Tình trạng thương mại với Hoa Kỳ một năm sau khi hiệp định thương mại có hiệu lực

Môc Lôc Trang Lêi nãi ®Çu 3 Ch­¬ng I: Lîi Ých cña viÖc më réng quan hÖ 5 ViÖt Nam- Hoa Kú I. TÇm quan träng cña viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ 5 1.Nh÷ng xu h­íng vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi 5 2.T¸c dông cña më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ 7 3.Héi nhËp lµ tÊt yÕu ®Ó ph¸t triÓn II. Lîi Ých cña viÖc ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú 10 1.Giíi thiÖu chung vÒ Hoa Kú 10 2.Lîi Ých ViÖt Nam thu ®­îc trong quan hÖ víi Hoa Kú 16 3.Lîi Ých cña Hoa Kú trong quan hÖ víi ViÖt Nam 19 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng th­¬ng m¹i 23 ViÖt Nam- Hoa Kú I. Giai ®o¹n tr­íc khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®­îc kÝ kÕt 23 1. Tr­íc khi Hoa Kú bá lÖnh cÊm vËn 23 2.Sau khi Hoa Kú bá lÖnh cÊm vËn 25 3. Sau khi b×nh th­êng ho¸ quan hÖ hai n­íc 28 II.Khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®­îc kÝ kÕt vµ chÝnh thøc cã hiÖu lùc 36 1.Kh¸i qu¸t hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam-Hoa Kú 38 2.§¸nh gi¸ chung t×nh h×nh thùc hiÖn 40 3.Nh÷ng c¬ héi cho c¶ hai n­íc 41 4.Nh÷ng trë ng¹i ph¸t sinh 46 5.Nh÷ng nguyªn nh©n 61 Ch­¬ng III: Nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt 64 nh÷ng tån t¹i trong quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt- Mü I. Nhµ n­íc 64 1.Ph¸p lý 64 2.Vèn 65 3.Th«ng tin 65 4.ChÝnh s¸ch 65 5.Nh©n lùc 66 II. Doanh nghiÖp 67 1.S¶n xuÊt tèt 68 2.TiÕp cËn thÞ tr­êng 68 3.Chó träng s¶n phÈm cã lîi thÕ c¹nh tranh 68 4.VÖ sinh 69 5.Xóc tiÕn th­¬ng m¹i 69 6.LuËt ph¸p 70 7.Lµm quen víi c¸c vô kiÖn 70 III.T×m hiÓu yÕu tè m«i tr­êng kinh doanh cña Mü 71 1.Con ng­êi 72 2.Nguyªn t¾c th­¬ng m¹i 72 3.LuËt ph¸p chi phèi 73 IV.T¨ng c­êng ®µo t¹o ®éi ngò 76 V.Më réng quan hÖ lµm ¨n víi c¸c n­íc kh¸c 76 trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi KÕt LuËn 78 Tµi liÖu tham kh¶o 79 Lêi nãi ®Çu KÓ tõ khi ViÖt Nam ¸p dông chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ, quan hÖ th­¬ng m¹i song ph­¬ng gi÷a ViÖt Nam vµ Mü ®­îc c¶i thiÖn vµ xóc tiÕn theo chiÒu h­íng tÝch cùc víi tèc ®é nhanh. Nh­ng ph¶i ®Õn th¸ng 7/ 1995, khi ViÖt Nam vµ Mü thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao, ho¹t ®éng kinh tÕ gi÷a hai n­íc míi thùc sù ph¸t triÓn. §èi t¸c kinh tÕ quan träng mµ ViÖt Nam thùc sù kh«ng thÓ kh«ng tiÕp cËn lµ Mü vµ ng­îc l¹i, Mü kh«ng thÓ bá lì c¬ héi ®Ó chiÕm ­u thÕ trong nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ t¹i ViÖt Nam. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü, ®­îc ký kÕt ngµy 13/ 7/ 2000 sau gÇn 4 n¨m ®µm ph¸n, lµ mét b­íc ®ét ph¸ thÓ hiÖn nç lùc cña hai n­íc trong b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i. HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc tõ cuèi 2001 høa hÑn nhiÒu c¬ héi ®Ó doanh nghiÖp ViÖt Nam th©m nhËp vµ më réng quan hÖ víi thÞ tr­êng Hoa Kú. §©y lµ mét thÞ tr­êng lín ®Çy tiÒm n¨ng song còng nhiÒu ®iÓm ®Æc thï. HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ®· ®­îc h¬n 1 n¨m, mét qu·ng thêi gian míi kh«ng l©u nh­ng trong quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt- Mü l¹i n¶y sinh mét sè vÊn ®Ò g©y mét sè thiÖt h¹i ®¸ng tiÕc cho doanh nghiÖp cña ta, thu hót sù chó ý cña c«ng chóng. Kho¸ luËn nµy xin ®Ò cËp ®Ò tµi" T×nh tr¹ng th­¬ng m¹i víi Hoa Kú mét n¨m sau khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i cã hiÖu lùc".B»ng ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, thèng kª, tæng hîp, kho¸ luËn nµy muèn gióp cho ®éc gi¶ hiÓu râ h¬n vÒ nh÷ng néi dung cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt -Mü.Qua ®ã sÏ x¸c ®Þnh ®­îc quan ®iÓm ®óng ®¾n h¬n khi theo dâi qua ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng diÔn biÕn cña nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ph¸t sinh trong bøc tranh toµn c¶nh quan hÖ th­¬ng m¹i hai n­íc. Kho¸ luËn ®­îc kÕt cÊu theo 3 ch­¬ng nh­ sau: Ch­¬ng I: Lîi Ých cña viÖc më réng quan hÖ ViÖt Nam-Hoa Kú Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng th­¬ng m¹i ViÖt Nam-Hoa Kú Ch­¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i trong quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú §Ó hoµn thµnh b¶n kho¸ luËn nµy, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PGS- NGUT Vò H÷u Töu- gi¸o viªn tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng ng­êi ®· tËn t×nh h­íng dÉn vµ gióp ®ì em trong suèt qu¸ tr×nh lµm viÖc. T«i còng xin göi lêi c¸m ¬n tíi c¸c b¸c c«ng t¸c t¹i Bé th­¬ng m¹i, n¬i ®· cung cÊp kÞp thêi cho t«i nh÷ng tµi liÖu cÇn thiÕt. Ch­¬ng I Lîi Ých cña viÖc më réng quan hÖ ViÖt Nam- Hoa Kú I/ TÇm quan träng cña viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ: NÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ tæng thÓ h÷u c¬ cña c¸c nÒn kinh tÕ quèc gia ®éc lËp trªn c¬ së sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ th«ng qua c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ( c¸c quan hÖ vËt chÊt vµ quan hÖ tµi chÝnh). Quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ toµn bé c¸c quan hÖ kinh tÕ cña mét quèc gia trong quan hÖ víi phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi ( c¸c quèc gia kh¸c vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ). Kinh tÕ ®èi ngo¹i cã vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc khai th¸c lîi thÕ so s¸nh cña mçi quèc gia, thu hót nguån vèn bªn ngoµi, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é qu¶n lý tiªn tiÕn cña thÕ giíi, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ t¨ng tr­ëng víi tèc ®é cao. 1- Nh÷ng xu h­íng vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi: NÒn kinh tÕ thÕ giíi ngµy nay chÞu t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau, c¶ nh©n tè kinh tÕ, x· héi, kü thuËt, chÝnh trÞ còng nh­ c¸c nh©n tè tù nhiªn. Bëi vËy sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi còng ®ang diÔn ra víi nhiÒu xu h­íng kh¸c nhau. D­íi ®©y lµ mét sè xu h­íng chÝnh: 1.1 Xu h­íng thø nhÊt: Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ tiÕp tôc ph¸t triÓn víi tèc ®é vò b·o ®­a ®Õn sù ®ét biÕn trong t¨ng tr­ëng kinh tÕ, g©y ra biÕn ®æi kinh tÕ s©u s¾c trong mçi quèc gia. 1.2 Xu h­íng thø hai: Qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ tiÕp tôc diÔn ra víi quy m« ngµy cµng lín, víi mét tèc ®é ngµy cµng cao trong tÊt c¶ mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi nh­ bu«n b¸n, s¶n xuÊt, nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ, gi¸o dôc ®µo t¹o, v¨n ho¸ vµ lèi sèng...