Tổ chức công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công ty TNHH thương mại dịch vụ Tuấn Thảo

Lêi më ®Çu Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña th­¬ng m¹i trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Víi vai trß lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, th­¬ng m¹i ®· lµm cho qu¸ tr×nh l­u th«ng hµng ho¸ ®­îc nhanh chãng vµ thuËn tiÖn h¬n, ng­êi mua cã thÓ t×m thÊy ë doanh nghiÖp kinh doanh th­¬ng m¹i nhiÒu lo¹i hµng ho¸ mµ m×nh cÇn. Tr­íc ®©y, trong c¬ chÕ quan liªu bao cÊp, c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ho¹t ®éng theo chØ tiªu s¶n xuÊt cña nhµ n­íc. Nh­ng hiÖn nay, ®Ó ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ph¶i n¾m b¾t vµ ®¸p øng ®­îc t©m lý, nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng víi s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, gi¸ thµnh h¹, mÉu m· phong phó nh»m lµm tèt cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng còng nh­ gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt. §èi víi doanh nghiÖp kinh doanh th­¬ng m¹i th× b¸n hµng lµ mét kh©u quyÕt ®Þnh trong mçi chu k× kinh doanh v× nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña chu k× ®ã. Gi¶i quyÕt tèt kh©u nµy tøc lµ doanh nghiÖp ®· ®¶m b¶o cho c¸c chu k× kinh doanh ®­îc diÔn ra th­êng xuyªn liªn tôc. Qu¸ tr×nh b¸n hµng lµ c¬ së ®Ó t¹o ra lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, ®ã lµ môc tiªu hµng ®Çu cña mäi doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu, mçi doanh nghiÖp cÇn n¾m b¾t c¸c th«ng tin lµm c¬ së ®¸nh gi¸, ph©n tÝch, lùa chän vµ ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­ kinh doanh nh­ doanh thu, chi phÝ vµ kÕt qu¶..vv. Víi t­ c¸ch lµ c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ, kÕ to¸n ®· theo dâi, ph¶n ¸nh, ghi chÐp ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin ®ã vµ cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp, cô thÓ lµ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. NhËn thøc ®­îc vai trß quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n doanh thu b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ë c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nãi chung vµ c«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô TuÊn Th¶o nãi riªng, b»ng kiÕn thøc lý luËn ®­îc trang bÞ ë nhµ tr­êng vµ sù gióp ®ì tËn t×nh cña Gi¸m ®èc, kÕ to¸n C«ng ty TNHHTM &DV TuÊn Th¶o, em m¹nh d¹n ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi: “Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i C«ng ty TNHHTM & DV TuÊn Th¶o”. Néi dung cña ®Ò tµi ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung, thùc tÕ vµ nh÷ng ®¸nh gi¸, kiÕn nghÞ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n doanh thu b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña c«ng ty, néi dung ®­îc tr×nh bµy cô thÓ nh­ sau: Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. Ch­¬ng II: Thùc tÕ tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ë C«ng ty TNHHTM & DV TuÊn Th¶o Ch­¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i C«ng ty TNHHTM & DV TuÊn Th¶o. Víi kiÕn thøc tÝch luü cßn h¹n chÕ, ph¹m vi ®Ò tµi réng vµ thêi gian thùc tÕ ch­a cã nhiÒu nªn bµi khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em kÝnh mong nhËn ®­îc sù gãp ý, chØ b¶o, gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o, Gi¸m ®èc, kÕ to¸n C«ng ty ®Ó b¸o c¸o thùc tËp cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Ch­¬ng i Lý luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i 1.1.1 ý nghÜa cña ho¹t ®éng b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i vµ sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n lý. B¸n hµng (hay tiªu thô hµng ho¸) lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña giai ®o¹n tuÇn hoµn vèn trong doanh nghiÖp, lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn mÆt gi¸ trÞ cña hµng ho¸. Trong mèi quan hÖ nµy, doanh nghiÖp ph¶i chuyÓn giao hµng ho¸ cho ng­êi mua vµ ng­êi mua ph¶i chuyÓn giao cho doanh nghiÖp sè tiÒn mua hµng t­¬ng øng víi gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®ã, sè tiÒn nµy ®­îc gäi lµ doanh thu b¸n hµng. Qu¸ tr×nh b¸n hµng ®­îc coi lµ hoµn thµnh khi cã ®ñ 2 ®iÒu kiÖn sau: - Göi hµng cho ng­êi mua - Ng­êi mua ®· tr¶ tiÒn thanh to¸n hay chÊp nhËn thanh to¸n Tøc lµ nghiÖp vô b¸n hµng chØ x¶y ra khi giao xong hµng, nhËn ®­îc tiÒn hoÆc giÊy chÊp nhËn thanh to¸n cña ng­êi mua, hai viÖc nµy cã thÓ diÔn ra ®ång thêi cïng mét lóc hoÆc kh«ng ®ång thêi tuú theo ph­¬ng thøc b¸n hµng cña doanh nghiÖp. Cã thÓ nãi c«ng t¸c b¸n hµng lµ cùc k× quan träng ®èi víi doanh nghiÖp, thÓ hiÖn ë néi dung sau: - §èi víi s¶n xuÊt, s¶n xuÊt vµ tiªu thô cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau. S¶n xuÊt lµ tiÒn ®Ò cña tiªu thô còng nh­ ho¹t ®éng mua vµo trong kinh doanh th­¬ng m¹i vµ ng­îc l¹i, tiªu thô l¹i ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh tíi s¶n xuÊt, tíi viÖc thu mua hµng ho¸. NÕu s¶n xuÊt ra kh«ng tiªu thô ®­îc hay mua hµng vÒ kh«ng b¸n ®­îc sÏ dÉn ®Õn kinh doanh bÞ ø ®äng, ¶nh h­ëng tíi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Do vËy thùc hiÖn tèt c«ng t¸c b¸n hµng ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp thu håi vèn nhanh, t¨ng vßng quay vèn kinh doanh, tõ ®ã ®em l¹i lîi nhuËn cao cho doanh nghiÖp vµ më réng ho¹t ®éng kinh doanh. - ViÖc tiªu thô hµng ho¸ cña doanh nghiÖp cßn ¶nh h­ëng tíi nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n, nÕu mÆt hµng kinh doanh cña doanh nghiÖp nµy lµ nguyªn vËt liÖu cña nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c th× viÖc ®¶m b¶o tiªu thô cña m×nh sÏ t¹o ®IÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp nµy ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, ®¶m b¶o cïng tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong sù rµng buéc cña hÖ thèng ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Tæ chøc c«ng t¸c b¸n hµng cã ý nghÜa quan träng nh­ vËy, nh­ng mèi quan t©m kh«ng chØ dõng l¹i ë ®©y mµ lµ kÕt qu¶ cña viÖc tæ chøc thùc hiÖn ®ã. §©y còng lµ qui luËt tÊt yÕu trong s¶n xuÊt kinh doanh, mçi doanh nghiÖp ®Òu muèn biÕt m×nh ®ang vµ sÏ thu ®­îc g× sau hµng lo¹t c¸c hµnh vi t¸c nghiÖp. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm: kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng tµi chÝnh, kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng kh¸c. §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh thùc chÊt lµ kÕt qu¶ b¸n hµng nã sÏ lµ nguån lîi chÝnh, lµ chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn (tæng doanh thu b¸n hµng sau khi ®· trõ ®i kho¶n gi¶m doanh thu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ GTGT ph¶i nép theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp) víi trÞ gi¸ vèn hµng ®· b¸n ra, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp , ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: KÕt qu¶ b¸n hµng = DTT vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô- gi¸ vèn cña hµng b¸n – CFBH, CFQLDN ph©n bæ cho sè hµng ®· b¸n. Trong ®iÒu kiÖn khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸, tù do th­¬ng m¹i vµ tù do c¹nh tranh lµm cho sù kh¸c biÖt gi÷a thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc ngµy cµng mê nh¹t, ®iÒu ®ã võa t¹o ra c¬ héi më réng thÞ tr­êng tiªu thô nh­ng l¹i ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc lín h¬n do ®èi thñ c¹nh tranh ngµy mét nhiÒu vµ m¹nh. §øng tr­íc t×nh h×nh nµy ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i lùa chän cho m×nh mét chÝnh s¸ch s¶n phÈm, chÝnh s¸ch tiªu thô ®óng ®¾n nh»m ®¸p øng yªu cÇu ®a d¹ng cña thÞ tr­êng vµ t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. §Ó qu¶n lý tèt qu¸ tr×nh b¸n hµng, tiÕt kiÖm chi phÝ vµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cÇn ®¶m b¶o mét sè yªu cÇu sau: - Qu¶n lý sù vËn ®éng vµ sè hiÖn cã cña tõng lo¹i hµng hãa, theo chØ tiªu sè l­îng, chÊt l­îng, chñng lo¹i vµ gi¸ trÞ cña chóng. §èi víi tõng lo¹i hµng ho¸ kh«ng chØ theo dâi vÒ c¸c chØ tiªu tæng hîp mµ cÇn ph¶i më sæ chi tiÕt ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ. - §Ó ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña doanh nghiÖp cÇn n¾m v÷ng thÞ tr­êng, x¸c ®Þnh ®óng gi¸ c¶, lùa chän ph­¬ng thøc tiªu thô cho phï hîp vµ x©y dùng th­¬ng hiÖu cho doanh nghiÖp. Ngoµi yÕu tè gi¸ c¶ vµ chÊt l­îng vµ th­¬ng hiÖu lµ mét nh©n tè tÝch cùc thóc ®Èy tèc ®é t¨ng doanh sè b¸n. - Qu¶n lý vµ sö dông hiÖu qu¶ CFBH, CFQLDN nh»m tèi ®a ho¸ lîi nhuËn vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi nhµ n­íc, qu¶n lý chÆt chÏ viÖc chÊp hµnh chÕ ®é tµi chÝnh vÒ ph©n phèi kÕt qu¶. 