Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Công ty Supe Phốt phát và Hoá chất Lâm Thao

Môc lôc Lêi më ®Çu Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 5 1.1 Sù cÇn thiÕt cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 5 1.1.1 Vai trß cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 5 1.1.2 Nguyªn t¾c vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 5 1.2 B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 7 1.2.1 Chi phÝ vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh 7 1.2.1.1 Chi phÝ s¶n xuÊt 7 1.2.1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 7 1.2.2 Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm 9 1.2.2.1 Gi¸ thµnh s¶n phÈm 9 1.2.2.2 C¸c lo¹i gi¸ thµnh 9 1.2.3 Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 10 1.3 §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 11 1.3.1 §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 11 1.3.2 Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 12 1.3.2.1 Ph­¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp 12 1.3.2.2 Ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp 12 1.4 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 13 1.4.1 KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 13 1.4.2 KÕ to¸n chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp 15 1.4.3 KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung 16 1.4.4 TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp 18 1.5 KiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang 20 1.5.1 §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 20 1.5.2 §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng 20 1.5.3 §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc 21 1.6 §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vµ c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 21 1.6.1 §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 21 1.6.2 Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh 22 1.6.2.1 Ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp(Ph­¬ng ph¸p gi¶n ®¬n) 22 1.6.2.2 Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc 22 1.6.2.3 Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng 23 1.6.2.4 Ph­¬ng ph¸p tÝnh lo¹i trõ chi phÝ 24 1.6.2.5 Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè 24 1.6.2.6 Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ 25 1.6.2.7 Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc 26 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng C«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty SP vµ HC L©m Thao 27 2.1 Giíi thiÖu chung vÒ C«ng ty SP vµ HC L©m Thao 27 2.1.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Cty SP vµ HC LT 27 2.1.2 §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt KD cña Cty SP vµ HC LT 29 2.1.3 §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña Cty SP vµ HC L T 32 2.1.4 Tæ chøc C«ng t¸c kÕ to¸n ë Cty SP vµ HC LT 36 2.2 Thùc tr¹ng tæ chøc C«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 39 2.2.1 Tæ chøc C«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 41 2.2.1.1 §èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 41 2.2.1.2 KÕ to¸n tËp hîp CPNVLTT 42 2.2.1.3 KÕ to¸n tËp hîp CPNCTT 52 2.2.1.4 KÕ to¸n tËp hîp CPSXC 56 2.2.1.5 TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn C«ng ty 69 2.2.1.6 §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë 70 2.3 KÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 71 2.3.1 §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 71 2.3..2 Kú tÝnh gi¸ thµnh 71 2.3.3 Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh 71 Ch­¬ng III: Ph­¬ng ph¸p hoµn thiÖn C«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i Cty SP vµ HC LT 74 3.1 NhËn xÐt chung vÒ C«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë Cty SP vµ HC LT 74 3.1.1 Nh÷ng ­u ®iÓm ®· ®¹t ®­îc 74 3.1.2 Nh÷ng ®iÓm cÇn hoµn thiÖn 75 3.2 Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn C«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë Cty SP vµ HC LT 76 3.2.1 VÒ CPNVLTT 76 3.2.2 VÒ vËt t­ ®êi sèng 77 3.2.3 B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH 77 3.2.4 Víi TSC§ 78 3.2.5 VÒ viÖc ¸p dông tin häc vµo C«ng t¸c kÕ to¸n 80 KÕt luËn 81 Lêi më ®Çu §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, kh«ng mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt nµo kh«ng quan t©m tíi vÊn ®Ò h¹ch to¸n kÕ to¸n. H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng cña hÖ thèng C«ng cô qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh, cã vai trß tÝch cùc trong qu¶n lý, ®iÒu hµnh, kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, ®¶m nhËn chøc n¨ng cung cÊp th«ng tin cã Ých cho c¸c quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh. Mét trong nh÷ng kh©u quan träng cña C«ng t¸c kÕ to¸n lµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xu¸t kinh doanh, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n thu hót sù quan t©m ®Æc biÖt cña c¸c nhµ qu¶n lý. Gi¸ c¶ s¶n phÈm hµng ho¸ ®­îc x©y dùng trªn c¬ së gi¸ thµnh s¶n xuÊt, mÆt kh¸c nã chÞu sù ®iÒu tiÕt cña c¸c quy luËt kinh tÕ. Do ®ã, viÖc tæ chøc vµ h¹ch to¸n s¶n xuÊt ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, lÊy chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ lµ lîi thÕ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng lµ ®iÒu doanh nghiÖp nµo còng mong muèn lµm ®­îc. C«ng ty Supe Phèt ph¸t vµ Ho¸ chÊt L©m Thao lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph©n bãn ho¸ häc lín nhÊt khu vùc §«ng Nam ¸. Tr¶i qua h¬n 40 n¨m ho¹t ®éng, C«ng ty liªn tôc phÊn ®Êu t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt, duy tr× vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, më réng mÆt hµng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm... Tõ khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, C«ng ty ®· v­ît qua khã kh¨n, s¾p xÕp l¹i tæ chøc, khai th¸c tiÒm n¨ng, më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm tõ ®ã t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña C«ng ty còng nh­ sù ®æi míi cña hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam. Phßng Tµi chÝnh- KÕ to¸n nãi chung, bé phËn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng còng cã sù thay ®æi, hoµn thiÖn theo thêi gian. Víi ý nghÜa quan träng cña tæ chøc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm,trong qu¸ tr×nh thùc tËp t×m hiÓu thùc tÕ t¹i C«ng ty Supe Phèt ph¸t vµ Ho¸ chÊt L©m Thao, em chän ®Ò tµi nghiªn cøu: “Tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty Supe Phèt ph¸t vµ Ho¸ chÊt L©m Thao" Víi môc ®Ých lµ vËn dông nh÷ng kiÕn thøc lý luËn ®· ®­îc häc vÒ kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµo nghiªn cøu thùc tiÔn t¹i C«ng ty Supe phèt ph¸t vµ Ho¸ chÊt L©m Thao. Qua ®ã, ph©n tÝch nh÷ng kinh nghiÖm s¸ng t¹o cÇn häc tËp còng nh­ nh÷ng ®iÓm cßn h¹n chÕ nh»m hoµn thiÖn C«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn LuËn V¨n gåm ba ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng tæ chøc C«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty Supe Phèt ph¸t vµ Ho¸ chÊt L©m Thao. Ch­¬ng 3: Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn C«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty Supe Phèt Ph¸t vµ Ho¸ ChÊt L©m Thao. Do thêi gian thùc tËp ng¾n, tr×nh ®é cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ v× vËy LuËn V¨n kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt. Em rÊt mang sù gióp ®ì cña c¸c ThÇy C« gi¸o c¸c B¸c, c« chó trong phßng kÕ to¸n ®Ó LuËn V¨n ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n tíi tÊt c¶ c¸c ThÇy gi¸o, c¸c C« gi¸o vµ c¸c C«, c¸c Chó vµ ®Æc biÖt lµ ThÇy gi¸o: TS. TRÇn V¡N DUNG ®· gióp ®ì em ®Ó hoµn thµnh luËn v¨n nµy.Ch­¬ng I Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 1.1 Sù cÇn thiÕt cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.1.1 Vai trß cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ quan träng lu«n thu hót träng t©m qu¶n lý cña c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp v× chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. TÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tiÒn ®Ò ®Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n kinh doanh, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ tõng lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong doanh nghiÖp. Trong c¸c C«ng cô qu¶n lý kinh