§iÒu nµy lµm cho nÒn kinh tÕ thÕ giíi trë thµnh mét chÝnh thÓ thèng nhÊt, trong ®ã mçi quèc gia lµ mét bé phËn, gi÷a chóng cã sù tuú thuéc lÉn nhau. Qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ nµy diÔn ra ë nh÷ng cÊp ®é kh¸c nhau víi xu h­íng khu vùc ho¸. C¸c vÊn ®Ò toµn cÇu ho¸ ngµy cµng trë nªn gay g¾t: kh«ng nh÷ng vÊn ®Ò chiÕn tranh hoµ b×nh, vÊn ®Ò l­¬ng thùc, vÊn ®Ò m«i tr­êng sinh th¸i, vÊn ®Ò d©n sè mµ c¸c vÊn ®Ò nî n­íc ngoµi, vÊn ®Ò bÖnh tËt cña x· héi hiÖn ®¹i. Xu h­íng khu vùc ho¸ thÓ hiÖn ë viÖc h×nh thµnh c¸c liªn kÕt kinh tÕ khu vùc víi c¸c h×nh thøc ®a d¹ng: liªn minh ch©u ¢u ( EU), HiÖp héi th­¬ng m¹i tù do B¾c Mü ( NAFTA), DiÔn ®µn kinh tÕ ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng ( APEC)...Xu h­íng quèc tÕ ho¸ ®Æt ra mét yªu cÇu tÊt yÕu: mçi quèc gia ph¶i më cöa ra thÞ tr­êng thÕ giíi vµ chñ ®éng tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ khu vùc ®Ó cã ®­îc khu«n khæ phï hîp cho sù ph¸t triÓn. 1.3 Xu h­íng thó ba: ThÕ giíi chuyÓn tõ ®èi ®Çu sang ®èi tho¹i, tõ biÖt lËp sang hîp t¸c. C¸c quèc gia ngµy cµng ­u tiªn cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ víi sù gia t¨ng c¸c h×nh thøc hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ nh­ sù trao ®æi th­¬ng m¹i, hîp t¸c ®Çu t­, chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ...Sù dung hoµ lîi Ých, vËn dông c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp hîp t¸c víi nhau ®Ó cã lîi nhiÒu h¬n lµ ph­¬ng ch©m phæ biÕn trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò quèc tÕ. Tuy nhiªn sù c¹nh tranh kinh tÕ còng ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u, h×nh thµnh kh¸i niÖm chiÕn tranh kinh tÕ. ChiÕn tranh kinh tÕ cã nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau, nhiÒu ph­¬ng thøc kh¸c nhau víi sù ®an xen vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. C¸c quyÒn lîi ë l·nh h¶i, thÒm lôc ®Þa, quÇn ®¶o... trë thµnh ®èi t­îng c¹nh tranh chñ yÕu. M©u thuÉn gi÷a c¸c c­êng quèc, c¸c trung t©m kinh tÕ, c¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia ngµy cµng gay g¾t. 1.4 Xu h­íng thø t­: Sù ph¸t triÓn cña vßng cung ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng víi c¸c quèc gia cã nÒn kinh tÕ hÕt søc n¨ng ®éng, ®¹t nhÞp ®é ph¸t triÓn cao qua nhiÒu n¨m, lµm trung t©m kinh tÕ thÕ giíi dÞch chuyÓn vÒ khu vùc nµy. Ng­êi ta dù b¸o r»ng thÕ kØ 21 lµ thÕ kØ cña ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng. §iÒu ®ã t¹o cho viÖc h×nh thµnh nh÷ng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ míi t¹o nªn nh÷ng kh¶ n¨ng míi cho sù ph¸t triÓn, ®ång thêi còng ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc míi cho tÊt c¶ c¸c quèc gia. 2. T¸c dông cña viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ 2.1 §èi víi c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn Më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i gióp cho viÖc bµnh tr­íng nhanh chãng søc m¹nh kinh tÕ cña m×nh nh­ t×m kiÕm thÞ tr­êng míi ®Ó gi¶i quyÕt khñng ho¶ng thõa cña hµng ho¸, ®Ó t×m kiÕm n¬i ®Çu t­ thuËn lîi h¬n, ®em l¹i lîi nhuËn cao, gi¶m ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt do sö dông lao ®éng vµ tµi nguyªn rÎ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. 2.2 §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ViÖc më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ nh»m tiÕp thu vèn vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng n¨ng ®éng, t¨ng tr­ëng víi tèc ®é cao. H¬n n÷a, thÞ tr­êng néi ®Þa cña c¸c n­íc nµy qua chËt hÑp kh«ng ®ñ ®Ó ®¶m b¶o ph¸t triÓn nÒn c«ng nghiÖp víi quy m« s¶n xuÊt hµng lo¹t. §iÒu ®ã cho thÊy chØ cã më réng ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ míi kh¾c phôc ®­îc h¹n chÕ trªn. ViÖc më réng nµy còng nh»m khai th¸c triÖt ®Ó c¸c thÕ m¹nh cña ®Êt n­íc, n©ng cao ®êi sèng, t¹o ®iÒu kiÖn cñng cè hoµ b×nh. 3. Héi nhËp lµ vÊn ®Ò tÊt yÕu ®Ó ph¸t triÓn thÕ giíi trong thÕ kû 21 3.1 Kh¸i qu¸t t×nh h×nh héi nhËp trong th­¬ng m¹i thÕ giíi n¨m 2001 N¨m 2001 lµ mét n¨m cã nh÷ng biÕn ®éng m¹nh ®èi víi nÒn kinh tÕ toµn cÇu. Sù kiÖn khñng bè vµo n­íc Mü 11/ 09/ 2001 cµng lµm trÇm träng thªm qu¸ tr×nh suy gi¶m cña ba trung t©m kinh tÕ thÕ giíi: Mü, NhËt B¶n, EU. Mét ®Æc ®iÓm bao trïm cña th­¬ng m¹i 2001 lµ sù gi¶m sót râ rÖt cña dßng chu chuyÓn hµng ho¸ vµ dÞch vô quèc tÕ do nh÷ng biÕn ®éng ®èi víi kinh tÕ thÕ giíi. NÕu so víi møc t¨ng tr­ëng kh¸ cao cña hai n¨m tr­íc ®ã lµ 5,3% cña 1999 vµ 12,4% cña 2000, møc t¨ng tr­ëng cña th­¬ng m¹i thÕ giíi n¨m nay lµ rÊt thÊp. Tr­íc sù kiÖn 11/ 09/2001, IMF dù tÝnh t¨ng tr­ëng cña th­¬ng m¹i thÕ giíi lµ 4%, nh­ng sau sù kiÖn nµy ®· ph¶i ®iÒu chØnh l¹i chØ cßn 1%. ChÝnh v× thÕ, tÝnh bÊt æn ®Þnh vµ tÝnh kh«ng ch¾c ch¾n cña th­¬ng m¹i toµn cÇu ngµy cµng t¨ng lªn. Do tÝnh liªn kÕt vµ phô thuéc lÉn nhau cña c¸c nÒn kinh tÕ vµ khu vùc trªn thÕ giíi hiÖn nay ngµy cµng cao nªn nh÷ng biÕn ®éng kh«ng tèt vµ c¸c có sèc cña c¸c trung t©m kinh tÕ thÕ giíi ®· lµm ¶nh h­ëng xÊu vµ nhanh ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ th­¬ng m¹i cña c¸c khèi n­íc vµ c¸c khu vùc kinh tÕ kh¸c. Tr¸i ng­îc víi bøc tranh u ¸m cña t¨ng tr­ëng th­¬ng m¹i thÕ giíi do t×nh h×nh kinh tÕ sa sót, tiÕn tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i toµn cÇu 2001 cã vÎ s¸ng sña vµ l¹c quan h¬n. BiÓu hiÖn næi bËt cã thÕ nãi ®Õn lµ Héi nghÞ Bé tr­ëng th­¬ng m¹i c¸c n­íc vÒ viÖc khëi ®éng vßng ®µm ph¸n míi cña Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi ( WTO) ë §« ha vµo th¸ng 11/ 2001 ®· thµnh c«ng. Héi nghÞ lÇn nµy ®· ®i ®Õn tho¶ thuËn vÒ mét ch­¬ng tr×nh lµm viÖc mµ theo ®¸nh gi¸ cña «ng Tæng gi¸m ®èc Mike More cña WTO lµ “ to lín vµ c©n ®èi”. Mét sù kiÖn næi bËt n÷a mµ kh«ng thÓ kh«ng ®Ò cËp lµ viÖc Trung Quèc trë thµnh thµnh viªn thø 143 cña WTO sau 15 n¨m nç lùc vµ cè g¾ng phÊn ®Êu. Thªm Trung Quèc, trËt tù th­¬ng m¹i tù do cña thÕ giíi sÏ cã thªm mét b¹n hµng khæng lå vµ cã ¶nh h­ëng m¹nh mÏ ®Õn c¹nh tranh c¸c hµng xuÊt khÈu trªn thÞ tr­êng th­¬ng m¹i toµn cÇu. C¸c khu vùc vµ hiÖp ­íc th­¬ng m¹i míi trªn thÕ giíi tiÕp tôc ®­îc thµnh lËp hay xóc tiÕn thµnh lËp, kh¼ng ®Þnh xu h­íng toµn cÇu ho¸ ngµy cµng m¹nh mÏ trªn thÕ giíi. Ngoµi c¸c hiÖp ­íc th­¬ng m¹i tù do ®· ®­îc khëi x­íng vµ xóc tiÕn trong c¸c n¨m tr­íc, nhiÒu hiÖp ­íc th­¬ng m¹i tù do míi gi÷a c¸c n­íc tiÕp tôc ®­îc ra ®êi. TiÕn tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i mét lÇn n÷a ®­îc kh¼ng ®Þnh ®èi víi khu vùc ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng. Khu vùc th­¬ng m¹i tù do T©y b¸n cÇu ( FTAA) còng cã ®­îc sù ñng hé tÝch cùc vµ cã dÊu hiÖu tèt ®Ó trë thµnh hiÖn thùc khi hiÖp héi c¸c n­íc Trung Mü vµ Caribª häp vµo 12/12/2001 ®· phª chuÈn ®Ò ¸n khu th­¬ng m¹i tù do nµy cã kÌm theo sù b¶o hé cho c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn. N¨m 2001 còng lµ n¨m cã nhiÒu tranh chÊp th­¬ng m¹i gi÷a c¸c khèi vµ c¸c khu vùc. Dï sao xu h­íng héi nhËp vµ quèc tÕ ho¸ cña kinh tÕ thÕ giíi ®· ngµy cµng trë nªn râ rµng. C¸c ®µm ph¸n vÒ khu vùc kinh tÕ vµ th­¬ng m¹i tù do sÏ tiÕp tôc ®­îc ñng hé vµ ®Èy m¹nh trong t­¬ng lai. 3.2 Kh¸i qu¸t t×nh h×nh héi nhËp trong th­¬ng m¹i thÕ giíi 2002 Kinh tÕ thÕ giíi phôc håi, t¨ng tr­ëng GDP toµn cÇu lµ 2,8% so víi møc 2,2% cña n¨m 2001. T¨ng tr­ëng gi¸ trÞ th­¬ng m¹i thÕ giíi (kÓ c¶ hµng ho¸ vµ dÞch vô lµ 2,1% so víi møc 0,1% cña n¨m 2001. Th­¬ng m¹i quèc tÕ ®· cã chiÒu h­íng phôc håi trong n¨m 2002. ThÕ giíi ®· l¹i chøng kiÕn nh÷ng b­íc th¨ng trÇm cña 3 nÒn kinh tÕ lín