Tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp may X19 - Công ty 247 - Bộ Quốc Phòng

Lêi më ®Çu Cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ ThÕ giíi nãi cung vµ ViÖt Nam nãi riªn, c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ®ang cè g¾ng tõng ngaú, tõng giê ®Ó cã thÓ hoµ vµo nhÞp ®é ph¸t triÓn ®ã. §Æc biÖt, tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI n¨m 1986 ®Õn nay, §¶ng, Nhµ n­íc ta chñ tr­¬ng chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ n­íc ta tõ c¬ chÕ kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc th× môc tiªu ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp còng ®ång thêi ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch râ rµng - ®ã lµ loùi nhuËn .Kh«ng chØ dõng l¹i ë môc tiªu cã lîi nhuËn mµ lµ lîi nhuËn ngµy cµng cao tiÕn tíi tèi ®© ho¸ l­äi nhuËn. Vµ ®Ó ®¹t ®­îc môtc tiªu ®ã trong ®iÒu kiÖn kh¾c nghiÖt cña c¸c quy luËt kinh tÕ th× mét trong nh÷ng biÖn ph¸p tèt nhÊt mµ c¸c doanh nghiÖp nªn thùc hiÖn lµ tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm . §iÒu ®ã ®ßi hái c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh«ng chØ quan t©m ®Õn viÖc thùc hiÖn tè ho¹t ®éng s¶n phÈm kinh doanh mµ cßn ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n c¸c kho¶n thu, chi ph¸t sinh hay nãi c¸ch kh¸c lµ tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp mµ trong ®ã kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ãng vai trß rÊt quan träng nh»m ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp kh«ng tÝnh thõa c¸c kho¶n chi phÝ, kh«ng tÝnh thiÕu c¸c kho¶n thu nhËp gãp phÇn x¸c ®Þnh ®óng ®¾n lîi nhËn cña doanh nghiÖp, t¹o tiÒn ®Ò cho doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu ®Æt ra. Sau khi ®­îc häc tËp vµ nghiªn cøu vÒ bé m«n kÕ to¸n t¹i tr­êng vµ ®­îc thùc tÕ t¹i XÝ nghiÖp may X19 – C«ng ty 247 -BQP em thùc sù nhËn thÊy ®­îc tÇm quan trong vµ sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do vËy, em ®· m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi “ Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i XÝ nghiÖp may X19 – C«ng ty 247 -BQP “ nh»m ®i s©u nghiªn cøu vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó n©ng cao h¬n n÷a kiÕn thøc chuyªn ngµnh cña m×nh còng nh­ ®Ó phôc vô cho c«ng viÖc thùc tÕ cña em sau nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n kÕ to¸n ®Æc biÖt lµ thÇy gi¸o Phan Thanh §øc vµ c¸c c«, chó, anh chi c¸n bé trong XÝ nghiÖp may X19 ®· gióp ®ì em hoµn thµnh bµi luËn v¨n nµy víi n«i dung chÝnh gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Lý luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë XÝ nghiÖp may X19 – C«ng ty 247 -BQP . Ch­¬ng 3: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë XÝ nghiÖp may X19 – C«ng ty 247 -BQP . MÆc dï ®· rÊt cå g¾ng nh­ng do thêi gian thùc tÕ ch­a l©u vµ kiÕn thøc chuyªn ngµnh còng nh­ kinh nghiÖm thùc tÕ cßn Ýt nªn bµi luËn v¨n cña em kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt.V× vËy em rÊ mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn söa ch÷a chña thÇy c« gi¸o vµ c¸n bé trong xÝ nghiÖp ®Ó bµi luËn v¨n nµy ®­îc hoµn thiÖn h¬n n÷a. Em xin ch©na thµnh c¶m ¬n! Ch­¬ng 1 Lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt --------*-------- 1. kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng doanh nghiÖp cÇn ph¶i huy ®éng c¸c nguån tµi lùc, vËt lùc (lao ®éng, vËt t­, tiÒn vèn…) ®Ó thùc hiÖn viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n xuÊt, thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc lao vô, thu mua dù tr÷ hµng ho¸, lu©n chuyÓn l­u th«ng s¶n phÈm, hµng ho¸, thùc hiÖn ho¹t ®éng ®Çu t­… KÓ c¶ chi cho c«ng t¸c qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸ cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh. Nh­ vËy, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, biÓu hiÖn b»ng tiÒn. 1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu kho¶n chi cã néi dung, c«ng dông vµ môc ®Ých kh¸c nhau. V× vËy ®Ó qu¶n lý chi phÝ ®­îc chÆt chÏ, theo dâi vµ h¹ch to¸n chi phÝ mét c¸ch cã hÖ thèng, n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c kiÓm tra vµ ph©n tÝch kinh tÕ trong c¸c doanh nghiÖp, cÇn ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp. Tuú theo viÖc xem xÐt chi phÝ ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau vµ môc ®Ých qu¶n lý chi phÝ mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. Sau ®©y xin ®Ò cËp ®Õn hai c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu ®èi víi chi phÝ cña doanh nghiÖp. * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy nh÷ng kho¶n chi phÝ cã chung tÝnh chÊt, néi dung kinh tÕ ®­îc xÕp chung vµo mét yÕu tè, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë ®©u vµ sö dông vµo môc ®Ých g×. Theo tiªu thøc nµy th× toµn bé hi phÝ cña doanh nghiÖp ®­îc ph©n biÖt thµnh 5 yÕu tè: - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu Bao gåm c¸c chi phÝ nguyªn liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu phô tïng thay thÕ, vËt liÖu vµ thiÕt bÞ c¬ b¶n. - Chi phÝ nh©n c«ng: Lµ chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn, tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng… - Chi phÝ khÊu hao TSC§: Lµ toµn bé chi phÝ khÊu hao cña tÊt c¶ c¸c TSC§ trong doanh nghiÖp. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Lµ sè tiÒn ph¶i tr¶ cho c¸c dÞch vô mua ngoµi, thuª ngoµi phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp (nh­ dÞch vô cung cÊp ®iÖn, n­íc, söa ch÷a c¸c TSC§…) - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ngoµi 4 chi phÝ nãi trªn: Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung tÝnh chÊt kinh tÕ cã t¸c dông quan träng ®èi víi viÖc qu¶n lý chi phÝ cña lÜnh vùc s¶n xuÊt. Cho phÐp hiÓu râ c¬ cÊu, tû träng tõng yÕu tè chi phÝ, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lµm c¬ së cho viÖc dù trï hay x©y dùng kÕ ho¹ch cung øng vËt t­, tiÒn vèn huy ®éng sö dông lao ®éng. * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt ®Ó chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau. Mçi kho¶n môc chi phÝ chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung kinh tÕ nh­ thÕ nµo. Theo tiªu thøc nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc chia thµnh c¸c lo¹i: - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ c¸c nguyªn vËt liÖu chÝnh (kÓ c¶ nöa thµnh phÈm mua ngoµi) vËt liÖu phô, nhiªn liÖu… sö dông trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm hay thùc hiÖn c«ng viÖc lao vô. Kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ nguyªn vËt liÖu dïng vµo môc ®Ých s¶n xuÊt chung hay do nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi lÜnh vùc s¶n xuÊt. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ trªn tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n (lao ®éng) trùc tiÕp s¶n xuÊt theo quy ®Þnh. Kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy kho¶n tiÒn l­¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch trªn tiÒn l­¬ng cña nh©n viªn ph©n x­ëng, nh©n viªn b¸n hµng, nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp hay nh©n viªn kh¸c. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ chi phÝ dïng vµo viÖc qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt chung t¹i bé phËn s¶n xuÊt (ph©n x­ëng, ®éi, tr¹i…) bao gåm c¸c kho¶n sau: + Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng + Chi phÝ vËt liÖu + Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt + Chi phÝ khÊu hao TSC§ + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi + Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông kinh tÕ cã t¸c dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc, lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ cho kú sau: Ngoµi hai c¸ch ph©n lo¹i trªn ®©y, ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®­îc ph©n lo¹i theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nh­: - Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi khèi s¶n phÈm, lao vô thµnh chi phÝ kh¶ biÕn vµ chi phÝ bÊt biÕn, ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ gi¸ thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp, hoÆc cã thÓ ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ cña chi phÝ víi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm thµnh chi phÝ c¬ b¶n vµ chi phÝ chung. 