tÕ, chØ cã h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ h¹ch to¸n kÞp thêi, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, cung cÊp th«ng tin kÞp thêi cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Tµi liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¨n cø quan träng ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh hÝnh sö dông tµi s¶n, vËt t­, lao ®éng tiÒn vèn, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp, ®Ó cã quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, cã sù c¹nh tranh g¨y g¾t gi÷a c¸c doanh nghiÖp, gi÷a c¸c lo¹i h×nh kinh doanh, yªu cÇu vÒ C«ng t¸c h¹ch to¸n còng nh­ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cµng ®­îc ®Ò cao. Yªu cÇu c¬ b¶n cña qu¶n lý chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ: C«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i ®¶m b¶o t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®­îc x· héi vµ thÞ tr­êng chÊp nhËn vÒ gi¸ c¶, chÊt l­îng vµ ®¸p øng c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trong tõng thêi kú. 1.1.2. Nguyªn t¾c vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: §Ó lµm tèt C«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, cung cÊp th«ng tin kÞp thêi cho nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cÇn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: - Tr­íc hÕt, cÇn nhËn thøc ®óng ®¾n vÞ trÝ vai trß cña kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong toµn bé hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp,mèi quan hÖ víi c¸c bé phËn kÕ to¸n cã liªn quan,trong ®ã kÕ to¸n c¸c yÕu tè chi phÝ lµ tiÒn ®Ò cho kÕ to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh. - C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt, lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®Æc ®iÓm cu¶ s¶n phÈm, kh¶ n¨ng h¹ch to¸n yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ cña doanh nghiÖp ®Ó lùa chän, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lùa chän ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ph­¬ng ¸n phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp. - C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm, kh¶ n¨ng vµ yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp. -Trªn c¬ së mèi quan hÖ gi÷a ®èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh ®Ó tæ chøc ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp vµ khoa häc. - Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n mét c¸ch khoa häc, hîp lý trªn c¬ së ph©n C«ng râ rµng tr¸ch nhiÖm tõng nh©n viªn, tõng bé phËn kÕ to¸n cã liªn quan ®Æc biÖt ®Õn bé phËn kÕ to¸n c¸c yÕu tè chi phÝ. - Thùc hiÖn tæ chøc chøng tõ, kÕ to¸n ban ®Çu, hÖ thèng tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c chuÈn mùc, chÕ ®é kÕ to¸n ®¶m b¶o ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thu nhËn - xö lý - hÖ thèng ho¸ th«ng tin vÒ chi phÝ, gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Th­êng xuyªn kiÓm tra th«ng tin vÒ kÕ to¸n chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm, cña c¸c bé phËn kÕ to¸n liªn quan vµ bé phËn kÕ to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Tæ chøc lËp vµ ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm, cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ra ®­îc c¸c quyÕt ®Þnh mét c¸ch nhanh chãng, phï hîp víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - tiªu thô s¶n phÈm. 1.2. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.2.1. Chi phÝ vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: 1.2.1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp cÇn cã 3 yÕu tè, ®ã lµ: t­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng vµ søc lao ®éng cña con ng­êi. Sù tham gia cña 3 yÕu tè nµy vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã kh¸c dÉn ®Õn h×nh thµnh c¸c hao phÝ t­¬ng øng: Hao phÝ vÒ khÊu hao t­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng h×nh thµnh nªn hao phÝ lao ®éng vËt ho¸, hao phÝ vÒ tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng h×nh thµnh nªn hao phÝ lao ®éng sèng. Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, c¸c hao phÝ trªn ®­îc biÕn ho¸ b»ng tiÒn gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. VËy chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. 1.2.1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt a)Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo tÝnh chÊt, néi dung kinh tÕ cña chi phÝ: - C¨n cø vµo tÝnh chÊt hay néi dung kinh tÕ cña s¶n phÈm lo¹i h×nh th¸i nguyªn thuû ban ®Çu cña chi phÝ ®Ó x¾p xÕp c¸c chi phÝ cã cïng néi dung, tÝnh chÊt vµo mét yÕu tè mµ kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë ®©u vµ n¬i nµo chÞu chi phÝ . - Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp chia lµm 5 yÕu tè: + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi + Chi phÝ nh©n C«ng + Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn + Chi phÝ khÊu hao TSC§ - T¸c dông: + Cho phÐp hiÓu râ c¬ cÊu, tû träng tõng yÕu tè chi phÝ + Lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt + Lµm c¬ së cho viÖc dù trï hay kÕ ho¹ch cung øng vËt t­, tiÒn vèn, huy ®éng sö dông lao ®éng... b)Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých, C«ng dông kinh tÕ cña chi phÝ: - C¨n cø vµo môc ®Ých, C«ng dông cña chi phÝ ®Ó s¾p xÕp c¸c chi phÝ cã cïng môc ®Ých, C«ng dông vµo mét kho¶n môc mµ kh«ng cÇn biÕt néi dung cña chóng lµ g×. - Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm 3 kho¶n môc sau ®©y: +Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp + Chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp + Chi phÝ s¶n xuÊt chung -T¸c dông: + Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× nã cã t¸c dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc + Lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau. c) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo kh¶ n¨ng quy n¹p chi phÝ vµo c¸c ®èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ. - Theo tiªu thøc nµy, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc chia thµnh 2 lo¹i: chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. +Chi phÝ trùc tiÕp + Chi phÝ gi¸n tiÕp: - T¸c dông:Cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p kÐ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t­îng mét c¸ch ®óng ®¾n, hîp lý. d) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo mèi quan hÖ víi quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ qu¸ tr×nh kinh doanh. - Theo tiªu thøc lùa chän nµy, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh bao gåm: + Chi phÝ c¬ b¶n: + Chi phÝ chung - T¸c dông: Víi c¸ch ph©n lo¹i nµy cã thÓ gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®­îc ph­¬ng h­íng tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm. e) Ph©n lo¹i chi phÝ S¶n xuÊt kinh doanh víi mèi quan hÖ víi møc ®é ho¹t ®éng. - Theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi møc ®é ho¹t ®éng, chi phÝ ®­îc chia thµnh: + Chi phÝ kh¶ biÕn + Chi phÝ bÊt biÕn (§Þnh phÝ hay chi phÝ cè ®Þnh) + Chi phÝ hçn hîp - T¸c dông:Cã ý nghÜa ®èi víi qu¶n trÞ kinh doanh, ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh, qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. 1.2.2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm: 1.2.2.1 Gi¸ thµnh s¶n phÈm . Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan tíi khèi l­îng C«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t­, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh­ tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp sö dông nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng s¶n phÈm, h¹ thÊp gi¸ thµnh vµ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ c¨n cø quan träng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt. 1.2.2.2 C¸c lo¹i gi¸ thµnh . §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh còng nh­ yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®­îc xem xÐt d­íi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu phËm vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt th­êng ®­îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc sau: a) Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh: + Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ lo¹i gi¸ thµnh ®­îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l­îng kÕ ho¹ch. Viªc tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc hiÖn vµ ®ùoc b¾t ®Çu tr­íc khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. + Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ gi¸ thµnh ®­îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®­îc thùc hiÖn tr­íc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. + Gi¸ thµnh thùc tÕ: Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, dùa trªn c¬ së c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - T¸c dông: C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong viÖc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chi phÝ, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n lµm t¨ng gi¶m ®Þnh møc chi phÝ trong kú h¹ch to¸n. Tõ ®ã ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch hay ®Þnh møc chi phÝ cho phï hîp. b)Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi c¸c chi phÝ cÊu thµnh: Theo ph¹m vi ph¸t sinh, chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc chia thµnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh tiªu thô ( gi¸ thµnh toµn bé). + Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) tÝnh cho s¶n phÈm, C«ng viÖc hay lao vô ®· hoµn thµnh. + Gi¸ thµnh toµn bé: Gi¸ thµnh toµn bé lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan tíi viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Gi¸ thµnh toµn bé ®­îc x¸c ®Þnh: Gi¸ thµnh toµn bé = Gi¸ thµnh s¶n xuÊt + Chi phÝ BH + Chi phÝ QLDN - T¸c dông: C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp biÕt ®­îc kÕt qu¶ kinh doanh cña tõng mÆt hµng, tõng lo¹i dÞch vô mµ doanh nghiÖp kinh doanh. 1.2.3 Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai chØ tiªu kinh tÕ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Chi phÝ vµ gi¸ thµnh lµ hai mÆt kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Hai chØ tiªu nµy gièng nhau vÒ mÆt b¶n chÊt: ®Òu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. XÐt vÒ mÆt h¹ch to¸n, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh theo tõng ®èi t­îng ph¸t sinh chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh lµ hai giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau cña h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chóng cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ lµ c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc chän ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®óng ®¾n, phï hîp quyÕt ®Þnh tÝnh chÝnh x¸c cña kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. MÆt kh¸c, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau: XÐt vÒ thêi ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi ra cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm biÓu hiÖn c¸c kho¶n chi phÝ cña doanh nghiÖp ë bÊt kú thêi kú nµo nh­ng cã liªn quan tíi khèi l­îng C«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. ®iÒu nµy lµm cho l­îng chi phÝ ë hai chØ tiªu nµy cã kh¸c nhau. S¬ ®å mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm = CPSX dë dang ®Çu kú + CPSX ph¸t sinh trong kú - CPSX dë dang cuèi kú Nh­ vËy, ®Ó ®¶m b¶o h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, cung cÊp th«ng tin kÞp thêi cho nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp, kÕ to¸n cÇn n¾m râ b¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña hai chØ tiªu chi phÝ vµ gi¸ thµnh còng nh­ mèi quan hÖ gi÷a chóng. tõ ®ã cã biÖn ph¸p tæ chøc qu¶n lý, h¹ch to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh ®óng ®¾n vµ hiÖu qu¶ nhÊt. 1.3 §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. 1.3.1 §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: X¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ C«ng viÖc ®Çu tiªn vµ cã ý nghÜa quan träng cña C«ng t¸c h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh t¹i nhiÒu bé phËn, c¬ së s¶n xuÊt, s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸, kÕ to¸n ph¶i h¹ch to¸n chi phÝ ph¸t sinh t¹i c¸c ®èi t­îng nµy. §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi h¹n mµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc tËp hîp theo ph¹m vi, giíi h¹n ®ã nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm so¸t vµ tÝnh gi¸ thµnh. Thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ. C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt : - §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt - §Æc ®iÓm quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm - §Æc ®iÓm cña s¶n phÈm - Yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é cña c¸n bé nãi chung vµ c¸n bé kÕ to¸n nãi riªng. Tuú tõng yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n cô thÓ ë tõng doanh nghiÖp, ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ: - Tõng s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng. - Tõng ph©n x­ëng, giai ®o¹n C«ng nghÖ s¶n xuÊt. - Toµn bé quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt, toµn doanh nghiÖp. X¸c ®Þnh ®èi t­îng chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch khoa häc hîp lý lµ c¬ së ®Ó tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tõ viÖc tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn tæ chøc tæng hîp sè liÖu, ghi chÐp trªn TK, sæ chi tiÕt, ... 1.3.2 Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: Tuú vµo kh¶ n¨ng quy n¹p chi phÝ vµo ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ, kÕ to¸n tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ theo hai c¸ch: 1.3.2.1 Ph­¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp: Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi c¸c chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. C«ng t¸c h¹ch to¸n, ghi chÐp ban ®Çu cho phÐp quy n¹p trùc tiÕp chi phÝ nµy vµo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ. 1.3.2.2 Ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: §­îc ¸p dông khi mét lo¹i chi phÝ cã liªn quan tíi nhiÒu ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ, kh«ng tæ chøc ban ®Çu riªng cho tõng ®èi t­äng ®­îc. Trong tr­êng hîp ®ã, ph¶i tËp hîp chung cho nhiÒu ®èi t­îng. Sau ®ã, lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp ®Ó ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho tõng ®èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ. ViÖc ph©n bæ tiÕn hµnh theo tr×nh tù : X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ: HÖ sè ph©n bæ = Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ Tæng tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ X¸c ®Þnh møc chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng Ci = Ti x H Cj lµ chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng i Ti lµ tiªu chuÈn ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng i H lµ hÖ sè ph©n bæ 1.4 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: C«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë mçi doanh nghiÖp cßn chÞu ¶nh h­ëng bëi ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho mµ doanh ngiÖp ¸p dông. HiÖn nay theo chÕ ®é kÕ to¸n quy ®Þnh, cã hai ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho: + Ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: Lµ ph­¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng gi¶m hµng tån kho mét c¸ch th­êng xuyªn liªn tôc trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh hµng tån kho. Tµi kho¶n kÕ to¸n ®­îc sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ: TK 621: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, TK 622: Chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp, TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung, TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang, dïng ®Ó kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt. + Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: Lµ ph­¬ng ph¸p kh«ng theo dâi mét c¸ch th­êng xuyªn, liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i vËt t­, hµng ho¸...trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: TK621, TK622, TK627: Ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, TK631: Dïng ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, TK154: Kh«ng dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. 