nhÊt: Mü, EU vµ NhËt B¶n. Kinh tÕ ph¸t triÓn víi nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: chiÕn tranh xung ®ét vò trang khu vùc, tranh chÊp biªn giíi l·nh thæ vÉn tiÕp tôc lµ th¸ch thøc gay g¾t nhÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña tõng n­íc, tõng khu vùc vµ toµn thÕ giíi, gi¸ dÇu biÕn ®éng m¹nh do nguy c¬ chiÕn tranh ë vïng VÞnh g©y t¸c ®éng m¹nh vµ trùc tiÕp tíi kinh tÕ toµn thÕ giíi. Lµn sãng toµn cÇu ho¸ vµ liªn kÕt khu vùc vÉn diÔn ra m¹nh mÏ, héi nhËp vµ tù do ho¸ th­¬ng m¹i ®ang trë thµnh trµo l­u l«i cuèn tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Mü sÏ tiÕp tôc dÉn d¾t sù phôc håi kinh tÕ toµn cÇu nh­ng víi ®éng lùc kÐm h¬n nhiÒu. Trong khu«n khæ diÔn ®µn hîp t¸c APEC, Mª hi c« ®­a ra chñ tr­¬ng " më réng lîi Ých hîp t¸c v× t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn" trong ®ã ®Ò cËp tíi nhiÒu néi dung hîp t¸c cô thÓ vµ thiÕt thùc. Mü ®Ò xuÊt s¸ng kiÕn " V× sù n¨ng ®éng cña ASEAN", Pakistan bµy tá mong muèn tham gia diÔn ®µn khu vùc ARF, Xri lanka mong muèn cã quan hÖ víi ASEAN. Th¸i Lan vµ My an ma võa thiÕt lËp quan hÖ hîp t¸c víi tæ chøc hîp t¸c khu vùc Nam ¸ ( SAARC). TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè nµy lµ thùc tiÔn sinh ®éng thÓ hiÖn xu h­íng liªn kÕt vµ hîp t¸c. Nh­ vËy so s¸nh diÔn biÕn phøc t¹p cña t×nh h×nh kinh tÕ thÕ giíi trong 2 n¨m qua, bªn c¹nh nh÷ng chiÕn tranh, tranh chÊp th­¬ng m¹i, xung ®ét... th× trµo l­u cña tiÕn tr×nh héi nhËp vÉn diÔn ra ngµy cµng m¹nh mÏ chi phèi ho¹t ®éng kinh tÕ. §©y lµ ®iÒu tÊt yÕu mµ mçi quèc gia ph¶i lµm ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. ChÝnh v× thÕ, viÖc ViÖt Nam vµ Mü më réng quan hÖ còng lµ mét ®iÒu dÔ hiÓu mµ ®Ønh cao cña mèi quan hÖ nµy lµ sù ra ®êi cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú. II/ Lîi Ých cña viÖc ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ViÖt- Mü: 1/ Giíi thiÖu chung vÒ Hoa Kú: Mü lµ mét thùc thÓ khã ®¸nh gi¸ ®èi víi chóng ta, khã c¶ vÒ mÆt chÝnh trÞ, x· héi lÉn kinh tÕ. Tr­íc ®©y, chóng ta nghiªn cøu Mü vÒ khÝa c¹nh ®Ó chiÕn th¾ng Mü chø kh«ng ph¶i v× môc ®Ých kinh tÕ. Ngµy nay, chóng ta ph¶i hiÓu thÊu ®¸o mäi khÝa c¹nh vÒ Mü ®Ó thiÕt lËp quan hÖ kinh tÕ- th­¬ng m¹i víi Mü. D­íi ®©y lµ mét vµi nÐt lín: 1.1- VÞ trÝ ®Þa lý: Hîp chñng quèc Hoa Kú ( the United State of America- USA ) tªn gäi ®Çy ®ñ cña n­íc Mü lµ mét liªn bang gåm 50 bang, trong ®ã cã hai bang t¸ch rêi lµ Alaska ( ë vïng T©y B¾c lôc ®Þa Mü) vµ ®¶o Hawaii ë gi÷a Th¸i B×nh D­¬ng. Mü n»m ë trung t©m ch©u lôc B¾c Mü, phÝa B¾c gi¸p Canada, phÝa Nam gi¸p Mªhi c«, phÝa §«ng gi¸p §¹i T©y D­¬ng, vµ phÝa T©y gi¸p Th¸i B×nh D­¬ng. N­íc Mü cã diÖn tÝch kho¶ng 9,3 triÖu km2, ®øng thø 4 trªn thÕ giíi sau Nga, Canada vµ Trung Quèc. 1.2- V¨n ho¸ con ng­êi: D©n sè Mü vµo kho¶ng 285 triÖu ng­êi ( tÝnh ®Õn hÕt n¨m 2001) chiÕm kho¶ng 5% d©n sè toµn cÇu, lµ n­íc ®«ng d©n thø 3 trªn thÕ giíi chØ sau Trung Quèc vµ Ên §é. Mü lµ mét quèc gia ®a d©n téc, cã nÒn v¨n ho¸ ®a d¹ng phong phó, ®¹i ®a sè lµ da tr¾ng ( 72,7%) gåm phÇn lín lµ ng­êi gèc T©y Ban Nha vµ nh÷ng ng­êi di c­ tõ §øc, Anh, Ailen, ý, Thuþ §iÓn...sè cßn l¹i lµ da mµu ( gèc Phi:11,9%; La Tinh :11,6%; ch©u ¸: 3,8%), thæ d©n chØ chiÕm kho¶ng 0,5 %. 51,5% d©n sè Mü lµ phô n÷, cßn l¹i lµ nam giíi. Tuæi thä trung b×nh cña ng­êi Mü cao nhÊt thÕ giíi: 74,9 tuæi. VÒ ng«n ng÷ : hÇu hÕt chØ dïng tiÕng Anh, ngoµi ra cã mét sè bang phÝa Nam dïng tiÕng T©y Ban Nha. Tuy nhiªn, t¹i ®©y cã ®ñ c¸c d©n téc trªn thÕ giíi hä vÉn hay thÝch dïng tiÕng cña m×nh ®Ó giao dÞch. V¨n ho¸ hîp chñng nh­ng ng­êi Hoa Kú cã c¸ch giao tiÕp thèng nhÊt víi nhau lµ thùc dông vµ chØ quan t©m ®Õn kÕt qu¶ c«ng viÖc, Ýt ®Ó ý ®Õn c¸c lÔ nghi nh­ ng­êi ch©u ¸. D©n sè n­íc Mü ®a d¹ng vÒ t«n gi¸o, tr­íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn ®¹o Tin lµnh ( 61%), tiÕp theo lµ thiªn chóa gi¸o La M· ( 25%), Do Th¸i gi¸o ( 2%), c¸c t«n gi¸o kh¸c ( 5%), kh«ng theo ®¹o ( 7%). 1.3- NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Mü: Ng­êi ta vÉn th­êng quan niÖm nÒn kinh tÕ Mü ®­îc x©y dùng tõ gèc ®Õn ngän. ChÝnh sù th«ng minh vµ tinh thÇn s¸ng t¹o cao ®é cña ng­êi Mü ®· t¹o nªn nh÷ng ®iÒu kú diÖu. Trªn thùc tÕ, tõ n¨m 1890, Mü ®· s¶n xuÊt nhiÒu s¾t thÐp h¬n c¶ Anh vµ §øc céng l¹i. N¨m 1900, theo mét sè tiªu chuÈn, Mü ®· trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp lín nhÊt vµ c«ng d©n Mü ®­îc h­ëng møc sèng cao nhÊt thÕ giíi. N¨m 1913, n­íc Mü chiÕm h¬n 1/3 s¶n l­îng c«ng nghiÖp thÕ giíi. Sau chiÕn tranh thÕ giíi I vµ II, nÒn kinh tÕ c¸c n­íc ch©u ¢u vµ NhËt bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ. Trong khi ®ã, nÒn kinh tÕ Mü l¹i ph¸t triÓn m¹nh, giµu cã lªn nhê chiÕn tranh: do b¸n vò khÝ, l­¬ng thùc thùc phÈm, do v¬ vÐt cña c¶i ë c¸c ch©u lôc kh¸c chuyÓn tíi cÊt dÊu trong chiÕn tranh... .KÕt thóc chiÕn tranh thÕ giíi II n¨m 1945, GNP cña Mü chiÕm ®Õn 42% cña toµn cÇu. Víi søc m¹nh tuyÖt ®èi vÒ kinh tÕ sau chiÕn tranh, Mü bá vèn lín ®Ó thµnh lËp c¸c tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ nh­: Quü tiÒn tÒ quèc tÕ ( IMF), Ng©n hµng thÕ giíi ( WB)...Th«ng qua c¸c tæ chøc tµi chÝnh, kinh tÕ trªn, Mü chi phèi rÊt m¹nh nÒn kinh tÕ toµn cÇu. Ngµy nay, nÒn kinh tÕ Mü kh«ng cßn thèng so¸i trªn thÕ giíi nh­ tr­íc ®©y, nh­ng víi chØ kho¶ng 5% sè d©n vµ 6% ®Êt ®ai trªn thÕ giíi, Mü vÉn s¶n xuÊt kho¶ng 25% s¶n l­îng c«ng nghiÖp, hµng ho¸ n«ng nghiÖp vµ dÞch vô thÕ giíi, vµ tû lÖ nµy ®· ®­îc duy tr× suèt 15 n¨m qua. Mü ®· kh«ng thôt lïi so víi c¸c n­íc kh¸c. GNP t¨ng 3 lÇn kÓ tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi II. §óng h¬n lµ c¸c n­íc kh¸c ®· ®uæi kÞp hoÆc thu hÑp kho¶ng c¸ch víi Mü. Tuy nhiªn, tæng s¶n l­îng cña Mü vÉn gÊp h¬n 2 lÇn nh÷ng ®èi thñ liÒn kÒ lµ Trung Quèc vµ NhËt. Vµ kinh tÕ Mü gÊp h¬n 4 lÇn c¸c nÒn kinh tÕ m¹nh sau m×nh lµ §øc, Ên §é, Ph¸p vµ ý. Sau sù kiÖn 11/9/2001, khi toµn bé nÒn kinh tÕ thÕ giíi bÞ chao ®¶o th× mäi ng­êi nhËn ra r»ng Mü vÉn lµ ®iÓm tùa cña kinh tÕ thÕ giíi. 1.3.1 Tµi chÝnh §ång ®« la Mü cã vai trß thèng trÞ thÕ giíi. GÇn 50% tæng l­u l­îng thanh to¸n vµ ®Çu t­ quèc tÕ ®­îc thùc hiÖn b»ng ®ång ®« la Mü. 24 n­íc g¾n trùc tiÕp c¸c ®ång tiÒn cña hä vµo ®ång ®« la; 55 n­íc " neo gi¸" vµo ®ång ®« la ®Ó thÞ tr­êng tù do Ên ®Þnh tØ gi¸; c¸c n­íc cßn l¹i ë nhiÒu møc ®é kh¸c nhau, vÉn sö dông c¸c hÖ thèng dùa vµo chØ tiªu biÕn ®éng cña ®ång ®« la ®Ó tÝnh to¸n gi¸ trÞ ®ång tiÒn cña m×nh. Vµ ®Æc biÖt víi mét thÞ tr­êng chøng kho¸n chi phèi hµng n¨m kho¶ng 8000 tØ ®« la (trong khi ®ã c¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n NhËt chØ vµo kho¶ng 3800 tØ ®« la, EU lµ 4000 tØ ®« la) th× mäi biÕn ®éng cña ®ång ®« la vµ hÖ thèng tµi chÝnh Mü ®Òu cã ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ ®Õn sù biÕn ®éng cña kinh tÕ thÕ giíi. Wall Street ë New york lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng chøng kho¸n lín nhÊt thÕ giíi. Cïng víi EU, NhËt B¶n, Mü lµ mét trong ba chñ ®Çu t­ lín nhÊt toµn cÇu. 1.3.2 C«ng nghiÖp Mü lu«n lµ n­íc cã vai trß hµng ®Çu trong rÊt nhiÒu lÜnh vùc