1.1.2 NhiÖm vô cña kÕ to¸n doanh thu b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. Tõ nh÷ng yªu cÇu chung cña qu¸ tr×nh qu¶n lý b¸n hµng, kÕ to¸n víi t­ c¸ch lµ c«ng cô phôc vô ®¾c lùc cho qu¶n lý kinh tÕ, khi kÕ to¸n doanh thu b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ®­îc tæ chøc khoa häc hîp lý sÏ cung cÊp ®­îc nh÷ng th«ng tin cã Ých cho nhµ qu¶n lý trong viÖc ra quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt vµ tiªu thô cho phï hîp, cã hiÖu qu¶. Muèn vËy doanh thu b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ph¶i thùc hiÖn cña c¸c nhiÖm vô sau: - Ghi chÐp ®Çy ®ñ kÞp thêi khèi l­îng hµng ho¸ b¸n ra vÒ tiªu thô néi bé, tÝnh to¸n ®óng trÞ gi¸ vèn cña hµng ®· b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c nh»m x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ b¸n hµng. - KiÓm tra, gi¸m s¸t tiÕn ®é thùc hiÖn kÕ ho¹ch b¸n hµng, t×nh h×nh thanh to¸n víi ng­êi mua víi ng©n s¸ch nhµ n­íc. - Cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c trung thùc vµ ®Çy ®ñ vÒ t×nh h×nh b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. Nh­ vËy kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ lµ c«ng t¸c quan träng cña doanh nghiÖp nh»m x¸c ®Þnh sè l­îng, gi¸ trÞ cña l­îng hµng ho¸ b¸n ra còng nh­ doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Song ®Ó ph¸t huy ®­îc vai trß vµ thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ®· nªu trªn ®ßi hái ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n thËt khoa häc, hîp lý, ®ång thêi c¸n bé kÕ to¸n ph¶i n¾m v÷ng néi dung cña viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. 1.2 Lý luËn vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng 1.2.1 C¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng Ngµy nay, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh tiªu thô c¸c doanh nghiÖp sö dông rÊt linh ho¹t c¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng. Ph­¬ng thøc b¸n hµng cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc sö dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ph¶n ¸nh t×nh h×nh xuÊt kho hµng hãa. §ång thêi cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh thêi ®iÓm b¸n hµng vµ ghi nhËn doanh thu, tiÕt kiÖm chi phÝ b¸n hµng ®Ó t¨ng lîi nhuËn. C¨n cø vµo ®iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu vµ thêi ®iÓm x¸c ®Þnh lµ b¸n hµng cã thÓ chia qu¸ tr×nh b¸n hµng thµnh hai ph­¬ng thøc: Ph­¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp Ph­¬ng thøc göi b¸n 1.2.1.1 Ph­¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp Theo ph­¬ng thøc nµy, khi doanh nghiÖp giao hµng ho¸, dÞch vô cho kh¸ch hµng th× ®ång thêi kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n ngay. NghÜa lµ qu¸ tr×nh chuyÓn giao hµng vµ ghi nhËn doanh thu diÔn ra ®ång thêi. Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín lîi Ých vµ rñi ro g¾n víi quyÒn së h÷u hµng ho¸ cho kh¸ch hµng vµ ngay lóc chuyÓn giao hµng ®· tho¶ m·n ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu. Ph­¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp gióp cho qu¸ tr×nh b¸n hµng ®­îc thùc hiÖn nhanh chãng, døt kho¸t tiÕt kiÖm ®­îc c¸c chi phÝ vÒ vËn chuyÓn, b¶o qu¶n hµng ho¸ vµ gi¶m rñi ro cho doanh nghiÖp. Tuy nhiªn doanh nghiÖp cÇn ®Çu t­ nhiÒu thêi gian vµ chi phÝ vµo c¸c ho¹t ®éng marketing, më réng vµ tiÕp cËn thÞ tr­êng, t×m kiÕm c¸c kh¸ch hµng míi. Do ®­îc x¸c ®Þnh lµ nghiÖp vô b¸n hµng ngay khi chuyÓn giao hµng ho¸, kÕ to¸n b¸n hµng trong tr­êng hîp nµy sö dông TK632 ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn hµng b¸n vµ TK511 ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu mµ kh«ng cÇn sö dông TK157- Hµng göi ®i b¸n 1.2.1.2 Ph­¬ng thøc göi b¸n Theo ph­¬ng thøc nµy, ®Þnh kú doanh nghiÖp theo nh÷ng tho¶ thuËn ®· ghi trong hîp ®ång. Kh¸ch hµng cã thÓ lµ nh÷ng ®¬n vÞ mua mét lÇn hoÆc nh÷ng kh¸ch hµng mua th­êng xuyªn theo hîp ®ång kinh tÕ. Khi xuÊt kho hµng ho¸ giao cho kh¸ch hµng th× sè hµng ho¸ ®ã vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp bëi ch­a tho¶ m·n 5 ®iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu. ChØ ®Õn khi kh¸ch hµng ®· chÊp nhËn thanh to¸n doanh nghiÖp míi ghi nhËn doanh thu. §èi víi ph­¬ng thøc b¸n hµng nµy, kÕ to¸n cÇn ph¶i chó ý thêi ®iÓm vµ c¸c ®iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu. §ång thêi cÇn ph¶i më c¸c tµi kho¶n tæng hîp vµ chi tiÕt ®Ó theo dâi, qu¶n lý hµng ho¸ göi b¸n vµ thùc hiÖn trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho nÕu cã c¸c dÊu hiÖu gi¶m gi¸. B¸n hµng theo ph­¬ng thøc göi b¸n ®¹t hiÖu qu¶ cao trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, khi mµ sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ chuyªn m«n ho¸ ngµy cµng s©u s¾c tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt sÏ gi¶m ®­îc c¸c kho¶n ®Çu t­ vµo kh©u b¸n hµng ®Ó tËp trung vµo kh©u s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, ph­¬ng thøc nµy cã nh­îc ®iÓm lµ khã qu¶n lý c¸c s¶n phÈm, hµng ho¸ ®· göi b¸n, kh¶ n¨ng rñi ro cao. C¸c nhµ qu¶n lý cÇn theo dâi, ®«n ®èc viÖc thu tiÒn tõ c¸c kh¸ch hµng khi s¶n phÈm, hµng ho¸ ®· ®­îc x¸c ®Þnh b¸n. §Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn s¶n phÈm, hµng ho¸ xuÊt kho göi b¸n, kÕ to¸n sö dông TK 157- Hµng göi ®i b¸n. ChØ khi ®· x¸c ®Þnh lµ nghiÖp vô b¸n hµng, kÕ to¸n míi ghi nhËn gi¸ vèn vµ doanh thu b¸n hµng ë TK632, TK511 vµ c¸c tµi kho¶n liªn quan. 1.2.2 Doanh thu b¸n hµng Doanh thu lµ tæng gi¸ trÞ c¸c lîi Ých kinh tÕ doanh nghiÖp thu ®­îc trong k× h¹ch to¸n, ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th«ng th­êng cña doanh nghiÖp, gãp phÇn lµm t¨ng vèn chñ së h÷u cña doanh nghiÖp. Doanh thu ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c kho¶n ®· thu ®­îc hoÆc sÏ thu ®­îc sau khi trõ ®i c¸c kho¶n CKTM, GGHB vµ gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. Tuú theo lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã c¸c lo¹i doanh thu: - Doanh thu b¸n hµng - Doanh thu cung cÊp dÞch vô - Doanh thu tõ tiÒn l·i, tiÒn b¶n quyÒn, cæ tøc vµ lîi nhuËn ®­îc chia Doanh thu b¸n hµng lµ toµn bé sè tiÒn thu ®­îc hoÆc sè thu ®­îc tõ c¸c giao dÞch vµ nghiÖp vô ph¸t sinh doanh thu nh­ b¸n s¶n phÈm,hµng ho¸ cho kh¸ch hµng bao gåm c¶ c¸c kho¶n phô thu vµ phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n (nÕu cã). NÕu doanh nghiÖp cã doanh thu b¸n hµng b»ng ngo¹i tÖ th× doanh thu ®­îc qui ®æi ra ®ång ViÖt Nam theo tû gi¸ thùc tÕ cña nghiÖp vô ph¸t sinh hoÆc tû gi¸ b×nh qu©n trªn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng do Ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam c«ng bè t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh nghiÖp vô. Trong k× kÕ to¸n, doanh thu b¸n hµng thuÇn mµ doanh nghiÖp thùc hiÖn ®­îc cã thÓ thÊp h¬n doanh thu b¸n hµng ghi nhËn ban ®Çu do c¸c nguyªn nh©n: doanh nghiÖp chiÕt khÊu th­¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng ®· b¸n cho kh¸ch hµng hoÆc hµng ®· b¸n bÞ tr¶ l¹i (do kh«ng ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn vÒ qui c¸ch, phÈm chÊt ghi trong hîp ®ång kinh tÕ) vµ doanh nghiÖp ph¶i nép thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp ®­îc tÝnh trªn doanh thu b¸n hµng thùc tÕ mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn ®­îc trong k× kÕ to¸n. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n sè 14- Doanh thu vµ thu nhËp kh¸c, doanh thu chØ ®­îc ghi nhËn khi tho¶ m·n 5 ®iÒu kiÖn sau: - Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u s¶n phÈm, hµng ho¸ cho ng­êi mua. - Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý hµng ho¸ nh­ ng­êi së h÷u hµng ho¸ hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng ho¸. - Doanh thu ®­îc x¸c ®Þnh t­¬ng ®èi ch¾c ch¾n. -Doanh nghiÖp ®· thu ®­îc hoÆc sÏ thu ®­îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch b¸n hµng. - Doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc thêi ®iÓm chuyÓn giao phÇn lín lîi Ých vµ rñi ro g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u hµng hãa cho kh¸ch hµng trong tõng tr­êng hîp cô thÓ. HÇu hÕt c¸c tr­êng hîp thêi ®iÓm chuyÓn giao phÇn lín rñi ro trïng víi thêi ®iÓm chuyÓn giao lîi Ých. NÕu doanh nghiÖp vÉn ph¶i chÞu phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých th× doanh thu kh«ng ®­îc ghi nhËn. NÕu lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch b¸n hµng cßn phô thuéc yÕu tè kh«ng ch¾c ch¾n th× chØ ®­îc ghi nhËn doanh thu khi c¸c yÕu tè nµy ®· xö lý xong. MÆt kh¸c, doanh thu vµ chi phÝ cña cïng mét giao dÞch ph¶i ®­îc ghi nhËn ®ång thêi theo nguyªn t¾c phï hîp. Kho¶n tiÒn nhËn tr­íc cña kh¸ch hµng kh«ng ®­îc ghi nhËn lµ doanh thu mµ ph¶i ghi nhËn lµ mét kho¶n nî ph¶i tr¶ t¹i thêi ®iÓm nhËn tr­íc cña kh¸ch hµng. 1.2.3 C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu nh­ chiÕt khÊu th­¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ GTGT nép theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp, thuÕ xuÊt khÈu ®­îc tÝnh vµo doanh thu ghi nhËn ban ®Çu. §Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn cuèi kú ph¶i kÕt chuyÓn c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu sang TK511- Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô. Nh­ vËy ®Ó t¨ng doanh thu thuÇn mét mÆt ph¶i t¨ng l­îng hµng tiªu thô, mét mÆt ta ph¶i h¹n chÕ c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu cã nh­ thÕ míi t¨ng ®­îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cÇn theo dâi, ph¶n ¸nh chi tiÕt, riªng biÖt tõng kho¶n gi¶m trõ doanh thu ®Ó cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c kÞp thêi cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp. 1.2.3.1 ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i (CKTM) lµ kho¶n tiÒn mµ doanh nghiÖp b¸n ®· gi¶m trõ hoÆc ®· thanh to¸n cho ng­êi mua hµng do ng­êi mua hµng mua víi khèi l­îng lín theo tho¶ thuËn vÒ CKTM ®· ghi trªn hîp ®ång kinh tÕ mua b¸n hoÆc c¸c cam kÕt mua hµng. CÇn ph©n biÖt chiÕt khÊu thanh to¸n lµ kho¶n tiÒn ng­êi b¸n gi¶m cho ng­êi mua trõ vµo sè tiÒn ph¶i tr¶ do thanh to¸n tr­íc thêi h¹n ®· ghi trong hîp ®ång cßn CKTM lµ kho¶n ng­êi b¸n gi¶m cho ng­êi mua do mua nhiÒu hoÆc do kh¸ch hµng quen bÊt kÓ lµ ®· thanh to¸n ngay hay ch­a. §©y lµ mét biÖn ph¸p c¸c doanh nghiÖp khuyÕn khÝch ng­êi mua hµng nh»m t¨ng doanh thu vµ gi÷ mèi quan hÖ tèt víi kh¸ch hµng. KÕ to¸n cÇn theo dâi chi tiÕt c¸c kho¶n CKTM víi tõng kh¸ch hµng. 1.2.3.2 Gi¶m gi¸ hµng b¸n Gi¶m gi¸ hµng b¸n (GGHB) lµ kho¶n gi¶m trõ cho ng­êi mua do hµng ho¸ kÐm phÈm chÊt, sai quy c¸ch hoÆc l¹c hËu thÞ hiÕu. Th«ng th­êng, doanh nghiÖp vÉn b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ ph¸t hµnh hãa ®¬n theo gi¸ niªm yÕt. Nh­ng khi giao hµng cho ng­êi mua, bªn nhËn th­êng kiÓm tra hµng ho¸ tr­íc khi nhËp kho. NÕu ph¸t hiÖn kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng, quy c¸ch ®· ghi trong hîp ®ång th× bªn mua sÏ yªu cÇu bªn b¸n gi¶m gi¸ hµng b¸n hoÆc tr¶ l¹i l« hµng ®ã. Doanh nghiÖp nÕu chÊp thuËn th× sÏ tiÕn hµnh gi¶m gi¸ cho bªn mua b»ng c¸ch trõ vµo sè tiÒn cßn ph¶i tr¶ hoÆc nÕu ®· thanh to¸n th× tr¶ l¹i tiÒn. NÕu doanh nghiÖp ®· viÕt ho¸ ®¬n cho kh¸ch hµng th× cã thÓ viÕt ho¸ ®¬n theo gi¸ ®· gi¶m vµ khi ®ã kh«ng h¹ch to¸n vµo TK532 – Gi¶m gi¸ hµng b¸n n÷a vµ doanh thu ®­îc ghi nhËn theo gi¸ ho¸ ®¬n. Gi¶m gi¸ hµng b¸n kh«ng chØ lµm gi¶m doanh thu vµ kÕt qu¶ b¸n hµng cña doanh nghiÖp mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn cña doanh nghiÖp ®èi víi kh¸ch hµng. Do vËy doanh nghiÖp cÇn qu¶n lý tèt chÊt l­îng s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn vÒ giao nhËn hµng ®Ó h¹n chÕ tèi ®a c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n. 1.2.3.3 Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i lµ sè s¶n phÈm, hµng ho¸ doanh nghiÖp ®· x¸c ®Þnh tiªu thô nh­ng bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do vi ph¹m c¸c ®iÒu kiÖn ®· cam kÕt trong hîp ®ång kinh tÕ nh­ hµng kÐm phÈm chÊt, sai quy c¸ch, chñng lo¹i. Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ph¶i cã v¨n b¶n ®Ò nghÞ cña ng­êi mua ghi râ lý do tr¶ l¹i hµng, sè l­îng hµng bÞ tr¶ l¹i, gi¸ trÞ hµng bÞ tr¶ l¹i vµ tr­êng hîp tr¶ l¹i toµn bé th× ph¶i tr¶ l¹i ho¸ ®¬n. Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i còng lµ kho¶n lµm gi¶m doanh thu b¸n hµng thuÇn cña doanh nghiÖp vµ do vËy lµm gi¶m kÕt qu¶ kinh doanh chung cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, nã lµm gi¶m uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. Doanh nghiÖp cÇn qu¶n lý, theo dâi chi tiÕt c¸c kho¶n hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i vµ cã gi¶i ph¸p h¹n chÕ. NÕu cÇn thiÕt, doanh nghiÖp cã thÓ gi¶m gi¸ hîp lý cho kh¸ch hµng ®Ó tiªu thô ®­îc hµng ho¸. 