Tổ chức kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Tổng Công ty rau quả nông sản

Lêi më ®Çu “S¶n xuÊt c¸i mµ thÞ tr­êng cÇn chø kh«ng ph¶i lµ c¸i mµ doanh nghiÖp cã” lµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo muèn t×m chç ®øng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Song ®Ó n¾m b¾t vµ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng kh«ng ph¶i lµ mét ®iÒu ®¬n gi¶n,v× cïng víi sù ®i lªn cña kinh tÕ, khoa häc, c«ng nghÖ,…nhu cÇu cña thÞ tr­êng còng kh«ng ngõng thay ®æi víi ®ßi hái ngµy cµng cao. Trong ®iÒu kiÖn ®ã muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc c¸c doanh nghiÖp ph¶i linh ho¹t, nhanh nh¹y thÝch øng víi nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. §Ó t×m lêi gi¶i cho bµi to¸n lîi nhuËn cña m×nh, nhiÖm vô cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ dõng l¹i ë kh©u s¶n xuÊt mµ cßn ph¶i tæ chtiªu thÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. S¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn hay kh«ng lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ trong bèi c¶nh kinh tÕ mµ sù c¹nh tranh gay g¾t lu«n ®Æt c¸c doanh nghiÖp tr­íc nh÷ng rñi ro kh«ng l­êng tr­íc ®­îc. MÆt kh¸c, qu¸ tr×nh b¸n hµng cßn cã ý nghÜa quan träng ®èi víi doanh nghiÖp bëi nã lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ vèn tõ h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i gi¸ trÞ “ tiÒn tÖ”, gióp doanh nghiÖp thu håi vèn ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tiÕp theo. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c nµy ngoµi viÖc tæ chøc s¶n xuÊt hîp lý, ®Èy m¹nh tiªu thô th× viÖc h¹ch to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng còng ®­îc c¸c doanh nghiÖp rÊt chó träng. Lµ mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp, tham gia thÞ tr­êng v× môc tiªu lîi nhuËn nh­ hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp kh¸c, Tæng c«ng ty rau qu¶ n«ng s¶n còng sö dông kÕ to¸n ®Ó ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Bé phËn kÕ to¸n gåm nhiÒu phÇn hµnh kh¸c nhau, tuy nhiªn ho¹t ®éng chñ yÕu cña Tæng c«ng ty rau qu¶ n«ng s¶n lµ kinh doanh th­¬ng m¹i nªn c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ®Æc biÖt ®­îc chó träng. Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu lý luËn vµ t×m hiÓu t×nh h×nh thùc tÕ t¹i Tæng c«ng ty rau qu¶ n«ng s¶n, nhËn thøc ®­îc vai trß quan träng cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng em ®· chän ®Ò tµi: “ Tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i Tæng c«ng ty rau qu¶ n«ng s¶n”. LuËn v¨n cuèi kho¸ cña em gåm 3 phÇn chÝnh: Ch­¬ng I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ tæ choc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. Ch­¬ng II: Thùc tÕ tæ choc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i Tæng c«ng ty rau qu¶ n«ng s¶n. Ch­¬ng III: Hoµn thiÖn kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i Tæng c«ng ty rau qu¶ n«ng s¶n. Trong qu¸ tr×nh thùc tËp, em ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì, chØ dÉn cña c¸c thÇy, c« gi¸o bé m«n kÕ to¸n doanh nghiÖp, trùc tiÕp lµ thÇy gi¸o Ng« ThÕ Chi cïng víi c¸c c¸n bé kÕ to¸n Tæng c«ng ty rau qu¶ n«ng s¶n. Tuy nhiªn, ph¹m vi ®Ò tµi réng, thêi gian thùc tÕ ch­a nhiÒu, kiÕn thøc cßn han hÑp nªn luËn v¨n cña em khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. KÝnh mong ®­îc sù chØ ®¹o, h­íng dÉn vµ gióp ®ì cña c¸c thÇy, c« gi¸o vµ c¸c c¸n bé kÕ to¸n Tæng c«ng ty rau qu¶ n«ng s¶n ®Ó bµi luËn v¨n ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Môc lôc Ch­¬ng I Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh 1.1. NhiÖm vô kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ë c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th­¬ng m¹i 1.1.1. §Æc ®iÓm kinh doanh th­¬ng m¹i Kinh doanh th­¬ng m¹i kh¸c víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, nã lµ chu kú sau cïng cña chu kú t¸i s¶n xuÊt nh»m ®­a s¶n phÈm ®Õn tay ng­êi tiªu ding phôc vô nhu cÇu s¶n xuÊt còng nh­ tiªu dïng cña hä. Th­¬ng m¹i ®­îc hiÓu lµ bu«n b¸n, tøc lµ mua hµng hãa ®Ó b¸n ra kiÕm lêi råi tiÕp tôc mua hµng, b¸n ra nhiÒu h¬n. Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i t¸ch biÖt h¼n, kh«ng liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm nh­ thÕ nµo, s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra ë ®©u. Nã chØ lµ ho¹t ®éng trao ®æi l­u th«ng hµng ho¸ dÞch vô trªn c¬ së tháa thuËn vÒ gi¸ c¶. Trªn thùc tÕ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã thÓ tù m×nh tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh nh­ng nÕu chØ ®¬n thuÇn nh­ vËy th× viÖc chuyªn m«n hãa lao ®éng x· héi sÏ bÞ h¹n chÕ, c¬ héi ph¸t triÓn vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng lµ ch­a ®ñ. Ch×nh v× vËy mµ ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i ra ®êi víi môc ®Ých chÝnh lµ phôc vô tèi ®a nhu cÇu tiªu ding chung cña con ng­êi vµ hä chó träng ®Õn viÖc mua vµ b¸n ®­îc nhiÒu hµng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i bao trïm tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, viÖc mua b¸n hµng ho¸ tøc lµ thùc hiÖn gi¸ trÞ hµng ho¸ th«ng qua gi¸ c¶. Ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng phi s¶n xuÊt, l­u th«ng kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ nh­ng gi¸ trÞ kh«ng n»m ngoµi qu¸ tr×nh l­u th«ng chÝnh ho¹t ®éng l­u th«ng bu«n b¸n ®· lµm cho nÒn kinh tÕ s«i ®éng h¬n, tèc ®é chu chuyÓn hµng ho¸ nhanh chãng h¬n. Nã kÕt nèi ®­îc thÞ tr­êng gÇn xa kh«ng chØ thÞ tr­êng trong n­íc mµ c¶ thÞ tr­êng n­íc ngoµi, ®iÒu ®ã gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cûa c¸c doanh nghiÖp nãi riªng vµ c¸c quèc gia nãi chung. Thêi ®¹i ngµy nay, xu h­íng quèc tÕ hãa vµ toµn cÇu hãa nÒn kinh tÕ thÕ giíi ngµy cµng trë nªn phæ biÕn. Mçi quèc gia trë thµnh mét m¾t xÝch quan träng trong hÖ thèng kinh tÕ ®ã. Trong qu¸ tr×nh nµy, ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ trë thµnh mét lÜnh vùc kinh tÕ quan träng v× th«ng qu ®ã c¸c nèi liªn hÖ kinh tÕ ®­îc thiÕt lËp vµ thùc hiÖn trªn c¬ së ph¸t huy tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña mçi n­íc. Ho¹t ®éng chÝnh cña th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ xuÊt nhËp khÈu. §ã lµ sù mua b¸n trao dæi hµng ho¸ gi÷a c¸c quèc gia trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi vµ còng lµ h×nh thøc mua b¸n hµng ho¸ ®­îc nhiÒu doanh nghiÖp thùc hiÖn bµ trë thµnh nghiÖp vô chÝnh cña doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. §Æc diÓm kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lµ: Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã thÞ tr­êng réng lín c¶ trong vµ ngoµi n­íc, chÞu ¶nh h­ëng rÊt lín cña sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong n­íc vµ thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Ng­êi mua, ng­êi b¸n thuéc c¸c quèc gia kh¸c nhau, cã tr×nh ®é qu¶n lý , phong tôc tËp qu¸n tiªu ding kh¸c nhau vµ chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng cña mçi quèc gia kh¸c nhau. Hµng hãa xuÊt khÈu ®ßi hái ph¶i cã chÊt l­îng cao, mÉu m· ®Ñp, hîp thÞ hiÕu tiªu ding cña tõng khu vùc, tõng quèc gia trong tõng thêi kú. §iÒu kiÖn vÒ mÆt ®Þa l‎, ph­¬ng tiÖn chuyªn chë, ®iÒu kiÖn thanh to¸n cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn qu¸ tr×nh kinh doanh lµm cho thêi gian giao hµng vµ thanh to¸n cã kho¶ng c¸ch kh¸ xa. Víi ®Æc ®iÓm riªng biÖt cña ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu nh­ trªn sÏ ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng nãi riªng. 1.1.