nh­ ho¸ sinh vµ c«ng nghÖ gen, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn hµng kh«ng vò trô, th«ng tin liªn l¹c, m¸y tÝnh vµ dÞch vô th«ng tin. Trong nh÷ng lÜnh vùc nµy, c¸c c«ng ty Mü bÞ c¹nh tranh gay g¾t trªn toµn thÕ giíi. §«i khi ®ã lµ c¸c c«ng ty ngo¹i quèc ®­îc hËu thuÉn cña mét nhãm c¸c quèc gia vµ chÝnh phñ cña hä. Tuy thÕ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp t­ nh©n Mü vÉn ho¹t ®éng kh¸ tèt. NhiÒu n­íc cã c¸c thung lòng Silicon cña riªng hä, nh­ng khu vùc nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt m¸y tÝnh ®Çu tiªn vµ lín nhÊt vÉn lµ thung lòng Silicon gÇn San Francisco, n¬i cã kho¶ng 4000 c«ng nh©n kü thuËt cao. Trong v¸n bµi p« kª kinh tÕ quèc tÕ, ng­êi n­íc ngoµi vÉn chän Mü lµm n¬i ®æi tiÒn vµo tr­íc tiªn. Sau ®©y lµ mét vµi sè liÖu vÒ nÒn c«ng nghiÖp Mü: - C«ng nghiÖp n¨ng l­îng: chñ yÕu lµ dÇu má, khÝ ®èt, than, thuû ®iÖn, uranium. L­îng dÇu khai th¸c trong n­íc ®¸p øng 50% nhu cÇu. Mü dÉn ®Çu vÒ s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng ( kho¶ng 2800 tØ kwh) vµ n¨ng l­îng nguyªn tö ( 67,1 triÖu kwh), ®øng thø hai vÒ thuû ®iÖn. - C«ng nghiÖp chÕ t¹o: gi¸ trÞ kho¶ng 1000 tû ®«la/n¨m. NÕu tÝnh c¶ c¸c c«ng ty Mü ®Çu t­ ë n­íc ngoµi th× tæng s¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o lªn ®Õn 1/2 tæng s¶n phÈm c«ng nghiÖp toµn thÕ giíi. 1.3.3 N«ng nghiÖp Mü lµ n­íc n«ng nghiÖp hµng ®Çu thÕ giíi. Mü lµ n­íc cung cÊp ngò cèc lín nhÊt, v­ît xa c¸c n­íc kh¸c, trång kho¶ng 12% tæng sè lóa m× trªn thÕ giíi, 45% ng«, 18% b«ng, 10% yÕn m¹ch vµ lóa miÕn. T­¬ng tù, c¸c chñ n«ng tr¹i vµ trang tr¹i ch¨n nu«i Mü s¶n xuÊt kho¶ng 14% s¶n phÈm s÷a trªn thÕ giíi, 17% c¸c lo¹i thÞt, 27% c¸c lo¹i dÇu mì thùc vËt vµ 53% ®Ëu t­¬ng. §iÒu thËt ®¸ng ng¹c nhiªn lµ ®Êt cã thÓ ®­îc dïng ®Ó canh t¸c ë Mü chØ chiÕm ch­a ®Çy 8% ®Êt canh t¸c thÕ giíi vµ chØ cã mét phÇn rÊt nhá sè d©n Mü ( d­íi 2%) lµm n«ng nghiÖp. Mü kh«ng chØ nu«i sèng d©n m×nh- lµ mét trong sè Ýt c¸c n­íc c«ng nghiÖp lµm ®­îc nh­ vËy- mµ cßn nu«i sèng nhiÒu ng­êi d©n kh¸c trªn thÕ giíi. §©y lµ sù thùc, mÆc dï c¸c n­íc kh¸c nh­ Trung Quèc vµ Nga cã nhiÒu ®Êt n«ng nghiÖp h¬n vµ nhiÒu ng­êi lµm n«ng nghiÖp h¬n. XuÊt khÈu chØ chiÕm ch­a ®Õn 1/10 tæng s¶n phÈm quèc d©n nh­ng n«ng nghiÖp ®ãng gãp gÇn nh­ 1/5 con sè nµy. Mü ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu lóa m×, b¾p, thÞt c¸c lo¹i... ®øng thø ba thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu g¹o, thuû s¶n, n­íc tr¸i c©y. 1.3.4 DÞch vô C¸c lo¹i h×nh dÞch vô ( dÞch vô ®iÖn tö th­¬ng m¹i, dÞch vô th«ng tin, dÞch vô du lÞch, dÞch vô b­u ®iÖn, dÞch vô vËn t¶i biÓn...) chiÕm tõ 7-22% thÞ phÇn dÞch vô quèc tÕ. Riªng s¶n phÈm ®iÖn ¶nh ©m nh¹c Mü còng chiÕm gÇn 30% trÞ gi¸ s¶n phÈm giao dÞch trong lÜnh vùc nµy cña thÕ giíi. V¨n ho¸ Èm thùc Mü phæ biÕn nhanh trªn thÕ giíi kh«ng ph¶i v× thøc ¨n ngon mµ vÒ sù phong phó vÒ thøc ¨n vµ kiÓu ¨n. Cã thÕ ®¬n cö ®å uèng cña Coca-cola, b¸nh m× kÑp thÞt, khoai t©y chiªn...HÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi ë møc ®é kh¸c nhau ®Òu sö dông th«ng tin cña c¸c h·ng truyÒn th«ng cña Mü nh­ CNN, CBS, Network... Doanh thu c¸c ngµnh dÞch vô hµng n¨m ­íc tÝnh hµng ngµn tØ ®« la. Theo dù ®o¸n, n¨m 2010 thu nhËp tõ dÞch vô chiÕm ®Õn 93% GDP cña Mü. 1.3.5 ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i C¸c chiÕn l­îc kinh tÕ- th­¬ng m¹i cña Mü bao giê còng ®­îc ®Æt trong c¸c ch­¬ng tr×nh ®iÒu chØnh tæng thÓ nh»m thÝch øng, thËm chÝ biÕn ®æi c¸c xu h­íng ph¸t triÓn cña thÕ giíi theo h­íng cã lîi cho kinh tÕ Mü. Do ®ã, trong c¸c tÝnh to¸n chiÕn l­îc nãi chung, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ th­¬ng m¹i nãi riªng, ta ®Òu nhËn thÊy Ýt nhiÒu ¶nh h­ëng ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ "luËt ch¬i" chung cña thÕ giíi. "LuËt ch¬i" nµy ®­îc thÓ chÕ ho¸ b»ng c¸c hiÖp ®Þnh cña WTO. Nguyªn t¾c bao trïm chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng cña Mü lµ dïng chñ nghÜa b¶o hé mËu dÞch ®Ó chèng l¹i chñ nghÜa b¶o hé mËu dÞch th«ng qua c¸c c«ng cô thuÕ quan, h¹n ng¹ch, c¸c biÖn ph¸p kü thuËt h¹n chÕ xuÊt nhËp khÈu, c¸c luËt th­¬ng m¹i...§èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nh­ Trung Quèc, ViÖt Nam..., Mü thi hµnh chÝnh s¸ch: " c©y gËy vµ cñ cµ rèt" võa g©y søc Ðp, võa hç trî ­u ®·i ®Ó th«ng qua c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®a ph­¬ng, song ph­¬ng buéc c¸c n­íc nµy ph¶i c¶i tæ nÒn kinh tÕ, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®Èy nhanh tiÕn tr×nh héi nhËp ®¶m b¶o lîi Ých æn ®Þnh l©u dµi vÒ tµi chÝnh, th­¬ng m¹i, ®Çu t­ cho Mü. 1.4 Vµi nÐt vÒ thÞ tr­êng Mü Víi thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi ­íc tÝnh 32000 ®«la (n¨m 2000), cao ®iÓn h×nh trong nhãm c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, d©n Mü cã møc tiªu dïng lín nhÊt thÕ giíi. Theo nghiªn cøu cña mét nhãm chuyªn gia Liªn HiÖp Quèc, nÕu søc tiªu dïng cña c¸c gia ®×nh NhËt, EU lµ 1 th× cña Mü lµ 1,7. Hµng n¨m, Mü xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng thÕ giíi mét trÞ gi¸ hµng ho¸ kho¶ng gÇn 900 tØ ®« la(n¨m 2000), nhiÒu lo¹i hµng xuÊt khÈu cÇn ®Õn nguyªn liÖu xuÊt khÈu Mü lµ thÞ tr­êng tiªu thô lín nhÊt thÕ giíi, hµng n¨m nhËp khÈu hµng ho¸ h¬n 1300 tØ ®« la. D©n Mü cã møc sèng rÊt kh¸c biÖt nªn hµng nhËp khÈu ®a d¹ng, ®a lo¹i phôc vô cho c¸c ph©n ®o¹n thÞ tr­êng kh¸c nhau. Cã thÓ chia thÞ tr­êng Mü theo ba ph©n ®o¹n chÝnh nh­ sau: - Ph©n ®o¹n thø nhÊt: gåm giíi th­îng l­u th­êng mua nh÷ng nh·n hiÖu næi tiÕng, cã gi¸ rÊt ®¾t nh­ng ®ßi hái chÊt l­îng rÊt cao ( th­êng nh÷ng mÆt hµng nµy cã xuÊt xø tõ ch©u ¢u: Ph¸p, §øc, ý...) - Ph©n ®o¹n thø hai: gåm tÇng líp trung l­u cã phÇn dÔ tÝnh h¬n trong së thÝch nh­ng chñ yÕu vÉn lµ mÉu m· ®Ñp, chÊt l­îng cao vµ gi¸ c¶ t­¬ng ®èi. - Ph©n ®o¹n thø ba: gåm tÇng líp d©n nghÌo Mü, do ®ã yÕu tè gi¸ c¶ cã tÝnh quyÕt ®Þnh tiªu dïng h¬n c¶ . 2- Lîi Ých ViÖt Nam thu ®­îc trong quan hÖ víi Mü: 2.1 Ph¸t triÓn quan hÖ ngo¹i th­¬ng theo h­íng xuÊt khÈu: ViÖt Nam ®ang tÝch cùc hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng h­íng vµo xuÊt khÈu. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cßn rÊt nhá bÐ do chóng ta chËm h¬n c¸c n­íc kh¸c trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. Hoa Kú vèn lµ mét thÞ tr­êng tiªu thô lín nhÊt thÕ giíi. N¨m 1996, Mü ph¶i nhËp khÈu trªn 730 tû ®« la, trong ®ã c¸c n­íc thuéc khu vùc ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng lµ nh÷ng nhµ cung cÊp chÝnh. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü sÏ t¨ng lªn khi ViÖt Nam ®­îc h­ëng quy chÕ tèi huÖ quèc. Ngoµi ra Hoa Kú cßn cã thÓ dµnh cho ViÖt Nam h­ëng lîi Ých tõ HÖ thèng ­u ®·i thuÕ quan chung ( Generalized System of Preferences- GSP). §©y lµ mét ch­¬ng tr×nh ®em l¹i lîi Ých hÇu nh­ mét c¸ch ®éc quyÒn cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn b»ng c¸ch Hoa Kú lo¹i bá thuÕ quan nhËp khÈu ®èi víi mét sè s¶n phÈm nµo ®ã, nh»m gióp c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn dÔ dµng tiÕp cËn vµo thÞ tr­êng Mü. Nh÷ng lo¹i hµng nµo chØ ra mét c¸ch cô thÓ hai ®iÒu kiÖn ®Ó ®­îc h­ëng GSP th× ®­îc miÔn thuÕ nhËp khÈu. Hai ®iÒu kiÖn ®ã lµ: hµng ho¸ ®ã thuéc danh môc ®­îc h­ëng GSP vµ ®¸p øng nguyªn t¾c xuÊt xø tõ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®­îc h­ëng lîi ( Beneficiary Developing Coutry-BDC). Ngoµi ra Hoa Kú sÏ bËt ®Ìn xanh trong viÖc ViÖt Nam tham gia vµo tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ DiÔn ®µn kinh tÕ ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng ( APEC). Qua ®ã, ViÖt Nam cã thÓ më réng thÞ phÇn cña m×nh t¹i thÞ tr­êng Mü còng nh­ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi th«ng qua viÖc xuÊt khÈu nh÷ng lo¹i hµng ho¸ mµ ViÖt Nam cã lîi thÕ. 2.2 T¨ng khèi l­îng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi- FDI tõ Hoa Kú ViÖt Nam ®ang ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, do vËy nhu cÇu vÒ vèn, c«ng nghÖ lµ rÊt lín. Nh÷ng nhu cÇu nµy cã thÓ ®¸p øng qua h×nh thøc ®Çu t­ hÊp dÉn ®Ó thu hót nguån vèn FDI, trong ®ã cã c¸c c«ng ty cña Mü. C¸c c«ng ty Mü rÊt cã tiÒm lùc vÒ vèn, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ kinh nghiÖm qu¶n lý doanh nghiÖp còng nh­ kinh doanh quèc tÕ. Do vËy c¸c c«ng ty Hoa Kú ®Çu t­ vµo ViÖt Nam, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam kh«ng chØ tiÕp nhËn mét khèi l­îng vèn lín mµ cßn tiÕp cËn ®­îc c«ng nghÖ "nguån" hiÖn ®¹i. H¬n thÕ c¸c c¸n bé ViÖt Nam cã thÓ häc tËp ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm kinh doanh quèc tÕ hiÖn ®¹i th«ng qua tiÕp xóc víi c¸c chuyªn gia n­íc ngoµi, c«ng nh©n ViÖt Nam cã thÓ ®­îc tham gia c¸c líp båi d­ìng kiÕn thøc, tay nghÒ do phÝa Hoa Kú tæ chøc. HiÖn nay Hoa Kú lµ n­íc nhËn FDI nhiÒu nhÊt vµ còng lµ n­íc ®Çu t­ ra n­íc ngoµi lín nhÊt. MÆc dï tiÒm n¨ng lín nh­ng møc ®Çu t­ trùc tiÕp cña Hoa Kú ë ViÖt Nam vÉn cßn ë møc khiªm tèn. ChÝnh v× vËy, nguån FDI cña Hoa Kú rÊt cÇn thiÕt vµ phï hîp víi c¸c yªu cÇu ph¸t triÓn cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi. 2.3 " Thªm b¹n bít thï" trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ Trong thêi kú chiÕn tranh l¹nh, ViÖt Nam chØ cã quan hÖ víi c¸c n­íc thuéc khèi x· héi chñ nghÜa vµ lu«n cã sù ®èi ®Çu víi c¸c n­íc thuéc hÖ thèng t­ b¶n chñ nghÜa, quan hÖ ViÖt- Mü cµng c¨ng th¼ng h¬n khi Mü thÊt b¹i trong chiÕn tranh ViÖt Nam. V× ng­êi ViÖt Nam vèn yªu chuéng hoµ b×nh nªn chóng ta ®· thùc thi chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i më cöa trong quan hÖ quèc tÕ víi quan ®iÓm" ViÖt Nam muèn lµ b¹n cña tÊt c¶ c¸c n­íc trong céng ®ång thÕ giíi phÊn ®Êu v× hoµ b×nh ®éc lËp vµ ph¸t triÓn". Do ®ã, quan hÖ gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa nãi chung vµ Hoa Kú nãi riªng ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. Chóng ta b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi Hoa Kú ngoµi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i th× cßn cã mét ý nghÜa chÝnh trÞ rÊt quan träng ®ã lµ " thªm b¹n bít thï". Th«ng qua viÖc b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi Hoa Kú gi¶m bít c¨ng th¼ng trong quan hÖ quèc tÕ gi÷a ViÖt Nam víi c¸c khu vùc trªn thÕ giíi. Vai trß cña Hoa Kú nh­ lµ mét ng­êi ®¶m b¶o an ninh trong khu vùc ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng th«ng qua c¸c HiÖp ®Þnh an ninh víi NhËt, óc vµ c¸c c¨n cø qu©n sù cña Mü ë khu vùc. ThiÕt lËp quan hÖ víi Mü còng t¹o thuËn lîi cho viÖc më réng vµ ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ cña n­íc ta víi nhiÒu tæ chøc kinh tÕ tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc tÕ, tr­íc m¾t lµ xóc tiÕn ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp WTO v× theo quy ®Þnh ®Ó ®­îc kÕt n¹p vµo WTO, cÇn ph¶i giµnh ®­îc 2/3 sè phiÕu ñng hé cña c¸c thµnh viªn, ph¶i ®µm ph¸n víi nhiÒu n­ícvµ c¸c tæ chøc kinh tÕ lín.NÕu kh«ng giµnh ®­îc sù öng hé cña Hoa Kú, EU vµ NhËt B¶n th× khã cã thÓ giµnh ®­îc 2/3 sè phiÕu thuËn Trong khi ViÖt Nam ®ang dÇn kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ thÕ cña m×nh trong céng ®ång quèc tÕ th× quan hÖ ViÖt Nam- Hoa Kú còng cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Hoa Kú ®· b·i bá lÖnh cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam ( 3/2/1994) vµ b×nh th­êng ho¸ quan hÖ gi÷a hai bªn( 11/7/1995), hai n­íc ®· cö nh÷ng ®oµn chuyªn viªn cao cÊp ®Ó bµn vÒ nh÷ng vÊn ®Ò mµ hai bªn quan t©m. §Çu th¸ng 5/ 1997, hai bªn ®· ®ång ý cö ®¹i sø nh»m ph¸t triÓn quan hÖ gi÷a hai n­íc. ViÖt Nam lu«n x¸c ®Þnh lµ khÐp l¹i qu¸ khø, x©y dùng mét t­¬ng lai tèt ®Ñp h¬n tËp trung ph¸t triÓn kinh tÕ. Nh­ vËy, quan hÖ kinh tÕ ViÖt- Mü lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan kh«ng nh÷ng phï hîp víi xu thÕ vËn ®éng cña thêi ®¹i mµ cßn thÓ hiÖn ý nguyÖn cña nh©n d©n hai n­íc. 3. Lîi Ých cña Hoa Kú trong quan hÖ víi ViÖt Nam: 3.1 Kh¸i qu¸t chung vÒ kinh tÕ ViÖt Nam: ViÖt Nam thuéc mét trong sè c¸c n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu, s¶n xuÊt nhá. HiÖn nay, ViÖt Nam ®ang tõng b­íc ph¸t triÓn trªn con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. N»m trªn mét b¸n ®¶o gÇn trung t©m §«ng Nam ¸, quy m« l·nh thæ kh«ng nhá, khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, n¾ng l¾m, m­a nhiÒu, ®Þa h×nh c¶nh quan ®a d¹ng. VÞ trÝ ®Þa lý cña ViÖt Nam cã thuËn lîi ®¸ng kÓ lµ n»m trªn c¸c ®­êng hµng kh«ng vµ hµng h¶i quèc tÕ quan träng. HÖ thèng c¶ng biÓn lµ cöa ngâ kh«ng nh÷ng cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam mµ c¶ c¸c quèc gia l©n cËn, ®Æc biÖt lµ vïng T©y Nam lôc ®Þa Trung Hoa. VÞ trÝ ®Þa lý cña ViÖt Nam t¹o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng trung chuyÓn, t¸i xuÊt khÈu vµ chuyÓn khÈu hµng ho¸ qua c¸c khu vùc l©n cËn. Sù thuËn lîi vÒ vÞ trÝ ®Þa lý lµ mét tµi nguyªn v« h×nh. Tµi nguyªn thiªn nhiªn rÊt phong phó vµ ®a d¹ng bao gåm ®Êt ®ai, kho¸ng s¶n, tµi nguyªn rõng, tµi nguyªn biÓn...Sù ph©n bè c¸c tµi nguyªn lµ ph©n t¸n vµ trong mét sè tr­êng hîp ,®iÒu kiÖn khai th¸c cßn t­¬ng ®èi khã kh¨n, ®ßi hái cã nguån vèn lín vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. D©n c­ vµ nguån lao ®éng ViÖt Nam liªn quan nhiÒu tíi viÖc héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. Quy m« d©n sè lín, chiÕm 1,3% d©n sè thÕ giíi, ®øng thø 13 trong sè c¸c n­íc ®«ng d©._.n nhÊt. Nguån lao ®éng dåi dµo, gi¸ nh©n c«ng rÎ, t­ chÊt ng­êi lao ®éng ViÖt Nam rÊt cÇn cï, s¸ng t¹o víi nhiÒu ngµnh nghÒ cæ truyÒn, tiÕp thu nhanh nghÒ nghiÖp míi. Lao ®éng ViÖt Nam ®­îc ®µo t¹o ë nhiÒu nguån kh¸c nhau, tr×nh ®é v¨n ho¸, khoa häc, tay nghÒ kü thuËt ®ang ®­îc n©ng cao, cã kh¶ n¨ng øng xö linh ho¹t, cã thÓ tham gia tÝch cùc vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Tuy nhiªn, søc lao ®éng cña ViÖt Nam cßn h¹n chÕ vÒ thÓ lùc, vÒ tr×nh ®é tæ chøc kû luËt, vÒ kh¶ n¨ng hîp t¸c trong c«ng viÖc vµ cßn thiÕu nhiÒu viÖc lµm. Quy m« cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cßn rÊt nhá bÐ c¶ vÒ chØ tiªu GDP còng nh­ kim ng¹ch xuÊt khÈu so víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. C¬ cÊu kinh tÕ cßn mang tÝnh chÊt l¹c hËu, tr×nh ®é c«ng nghÖ thÊp, vÉn lµ mét nÒn kinh tÕ chñ yÕu ë giai ®o¹n khai th¸c vµ khai th¸c søc lao ®éng, hµm l­îng khoa häc c«ng nghÖ vµ hµm l­îng vèn thÊp, c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm. N«ng nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay vÉn lµ mét nÒn n«ng nghiÖp chñ yÕu dùa vµo trång trät, cßn l¹i lµ ch¨n nu«i; ngµnh s¶n xuÊt nµy chÞu ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña thiªn tai nªn khã t¨ng tr­ëng nhanh. C«ng nghiÖp ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nh÷ng t¨ng tr­ëng râ nÐt. Tuy nhiªn, phÇn lín trang thiÕt bÞ cò kü, c¬ së s¶n xuÊt yÕu kÐm, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, ch­a ®ñ m¹nh ®Ó tham gia thÞ tr­êng thÕ giíi, c¹nh tranh víi hµng ngo¹i nhËp. Nh÷ng thµnh tùu b­íc ®Çu nh­ng rÊt quan träng ®¹t ®­îc qua h¬n 10 n¨m thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi cho phÐp rót ra kÕt luËn r»ng: vÞ trÝ cña ViÖt Nam trong quan hÖ chÝnh trÞ kinh tÕ tuú thuéc rÊt nhiÒu vµo viÖc chóng ta t¨ng tr­ëng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p kÞp thêi, ®óng ®¾n ®Õn ®©u ®Ó kÕt hîp c¸c nguån lùc trong n­íc víi c¸c nguån lùc bªn ngoµi n­íc phôc vô môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, ®Ó cã mét chç ®øng trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Trong ph¹m vi khu vùc §«ng Nam ¸- T©y Th¸i B×nh D­¬ng, ViÖt Nam cã vÞ trÝ ®Þa lý chÝnh trÞ quan träng: quan hÖ hîp t¸c víi ViÖt Nam lµ mét n­íc cê kh«ng thÓ bá qua trong trß ch¬i c©n b»ng lùc l­îng cña c¸c c­êng quèc trong t­¬ng lai gÇn ®Ó giµnh giËt vµ ph¸t triÓn ¶nh h­ëng cña mçi c­êng quèc kinh tÕ ë khu vùc nµy, mét khu vùc ®Çy tÝnh n¨ng ®éng vµ cã thÓ trë thµnh mét trung t©m kinh tÕ thÕ giíi trong thÓ kû 21. 3.2 Më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu: Chóng ta ®· biÕt Hoa Kú lµ mét n­íc xuÊt khÈu lín nhÊt thÕ giíi. Hµng ho¸ cña Mü xuÊt hiÖn trªn tÊt c¶ c¸c thÞ tr­êng thÕ giíi vµ lu«n chiÕm thÞ phÇn ®¸ng kÓ. §iÒu nµy phï hîp víi chiÕn l­îc thóc ®Èy xuÊt khÈu ®Ó t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng tr­ëng kinh tÕ nªn Hoa Kú lu«n t×m c¸ch më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña m×nh. ThÞ tr­êng ViÖt Nam víi gÇn 80 triÖu d©n lµ mét thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng víi søc mua cña ng­êi d©n ngµy cµng t¨ng. C¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®ang thùc hiÖn c¸c chiÕn dÞch lín ®Ó chiÕm lÜnh thÞ tr­êng nµy v× hä cã thu ®­îc nguån lîi lín khi b¸n hµng hãa trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam trong khi ®ã c¸c c«ng ty Mü chØ cã thÞ phÇn rÊt nhá bÐ so víi tiÒm n¨ng cña m×nh. Sù chËm trÔ nµy kh«ng ph¶i do lçi cña c¸c c«ng ty Mü mµ do quan hÖ cña hai n­íc ch­a ®­îc b×nh th­êng ho¸ hoµn toµn, cßn tån t¹i nh÷ng quy ®Þnh ng¨n c¶n c¸c c«ng ty ho¹t ®éng t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam. 3.3 ViÖt Nam lµ thÞ tr­êng cung cÊp mét sè nguyªn vËt liÖu: Hoa Kú lµ mét trong nh÷ng quèc gia cã nguån tµi nguyªn giµu cã nhÊt thÕ giíi nh­ng Mü vÉn cã chiÕn l­îc b¶o ®¶m nguån cung cÊp cho mét sè nguyªn nhiªn vËt liÖu cÇn thiÕt, Hoa Kú cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch nhËp khÈu vËt liÖu trong n­íc. ChÝnh v× v©y, nÒn s¶n xuÊt Hoa Kú th­êng phô thuéc vµo c¸c nguån cung cÊp nguyªn vËt liÖu tõ n­íc ngoµi. ViÖc phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo mét n­íc hay mét khu vùc vÒ mét sè nguyªn liÖu dÔ g©y t×nh tr¹ng bÞ ®éng trong s¶n xuÊt nh­ cuéc khñng ho¶ng dÇu má n¨m 1970. Do vËy, Hoa Kú thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®a d¹ng hãa nguån cung cÊp. Trong khi ®ã, ViÖt Nam, còng nh­ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong giai ®o¹n ®Çu c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc, chñ yÕu xuÊt khÈu s¶n phÈm th«, tµi nguyªn thiªn nhiªn ch­a qua chÕ biÕn do kh«ng cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó chÕ biÕn thµnh s¶n phÈm tiªu dïng cuèi cïng ®¹t chÊt l­îng cao vµ cÇn c¸c ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu thiÕt bÞ tõ n­íc ngoµi nh»m hiÖn ®¹i ho¸ nÒn s¶n xuÊt trong n­íc. HiÖn nay, Hoa Kú còng rÊt quan t©m ®Õn mét sè s¶n phÈm s¬ chÕ cña ViÖt Nam. C¸c doanh nghiÖp cña Mü cã thÓ nhËp ®­îc nh÷ng nguyªn vËt liÖu rÎ lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm gi¶m xuèng, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ Mü. ViÖc nhËp khÈu mét sè s¶n phÈm s¬ chÕ tõ ViÖt Nam còng gãp phÇn lµm æn ®Þnh h¬n nguån cung cÊp nguyªn liÖu cho nÒn s¶n xuÊt Hoa Kú. Tãm l¹i, viÖc ViÖt Nam më réng quan hÖ kinh tÕ víi Hoa Kú lµ mét ®iÒu tÊt yÕu, phï hîp víi trµo l­u ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi trong thÕ kû 21. Quan hÖ nµy ®· mang l¹i lîi Ých cho c¶ hai n­íc. KÕt qu¶ cña nh÷ng nç lùc, cè g¾ng cña hai bªn lµ sù ra ®êi cña HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt- Mü, mét HiÖp ®Þnh ®· t¹o ra mét trang míi trong nh÷ng chÆng ®­êng cña quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt- Mü. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng th­¬ng m¹i ViÖt - Mü I/ Giai ®o¹n tr­íc khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®­îc ký kÕt: 1. Tr­íc khi Hoa Kú bá lÖnh cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam (tr­íc 03/02/1994) 1.1 Tr­íc 1975 Hoa Kú cã quan hÖ th­¬ng m¹i víi chÝnh quyÒn ViÖt Nam Céng Hoµ (Ngôy) cò. Kim ng¹ch bu«n b¸n kh«ng lín chñ yÕu lµ hµng nhËp khÈu b»ng viÖn trî cña Hoa Kú ®Ó phôc vô chiÕn tranh. PhÇn xuÊt khÈu cã xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng nh­ cao su, gç, h¶i s¶n, ®å gèm ... song kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng ®¸ng kÓ. 1.2 Sau 1975 Th¸ng 5/1964, Hoa Kú ¸p dông "®¹o luËt bu«n b¸n víi kÎ thï" (tøc lµ víi c¸c n­íc céng s¶n lóc ®ã), cÊm vËn chèng miÒn B¾c n­íc ta. Theo ®¹o luËt nµy, ViÖt Nam bÞ coi lµ kÎ thï vµ nh÷ng hµnh ®éng quan hÖ víi kÎ thï sÏ bÞ trõng trÞ. TÊt c¶ mäi trao ®æi, giao l­u víi ViÖt Nam trªn tÊt c¶ c¸c mÆt ®Òu bÞ cÊm. 30/4/4975, Hoa Kú më réng lÖnh cÊm vËn víi toµn bé ®Êt n­íc ViÖt Nam. CÊm vËn kh«ng chØ ¸p dông trong bu«n b¸n mµ c¶ trong c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh, tÝn dông, ng©n hµng, tµi s¶n ... Hoa Kú xÕp ViÖt Nam vµo nhãm S cïng víi Cuba, B¾c TriÒu Tiªn - nhãm n­íc bÞ h¹n chÕ nhÊt trªn c¬ së "§¹o luËt kiÓm so¸t xuÊt khÈu 1979", ®Æc biÖt lµ nh÷ng h¹n chÕ nghiªm ngÆt trong xuÊt khÈu c¸c trang thiÕt bÞ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, kÜ thuËt cao cña Hoa Kú. §ång thêi Hoa Kú khèng chÕ c¸c n­íc ®ång minh vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ do Hoa Kú thao tóng trong mèi quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam. MÆc dï bÞ Hoa Kú cÊm vËn song th«ng qua con ®­êng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp, ViÖt Nam vÉn cã quan hÖ kinh tÕ víi nhiÒu n­íc, nhiÒu tæ chøc kinh tÕ. Vµ b»ng con ®­êng gi¸n tiÕp, hµng cña Mü vÉn vµo ®­îc thÞ tr­êng n­íc ta. Sè liÖu thèng kª cña ViÖt Nam cho thÊy: Thêi k× 1986 - 1989 xuÊt khÈu hÇu nh­ b»ng 0, trong khi nhËp khÈu tõ Hoa Kú ®¹t gi¸ trÞ gÇn 5 triÖu ®« la Mü. Hµng Hoa Kú nhËp