2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm 2.1 Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi¸ thµnh s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô) lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi l­îng hoÆc mét ®¬n vÞ s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô) do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t­ lao ®éng vµ tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, còng nh­ tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc, kinh tÕ, kü thuËt vµ c«ng nghÖ mµ doanh nghiÖp ®· sö dông nh»m n©ng cao hiÖu qu¶, n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng s¶n xuÊt, h¹ thÊp chi phÝ vµ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh cßn lµ mét c¨n cø quan träng ®Ó ®Þnh gi¸ b¸n vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Møc h¹ gi¸ thµnh vµ tû lÖ h¹ gi¸ thµnh ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm lao ®éng, vËt t­, kh¶ n¨ng tËn dông c«ng suÊt m¸y mãc, tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ vµ h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé. 2.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm * Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh mµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc chia thµnh ba lo¹i sau: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l­îng kÕ ho¹ch. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc hiÖn vµ ®­îc tÝnh tr­íc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së cña ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc ®­îc xem nh­ th­íc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn trong doanh nghiÖp, gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Còng gièng nh­ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®­îc tiÕn hµnh tr­íc khi s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ gi¸ thµnh ®­îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®­îc trong kú vµ s¶n l­îng s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ cã thÓ tÝnh to¸n ®­îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ®­îc tÝnh to¸n cho c¶ chi tiªu tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt… ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm; lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp ®èi víi Nhµ n­íc còng nh­ c¸c ®èi t¸c liªn doanh, liªn kÕt. * Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi c¸c yÕu tè cÊu thµnh. Theo ph¹m vi tÝnh to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc chia thµnh hai lo¹i: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung…) tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm ®­îc sö dông ®Ó ghi sæ cho s¶n phÈm ®· hoµn thµnh nhËp kho hoÆc giao th¼ng cho kh¸ch hµng, ®ång thêi lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ l·i gép trong kú ë c¸c doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô: bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô chØ x¸c ®Þnh vµ tÝnh to¸n khi s¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô ®· ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh møc lîi nhuËn tr­íc thuÕ cña doanh nghiÖp. 3. Vai trß cña kÕ to¸n trong tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ quan träng lu«n ®­îc c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp quan t©m v× chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. TÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tiÒn ®Ò ®Ó h¹ch to¸n kinh tÕ, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp. Tµi liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø quan träng ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ, t×nh h×nh sö dông c¸c nguån lùc trong doanh nghiÖp. Tõ ®ã gióp cho nhµ qu¶n lý ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp. §Ó tæ chøc tèt kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¸p øng tèt yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn thùc hiÖn tèt c¸c vai trß sau: - X¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ®Æc thï cña doanh nghiÖp vµ yªu cÇu qu¶n lý. - Tæ chøc vËn dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho mµ doanh nghiÖp ®· lùa chän. - Tæ chøc tËp hîp, kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh, theo yÕu tè chi phÝ vµ kho¶n môc gi¸ thµnh. - LËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, ®Þnh kú tæ chøc ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp. - Tæ chøc kiÓm kª ®¸nh gi¸ khèi l­îng s¶n phÈm dë dang mét c¸ch khoa häc, hîp lý x¸c ®Þnh gi¸ thµnh vµ h¹ch to¸n gi¸ thµnh vµ h¹ch to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú mét c¸ch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c. 4. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm XÐt vÒ b¶n chÊt chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn hai mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Còng gièng nhau vÒ chÊt v× ®Òu biÓu hiÖn b»ng tiÒn nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ bá ra, nh­ng kh¸c nhau vÒ mÆt l­îng. Khi nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ giíi h¹n thêi kú nhÊt ®Þnh, kh«ng ph©n biÖt lµ cho lo¹i s¶n phÈm nµo, ®· hoµn thµnh hay ch­a, cßn khi nãi ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ x¸c ®Þnh mét l­îng chi phÝ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh, tÝnh cho mét ®¹i l­îng kÕt qu¶ hoµn thµnh nhÊt ®Þnh. §øng trªn gãc ®é qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Ó xem xÐt th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng liªn tôc, cßn viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm thùc hiÖn t¹i mét thêi ®iÓm cã tÝnh chÊt chu kú ®Ó so s¸nh chi phÝ víi khèi l­îng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. T¹i thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ cã mét khèi l­îng s¶n phÈm ch­a hoµn thµnh, chøa ®ùng mét l­îng chi phÝ ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. T­¬ng tù nh­ vËy, ®Çu kú cã thÓ cã mét sè khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ch­a hoµn thµnh kú tr­íc chuyÓn sang ®Ó tiÕp tôc s¶n xuÊt, chøa ®ùng mét l­îng chi phÝ s¶n xuÊt cho nã, ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú. Nh­ vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt cña kú tr­íc chuyÓn sang vµ mét phÇn chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú: = + - H¬n n÷a, gi¸ thµnh s¶n phÈm mang tÝnh chÊt chñ quan, viÖc giíi h¹n chi phÝ tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm gåm nh÷ng chi phÝ nµo cßn phô thuéc vµo quan ®iÓm tÝnh to¸n x¸c ®Þnh chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶, còng nh­ quy ®Þnh cña chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh, chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. Nh÷ng quan ®iÓm vµ quy ®Þnh ®ã ®«i khi kh«ng hoµn toµn phï hîp víi b¶n chÊt cña chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ph¶i nhËn thøc râ rµng ®Çy ®ñ ®Ó sö dông th«ng tin mét c¸ch thÝch hîp. XÐt vÒ mÆt c«ng t¸c kÕ to¸n th× kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai b­íc c«ng viÖc kÕ tiÕp nhau. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ ®­îc tiÕn hµnh khi toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong kú hoµn tÊt. Kh¸c nhau gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng chÝnh lµ sù biÓu hiÖn cña mèi quan hÖ gi÷a chóng. Chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ng­îc l¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tÝnh to¸n, ph©n bæ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. II. §èi t­îng, ph­¬ng ph¸p vµ néi dung tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1. §èi t­îng, ph­¬ng ph¸p vµ néi dung h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1.1 §èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt §èi t­îng chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ nh»m ®¸p øng nhu cÇu h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i víi nh÷ng néi dung kinh tÕ, c«ng dông kh¸c nhau ph¸t sinh ë nh÷ng ®Þa ®iÓm kh¸c nhau. Môc ®Ých cña viÖc bá ra chi phÝ lµ t¹o ra c¸c s¶n phÈm lao vô cña doanh nghiÖp ®­îc s¶n xuÊt chÕ t¹o bëi c¸c ph©n x­ëng, bé phËn kh¸c nhau theo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®ã. C¸c chi phÝ cÇn ®­îc tËp hîp theo ph¹m vi, giíi h¹n cÇn ®­îc tËp hîp, cã thÓ lµ: - N¬i ph¸t sinh chi phÝ: Ph©n x­ëng, ®éi, bé phËn s¶n xuÊt, giai ®o¹n c«ng nghÖ, c¸c phßng chøc n¨ng… - N¬i g¸nh chÞu chi phÝ: s¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô do doanh nghiÖp ®ang s¶n xuÊt, c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ®¬n ®Æt hµng. Nh­ vËy, thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng cña viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i c¸c chi phÝ ®· ph¸t sinh vµ c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ ®ã. X¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn rÊt quan träng trong toµn bé kh©u tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cã x¸c ®Þnh ®­îc ®èi t­îng ®óng ®¾n, khoa häc vµ hîp lý míi cã t¸c dông phôc vô tèt cho c«ng viÖc t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt, thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé vµ h¹ch to¸n kinh tÕ toµn doanh nghiÖp, ph¸t huy vai trß chøc n¨ng cña kÕ to¸n. ViÖc lùa chän ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ë c¸c doanh nghiÖp lµ kh«ng gièng nhau mµ ph¶i c¨n cø vµo: - §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm. - §Þa ®iÓm ph¸t sinh, môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ. - Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp. 1.2 Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n vµ ph©n bæ c¸c chi phÝ trong giíi h¹n cña ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh. Tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng quy n¹p chi phÝ vµo c¸c ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n sÏ ¸p dông ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch phï hîp. * Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n trùc tiÕp Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n trùc tiÕp ¸p dông ®èi víi c¸c chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi t­îng kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ ®· x¸c ®Þnh vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n ghi chÐp ban ®Çu cho phÐp quy n¹p trùc tiÕp c¸c chi phÝ nµy vµo tõng ®èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ cã liªn quan. * Ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. Ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®­îc ¸p dông khi mét lo¹i chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng. Tr­êng hîp nµy ph¶i lùa chän ®èi t­îng ph©n bæ hîp lý, ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t­îng cã liªn quan theo c«ng thøc: Ci = Trong ®ã: Ci: Lµ chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho ®èi t­îng thø i SC: Lµ tæng chi phÝ ®· tËp hîp cÇn ph©n bæ. Sni=1.T: Lµ tæng ®¹i l­îng cña tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ. Ti: Lµ ®¹i l­îng cña tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ cña ®èi t­îng thø i. Tiªu chuÈn ®­îc lùa chän ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t­îng ®ßi hái ph¶i hîp lý khoa häc. 1.3 Tr×nh tù h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i doanh nghiÖp TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc tËp hîp l¹i, hÖ thèng ho¸ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp t¹i tõng thêi ®iÓm vÞ trÝ nhÊt ®Þnh vµo c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n vµ ph©n chia chi phÝ theo tõng ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®­îc tiÕn hµnh theo tr×nh tù hîp lý, khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ kh¸i qu¸t theo 4 b­íc sau: - B­íc 1: TËp hîp chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng sö dông. - B­íc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng sö dông trªn c¬ së khèi l­îng lao vô vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô. - B­íc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c lo¹i s¶n phÈm cã liªn quan. - B­íc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú tuú theo ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ néi dung, c¸ch thøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau. 1.4 Néi dung tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt t¹i doanh nghiÖp theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn vµ kiÓm kª ®Þnh kú 1.4.1 Tµi kho¶n sö dông. Ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn lµ ph­¬ng ph¸p theo dâi, ph¶n ¸nh th­êng xuyªn liªn tôc t×nh h×nh nhËp, xuÊt hµng tån kho trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh hµng tån kho. Theo ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: TK 621: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang * Tµi kho¶n 621 (TK 621): Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô… ph¸t sinh trong kú, cuèi kú chuyÓn sang TK tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. * Tµi kho¶n 622 (TK 622): Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp tham gia ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, chÕ t¹o s¶n phÈm… cuèi kú kÕt chuyÓn vµo TK tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh (bao gåm c¸c kho¶n: tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn th­ëng c¸c kho¶n phô cÊp) cuèi kú chuyÓn sang TK tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. * Tµi kho¶n 627 (TK 627): Chi phÝ s¶n xuÊt chung Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc phôc vô, qu¶n lý s¶n xuÊt trong c¸c ph©n x­ëng, ®éi s¶n xuÊt… cuèi kú kÕt chuyÓn vµo TK tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tµi kho¶n 627 ®­îc më thµnh 6 TK cÊp 2 ®Ó theo dâi ph¶n ¸nh riªng tõng néi dung chi phÝ. TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng. TK 6272: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu TK 6273: Chi phÝ c«ng cô dông cô TK 6274: Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6278: Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn * Tµi kho¶n 154 (TK 154): Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Tµi kho¶n nµy ®­îc sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ cung cÊp sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô dÞch vô ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô tµi kho¶n cßn ®­îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n nghiÖp vô thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn vµ tÝnh gi¸ thµnh vËt liÖu thuª ngoµi chÕ biÕn. 1.4.2 Theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña toµn doanh nghiÖp: Chi phÝ s¶n xuÊt sau khi tËp hîp riªng tõng kho¶n môc: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung cÇn ®­îc kÕt chuyÓn ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Tr×nh tù kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn ®­îc biÓu hiÖn qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 1.1: S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (Theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn) TK 621 KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp TK 622 KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 154 TrÞ gi¸ s¶n phÈm hµng b¾t båi th­êng phÕ liÖu do s¶n phÈm háng TK 622 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 622 D­ ®k: xxx TK 155 TK 157 TK 157 Gi¸ thµnh thùc tÕ thµnh phÈm hoµn thµnh nhËp kho Gi¸ thµnh thùc tÕ thµnh phÈm göi b¸n kh«ng qua kho Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh b¸n ngµy Dck: xxx 1.4.3. Theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú H¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ kh«ng theo dâi mét c¸ch th­êng xuyªn liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña hµng tån kho trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho mµ chØ theo dâi, ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú trªn c¬ së kiÓm kª cuèi kú, x¸c ®Þnh l­îng hµng tån kho thùc tÕ. Tõ ®ã x¸c ®Þnh l­îng xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c môc ®Ých kh¸c b»ng c«ng thøc: = + - Còng t­¬ng tù ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn, chi phÝ s¶n xuÊt trong