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng: XuÊt ph¸t tõ vai trß quan träng cña b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ®èi víi sù sèng cßn cña cña c¸c doanh nghiÖp, do ®ã c«ng t¸c qu¶n lý nghiÖp vô b¸n hµng cÇn ph¶i ®¶m b¶o: Qu¶n lý sù vËn ®éng vµ sè hiÖn cã cña tõng lo¹i hµng ho¸ theo chØ tiªu sè l­îng, chÊt l­îng, chñng lo¹i vµ gi¸ trÞ cña chóng. T×m hiÓu, khai th¸c vµ më réng thÞ tr­êng, ¸p dông c¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng phï hîp vµ cã c¸c chÝnh s¸ch sau b¸n hµng “hËu m·i” nh»m kh«ng ngõng t¨ng doanh thu., gi¶m chi phÝ cña c¸c ho¹t ®éng. Qu¶n lý chÆt chÏ c¸c chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ c¸c chi phÝ kh¸c nh»m tèi ®a hãa lîi nhuËn. Cã biÖn ph¸p thanh to¸n hîp l‎, ®«n ®èc thu håi ®Çy ®ñ kÞp thêi vèn cña doanh nghiÖp, t¨ng vßng quay cña vèn l­u ®éng. §Ó thùc hiÖn ®­îc c¸c yªu cÇu trªn doanh nghiÖp cÇn ¸p dông mét c¸ch hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô qu¶n lý, trong ®ã kÕ to¸n lµ c«ng cô chñ yÕu vµ hiÖu qu¶ nhÊt trong viÖc mang l¹i hiÖu qu¶ qu¶n lý. V× th«ng tin kÕ to¸n cung cÊp mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung, t×nh h×nh b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng nãi riªng xuÊt ph¸t tõ chøc n¨ng cña kÕ to¸n lµ th«ng tin vµ kiÓm tra. ChÝnh v× vËy khi tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nhiÖm vô sau: Ph¶n ¸nh vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng cña tõng lo¹i s¶n phÈm, hµng ho¸ theo tõng chØ tiªu sè l­îng, chÊt l­îng, chñng lo¹i vµ gi¸ trÞ. Ph¶n ¸nh vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ chÝnh x¸c kho¶nh doanh thu, c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu vµ chi phÝ cña tõng ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp. §ång thêi theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu, ®«n ®èc c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng. Ph¶n ¸nh vµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c kÕt qu¶ tõng ho¹t ®éng, gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ N­íc vµ t×nh h×nh ph©n phèi c¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng. Cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n phôc vô viÖc lËp B¸o C¸o Tµi ChÝnh vµ ®Þnh kú ph©n tÝch c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ liªn quan ®Õn bnh vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. 1.2. Ph­¬ng thøc b¸n hµng vµ néi dung doanh thu b¸n hµng 1.2.1. C¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng B¸n hµng lµ viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u vÒ thµnh phÈm, hµng ho¸ dÞch vô g¾n víi phÇn lín lîi Ých hoÆc rñi ro cho kh¸ch hµng, ®ång thêi ®­îc kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n. Tuú theo c¸c tiªu thøc ph©n lo¹i kh¸c nhau cã nh÷ng ph­¬ng thøc b¸n hµng kh¸c nhau: Theo c¸ch th­c giao hµng, ph­¬ng thøc b¸n hµng ®­îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: * Ph­¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp: B¸n hµng trùc tiÕp lµ ph­¬ng th­c giao hµng cho ng­êi mua trùc tiÕp t¹i kho cña doanh nghiÖp (hay trùc tiÕp t¹i c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt kh«ng qua kho) hoÆc giao nhËn tay ba ( mua b¸n th¼ng). Sè hµng khi bµn giao cho kh¸ch hµng ®­îc chÝnh thøc coi lµ tiªu thô vµ ng­êi b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng nµy. Ng­êi mua thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n sè hµng ng­êi b¸n ®· giao. Theo ph­¬ng thøc nµy cã c¸c tr­êng hîp : + B¸n bu«n trùc tiÕp. + B¸n lÎ. * Ph­¬ng thøc chuyÓn hµng chê chÊp nhËn: B¸n hµng theo ph­¬ng thøc chuyÓn hµng chê chÊp nhËn lµ ph­¬ng thøc mµ bªn b¸n chuyÓn hµng cho bªn mua theo ®Þa ®iÓm ghi trong hîp ®ång. Sè hang chuyÓn ®i nµy vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn b¸n. Khi ®­îc bªn mua thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n vÒ sè hµng ®· chuyÓn giao( mét phÇn hay toµn bé) th× sè hµng ®­îc bªn mua chÊp nhËn nµy míi ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô vµ bªn b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng ®ã. * Ph­¬ng thøc ®¹i lý, ký göi: B¸n hµng lµ ph­¬ng thøc mµ bªn chñ hµng (gäi lµ bªn giao ®¹i lý) xuÊt hµng giao cho bªn ®¹i lý, ký göi ( gäi lµ bªn ®¹i lý) ®Ó b¸n. Bªn ®¹i lý sÏ h­ëng thï lao ®¹i lý d­íi h×nh thøc hoa hang hoÆc chªnh lÖch gi¸. * Ph­¬ng thøc hµng ®æi hµng: Hµng ®æi hµng lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng mµ trong ®ã ng­êi b¸n ®em s¶n phÈm, vËt t­, hµng ho¸ cña m×nh ®Ó ®æi lÊy s¶n phÈm, vËt t­, hµng ho¸ cña ng­êi mua.Gi¸ trao ®æi lµ gi¸ b¸n cña s¶n phÈm,vËt t­, hµng ho¸ ®ã trªn thÞ tr­êng. * Ph­¬ng thøc tiªu thô néi bé: Tiªu thô néi bé bao gåm c¸c ph­¬ng thøc: +Tiªu thô néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n ®éc lËp víi nhau hay gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n ®éc lËp víi ®¬n vÞ cÊp trªn. + §¬n vÞ cÊp trªn xuÊt b¸n t¹i c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc. + C¸c tr­êng hîp tiªu thô néi bé kh¸c: ding vËt t­,hµng ho¸, dÞch vô ®Ó biÕu tÆng, qu¶ng c¸o,chµo hµng, hay sö dông s¶n phÈm phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh, tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n viªn,… Theo ph­¬ng thøc thanh to¸n, cã c¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng sau: * B¸n hµng thu tiÒn ngay: doanh nghiÖp b¸n hµng ®­îc kh¸ch hµng tr¶ tiÒn ngay. Khi ®ã l­îng hµng ho¸ ®­îc x¸c ®Þnh ngay lµ tiªu thô ®ång thêi ghi nhËn doanh thu b¸n hµng. * B¸n hµng tr¶ gãp: lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng tr¶ tiÒn nhiÒu lÇn, trong ®ã, ng­êi mua sÏ thanh to¸n mét phÇn ngay t¹i thêi ®iÓm mua, sè tiÒn cßn l¹i ng­êi mua chÊp nhËn tr¶ dÇn ë c¸c kú tiÕp theo vµ ph¶i chÞu mét tû lÖ l·i suÊt nhÊt ®Þnh. Th«ng th­êng sè tiÒn ph¶i tr¶ ë c¸c kú tiÕp theo b»ng nhau, trong ®ã gåm mét phÇn nî gèc vµ mét phÇn l·i tr¶ gãp. Theo ph­¬ng thøc tr¶ gãp, vÒ mÆt h¹ch to¸n, khi giao hµng cho ng­êi mua th× l­îng hµng chuyÓn giao ®­îc coi lµ tiªu thô. VÒ thùc chÊt, chØ khi nµo kh¸ch hµng thanh to¸n hÕt ng­êi b¸n míi mÊt quyÒn së h÷u hµng ho¸ ®ã. 1.2.2. Néi dung doanh thu b¸n hµng Kh¸i niÖm doanh thu: Doanh thu lµ tæng gi¸ trÞ c¸c lîi Ých kinh tÕ doanh nghiÖp thu ®­îc trong kú kÕ to¸n, ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th«ng th­êng cña doanh nghiÖp, gãp phÇn lµm t¨ng vèn chñ së h÷u. Doanh thu ®­îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: Doanh thu b¸n hµng. Doanh thu cung cÊp dÞch vô. Doanh thu tõ tiÒn l·i, tiÒn b¶n quyÒn, cæ tøc vµ lîi tøc ®­îc chia. - Vµ c¸c lo¹i thu nhËp kh¸c. Kh¸i niÖm doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô: Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ toµn bé sè tiÒn thu ®­îc hoÆc sÏ thu ®­îc tõ c¸c giao dÞch vµ nghiÖp vô ph¸t sinh doanh thu nh­ b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸, cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng bao gåm c¶ kho¶n phô thu vµ phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n ( nÕu cã). B¸n hµng: B¸n c¸c s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra vµ b¸n hµng hãa mua vµo. Cung cÊp dÞch vô: Thùc hiÖn c«ng viÖc ®· tháa thuËn theo hîp ®ång trong mét kú, hoÆc nhiÒu kú kÕ to¸n, nh­ cung cÊp dÞch vô vËn t¶i, du lÞch, cho thuª tµi s¶n cè ®Þnh theo ph­¬ng thøc cho thuª ho¹t ®éng… Tr­êng hîp cã doanh nghiÖp cã doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô b»ng ngo¹i tÖ th× ph¶i quy ®æi ngo¹i tÖ ra ®ång ViÖt Nam theo tû gi¸ thùc tÕ ph¸t sinh hoÆc tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n trªn thÞ tr­êng liªn Ng©n Hµng do Ng©n Hµng Nhµ N­íc ViÖt Nam c«ng bè t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh nghiÖp vô. Thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu: lµ thêi ®iÓm chuyÓn giao quyÒn së h÷u vÒ s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô dÞch vô tõ ng­êi b¸n sang cho ng­êi mua, nãi c¸ch kh¸c, thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu lµ thêi ®iÓm ng­êi mua thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n cho ng­êi b¸n vÒ sè hµng hãa, dÞch vô ®· chuyÓn giao. §iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu: Theo chuÈn mùc 14 “ Doanh thu vµ thu nhËp kh¸c” doanh thu b¸n hµng ®­îc ghi nhËn khi tháa m·n ®ång thêi n¨m ®iÒu kiÖn: Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng hãa cho ng­êi mua. Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý hµng hãa nh­ ng­êi së h÷u hµng hãa hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng hãa. Doanh thu ®­îc x¸c ®Þnh t­¬ng ®èi ch¾c ch¾n. Doanh nghiÖp ®· thu ®­îc hoÆc sÏ thu ®­îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch b¸n hµng. X¸c ®Þnh ®­îc chi phÝ liªn quan ®Õn giao dÞch b¸n hµng. Doanh thu ph¸t sinh tõ c¸c giao dÞch, sù kiÖn ®­îc x¸c ®Þnh bëi tháa thuËn gi÷a doanh nghiÖp víi bé phËn bªn mua hoÆc bªn sö dông tµi s¶n. Nã ®­îc x¸c ®Þnh b¨ng gi¸ trÞ hîp lÝ cña c¸c kho¶n ®· thu hoÆc sÏ thu sau khi trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu: chiÕt khÊu th­¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n, gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp, thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. Do ®ã doanh thu thuÇn mµ doanh nghiÖp thùc hiÖn trong kú kÕ to¸n cã thÓ thÊp h¬n doanh thu vµ cung cÊp dÞch vô ghi nhËn ban ®Çu. ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i: lµ kho¶n doanh nghiÖp b¸n gi¶m gi¸ niªm yÕt cho kh¸ch hµng mua hµng víi khèi l­îng lín. Gi¶m gi¸ hµng b¸n: lµ kho¶n gi¶m trõ cho ng­êi mua do hµng hãa kÐm phÈm chÊt, sai quy c¸ch hoÆc l¹c hËu thÞ hiÕu. Gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: lµ gi¸ trÞ khèi l­îng hµng hãa ®· x¸c ®Þnh lµ tiªu thô bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i vµ tõ chèi thanh to¸n. ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt: lµ sè tiÒn thuÕ doanh nghiÖp ph¶i nép tÝnh trªn tû lÖ phÇn tr¨m doanh nghiÖp b¸n hµng cña hµng ho¸ dÞch vô thuéc diÖn chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. ThuÕ xuÊt khÈu: lµ kho¶n thuÕ doanh nghiÖp ph¶i nép tØnh trªn tû lÖ phÇn tr¨m doanh thu b¸n hµng cña hµng ho¸ dÞch vô thuéc diÖn chÞu thuÕ xuÊt khÈu. ThuÕ GTGT tÝnh theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp: lµ kho¶n thuÕ mµ doanh nghiÖp ph¶i nép tÝnh theo c«ng thøc: ThuÕ suÊt thuÕ GTGT cña hµng ho¸ dÞch vô ®ã [ ] ThuÕ GTGT ph¶i nép Gi¸ thanh to¸n cña hµng ho¸ dÞch vô b¸n ra Gi¸ thanh to¸n cña hµng ho¸ dÞch vô mua vµo = x Doanh thu b¸n hµng cã thÓ chia thµnh nhiÒu lo¹i kh¸c nhau: *Theo c¸ch tÝnh doanh thu: + Doanh thu b¸n hµng kh«ng bao gåm thuÕ GTGT: §èi víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. + Doanh thu b¸n hµng lµ tæng gi¸ thanh to¸n: §èi víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. *Theo ph¹m vi hµng b¸n: + Doanh thu b¸n hµng ra bªn ngoµi. + Doanh thu b¸n hµng néi bé. §èi víi c¸c doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng XNK doanh thu cßn cã thÓ chia thµnh: + Doanh thu b¸n hµng xuÊt khÈu: Thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu b¸n hµng XK lµ khi hµng ®· ®­îc x¸c ®Þnh lµ XK (hoµn thµnh thñ tôc h¶i quan vµ rêi khái h¶i phËn, ®Þa phËn, s©n bay quèc tÕ cuèi cïng cña n­íc ta) vµ ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n. + Doanh thu b¸n hµng trong n­íc: Gåm c¶ kinh doanh néi ®Þa vµ nhËp khÈu b¸n trong n­íc. + Doanh thu tõ ho¹t ®éng ñy th¸c: Lµ hoa h«ng ñy th¸c khi thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ñy th¸c XK, ñy th¸c NK. 1.3.KÕ to¸n b¸n hµng ë c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th­¬ng m¹i. 1.3.1. Chøng tõ kÕ to¸n sö dông. Chøng tõ kÕ to¸n lµ mét ph­¬ng thøc kiÓm tra vµ gi¸m ®èc c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cña doanh nghiÖp. Khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô b¸n hµng kÕ to¸n cÇn ph¶i lËp, thu thËp ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ phï hîp theo ®óng néi dung, quy ®Þnh cña Nhµ N­íc nh»m ®¶m b¶o c¬ së ph¸p l‎ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n. C¸c chøng tõ chñ yÕu trong b¸n hµng lµ: PhiÕu xuÊt kho ( mÉu sè 02 –VT ) PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé ( mÉu 03 – VT ) Hãa ®¬n GTGT ( mÉu sè 01-GTKT ) Hãa ®¬n b¸n hµng ( mÉu sè 02 –GTKT ) B¶ng thanh to¸n hµng ®¹i l‎ ký göi ( mÉu 14 – BH) ThÎ quÇy hµng (mÉu sè 15 – BH) C¸c chøng tõ thanh to¸n: phiÕu thu, sÐc chuyÓn kho¶n, sÐc thanh to¸n, ñy nhiÖm thu, giÊy b¸o cã cña Ng©n hµng, b¶n sao kª cña Ng©n Hµng,… Tê khai thuÕ GTGT ( mÉu 07A/GTGT ) Chøng tõ liªn quan kh¸c: phiÕu nhËp kho hµng bÞ tr¶ l¹i,… §èi víi c¸c doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng XNK hµng ho¸, c¸c chøng tõ cßn bao gåm: Hãa ®¬n th­¬ng m¹i ( INVOICE ) Tê khai h¶i quan hµng XK, NK. VËn ®¬n ®­êng biÓn, ®­êng hµng kh«ng. GiÊy chøng nhËn kiÓm dÞch. GiÊy chøng nhËn b¶o hiÓm. GiÊy chøng nhËn phÈm cÊp. GiÊy chøng nhËn sè l­îng, chÊt l­îng B¶ng kª chi tiÕt hµng XK. PhiÕu ®ãng gãi. Tr­êng hîp doanh nghiÖp cã tæ chøc kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh th× viÖc tæ chøc hÖ thèng chøng tõ kÕ to¸n cÇn l­u y: X¸c ®Þnh danh môc c¸c chøng tõ ®Ó qu¶n lý chøng tõ. §Ó ph¸t huy hÕt thÕ m¹nh cña m¸y vi tÝnh trong qu¸ tr×nh xö l‎ th«ng tin mét c¸ch tù ®éng nhu nhËn diÖn vµ t×m kiÕm nhanh chãng, t¨ng tèc ®é xö lý, ®é chÝnh x¸c, gi¶m thêi gian nhËp liÖu vµ tiÕt kiÖm bé nhí ph¶i m· hãa c¸c ®èi t­îng th«ng tin cÇn qu¶n lý. Th«ng th­êng c¸c ®èi t­îng sau kÕ to¸n ph¶i m· hãa ®Ó qu¶n lý: danh môc chøng tõ, danh môc tµi kho¶n, danh môc kh¸ch hµng, danh môc thuÕ suÊt, danh môc hµng ho¸ …. §èi víi danh môc chøng tõ: mçi lo¹i chøng tõ mang mét m· hãa riªng. M· chøng tõ ding ®Ó nhËn biÕt lµ d÷ liÖu, th«ng tin trªn c¸c b¸o c¸o ®­îc cËp nhËt tõ mµn h×nh nµo, ph©n hÖ nµo. X¸c ®Þnh danh môc cµng chi tiÕt, cµi ®Æt cµng nhiÒu tham sè ngÇm ®Þnh cho mçi lo¹i chøng tõ, c«ng viÖc nhËp sè liÖu cµng ®­îc gi¶m nhÑ. Tïy theo ph©n c«ng ph©n nhiÖm trong hÖ thèng vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, quy m« ho¹t ®éng, yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp mµ x©y dùng tr×nh tù lu©n chuyÓn chøng tõ tõ kh©u lËp, thu nhËn, ph©n lo¹i, kiÓm tra ®Õn xö l‎, l­u tr÷ qua bé phËn m¸y tÝnh mét c¸ch hîp lÝ. §Æc biÖt lµ ph¶i dÔ kiÓm tra dÔ ®èi chiÕu gi÷a c¸c bé phËn cã liªn quan vµ cuèi cïng chuyÓn vÒ nh©n viªn kÕ to¸n ®Ó tiÕn hµnh nhËp liÖu. 1.3.2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh trÞ gi¸ vèn hµng b¸n TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n lµ toµn bé c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng gåm cã: trÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®Ó b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho hµng b¸n ra trong kú. ViÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c trÞ gi¸ vèn hµng b¸n lµ c¬ së ®Ó tÝnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. X¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®Ó b¸n: trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i trÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®Ó b¸n bao gåm trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho ®Ó b¸n vµ chi phÝ mua hµng ph©n bæ cho sè hµng ®· b¸n. Trong ®ã: (1)TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho ®Ó b¸n ®­îc x¸c ®Þnh theo mét trong bèn ph­¬ng ph¸p sau: Ph­¬ng ph¸p thùc tÕ ®Ých danh: Theo ph­¬ng ph¸p nµy doanh nghiÖp sö dông gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña l« hµng xuÊt kho ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn xuÊt kho cña chÝnh l« hµng ®ã. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp cã Ýt lo¹i mÆt hµng hoÆc mÆt hµng æn ®Þnh vµ nhËn diÖn ®­îc. Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc ( FIFO ): Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng ho¸ nµo ®­îc mua tr­íc th× ®­îc xuÊt tr­íc vµ ®¬n gi¸ xuÊt kho ®­îc lÊy b»ng ®¬n gi¸ nhËp. TrÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú ®­îc tÝnh theo ®¬n gi¸ cña nh÷ng lÇn nhËp sau cïng. Ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc ( LIFO ): Ph­¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng nµo nhËp sau ®­îc xuÊt tr­íc, lÊy ®¬n gi¸ xuÊt b»ng ®¬n gi¸ nhËp. TrÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú ®­îc tÝnh theo ®¬n gi¸ cña nh÷ng lÇn nhËp ®Çu tiªn. Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho ®­îc tÝnh c¨n cø vµo s¶n l­îng hµng ho¸ xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn, theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ vèn mua thùc tÕ hµng ho¸ xuÊt kho S¶n l­îng hµng ho¸ xuÊt kho §¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn x = §¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn TrÞ gi¸ mua thùc tÕ HH tån ®Çu kú TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña HH nhËp trong kú + Sè l­îng hµng ho¸ tån ®Çu kú Sè l­îng hµng ho¸ nhËp trong kú = + §¬n gi¸ b×nh qu©n th­êng ®­îc tÝnh cho tõng lo¹i hµng ho¸. §¬n gi¸ b×nh qu©n cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh cho c¶ kú, gäi lµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n c¶ kú hay ®¬n gi¸ b×nh qu©n cè ®Þnh. Theo c¸ch nµy khèi l­îng tÝnh to¸n gi¶m nh­ng chØ tÝnh ®­îc trÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ vµo thêi ®iÓm cuèi kú nªn kh«ng thÓ cung cÊp th«ng tin kÞp thêi. §¬n gi¸ b×nh qu©n cã thÓ x¸c ®Þnh sau mçi lÇn nhËp, gäi lµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n liªn hoµn hay ®¬n gi¸ b×nh qu©n di ®éng. Theo c¸ch nµy x¸c ®Þnh ®­îc trÞ gi¸ mua thùc tÕ hµng ho¸ hµng ngµy cung cÊp ®­îc th«ng tin kÞp thêi tuy nhiªn khèi l­îng tÝnh to¸n sÏ nhiÒu h¬n thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp ®· ¸p dông kÕ to¸n m¸y. (2)Chi phÝ mua hµng ph©n bæ cho sè hµng ®· b¸n: Do chi phÝ mua hµng liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i hµng ho¸, liªn quan ®Õn c¶ khèi l­îng hµng ho¸ trong kú vµ hµng ho¸ ®Çu kú nªn cÇn ph©n bæ chi phÝ mua hµng cho hµng ®· b¸n trong kú vµ hµng tån cuèi kú. Tiªu chuÈn ph©n bæ chi phÝ mua hµng th­êng ®­îc lùa chän lµ: Sè l­îng. Träng l­îng. TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸. C«ng thøc: Chi phÝ mua hµng ph©n bæ cho hµng ®· b¸n trong kú Chi phÝ mua hµng cña HH tån kho ®Çu kú Chi phÝ mua hµng cña HH nhËp kho trong kú + Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ cña “HH tån cuèi kú” vµ HH ®· xuÊt b¸n trong kú Tiªu chuÈn ph©n bæ cña HH ®· xuÊt b¸n trong kú. = x Trong ®ã: “Hµng hãa tån kho cuèi kú” bao gåm hµng ho¸ tån trong kho, hµng ho¸ ®· mua nh­ng ®ang cßn ®i trªn ®­êng vµ hµng göi b¸n nh­ng ch­a ®­îc chÊp nhËn. X¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n: Sau khi ®· x¸c ®Þnh ®­îc trÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®Ó