vµo n­íc ta n¨m 1987 ®¹t trÞ gi¸ 23 triÖu ®« la Mü; n¨m 1988: 15 triÖu §« la Mü; n¨m 1989: 11 triÖu §« la (Nguån: Bé Th­¬ng m¹i Hoa Kú) 1.3 Nh÷ng n¨m ®Çu thËp kØ 90 Quan hÖ ngo¹i giao còng nh­ quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn v­ît bËc. Tõ th¸ng 4/1992, Mü xuèng thang ®i vµo lé tr×nh h­íng tíi b·i bá cÊm vËn më ®Çu b»ng viÖc cho phÐp xuÊt khÈu sang ViÖt Nam hµng hãa ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu cña con ng­êi vµ bá c¸c h¹n chÕ ®èi víi c¸c Tæ chøc phi chÝnh phñ Hoa Kú viÖn trî nh©n ®¹o cho ViÖt Nam ( 30/4/1992), tiÕp ®ã cho phÐp c¸c c«ng ty Mü më v¨n phßng ®¹i diÖn vµ ký c¸c hîp ®ång kinh tÕ ë ViÖt Nam nh­ng chØ giao dÞch kinh doanh sau khi bá cÊm vËn ( 14/12/ 1992): ra quyÕt ®Þnh vÒ cÊp giÊy phÐp bu«n b¸n víi ViÖt Nam ( 9/ 1993). §Ó tíi ®­îc lé tr×nh nµy, c¶ hai phÝa ®· cã nh÷ng nç lùc v­ît bËc theo h­íng ®­a ra c¸c b­íc tiÕn tíi b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam. Th¸ng 7/ 1993, tæng thèng Bill Clinton tuyªn bè kh«ng can thiÖp vµo c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ, tr­íc hÕt lµ Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF), Ng©n hµng thÕ giíi( WB), Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸ ( ADB) nèi l¹i quan hÖ víi ViÖt Nam. Trong thêi kú nµy, nhiÒu ®oµn ®¹i biÓu th­¬ng m¹i Hoa Kú ®· ®Õn ViÖt Nam th¨m dß thÞ tr­êng, t×m kiÕm c¬ héi, kh¶ n¨ng hîp t¸c ®Çu t­ vµ th­¬ng m¹i. Cïng víi nh÷ng nç lùc c¶i thiÖn quan hÖ cña hai chÝnh phñ, ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cô thÓ gi÷a hai n­íc trong nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90 ®· cã ®­îc nh÷ng b­íc tiÕn ban ®Çu. N¨m 1990, theo thèng kª ViÖt Nam, ta ®· xuÊt ®­îc l­îng hµng gi¸ trÞ kho¶ng 10.000 USD, 1991: 9.000 USD; 1992: 110.000 USD vµ 1993: 85.000 USD. VÒ nhËp khÈu, trong giai ®o¹n 1991- 1993, gi¸ trÞ hµng ho¸ Hoa Kú nhËp khÈu vµo ViÖt Nam ®· ®¹t gÇn 7 triÖu USD so víi 5 triÖu USD cña thêi kú 1986- 1990. Nh÷ng con sè trªn cho thÊy dÊu hiÖu kh¶ quan cña quan hÖ bu«n b¸n gi÷a hai n­íc. Tuy nhiªn, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n­íc vÉn lµ con sè qu¸ khiªm tèn, chØ chiÕm 0,14% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam n¨m 1993 ch­a nãi ®Õn kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu khæng lå cña Mü. §iÒu nµy ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng lµ quan hÖ bu«n b¸n gi÷a hai n­íc vÉn cßn lµ mét h¹n chÕ lín nhÊt vµ c¬ b¶n nhÊt, ®ã lµ lÖnh cÊm vËn th­¬ng m¹i cña Mü. Tuy nhiªn, nhiÒu c«ng ty Mü ®· cã mÆt t¹i ViÖt Nam vµ ®· chuÈn bÞ tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó tung hµng ho¸ ra b¸n khi cã lÖnh cÊm vËn ®­îc b·i bá. 2. Giai ®o¹n sau khi lÖnh cÊm vËn ®­îc b·i bá: Ngµy 3/ 2/ 1994, tæng thèng Hoa Kú Bill Clinton chÝnh thøc tuyªn bè b·i bá lÖnh cÊm vËn chèng ViÖt Nam. Bé th­¬ng m¹i Hoa Kú ®· chuyÓn ViÖt Nam tõ nhãm Z lªn nhãm Y, Ýt h¹n chÕ th­¬ng m¹i h¬n ( gåm Liªn X« cò, c¸c n­íc thuéc khèi Vacsava cò, Anbani, M«ng Cæ, Lµo, Cam pu chia vµ nay thªm ViÖt Nam). Bé vËn t¶i vµ Bé th­¬ng m¹i Hoa Kú b·i bá lÖnh cÊm tµu biÓn vµ m¸y bay Hoa Kú vËn chuyÓn hµng hãa sang ViÖt Nam; cho phÐp tµu mang cê ViÖt Nam vµo c¶ng Hoa Kú nh­ng cßn h¹n chÕ vµo ph¶i xin phÐp tr­íc 7 ngµy vµ th«ng b¸o tµu ®Õn tr­íc 3 ngµy. Ngµy 11/ 7/ 1995, tæng thèng Bill Clinton ®· c«ng bè c«ng nhËn ngo¹i giao vµ b×nh th­êng hãa quan hÖ ngo¹i giao b»ng viÖc hai bªn chÝnh thøc khai tr­¬ng §¹i sø qu¸n céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam t¹i Washington vµ §¹i sø qu¸n Hoa Kú t¹i Hµ Néi, cö ®¹i diÖn l©m thêi t¹i thñ ®« cña nhau. Nh÷ng sù kiÖn nµy më ®Çu thêi kú giao bang ®Çy ®ñ gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú. Th¸ng 10/ 1995, trong chuyÕn sang Mü dù lÔ kØ niÖm 50 n¨m thµnh lËp Liªn hîp quèc, Chñ tÞch n­íc ta Lª §øc Anh lÇn ®Çu tiªn tíi th¨m Hoa Kú vµ tiÕp xóc víi nhiÒu quan chøc cÊp cao cña chÝnh quyÒn Mü. Bé tr­ëng ngo¹i giao NguyÔn M¹nh CÇm vµ Bé tr­ëng th­¬ng m¹i Lª V¨n TriÕt còng th¨m Hoa Kú trong dÞp nµy víi môc ®Ých ­u tiªn hµng ®Çu vÒ kinh tÕ. N¨m 1997 ghi nhËn nh÷ng b­íc tiÕn quan träng trong quan hÖ gi÷a hai n­íc. Hai bªn ®· ký ®­îc hiÖp ®Þnh vÒ b¶n quyÒn vµo cuèi th¸ng 6/ 1997. Tõ 6 ®Õn 8/ 4/ 1997, Bé tr­ëng tµi chÝnh Hoa Kú Robert Rubin ®· ®Õn th¨m vµ lµm viÖc t¹i ViÖt Nam. Hai bé tr­ëng tµi chÝnh ViÖt Nam vµ Hoa Kú thay mÆt hai chÝnh phñ ký hiÖp ®Þnh xö lý nî 145 triÖu USD tõ thêi chÝnh quyÒn Sµi Gßn. §©y lµ b­íc quan träng ®Ó tiÕn tíi viÖc ký hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i vµ b×nh th­êng ho¸ hoµn toµn vÒ kinh tÕ. Ngµy 9/ 5/ 1997, vÞ ®¹i sø ®Æc mÖnh toµn quyÒn cña Hoa Kú ®Õn Hµ Néi, còng nh­ ®¹i sø ®Çu tiªn cña ViÖt Nam cã mÆt t¹i Hoa Kú ®Ó thùc hiÖn nhiÖm kú c«ng t¸c cña m×nh. ViÖc lµm nµy chøng tá sù quan t©m cña Mü ®Õn viÖc c¶i thiÖn quan hÖ gi÷a hai n­íc vµ ®iÒu ®ã phï hîp víi mong muèn cña nh©n d©n Mü. Nã chøng tá r»ng hai n­íc ®Òu cã thiÖn chÝ khÐp l¹i qu¸ khø, nh×n vÒ t­¬ng lai nh»m b×nh th­êng ho¸ quan hÖ mäi mÆt. Song song víi nh÷ng sù kiÖn cã tÝnh b­íc ngoÆt ®ã cã tíi hµng tr¨m ®oµn ®¹i diÖn kinh tÕ- th­¬ng m¹i cña Hoa Kú ®· tíi ViÖt Nam ®Ó t×m hiÓu vµ mong muèn thiÕt lËp quan hÖ lµm ¨n l©u dµi ë ViÖt Nam. Theo sè liÖu thèng kª cña VCCI, trong nöa ®Çu n¨m 1995 ®· cã trªn 100 ®oµn víi gÇn 300 l­ît doanh nh©n Hoa Kú ®Õn ViÖt Nam. C¸c ph¸i ®oµn nµy ®Òu rÊt quan t©m ®Õn m«i tr­êng ®Çu t­ vµ bu«n b¸n ë thÞ tr­êng ViÖt Nam, trªn lÜnh vùc kh¸c nhau. Thùc tÕ nµy chøng tá quan hÖ kinh tÕ- th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc ®· b­íc sang giai ®o¹n míi víi nh÷ng viÖc lµm cô thÓ vµ ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ thiÕt thùc. VÒ phÝa ViÖt Nam, ViÖt Nam ®· tæ chøc ®­îc triÓn l·m hµng xuÊt khÈu VIETEXPORT '94- San Francisco t¹i Hoa Kú. TriÓn l·m ®· thµnh c«ng vµ g©y tiÕng vang lín trong d­ luËn Hoa Kú. TriÓn l·m còng t¹o c¬ héi míi cho c¸c nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam t×m hiÓu cung c¸ch lµm ¨n víi Hoa Kú, c¸ch lµm ¨n chÝnh quy, bµi b¶n trong mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Cïng víi triÓn l·m, ta cßn tæ chøc héi th¶o giíi thiÖu víi c¸c nhµ doanh nghiÖp Hoa Kú vÒ m«i tr­êng ®Çu t­ kinh doanh ë ViÖt Nam vµ héi th¶o giíi thiÖu vÒ thÞ tr­êng Hoa Kú, luËt lÖ vµ tËp qu¸n bu«n b¸n víi Hoa Kú cho c¸c nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam. Tuy ch­a cã con sè thèng kª chÝnh x¸c lµ hµng Hoa Kú chiÕm bao nhiªu thÞ phÇn ë ViÖt Nam, nh­ng cã thÓ thÊy lµ hÇu hÕt c¸c h·ng næi tiÕng nh­ Microsoft, Nikon, Caltex, Pepsi, Carrier, Coca- Cola... ®Òu ®· cã mÆt ë ViÖt Nam. MÆc dï ®Õn muén h¬n so víi c¸c n­íc kh¸c song víi nguån vèn lín, chiÕn l­îc Marketing ®éc ®¸o, chÊt l­îng cao, c¸c s¶n phÈm cña Hoa Kú nhanh chãng giµnh ®­îc c¶m t×nh cña ng­êi ViÖt Nam vµ t¨ng thÞ phÇn trªn thÞ tr­êng nµy. §Õn 1993, ch­a cã tÊn hµng nµo cña ViÖt Nam xuÊt ®­îc sang Hoa Kú theo con ®­êng chÝnh ng¹ch. Sau khi huû bá lÖnh cÊm vËn, hµng ViÖt Nam míi tõ tõ th©m nhËp vµo thÞ tr­êng réng lín nµy. EPCO lµ h·ng ®Çu tiªn víi 2,1 triÖu USD t«m, cµ phª xuÊt sang California tÝnh ®Õn cuèi