1.2.4 Gi¸ vèn hµng tiªu thô Khi ghi nhËn doanh thu b¸n hµng ph¶i ®ång thêi víi viÖc ghi nhËn c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan lµm c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Gi¸ vèn cña hµng ®· tiªu thô bao gåm hai thµnh phÇn: gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho hµng ®· b¸n. Theo chuÈn mùc 02- Hµng tån kho vµ th«ng t­ 89 cña Bé Tµi ChÝnh, gi¸ vèn cña hµng tån kho (vËt t­, thµnh phÈm, hµng ho¸) ®­îc x¸c ®Þnh b»ng mét trong bèn ph­¬ng ph¸p sau: * Ph­¬ng ph¸p thùc tÕ ®Ých danh: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, doanh nghiÖp sö dông ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña l« hµng xuÊt ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña l« hµng ®ã. Ph­¬ng ph¸p nµy ®¶m b¶o sù phï hîp gi÷a chi phÝ vµ thu nhËp. Tuy nhiªn, ®Ó ¸p dông ®­îc ph­¬ng ph¸p nµy th× doanh nghiÖp pahØ theo dâi ®­îc ®¬n gi¸ thùc tÕ tõng lÇn nhËp, nhËn diÖn ®­îc cô thÓ tõng l« hµng. Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã Ýt c¸c nghiÖp vô nhËp xuÊt, c¸c l« hµng cã gi¸ trÞ lín vµ Ýt chñng lo¹i hµng ho¸. * Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng tån kho ®­îc mua tr­íc hoÆc s¶n xuÊt tr­íc th× ®­îc xuÊt tr­íc, hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú lµ hµng tån kho ®­îc mua hoÆc s¶n xuÊt gÇn thêi ®iÓm cuèi kú. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, trÞ gi¸ hµng xuÊt kho ®­îc tÝnh theo gi¸ cña l« hµng nhËp kho ë thêi ®iÓm ®Çu kú hoÆc gÇn ®Çu kú, gi¸ trÞ hµng tån kho tÝnh theo gi¸ cña hµng nhËp kho ë thêi ®iÓm cuèi kú hoÆc gÇn cuèi kú. *Ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc: ¸p dông dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng tån kho ®­îc mua sau hoÆc s¶n xuÊt sau th× ®­îc xuÊt tr­íc vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú lµ hµng tån kho ®­îc mua hoÆc ®­îc s¶n xuÊt tr­íc ®ã. Theo ph­¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞ hµng xuÊt kho ®­îc tÝnh theo gi¸ trÞ cña l« hµng nhËp sau hoÆc gÇn sau cïng, gi¸ trÞ cña hµng tån cuèi kú d­îc tÝnh theo gi¸ cña hµng nhËp ®Çu kú hoÆc gÇn ®Çu kú. * Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: Gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®­îc tÝnh theo gi¸ trung b×nh cña tõng lo¹i hµng tån kho ®Çu kú vµ ®­îc mua hoÆc s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ trÞ trung b×nh cã thÓ ®­îc tÝnh theo thêi kú hoÆc mçi khi nhËp mét l« hµng vÒ, phô thuéc vµo t×nh h×nh cña doanh nghiÖp. §¬n gi¸ b×nh qu©n = TrÞ gi¸ hµng tån ®Çu kú + TrÞ gi¸ hµng nhËp trong kú Sè l­îng hµng tån ®Çu kú + Sè l­îng hµng nhËp trong kú TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng xuÊt kho = Sè l­îng xuÊt ´ §¬n gi¸ b×nh qu©n §ång thêi viÖc tÝnh gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho còng phô thuéc tõng lo¹i hµng tån kho vµ tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp cô thÓ. §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt: trÞ gi¸ vèn cña vËt t­ xuÊt kho ®­îc tÝnh bÇng trÞ gi¸ thùc tÕ vËt t­ nhËp kho bao gåm gi¸ mua vµ chi phÝ mua. TrÞ gi¸ vèn thµnh phÈm xuÊt kho hoÆc s¶n phÈm hoµn thµnh kh«ng qua kho ®­a b¸n ngay chÝnh lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña thµnh phÈm. Theo chuÈn mùc hµng tån kho viÖc tÝnh gi¸ trÞ hµng xuÊt cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt còng ¸p dông theo mét bèn ph­¬ng ph¸p trªn. Tuy nhiªn ®èi víi thµnh phÈm do viÖc nhËp xuÊt diÔn ra hµng ngµy, sè l­îng thµnh phÈm lu«n biÕn ®éng nh­ng viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng thÓ tiÕn hµnh hµng ngµy mµ th­êng tÝnh vµo cuèi kú h¹ch to¸n. Bëi vËy ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt chØ cã thÓ ¸p dông tÝnh gi¸ hµng xuÊt kho theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn. §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i: trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸ xuÊt kho ®Ó b¸n bao gåm trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt kho vµ chi phÝ mua ph©n bæ cho sè hµng ®· b¸n. Trong ®ã: -TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cuÈ hµng xuÊt kho ®Ó b¸n ®­îc x¸c ®Þnh theo mét trong bèn ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng xuÊt kho ë trªn. - Chi phÝ mua ph©n bæ cho sè hµng ®· b¸n: do chi phÝ mua liªn quan ®Õn nhiªï chñng lo¹i hµng ho¸, liªn quan ®Õn c¶ khèi l­îng hµng ho¸ trong kú vµ hµng tån ®Çu kú nªn cÇn ph©n bæ chi phÝ mua cho hµng ®· b¸n trong kú vµ hµng tån kú. Tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ sè l­îng, träng l­îng hoÆc trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸. Chi phÝ ph©n bæ cho hµng ho¸ ®· b¸n trong kú = Chi phÝ cña HH tån ®Çu kú + Chi phÝ mua cña HH ph¸t sinh trong kú ´ Tiªu chuÈn ph©n bæ cña hµng ho¸ ®· xuÊt b¸n Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ cña HH tån ®Çu kú vµ hµng ho¸ ®· xuÊt b¸n trong kú 1.2.5. KÕt qu¶ b¸n hµng KÕt qu¶ b¸n hµng lµ biÓu hiÖn b»ng sè tiÒn l·i hoÆc lç tõ ho¹t ®éng kinh doanh b¸n hµng trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. KÕt qu¶ b¸n hµng cïng víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh t¹o thµnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th«ng th­êng cña doanh nghiÖp. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô th× kÕt qu¶ b¸n hµng th­êng chiÕm tû träng lín. KÕt qu¶ b¸n hµng ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: KÕt qu¶ b¸n hµng = Doanh thu thuÇn vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô - Gi¸ vèn cña hµng b¸n - CPBH, CPQLDN ph©n bæ cho sè hµng ®· b¸n Trong ®ã, doanh thu thuÇn vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô tÝnh b»ng tæng doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m trõ nh­ CKTM, GGHB, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. §Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn c¸c nhµ doanh nghiÖp rÊt chó träng n©ng cao kÕt qu¶ ho¹t ®éng b¸n hµng cña doanh nghiÖp. §©y lµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña doanh nghiÖp vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi kÕt qu¶ cuèi cïng cña doanh nghiÖp. C¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp th­êng ¸p dông ®ång bé c¸c biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao kÕt qu¶ b¸n hµng. C¸c chÝnh s¸ch vÒ tiªu thô, ®Þnh gi¸ b¸n, ph­¬ng thøc b¸n hµng, c¸c dÞch vô hËu m·i ®­îc chó träng ®Æc biÖt ®Ó t¨ng khèi l­îng hµng ho¸ b¸n ra. MÆt kh¸c, c¸c doanh nghiÖp cÇn gi¶m thiÓu c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu, phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n xuÊt, sö dông tiÕt kiÖm c¸c kho¶n chi phÝ ®Ó ngµy cµng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.3 Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. 1.3.1 Chøng tõ kÕ to¸n sö dông Chøng tõ kÕ to¸n lµ mét ph­¬ng thøc kiÓm tra vµ gi¸m ®èc c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cña doanh nghiÖp. Khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô b¸n hµng, kÕ to¸n ph¶i lËp, thu thËp ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ phï hîp theo ®óng néi dung, qui ®Þnh cña nhµ n­íc nh»m ®¶m b¶o c¬ së ph¸p lý ®Ó ghi sæ kÕ to¸n. Trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i th­êng sö dông c¸c chøng tõ sau: - Ho¸ ®¬n b¸n hµng - Ho¸ ®¬n thuÕ GTGT - Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho (mÉu 02- BH) - PhiÕu xuÊt kho (mÉu 02 - VT) - PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (mÉu 03 - VT) - PhiÕu thanh to¸n - Chøng tõ thuÕ - GiÊy b¸o cã cña ng©n hµng - C¸c tµi liÖu vµ chøng tõ thanh to¸n kh¸c ngoµi ra nÕu c¸c doanh nghiÖp tham gia ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, c¸c chøng tõ cßn gåm: - Ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i - VËn ®¬n ®­êng biÓn, ®­êng kh«ng - GiÊy chøng nhËn b¶o hiÓm - GiÊy chøng nhËn phÈm cÊp - GiÊy chøng nhËn sè l­îng, träng l­îng - GiÊy chøng nhËn kiÓm ®Þnh - Tê khai h¶i quan - B¶ng kª chi tiÕt hµng xuÊt nhËp khÈu §èi víi chøng tõ, kÕ to¸n thèng nhÊt b¾t buéc ph¶i ®­îc lËp kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo ®óng qui ®Þnh vÒ biÓu mÉu, néi dung vµ ph­¬ng ph¸p lËp. Ng­êi lËp ph¶i chÞu trach nhiÖm vÒ tÝnh ph¸p lý, hîp ph¸p cña c¸c chøng tõ vÒ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh. Mét chøng tõ kÕ to¸n ph¶i ®­îc tæ chøc lu©n chuyÓn theo tr×nh tù vµ thêi gian hîp lý 1.3.2 Tµi kho¶n sö dông KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ë doanh nghiÖp th­¬ng m¹i vµ dÞch vô TuÊn Th¶o th­êng sö dông nh÷ng tµi kho¶n sau: TK156,TK511, TK131,TK331,TK133,TK632, vµ TK911 - TK 156: Hµng ho¸ Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng vÒ trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng ho¸ trong kho ë c¸c doanh nghiÖp - Tµi kho¶n 156 cã 2 tµi kho¶n cÊp 2: + TK1561: TrÞ gi¸ mua hµng ho¸ +TK1562 : Chi phÝ mua hµng ho¸ TK131 : Ph¶i thu cña kh¸ch hµng Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh b¸n s¶n phÈm, vËt t­ mµ kh¸ch hµng ch­a thanh to¸n. TµI kho¶n nµy theo dâi chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng. - TK511: Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña doanh nghiÖp trong mét k× kinh doanh TK 511 kh«ng cã sè d­ cuèi kú vµ cã 4 tµi kho¶n cÊp 2: +TK 5111: Doanh thu b¸n hµng