b¸n, doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô, chóng ta x¸c ®Þnh l·i gép cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n ®Ó lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. MÆt kh¸c, phôc vô cho yªu cÇu qu¶n tri doanh nghiÖp trong viÖc ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cÇn ph¶i x¸c ®Þnh l·i thuÇn cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, sau khi tËp hîp chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ta ph©n bæ cho sè hµng tiªu thô trong kú tõ ®ã sÏ x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n: TrÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n TrÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®Ó b¸n CPBH vµ CPQLDN ph©n bæ cho sè hµng ®· b¸n. = + §èi víi doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiªm kª ®Þnh kú: Cuèi kú, doanh nghiÖp kiÓm kª hµng ho¸ tån kho vµ tÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng xuÊt kho theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng ho¸ xuÊt kho trong kú TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng ho¸ tån kho ®Çu kú TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng ho¸ nhËp kho trong kú TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng ho¸ tån kho cuèi kú = + - 1.3.3. Tµi kho¶n sö dông. TK157: “hµng göi b¸n”:®­îc sö dông ®Ó theo dâi gi¸ trÞ s¶n phÈm, hµng ho¸ tiªu thô theo ph­¬ng thøc chuyÓn hµng hoÆc gi¸ trÞ s¶n phÈm, hµng ho¸ nhê b¸n ®¹i lÝ ky göi hay gi¸ trÞ lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh bµn giao cho ng­êi ®Æt hµng, ng­êi mua nh­ng ch­a ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n. TK 157®­îc më chi tiÕt cho tõng mÆt hµng, tõng lÇn gi÷ hµng. TK 511:”doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô”®­îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh tæng sè doanh thu b¸n hµng thùc tÕ cña doanh nghiÖp vµ c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu. Tõ ®ã tÝnh ra doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô trong kú. TK 511 ®­îc më chi tiÕt thµnh c¸c TK cÊp 2: +TK 5111: “doanh thu b¸n hµng hãa”sö dông chñ yÕu cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh vËt t­ hµng hãa. + TK 5112:”doanh thu b¸n thµnh phÈm” sö dông chñ yÕu cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vËt chÊt nh­ c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, x©y l¾p, l©m nghiÖp, ng­ nghiÖp… +TK 5113: “doanh thu cung cÊp dÞch vô” sö dông chñ yÕu cho c¸c ngµnh kinh doanh dÞch vô (giao th«ng vËn t¶i, b­u ®iÖn, du lÞch, c«ng ty t­ vÊn,…) +TK5114:”doanh thu trî cÊp trî gi¸” sö dông chñ yÕu cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn nhiÖm vô cung cÊp hµng ho¸ phôc vô theo yªu cÇu cña Nhµ N­íc vµ ®­îc h­ëng c¸c kho¶n thu tõ trî cÊp trî gi¸ cña ChÝnh Phñ. TK 512:”doanh thu néi bé” ®­îc sö dông ®Ó ph¸n ¸nh doanh thu cña sè hµng ho¸ lao vô s¶n phÈm tiªu thô néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc trong cïng mét c«ng ty, Tæng C«ng Ty, tËp ®oµn, liªn hiÖp xÝ nghiÖp,…h¹ch to¸n toµn ngµnh. Ngoµi ra TK nµy cßn ®­îc sö dông ®Ó theo dâi mét sè néi dung ®­îc coi lµ tiªu thô néi bé kh¸c nh­ sö dông s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô tr¶ l­¬ng, th­ëng cho c«ng nh©n viªn chøc. TK 512 cã 3 TK cÊp hai: +TK5121: “doanh thu b¸n hµng hãa” +TK 5122:”doanh thu b¸n thµnh phÈm” +TK 5123: “doanh thu cung cÊp dÞch vô” TK 521: “chiÕt khÊu th­¬ng m¹i” sö dông theo dâi toµn bé c¸c kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i chÊp nhËn cho kh¸ch hµng trªn gi¸ b¸n ®· tháa thuËn vÒ l­îng hµng hãa, s¶n phÈm, dÞch vô ®· tiªu thô. TK 531: “ Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i” theo dâi doanh thu cña sè hµng ho¸, s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· tiªu thô nh­ng bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i. §©y lµ TK ®iÒu chØnh cña Tk 511 ®Ó tÝnh to¸n doanh thu thuÇn. TK 532: “Gi¶m gi¸ hµng b¸n” sö dông ®Ó theo dâi toµn bé c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n cho kh¸ch hµng trªn gi¸ b¸n ®· tháa thuËn do nh÷ng nguyªn nh©n thuéc vÒ ng­êi b¸n. TK 632: “ Gi¸ vèn hµng b¸n” sö dông ®Ó theo dâi trÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô xuÊt b¸n trong kú. Gi¸ vèn hµng b¸n cã thÓ lµ gi¸ thµnh c«ng x­ëng thùc tÕ cña s¶n phÈm hay gi¸ thµnh thùc tÕ cña lao vô, dÞch vô. Ngoµi ra cßn sö dông c¸c TK liªn quan kh¸c: TK 111,TK112, TK131, TK 334,… 1.3.4. Tr×nh tù h¹ch to¸n mét sè nghiÖp vô chñ yÕu. 1.3.4.1. H¹ch to¸n ë c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ H¹ch to¸n tiªu thô theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp: Khi xuÊt s¶n phÈm, hµng ho¸, hay thùc hiÖn lao vô dÞch vô víi kh¸ch hµng, kÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n sau: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 156: XuÊt kho hµng ho¸ Cã TK 154: XuÊt trùc tiÕp t¹i ph©n x­ëng §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i mua hµng ho¸ kh«ng nhËp kho mµ chÊp nhËn giao b¸n tay ba: Nî TK 632 Nî TK 133 Cã TK 331. Ph¶n ¸nh tæng gi¸ thanh to¸n cña hµng tiªu thô: Nî TK 111,112: Sè ®· thu b»ng tiÒn Nî TK 131 : Sè b¸n chÞu cho kh¸ch hµng Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng Cã TK 3331(33311) : ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép. Tr­êng hîp kh¸ch hµng ®­îc h­ëng chiÕt khÊu thanh to¸n, sè tiÒn chiÕt khÊu ®­îc chÊp nhËn cho kh¸ch hµng ®­îc tÝnh vµo chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh. Nî TK 635: Tæng sè chiÕt khÊu kh¸ch hµng ®­îc h­ëng Cã TK 111,112: XuÊt tiÒn tr¶ cho ng­êi mua Cã TK 131: Trõ vµo sè tiÒn ph¶i thu ë ng­êi mua Cã TK 338(3388): Sè chiÕt khÊu chÊp nhËn nh­ng ch­a thanh to¸n cho ng­êi mua. C¸c kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i( bít gi¸, håi khÊu – nÕu cã) ®­îc tÝnh ®­îc ®iÒu chØnh trªn hãa ®¬n b¸n hµng lÇn cuèi cïng ho¨c kú tiÕp theo. NÕu kh¸ch hµng kh«ng tiÕp tôc mua hµng hoÆc khi sè chiÕt khÊu th­¬ng m¹i lín h¬n trªn hãa ®¬n b¸n hµng lÇn cuèi cïng ph¶i chi tiÒn tr¶ cho ng­êi mua. Sè chiÕt khÊu th­¬ng m¹i ph¸t sinh trong kú ghi: Nî TK 521: TËp hîp chiÕt khÊu th­¬ng m¹i thùc tÕ ph¸t sinh trong kú Nî TK 3331(33311): ThuÕ GTGT t­¬ng øng víi sè chiÕt khÊu th­¬ng m¹i thùc tÕ ph¸t sinh Cã TK lq (111,112,131,3388): Tæng sè chiÕt khÊu th­¬ng m¹i ®· tr¶ hay cßn ph¶i tr¶. Tr­êng hîp kh¸ch hµng mua víi sè l­îng lín ®­îc h­ëng bít gi¸ vµ gi¸ b¸n trªn hãa ®¬n lµ gi¸ ®· ®­îc bít ( ®· trõ chiÕt khÊu th­¬ng m¹i) th× sè chiÕt khÊu th­¬ng m¹i nµy kh«ng ®­îc h¹ch to¸n vµo TK 521. §èi víi c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n ( do hµng ho¸ kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng, quy c¸ch…) dùa trªn hãa ®¬n ®iÒu chØnh gi¸ kÕ to¸n ghi: Nî TK 532: TËp hîp c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n Nî TK 3331(33311): ThuÕ GTGT tr¶ l¹i cho kh¸ch hµng t­¬ng øng víi sè gi¶m gi¸ hµng b¸n. Cã TK lq (111,112,131,3388…) §èi víi hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i do hµng ho¸ kh«ng ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt hoÆc vi ph¹m c¸c cam kÕt trong hîp ®ång th× khi xuÊt hµng tr¶ l¹i cho bªn b¸n, bªn mua ph¶i lËp hãa ®¬n hoÆc tháa thuËn tr¶ lai hµng, ®ång thêi bªn b¸n còng ph¶i lËp l¹i hãa ®¬n ®Ó trªn c¬ së ®ã ®iÒu chØnh thuÕ GTGT. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ liªn quan kÕ to¸n ghi: BT1> Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: Nî TK 156: NhËp kho hµng hãa bÞ tr¶ l¹i. Nî TK 157: Göi t¹i kho ng­êi mua. Nî TK 138 (1381): Gi¸ trÞ chê xö lÝ. Cã TK 632: Gi¸ vèn hµng bÞ tr¶ l¹i BT2> Ph¶n ¸nh gi¸ thanh to¸n cña hµng bÞ tr¶ l¹i: Nî TK 531: doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i Nî TK 3331(33311): ThuÕ GTGT tr¶ l¹i cho kh¸ch hµng t­¬ng øng víi sè hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. Cã TK lq (131,111,112,…): Tæng gi¸ thanh to¸n cña hµng ®· tiªu thô bÞ tr¶ l¹i. Tr­êng hîp trong kú doanh nghiÖp ®· viÕt hãa ®¬n b¸n hµng vµ ®· thu tiÒn hµng nh­ng ®Õn cuèi kú vÉn ch­a giao hµng th× ch­a ®­îc ghi nhËn doanh thu mµ chØ ghi nhËn sè tiÒn ®Æt tr­íc cña ng­êi mua ( Nî TK 131) Cuèi kú toµn bé c¸c kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n, doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i vµo tæng doanh thu b¸n hµng trong kú. + KÕt chuyÓn chiÕt khÊu th­¬ng m¹i: Nî TK 511: Ghi gi¶m doanh thu tiªu thô Cã TK 521: kÕt chuyÓn chiÕt khÊu th­¬ng m¹i + KÕt chuyÓn doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: Nî TK 511: ghi gi¶m doanh thu tiªu thô Cã TK 531: KÕt chuyÓn doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i + KÕt chuyÓn gi¶m gi¸ hµng b¸n: Nî TK 511 Cã TK 532: KÕt chuyÓn gi¶m gi¸ hµng b¸n §ång thêi kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô: Nî TK 511: Doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô Cã TK 911: KÕt qu¶ ho¹t ®éng tiªu thô KÕt chuyÓn gi¸ vèn: Nî TK 911 Cã TK 632 H¹ch to¸n tiªu thô theo ph­¬ng ph¸p chuyÓn hµng chê chÊp nhËn: Khi xuÊt hµng chuyÓn ®Õn cho ng­êi mua, c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé ( kÌm theo lÖnh ®iÒu ®éng néi bé), kÕ to¸n ghi trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng xuÊt: Nî TK 157: Ghi t¨ng doanh thu hµng göi b¸n. Cã TK 156: xuÊt kho hµng ho¸ Khi ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n ( mét phÇn hay toµn bé) c¨n cø vµo hãa ®¬n GTGT lËp giao cho kh¸ch hµng, kÕ to¸n ghi: BT1> Ph¶n ¸nh tæng gi¸ thanh to¸n cña hµng tiªu thô: H¹ch to¸n t­¬ng tù nh­ tiªu thô trùc tiÕp. BT2&._.gt; Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n: Nî TK 632: T¨ng gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 157: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n. Sè hµng göi b¸n bÞ tõ chèi khi ch­a x¸c nhËn lµ tiªu thô: Nî TK 1388,334: Gi¸ trÞ h­ háng c¸ nh©n båi th­êng. Nî TK 156: Gi¸ trÞ nhËp kho hµng ho¸ Nî TK 138(1381): Gi¸ trÞ hµng hãa bÞ h­ háng chê xö lÝ Cã TK 157: TrÞ gi¸ vèn hµng bÞ tr¶ l¹i. C¸c bót to¸n kh¸c t­¬ng tù nh­ tr­êng hîp tiªu thô theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. H¹ch to¸n tiªu thô theo ph­¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lÝ, kÝ göi: Theo chÕ ®é quy ®Þnh, khi xuÊt hµng hãa giao chuyÓn giao cho c¸c c¬ së nhËn lµm ®¹i lÝ b¸n ®óng gi¸, h­ëng hoa hång, c¨n cø vµo ph­¬ng thøc tæ chøc kinh doanh vµ tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n, bªn giao hµng ®¹i lÝ cã thÓ lùa chän mét trong hai ph­¬ng thøc sö dông hãa ®¬n chøng tõ sau: + Sö dông hãa ®¬n GTGT ®Ó lµm c¨n cø thanh to¸n vµ kª khai nép thuÕ GTGT ë tõng ®¬n vÞ vµ tõng kh©u ®éc lËp víi nhau, theo c¸ch nµy bªn giao ®¹i lÝ h¹ch to¸n t­¬ng tù tr­êng hîp b¸n hµng trùc tiÕp. + Sö dông phiÕu xuÊt hµng göi b¸n ®¹i lÝ ( kÌm theo lÖnh ®iÒu ®éng néi bé). C¸c c¬ së nhËn b¸n hµng ®¹i lÝ khi b¸n hµng ho¸ ph¶i lËp hãa ®¬n GTGT ®ång thêi ph¶i lËp b¶ng kª hµng ho¸ b¸n ra göi cho bªn giao ®¹i lÝ ®Ó bªn giao hµng ®¹i lÝ lËp hãa ®¬n GTGT cho sè hµng ho¸ thùc tÕ tiªu thô. Theo c¸ch nµy h¹ch to¸n ë t­ng bªn nh­ sau: 1, H¹ch to¸n ë ®¬n vÞ giao ®¹i lÝ ( bªn chñ hµng): Khi xuÊt hµng chuyÓn giao cho c¸c c¬ së nhËn lµm ®¹i lÝ hay nhËn b¸n hµng kÝ göi, kÕ to¸n ghi gi¸ vèn hang b¸n ®¬n vÞ göi ®i: Nî TK 157: ghi t¨ng gi¸ vèn hµng göi b¸n Cã TK 155,154 Khi b¸n hµng kÝ göi, ®¹i lÝ ®· b¸n ®­îc, kÕ to¸n c¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n ®¹i lÝ kÝ göi kÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n sau: BT1> Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng ®· tiªu thô: Nî TK 632: Ghi t¨ng gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 157: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng göi b¸n BT2> Ph¶n ¸nh tæng gi¸ thanh to¸n cña hµng ®¹i lÝ lÝ göi ®· b¸n ®­îc: Nî TK 131 ( chi tiÕt ®¹i lÝ): Tæng gi¸ b¸n ( c¶ thuÕ GTGT) Cã TK 511: Doanh thu hµng ®· b¸n Cã TK 3331(33311): ThuÕ GTGT cña hµng ®· b¸n BT3> Ph¶n ¸nh hoa hång tr¶ cho c¬ së nhËn b¸n hµng ®¹i lÝ, kÝ göi ( trõ vµo sè tiÒn hµng ph¶i thu) Nî TK 641: Hoa hång tr¶ cho ®¹i lÝ kÝ göi Cã TK 131( chi tiÕt ®¹i lÝ): Tæng sè hoa hang Khi nhËn tiÒn do c¬ së nhËn b¸n hµng ®¹i lÝ kÝ göi thanh to¸n Nî TK lq (111,112…): Sè tiÒn ®· thu Cã TK 131( chi tiÕt ®¹i lÝ): Ghi gi¶m sè tiÒn ph¶i thu 2, T¹i ®¬n vÞ nhËn b¸n hµng ®¹i lÝ kÝ göi: Khi nhËn hµng c¨n cø vµo gi¸ trÞ ghi trong hîp ®ång, ghi: Nî TK 003 Khi b¸n ®­îc hµng ( hoÆc kh«ng b¸n ®­îc tr¶ l¹i) BT1> Xãa sæ hµng tr¶ l¹i hoÆc ®· b¸n: Cã Tk 003 BT2> Ph¶n ¸nh sè tiÒn b¸n hµng ®¹i lÝ ®· b¸n ®­îc ( Tæng sè tiÒn hµng) Nî TK lq (111,112,131,…) Cã TK 331( chi tiÕt chñ hµng): Sè tiÒn ph¶i tr¶ cho chñ hµng BT3> Ph¶n ¸nh sè hoa hång ®­îc h­ëng ( C¨n cø vµo hãa ®¬n GTGT do bªn nhËn lµm ®¹i lÝ lËp) Nî TK 331(chi tiÕt chñ hµng): Ghi gi¶m sè tiÒn ph¶i tr¶ chñ hµng Cã TK 511: Hoa hång ®­îc h­ëng Khi thanh to¸n cho chñ hµng: Nî TK 331( chi tiÕt chñ hµng): Sè tiÒn hµng ®· thanh to¸n cho chñ hµng Cã TK lq (111,112,…): Sè ®· thanh to¸n C¸c bót to¸n kh¸c t­¬ng tù nh­ tr­êng hîp tiªu thô theo ph­¬ng thøc trùc tiÕp. H¹ch to¸n tiªu thô theo ph­¬ng ph¸p b¸n tr¶ gãp: Khi xuÊt hµng giao cho ng­êi mua: BT1> Ph¶n ¸nh gi¸ b¸n cña hµng b¸n tr¶ gãp: Nî TK lq (111,112,…): Sè tiÒn ng­êi mua thanh to¸n lÇn ®Çu t¹i thêi ®iÓm mua. Cã TK 511: Doanh thu tÝnh theo gi¸ b¸n tr¶ mét lÇn t¹i thêi ®iÓm giao hµng ( gi¸ thanh to¸n ngay) Cã TK 3331(33311): ThuÕ GTGT ®Çu ra tÝnh theo gi¸ b¸n tr¶ mét lÇn. Cã TK 338 (3387): Tæng sè l·i tr¶ gãp. BT2> Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng tiªu thô: Nî TK 632: ghi t¨ng gi¸ vèn. Cã TK lq (154,155,156) Sè tiÒn ( nî gèc vµ l·i tr¶ chËm ) ë c¸c kú sau do ng­êi mua thanh to¸n: Nî TK lq (111,112,…) Cã TK 131 C¸c bót to¸n kh¸c h¹ch to¸n t­¬ng tù c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c, riªng tiÒn l·i vÒ b¸n hµng tr¶ gãp, tr¶ chËm t­¬ng øng víi tõng kú kinh doanh, khi kÕt chuyÓn ghi: Nî TK 338 (3387): KÕt chuyÓn l·i b¸n tr¶ gãp Cã TK 515: ghi t¨ng doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh vÒ l·i b¸n hµng tr¶ chËm, tr¶ gãp. H¹ch to¸n tiªu thô theo ph­¬ng ph¸p hµng ®æi hµng: Khi xuÊt hµng ho¸ ®em ®i trao ®æi víi kh¸ch hµng kÕ to¸n ghi: BT1> ph¶n ¸nh gi¸ vèn ®em ®i trao ®æi: Nî TK 632 Cã TK 155,154 BT2> Ph¶n ¸nh gi¸ thanh to¸n cña hµng ®em ®i trao ®æi: Nî TK 131: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 3331 (33311): ThuÕ GTGT ®Çu ra. Cã TK 511: Doanh thu tiªu thô BT3> Ph¶n ¸nh tæng gi¸ thanh to¸n cña vËt t­ hµng ho¸ nhËn vÒ: Nî TK lq (151,152,156,…): trÞ gi¸ hµng nhËp kho theo gi¸ ch­a cã thuÕ GTGT Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Cã TK 131: Tæng gi¸ thanh to¸n H¹ch to¸n tiªu thô néi bé: + Tr­êng hîp I: tiªu thô gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n ®éc lËp víi nhau hay gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n ®éc lËp víi ®¬n vÞ cÊp trªn. Tr­êng hîp nµy h¹ch to¸n t­¬ng tù nh­ tr­êng hîp tiªu thô bªn ngoµi, chØ kh¸c lµ sö dông TK512 ®Ó ghi nhËn doanh thu vµ kho¶n ph¶i thu h¹ch to¸n vµo TK 136 (1368). + Tr­êng hîp II:§¬n vÞ cÊp trªn xuÊt b¸n t¹i c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc. A, H¹ch to¸n t¹i c¸c ®¬n vÞ cÊp trªn: Khi xuÊt hµng chuyÓn giao cho c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc ( c¸c chi nh¸nh, c¸c cöa hµng,…)nÕu sö dông ho¸ ®¬n GTGT th× h¹ch to¸n gièng nh­ tiªu thô trùc tiÕp. Tr­êng hîp sö dông phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé ( kÌm theo lÖnh ®iÒu ®éng néi bé), kÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n t­¬ng tô nh­ tiªu thô theo ph­¬ng ph¸p göi b¸n chê chÊp nhËn, chØ kh¸c lµ doanh thu ghi nhËn vµo TK 512, c¸c kho¶n ph¶i thu ghi vµo TK 1368. B, H¹ch to¸n t¹i c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc: Khi nhËn hµng do cÊp trªn chuyÓn ®Õn, c¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT, KÕ to¸n ghi nhËn tæng gi¸ thanh to¸n cña hµng ho¸ do cÊp trªn chuyÓn ®Õn b»ng c¸c bót to¸n: Nî TK 156 (1561): gi¸ mua ch­a cã thuÕ Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Cã TK lq (111,112,336,…) Tr­êng hîp cÊp trªn sö dông phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé, kÕ to¸n ghi hµng theo gi¸ néi bé. Nî TK 156 (1561): Gi¸ mua néi bé Cã TK 336: Ph¶i tr¶ cÊp trªn Khi b¸n hµng, kÕ to¸n lËp ho¸ ®¬n GTGT cña hµng ®· b¸n theo gi¸ quy ®Þnh ®ång thêi ghi nhËn gi¸ b¸n: Nî TK 111,112,131,…: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 511:Tæng sè doanh thu Cã TK 3331(33311): thuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép Khi ®Þnh kú quy ®Þnh, kÕ to¸n ®¬n vÞ trùc thuéc ph¶i lËp b¶ng kª ho¸ ®¬n hµng b¸n ra vµ cung cÊp cho cÊp trªn. Khi cÊp trªn chuyÓn ho¸ ®¬n GTGT vÒ hµng ho¸ tiªu thô néi bé ®· b¸n, kÕ to¸n ®¬n vÞ phô thuéc ghi: Nî TK 623: Gi¸ vèn hµng néi bé ®· b¸n Nî TK 133 (1331): ThuÕ ®­îc khÊu trõ Cã TK 156 (1561): Gi¸ mua hµng néi bé ®· b¸n Trong tr­êng hîp ®¬n vÞ phô thuéc ®· kÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tiªu thô n«i bé (Nî TK 632/ Cã TK 1561) th× sè thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ ghi b»ng bót to¸n: Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Cã Tk 632: Sè thuÕ t­¬ng øng 1.3.4.2. H¹ch to¸n nghiÖp vô b¸n hµng theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn trong mét doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc ®èi víi c¸c mÆt hµng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hay thuÕ xuÊt khÈu. Nguyªn t¾c chung: Trong c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc ®èi víi c¸c ®èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ GTGT, viÖc h¹ch to¸n gi¸ vèn