1.4.1 KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nöa thµnh phÈm mua ngoµi, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu... ®­îc sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp,kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c phiÕu xuÊt kho, c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan ®Ó x¸c ®Þnh gÝa vèn cña sè nguyªn vËt liÖu dïng cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm (Theo ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn nguyªn vËt liÖu mµ doanh nghiÖp ®· lùa chän ). Trªn c¬ së ®ã, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt còng nh­ tõng ®èi t­îng sö dông trong doanh nghiÖp, C«ng viÖc nµy th­êng ®­îc thùc hiÖn trong “B¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu”. KÕ to¸n sö dông TK 621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.Tµi kho¶n 621 kh«ng cã sè d­ cuèi kú vµ ®­îc më chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp th­êng chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: Chi phÝ NVL trùc tiÕp trong kú = TrÞ gi¸ NVL xuÊt, sö dông trong kú + TrÞ gi¸ NVL cßn l¹i ®Çu kú ë ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt - TrÞ gi¸ NVL cßn l¹i cuèi kú ch­a sö dông - TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ NVLTT: - Víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt( ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt...) th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi t­îng ®ã. - Tr­êng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng th× ph¶i ¸p dông ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t­îng liªn quan. Tiªu thøc ®­îc chän ph©n bæ lµ: ph©n bæ theo ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, theo hÖ sè, theo träng l­îng sè l­îng s¶n phÈm... Tr×nh tù kÕ to¸n mét sè nghiÖp vô chñ yÕu: (1) XuÊt kho nguyªn vËt liÖu dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, c¨n cø b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu. KÕ to¸n ghi: Nî TK 621 - chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Cã TK 152 - nguyªn liÖu, vËt liÖu Cè TK 611 - mua hµng (ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnhh kú) (2) Tr­êng hîp mua nguyªn vËt liÖu sö dông ngay cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, kh«ng qua kho, kÕ to¸n c¨n cø c¸c chøng tõ liªn quan (Cøng tõ thanh to¸n, ho¸ ®¬n cña ng­êi b¸n, b¶ng kª thanh to¸n t¹m øng ...),kÕ to¸n ghi sæ theo ®Þnh kho¶n : Nî TK 621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Cã TK 111,112, 141, 331....:Tæng gi¸ thanh to¸n Tr­êng hîp kh«ng cã ho¸ ®¬n thuÕ GTGT, hoÆc thuÕ GTGT kh«ng ®­îc khÊu trõ, hoÆc nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp, sè tiÒn tÝnh vµo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ tæng gi¸ thanh to¸n(Bao gåm c¶ thuÕ GTGT) (3)Tr­ßng hîp cuèi kú cã nguyªn vËt liÖu sö dông ch­a hÕt, kh«ng nhËp l¹i kho. C¨n cø vµo phiÕu b¸o vËt t­ cßn l¹i cuèi kú, kÕ to¸n ghi gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu b¨ng bót to¸n(ghi ®á): Nî TK 621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Cã TK 152 - nguyªn liÖu,vËt liÖu Cã TK 611 - mua hµng (ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) Sang ®Çu kú sau kÕ to¸n ghi t¨ng chi phÝ nguyªn vËt liÖu b»ng bót to¸n th­êng: Nî TK 621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Cã TK 152 - nguyªn liÖu,vËt liÖu Cã TK 611- mua hµng (ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) (4) Tr­êng hîp cuèi kú cã nguyªn vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt, nhËp l¹i kho, kÕ to¸n c¨n cø phiÕu nhËp kho ghi: nî TK 152 - nguyªn liÖu,vËt liÖu Nî TK 611 - mua hµng (ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) Cã TK 621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. (5) Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®Ó ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕ to¸n ghi: Nî TK 154 - chi phÝ s¶n xuÊt dë dang Nî TK 631 -gi¸ thµnh s¶n xuÊt(ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) Cã TK 621 - chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 1.4.2 KÕ to¸n chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp: Chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ cho C«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh­: tiÒn l­¬ng chÝnh, tiÒn l­¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l­¬ng (phô cÊp khu vùc, ®éc h¹i...)vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo sè tiÒn l­¬ng cña C«ng nh©n s¶n xuÊt. §Ó kÕ to¸n chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 622-chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp. C¸c nghiÖp vô chñ yÕu: (1) C¨n cø b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng trong kú, kÕ to¸n ghi: Nî TK 622-chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp Cã TK334-ph¶i tr¶ C«ng nh©n viªn Sè tiÒn l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp vµ c¸c kho¶n kh¸c cã tÝnh chÊt l­¬ng ph¶i tr¶ cho C«ng nh©n s¶n xuÊt trong kú. (2) Tr­êng hîp doanh nghiÖp cã thùc hiÖn trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña C«ng nh©n s¶n xuÊt, c¨n cø vµo kÕ ho¹ch trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng C«ng nh©n nghØ phÐp,kÕ to¸n ghi: Nî TK 622- chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp Cã TK 335-chi phÝ ph¶i tr¶ (3) C¨n cø b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng, trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ C«ng ®oµn,...kÕ to¸n ghi sæ theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 622- chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp Cã TK 338 - ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c (TK 3382 - kinh phÝ C«ng ®oµn TK 3383 -b¶o hiÓm x· héi TK 3384 - b¶o hiÓm y tÕ ) (4) Cuèi kú kÕ to¸n kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n ghi: Nî TK 154-chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Nî TK 631- gi¸ thµnh s¶n xuÊt(ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) Cã TK 622- chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp 1.4.3 KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cßn l¹i ngoµi hai kho¶n môc chi phÝ ®· nªu trªn, ®ã lµ nh÷ng chi phÝ phôc vô s¶n xuÊt. Còng gièng nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp hay chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc tËp hîp vµo c¸c ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ theo hai ph­¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp hay ph©n bæ gi¸n tiÕp. Tµi kho¶n sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ tµi kho¶n 627- chi phÝ s¶n xuÊt chung. Tµi kho¶n 627 kh«ng cã sè d­ cuèi kú vµ ®­îc më thµnh 6 tµi kho¶n cÊp hai ®Ó tËp hîp theo yÕu tè chi phÝ: C¸c nghiÖp vô kÕ to¸n chñ yÕu: (1) C¨n cø B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng, kÕ to¸n ph¶n ¸nh chi phÝ nh©n C«ng thuéc chi phÝ s¶n xuÊt chung: Nî TK 627( 6271)- chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëmg Cã TK 334-ph¶i tr¶ C«ng nh©n viªn Cã TK 338- c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (2) C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ vËt liÖu, CCDC vµ c¸c chøng tõ liªn quan, kÕ to¸n ghi: Nî TK 627(6272)-chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 152- nguyªn vËt liÖu (3) TËp hîp chi phÝ dông cô s¶n xuÊt. C¨n cø b¶ng ph©n bæ vËt liÖu, C«ng cô dông cô vµ c¸c chøng tõ cã liªn quan kh¸c (nÕu cã), kÕ to¸n ghi: Nî TK 627(6273)- chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 153-C«ng cô dông cô Cã TK 142,242-chi phÝ tr¶ tr­íc... (4) C¨n cø B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§, ghi khÊu hao TSC§ ë c¸c ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung: Nî TK 627 (6274)- chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 214-hao mßn TSC§ (5) C¨n cø c¸c chøng tõ gèc ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ kh¸c nh­ chi phÝ dÞch vô mua ngoµi... phôc vô cho s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n ghi: Nî TK 627(6277)- chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK111,112,331... (6) TËp hîp chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc (phiÕu chi tiÒn mÆt, giÊy b¸o cña ng©n hµng,...), c¸c tµi liÖu._. cã liªn quan, kÕ to¸n ghi: Nî TK627(6278)- chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 111,112,141. (7) Cuèi kú, sau khi chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· ®­îc tËp hîp theo tõng ph©n x­ëng ®éi s¶n xuÊt, chi tiÕt theo ®iÒu kho¶n chi phÝ vµ theo chi phÝ cè ®Þnh, chi phÝ biÕn ®æi, kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh to¸n, ph©n bæ vµo chi phÝ chÕ biÕn cho tõng ®èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt Nî TK154 -chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Nî TK631- gi¸ thµnh s¶n xuÊt (ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) Cã TK 627-chi phÝ s¶n xuÊt chung PhÇn chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng ®­îc ph©n bæ vµo chi phÝ chÕ biÕn s¶n phÈm ®­îc ghi nhËn lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. KÕ to¸n ghi sæ theo ®Þnh kho¶n: Nî TK632 -gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 627-chi phÝ s¶n xuÊt chung 1.4.4 TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp: Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm ba kho¶n môc: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp(TK 621), chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp(TK622), chi phÝ s¶n xuÊt chung(TK 627). Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo s¬ ®å tµi kho¶n. Theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: TK 621 TK 154 TK155 KÕt chuyÓn chi phÝ NVL Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ nhËp trùc tiÕp kho thµnh phÈm TK 622 TK157 KÕt chuyÓn chi phÝ NC Gi¸ thµnh TP, lao vô hoµn thµnh trùc triÕp thµnh göi b¸n kh«ng qua kho TK 627 TK632 KÕt chuyÓn chi phÝ Gi¸ thµnh TP, lao vô hoµn thµnh s¶n xuÊt chung tiªu thô th¼ng CPSXC cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ Theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: K/c gi¸ trÞ s¶n phÈm, laovô dë dang ®Çukú TK 621 TK 631 TK154 KÕt chuyÓn chi phÝ Gi¸ trÞ s¶n phÈm, laovô NVL trùc tiÕp dë dang cuèi kú TK 622 KÕt chuyÓn chi phÝ TK632 nh©n C«ng trùc tiÕp Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña TK627 s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh nhËp kho, göi b¸n, tiªu thô KÕt chuyÓn chi phÝ trùc tiÕp s¶n xuÊt chung 1.5 KiÓm kª, ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang cã thÓ ®­îc ®¸nh gi¸ theo mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau: 1.5.1 §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp . Theo ph­¬ng ph¸p nµy gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang chØ tÝnh phÇn nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, cßn c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c tÝnh c¶ cho s¶n phÈm hoµn thµnh. MÆt kh¸c, khi tinh theo ph­¬ng ph¸p nµy, ®Ó ®¬n gi¶n, gi¶m bít khèi l­îng tÝnh to¸n, kÕ to¸n th­êng quan niÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp, nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bá hÕt mét lÇn, ngay tõ ®Çu quy tr×nh s¶n xuÊt. V× vËy, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú tÝnh b»ng C«ng thøc sau: Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang CK = Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang §K + Chi phÝ ph¸t sinh trong kú x Sè l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú Sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh + Sè l­îng s¶n phÈm dë dang CK §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, chÕ biÕn phøc t¹p kiÓu liªn tôc, s¶n phÈm ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n chÕ biÕn liªn tôc, khi ¸p dông ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang nµy th× gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú cña giai ®o¹n 2 trë ®i ®­îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ trÞ cña nöa thµnh phÈm giai ®o¹n tr­íc chuyÓn sang. 1.5.2 §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, ph¶i tÝnh to¸n tÊt c¶ c¸c kho¶n môc chi phÝ cho s¶n phÈm dë dang theo møc ®é hoµn thµnh cña chóng. Do vËy, tr­íc hÕt cÇn c¨n cø vµo khèi l­îng s¶n phÈm dë dang vµ møc ®é chÕ biÕn cña chóng ®Ó tÝnh ®æi khèi l­îng s¶n phÈm dë dang ra khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng. Sau ®ã, tÝnh to¸n x¸c ®Þnh tõng kho¶n môc chi phÝ cho s¶n phÈm dë dang. §èi víi c¸c kho¶n chi phÝ bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu quy tr×nh s¶n xuÊt (nh­ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp )th× tÝnh cho s¶n phÈm hoµn thµnh vµ s¶n phÈm dë dang nh­ sau: Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang CK = Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang §K + Chi phÝ ph¸t sinh trong kú x Sè l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú Sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh + Sè l­îng s¶n phÈm dë dang CK §èi víi c¸c kho¶n chi phÝ bá dÇn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (nh­ chi phÝ nh©n C«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang CK = Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang §K + Chi phÝ ph¸t sinh trong kú x Sè l­îng s¶n phÈm t­¬ng ®­¬ng Sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh + Sè l­îng s¶n phÈm t­¬ng ®­¬ng Trong ®ã: Sè l­îng s¶n phÈm t­¬ng ®­¬ng = Sè l­îng s¶n phÈm dë dang CK x Møc ®é hoµn thµnh 1.5.3 §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc §èi víi c¸c doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®­îc hÖ thèng ®Þnh møc vµo dù to¸n s¶n phÈm cho tõng lo¹i s¶n phÈm th× doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo khèi l­îng s¶n phÈm dë dang, møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang ë tõng C«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc chi phÝ ë tõng C«ng ®o¹n s¶n xuÊt ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ ®Þnh møc. 1.6 §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vµ c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.6.1 §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, C«ng viÖc, lao vô doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chÕ t¹o vµ thùc hiÖn cÇn ®­îc tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. X¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c. Tuú vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt,kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é qu¶n lý, h¹ch to¸n còng nh­ yªu cÇu qu¶n lý, yªu cÇu cung cÊp th«ng tin ë c¸cc doanh nghiÖp kh¸c nhau mµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ: + Tõng s¶n phÈm, tõng C«ng viÖc do doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn. + Tõng bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm. + Tõng lo¹i s¶n phÈm.. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nh­ng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ, mËt thiÕt. X¸c ®Þnh hîp lý ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tiÒn ®Ò cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh theo c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh. Bªn c¹nh ®ã,chóng cã ®iÓm kh¸c biÖt: x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµm c¨n cø cho kÕ to¸n tæ chøc C«ng t¸c ghi chÐp ban ®Çu, më sæ chi tiÕt, tæ chøc tËp hîp vµ ph©nn bæ chi phÝ. Cßn viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cô thÓ sÏ quyÕt ®Þnh viÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh vµ kü thËt tÝnh gi¸ thµnh. 1.6.2 Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh: VÒ c¬ b¶n, ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ bao gåm c¸c ph­¬ng ph¸p: 1.6.2.1.Ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp ( ph­¬ng ph¸p gi¶n ®¬n) Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông thÝch hîp trong tr­êng hîp quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt lµ gi¶n ®¬n, kh«ng chia thµnh c¸c giai ®o¹n râ rÖt, mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra mét lo¹i s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh ®­îc x¸c ®Þnh theo C«ng thøc: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh = Chi phÝ s¶n phÈm dë dang§K + Tæng chi phÝ SX ph¸t sinh trong kú - Chi phÝ s¶n phÈm dë dang CK Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm = Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh Khèi l­îng s¶n phÈm Tr­êng hîp cuèi kú kh«ng cã s¶n phÈm dë dang hoÆc cã nh­ng Ýt vµ æn ®Þnh nªn kh«ng cÇn tÝnh to¸n, th× tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc trong kú ®ång thêi còng lµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh = Tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú 1.6.2.2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm cã quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu chÕ biÕn liªn tôc, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i qua nhiÒu C«ng nghÖ chÕ biÕn liªn tiÕp theo mét quy tr×nh C«ng nghÖ nhÊt ®Þnh, tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu vµ æn ®Þnh, chu kú s¶n xuÊt ng¾n vµ xen kÏ liªn tôc. §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm hoÆc nöa thµnh phÈm. Kú tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh kú hµng th¸ng phï hîp víi kú b¸o c¸o. * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm (ph­¬ng ph¸p kÕt chuyÓn tuÇn tù). ¸p dông thÝch hîp trong tr­êng hîp x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ nöa thµnh phÈm vµ thµnh phÈm. C«ng thøc: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh(Zi) = Z1+Z2+...