chính sách phát triển giảng viên chính trị. Văn hoá bao gồm những giá trị được xã hội thừa nhận chung vốn có ảnh hưởng chính trị tạo thành một nét văn hoá chính trị khác biệt ở từng quốc gia. 2.3.1.3 Môi trường quốc tế Môi trường quốc tế cũng ảnh hưởng đến chính sách phát triển giảng viên chính trị. Yếu tố quốc tế bao gồm những ảnh hưởng của các diễn biến, xu thế của các nước trên thế giới hoặc khu vực tới chính sách công nói chung và chính sách phát triển giảng viên chính trị nói riêng. 2.3.2 Chủ thể chính sách 2.3.2.1. Năng lực của đội ngũ hoạch định chính sách phát triển giảng viên chính trị Năng lực của đội ngũ hoạch định là yếu tố đầu vào quan trọng để tạo ra chất lượng chính sách phát triển giảng viên chính trị [80]. 2.3.2.2. Năng lực thực hiện chính sách phát triển giảng viên chính trị Năng lực thực thi chính sách công bao gồm một số yếu tố cấu thành: (1) năng lực xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách; (2) năng lực phổ biến, tuyên truyền chính sách; (3) năng lực phân công, phối hợp thực hiện chính sách; (4) năng lực duy trì chính sách; và (5) năng lực điều chỉnh chính sách [103]. 2.3.2.3 Năng lực đánh giá chính sách công Đánh giá chính sách công là một trong những hoạt động quan trọng giúp cho chính sách gần với thực tiễn hơn và hiệu quả hơn, tạo ra được những tác động như mong muốn của chủ thể ban hành. 2.3.3. Các đối tượng chịu sự tác động của chính sách phát triển giảng viên chính trị Các đối tượng chịu sự tác động của chính sách cũng là yếu tố tác động trực tiếp đến thực hiện chính sách phát triển giảng viên chính trị. Trong chính sách phát triển giảng viên chính trị đối tượng chịu sự tác động của chính sách 11 là: giảng viên chính tri và các trường trực tiếp quản lý đội ngũ giảng viên. 2.4. Nội dung của chính sách phát triển giảng viên chính trị 2.4.1. Quy hoạch đội ngũ giảng viên chính trị Quy hoạch đội ngũ giảng viên chính trị có vai trò quan trọng trong công tác phát triển nguồn nhân lực của các trường trong bối cảnh hiện nay. Các trường, các cấp quản lý sẽ chủ động trong công tác quản lý cán bộ, giảng viên. Qua đó, tập hợp, đào tạo và bố trí sử dụng một đội ngũ giảng viên có trình độ chuyên môn và trình độ lý luận chính trị cao hơn; cơ cấu giới, chuyên ngành... tiến bộ hơn đáp ứng yêu cầu của hội nhập quốc tế. 2.4.2. Thu hút, tuyển dụng đội ngũ giảng viên chính trị Thu hút và tuyển dụng có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng và số lượng giảng viên chính trị ở các trường hiện nay. Chính sách thu hút phù hợp với yêu cầu thực tế và đáp ứng được nhu cầu tối thiểu của giảng viên chính trị thì ắt hẳn sẽ tuyển dụng được đội ngũ giảng viên chính trị đáp ứng nhu cầu, đảm bảo về số lượng cũng như chất lượng của các trường hiện nay. 2.4.3. Sử dụng, đánh giá giảng viên chính trị Từ góc độ chính sách phát triển giảng viên chính trị, vấn đề sử dụng giảng viên chính trị thể hiện ở những quy định, nguyên tắc và yêu cầu liên quan đến sử dụng giảng viên chính trị mà của nhà nước đưa ra buộc các đơn vị trực tiếp sử dụng đội ngũ này sử dụng họ một cách phù hợp và đúng đắn theo quy định của pháp luật. Trên cơ sở sử dụng hợp lý, việc đánh giá chất lượng giảng viên chính trị sẽ rõ ràng hơn và cụ thể hơn, tránh tình trạng đánh giá “cào bằng” như hiện nay. 2.4.4. Đào tạo, bồi dưỡng giảng viên chính trị Từ góc độ chính sách, đào tạo, bồi dưỡng giảng viên chính trị là những định hướng, chương trình và đầu tư nguồn lực nhằm nâng cao năng lực của giảng viên chín trị. 2.4.5. Đãi ngộ, tôn vinh giảng viên chính trị Đãi ngộ là một hình thức ghi nhận, trả công sự tiến bộ và những đóng góp của giảng viên chính trị trong quá trình làm việc. Thực hiện trả công theo khối lượng và chất lượng công việc hoàn thành, không cào bằng. 2.5 Tiêu chí đánh giá chính sách phát triển giảng viên chính trị Đánh giá chính sách nói chung và chính sách phát triển giảng viên chính trị nói chung bao gồm 02 loại là đánh giá quá