hµng tiªu thô t­¬ng tù nh­ ®èi víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ ( chØ kh¸c trong gi¸ thùc tÕ hµng ho¸, vËt t­ xuÊt kho lµ gi¸ cã c¶ thuÕ GTGT). §èi víi b¸n hµng doanh thu ghi nhËn ë TK 511, TK 512 lµ doanh thu (gi¸ b¸n) bao gåm c¶ thuÕ GTGT ( hoÆc thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hoÆc thuÕ xuÊt khÈu) ph¶i nép. C¸c kho¶n ghi nhËn ë TK 521,531,532 còng bao gåm c¶ thuÕ tiªu thô ®¨c biÖt, thuÕ xuÊt khÈu trong ®ã. Sè thuÕ GTGT cuèi kú ph¶i nép vµ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖtm thuÕ xuÊt khÈu ghi gi¶m doanh thu b¸n hµng Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: C¨n cø vµo chøng tõ liªn quan ®Õn hµng tiªu thô trong tõng ph­¬ng thøc cô thÓ, kÕ to¸n ghi: - Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng b¸n: Nî TK 632: Tiªu thô trùc tiÕp Nî TK 157: Tiªu thô theo ph­¬ng ph¸p chuyÓn hµng, ký göi Cã TK lq (156,154,155): Gi¸ vèn - Ph¶n ¸nh gi¸ b¸n: Nî TK lq (111,112,131,1368): Tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng bªn ngoµi Cã TK 512: Doanh thu b¸n hµng néi bé - C¸c lo¹i thuÕ: Nî TK 511,512: Ghi gi¶m doanh thu Cã TK 3331(33311): ThuÕ GTGT ph¶i nép Cã TK 3333: ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt Cã TK 3333 (33331): ThuÕ xuÊt khÈu - Sè chiÕt khÊu thanh to¸n chÊp nhËn cho kh¸ch hµng(nÕu cã) Nî TK 635 Cã TK lq (111,112,131,1368,…) - C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu: Nî TK 521: ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i thùc tÕ ph¸t sinh Nî TK 532: Gi¶m gi¸ hµng b¸n thùc tÕ ph¸t sinh Nî TK 531: Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i Cã TK lq (111,112,…) - KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: Nî TK lq (155,156,…) Cã TK 632 Cã TK 511: ThuÕ GTGT cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. - C¸c bót to¸n kh¸c t­¬ng tù nh­ ph­¬ng ph¸p trªn. 1.3.4.3.H¹ch to¸n b¸n hµng t¹i doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, h¹ch to¸n nghiÖp vô vÒ tiªu thô vµ thµnh phÈm chØ kh¸c c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng ho¸, thµnh phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh nhËp xuÊt kho vµ tiªu thô, cßn viÖc ph¶n ¸nh doanh thu vµ c¸c kho¶n liªn quan ®ªn doanh thu ( gi¶m gi¸ hµng b¸n, doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i,thuÕ GTGT,….) hoµn toµn gièng nhau. C¸c bót to¸n kh¸c ®­îc ph¶n ¸nh nh­ sau: - §Çu kú kÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tån kho ®Çu kú vµ cña hµng göi b¸n ch­a ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n ®Çu kú, kÕ to¸n ghi: Nî TK 632: Gia vèn hµng b¸n Cã TK 155,157 §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i vµ dÞch vô: Nî TK 611 Cã TK 156,157,151 - Trong kú c¨n cø vµo chøng tõ nhËp xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô, kÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n ph¶n ¸nh giÊ thanh to¸n,chiÕt khÊu th­¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n,…t­¬ng tù nh­ ph­¬ng ph¸p kª khai th­¬ng xuyªn. Gi¸ vèn hµng bÞ tr¶ l¹i: KÕ to¸n c¨n cø vµo quyÕt ®Þnh xö lý( nhËp l¹i kho, göi tai kho ng­êi mua,…)®Ó ghi: Nî TK 1388: PhÇn c¸ nh©n båi th­êng Nî Tk 334: Trõ vµo l­¬ng Nî Tk 111,112: B¸n phÕ liÖu Cã TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i - Cuèi kú, c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª vÒ mÆt hiÖn vËt cña thµnh phÈm, hµng ho¸ vµ hµng göi b¸n ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña thµnh phÈm, hµng ho¸ vµ hµng göi b¸n cßn l¹i cuèi kú, kÕ to¸n ghi: + §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt: Nî TK 155,157 Cã TK 632 + §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i vµ dÞch vô: Nî TK 151,156,157 Cã TK 611 - KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng ®­îc tiªu thô ®Çu kú: Nî TK 632 Cã TK 611 - KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶: Nî TK 911 Cã TK 632 1.3.5. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp §Ó kÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp c¸c doanh nghiÖp sö dông c¸c tµi kho¶n sau: TK 641: “Chi phÝ b¸n hµng “- ®­îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh, tæng hîp vµ kÕt chuyÓn c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô. TK 641 gåm 7 TK cÊp 2: + TK 6411: Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng + TK 6412: Chi phÝ vËt liÖu, bao b× + TK 6413: Chi phÝ dông cô, ®å dïng + TK 6414: Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh + TK 6415: Chi phÝ b¶o hµnh + TK 6416: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi +TK 6417: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. TK 642: “Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp” ®­îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh, tËp hîp vµ kÕt chuyÓn c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh qu¶n lý kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ c¸c chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn ho¹t ®éng chung cña c¶ doanh nghiÖp.TK 642 gåm 8 tµi kho¶n cÊp 2: + TK 6421: Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý + TK 6422: Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý + TK 6423: Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng + TK 6424: Chi phÝ khÊu hao TSC§ + TK 6425: ThuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ + TK 6426: Chi phÝ dù phßng + TK 6426: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi + TK 6428: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Tr×nh tù kÕ to¸n mét sè nghiÖp vô chñ yÕu: (s¬ ®å 1.1) TK 152,153 (611) TK 214 TK 333 TK 641,642 TK 335 (154) TK 641 TK 642 TK 159,139 Chi phÝ vËt liÖu, CCDC Chi phÝ khÊu hao TSC§ CPBH, CPQLDN ph©n bæ cho kú sau C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ ThuÕ, phÝ, lÖ phÝ TrÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng TK 1422 TK 641,642 TK 111,112,138 TK 334,338 TK 335 TK 331,111,112 Chi phÝ nh©n viªn Chi phÝ trÝch tr­íc Söa ch÷a lín TSC§ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi S¬ ®å 1.1: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c 1.4.KÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. KÕt qña B¸n hµng Gi¸ vèn hµng b¸n Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp = - Doanh thu thuÇn Chi phÝ b¸n hµng - - KÕt qu¶ b¸n hµng ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: §Ó kÕ to¸n kÕt qu¶ b¸n hµng c¸c doanh nghiÖp sö dông c¸c TK: TK 911 “ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh”: Sö dông ®Ó ph¶n ¸nh, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú h¹ch to¸n. TK 421 “ lîi nhuËn ch­a ph©n phèi”: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kinh doanh ( l·i, lç) vµ t×nh h×nh ph©n phèi kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú h¹ch to¸n. TK 421 cã hai TK cÊp 2: + TK 4211: Lîi nhuËn n¨m tr­íc + TK 4212: Lîi nhuËn n¨m nay Tr×nh tù h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô chñ yÕu: L·i TK 632 TK 911 TK 511 TK 642,641 TK 1422 TK 421 KÕt chuyÓn CPBH CPQLDN CPBH, CPQLDN kú tr­íc Lç KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn 1.5.KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong ®iÒu kiÖn øng dông m¸y vi tÝnh. Khi xuÊt b¸n hµng ho¸,thµnh phÈm kÕ to¸n d­a trªn c¸c chøng tõ gèc ®Ó nhËp vµo m¸y theo tr×nh tù: Vµo mµn h×nh nhËp d÷ liÖu ph¸t sinh (cã thÓ lµ phiÕu xuÊt kho thµnh phÈm, hµng ho¸) Xem chØ dÉn khi nhËp Trªn c¬ së ®ã nhËp d÷ liÖu vµo m¸y dùa trªn sè liÖu trªn c¸c chøng tõ gèc. M¸y ®­îc cµi s½n ch­¬ng tr×nh tÝnh gi¸ vèn cña hµng ho¸ xuÊt kho ®Ó b¸n. Tõ ®ã m¸y tù chuyÓn sè liÖu vµo c¸c sæ liªn quan: sæ chi tiÕt thµnh phÈm,sæ c¸i TK 156… Khi ph¸t sinh nghiÖp vô b¸n hµng kÕ to¸n thùc hiÖn nh­ sau: Ph©n lo¹i chøng tõ: Ho¸ ®¬n b¸n hµng, phiÕu xuÊt kho thµnh phÈm…. §Þnh kho¶n: kÕ to¸n doanh thu th­êng liªn quan ®Õn nhiÒu tµi kho¶n do ®ã xö lý c¸c nghiÖp vô trªn m¸y còng rÊt phøc t¹p, bao gåm: §Þnh kho¶n 1 nî, nhiÒu cã §Þnh kho¶n 1 cã, nhiÒu nî §Þnh kho¶n nhiÒu cã, nhiÒu nî §Þnh kho¶n 1 cã, 1 nî C¸c ®Þnh kho¶n nµy ®Òu ®­îc m¸y tÝnh xö lý theo ch­¬ng tr×nh cµi ®Æt s½n. Khi dùa trªn c¸c chøng tõ gèc ph¸t sinh chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp kÕ to¸n nhËp liÖu vµo m¸y ®Ó tõ ®ã m¸y tÝnh kÕt chuyÓn vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh vµ ®­a vµo c¸c sæ kÕ to¸n ( sæ nhËt ký chung, sæ c¸i TK 511 ( nÕu cã),….). Cuèi kú kÕ to¸n lËp c¸c b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh theo yªu cÇu qu¶n lý. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i tæng c«ng ty rau qu¶ n«ng s¶n 2.1. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh chung cña tæng c«ng ty rau qu¶ n«ng s¶n. 2.1.1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng C«ng Ty Rau qu¶ N«ng S¶n. Tæng C«ng Ty Rau Qu¶ N«ng S¶n ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 63NN-TCCB/Q§ ngµy 11/2/1988 cña Bé N«ng NghiÖp vµ C«ng NghiÖp Thùc PhÈm ( nay lµ Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n) trªn c¬ së sù s¸p nhËp Tæng C«ng Ty N«ng S¶n vµ Thùc PhÈm ChÕ BiÕn vµo Tæng C«ng Ty Rau qu¶ ViÖt Nam. Tæng C«ng Ty Rau qu¶ N«ng S¶n cã: T­ c¸ch ph¸p nh©n theo ph¸p luËt ViÖt Nam. §iÒu lÖ tæ chøc vµ bé m¸y qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh. Con dÊu, vµ tµi kho¶n më t¹i kho b¹c Nhµ N­íc, Ng©n hµng trong vµ ngoµi n­íc. Tªn giao dÞch quèc tÕ lµ Vietnam National Vegetable and Fruit Corporation, viÕt t¾t lµ VEGETEXCOVN. Trô së chÝnh ®Æt t¹i: sè 2 Ph¹m Ngäc Th¹ch – QuËn §èng §a, thµnh phè Hµ Néi Vèn vµ tµi s¶n, chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c kho¶n nî trong ph¹m vi sè vèn Nhµ N­íc giao cho Tæng C«ng Ty Rau qu¶ N«ng S¶n qu¶n lý. B¶ng c©n ®èi tµi s¶n vµ c¸c quü tËp trung theo quy ®Þnh cña ChÝnh Phñ vµ theo h­íng dÉn cña Bé Tµi ChÝnh. Tõ khi thµnh lËp cho ®Õn nay Tæng C«ng Ty ®· tr¶i qua 17 n¨m kh«ng ngõng lín m¹nh vµ tr­ëng thµnh,Tæng C«ng Ty ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ. Cã ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®ã lµ do sù cè g¾ng nç lùc cña c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn cña toµn thÓ Tæng C«ng Ty ®ång thêi ®­îc sù gióp ®ì to lín cña Nhµ N­íc, ®Æc biÖt lµ cña Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n. HiÖn nay Tæng C«ng Ty ®ang ho¹t ®éng theo m« h×nh Tæng C«ng Ty 90 vµ tõng b­íc më réng h¬n n÷a quy m« còng nh­ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng. Tæng C«ng ty Rau qu¶ N«ng s¶n ho¹t ®éng trong nh÷ng lÜnh vùc chñ yÕu sau: S¶n xuÊt rau qu¶, gièng rau qu¶ vµ c¸c n«ng l©m s¶n kh¸c, ch¨n nu«i gia sóc. ChÕ biÕn rau qu¶, thÞt, thñy s¶n, ®­êng kÝnh,®å uèng. S¶n xuÊt bao b× ( gç, thñy tinh, giÊy, s¾t) B¸n bu«n, b¸n lÎ c¸c gièng rau qu¶ thùc phÈm, ®å uèng, m¸y mãc, thiÕt bÞ, phô tïng chuyªn dïng nguyªn nhiªn vËt liÖu, hãa chÊt, hµng tiªu dïng. Kinh doanh du lÞch, kh¸ch s¹n, nhµ hµng. Kinh doanh vËn t¶i, kho c¶ng vµ giao nhËn. DÞch vô trång trät vµ ch¨n nu«i, trång rõng. DÞch vô t­ vÊn ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh rau qu¶. S¶n xuÊt vµ chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ, thiÕt bÞ phô tïng m¸y mãc phôc vô chuyªn ngµnh rau qu¶ vµ gia dông. XuÊt NhËp khÈu : + XuÊt khÈu trùc tiÕp : rau qu¶ t­¬i, rau qu¶ chÕ biÕn, hoa vµ c©y c¶nh, gia vÞ, gièng rau qu¶, n«ng l©m h¶i s¶n, thùc phÈm, hµng thñ c«ng mü nghÖ vµ hµng ho¸ tiªu dïng. + NhËp khÈu trùc tiÕp : rau hoa qu¶, gièng rau hoa qu¶, thùc phÈm, m¸y mãc thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, nguyªn nhiªn vËt liÖu vµ hµng tiªu dïng. Mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng C«ng Ty chñ yÕu lµ nh»m cung cÊp rau qu¶ vµ mét sè s¶n phÈm kh¸c cho nhu cÇu trong vµ ngoµi n­íc. XuÊt khÈu lµ ®éng lùc chÝnh cña s¶n xuÊt kinh doanh, v× thÕ mµ Tæng C«ng Ty ho¹t ®éng theo m« h×nh S¶n xuÊt – ChÕ biÕn – Kinh doanh. ë v¨n phßng cña Tæng C«ng Ty ho¹t ®éng chñ yÕu lµ qu¶n lý, bªn c¹nh ®ã cßn ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i ®Ó t¹o doanh thu vµ hç trî cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn tiªu thô s¶n phÈm. Ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i cña v¨n phßng Tæng C«ng Ty bao gåm: NhËp khÈu hµng ®Ó b¸n trong n­íc. XuÊt khÈu hµng hãa. ñy th¸c xuÊt khÈu, ñy th¸c nhËp khÈu. Kinh doanh néi ®Þa. HiÖn nay víi chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ lµ “h­íng m¹nh vµo xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng cã thÕ m¹nh”, ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cña Tæng C«ng Ty ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn míi v÷ng ch¾c vµ hiÖu qu¶ h¬n. Nh÷ng kÕt qu¶ chñ yÕu cña Tæng C«ng Ty Rau qu¶ N«ng S¶n trong mÊy n¨m gÇn ®©y. Nh÷ng n¨m qua, ®­îc sù quan t©m cña nhµ n­íc ®· ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn víi quy m« lín hiÖn ®¹i hç trî vïng nguyªn liÖu phôc vô nhµ m¸y…mµ Tæng C«ng Ty ®· hoµn thµnh c¸c dù ¸n vµ dùa vµo sö dông, b­íc ®Çu ®· ph¸t huy hiÖu qu¶, cã nhiÒu s¶n phÈm qua chÕ biÕn ®­îc xuÊt khÈu, toµn Tæng C«ng Ty ®· thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch tµi chÝnh cña Nhµ N­íc, nhÊt lµ chÝnh s¸ch thuÕ. Ba n¨m trë l¹i ®©y, Tæng C«ng Ty ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ ®¸ng chó ý nh­ sau: STT chØ tiªu ®vt N¨m 2002 N¨m 2003 N¨m 2004 1 2 3 4 5 6 7 8 Tæng doanh thu Lîi nhuËn tr­íc thuÕ Lîi nhuËn sau thuÕ Nép ng©n s¸ch Nhµ N­íc Tæng quü l­¬ng Sè c«ng nh©n viªn TiÒn l­¬ng b×nh qu©n Thu nhËp b×nh qu©n VN§ VN§ VN§ VN§ VN§ Ng­êi VN§ ®/ th¸ng 1164372195074 10566629521 7900982298 103638314 3610530000 5210 693000 703000. 2670000000000 20800000000 14144000000 180000000 4176116000 5143 812000 830000 3520000000000 31530000000 20235000000 235475000 4913380000 5227 940000 955000 Nh÷ng kÕt qu¶ chÝnh cña Tæng C«ng ty Rau qu¶ N«ng s¶n trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y 2.1.2. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ®iÒu hµnh cña Tæng C«ng Ty. Trong Tæng C«ng Ty, ë khèi v¨n phßng cã c¸c phßng qu¶n lý vµ c¸c phßng kinh doanh. C¸c phßng qu¶n lý ®­îc quyÒn qu¶n lý chØ ®¹o ®Õn tõng c¬ së. C¸c phßng kinh doanh cã nhiÖm vô gióp ®ì vµ hç trî cho c¸c khèi n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i dÞch vô, liªn doanh liªn kÕt trong lÜnh vùc t×m hiÓu thÞ tr­êng, gi¸ c¶ nh­ng ®éc lËp vÒ kinh tÕ. C¸c ®¬n vÞ c¬ së h¹ch to¸n ®éc lËp. HiÖn nay, Tæng C«ng Ty Rau qu¶ N«ng S¶n cã tæ chøc bé m¸y qu¶n lý theo chÕ ®é mét thñ tr­ëng cã nghÜa lµ ®øng ®Çu lµ Tæng Gi¸m §èc, d­íi cã c¸c phã Tæng Gi¸m §èc, kÕ to¸n tr­ëng, c¸c phßng ban vµ xÝ nghiÖp chÞu sù l·nh ®¹o trùc tiÕp cña ban gi¸m ®èc. Chøc n¨ng nhiÖm vô cña tõng bé phËn: Héi ®ång qu¶n trÞ: thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý ho¹t ®éng cña Tæng C«ng Ty, chÞu tr¸ch nhiªmj vÒ sù ph¸t triÓn cña Tæng C«ng Ty theo nhiÖm vô Nhµ N­íc giao. Tæng Gi¸m §èc: lµ ng­êi cã quyÒn hµnh chÝnh cao nhÊt Tæng C«ng Ty. Tæng Gi¸m §èc lµ ng­êi ®¹i diÖn ph¸p nh©n cña Tæng C«ng Ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Héi ®ång qu¶n trÞ, tr­íc Nhµ N­íc vµ c¬ quan ph¸p luËt, ®iÒu hµnh toµn bé ho¹t ®éng cña Tæng C«ng Ty Ban KiÓm So¸t: thùc hiÖn chøc n¨ng kiÓm tra, gi¸m so¸t toµn bé ho¹t ®éng cña Tæng C«ng Ty, ho¹t ®éng qu¶n lý ®iÒu hµnh cña Héi ®ång qu¶n trÞ, gi¸m ®èc vµ nh÷ng ng­êi qu¶n lý cña Tæng C«ng Ty. C¸c phã Tæng Gi¸m §èc: gióp Gi¸m §èc ®iÒu hµnh mét hoÆc mét sè lÜnh vùc cña Tæng C«ng Ty theo sù ph©n c«ng cña Tæng Gi¸m §èc, chñ ®éng gi¶i quyÕt c«ng viÖc theo nhiÖm vô ®­îc giao, cã ba Phã Tæng Gi¸m §èc: Phã tæng gi¸m ®èc thø nhÊt: Phô tr¸ch kinh doanh. Phã tæng gi¸m ®èc thø hai: Phô tr¸ch néi chÝnh. Phã tæng gi¸m ®èc thø ba: Phô tr¸ch qu¶n lý c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. C¸c phßng qu¶n lý: + Phßng tæ chøc c¸n bé: cã chøc n¨ngt qu¶n lý lao ®éng vµ tiÒn l­¬ng thùc hiÖn c¸c lÜnh vùc tæ chøc qu¶n lý nh©n sù, tæ chøc lao ®éng khoa häc, x©y dùng vµ vËn dông c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng ®èi víi c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn. + Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n: thùc hiÖn nhiÖm vô h¹ch to¸n qu¶n lý vèn, c¸c kho¶n thanh to¸n víi ng©n hµng, cÊp ph¸t vèn theo yªu cÇu kinh doanh. + Phßng t­ vÊn ®Çu t­: thùc hiÖn chøc n¨ng t­ vÊn cho c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc vÒ c¸c dù ¸n s¶n xuÊt chÕ biÕn rau qu¶ cña Tæng C«ng Ty + Trung t©m KCS: tiÕn hµnh nghiÖp vô kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm hµng ho¸ cña c¶ Tæng C«ng Ty tr­íc khi ®­a ra thÞ tr­êng. + V¨n phßng: cã chøc n¨ng phôc vô c¸c ho¹t ®éng sinh ho¹t cña Tæng C«ng Ty nh­ ®iÒu ®éng ph­¬ng tiÖn, v¨n th­, tiÕp kh¸ch… + C¸c phßng kinh doanh: thùc hiÖn nhiÖm vô kinh doanh cña Tæng C«ng Ty, ®­îc chia l¹m 9 phßng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu kinh doanh c¸c mÆt hµng kh¸c nhau theo sù ph©n c«ng cña l·nh ®¹o Tæng C«ng Ty C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn: HiÖn nay Tæng C«ng Ty cã 22 ®în vÞ thµnh viªn ho¹t ®éng theo sù ph©n c«ng cña Tæng C«ng Ty trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng C«ng Ty. C¸c ®¬n vÞ cã thÓ lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp hoÆc h¹ch to¸n phô thuéc. C«ng ty cæ phÇn: hiÖn Tæng C«ng Ty cã vèn trong 8 c«ng ty cæ phÇn. S¬ ®å bé qu¶n lý cña Tæng C«ng Ty Rau qu¶ N«ng S¶n: Ban kiÓm so¸t Héi ®ång qu¶n trÞ V¨n phßng C¸c phßng qu¶n lý Phßng tæ chøc c¸n bé V¨n phßng Phßng qu¶n lý s¶n xuÊt Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n Phßng t­ vÊn ®Çu t­ Trung t©m KCS C¸c phßng kinh doanh - Phßng kinh doanh XNK I - Phßng kinh doanh XNK II - Phßng kinh doanh XNK III - Phßng kinh doanh XNK IV - Phßng kinh doanh XNK V - Phßng kinh doanh XNK VI - Phßng kinh doanh XNK VII - Phßng kinh doanh XNK VIII - Phßng kinh doanh XNK IX - Kho C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn §¬n vÞ thµnh viªn phô thuéc §¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp §¬n vÞ liªn doanh Tæng gi¸m ®èc vµ c¸c phã tæng gi¸m ®èc C«ng ty liªn doanh: Cã vèn liªn doanh víi ba c«ng ty n­íc ngoµi. 