kú ®­îc tËp hîp trªn c¸c tµi kho¶n: TK 621: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung Tuy nhiªn, do ®Æc ®iÓm cña kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang chØ sö dông ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú, viÖc tËp hîp vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®­îc thùc hiÖn trªn tµi kho¶n 631: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt. Tr×nh tù kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®­îc kh¸i qu¸t ë s¬ ®å sau: Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: S¬ ®å 1.2: Tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (Theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) TK 154 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú TK 154 Ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú TK 632 TK 611 TK 611 KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp TK 611,138,822 PhÕ liÖu s¶n phÈm háng thu håi trÞ gi¸ s¶n phÈm hµng b¾t båi th­êng, tÝnh vµo chi phÝ bÊt th­êng Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh s¶n xuÊt trong kú TK 622 KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp TK 627 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung 1.4.4 KiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú S¶n phÈm dë dang lµ khèi l­îng s¶n phÈm, c«ng viÖc cßn ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gia c«ng chÕ biÕn trªn c¸c giai ®o¹n cña quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn hoÆc ®· hoµn thµnh mét vµi quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn nh­ng vÉn cßn ph¶i gia c«ng tiÕp míi trë thµnh thµnh phÈm. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ tÝnh to¸n x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang hîp lý lµ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh trung thùc, chÝnh x¸c cña gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. Tuy nhiªn viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ mét c«ng viÖc phøc t¹p, khã cã thÓ thùc hiÖn ®­îc mét c¸ch chÝnh x¸c tuyÖt ®èi. KÕ to¸n ph¶i tuú thuéc vµo t×nh h×nh cô thÓ vÒ tæ chøc s¶n xuÊt, vÒ quy tr×nh c«ng nghÖ, vÒ tÝnh chÊt cÊu thµnh cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ yªu cÇu vÒ tr×nh ®é qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp mµ vËn dông ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú mét c¸ch thÝch hîp. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cã thÓ thùc hiÖn ®­îc b»ng mét trong c¸c c¸ch sau: * §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp (hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp) Theo ph­¬ng ph¸p nµy, s¶n phÈm dë dang cuèi kú chØ bao gåm chi phÝ vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp (hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp) cßn c¸c chi phÝ chÕ biÕn (chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung…) tÝnh c¶ cho s¶n phÈm hoµn thµnh chÞu: Chi phÝ vÒ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: DCK = x SD (*) Trong ®ã: D§K, Ddh: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú CVL: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh (hoÆc chi phÝ NVL trùc tiÕp) ph¸t sinh trong kú. STP: Khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh SD : Khèi l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú. * §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng Theo ph­¬ng ph¸p nµy, tr­íc hÕt c¨n cø vµo khèi l­îng s¶n phÈm vµ møc ®é chÕ biÕn cña chóng ®Ó tÝnh ®æi khèi l­îng s¶n phÈm dë dang ra khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng. Sau ®ã, x¸c ®Þnh tõng kho¶n môc chi phÝ cho s¶n phÈm dë dang theo nguyªn t¾c. §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu d©y chuyÒn c«ng nghÖ (nh­ chi phÝ vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp…) th× tÝnh cho s¶n phÈm dë dang theo c«ng thøc: DCK = x SD §èi víi chi phÝ bá dÇn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn (nh­ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung…) th× tÝnh cho s¶n phÈm dë dang theo c«ng thøc: DCK = x S'D Trong ®ã: CCD: §­îc tÝnh theo tõng kho¶n môc chi phÝ ph¸t sinh trong kú. S'D: Lµ khèi l­îng s¶n phÈm dë dang ®· tÝnh ®æi ra khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng theo tû lÖ chÕ biÕn hoµn thµnh (%HT): S'd = Sd x %HT * §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc Theo ph­¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo khèi l­îng s¶n phÈm dë dang ®· kiÓm kª, x¸c ®Þnh ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc chi phÝ ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt t­¬ng øng cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Ó tÝnh ra chi phÝ ®Þnh møc cña khèi l­îng s¶n phÈm dë dang ë tõng c«ng ®o¹n. Sau ®ã tËp hîp cho tõng lo¹i s¶n phÈm. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, c¸c kho¶n môc chi phÝ ®­îc tÝnh to¸n cho s¶n phÈm dë dang ®­îc tÝnh theo møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm lµm dë. 2. §èi t­îng, ph­¬ng ph¸p gi¸ thµnh s¶n phÈm 2.1 §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm c«ng viÖc hay lao vô doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chÕ t¹o vµ thùc hiÖn cÇn tÝnh ®­îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. §Ó x¸c ®Þnh ®­îc ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh ë tõng doanh nghiÖp cô thÓ cÇn ph¶i dùa vµo rÊt nhiÒu nh©n tè cô thÓ nh­: §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ c¬ cÊu s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm sö dông s¶n phÈm, c¸c yªu cÇu qu¶n lý, yªu cÇu cung cÊp th«ng tin cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh trong doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é h¹ch to¸n… Trªn c¬ së ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh ®­îc ph¶i c¨n cø vµo chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, tÝnh chÊt s¶n phÈm mµ x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp ®Ó cung cÊp sè liÖu vÒ gi¸ thµnh mét c¸ch kÞp thêi phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp. 2.2 Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ ph­¬ng ph¸p sö dông chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp mµ cã thÓ ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp. 2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n - §iÒu kiÖn ¸p dông: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, khÐp kÝn tõ khi ®­a nguyªn vËt liÖu vµo ®Õn khi hoµn thµnh s¶n phÈm. - §èi t­îng tËp hîp chi phÝ th­êng t­¬ng øng víi ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. - Néi dung: C¨n cø vµo sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ._.®· tËp hîp trong kú vµ chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®· x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh cho tõng kho¶n môc chi phÝ theo c«ng thøc: S = D®k + C - Dck Trong ®ã: S: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh. C: Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. D®k, Dck: Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú Gi¸ thµnh s¶n phÈm = * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc: - §iÒu kiÖn ¸p dông: ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm phøc t¹p kiÓu liªn tôc, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ph¶i qua nhiÒu c«ng ®o¹n chÕ biÕn liªn tiÕp theo mét quy tr×nh nhÊt ®Þnh, tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu vµ æn ®Þnh, chu kú s¶n xuÊt ng¾n vµ xen kÏ liªn tôc, ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ lµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ ë tõng giai ®o¹n, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt cuèi cïng hoÆc còng cã thÓ lµ nöa thµnh phÈm hoµn thµnh ë tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ vµ thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ cuèi. Do cã sù kh¸c nhau vÒ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh nªn ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc chia thµnh hai ph­¬ng ph¸p t­¬ng øng sau: + Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm - §iÒu kiÖn ¸p dông: ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p, s¶n xuÊt ph¶i qua nhiÒu giai ®o¹n chÕ biÕn