+Zn Zi: lµ chi phÝ s¶n xuÊt cña bé phËn s¶n xuÊt, giai ®o¹n C«ng nghÖ thø i Gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña thµnh phÈm ë giai ®o¹n C«ng nghÖ cuèi cïng = Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh Sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm (kÕt chuyÓn song song). ¸p dông thÝch hîp trong tr­êng hîp x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ thµnh phÈm s¶n xuÊt hoµn thµnh ë giai ®o¹n C«ng nghÖ cuèi cïng. C«ng thøc: Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ë giai ®o¹n i = Chi phÝ SPDD giai ®o¹n §K + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ë giai ®o¹n i x S¶n l­îng thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi cïng giai ®o¹n i S¶n l­îng NTP ë giai ®o¹n i + S¶n l­îng SPDD giai ®o¹n i Gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú = Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh Khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh 1.6.2.3. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm cã quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc, kiÓu song song, tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc, hµng lo¹t nhá hay võa theo ®¬n ®Æt hµng. Chu kú s¶n xuÊt dµi vµ riªng rÏ, ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ lµ tõng ph©n x­ëng s¶n xuÊt, tõng ®¬n ®Æt hµng hoÆc hµng lo¹t hµng. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm cña tõng ®¬n ®Æt hµng. Kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt. C¸ch tÝnh: khi cã mét ®¬n ®Æt hµng, hoÆc hµng lo¹t hµng míi ®­a vµo s¶n xuÊt, kÕ to¸n ph¶i më cho mçi ®¬n ®Æt hµng hoÆc hµng lo¹t hµng trong sæ kÕ to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó ghi sang c¸c b¶ng tÝnh gi¸ thµnh c¸c s¶n phÈm liªn quan. Ph­¬ng ph¸p tÝnh lo¹i trõ chi phÝ ¸p dông trong c¸c tr­êng hîp: - Cïng mét quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt, ®ång thêi víi viÖc chÕ t¹o ra s¶n phÈm chÝnh cßn thu thªm s¶n phÈm phô n÷a. - KÕt qu¶ s¶n xuÊt ngoµi thµnh phÈm ®ñ tiªu chuÈn quy ®Þnh cßn cã s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®­îc mµ c¸c kho¶n thiÖt h¹i nµy kh«ng ®­îc tÝnh cho s¶n phÈm hoµn thµnh chÞu. - C¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt phô cã cung cÊp s¶n phÈm hoÆc lao vô lÉn cho nhau, cÇn lo¹i trõ ra khái gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, lao vô cho s¶n xuÊt chÝnh. §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ lµ toµn bé quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ s¶n phÈm chÝnh, s¶n phÈm hoµn thµnh, s¶n phÈm lao vô phôc vô cho c¸c bé phËn kh«ng ph¶i lµ s¶n xuÊt phô. C«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm lµ: Tæng gi¸ thµnh cña ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh = Chi phÝ SPDD ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú - Chi phÝ SPDD cuèi kú - Chi phÝ cÇn lo¹i trõ ra Gi¸ thµnh ®¬n vÞ = Tæng gi¸ thµnh Sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh 1.6.2.5 Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè ¸p dông trong tr­êng hîp: cïng mét quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt, sö dông cïng mét lo¹i nguyªn vËt liÖu, kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®­îc ®ång thêi nhiÒu lo¹i s¶n phÈm chÝnh kh¸c nhau. §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt. §èi t­îng kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm do quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt ®ã ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh. C¸ch tÝnh: - Chän hÖ sè cho c¸c s¶n phÈm. - C¨n cø s¶n l­îng hoµn thµnh thùc tÕ ®Ó tÝnh: Tæng s¶n l­îng thùc tÕ quy ®æi ra s¶n l­îng s¶n phÈm tiªu chuÈn = S¶n l­îng thùc tÕ cña lo¹i s¶n phÈm i x HÖ sè quy ®Þnh cho s¶n phÈm lo¹i i - TÝnh tæng gi¸ thµnh liªn s¶n phÈm. - TÝnh gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm. - TÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tõng lo¹i s¶n phÈm. 1.6.2.6 Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ ¸p dông trong tr­êng hîp: s¶n xuÊt cïng mét quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt, kÕt qu¶ s¶n xuÊt lµ nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i víi nh÷ng chñng lo¹i, phÈm chÊt, quy c¸ch kh¸c nhau. §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ lµ toµn bé quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt cña nhãm s¶n phÈm. §èi t­îng kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng quy c¸ch s¶n phÈm trong nhãm s¶n phÈm ®ã. C¸ch tÝnh: - Tû lÖ ph©n bæ gi¸ thµnh thùc tÕ cho c¸c quy c¸ch s¶n phÈm trong nhãm (tiªu chuÈn th­êng chän lµ:gi¸ thµnh ®Þnh møc hoÆc gi¸ thµnh kÕ ho¹ch). - TÝnh tæng gi¸ thµnh cña tõng quy c¸ch víi gi¸ thµnh ®¬n vÞ ®Þnh møc hoÆc kÕ ho¹ch theo tõng kho¶n môc. - TÝnh tæng gi¸ thµnh c¶ nhãm s¶n phÈm. - TÝnh tû lÖ gi¸ thµnh tõng kho¶n môc. Tû lÖ gi¸ thµnh tõng kho¶n môc = Gi¸ thµnh thùc tÕ c¶ nhãm s¶n phÈm Tæng ®¹i l­îng tiªu chuÈn ph©n bæ TÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ tõng quy c¸ch s¶n phÈm theo tõng kho¶n môc: Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ tõng quy c¸ch = Tiªu chuÈn ph©n bæ cã trong tõng quy c¸ch x Tû lÖ tÝnh gi¸ thµnh 1.6.2.7 Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo gi¸ thµnh ®Þnh møc. ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt ®· ®Þnh h×nh vµ s¶n phÈm ®· ®i vµo s¶n xuÊt æn ®Þnh, c¸c lo¹i ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt ®· hîp lý, chÕ ®é qu¶n lý ®Þnh møc ®· kiÖn toµn vµ ®i vµo nÒ nÕp th­êng xuyªn, tr×nh ®é tæ chøc kÕ to¸n v÷ng vµng. Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm = Gi¸ thµnh ®Þnh møc cña s¶n phÈm + - Chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc + - Chªnh lÖch tho¸t ly ®Þnh møc Ch­¬ng II Thùc tr¹ng C«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty Supe Phèt ph¸t vµ Ho¸ chÊt L©m Thao 2.1Giíi thiÖu chung vÒ C«ng ty Supe Phètph¸t vµ Ho¸ ChÊt L©m Thao. Tªn giao dÞch: C«ng ty Supe phèt ph¸t vµ ho¸ chÊt L©m Thao Tªn giao dÞch quèc tÕ: LAPCHEMCO §iÖn tho¹i: 0210.825.131 - 0210.825.139 Trô së : HuyÖn L©m Thao - TØnh Phó Thä Fax: 0210.825.126 Chi nh¸nh: HuyÖn CÈm Giµng -TØnh H¶i D­¬ng Tel: 0320.786.454 Fax: 0320.786.758 2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty supe phèt ph¸t vµ ho¸ chÊt l©m thao C«ng ty Supe phèt ph¸t vµ ho¸ chÊt L©m thao lµ mét Doanh nghiÖp nhµ n­íc trùc thuéc Tæng C«ng ty ho¸ chÊt ViÖt nam, ®©y lµ mét Doanh nghiÖp cã quy m« lín nhÊt trong ngµnh s¶n xuÊt ph©n bãn cña n­íc ta hiÖn nay. C«ng ty n»m trªn ®Þa bµn huyÖn Phong Ch©u tØnh Phó thä c¸ch trung t©m thµnh phè ViÖt Tr× kho¶ng 30 km, cã ®Çu mèi giao th«ng thuËn tiÖn vÒ mäi mÆt nh­ ®­êng quèc lé, ®­êng thuû vµ ®­êng tÇu ho¶. RÊt thuËn tiÖn cho viÖc vËn t¶i, cung cÊp nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt còng nh­ viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ ®i tiªu thô. C«ng ty cã mét ®éi ngò c¸n bé C«ng nh©n viªn trªn 4000 ng­êi ®­îc ®µo t¹o qua c¸c tr­êng líp víi tr×nh ®é chuyªn m«n cao, diÖn tÝch mÆt b»ng C«ng ty kho¶ng 73 ha ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt víi quy m« lín. C«ng ty Supe b¾t ®Çu ®i vµo s¶n xuÊt ngµy 24/6/1962 ®Õn nay ®· ®­îc h¬n 40 n¨m. NhiÖm vô chñ yÕu lµ s¶n xuÊt ph©n bãn vµ mét sè ho¸ chÊt c¬ b¶n, cung cÊp cho ngµnh n«ng nghiÖp vµ mét sè ngµnh C«ng nghiÖp nhÑ ... Víi quy m« s¶n xuÊt lín, m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i vµ ngµy cµng ®­îc c¶i tiÕn. C«ng xuÊt thiÕt kÕ ban ®Çu lµ 100.000 tÊn Supe l©n/n¨m, 40.000 tÊn AxÝt/n¨m. Qua ba lÇn c¶i t¹o vµ më réng ®Õn nay C«ng ty ®· cã kh¶ n¨ng n©ng C«ng xuÊt lªn 800.000 tÊn Supe l©n/n¨m, 450.000 tÊn NPK/mét n¨m, 250.000tÊn axit/ n¨m. HÇu hÕt c¸c s¶n phÈm cña C«ng ty ®Òu ®­îc cÊp dÊu chÊt l­îng cao, gåm 20 s¶n phÈm ®­îc cÊp dÊu chÊt l­îng b¹c vµ chÊt l­îng vµng. §Æc biÖt lµ s¶n phÈm ph©n bãn nh­ Supe l©n vµ ph©n bãn NPK cña C«ng ty ®ang cã uy tÝn nhÊt trªn thÞ tr­êng hiÖn nay. B»ng nguån vèn tù bæ xung vµ khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng cña C«ng ty, sö dông chñ yÕu nguyªn vËt liÖu trong n­íc, C«ng ty ®· tù nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o vµ l¾p ®Æt thiÕt bÞ ®­a vµo s¶n xuÊt ë quy m« lín ®­îc 9 mÆt hµng míi vµ 20 mÆt hµng ho¸ chÊt c¸c lo¹i, cung cÊp thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc. H¬n bèn m­¬i n¨m qua C«ng ty ®· phÊn ®Êu liªn tôc ®Ó n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt, ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng, duy tr× vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm b»ng c¸ch ®Çu t­ chiÒu s©u, ®æi míi C«ng nghÖ thiÕt bÞ, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho C«ng nh©n, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, kh«ng ngõng c¶i tiÕn mÉu m· bao b× s¶n phÈm thÝch øng víi mäi yªu cÇu cña kh¸ch hµng. §Æc biÖt tõ khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng C«ng ty ®· v­ît qua nh÷ng thö th¸ch gay g¾t, t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p: huy ®éng vèn, s¾p xÕp l¹i lao ®éng vµ tæ chøc bé m¸y hµnh chÝnh, khai th¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng, lµm tèt C«ng t¸c tiÕp thÞ ®Ó tõ ®ã më réng thÞ tr­êng vµ ®Èy m¹nh tiªu thô s¶n phÈm. Tõ ®ã ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. V× thÕ, dï trong hoµn c¶nh khã kh¨n C«ng ty ®· b¶o toµn vµ ph¸t triÓn ®ång vèn, s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i. Víi viÖc ®Çu t­ lín vÒ mÆt kü thuËt cïng víi ®éi ngò c¸n bé vµ C«ng nh©n kü thuËt giµu kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é qu¶n lý ngµy cµng hoµn thiÖn cña C«ng ty Supe t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn C«ng ty trong nh÷ng n¨m s¾p tíi. KÕt qu¶ C«ng ty Supe ®· ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m qua thÓ hiÖn trªn mét sè chØ tiªu c¬ b¶n sau: ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2002 2003 Gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng TriÖu ®ång 608.298 702.113 Doanh thu tiªu thô TriÖu ®ång 637.584 884.544 Nép ng©n s¸ch nhµ n­íc TriÖu ®ång 25.200 31.002 Lîi nhuËn thuÇn TriÖu ®ång 36.296 38.366 Tæng sè vèn kinh doanh TriÖu ®ång 219.502 223.258 Sè lao ®éng Ng­êi 4.285 4.285 Thu nhËp b×nh qu©n 1000®/ ng­êi 1.450 1.700 2.1.2. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña Cty SP PP &HC LT C«ng ty Supe phètph¸t vµ Ho¸ chÊt L©m Thao lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph©n bãn ho¸ häc lín nhÊt khu vùc §«ng Nam ¸. C«ng ty cã nhiÒu xÝ nghiÖp, ph©n x­ëng s¶n xuÊt thµnh viªn víi quy tr×nh C«ng nghÖ khÐp kÝn. Ngoµi s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm chÝnh lµ c¸c lo¹i ph©n bãn ho¸ häc nh­ Supe l©n, ph©n hçn hîp NPK, C«ng ty cßn cã nhiÒu s¶n phÈm kh¸c: axit sunfuric lµ nguyªn liÖu s¶n xuÊt supe l©n vµ b¸n ra ngoµi d­íi d¹ng th­¬ng phÈm, thuèc trõ s©u C«ng nghiÖp, v«i, g¹ch, «xy C«ng nghiÖp... Do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt nh­ vËy, C«ng ty tæ chøc s¶n xuÊt ngµnh hai bé phËn: + Bé phËn s¶n xuÊt chÝnh: gåm c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm chÝnh cña C«ng ty. + Bé phËn s¶n xuÊt phô: gåm c¸c xÝ nghiÖp, ph©n x­ëng s¶n xuÊt, thùc hiÖn c¸c lo¹i s¶n phÈm, C«ng viÖc lao vô dÞch vô lµ nguyªn liÖu dïng cho s¶n xuÊt, phôc vô cho C«ng t¸c s¶n xuÊt ë c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt chÝnh vµ mét phÇn s¶n phÈm ®­îc b¸n ra ngoµi. NhiÖm vô s¶n xuÊt cña c¸c ph©n x­ëng, xÝ nghiÖp thµnh viªn: Bé phËn s¶n xuÊt chÝnh: + Hai xÝ nghiÖp A xit (sè 1 vµ sè 2): lµ hai xÝ nghiÖp lín s¶n xuÊt axit sufuric ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt supe l©n vµ mét phÇn b¸n ra ngoµi d­íi d¹ng th­¬ng phÈm. +Hai xÝ nghiÖp Supe (sè 1vµ sè 2): lµ hai xÝ nghiÖp s¶n xuÊt Supe l©n, ®©y lµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm chÝnh cña C«ng ty, mét phÇn s¶n phÈm Supe l©n lµ b¸n thµnh phÈm ®Ó s¶n xuÊt ph©n hçn hîp NPK. + XÝ nghiÖp NPK: s¶n phÈm chÝnh lµ c¸c lo¹i ph©n hçn hîp NPK vµ c¸c lo¹i s¶n phÈm phô: g¹ch, v«i... + Ph©n x­ëng ¤ xy: s¶n xuÊt « xy C«ng nghiÖp. Bé phËn s¶n xuÊt phô vµ phô trî: +XÝ nghiÖp §iÖn: §¶m b¶o cung cÊp thiÕt bÞ ®iÖn, ®iÖn, ®iÖn tho¹i, söa ch÷a thay thÕ ®¶m b¶o ®iÖn n¨ng cho s¶n xuÊt vµ qu¶n lý s¶n xuÊt. + XÝ nghiÖp c¬ khÝ: TiÕn hµnh gia C«ng phô tïng chi tiÕt phôc vô cho söa ch÷a th­êng xuyªn vµ ®ét xuÊt trong toµn C«ng ty, ®ång thêi lµm dÞch vô gia C«ng c¬ khÝ cho bªn ngoµi. + XÝ nghiÖp N­íc: Cung cÊp n­íc cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, n­íc cho sinh ho¹t trong C«ng ty vµ b¸n ra ngoµi. + XÝ nghiÖp Méc nÒ: Gia C«ng söa ch÷a ®å gç, c¸c C«ng tr×nh trong C«ng ty. + Ph©n x­ëng X©y l¾p: Phôc vô C«ng t¸c l¾p ®Æt m¸y mãc thiÕt bÞ trong C«ng ty. S¬ ®å 2.1: tæ chøc s¶n xuÊt t¹i C«ng ty Supe PP & HC L©m Thao. C«ng ty Bé phËn s¶n xuÊt chÝnh Bé phËn SX phô vµ phô trî Xn A xit 1 Xn A xit 2 Xn NPK 1 Xn Supe 1 Xn Supe 2 Xn ¤ xy Xn §iÖn Xn C.khÝ Xn §.bao Xn M. nÒ XN N­íc PX L.r¸p PX M.®o PX P.vô PX §êi sèng Xn NPK 2 Tuy mçi xÝ nghiÖp, ph©n x­ëng thµnh viªn cã chøc n¨ng, nhiÖm vô s¶n xuÊt kh¸c nhau nh­ng chóng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ. S¶n phÈm cña xÝ nghiÖp nµy lµ nguyªn liÖu, b¸n thµnh phÈm cho xÝ nghiÖp kh¸c, C«ng viÖc lao vô cña xÝ nghiÖp nµy phôc vô chñ yÕu cho s¶n xuÊt ë xÝ nghiÖp kh¸c. Vµ mÆc dï mçi xÝ nghiÖp, ph©n x­ëng thµnh viªn cã bé m¸y qu¶n lý riªng: §øng ®Çu lµ Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp (Qu¶n ®èc ph©n x­ëng ), gióp viÖc cho gi¸m ®èc lµ c¸c phã gi¸m ®èc xÝ nghiÖp( phã qu¶n ®èc ph©n x­ëng), kÕ to¸n xÝ nghiÖp, ®èc C«ng, tr­ëng ca... nh­ng kh«ng ®­îc phÐp tæ chøc s¶n xuÊt vµ h¹ch to¸n ®éc lËp mµ chÞu sù chi phèi qu¶n lý cña ban gi¸m ®èc C«ng ty vµ c¸c phßng ban chøc n¨ng cã liªn quan. C«ng ty Supe phèt ph¸t vµ ho¸ chÊt L©m Thao lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt víi s¶n phÈm chÝnh lµ ph©n bãn hãa häc NPK, supe l©n, axit Sunphuric. Vµ quy tr×nh tæ chøc s¶n xuÊt cña C«ng ty ®­îc chia lµm c¸c giai ®o¹n C«ng nghÖ chÝnh sau: - Giai ®o¹n s¶n xuÊt s¶n phÈm H2SO4 -Giai ®o¹n s¶n xuÊt Supe l©n -Giai ®o¹n s¶n xuÊt ph©n hçn hîp NPK Mçi giai ®o¹n ®­îc vËn hµnh liªn tôc khÐp kÝn tõ kh©u phèi chÕ C«ng nghÖ ®Õn khi s¶n phÈm ®­îc hoµn thµnh nhËp kho. S¬ ®å 2.2: Quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt axit Sunphuric A xit Sufuric HÊp thô khÝ SO3 C«ng ®o¹n «xy ho¸ Bé phËn röa t¹p chÊt T¹o khÝ SO2 Ho¸ láng L­u huúnh XuÊt tiªu thô lµ Axit th­¬ng phÈm. XuÊt cho s¶n xuÊt Supe l©n lµ b¸n thµnh phÈm S¬ ®å2.3: quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt Supe l©n. Supe l©n ñ trung hoµ Trén víi H2SO4 SÊy quÆng NghiÒn mÞn NghiÒn s¬ bé QuÆng Apatit Supe l©n dïng cho s¶n xuÊt s¶n xuÊt NPK lµ b¸n thµnh phÈm Supe l©n b¸n ra ngoµi lµ th­¬ng phÈm. S¬ ®å2.4: quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt ph©n hçn hîp NPK NhËp kho thµnh phÈm §ãng bao Sµng s¶n phÈm NPK §¶o trén vª viªn Sµng nguyªn liÖu _ Supe l©n _ §¹m SA _ Marª _ Kali _ Phô gia _... Quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ c¨n cø quan träng ®Ó x¸c ®Þnh khèi l­îng nguyªn vËt liÖu cÇn thiÕt ®Ó cung cÊp ®Çy ®ñ vÒ sè l­îng, ®¶m b¶o vÒ chÊt l­îng cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm. Nãi tãm l¹i, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc ®iÓm quy tr×nh C«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ c¨n cø quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn C«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty nãi chung vµ C«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty nãi riªng. 2.1.3. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty SP PP &HC LT C«ng ty Supe phèt ph¸t vµ ho¸ chÊt L©m Thao lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt víi quy m« lín vµ cã c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®a d¹ng, cã bé m¸y tæ chøc hoµn chØnh, ®¸p øng nhu cÇu qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty ®­îc thµnh lËp theo c¬ cÊu trùc tuyÕn chøc n¨ng. §øng ®Çu lµ ban gi¸m ®èc( Bao gåm gi¸m ®èc C«ng ty vµ 3 phã gi¸m ®èc phô tr¸ch chuyªn m«n bªn d­íi cã c¸c phßng ban chøc n¨ng, c¸c xÝ nghiÖp vµ c¸c ph©n x­ëng thµnh viªn). Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý theo h×nh thøc trªn cã thÓ gi¶m bít g¸nh nÆng cho gi¸m ®èc vÒ nh÷ng nghiÖp vô mang tÝnh chÊt chuyªn m«n, nh÷ng nghiÖp vô nµy ®­îc giao cho phã gi¸m ®èc qu¶n lý trùc tiÕp theo tõng côm gåm c¸c phßng ban chøc n¨ng c¸c xÝ nghiÖp, ph©n x­ëng thµnh viªn võa chÞu sù ®iÒu hµnh trùc tiÕp cña gi¸m ®èc, t¹o ®iÒu kiÖn cho gi¸m ®èc cã thêi gian thùc hiÖn c¸c C«ng viÖc kh¸c. HÖ thèng tæ chøc ®­îc ph©n chia theo c¸c phßng ban, ph©n x­ëng víi chøc n¨ng nhiÖm vô nh­ sau: A/ Gi¸m ®èc: Phô tr¸ch chung, lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm cao nhÊt trong C«ng t¸c qu¶n lý cña C«ng ty. QuyÕt ®Þnh ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. Gi¸m ®èc trùc tiÕp chØ ®¹o c¸c phßng ban: phßng KÕ to¸n tµi chÝnh, phßng KÕ ho¹ch, phßng VËt t­, V¨n phßng, phßng Tæ chøc ®µo t¹o, phßng Kinh doanh, phßng Lao ®éng tiÒn l­¬ng, phßng M¸y tÝnh. - Phßng KÕ to¸n tµi chÝnh: Tæ chøc h¹ch to¸n, kiÓm tra kiÓm so¸t c¸c nghiÖp vôkinh tÕ ph¸t sinh, tham m­u gióp viÖc cho gi¸m ®èc trong C«ng t¸c tµi chÝnh t¹i C«ng ty. - Phßng Tæ chøc ®µo t¹o: gióp viÖc cho gi¸m ®èc trong C«ng t¸c tæ chøc c¸n bé, C«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé C«ng nh©n viªn trong C«ng ty. - Phßng KÕ ho¹ch: LËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, tham m­u cho gi¸m ®èc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch( KÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kÕ ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm). - Phßng Kinh doanh: ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kh©u tiªu thô s¶n phÈm nh­ qu¶ng c¸o, khuyÕn m¹i, ®¹i lý. - Phßng Lao ®éng tiÒn l­¬ng: Gióp viÖc cho gi¸m ®èc trong C«ng t¸c tæ chøc lao ®éng, sö dông lao ®éng vµ thanh to¸n tiÒn l­¬ng, tiÒn C«ng, b¶o hiÓm x· héivíi ng­êi lao ®éng trong C«ng ty, thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é víi ng­êi lao ®éng. - V¨n phßng: Gióp gi¸m ®èc n¾m b¾t t×nh h×nh mäi mÆt ho¹t ®éng cña C«ng ty vµ gióp c¸c l·nh ®¹o kh¸c trong C«ng ty n¾m b¾t t×nh h×nh cã liªn quan ®Õn C«ng t¸c hµnh chÝnh v¨n phßng vµ C«ng t¸c thi ®ua tuyªn truyÒn. - Phßng M¸y tÝnh: Cã nhiÖm vô tham m­u gióp viÖc gi¸m ®èc trong lÜnh vùc qu¶n lý vµ khai th¸c hÖ thèng m¸y tÝnh phôc vô yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty nh­ in Ên, ®¸nh m¸y c¸c v¨n b¶n, tµi liÖu trong néi bé C«ng ty. B/ Phã Gi¸m ®èc kü thuËt: Lµ ng­êi gióp viÖc cho gi¸m ®èc trong lÜnh vùc s¶n xuÊt cña C«ng ty ®ång thêi lµ ng­êi trùc tiÕp chØ ®¹o C«ng t¸c s¶n xuÊt cña c¸c xÝ nghiÖp, ph©n x­ëng. Phã gi¸m ®èc kü thuËt còng lµ ng­êi chØ ®¹o trùc tiÕp c¸c phßng ban chøc n¨ng sau: - Phßng Kü thuËt C«ng nghÖ: ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kü thËt s¶n xuÊt, quy tr×nh C«ng nghÖ còng nh­ chÊt l­îng s¶n phÈm.Lµ phßng gióp viÖc cho phã gi¸m ®èc kü thuËt trong viÖc chØ ®¹o, ®iÒu hµnh s¶n xuÊt, nghiªn cøu ®æi míi C«ng nghÖ vµ c¸c lÜnh vùc liªn quan ®Õn khoa häc kü thuËt. - Phßng §iÖn n­íc: ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ®iÖn n¨ng vµ kü thuËt ®iÖn phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña c¸n bé C«ng nh©n viªn. - Phßng ThÝ nghiÖm trung t©m: Cã chøc n¨ng gióp viÖc cho phã gi¸m ®èc kü thuËt vÒ toµn bé C«ng t¸c ph©n tÝch thÝ nghiÖm, C«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc kü thuËt, nghiªn cøu s¶n phÈm míi. - Phßng C¬ khÝ: ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ, phô tïng thay thÕ, söa ch÷a th­êng xuyªn trong C«ng ty. - Phßng ThiÕt kÕ: ChÞu tr¸ch nhiÖm thiÕt kÕ c¸c C«ng tr×nh x©y dùng söa ch÷a nhá vµ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh trong C«ng ty. - Phßng Gi¸m s¸t kü thuËt an toµn: ChÞu tr¸ch nhiÖm h­íng dÉn, ®¶m b¶o an toµn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹i c¸c xÝ nghiÖp, ph©n x­ëng trong C«ng ty. - Phßng KCS: KiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm, hµng ho¸ do C«ng ty s¶n xuÊt ra còng nh­ hµng ho¸, nguyªn vËt liÖu nhËp vµo C«ng ty. - Kho trung t©m: Lµ ®¬n vÞ qu¶n lý tiÕp nhËn b¶o qu¶n, cÊp ph¸t vËt t­ nguyªn vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt æn ®Þnh, ®¹i tu söa ch÷a th­êng xuyªn vµ C«ng t¸c x©y dùng cña C«ng ty C/ Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n: Lµ ng­êi gióp viÖc cho gi¸m ®èc trong lÜnh vùc x©y dùng míi c¶i t¹o më réng trong C«ng ty nh­ c¸c C«ng tr×nh phôc vô s¶n xuÊt. Phã gi¸m ®èc x©y dùng c¬ b¶n trùc tiÕp chØ ®¹o c¸c phßng ban sau: - Phßng Kü thuËt x©y dùng c¬ b¶n: Phô tr¸ch viÖc x©y dùng míi, më réng, c¶i t¹o, n©ng cÊp C«ng tr×nh phôc vô s¶n xuÊt vµ phôc vô ®êi sèng C«ng ty. - Phßng B¶o vÖ - qu©n sù: §¶m b¶o an ninh trËt tù cho C«ng t¸c s¶n xuÊt vµ qu¶n lý trong ph¹m vi C«ng ty, tæ chøc b¶o vÖ tµi s¶n x· héi chñ nghÜa. - Phßng Dù to¸n: Cã chøc n¨ng lËp dù to¸n, kiÓm tra dù to¸n do c¸c bªn ngoµi C«ng ty lËp cã liªn quan ®Õn viÖc ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n vµ söa ch÷a lín cña C«ng ty. - Nhµ v¨n ho¸: ChÞu sù qu¶n lý ®iÒu hµnh trùc tiÕp cña phã gi¸m ®èc x©y dùng c¬ b¶n, cã nhiÖm vô tham m­u gióp gi¸m ®èc c¸c trong lÜnh vùc: + Tæ chøc ho¹t ®éng thÓ thao v¨n ho¸ v¨n nghÖ phôc vô C«ng nh©n viªn C«ng ty. + Tæ chøc phôc vô nhu cÇu vÒ ¨n, nghØ cña kh¸ch ®Õn lµm viÖc vµ c¸c héi nghÞ cña C«ng ty t¹i nhµ ®iÒu d­ìng. D/ Phã Gi¸m ®èc néi chÝnh. Lµ ng­êi gióp viÖc cho gi¸m ®èc trong lÜnh vùc ch¨m lo ®êi sèng cña c¸n bé C«ng nh©n viªn trùc tiÕp chØ ®¹o c¸c bé phËn sau: - Ph©n x­ëng ®êi sèng: ChÞu tr¸ch nhiÖm ch¨m lo b÷a ¨n ca cho c¸n bé C«ng nh©n viªn trong C«ng ty. - Tr­êng MÇm non: ChÞu tr¸ch nhiÖm ch¨m sãc con nhá cho c¸n bé C«ng nh©n viªn trong C«ng ty. - Phßng Y tÕ: Thùc hiÖn chøc n¨ng ch¨m sãc søc khoÎ cho c¸n bé C«ng nh©n viªn trong toµn C«ng ty, tiÕn hµnh kiÓm tra søc khoÎ th­êng xuyªn, ®Þnh kú cho c¸n bé C«ng nh©n viªn, cÊp cøu, s¬ cøu nh÷ng tr­êng hîp tai n¹n trong qu¸ tr×nh lµm viÖc t¹i C«ng ty. 2.1.4. Tæ chøc C«ng t¸c kÕ to¸n ë Cty SP PP &HC LT. Bé m¸y kÕ to¸n C«ng ty ®­îc tæ chøc theo h×nh thøc tËp trung, mäi h×nh thøc kÕ to¸n ®­îc thùc hiÖn ë phßng kÕ to¸n cña C«ng ty, tõ viÖc thu thËp kiÓm tra chøng tõ ®Õn viÖc ghi sæ kÕ to¸n vµ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh kÕ to¸n. ChÝnh nhê sù tËp trung cña C«ng t¸c kÕ to¸n mµ C«ng ty n¾m ®­îc toµn bé th«ng tin kÞp thêi chØ ®¹o kiÓm tra. Ph­¬ng thøc tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n C«ng ty cã ®Æc tr­ng lµ mäi nh©n viªn kÕ to¸n ®­îc ®iÒu hµnh trùc tiÕp tõ mét ng­êi l·nh ®¹o ®ã lµ kÕ to¸n tr­ëng nãi c¸ch kh¸c ph­¬ng thøc tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty lµ ph­¬ng thøc trùc tuyÕn.- KÕ to¸n tr­ëng: Cã nhiÖm vô tham m­u cho gi¸m ®èc, b¸o c¸o sè liÖu cô thÓ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty cho gi¸m ®èc. Tæ chøc l·nh ®¹o chung cho toµn phßng, ph©n chia tõng bé phËn kÕ to¸n còng nh­ bè trÝ tõng ng­êi ®¶m nhËn nh÷ng phÇn hµnh kÕ to¸n cô thÓ. + KÕ to¸n tiÒn mÆt: ChÞu tr¸ch nhiÖm thu chi tiÒn mÆt t¹i C«ng ty. + KÕ to¸n tiÒn göi vµ tiÒn vay: ChÞu tr¸ch nhiÖm kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc göi tiÒn vµ nhËn tiÒn tõ ng©n hµng. + KÕ to¸n doanh thu: ChÞu tr¸ch nhiªm x¸c ®Þnh doanh thu tõng lo¹i s¶n phÈm vµ tæng doanh thu trong toµn C«ng ty. + KÕ to¸n thanh to¸n: Theo dâi viÖc thanh to¸n víi ng­êi b¸n vµ ng­êi mua c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho vµ ho¸ ®¬n VAT ®Ó lµm chøng tõ thanh to¸n. + Thñ quü: ChÞu tr¸ch nhiÖm nhËn tiÒn göi tõ ng©n hµng vµ thu tiÒn b¸n hµng, chi phôc vô kinh doanh khi nhËn ®­îc phiÕu chi ®· duyÖt. + KÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh vµ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh: Ghi chÐp, ph¶n ¸nh t×nh h×nh t¨ng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh, ph¶n ¸nh vµo sæ tµi s¶n cè ®Þnh, tÝnh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh vµ thùc hiÖn viÖc söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh. + KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu, C«ng cô dông cô: Theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån nguyªn vËt liÖu, C«ng cô dông cô, tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ ghi chÐp, ph¶n ¸nh vµo sæ kÕ to¸n liªn quan. + KÕ to¸n tiÒn l­¬ng: ChÞu tr¸ch nhiÖm theo dâi t×nh h×nh thanh to¸n l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. + KÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh: ChÞu tr¸ch nhiÖm tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. + KÕ to¸n tæng hîp: ChÞu tr¸ch nhiÖm x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty. + Nh©n viªn kÕ to¸n c¸c ph©n x­ëng, xÝ nghiÖp: ChÞu tr¸ch nhiÖm ghi chÐp c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh ë ph©n x­ëng, xÝ nghiÖp. S¬ ®å 2.6: tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n C«ng ty KÕ to¸n tr­ëng P.phßng tµi vô KT tiÒn mÆt KT tiÒn göi +vay KT doanh thu KÕ to¸n thanh to¸n (mua+b¸n) Thñ quü Kª to¸n TSC§ KT söa ch÷a lín TSC§ KT NVL - CCDC KT tiÒn l­¬ng KT CPSX vµ tÝnh GTSP KÕ to¸n tæng hîp Nh©n viªn kÕ to¸n c¸c PX-XN KÕ to¸n XDCB P.phßng KT XDCB Ghi chó : Qu._.