ho¸ +TK 5112: Doanh thu b¸n thµnh phÈm +TK 5113: Doanh thu cung cÊp dÞch vô +TK 5114: Doanh thu trî cÊp, trî gi¸ - TK331: Ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n -TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn hµng ho¸ thµnh phÈm dÞch vô (®· thanh to¸n hoÆc ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n) -TK 133: ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ §©y lµ sè thuÕ doanh nghiÖp ®· nép cho Nhµ n­íc khi mua vËt t­, s¶n phÈm, dÞch vô, TSC§ ®Ó khi Doanh nghiÖp b¸n s¶n phÈm hµng hãa th«ng qua ng­êi b¸n sÏ ®­îc khÊu trõ. TK133 cã sè d­ bªn Nî vµ cã 2 tµi kho¶n cÊp 2: + TK1331: ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ cña hµng hãa vËt t­ + TK1332: ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ cña TSC§ - TK 911: X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiÖp trong mét kú nhÊt ®Þnh 1.3.3 Tr×nh tù h¹ch to¸n kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng 1.3.3.1 Doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn S¬ ®å tæng hîp mét sè nghiÖp vô chÝnh kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn TK111,131 TK156 TK632 TK911 TK511,512 TK111… TK133 (3) (14) (13) (5a) TK 157 TK333(1) TK531,532, (1) (2a) (4) 521 (5b) TK156 (12) TK111,131... (2b) (6) TK333 TK334,338 TK641,642 (11) (7) TK152,153,142 (8) (15) TK214 (9) TK111,112… (10) TK821 (16) TK 421 (17a) (17b) S¬ ®å ®­îc gi¶i thÝch nh­ sau: (1) NhËp kho hµng ho¸ mua vÒ (2a) Gi¸ trÞ hµng ho¸ göi b¸n (2b) NhËp kho hµng göi b¸n (3) Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn (.63trÞ gi¸ mua vµ chi phÝ mua) cña hµng ho¸ dÞch vô tiªu thô trong kú (4) TrÞ gi¸ mua cña hµng göi b¸n, ký göi, ®¹i lý ®· ®­îc b¸n (5a) Ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô trong kú ®· thu ®­îc tiÒn hoÆc ng­êi mua ®· chÊp nhËn thanh to¸n (gi¸ kh«ng cã thuÕ GTGT). (5b) Ph¶n ¸nh thuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép cho hµng ®· b¸n. (6) Ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô trong kú ®· thu b»ng tiÒn hay b¸n chÞu hoÆc ng­êi mua chÊp nhËn thanh to¸n (gi¸ b¸n bao gåm c¶ thuÕ GTGT). (7) L­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng nh©n viªn b¸n hµng, nh©n viªn qu¶n lý. (8) Chi phÝ bao b×, v¨n phßng phÈm, c«ng cô dông cô, chi phÝ trÝch tr­íc. (9) Chi phÝ khÊu hao TSC§. (10) Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi (11) Ph¶n ¸nh thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hoÆc thuÕ xuÊt nhËp khÈu ph¶i nép (12) KÕt chuyÓn c¸c kho¶n gi¶m trõ (gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i) (13) KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh (14) KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú (15) KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ b¸n hµng ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh (16) KÕt chuyÓn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép (17a) KÕt chuyÓn lç vÒ ho¹t ®éng tiªu thô (17b) KÕt chuyÓn l·i vÒ ho¹t ®éng tiªu thô 1.3.3.2 Doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú Theo ph­¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n kh«ng theo dâi ph¶n ¸nh th­êng xuyªn liªn tôc t×nh h×nh nhËp xuÊt kho hµng ho¸ trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho mµ chØ ®Ó ®Õn cuèi th¸ng c¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm kª hµng ho¸, x¸c ®Þnh l­îng hµng ho¸ xuÊt ra trong kú. Do ®ã gi¸ vèn hµng ho¸ xuÊt kho theo ph­¬ng ph¸p nµy lµ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ hµng ho¸ tån kho ®Çu kú vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ mua vµo trong kú víi gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú S¬ ®å tæng hîp mét sè nghiÖp vô chñ yÕu vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú TK111,131 TK611 TK632 TK911 TK511,512 TK111… TK133 (3) (14) (13) (5a) TK 157 TK333(1) TK531,532, (1a) (2) (4) 521 (5b) TK156 (12) TK111,131... (1b) (6) (1c) TK333 TK334,338 TK641,642 (11) (7) TK152,153,142 (8) (15) TK214 (9) TK111,112… (10) TK821 (16) TK421 (17a) (17b) S¬ ®å ®­îc gi¶i thÝch nh­ sau: (1a) Hµng ho¸ ®­îc mua b»ng tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng, mua chÞu (1b) KÕt chuyÓn hµng ho¸ tån kho ®Çu kú (1c) KÕt chuyÓn hµng ho¸ tån kho cuèi kú (2) Gi¸ trÞ hµng ho¸ göi b¸n (3) Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn (trÞ gi¸ mua vµ chi phÝ mua) cña hµng ho¸ dÞch vô ._.