liªn tiÕp, s¶n phÈm hoµn thµnh ë tõng giai ®o¹n tr­íc lµ ®èi t­îng s¶n xuÊt cña giai ®o¹n tiÕp theo. - §èi t­îng tËp hîp chi phÝ: lµ tõng giai ®o¹n, tõng ph©n x­ëng. - §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh: lµ nöa thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n vµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi cïng. - Néi dung: C¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®­îc tËp hîp theo tõng giai ®o¹n s¶n xuÊt, lÇn l­ît tÝnh ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ nöa thµnh phÈm cña giai ®o¹n s¶n xuÊt tr­íc vµ kÕt chuyÓn sang giai ®o¹n sau mét c¸ch tuÇn tù ®Ó tÝnh tiÕp tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ nöa thµnh phÈm cña giai ®o¹n kÕ tiÕp, cø thÕ liªn tôc cho ®Õn khi ®­îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm ë giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt cuèi cïng. ViÖc kÕt chuyÓn chi phÝ tuÇn tù tõ giai ®o¹n tr­íc sang giai ®o¹n sau theo tõng kho¶n môc ®­îc m« t¶ theo s¬ ®å sau: S¬ ®å 1.3: S¬ ®å ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm. Giai ®o¹n I Giai ®o¹n II Giai ®o¹n n Chi phÝ NVL trùc tiÕp Chi phÝ chÕ biÕn kh¸c Gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm giai ®o¹n I Gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm Giai ®o¹n I chuyÓn sang Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c ë giai ®o¹n I Gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm giai ®o¹n II Gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm giai ®o¹n II chuyÓn sang Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c ë giai ®o¹n II Gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm + Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm - §iÒu kiÖn ¸p dông: ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ kiÓu l¾p r¸p song song. - §èi t­îng tËp hîp chi phÝ: ë tõng giai ®o¹n, tõng ph©n x­ëng. - Néi dung: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n chØ cÇn tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi cïng, do ®ã cÇn tÝnh to¸n x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n n»m trong thµnh phÈm theo tõng kho¶n môc. Sau ®ã tæng céng chi phÝ s¶n xuÊt n»m trong thµnh phÈm cña c¸c giai ®o¹n ®Ó l¹i ®­îc gi¸ thµnh cña thµnh phÈm. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: CPSX n»m trong thµnh phÈm cña GDi = x QTP STP = Trong ®ã: D§KGDi: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú cña giai ®o¹n i CG§I: Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú ë giai ®o¹n i QHG§i: S¶n l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n i QDG§i: S¶n l­îng s¶n phÈm dë ë giai ®o¹n i QTP: S¶n phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n cuèi STP: Tæng gi¸ thµnh cña thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi. S¬ ®å 1.4: S¬ ®å ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm. Giai ®o¹n I Giai ®o¹n II Giai ®o¹n n Chi phÝ s¶n xuÊt ë G§I theo kho¶n môc CPSX ë G§I n»m trong thµnh phÈm (theo kho¶n môc) CPSX ë giai ®o¹n II theo kho¶n môc CPSX ë giai ®o¹n II n»m trong thµnh phÈm (theo kho¶n môc) CPSX ë giai ®o¹n n theo kho¶n môc CPSX ë giai ®o¹n n n»m trong thµnh phÈm (theo kho¶n môc) Gi¸ thµnh thµnh phÈm (theo tõng kho¶n môc) * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng - §iÒu kiÖn ¸p dông: Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp cho c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng. Mét ®¬n ®Æt hµng cã thÓ cã nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau hoÆc còng cã thÓ cã mét c«ng viÖc, mét s¶n phÈm hoÆc mét lo¹i s¶n phÈm. Ng­êi ta cã thÓ tÝnh to¸n cho ®¬n ®Æt hµng khi ®· hoµn thµnh toµn bé c¸c c«ng viÖc ghi bªn ®¬n ®Æt hµng. S¬ ®å 1.5: Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng §¬n ®Æt hµng - QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt - LÖnh s¶n xuÊt - §èi t­îng tËp hîp chi phÝ: Lµ tõng ®¬n ®Æt hµng hoÆc hµng lo¹t hµng ®­îc s¶n xuÊt ë tõng ph©n x­ëng. Ch­¬ng 2 Thùc tr¹ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ S¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ë xÝ nghiÖp may ®o x19- c«ng ty 247 Qu©n chñng pk- kq bé quèc phßng ---------*--------- 1.§Æc ®iÓm t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh t¹i doanh nghiÖp . 1.1.LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp may X19 c«ng ty 247 Bé Quèc Phßng. Theo quyÕt ®Þnh cña Qu©n chñng PK-KQ ngµy 1/10/1983 , xÝ nghiÖp may X19 ®­îc thµnh lËp d­íi hÝnh thøc lµ mét tr¹m may ®o qu©n phôc phôc vô néi bé Qu©n chñng PK-KQ, Trong nhwngx ngµy ®Çu míi thµnh lËp, xÝ nghiÖp chØ cã mét lwlowngj m¸y mãc nhá th« s¬ víi 25 m¸y ®¹p ch©n cña Sµi gßn vµ Trung quèc, sè l­îng c¸n bé chiÕn sÜ rÊt h¹n hÑp, chØ cã 27 c¸n bé chiÕn sÜ, nh­ng tr¹m vÉn v­¬n lªn hoµn thµnh tèt mäi nhiÖm vô ®­îc giao. Ngµy 21/5/1991, Bé quèc phßng ®· quyÕt ®Þnh n©ng cÊp tr¹m may vµ thµnh lËp XÝ nghiÖp may X19 nh»m phôc vô may ®o qu©n phôc cho c¸n bé trong Qu©n chñng PK-KQ vµ mét phÇn c¸c ®¬n vÞ thuéc khu vùc phÝa B¾c. Ngoµi ra, xÝ nghiÖp cßn ®­îc phÐp kinh doanh tÊt c¶ c¸c mÆt hµng thuéc lÜnh vùc may ®o nh»m t¨ng doanh lîi cho b¶n th©n xÝ nghiÖp còng nh­ t¨ng ccc kho¶n thu cña nhµ n­íc mµ xÝ nghiÖp ph¶i nép. §Õn n¨m 1993 , xÝ nghiÖp may ®­îc chÝnh thøc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh 384 ngµy 27 /7/1993 cña Bé quèc phßng. Tõ ®ã xÝ nghiÖp ®­îc nhµ n­íc giao vèn, cã nhiÖm vô tù b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn. Ngµy 3/6/1996 thùc hiÖn nghÞ quyÕt cña §¶ng uû qu©n sù TW trªn c¬ së s¾p xÕp l¹i c¸c ®¬n vÞ trong Qu©n ®éi, xÝ nghiÖp may X19 ®­îc sts nhËp víi 3 ®¬n vÞ kh¸c cña Qu©n chñng PK-KQ thµnh c«ng ty 247 – Bé quèc phßng theo quyÕt ®Þnh sè 1619/Q§QP vµ lÊy xÝ nghiÖp may X19 lµm trô së chÝnh lµ trung t©m ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng cña c«ng ty ®Æt t¹i ®Þa chØ Sè 311 - §­êng Tr­êng Chinh – Hµ néi. §Õn nay xÝ nghiÖp may X19 ®· lín m¹nh lªn rÊt nhiÒu . hiÖn nay xÝ nghiÖp ®ang qu¶n lý gÇn 1300 c«ng nh©n viªn víi mét khèi l­îng m¸y mãc lín hieenbj ®¹i cã gi¸ trÞ gÇn 14 tû ®ång chñ yÕu ®­îc nhËp tõ NhËt, §øc, cã hÖ thèng nhµ x­ëng ®­îc thiÕt kÕ ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho c«ng nh©n. s¶n phÈm chñ yÕu cña c«ng ty lµ trang phôc cñ c¸n bé c«ng nh©n viªn c¸c ngµnh ®Æc thï nh­ c«ng an, an ninh, k iÓm l©m, h¶i quan… vµ c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng . Cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mec cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, nhu cÇu cña kh¸c hµng ngµy mét nhiÒu vµ víi môc tiªu t¨ng thu nhËp cho c«ng ty, xÝ nghiÖp may X19 ®· vµ ®ang ngµy mét nç lùc v­¬n lªn t×m kiÕm më réng thÞ tr­êng c¶ trong n­íc vµ n­íc ngoµi.Theo c«ng v¨n sè 1121058/GB ngµy 21/7/1997 cña së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ cña Ha Néi cÊp vÒ ®¨ng ký kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, xÝ nghiÖp ®· chñ ®éng t×m kiÕm b¹n hµng Quèc tÕ.TÝnh ®Õn nay, xÝ nghiÖp ®· xuÊt khÈu ®­îc h¬n 2.000.000 s¶n phÈm sang thÞ tr­êng lín nh­ Ch©u ¢u, Mü… Víi cè g¾ng nç lùc kh«ng ngõng cña toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn cña xÝ nghiÖp cïng víi viÖc ®æi míi hoµn t hiÖn c«ng nghÖ s¶n xuÊt , xÝ nghiÖp ®· ngµy mét lín m¹nh lªn trong thÊy. §Õn nay xÝ nghiÖp ®· ®¹t ®­îc mét kÕt qu¶ rÊt ®¸ng tù hoµ. Cô thÓ: HiÖn nay tæng tµi s¶n cña xÝ nghiÖp lµ 39.086.058.874 trong ®ã tæng tµi s¶n cè ®Þnh lµ 14.164.187.865 ®, cßn l¹i lµ vèn l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n, dµi h¹n. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. ®¬n vÞ: §ång TT ChØ tiªu 2001 2002 2003 So s¸nh (%) 02/01 03/02 1 Doanh thu 29.076.587.000 30.990.127.250 32.798.269.635 6,58 5,83 2 Nép ng©n s¸ch 1.113.247.310 1.306.430.995 1.633.611.250 17,25 25,04 3 Lîi nhuËn 1.105.573.000 1.356.174.383 1.645.816.616 22,67 21,37 4 Thu nhËp b×nh qu©n/CN 775.000 800.000 815.000 Tõ kÕt qu¶ trªn cho thÊy xÝ nghiÖp ®ang ho¹t ®éng rÊt cã hiÖu qu¶, c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh doanh thuËn lîi, ®êi sèng c«ng nh©n viªn æn ®Þnh vµ ngµy mét t¨ng lª. §ieeuf ®ã sÏ ®éng viªn tinh thÇn c«ng nh©n viªn toµn xÝ nghiÖp, cè g¾n nç lùc h¬n n÷a ®Ó xÝ nghiÖp may X19 nãi riªng vµ toµn c«ng ty 247 nãi chung ngµy mét ph¸t triÓn m¹nh vµ kh¼ng ®Þnh vÝ trÝ cña m×nh trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. 