Tổ chức công tác Kế toán tập hợp chi phí & tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH thương mại & sản xuất Quang Thái

Môc Lôc Lêi nãi ®Çu 4 PhÇn I :Lý LuËn Chung. 5 I – Nh÷ng VÊn §Ò Chung VÒ Chi PhÝ S¶n XuÊt Vµ TÝnh Gi¸ Thµnh S¶n PhÈm. 5 1) Chi PhÝ S¶n XuÊt Trong Doanh NghiÖp. 5 a) Chi PhÝ S¶n XuÊt. 5 b) Ph©n Lo¹i Chi PhÝ S¶n XuÊt. 5 2) Gi¸ Thµnh S¶n PhÈm Trong Doanh NghiÖp S¶n Xu©t. 6 3) §«Ý T­îng TËp Hîp Chi PhÝ S¶n XuÊt Vµ §èi T­îng TÝnh Gi¸ Thµnh. 7 II – Sù CÇn ThiÕt Cña C«ng T¸c KÕ To¸n TËp Hîp ChuyÓn §æi Chi PhÝ Vµ TÝnh Gi¸ Thµnh S¶n PhÈm. 7 III - Néi Dung Cña C«ng T¸c KÕ To¸n TËp Hîp Chi PhÝ S¶n XuÊt Vµ TÝnh Gi¸ Thµnh S¶n PhÈm. 8 IV – Ph­¬ng Ph¸p TÝnh Gi¸. 14 PhÇn II : Ph©n TÝch Thùc Tr¹ng VÒ Tæ Chøc C«ng T¸c KÕ To¸n ¥ C«ng Ty TNHH Th­¬ng M¹i Vµ S¶n XuÊt Quang Th¸i. 21 I - §Æc §iÓm Chung Cña C«ng Ty TNHH Th­¬ng M¹i Vµ S¶n XuÊt Quang Th¸i. 21 1) Qu¸ Tr×nh H×nh Thµnh Vµ Ph¸t TriÓn. 21 2) Chøc N¨ng Vµ NhiÖm Vô. 22 3) M¹ng L­íi Kinh Doanh. 22 4) T×nh H×nh Kinh Doanh Vµ Tæ Chøc Bé M¸y. 22 5) §Æc §iÓm VÒ Vèn Kinh Doanh. 23 6) Tæ Chøc C«ng T¸c KÕ To¸n Vµ Bé M¸y KÕ To¸n. 24 II – Thùc Tr¹ng Tæ Chøc C«ng T¸c KÕ To¸n TËp Hîp Chi PhÝ S¶n XuÊt Vµ TÝnh Gi¸ Thµnh S¶n PhÈm T¹i C«ng Ty TNHH Th­¬ng M¹i Vµ S¶n XuÊt Quang Th¸i. 26 C«ng T¸c Qu¶n Lý Chung VÒ KÕ To¸n TËp Hîp Chi PhÝ S¶n XuÊt Vµ TÝnh Gi¸ Thµnh S¶n PhÈm T¹i C«ng Ty TNHH Th­¬ng M¹i Vµ S¶n XuÊt Quang Th¸i. 26 KÕ To¸n Chi PhÝ Nguyªn VËt LiÖu Trùc TiÕp. 27 KÕ To¸n Chi PhÝ Nh©n C«ng Trùc TiÕp. 29 KÕ To¸n Chi PhÝ S¶n XuÊt Chung. 31 C¸c Thñ Tôc Qu¶n Lý Vµ ChÕ §é H¹ch To¸n Ban §Çu. 40 Tæ Chøc C«ng T¸c KÕ To¸n. 42 III – C«ng T¸c Ph©n TÝch Kinh TÕ VÒ KÕ To¸n TËp Hpîp Chi PhÝ S¶n XuÊt Vµ TÝnh Gi¸ Thµnh S¶n PhÈm. 43 Nªu Thùc Tr¹ng VÒ C«ng T¸c Ph©n TÝch Kinh TÕ. 43 C¨n Cø Vµo T×nh H×nh Thùc TÕ Vµ Lý LuËn §· Häc §Ó TiÕn Hµnh Ph©n TÝch. 45 PhÇn III : Mét Sè ý KiÕn Nh»m Lµm Hoµn ThiÖn C«ng T¸c KÕ To¸n. 49 I – NhËn XÐt VÒ C«ng T¸c KÕ To¸n ë C«ng Ty TNHH Th­¬ng M¹i Vµ S¶n XuÊt Quang Th¸i. 49 II – Mét Sè ý KiÕn Nh»m Lµm Hoµn ThiÖn Hîn Lªn C«ng T©c KÕ To¸n ë C«ng Ty TNHH Th­¬ng M¹i Vµ S¶n XuÊt Quang Th¸i. 50 III. KÕt luËn 50 Lêi më ®Çu Cïng víi viÖc chuyÓn ®ëi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i v­ît qua nh÷ng khã kh¨n ban ®Çu ®Ó b­íc vµo ho¹t ®éng s¶n suÊt kinh do¹nh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Tr­íc sù c¹nh tranh gay g¾t ®ã muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­¬c th× c¸c doanh nghiÖp buét ph¶i ho¹t ®éng nç lùc ®Ó mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ trong diÒu kiÖn gi¸ b¸n trªn thÞ tr­êng chÞu sù khèng chÕ gay g¾t cña quy luËt cung cÇu canh tranh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng ®ù¬c nhu cÇu tiªu dïng trªn thÞ tr­êng, ngoµi hai chØ tiªu gi¸ c¶ vµ chÊt luîng th× gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ quan träng tËp hîp mäi chi phÝ biÓu hiÖn b»ng tiÒn, v× vËy viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chÝnh x¸c c¸c kho¶n chi phÝ ®· bá ra ®Ó tÝnh gi¸ thµnh lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Khi s¶n phÈm ®· ®­îc lîi thÕ trªn thÞ tr­êng gi¸ b¸n ®­¬c ng­êi tiªu dïng chÊp nhËn . Muèn thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n n÷a th× doanh nghiÖp ph¶i phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó h¹ ®­îc gi¸ thµnh tr­íc hÕt ph¶i ho¹ch to¸n ®Çy ®ñ chi phÝ s¶n suÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm tõ ®ã ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p tiªt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt nh»m gi¶m gi¸ thµnh s¶n ph¶m . Muèn vËy ta ph¶i lµm tèt c«ng tac qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt. Sau mét thêi gian t×m hiÓu vµ thùc tËp t¹i c«ng ty TNHH th­¬ng m¹i vµ s¶n suÊt QuangTh¸i, nhê ®ùoc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña phßng kÕ to¸n c«ng ty, kh«ng nh÷ng thÕ em cßn ®ùoc sù gióp ®¬ nhiÖt t×nh cña thµy gi¸o Lª Ngäc Gi¶n, em ®· hoµn thanh b¶n chuyªn ®Ò th­c tËp tèt ngiÖp víi ®Ò tµi : Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n suÊt s¶n phÈm t¹i c«ng ty TNHH th­¬ng m¹i vµ s¶n suÊt Quang Th¸i. Do thêi gian th­c tËp cßn h¹n chÕ nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai xãt, v× vËy em rÊt mong ®ùoc sù ®ong gãp ý kiÕn cña c¸c thµy, c« gi¸o vµ nh÷ng ng­êi cã quan t©m ®Õn chuyªn ®Ò nµy. I -- nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chi phÝ s¶n suÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1. Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt a) ChÝ phÝ s¶n xuÊt: * §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh b×nh th­êng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ®Çy ®ñ 3 yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §ã lµ ®èi t­îng lao ®éng, lùc l­îng lao ®éng vµ søc lao ®éng.Sù tham gia cña c¸c yÕu tè nµy dÉn ®Õn sù h×nh thµnh cña c¸c chi phÝ t­¬ng øng nh­ : + Chi phÝ nghuyªn vËt liÖu + Chi phÝ khÊu hao TSC§ ( chi phÝ lao ®éng vËt ho¸) + Chi phÝ tiÒn c«ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng (chi phÝ lao ®éng sèng ) Hay nãi c¸ch kh¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh tiªu hao lao ®éng, vËt ho¸ vµ lao ®éng sèng. Nh­ vËy, trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt chi phÝ vÒ lao ®éng ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. b) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. *Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung tÝnh chÊt kinh tÕ cña c¸c chi phÝ. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ ®èi t­îng lao ®éng lµ nguyªn vËt liÖu chÝnh .VËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n. Chi phÝ nh©n c«ng : lµ toµn bé sè tiÒn c«ng vµ kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh:lµ toµn bé sè ph¶i trÝch khÊu hao trong k× ®èi víi c¸c lo¹i TSC§ cña doanh nghiÖp. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : lµ sè tiÒn ph¶i tr¶ cho c¸c dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Chi phÝ b»ng tiÒn : lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¨n xuÊt kinh doanh ngoµi 4 yÕu tè trªn. * T¸c dông : + Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung tÝnh chÊt kinh tÕ thÓ hiÖn mèi quan hÖ cña doanh nghiÖp víi kh«ng gian kinh tÕ bªn ngoµi. Nã cho biÕt doanh nghiÖp trong mét thêi kú chi ra nh÷ng chi phÝ g×, mçi lo¹i bao nhiªu. C¸c th«ng tin nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng trong qu¶n lý doanh nghiÖp, nã lµ c¨n cø ®Ó kiÓm tra mèi quan hÖ gi÷a kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kÕ ho¹ch chi phÝ, kÕ ho¹ch cung cÊp vËt t­, kÕ ho¹ch lao ®éng trong tong doanh nghiÖp, tõng ngµnh còng nh­ trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nã lµ c¨n cø ®Ó x©y dùng ®Þnh møc vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n s¶n xuÊt vµ x¸c ®Þnh møc tiªu hao vËt t­ vµ thu nhËp quèc néi. +Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ ho¹t ®éng s¶n cuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh chÕ t¹o s¶n phÈm lµ toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm còng nh­ c¸c chi phÝ kh¸c, liªn quan ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt trong ph¹m vi c¸c ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm l¹i ®­îc chia thµnh: +Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt vµ chÕ t¹o s¶n phÈm.bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp . + ChÝ phÝ gi¸n tiÕp : lµ nh÷ng chi phÝ phôc vô qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. HoÆc thùc hiÖn c¸c lo¹i lao vô, dÞch vô ë c¸c tr¹m, bé phËn, tæ ®éi s¶n xuÊt vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp(chi phÝ gi¸n tiÕp ®­îc gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh ). Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ cã t¸c dông x¸c ®Þnh sè chi phÝ ®· chi ra cho tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh. 2) Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt a) Kh¸i niÖm gi¸ thµnh : Gi¸ thµnh s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô )lµ chi phÝ s¶n phÈm s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi l­îng hoÆc mét ®¬n vÞ s¶n phÈm (c«ng viÖc lao vô)do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n vËt t­ lao ®éng tiÒn vèn, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh­ tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc kinh tÕ, kü thuËt vµ c«ng nghÖ mµ doanh nghiÖp ®· sö dông nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng chÊt l­îng s¶n xuÊt, h¹ thÊp chi phÝ vµ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh cßn lµ c¨n cø quan träng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ ho¹t ®«ng s¶n xuÊt. b) C¸c lo¹i gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã nhiÒu lo¹i gi¸ thµnh kh¸c nhau tuú theo yªu cÇu qu¶n lý ng­êi ta c¨n cø vµo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau mµ ph©n gi¸ thµnh ra lµm c¸c lo¹i t­¬ng øng. C¨n cø vµo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc chia thµnh. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch : lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l­îng kÕ ho¹ch.ViÖc tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc hiÖn vµ ®­îc tiÕn hµnh tr­íc khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b¾t ®Çu. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó so s¸nh ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh ®Þnh møc: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®­îc thùc hiÖn khi s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc gi¸ thµnh doanh nghiÖp, lµ th­íc ®o chÝnh x¸c ®Ó kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶ sö dông vËt t­ lao ®éng trong s¶n xuÊt, gióp cho ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ùoc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®­îc trong kú còng nh­ s¶n l­îng s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ cã thÓ tÝnh ®­îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm vµ kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn thu nhËp cña doanh nghiÖp . c) Sù kh¸c nhau gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm : Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Chóng gièng nhau vÒ b¶n chÊt v× ®Òu lµ hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ chÕ t¹o s¶n phÈm. §iÓm kh¸c nhau lµ chi phÝ s¶n xuÊt biÓu hiÖn møc hao phÝ cßn gi¸ thµnh l¹i biÓu hiªn kÕt qu¶ s¶n xuÊt .ChÝ phÝ s¶n xuÊt vµ gia thµnh s¶n phÈm cã sù kh¸c nhau vÒ l­îng. Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n víi mét thêi kú nhÊt ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i g¾n liÒn víi lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm chøa ®ùng c¶ mét phÇn chi phÝ cña thêi kú tr­íc chuyÓn sang (chi phÝ vÒ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú). 3) §èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh : X¸c ®Þnh ®èi t­îng t¹p hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ kh©u ®Çu tiªn vµ ®Æc biÖt quan träng ®èi víi toµn bé c«ng t¸c qu¶n lý. Cã x¸c ®Þnh ®­îc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh th× míi tæ chøc ®óng khoa häc vµ hîp lý c«ng t¸c tÝnh to¸n, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ång thêi nã cã t¸c dông tèt cho c«ng viÖc t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé vµ h¹ch to¸n kinh tÕ toµn doanh nghiÖp ph¸t huy vai trß chøc n¨ng cña kÕ to¸n. a) §èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Trong ph¹m vi giíi h¹n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã 2 lo¹i : * N¬i ph¸t sinh chi phÝ cã thÓ lµ tr¹m, cöa hµng bé phËn s¶n xuÊt, giai ®o¹n c«ng nghÖ. * N¬i chÞu chi phÝ cã thÓ lµ tæng s¶n phÈm, tõng ®¬n ®Æt hµng h¹ng môc c«ng tr×nh, tõng nhãm s¶n phÈm tõng bé ph©n chi tiÕt cña s¶n phÈm. b) §èi t­îg tÝnh gi¸ thµnh, k× tÝnh gi¸ thµnh §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh vµ cÇn ph¶i tÝnh ®­îc gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnhgi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn cña c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh . ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh còng ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm vÒ c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, kü thuËt s¶n suÊt s¶n phÈm ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña s¶n phÈm yªu cÇu trØnh ®é hoÆch to¸n kinh tÕ vµ qu¶n lý doanh nghiÖp. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt tuú theo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh cô thÓ mµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ : tõng s¶n phÈm, chi tiÕt bé phËn s¶n phÈm tõng c«ng tr×nh, tõng h¹ng môc c«ng tr×nh. Trªn c¬ së ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo chu k× s¶n suÊt s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm mµ x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp. Kú tÝnh gi¸ thµnh : kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. ViÖc x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh gióp cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch khoa häc hîp lý ®¶m b¶o cung cÊp sè liÖu kÞp thêi, ®Çy ®ñ ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ hoÆch gi¸ thµnh muèn x¸c ®Þnh ®­îc k× tÝnh gi¸ thµnh hîp lý th× ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n suÊt s¶n phÈm vµ chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tr­êng hîp tæ ch­c s¶n suÊt nhiÒu, khèi l­îng lín mµ chu k× s¶n suÊt ng¾n xen kÏ th× kú tÝnh gi¸ thµnh hµng th¸ng lµ thêi ®iÓm cuèi th¸ng. Tr­êng hîp s¶n suÊt tæ chøc ®¬n chiÕc hoÆc hµng lo¹t theo ®¬n ®Æt hµng th× kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi ®iÓm ki s¶n phÈm hoµn thµnh. iii . Néi dung kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ .s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. TËp hîp chi phÝ s¶n suÊt lµ viÖc kÕ to¸n tËp hîp l¹i hÖ thèng ho¸ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n suÊt ¬ doanh nghiÖp t¹i tõng thêi ®iÓm vÞ trÝ nhÊt ®Þnh vµo c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n vµ ph©n chia tõng chi phÝ theo tõng ®íi t­îng ho¹ch to¸n chi phÝ. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®­îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý, khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi tr×nh tù nµy phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng nghµnh, tõng nghÒ, tõng doanh nghiÖp vµo mèi quan hÖ gi÷a c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh doanh nghiÖp vµo tr×nh ®é qu¶n lý vµ h¹ch to¸n. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ kh¸i qu¸t theo c¸c b­íc sau : * B­íc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng sö dông. * B­íc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bè lao vô cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh. Cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng sö dông, ®Õn c¬ së khèi l­äng lao vô vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô. *B­íc 3: TËp hîp vµ ph©n bè chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. Tuú theo ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ néi dung c¸ch thøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt t¹i doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­ong ph¸p kª khai th­êng xuyªn. a) Tµi kho¶n sö dông : c¸c tµi kho¶n ®­îc sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm tµi kho¶n 612, tµi kho¶n 622, tµi kho¶n 627 . Tµi kho¶n 621 : chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ nguyªn vËtliÖu trùc tiÕp, dïng cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ph¸t sinh trong kú, cuèi kú chuyÓn sang tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Néi dung kÕt cÊu tµi kho¶n : Bªn nî : thùc tÕ nguyªn vËt liÖu tiÕp ding cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Bªn cã : KÕt chuyÓn ph©n bè vµo tµi kho¶n 154(chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang) . Gi¸ thµnh thùc tÕ nguyªn vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt ®em nhËp kho . tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d­, nã cã thÓ chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thùc hiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cho tõng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh . Tµi kho¶n 622 : chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp . Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp kÕt chuyÓn sè chi phÝ tiÒn c«ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm(bao gåm c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn th­ëng, c¸c kho¶n tiÒn phô cÊp, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cña c«ng nh©n s¶n xuÊt). Néi dung kÕt cÊu tµi kho¶n : Bªn nî : chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong kú. Bªn cã : kÕt chuyÓn ph©n bè vµo tµi kho¶n 154. Tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d­ vµ còng cã thÓ ®­îc më chi tiÕt theo tõng chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Tµi kho¶n 627 : chi phÝ s¶n xuÊt chung. Tµi kho¶n nµy ®­îc dïng ®Ó tËp hîp toµn bé c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc phôc vô qu¶n lý s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong c¸c ph©n x­ëng, bé phËn tæ ®éi s¶n xuÊt . Néi dung kÕt cÊu tµi kho¶n : Bªn nî : tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong chu kú. Bªn cã : kÕt cÊu ph©n bè vµo tµi kho¶n 154 . Tµi kho¶n cuèi kú kh«ng cã sè d­ vµ ®­îc më chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng Tõng lo¹i ho¹t ®éng, tõng ph©n x­ëng, tõng bé phËn. Tµi kho¶n 627 ®­îc më thµnh 06 tµi kho¶n cÊp hai ®Ó theo dâi, ph¶n ¸nh riªng tõng néi dung chi phÝ . Tµi kho¶n 154 : chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Tµi kho¶n nµy ®­îc dïng ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú liªn quan ®Õn s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm phôc vô cho viÑc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai ®Þnh kú th× tµi kho¶n 154 chØ dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú . Néi dung kÕt cÊu tµi kho¶n : Bªn nî : chi phÝ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm trong kú, kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. (doanh nghiÖp ¸p dông h×nh thøc kiÓm kª ®Þnh kú) . Bªn cã : gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi s¶n phÈm háng kh«ng thÓ söa ch÷a ®­îc, nguyªn vËt liÖu hµng ho¸ gia c«ng nhËp kho gÝa thµnh thùc tÕ s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô ®· hoµn thµnh . KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú ( víi doanh nghiÖp ¸p dông h×nh thøc kiÓm kª ®Þnh kú ) . Tµi kho¶n 154 cã sè d­ bªn nî, ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë. Dang cuèi kú: tµi kho¶n nµy ®­îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n cã liªn quan nh­ tµi kho¶n 155, tµi kho¶n 632. b) Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp : * Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu dïng trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Tr­êng hîp doanh nghiÖp mua nöa thµnh phÈm ®Ó gia c«ng l¨p gi¸p thªm thµnh phÈm n÷a th× thµnh phÈm mua ngoµi còng ®­îc ho¹ch to¸n vµo chi phÝ nguªn vËt liÖu trùc tiÕp. Víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nghau th× ph¶i ¸p dông ph­¬ng ph¸p ph©n bè chi phÝ cho c¸c ®èi t­îng liªn quan. §Ó ph©n bè cho c¸c ®èi t­îng ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc tiªu thøc ph©n bæ hîp lý. tiªu thøc nµy ®¶m b¶o mèi quan hÖ tØ lÖ thuËn gi÷a ph©n bæ víi tiªu thøc ph©n bè cña c¸c ®èi t­îng . Tr×nh tù ph©n bæ : X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ: HÖ sè ph©n bæ = tæng chi phÝ vËt liÖu cµn ph©n bæ Tæng tiªu thøc cµn ph©n bæ TÝnh sè tiªu thøc ph©n bè = tiªu thøc ph©n bè x hÖ sè ( cho tõng ®èi t­îng ) cho tõng ®èi t­îng Chi phÝ nguªn vËt liÖu trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú cho tõng ®èi t­îng liªn quan th× kÕ to¸n ghi . Nî Tk 621 ( chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng ) Cã Tk 152, 153 ( chi tiÕt liªn quan ) Cuèi kú tiÕn hµnh ph©n bè vµo ®èi t­îng liªn quan kÕ to¸n ghi Nî TK 154 ( chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng ) Cã TK 621 ( chi tiÕt liªn quan ) . Ph­¬ng ph¸p kÕ toan tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : Chi hpÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ toµn bé sè tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ c«ng nh©n s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp . vÒ nguyªn t¾c chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng ®­îc tËp hîp gièng nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp . Tr­êng hîp cÇn ph©n bæ gi¸n tiÕp th× tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ giê c«ng ®Þnh møc hoÆc giê c«ng thùc tÕ ( chñ yÕu ®èi víi tiÒn l­¬ng phô cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ) .toµn bé sè tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt ®­îc tËp hîp vµo bªn nî cña tµi kho¶n 622 kÕ to¸n ghi Nî TK 622 ( chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng ) Cã TK 334, 335, 338 ( chi tiÕt liªn quan ) Cuèi kú kÕt chuyÓn chÝ phÝo nh©n c«ng trùc tiÕp vµo ®èi t­îng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang kÕ to¸n ghi : Nî 154 (chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng ) Cã TK 622 ( chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng ) KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ph©n bè chi phÝ kinh doanh phô . trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngoµi c¸c ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh cßn tæ chøc c¸c ph©n x­ëng, bé ph©n s¶n xuÊt kinh doanh phô nhÇm cung cÊp lao vô cho s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh hoÆc tËn dông n¨ng lùc ®Ó s¶n xuÊt nh÷ng m¹t hµng s¶n xuÊt ®· thu thËp c¸i sinh còng ®­îc hoÆch to¸n vµo c¸c tµi kho¶n 621, 622, 627 . Cuèi kú kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n 154 chi tiÕt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô theo tõng bé phËn ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lao vô s¶n phÈm kinh doanh phô: Nî TK 154 chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh phô Cã TK 621, 622, 627 Víi chi phÝ d· tËp hîp ®­îc kÕ to¸n tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm lao vô s¶n xuÊt kinh doanh, phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh vµ c¸c nhu cÇu kh¸c, gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm lao vô s¶n xuÊt kinh doanh phô ®­îc tÝnh nh­ sau : Gi¸ trị s¶nphẩm dang dë ®Çu kú Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®Çu kú Gi¸ thành s¶n phÈm làm dë ®Çu kú Tæng gi¸ thành thùc tÕ = + - §¬n vÞ s¶n = Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ PhÈm lao vô khèi l­îng lao vô hoµn thµnh KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung : Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn phôc vô qu¶n lý s¶n xuÊt. Trong ph¹m vi c¸c ph©n x­ëng bé phËn, tæ ®éi s¶n xuÊt nh­ chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng, bé phËn, tæ ®éi s¶n xuÊt nh­ chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng, chi phÝ vËt liÖu dông cô dïng cho qu¶n lý ë c¸c ph©n x­ëng chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh . Chi phÝ s¶n xuÊt chung th­êng ®­îc hạch to¸n chi tiÐt riªng theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt sau ®ã tiÕn hµnh ph©n bè c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ liªn quan. ViÖc ph©n bè ®­îc tiÕn hµnh dùa trªn tiªu thøc ph©n bè hîp lý nh­ ®Þnh møc chi phÝ, viÖc tËp hîp chi phÝ vµ kÕt chuyÓn ph©n bè chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc thùc hiÖn trªn tµi kho¶n 627, ph¶n ¸nh viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh thùc tÕ kÕ to¸n ghi: Nî TK 627 ( chi tiÕt tõng bé phËn tõng ph©n x­ëng ) Cã TK 334, 338. ( chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ) Cã TK 152, 153, 142. (chi phÝ vËt liÖu c«ng cô dông cô) Cã TK 214 (chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ) Cã TK 111, 112, 331( chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ tiÒn kh¸c ) Ph¶n ¸nh sè ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh kÕ to¸n ghi Nî TK 111, 112, 138. Cã TK 627. Cuèi kú kÕt chuyÓn ph©n bè chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo TK 154 kÕ to¸n ghi : Nî TK154 ( chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng ) Cã TK 627. Do chi phÝ s¶n xuÊt chung liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, lao vô dÞch vô trong ph©n x­ëng nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n bè kho¶n chi phÝ nµy cho tõng ®èi t­îng ( s¶n phÈm lao vô dÞch vô ) theo tiªu thøc phï hîp trong thùc tÕ cña c¸c tiªu thøc th­êng ®­îc sö dông phæ biÕn ®Ó ph©n bè chi phÝ s¶n xuÊt chung gäi lµ theo ®Þnh møc lao ®éng thùc tÕ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt. Møc chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bè cho tõng ®èi t­îng = ( tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung x tiªu thøc ph©n bè cho tõng ®èi t­îng ) / tæng tiªu thøc ph©n bè KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt : c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· tËp hîp ë trªn .cuèi cïng ®Òu ®­îc ho¹ch to¸n vµo bªn nî TK 154 ( chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ) . Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nguªn vËt liÖu trùc tiÕp Nî Tk 154 Cã TK 621 ( chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng ) Ghi gi¶m gi¸ trÞ chi phÝ PhÕ liÖu thu håi NîTk 152 Cã TK 154 ( chi tiÕt theo tõng s¶n phÈm, lao vô ) Gi¸ trÞ vËt t­ thiÕu hôt bÊt th­êng trong s¶n xuÊt Nî TK 138 Cã TK 154 ( chi tiÕt theo tõng s¶n phÈm lao vô ) c) KiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë : S¶n phÈm lµm dë lµ s¶n phÈm ch­a kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn nã n»m trong giai ®o¹n s¶n xuÊt. §¸nh gi¸ s¶n phÈm gië theo chi tiÕt nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.ChØ tÝnh vµo chi phÝ s¶n phÈm lµm gië cu«Ý kú, phÇn chi phÝ trùc tiÕp vµ nguyªn liÖu chÝnh. Cßn c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c tÝnh vµo s¶n phÈm hoµn thµnh. Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ®­îc ¸p dông ë c¸c doanh ngiÖp s¶n xuÊt vµ chi phÝ nguyªn v©t liÖu trùc tiÕp chiÕm tØ träng lín, khèi l­îng tÝnh to¸n Ýt nh­ng vÈn ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cao. Chi phÝ ph¸t sinh trong kỳ Gi¸ trị s¶n phÈm làm dë dang ®Çu kỳ + G¸ trị s¶n phÈm làm dë dang cuối kỳ S ản l­¬ng s¶n phÈm dë dang cuối kỳ = * Sản lượng sản phẩm xuất trong kỳ Sản lượng sản phẩm dở dang đầu kỳ + + §¸nh gi¸ s¶n phÈm gië dang cuèi kú theo ph¬ng ph¸p s¶n l­îng hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng Theo ph­¬ng ph¸p nµy s¶n phÈm lµm dë cuèi kú ph¶i chôi toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú theo møc ®é hoµn thµnh.§èi víi chi phÝ(nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp)vµ c¸c chi phÝ kh¸cbá vµo ban ®Çu mét lÇn th× ®­îc tÝnh nh­ sau: GÝa trÞ nguyªn vËt liÖu lµm dë ®©u kú GÝa trÞ ph¸t sinh trong kú Khèi l­îng s¶n phÈm lµm dë cuèi kú GÝa trÞ nguyªn vËt liÖu lµm dë cuèi kú + = * Khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú Khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ®Çu kú + Víi chi phÝ kh¸c ph¸t sinh theo møc ®é chÕ biÕn nh­ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt(chung) th× ®­îc tÝnh: GÝa trÞ c¸c chi phÝ kh¸c n»m trong gi¸ trÞ s¶n phÈm dë ®Çu kú gi¸ trÞ c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh trong kú GÝa trÞ c¸c chi phÝ kh¸c n»m trong gi¸ trÞ s¶n phÈm dë cuèi kú + khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh khèi l­îng s¶n phÈm dë cuèi kú cuèi kú khèi l­îng s¶n phÈm dë cuèi kú = * v + IV - Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh : Tuú theo ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vµo thêi ®iÓm mµ s¶n phÈm ®­îc cÊu thµnh víi nh÷ng néi dung kh¸c nhau . Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh gia thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th­êng ®­îc quy ®Þnh theo ba kho¶n môc chi phÝ sau : Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp . Chi phÝ s¶n xuÊt chung . Tuy nhiªn, tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý tr×nh ®é ho¹ch to¸n cña mçi doanh nghiÖp mµ c¸c kho¶n môc nµy cã thÓ ®­îc quy ®Þnh chi tiÕt h¬n .§èi víi nh÷ng chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ b¸n hµng còng lµ nh÷ng kho¶n môc chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ qu¸ tr×nh b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Xong theo quy ®Þnh, kh«ng ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh . Dùa trªn mèi quan hÖ gi÷a ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh còng nh­ yªu cÇu tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp mµ kÕ to¸n cã thÓ vËn dông mét ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trong hÖ thèng ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sau : Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo tØ lÖ Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trõ chi phÝ. 1) Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n . Theo ph­¬ng ph¸p nµy s¶n phÈm ®­îc tÝnh b»ng c¸ch c¨n cø trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc ( theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ ) trong kú vµ tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú, cuèi kú ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm theo c«ng thøc : Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm Khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh Tæng gÝa thµnh S¶n phÈm lµm dë cuèi kú Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú S¶n phÈm lµm dë cuèi kú Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm = + - = + Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ, kü thuËt s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, khÐp kÝn, mÆt hµng s¶n phÈm Ýt, khèi l­îng lín, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o nh­ doanh nghiÖp thuéc nghµnh c«ng nghiÖp, khai th¸c, ®iÖn n­íc. 2) Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc. Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ, kü thuËt s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc, s¶n phÈm ph¶i qua nhiÒu giai ®o¹n ( px), chÕ biÕn liªn tôc tiÕp nhau, nöa thµnh phÈm ë giai ®o¹n tr­íc lµ ®èi t­îng tiÕp tôc chÕ biÕn ë giai ®o¹n sau . §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ thµnh phÈm võa lµ c¸c nöa thµnh phÈm tuú thuéc vµo c¸c ®Æc ®iÓm sö dông s¶n phÈm ë doanh nghiÖp. Do cã sù kh¸c nhau vÒ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh nªn ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc gåm cã hai tr­êng hîp . a) ph­¬ng ph¸p ph©n b­íc cã tÝnh gi¸ thµnh n÷a thµnh phÇn : Theo ph­¬ng ph¸p nµy, ta c¨n cø vµo c¸c chøng tõ liªn quan ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ph©n x­ëng ta x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ thµnh nöa thµnh phÇn ë giai ®o¹n tr­íc. Chi phÝ vÒ nöa thµnh phÇn ë giai ®oan tr­íc chuyÓn sang víi c¸c chi phÝ cña giai ®oan sau, vµ cø tiÕp tôc nh­ vËy cho ®Ðn khi tÝnh ®­îc gi¸ thµnh cña thµnh phÈm. Kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau : Giai ®o¹n hai Giai ®o¹n ba Giai ®o¹n mét Gi¸ thµnh b¸n s¶n phÈm giai ®o¹n N-1 chuyÓn sang Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh Tæng gi¸ thµnh vµ gÝa thµnh ®¬n vÞ thµnh phÈm Tæng gi¸ thµnh vµ gÝa thµnh ®¬n vÞ giai ®o¹n 2 Tæng gi¸ thµnh vµ gÝa thµnh ®¬n vÞ giai ®o¹n 1 Chi phÝ chÕ biÕn giai ®o¹n 2 Chi phÝ chÕ biÕn giai ®o¹n N Chi phÝ chÕ biÕn giai ®o¹n 1 Gi¸ thµnh b¸n s¶n phÈm giai ®o¹n 1 chuyÓn sang b) Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm : Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm Lµ ph­¬ng ph¸p chØ tÝnh gi¸ thµnh cña thµnh phÈm hoµn thµnh . Theo ph­¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n chØ cÇn tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña thµnh phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n cu«Ý cïng. Do ®ã chØ cÇn tÝnh to¸n x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt n»m trong thµnh phÈm theo t­ng kho¶n môc, sau ®ã tæng céng chi phÝ s¶n xuÊt n»m trong thµnh phÈm cña c¸c giai ®o¹n l¹i ®Ó ®­îc ®¸nh gi¸ cña thµnh phÈm cña t­ng giai ®o¹n. C«ng thøc tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt trong gi¸ thµnh s¶n phÈm: Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú Chi phÝ SP lµm dë ®Çu k× Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n 1 S¶n phÈm lµm dë G§1 Thµnh phÈm S¶n phÈm hoµn thµnh ë G§1 + = * + Gi¸ thµnh phÈm Gi¸ thµnh s¶n xuÊt giai ®o¹n mét Gi¸ thµnh s¶n xuÊt giai ®o¹n hai Gi¸ thµnh s¶n xuÊt giai ®o¹n N Sau khi tÝnh to¸n ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt trong gi¸ thµnh thµnh phÈm cña tõng giai ®o¹n, tiÕn hµnh tæng hîp song song tõng kho¶n môc vµ tÝnh ra gi¸ thµnh cña thµnh phÈm. = + +…..+ S¬ ®å c¸ch tÝnh gÝa thµnh ph©n b­íc kh«ng tÝnh gÝa thµnh cña nöa thµnh phÈm : Tæng chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n N theo c¸c kho¶n môc Tæng chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n hai theo c¸c kho¶n môc Tæng chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n mét theo c¸c kho¶n môc Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n N trong thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n hai trong thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n mét trong thµnh phÈm 3) Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè Ph­¬ng ph¸p nay ¸p dông thÝch hîp v¬i nh÷ng doanh nghiÖp cã cïng quy trinh s¶n xuÊt c«ng nghÖ, sö dông cung mét lo¹i nguyªn liÖu mµ kªt qu¶ s¶n xuÊt thu ®­îc ®ång thêi nhiÒu s¶n phÈm chÝnh kh¸c nhau §èi t­îng t¹p hîp chi phÝ lµ toµn bä quy trinh c«ng nghÖ, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh._.