trình chính sách và đánh giá kết quả đầu ra của chính sách. Ở Luận án này, tác giả chỉ tập trung vào đánh giá kết quả đầu ra của chính sách phát triển giảng viên chính trị. 12 CHƯƠNG 3 THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN GIẢNG VIÊN CHÍNH TRỊ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 3.1. Khái quát về nội dung chính sách phát triển giảng viên chính trị ở nước ta hiện nay 3.1.1. Quy hoạch đội ngũ giảng viên chính trị Nhìn chung, nội dung nay, dù đã được đề cập đến trong các văn bản hiện nay nhưng nội dung này vẫn còn chung chung và mờ nhạt. Chính vì vậy, công tác quy hoach giảng viên chính trị ở các trường hiện nay còn thờ ơ thậm chí không được chú trọng nên hiệu quả không cao. 3.1.2. Thu hút, tuyển dụng đội ngũ giảng viên chính trị Nhìn chung, chính sách tuyển dụng giảng viên chính trị như hiện nay đã được các trường áp dụng theo quy trình tuyển dụng của Luật viên chức là tương đối chặt chẽ. Tuy nhiên, do giảng viên chính trị có những đặc thù riêng nên việc tuyển dụng và ban hành chính sách thu hút hiện nay của các trường là còn nhiều bất cập. Bên cạnh đó, do thu hút chất xám và thiếu vắng người có học hàm, học vị giữa các trường không đồng đều nên khi áp dụng thu hút và tuyển dụng giữa các trường có nhiều điểm không tương đồng dẫn đến thực trạng chung là chất lượng tuyển dụng và thu hút giữa các trường hiện nay không đồng đều. 3.1.3. Sử dụng, đánh giá giảng viên chính trị Việc đánh giá viên chức theo tiêu chuẩn như hiện nay còn mang nặng tính hình thức. Các tiêu chí đánh giá không rõ ràng, chung chung chưa ban hành những tiêu chí đánh giá cụ thể nên vô hình trung việc đánh giá giảng viên chính trị hiện nay ở các trường cao bằng như nhau. Chính sách về sử dụng, đánh giá chưa phù hợp với tính chất và đặc điểm của giảng viên chính trị sẽ dẫn đến tình trạng “hành chính hóa”. Chính sách thiếu định hướng, kiến tạo, thiếu tính thực tế, chưa tạo môi trường, điều kiện làm việc thuận lợi cho giảng viên nên chưa khai thác được năng lực cũng như hiệu quả công việc của họ. Công tác sử dụng giảng viên chính trị hiện nay ở các trường chưa tạo thành một quy trình chuẩn hóa, thiếu tính chủ động nên chưa thực sự thu hút được giảng viên. Chính sách biên chế suốt đời đã tạo ra tính ỷ lại, không phấn đấu của giảng viên. Nhìn chung, thực tế hiện nay ở nước ta còn thiếu nhiều chính sách để đánh giá để sử dụng có hiệu quả đội ngũ giảng viên chính trị hiện nay ở các trường. 3.1.4. Đào tạo, bồi dưỡng giảng viên chính trị Vấn đề đào tạo, bồi dưỡng đối với chính sách phát triển giảng viên chính 13 trị đã được đề cập trong các chính sách nhưng nó chưa được chú trọng trong việc ban hành các chính sách riêng lẻ cho giảng viên chính tri. Do đó, phải xây dựng chính sách hợp lý về đào tạo, bồi dưỡng để đội ngũ giảng viên chính trị từng bước được chuyên nghiệp, nâng cao trình độ chuyên môn của mình. Nhìn chung, vấn đề này chưa đặt ra theo nhu cầu công việc, đào tạo theo vị trí việc làm, đào tạo tại chỗ; Chưa có những chính sách khuyến khích, động viên đối với giảng viên tự phấn đấu nâng cao trình độ. 3.1.5. Đãi ngộ, tôn vinh giảng viên chính trị Chính sách đãi ngộ và tôn vinh giảng viên chính trị hiện nay chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu. Việc phong học hàm, học vị cũng chưa thực sự chú ý đến chất lượng mà cũng còn mang nặng hình thức và cơ chế. 3.2. Thực trạng chính sách phát triển giảng viên chính trị ở Việt Nam hiện nay 3.2.1. Số lượng giảng viên chính trị hiện nay Số lượng giảng viên năm 2012 so với năm 2016 đã giảm gần 4,1%, chỉ số tăng này chưa phù hợp với định hướng và phát triển của ngành. Với xu hướng hội nhập và phát triển đất nước như hiện nay, điều tất yếu rằng vấn đề chính sách phát triển giảng viên chính trị phải đặt lên hàng đầu cho theo kịp với định hướng phát triển xã hội chủ nghĩa mà Đảng và Nhà nước ta đã chọn. 3.2.2. Về chất lượng giảng viên chính trị 3.2.2.1. Thực trạng về năng lực g