1.2.§Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp . xÝ nghiÖp may X19 cã tæng diÖn tÝch mÆt b»ng lµ 500m2bao gåm 1 cöa hµng giíi thiÖu s¶n phÈm , mét khu v¨n phßng vµ 3 khu nhµ x­ëng xÝ nghiÖp, 2 kho nguyªn vËt liÖu vµ thµnh phÈm. Toµn xÝ nghiÖp cã tæng sè gÇn 1300 c¸n bé c«ng nh©n viªn cã tr×nh ®é, nghiÖp vô chuyªn m«n ®­îc ph©n c«ng c«ng viÖc hîp lý. §èi t­îng chÕ biÕn cña xÝ nghiÖp may X19 lµ v¶i ®­îc c¾t vµ may thµnh c¸c s¶n phÈm hoµn thiÖn lµ c¸c s¶n phÈm may mÆc. XÝ nghiÖp thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt theo hai giai ®o¹n c«ng nghÖ: -C¾t. -May, hoµn thiÖn s¶n phÈm. Khi v¶i ®­îc xuÊt kho xuèng ph©n x­ëng c¾t theo phiÕu xuÊ kho, ph©n x­ëng c¾t thi c«ng nghÖ c¾t vµ pha thµnh c¸c b¸n thµnh phÈm hoµn thiÖn theo sè ®o cña tõng ng­êi ®­îc ghi trªn phiÕu may ®o do phßng kÕ ho¹ch chuyÓn xuèng. Ban thµnh hµn thiÖn ®­îc chuÓn ®Õn c¸c ph©n x­ëng may. T¹i mçi ph©n x­ëng may ®Òu bè trÝ c¸c nh©n viªn kiÓm tra chÊt l­îng ( KCS).Mçi c«ng nh©n may ph¶i thùc hiÖn may hoµn hcØnh s¶n phÈ, nh©n viªn KCS kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm, bé phËn hoµn thiÖn thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc hoµn thiÖn cuèi cïng, ®èng gãi vµ chuyÓn xuèng kho thµnh phÈm ®Ó xuÊt tr¶ kh¸ch hµng. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®­îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: Nguyªn vËt liÖu Ph©n x­ëng c¾t Ph©n x­ëng may 2 Ph©n x­ëng may cao cÊp Ph©n x­ëng may 1 Kho thµnh phÈm XuÊt tr¶ kh¸ch hµng §©y lµ quy tr×nh c«ng tr×nh c«ng nghÖ víi c¸c ®Æc tr­ng lµ tÝnh th¼ng tuyÕn, tÝnh liªn tôc nhÞp nhµng, lµ quy tr×nh c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hîp lý, tÝnh chuyªn m« ho¸ t­¬ng ®èi cao. Víi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt nµy sÏ gióp cho c«ng viÖc ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch nhanh chong, khèi l­îng s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra nhiÒu h¬n vµ ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm. Tõ s¬ ®å trªn cã thÓ thÊy khèi s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp bao gåm 4 ph©n x­ëng. -Ph©n x­ëng c¾t. -Ph©n x­ëng may 1 -Ph©n x­ëng may 2. -Ph©n x­ëng may cao cÊp. NhiÖm vô cña tõng ph©n x­ëng nh­ sau: -Ph©n x­ëng c¾t: NhËn l Önh s¶n xuÊt vµ c¸c phiÕu may ®o tõ phßng kÕ ho¹ch ®Ó c¾t theo ®óng sè ®o cña tõng ng­êi, tõng ®¬n vÞ ghi trªn phiÕu may ®o, thùc hiÖn c¾t b¸n thµnh phÈm hoµn thiÖn ®Ó chuyÓn giao cho c¸c ph©n x­ëng may.B¸n thµnh phÈm hoµn thiÖn gåm: B¸n thµnh phÈm chÝnh,mex, c¹p, kho¸, lãt tói..( riªng ¸o th× sau khi c¾t xong cßn ph¶i Ðp keo cæ, m¨ng xe, ve ¸o, l¾p tói…). -Ph©n x­¬ng may 1, 2 : Thùc hiÖn c«ng nghÖ may vµ hoµn thiÖn c¸c lo¹i s¶n phÈm nh­ trang phôc cña c¸c ngµnh ®Æc thï ( c«ng an, h¶i quan, kiÓm l©m…). -Ph©n x­ëng may cao cÊp: Còng thùc hiÖn c«ng nghÖ may vµ hoµn thiÖn s¶n phÈm nh­ ph©n x­ëng may 1, 2 nh­ng cßn cã thªm nhiÖm vô may c¸c lo¹i s¶n phÈm phøc t¹p h¬n, ®ßi hái kü thuËt c¸o h¬n nh­: QuÊn ¸o comple, ¸o m¨ng t«, ¸o ®«ng len 2 líp, v¸y, …. Kho thµnh phÈm cã nhiÖm vô kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm lÇn cuèi, ®ãng gãi vµ chuyÓn tr¶ cho kh¸ch hµng. 1.3 §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh . xÝ nghiÖp may X19 lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp thuéc c«ng ty 247 Bé Quèc Phßng. Bé m¸y qu¶n lý ®­îc tæ chøc gän nhÑ, linh ho¹t. Lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, bé m¸y qu¶n lý t¹i xÝ nghiÖp ®­îc tæ chøc theo m« h×nh mét cÊp vµ thùc thuéc Qu©n chñng PK-KQ, c¬ cÊu qu¶n lý cña xÝ nghiÖp bao gåm: -Ban gi¸m ®èc: +Phã gi¸m ®èc ®iÒu hµnh néi bé. +Phã gi¸m ®èc kÕ ho¹ch. -C¸c phong ban chøc n¨ng. +Phßng kÕ ho¹ch. +Phßng kinh doanh - xuÊt nhËp khÈu. +Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh. +Phßng kü thuËt. +Phßng chÝnh trÞ. +Cöa hµng. NhiÖm vô cô thÓ cña tõng bé phËn nh­ sau: -Gi¸m ®èc ®­îc uû ban nh©n d©n TP Hµ Néi vµ QC PK-KQ – BQP ra quyÕt ®Þnh bæ nhiÖmu, lµ ®¹i diÖn ph¸p nh©n, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ qu¶n lý c«ng ty tr­íc c¬ quan nhµ n­íc, c¬ quan qu¶n lý kinh tÕ, s¶n xuÊt kinh doanh theo chÕ ®é mét thñ tr­ëng. -Phã gi¸m ®èc ®iÒu hµnh néi bé: X©y dùng vµ ®Ò xuÊt víi gi¸m ®èc vÒ ®Þnh møc s¶n xuÊt hµng ho¸, qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp , b¸o c¸o ®Þnh kú vÒ tiÕn ®é s¶n xuÊt , chÊt l­îng s¶n phÈm, nhu cÇu vÒ nguyªn vËt liÖu, s¶n phÈm, hµng ho¸ nh÷ng nguyªn vËt liÖu cßn tån ®äng. -Phã gi¸m ®èc kÕ ho¹ch : Cã nhiÖm vô b¸o c¸o th­êng xuyªn vÒ x©y dùng kÕ ho¹ch, ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô cho viÖc më réng ho¹t ®éng quy m« xÝ nghiÖp . -Phßng kÕ ho¹ch : Cã nhiÖm vô nghiªn cøu vµ lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cho ®óng thêi h¹n ký kÕt trong hîp ®ång cã kÕ ho¹ch cung cÊp nguyªn vËt liÖu ®¶ b¶o cho s¶n xuÊt . -Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh: ChÞu tr¸ch nhiÖm kÕ t o¸n tµi chÝnh hµng n¨m, thanh lý c¸c hîp ®ång kinh tÕ, ®ßi nîi, quyÕt to¸n nî víi kh¸ch hµng trong c¸c hîp ®ång, lµm b¸o c¸o tµi chÝnh cho cÊp trªn theo quy ®Þnh cña Qu©n chñng PK-KQ . -Phßng kinh doanh- xuÊt nhËp khÈu: Khai th¸c më réng thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc, giao dÞch víi kh¸ch hµng , lµm v¨n b¶n hîp ®ång, lµm thñ tôc h¶i quan khi cã hµng xuÊt khÈu, so¹n th¶o c¸c v¨n b¶n hîp ®ång th«ng qua gi¸m ®éc ( hoÆc phã gi¸m ®èc khi ®­îc uû quyÒn) k ý , chÞu tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt nh÷ng ph¸t sinh tranh chÊp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång. -Phßng chÝnh trÞ:Qu¶n lý chØ ®¹o c¸c ho¹t ®éng CT§ cña §¶ng, chÝnh trÞ trong ®¬n vÞ.Theo ®Þnh kú th¸ng, quý, tæng hîp t×nh h×nh thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o lªn Qu©n chñng PK-KQ theo quy ®Þnh. -Phßng kü thuËt: Trùc tiÕp chØ ®¹o tæ chøc thiÕt kÕ mÉu m· c¸c laäi s¶n phÈm theo ý t­ëng cña kÕ ho¹ch, qu¶n lý ®Þnh møc tiªu hoa nguyªn vËt liªu, ®Þnh møc lao ®éng cña tõng lo¹i s¶n phÈm, nghiªn cøu c¶i tiÕn qu¸ tr×nh c«ng nghÖ ®Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt cã n¨ng xuÊt cao. -Cöa hµng: Tr­ng bµy giíi thiÖu vµ b¸n mét sè s¶n phÈm may ®o cña xÝ nghiÖp . c¸c phßng ban nay kh«ng theo dâi, trùc tiÕp chØ ®¹o ®Õn tõng ph©n x­ëng nh­ng cã nhiÖm vô theo dâi, h­íng dÉn ®«n ®èc kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ, quy ph¹m tiªu chuÈ ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt… gióp ban gi¸m ®èc ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý kÞp thêi cã hiÖu qu¶. M« h×nh c¬ cÊu qu¶n lý cña xÝ nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 2.2 Gi¸m ®èc Cöa hµng Phã gi¸m ®èc Néi bé Ph©n x­ëng c¾t Ph©n x­ëng may 1 Ph©n x­ëng may 2 Ph©n x­ëng may cao cÊp Kho thµnh phÈm Phã gi¸m ®èc kÕ ho¹ch Phßng kÕ ho¹ch Phßng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh Phßng kü thuËt Phßng hµnh chÝnh 1.4.§Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp. Bé m¸y kÕ to¸n ®­îc tæ chøc theo h×nh thøc tËp trung, toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n ®­îc thùc hiÖn ë phãng kÕ to¸n, tõ viÖc thu thËp, kiÓm tra chøng tõ, ghi sæ chi tiÕ ®Õn viÖc lËp b¸o c¸o kÕ to¸n. ViÖc h¹ch to¸n ban ®Çu ë c¸c ph©n x­ëng ®­îc thùc hiÖn bëi c¸c nh©n viªn thèng kª, chÞu tr¸ch nhiÖm theo dâi tõ kh©u nhËp nguyªn vËt liÖu ®Õn kh©u xuÊt tr¶ kh¸ch hµng. T¹i c¸c kho vµ c¸c ph©n x­ëng ®Òu bè trÝ c¸c nh©n viªn thèng kª. C¸c nh©n viªn thèng kª cã tr¸ch nhiÖm theo dâi viÖc nhËn nguyªn vËt liÖu ( hoÆc b¸n thµnh phÈm), giao thµnh phÈm xuèng kho thµnh phÈm; theo dâi n¨ng xuÊt lao ®éng cña tõng c«ng nh©n lµm c¨n cø ®Ó kÕ to¸n tiÒn l­¬ng tÝnh tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n viªn. -Cßn t¹i phßng kÕ to¸n bè trÝ 5 bé phËn kÕ to¸n. +KÕ to¸n tr­ëng. +KÕ to¸n tæng hîp. +KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu c«ng cô, dông cô. +KÕ to¸n chi tiÕt kiªm kÕ to¸n thanh to¸n. +KÕ to¸n tiÒn l­¬ng. NhiÖm vô cña tõng bé phËn kÕ to¸n. -KÕ to¸n tr­ëng chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc gi¸m ®èc vÒ toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp, ®iÒu hµnh c«ng t¸c kÕ to¸n tµi chÝnh cau xÝ nghiÖp, ®iÒu hµnh c«ng viÖc chung cña phßng kÕ to¸n, tæng hîp kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®Þnh kú lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp. -KÕ to¸n tæng hîp: ChÞu tr¸ch nhiÖm tæng hîp tÊt c¶ c¸c sè liÖu do kÕ to¸n viªn cung cÊp, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ghi sæ tæng hîp lµm c¨n cø lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp. -KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu c«ng cô, dông cô: Theo dâi t×nh h×nh nhËp , xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu, c«ng cô vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. -KÕ to¸n chi tiÕt kiªm kÕ to¸n thanh to¸n: ChÞu tr¸ch nhiÖm theo dâi chi pÝ tæng hîp nh­ sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt chung, sæ chi tiÕt nguyªn vËt liÖu , sæ nhËt ký chi tiÒn… ®ång thêi, qu¶n lý c¸c kho¶n vèn b»ng tiÒn cña xÝ nghiÖp vµ tiÕn hµnh ph¸t l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn toµn xÝ nghiÖp. -KÕ to¸n tiÒn l­¬ng: ChÞu tr¸ch nhiÖm tæng hîp n¨ng suÊt lao ®éng cña tõng c«ng nh©n vµ bé phËn qu¶n lý do c¸c nh©n viªn thèng kª göi lªn ®Ó tÝnh l­¬ng, tÝnh to¸n vµ ph©n bæ hîp lý, chÝnh x¸c tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trichs theo l­¬ng cho c¸n bé , c«ng nh©n viªn toµn xÝ nghiÖp. C¬ cÊu bé m¸y kÕ to¸n vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn ®­îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: KÕ to¸n tr­ëng KÕ to¸n tæng hîp KÕ to¸n nguªn vËt liÖu , c«ng cô dông cô KÕ to¸n chi tiÕt kiªm kÕ to¸n thanh to¸n KÕ to¸n tiÒn l­¬ng Nh©n viªn thèng kª c¸c ph©n x­ëng vµ bé phËn kho. HÖ thèng kÕ toans cña xÝ nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh theo h×nh thøc NhËt ký chung. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho xÝ nghiÖp sö dông lµ ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. HÖ thèng sæ kÕ to¸n sö dông t¹i xÝ nghiÖp phï hîp vo øi chÕ ®é kÕ to¸n quy ®Þnh. Bao gåm: -Sæ nhËt ký chung. -Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n. -Sæ nhËt ký chuyªn dïng. -C¸c sæ chi tiÕt , c¸c b¶ng ph©n bæ , c¸c thÎ chi tiÕt kh¸c. Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n còng phï hîp víi chÕ ®é quy ®Þnh. H»ng ngµy, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc hîp lý hîp lÖ, kÕ to¸n lËp ®Þnh kho¶n kÕ to¸n vµ ghi vµo sæ nhËt ký chung theo thêi gian ph¸t sinh vµ th eo ®inhj kho¶n . Sau ®ã, c¨n cø vµo sè liÖu trªn sæ nhËt ký chung ®Ó ghi vµo sæ c¸i c¸c tµi kho¶n vµ c¸c sæ chi tiÕt liªn quan. C¸c nghiÖp vô t hu – chi tiÒn, thanh to¸n víi kh¸ch hµng, thanh to¸n víi ng­êi b¸n do ph¸t sinh nhiÒu nªn kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp cã më c¸c sæ nhËt ký c huyªn dïng ®Ó ghi c¸c nghÞªp vô trªn. C¸ch ghi sæ nhËt ký chuyªn dïng t­¬ng tù nh­ ghi sæ nhËt ký chung nh­ng ®Þnh kú míi lÊy sè liÖu chuyÓn ghi vµo c¸c sæ c¸i c¸c TK 111,131, 311…cuèi th¸ng, kÕ to¸n lËp c¸c b¶ng ph©n bæ , b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh. Sau khi ®èi chiÕu chÝnh x¸c sè liªu ghi trªn sæ c¸i tµi kho¶n vµ b¶ng tæng hîp chi tiÕt th× sè liªô trªn c¸c sæ nµy ®­îc dïng ®Ó lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. Tr×nh tù ghi sæ vµ lu©n chueyÎn sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc nhËt ký chung t¹i xÝ nghiÖp ®­îc thùc hiÖn theo ®óng tr×nh tù nh­ S¬ ®å 1.12®· tr×nh bµy ë Ch­¬ng 1. 2.T×nh h×nh thùc tÕ vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë xÝ nghiÖp may X19 c«ng ty 247-Bé quèc phßng. 2.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i xÝ nghiÖp may X19 . 2.1.1.§Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt vµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt ë xÝ nghiÖp . XÝ nghiÖp may X19 tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c hîp ®éng ký kÕt víi kh¸ch hµng lµ chÝnh, c¸c s¶n phÈm may nhá lÎ chØ ®­îc s¶n xuÊt víi mét khèi l­îng nhá ®Ó phôc vô cho mét bé phËn kh¸ch hµng kh«ng th­êng xuyªn vµ ®Ó b¸n ra ngoµi th«ng qua cöa hµng giíi thiÖu vµ b¸n s¶n phÈm. Víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt lµ phøc t¹p kiÓu chÕ biÕn liªn tôc, xÝ nghiÖp ®· tæ chøc quy tr×nh c«ng nghÖ khÐp kÝn trong ph¹m vi xÝ nghiÖp, tr¶i qua 2 giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt lµ c¾t vµ may hoµn t hiÖn s¶n phÈm th«ng qua 4 ph©n x­ëng s¶n xuÊt .Chi s¶n xuÊt ph¸t sinh ë tõng ph©n x­ëng s¶n xuÊt nh­ng ®­îc tæng hîp cho toµn xÝ nghiÖp. Lµ xÝ nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nªn viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ rÊt cÇn t hiÕt. §Ó d¶m b¶o cho gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn t hµnh ®­îc tÝnh t¸n mét c¸ch chÝnh x¸c th× viÖc tËp hîp vµ kÕ to¸n chi phÝ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch chÆt chÏ hîp lý.Víi yªu cÇu ®ã, xÝ nghiÖp may X19 ®· ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt thµnh 3 lo¹i: -Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. -Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. -Chi phÝ s¶n xuÊt chung. C¸c chi phÝ ph¸t sinh ë tõng ph©n x­ëng sÏ ®­îc tËp hîp theo tõng kho¶n môc sau ®ã tËp hîp chung cho toµn xÝ nghiÖp. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ v¶i c¸c lo¹i; chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu phô nh­ cóc, kho¸, mex, lãt tói…nguyªn vËt liªu sö dông vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm ®­îc xÝ nghiÖp x©y dùng thµnh ®Þnh møc ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm . Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp toµn bé sè tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ( c«ng nh©n c¾t, c«ng nh©n may, c«ng nh©n hoµn thiÖn).xÝ nghiÖp x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÕn c«ng cho c«ng nh©n s¶n xuÊt dùa trªn c¬ së møc ®é ®¬n gi¶n hay phøc t¹p cña s¶n phÈm s¶n xuÊt hoÆc c«ng viÖc mµ c«ng nh©n thùc hiÖn. Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ toµn bé c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn phôc vô, qu¶n lý s¶n xuÊt trong ph¹m vi c¸c ph©n x­ëng, chi phÝ tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cho c«ng nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng, chi phÝ vÒ vËt liÖu, c«ng cô dông cô sö dông chung cho c«ng t¸c quan lý ph©n x­ëng vµ c¸c chi phÝ liªn quan kh¸c. Víi ®Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt nh­ trª, cïng víi viÖc tæ chøc s¶n xuÊt t­¬ng ®èi hîp lý cña xÝ nghiÖp ®· lµm ®¬n gi¶n ho¸ cho c«ng viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt nh­ng kh«ng lµm gi¶m tÝnh chÆt chÏ cña c«ng t¸c qu¶n lý. T¹i c¸c ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ s¶n xuÊt cã c¸c nh©n viªn thèng kÕ theo dâi mét ¸ch rÊt chi tiÕt c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh lµm c¨n cø cho kÕ to¸n tap¹ hîp chi pÝ s¶n xuÊt mét c¸ch chÝnh x¸c nhÊt. Cô thÓ, ®èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, khi nguyªn vËt liÖu xuÊ kho ®Ó phôc vô s¶n xuÊt ®­îc thñ kho kª khai ®Çy ®ñ vÒ mÆt sè l­îng vµo sæ “Giao nguyªn vËt liÖu”, sæ nµy ®­îc lËp riªng cho tõng ph©n x­ëng s¶n xuÊtÞ mçi ph©n x­ëng xÝ nghiÖp, khi nhËn NVL, thèng kª nghi râ sè l­îng cña tõng lo¹i NVL vµo sæ “ nhËn NVL”. Sè liÖu trªn sæ nµy ph¶i trïng víi sè liÖu trªn sæ “ giao NVL” cña thñ kho. Sau khi c¾t – pha thµnh c¸c b¸n thµnh phÈm hoµn thiÖn vµ giao b¸n thµnh phÈm cho c¸c ph©n x­ëng may, thèng kÕ ph©n x­ëng c¾t ghi râ sè l­îng giao vµo sæ “ giao b¸n thµnh phÈm” , sæ n¶y ®­îc lËp riªng cho tõng ph©n x­ëng may. Khi nhËn b¸n thµnh phÈm, thèng kª c¸c ph©n x­ëng may còng ghi sè l­îng vµo sæ “ nhËn b¸n thµnh phÈm”. §èi víi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp , t¹i mçi ph©n x­ëng s¶n xuÊt, h»ng ngµy thèng kª ghi n¨ng xuÊt lao ®éng vµo “ phiÕu theo dâi n¨ng suÊt lao ®éng” cña tõng ng­êi , ®Õn cuèi tuÇn quy ®æi theo hÖ sè quy chuÈn ®· ®­îc x¸c ®Þnh ®Ó ghi vµo “ sæ tæng hîp n¨ng suÊt lao ®éng c«ng nh©n” Riªng chi phÝ s¶n xuÊt chung th× th­êng lµ do qu¶n ®èc cña tõng ph©n x­ëng theo dâi. T¹i phßng kÕ to¸n ph©n c«ng c«ng viÖc cô thÓ ®èi víi tõng kÕ toµn viªn vÒ c«ng viÖc theo dâi, qu¶n lý c¸c chi phÝ ph¸t sinh trªn c¬ së c¸c sè liÖu, th«ng tin do c¸c thèng kª vµ c¸c bé phËn kh¸c chuyÓn ®Õn, tõ ®ã ghi vµo c¸c sæ kÕ to¸n liªn quan. Cuèi kú, c¨n cø vµo sè liÖu tõ c¸c sæ liªn quan, kÕ to¸n chi phÝ gi¸n thµnh sÏ tæng hîp chi pÝ s¶n xuÊt cña toµn xÝ nghiÖp. §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt vµ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp ®· ¶nh h­ëng ®Õn ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp tr­íc hÕ, do quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt xp ë xÝ nghiÖp may X19 bao gåm 2 giai ®o¹n lµ c¾t vµ may hoµn thiÖn s¶n phÈm, trong ®ã kÕt qu¶ s¶n phÈm ë giai ®o¹n c«ng nghÖ c¾t ®­îc gäi lµ b¸n thµnh hoµn thiÖn, nh­ng b¸n thµnh phÈm hoµn thiÖn nµy kh«ng cã gi¸ trÞ sö dông trong nÒn kinh tÕ nªn xÝ nghiÖp kh«n ¸n ra ngoµi mµ ch ueyÎn cho c¸c ph©n x­ëng may ®Ó thùc hiÖn c¸c céng ®o¹n cßn l¹i cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra thµnh phÈm ë xÝ nghiÖp may X19 lµ quy tr×nh c«ng ngÖ khÐp kÝn. MÆt kh¸c, do chi phÝ s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp ph¸t sinh theo tõng ph©n x­ëng vµ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ ®­îc tiÕn hµnh ë c¶ ph©n x­ëng vµ chung toµn c«ng ty n ªn xÝ nghiÖp ®x x¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ toµn tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh céng nghÖ cña xÝ nghiÖp. PhÇn lín, c¸c s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp ®­îc s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng, m¹t kh¸c l¹i lµ s¶n phÈm cña c¸c ngµnh ®Æc thï nªn chØ cã mét sè kiÓu dn¸g nhÊt ®Þnh vµ chia thµnh 5 kÝch cì kh¸c nhau, mÆt kh¸c nh­ ph©n trªn ®· tr×nh bµy,chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®· ®­îc x©y dùng thµnh ®Þnh møc nªn cã thÓ tap¹ hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng chi phÝ. T­¬ng tù nh­ vËy, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng ®· x¸c ®Þnh ®­îc ®¬n gi¸ tiÒn c«ng nªn xÝ nghiÖp còng sö dông ph­¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp ®Ó tËp hîp cho tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ. Riªng chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú ( th¸ng) kh«ng tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ mµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc xÝ nghiÖp tÝnh hÕt cho c¸c ®¬n vÞ ®Æt hµng hoµn thµnh trong kú. 2.1.2.Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp . 2.1.2.1.Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. T¹i xÝ nghiÖp may X19 , NVL sö dông trùc tiÕp cho s¶n xuÊt cña s¶n phÈm bao gåm. -VËt liÖu chÝnh: Bao gåm c¸c l¹i v¶i nh­ v¶i Casimia, v¶i peco, tuysi… -VëtliÖu phô: Bao gåm tÊt c¶ c¸c vËt liÖu phô gãp phÇn lµm hoµn thiÖn s¶n phÈm nh­ v¶i lãt, cóc ¸o… c¸c lo¹i vËt liÖu nµy nhËp tõ nguån chÝnh lµ mua ngoai. §èi víi c¸c laäi vËt liÖu chÝnh th× ®­îc ®Æt mua t¹i c¸c ®¬n vÞ quan hÖ mua b¸n l©u dµi víi xÝ nghiÖp nh­ nµh m¸y dÖt len Nam ®inh, dÖt 8/3… hoÆc mau cña c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i nhËp vËt t­ tõ n­íc ngaßi vÒ. Cßn ®èi víi c¸c l« hµng nhá kh«ng ®ßi hái l ­îng NVL nhiÒu th× tr­íc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, xÝ nghiÖp sÏ mua vÊt t­ ngoµi thÞ tr­êng tù do. Nguyªn vËt liÖu sÏ ®­îc xuÊt kho sö dông cho c¸c môc ®Ých kh¸c nahu tuú theo yªu cÇu cña tõng bé phËn sö dông. TrÞ gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho ®­îc kÕ to¸n x¸c ®Þnh vµ ghi vµo sæ hiÖn nay lµ gi¸ b×nh qu©n di ®éng cña toµn bé l« hµng nhËp trong th¸ng. T¹i xÝ nghiÖp , trÞ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu nhap¹ kho ®­îc x¸c ®Þnh b»ng gi¸ mua + chi phÝ mua. *Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt l iÖu trùc tiÕp. Nh­ phÇn trªn ®· t×nh bµy, chi phÝ nguyªn vËt liªu tiªu hao cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ®· ®­îc x¸c ®Þnh tr­íc . KÕ to¸n c¨n cø vµo ®Þnh møc vËt t­ vµ sè l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong th¸ng cña tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng ®¬n ®Æt hµng ®Ó tÝnh ra sè l­îng vËt liÖu chÝnh ( v¶i) , vËt liÖu phô ( cóc, kho¸…) cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt hoµn thµnh s¶n phÈm. BiÓu sè 1 §Þnh møc vËt t­ ph©n x­ëng c¾t TT Tªn s¶n phÈm Cì 2 Cì 3 Cì 4 Cì 5 N.cì 1 ¸o bay ghi dµi tay. 1,28 1,31 1,34 1,43 1,5 2 ¸o bay ghi ng¾n tay 1,03 1,08 1,13 1,22 1,32 3 ¸o hÌ CSGT+ c¶nh s¸t nam. 1,03 1,08 1,16 1,2 1,25 4 ¸o hÌ CSGT+ c¶nh s¸t n÷. 0,92 0,94 0,97 1,0 1,1 5 ¸o bay ViÖn kiÓm s¸t dµy tay 1,3 1,39 1,48 1,52 1,62 6 ¸o bay ViÖn kiÓm s¸t ng¾n tay 1,1 1,15 1,19 1,26 1,34 7 ¸o hÌ an ninh (K1,5) nam 1,03 1,08 1,15 1,19 1,23 8 ¸o hÌ an ninh (K1,5) n÷ 0,9 0,92 0,95 0,97 0,99 9 ¸o bay h¶i quan dµi tay 1,33 1,39 1,48 1,52 1,62 10 ¸o bay h¶i quan ng¾n tay 11 ¸o h¶i quan dµi tay 12 ¸o h¶i quan ng¾n tay 13 ¸o hÌ lÔ phôc 14 ¸o hÌ kiÓm l©m dµi tay 15 ¸o hÌ kiÓm l©m ng¾n tay 16 ¸o bay QLTT dµi tay 17 ¸o bay QLTT ng¾n tay 18 ¸o kaki vµng cam khæ 1.5 19 ¸o chiÕt gÊu KT ghi dµi tay 20 ¸o chiÕt gÊu KT ghi ng¾n tay 21 ¸o bay tr¾ng 8626 dµi tay 22 ¸o bay tr¾ng 8626 ng¾n tay 23 ¸o s¬ mi 8626 dµi tay 24 ¸o s¬ mi 8626 ng¾n tay ….. Ngoµi ®Þnh møc v¶i cho ng­êi c¾t ( vËt liÖu chÝnh ), xÝ nghiÖp cßn x¸c ®Þnh møc vËt liªu phô cho s¶n phÈm. C¨n cø ®Þnh møc ®Ó x¸c ®Þnh ®Þnh møc chØ kh©u cho ng­êi may, vÝ dô nh­ ®ãi víi ¸o chiÕt gÊu ng¾n tay th× ®Þnh møc chØ ®­îc x¸c ®Þnh lµ 70m, ®èi víi ¸o chiÕ gÊu dµi tya lµ 80m, quÇn ©u lµ 74 m,… cóc ¸o còng ®­îc x¸c ®Þnh cho tõng lo¹i c¸o nh­ ¸o comple 3 cóc, 5 cóc, ¸o s¬ mi 6 cóc, 8 cóc.. VÝ dô: §Ó may hoµn chØnh 1 ¸o bay viÖn kiÓm s¸t ng¾n tay cì 2 cÇn sè NVL l µ. V¶i bay ViÖn kiÓm s¸t 01 x 1,3 = 1,3 m. ChØ may 70 m Cóc ¸o 10 c¸i. HoÆc ®Ó may hoµn chØnh 01 quÇn hÌ an ninh ( khæ 1,5) cì 3 cÇn sè NVL lµ: Vµi quÇn hÌ an ninh 0,1x0,95 = 0,95m Mex c¹p 0,76x0,9 = 0,85 m ChØ may 74m Kho¸ 01 c¸i. Cóc 01 c¸i. Khuy 01 c¸i V¶i lãt tói ( v¶i lon tr¾ng) 01 bé. V× quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ë xÝ nghiÖp bao gåm 2 giai ®o¹n lµ c¾t vµ may hoµn thiÖn s¶n phÈm nªn NVL chÝnh lµ v¶i c¸c lo¹i ®­îc xuÊt mét lÇn trùc tiÕp ®Õn trùc tiÕp ph©n x­ëng c¾t ®Ó c¾t vµ pha thanhf c¸c b¸n thµnh phÈm hoµn thiÖn . Cßn 23 ph©n x­ëng m¸y hoµn thiÖn s¶n phÈm chØ nhËn c¸c vËt liÖu phô nh­ chØ, cóc ¸o, kho¸… ®Ó may hoµn chØnh s¶n phÈm . Th«ng th­êng, phßng kÕ ho¹ch chueyÎn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt xuèng cho ph©n x­ëng c¾t lµ theo tõng ®¬n ®Æt hµng, mçi lÇn thùc hiÖn s¶n c«ng nghÖ c¾t ph©n x­ëng c¾t th­êng thùc hiÖn c¾t lu«n mét lÇn cho tõng ®¬n vÞ ®¹t hµng. V× vËy tr­íc khi c¾t thèng kª ph©n x­ëng c¾t c¨n cø vµo b¶ng ®Þnh møc v¶i ph©n x­ëng c¾t ®Ó tÝnh to¸n x¸c ®Þnh lo¹i v¶i vµ sè ­îng v¶i cÇn thiÕt. Sau khi x¸c ®Þnh ®­îc sè l­îng v¶i vµ vËt liÖu phô cÇn thiÕt, thèng kª ph©n x­ëng nhËn vËt liÖu t¹i kho nguyªn vËt liÖu vÒ ®Ó chÕ biÕn. Sè l­îng vËt liÖu nhËn vÒ ®­îc thèng kª ph©n x­ëng ghi vµo sæ “ NhËn nguyªn vËt liÖu “.Sè l­îng nguyªn vËt liÖu nµy cã thÓ lín h¬n hoÆc nhá h ¬n ®Þnh møc tiªu hao ®· x¸c ®Þnh, phÇn thõa ( thiÕu) sÏ ®­îc nhËn l¹i kho hoÆc sÏ ®­îc bæ sung. ViÖc nhËn thªm hay nhËn t¹i kho NVL ®Òu ®­îc ghi sæ vµ ®­îc lËp phiÕu xuÊt hoÆc nhËp kho. xÝ nghiÖp may X19 kh«ng h¹ch to¸n kho¶n phÕ liÖu thu håi bëi v× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , phÕ liÖu chñ yÕu lµ v¶i thõa trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng ngÖ c¾t nh­ng ®Òu ®­îc tËn dông triÖt ®Ó ®Îe lµm thµnh c¸c bé phËn phô trong trang phôc nh­ tói c¸o, lãt c¹p… bé phËn phÕ lilÖu cßn l¹i kh«ng dïng ®­îc th­êng ®­îc b¸n thu tiÒn nh­n kh«ng h¹ch to¸n vµo sæ kÐe to¸n mµ xung vµo c¸c quü cña xÝ nghiÖp. T¹i xÝ nghiÖp may X19 , phiÕu xuÊt kho NVL ®­îc thñ kho lÊp riªng cho tõng bé phËn sö dông ®Ó ghi sè l­îng c¸c lo¹i NVL xuÊt tõng ngµy. PhiÕu xuÊt kho lËp thµnh 3 liªn: 1liªn giao cho bé phËn nhËn NVL, 1 liªn do bé phËn phô tr¸ch NVL gi÷, liªn cßn l¹i giao cho kÕ to¸n lµm c¨n cø tÝnh chi phÝ vÒ NVL BiÓn sè 2 §¬n VÞ: C«ng ty 247-BQP. §Þa chØ: Sè 331 ®­êng Tr­êng Chinh – Hµ néi. M· sè 02-TV PhiÕu xuÊt kho Ngµy th¸ng n¨m -Hä vµ tªn ng­êi nhËn hµng: §Þa chØ ph©n x­ëng c¾t ._.