2.1.3. §Æc ®iÓm Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n cña Tæng C«ng Ty Rau qu¶ N«ng S¶n: 2.1.3.1. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña Tæng C«ng Ty: Bé m¸y kÕ to¸n cña Tæng C«ng Ty ®­îc ®Æt t¹i c¬ quan v¨n phßng cña Tæng C«ng Ty, ®­îc tæ chøc h¹c to¸n theo h×nh thøc kÕ to¸n tËp trung, nghÜa lµ mäi nh©n viªn kÕ to¸n d­íi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña kÕ to¸n tr­ëng. Bé m¸y kÕ to¸n cña Tæng C«ng Ty bao gåm: KÕ to¸n tr­ëng: lµ ng­êi phô tr¸ch ®iÒu hµnh chung mäi ho¹t ®éng cña Tæng C«ng Ty, lµ ng­êi gióp Gi¸m §èc chØ ®¹o tæ chøc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh cã liªn quan. KÕ to¸n tr­ëng lµ ng­êi trùc tiÕp kÝ vµ b¸o c¸o c¸c th«ng tin kÕ to¸n cho gi¸m ®èc vµ c¸c c¬ quan chñ qu¶n. Phã phßng khèi qu¶n lý c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn: phô tr¸ch phÇn tæng hîp b¸o c¸o cña kÕ to¸n cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc, kiÓm tra tÝnh trung thùc, hîp lÝ cña b¸o c¸o kÕ to¸n cña c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp, kÕ to¸n x©y dùng c¬ b¶n theo th¸ng quÝ n¨m ®ång thêi phô tr¸ch c¸c c«ng viÖc chung khi kÕ to¸n tr­ëng ®i v¾ng.Phã phßng khèi qu¶n lý c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn phô tr¸ch ho¹t ®éng cña c¸c kÕ to¸n viªn: + KÕ to¸n c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn + KÕ to¸n x©y dùng c¬ b¶n. Phã phßng khèi kinh doanh: phô tr¸ch tæng hîp vÒ c«ng nî, ngo¹i hèi, tæng hîp thanh to¸n cña c¸c kÕ to¸n tiÒn mÆt vµ tiªn göi ng©n hµng, kÕ to¸n thanh to¸n quèc tÕ, vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ kinh doanh. §ång thêi theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n cè ®Þnh, tiÒn l­¬ng, b¶o hiÓm x· héi, c¸c chi phÝ vµ theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng cña nguån vèn. KÕ to¸n thanh to¸n: theo dâi t×nh h×nh thu chi c¸c kho¶n tiÒn mÆt dùa trªn c¸c bé chøng tõ yªu cÇu hîp lÝ, hîp lÖ. LËp phiÕu thu,phiÕu chi theo ®óng quy ®Þnh cña nhµ n­íc. KÕ to¸n Ng©n hµng néi: cã chøc n¨ng qu¶n lý theo dâi tiÒn göi ng©n hµng cña Tæng C«ng Ty ë c¸c ng©n hµng trong n­íc, thùc hiÖn c¸c giao dÞch víi ng©n hµng khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô liªn quan nh­ kh¸ch hµng thanh to¸n b»ng tiÒn chuyÓn kho¶n, sÐc, hoÆc tr¶ cho ng­êi b¸n b»ng tiÒn göi ng©n hµng, rót tiÒn vay ng©n hµng.. KÕ to¸n ng©n hµng ngo¹i ( kÕ to¸n thanh to¸n quèc tÕ): cã nhiÖm vô theo dâi tiÕp nhËn c¸c kho¶n thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ cña kh¸ch hµng n­íc ngoµi, më L/C khi Tæng C«ng Ty cã nhu cÇu thanh to¸n víi ng­êi b¸n n­íc ngoµi ( khi nhËp khÈu hµng ho¸ ). KÕ to¸n qu¶n trÞ kinh doanh: kÕ to¸n vÒ toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng C«ng Ty, gåm ba kÕ to¸n phô tr¸ch ho¹t ®éng cña 9 phßng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu theo c¸c ph­¬ng ¸n kinh doanh. Thñ quü: chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sè tiÒn c«ng t¹i quü t¹i Tæng C«ng Ty, c¨n cø vµo phiÕu thu, phiÕu chi hîp lÖ kÌm theo chøng tõ gèc hîp lÖ ®Ó thu, chi tiÒn mÆt cho mäi ®èi t­îng. Thñ quü cã nhiÖm vô ph¸t l­¬ng, th­ëng trªn c¬ së b¶ng thanh to¸n l­¬ng, th­ëng do phßng tæ chøc lao ®éng chuyÓn sang råi ph¸t cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong Tæng C«ng Ty. KÕ to¸n tæng hîp c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn KÕ to¸n XDCB KÕ to¸n tr­ëng Phã phßng kinh doanh Phã phßng khèi qu¶n lý c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn Thñ quü KÕ to¸n thanh to¸n KÕ to¸n ng©n hµng néi KÕ to¸n qu¶n trÞ KD KÕ to¸n tæng hîp KÕ to¸n Ng©n hµng ngo¹i S¬ ®å bé m¸y kÕ to¸n cña Tæng C«ng Ty Rau qu¶ N«ng S¶n 2.1.3.2. ChÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông Tæng C«ng Ty ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ky chung trªn m¸y vi tÝnh. KÕ to¸n tr­ëng ph©n c«ng nh©n viªn kÕ to¸n nhËp d÷ liÖu vµo m¸y theo nhiÖm vô cña tõng ng­êi.C¨n cø theo yªu cÇu cña kÕ to¸n tr­ëng,Tæng Gi¸m §èc…ng­êi sö dông kÕ to¸n m¸y sÏ khai b¸o nh÷ng yªu cÇu cÇn thiÕt nh­: NhËt ký mua hµng, NhËt ký b¸n hµng, sæ c¸i tµi kho¶n, NhËt ký chung….m¸y sÏ xö lÝ vµ in ra nh÷ng th«ng tin ®· yªu cÇu. Tæng C«ng Ty x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi k× theo gi¸ thùc tÕ vµ h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Gi¸ h¹ch to¸n ®­îc tÝnh theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn. NhËp chøng tõ gèc vµ kiÓm tra chøng tõ D÷ liÖu ®Çu vµo NhËp c¸c chøng tõ gèc, c¸c chøng tõ liªn quan Khai b¸o th«ng tin ®Çu ra cho m¸y tÝnh (Sæ nhËt ký chung…) Xö lý th«ng tin vµ kÕt xuÊt d÷ liÖu theo yªu cÇu Th«ng tin ®Çu ra - C¸c sæ nhËt ký chung, c¸c sæ kÕ to¸n liªn quan - C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh… S¬ ®å kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh t¹i Tæng C«ng Ty Rau qu¶ N«ng S¶n 2.2. T×nh h×nh tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i Tæng C«ng Ty Rau qu¶ N«ng S¶n: 2.2.1.C¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng chñ yÕu cña Tæng C«ng Ty: Lµ mét doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nªn b¸n hµng lµ ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu mang lai lîi nhuËn cho Tæng C«ng Ty Rau qu¶ N«ng S¶n. Hµng hãa cña Tæng C«ng Ty ®­îc nhËp tõ c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc Tæng C«ng Ty qu¶n lý, c¸c ®¬n vÞ ngoµi Tæng C«ng Ty qu¶n lý kh«ng ®­îc ®Çu t­ vÒ vèn. Bªn c¹nh ®ã, cßn cã c¸c ®pn vÞ n»m ngoµi sù qu¶n lý cña Tæng C«ng Ty nh­ng l¹i ®­îc Tæng C«ng Ty ®Çu t­ vÒ vèn, kÜ thuËt vµ gièng. Hµng b¸n gåm: Hµng b¸n trong n­íc: hµng nhËp khÈu tù doanh vµ hµng kinh doanh néi ®Þa. Hµng xuÊt khÈu: XuÊt khÈu trùc tiÕp vµ xuÊt khÈu ñy th¸c. Song do Tæng C«ng Ty cã kh¶ n¨ng tæ chøc ®µm ph¸n, am hiÓu ®èi t¸c, am hiÓu thÞ tr­êng, cã ®­îc c¸c b¹n hµng ®¸ng tin cËy, víi nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu truyÒn thèng nªn Tæng C«ng Ty sö dông h×nh thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp lµ chñ yÕu. Víi c¸c lo¹i hµng b¸n nh­: døa hép, v¶i hép, d­a chuét muèi, lä n­íc tr¸i c©y c¸c lo¹i. Nh­ng næi lªn mÆt hµng chñ ®¹o lµ døa hép. C¸cph­¬ng thøc b¸n hµng chñ yÕu cña Tæng C«ng Ty lµ b¸n bu«n, kÝ göi ®¹i lÝ. Trong mçi ph­¬ng thøc b¸n hµng l¹i cã thÓ thùc hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau ( trùc tiÕp, chuyÓn hµng). Trong b¸n bu«n th­êng bao gåm hai ph­¬ng thøc: B¸n bu«n hµng ho¸ qua kho: ®­îc thùc hiÖn d­íi hai h×nh thøc: + B¸n bu«n hµng ho¸ qua kho theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp. + B¸n bu«n hµng ho¸ qua kho theo h×nh thøc chuyÓn hµng. B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng: ®­îc thùc hiÖn d­íi hai h×nh thøc: + Giao hµng trùc tiÕp + ChuyÓn hµng. Tuy nhiªn Tæng C«ng Ty ho¹t ®éng kinh doanh theo h×nh thøc b¸n hµng khi ®· cã ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng, råi trªn c¬ së ®ã míi x¸c lËp c¸c ph­¬ng ¸n kinh doanh do ®ã h×nh thøc chñ yÕu mµ Tæng C«ng Ty ¸p dông lµ b¸n hµng trùc tiÕp vËn chuyÓn th¼ng. Ph­¬ng thøc b¸n hµng vËn chuyÓn th¼ng chia thµnh hai h×nh thøc: VËn chuyÓn th¼ng cã tham gia thanh to¸n: Theo h×nh thøc nµy , Tæng C«ng Ty kÝ kÕt hîp ®ång víi kh¸ch hµng vµ víi ng­êi cung cÊp ®Ó mua hµng ë bªn cung cÊp b¸n cho kh¸ch hµng. Hµng hãa kh«ng chuyÓn vÒ kho cña Tæng C«ng Ty mµ thùc hiÖn b»ng hai c¸ch: Bªn cung cÊp chuyÓn th¼ng hµng ®Õn kho cña kh¸ch hµng. Kh¸ch hµng trùc tiÕp nhËn hµng t¹i kho hoÆc t¹i ®Þa ®iÓm nµo ®ã do bªn cung cÊp giao hµng. Tæng C«ng Ty cã tr¸ch nhiÖm ®ßi tiÒn kh¸ch hµng vµ tr¶ tiÒn cho nhµ cung cÊp. VËn chuyÓn th¼ng kh«ng tham gia thanh to¸n: theo h×nh thøc nµy Tæng C«ng Ty kh«ng tham gia vµo qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸ mµ chØ ®ãng vai trß trung gian, m«i giíi gi÷a c¸c bªn b¸n vµ bªn mua ®Ó h­ëng phÇn thñ tôc phÝ theo hîp ®æng tháa thuËn gi÷a c¸c bªn. VÒ h×nh thøc thanh to¸n: §èi víi kh¸ch hµng trong n­íc: Thanh to¸n b¨ng tiÒn mÆt, sÐc chuyÓn kho¶n. §èi víi kh¸ch hµng n­íc ngoµi: Thanh to¸n b»ng L/C vµ TT lµ chñ yÕu. Thêi ®iÓm thanh to¸n th­êng lµ mét thêi gian sau khi kh¸ch hµng ®· nhËn hµng vµ chÊp nhËn thanh to¸n,nh­ng tèi ®a kh«ng qu¸ ba th¸ng. 2.2.2. KÕ to¸n b¸n hµng t¹i Tæng C«ng Ty Rau qu¶ N«ng S¶n §Ó h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô b¸n hµng Tæng C«ng Ty sö dông c._.