n¨m 1994. §Õn 1996, doanh sè hµng xuÊt khÈu sang Hoa Kú cña EPCO ®¹t gÇn 8 triÖu USD. EPCO lµ c«ng ty ®Çu tiªn më v¨n phßng ®¹i diÖn cña m×nh t¹i Hoa Kú, tiÕp theo ®ã lµ h·ng giÇy dÐp Bitis ( Nguån: T¹p chÝ th­¬ng m¹i sè th¸ng 7/ 1997). Nhê hîp t¸c tèt ë tÇm vÜ m« vµ nh÷ng nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp hai n­íc tõ khi lÖnh cÊm vËn ®­îc b·i bá, ho¹t ®éng th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn ®¸ng kÓ. B¶ng 1: Kim ng¹ch XNK ViÖt Nam- Hoa Kú 1994- 1996 ®¬n vÞ: triÖu USD ChØ tiªu 1994 1995 1996 Tæng kim ng¹ch XNK 222,673 451,826 935 Kim ng¹ch nhËp khÈu 172,223 252,860 616 Kim ng¹ch xuÊt khÈu 50,450 198,966 319 ( Nguån: Bé th­¬ng m¹i Hoa Kú) Theo b¶ng trªn cho thÊy tèc ®é t¨ng tr­ëng rÊt nhanh ch­a tõng cã kÓ tõ tr­íc c¶ vÒ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu. §iÒu ®ã chøng tá lÖnh cÊm vËn ®­îc b·i bá lµ ®iÒu rÊt hîp lý ®Ó ph¸t triÓn quan hÖ bu«n b¸n hai n­íc. 3- Khi b×nh th­êng ho¸ quan hÖ hai n­íc: Th¸ng 7/ 1995, tæng thèng Bill Clinton tuyªn bè b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam. §éng th¸i chÝnh trÞ nµy ®· lµm cho quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc ph¸t triÓn theo chiÒu h­íng tÝch cùc. 3.1 XuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú: N¨m 1995, kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Hoa Kú ®¹t 198,966 triÖu USD ( gÇn gÊp 4 lÇn n¨m 1994) , trong ®ã hµng n«ng nghiÖp chiÕm 151,549 triÖu USD ( 76,2% gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu sang Hoa Kú) vµ hµng phi n«ng nghiÖp lµ 47,417 triÖu USD ( 23,8%). ChØ trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 1996, gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Hoa Kú ®¹t 232,595 triÖu USD, trong ®ã hµng n«ng nghiÖp chØ cßn chiÕm 45,7% ( 106,392 triÖu USD) vµ hµng phi n«ng nghiÖp ®· chiÕm 54,3% ( 126,203 triÖu USD). ( Nguån: Sè liÖu Bé th­¬ng m¹i). B¶ng 2: C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam sang Hoa Kú giai ®o¹n 1994- 1996 §¬n vÞ: triÖu USD ChØ tiªu 1994 1995 1996 * Tæng kim ng¹ch XNK 50,450 198,966 232,595 1. N«ng, l©m thuû s¶n 37,721 170,407 120,960 2. C«ng nghiÖp nhÑ 3,891 24,401 47,960 3. C«ng nghiÖp nÆng vµ kho¸ng s¶n 0,106 0,799 56,139 4. Hµng cã gi¸ trÞ thÊp vµ c¸c hµng kh¸c 8,732 3,359 7,529 (Nguån: Bé th­¬ng m¹i Hoa Kú (*) sè liÖu tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 9/ 1996) Theo b¶ng trªn, mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú lµ thuéc nhãm n«ng, l©m, thuû s¶n víi kim ng¹ch t­¬ng øng chiÕm 74,8%; 85,6% vµ 52% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Hµng c«ng nghiÖp nhÑ cña ViÖt Nam còng ®· b¾t ®Çu x©m nhËp vµo thÞ tr­êng Hoa Kú víi sù t¨ng ®ét biÕn sau 1 n¨m b×nh th­êng ho¸ quan hÖ. Hµng thùc phÈm chÕ biÕn vµ bia còng ®· chen ch©n ®­îc vµo thÞ tr­êng ®Æc biÖt khã tÝnh trong lÜnh vùc nµy. C«ng ty bia HuÕ d­íi nh·n hiÖu" Hue beer" ®· sím cã mÆt trªn thÞ tr­êng Hoa Kú. Bia Sµi Gßn còng vËy. C«ng ty nhËp khÈu thùc phÈm hµng ®Çu Hoa Kú- c«ng ty liªn doanh M.E FOX vµ Heritage Beverage ®· nhËn lµm ®¹i lý ®éc quyÒn cña c«ng ty bia Sµi Gßn t¹i Hoa Kú. Trong n¨m 1996, ta ®· b¾t ®Çu xuÊt dÇu th« sang Hoa Kú vµ ®¹t trÞ gi¸ 55,5 triÖu USD trong 9 th¸ng ®Çu n¨m, b¸o hiÖu sù t¨ng kim ng¹ch nhãm mÆt hµng nµy trong t­¬ng lai. Tuy xuÊt hiÖn muén, song gi¸ trÞ mÆt hµng chiÕm vÞ trÝ thø hai sau cµ phª trong doanh môc c¸c mÆt hµng Hoa Kú nhËp khÈu nhiÒu nhÊt tõ ViÖt Nam. VËy ®a sè c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu sang Hoa Kú trong 3 n¨m qua lµ c¸c mÆt hµng ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng vµ lîi thÕ s¶n xuÊt do tËn dông ®­îc ®iÒu kiÖn tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ gi¸ trÞ nh©n c«ng rÎ. B¶ng 3: C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú §¬n vÞ: triÖu USD ChØ tiªu 1994 1995 1996 1.Gia vÞ, cµ phª vµ chÌ 31,193 146,455 110,910 2. C¸ vµ h¶i s¶n 5,802 19,583 33,990 3. DÇu th« 1,105 0,015 80,650 4.Hµng dÖt may 2,436 15,092 20,031 5. GiÇy dÐp 0,069 3,308 39,169 (Nguån: C«ng ty du lÞch th«ng tin th­¬ng m¹i toµn cÇu ( GTCI)) - Cµ phª, chÌ, gia vÞ: (m· HS 09- 0111) lµ nh÷ng mÆt hµng ®­îc Hoa Kú khuyÕn khÝch nhËp khÈu, v× thÕ ®­îc miÔn thuÕ hoµn toµn, kÓ c¶ víi hµng cña ViÖt Nam. ViÖt Nam ®· tËn dông lîi thÕ nµy lµ t¨ng c­êng xuÊt khÈu vµo Hoa Kú. §Æc biÖt lµ mÆt hµng cµ phª trong 3 n¨m liÒn ®Òu ®øng ®Çu danh s¸ch c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo Hoa Kú. NÕu n¨m 1994, kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª ®¹t 19,969 triÖu USD th× n¨m 1995 ®¹t 145,174 triÖu USD vµ n¨m 1996 ®¹t 109,4 triÖu USD. So víi tiÒm n¨ng nhËp khÈu cµ phª cña Hoa Kú lµ 1,8 tû USD hµng n¨m th× kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng nµy chØ ®¸p øng mét phÇn rÊt nhá nhu cÇu cña Hoa Kú. - Hµng thuû s¶n ( m· HS 03- 0613) Sau khi b×nh th­êng hãa quan hÖ, kim ng¹ch thuû s¶n 1995 ®· t¨ng lªn 3 lÇn so víi n¨m 1994 vµ n¨m 1996 con sè nµy t¨ng gÇn gÊp 2 lÇn so víi 1995. Hoa Kú khuyÕn khÝch nhËp khÈu mÆt hµng nµy nh­ng ®ßi hái chñ yÕu lµ hµng cao cÊp vµ s½n sµng tr¶ gi¸ cao h¬n c¸c thÞ tr­êng kh¸c. Do ®ã hµng ViÖt Nam ta víi chÊt l­îng thÊp, pha t¹p nhiÒu chñng lo¹i nªn khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng nµy vÉn cßn cã nhiÒu khã kh¨n. ViÖt Nam cÇn ph¶i n©ng cao chÊt l­îng chÕ biÕn thuû s¶n ®Æc biÖt lµ t«m c¸ ®«ng l¹nh ®Ó x©m nhËp s©u vµo thÞ tr­êng Hoa Kú, v× ®©y lµ mét thÞ tr­êng lín vµ ®Çy tiÒm n¨ng víi kim ng¹ch nhËp khÈu hµng n¨m lµ 2,5 tû USD. - GiÇy dÐp: 1 n¨m sau khi b×nh th­êng ho¸ quan hÖ ViÖt- Mü, kim ng¹ch xuÊt khÈu ngµnh nµy ®· t¨ng vät. Nguyªn nh©n lµ do sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c møc thuÕ MFN vµ phi MFN ®èi víi mÆt hµng nµy. C¸c møc chªnh lÖch vÒ thuÕ t­¬ng ®èi nhá nµy cho phÐp ViÖt Nam c¹nh tranh víi c¸c n­íc ®· ®­îc h­ëng MFN. Ngoµi ra hµm l­îng lao ®éng cao ®èi víi s¶n phÈm giÇy dÐp ®· t¹o ra cho ViÖt Nam mét lîi thÕ c¹nh tranh. - Hµng dÖt may ( m· sè HS 62- 0520) Theo b¶ng trªn th× thÊy mÆt hµng nµy cã sù chuyÓn biÕn t«t ®Ñp, nh­ng nÕu so víi tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng khæng lå Hoa Kú th× kh¸ nhá, chØ chiÕm 2,9 %. Cßn nÕu so víi c¸c ®èi thñ kh¸c nhËp khÈu vµo Hoa Kú nh­ Trung Quèc ( 6,1 tû USD), Hång K«ng ( 4 tû USD), Hµn Quèc ( 2,5 tû USD), §µi Loan( 2,3%) th× hµng may mÆc ViÖt Nam vÉn ch­a x©m nhËp s©u ®­îc vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do møc thuÕ phi MFN ®èi víi hµng dÖt kim cao h¬n rÊt nhiÒu so víi møc thuÕ MFN ®èi víi mÆt hµng nµy. - DÇu th«: Kim ng¹ch rÊt nhá bÐ, hÇu nh­ kh«ng cã g× trong 2 n¨m 1994- 1995 nh­ng l¹i t¨ng vät lªn Hoa Kú nhËp khÈu nhiÒu nhÊt tõ ViÖt Nam. Møc xuÊt khÈu nµy cao h¬n so víi xuÊt khÈu sang ch©u ¢u n¨m 1995( 21,49 triÖu USD) nh­ng vÉn thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi mÆt hµng nµy xuÊt khÈu sang NhËt B¶n ( ®¹t 709,722 triÖu USD trong n¨m 1996). 3.2 NhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hoa Kú: Ngay tõ ®Çu tiªn ngay khi Hoa Kú huû bá lÖnh cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam, hµng nhËp khÈu tõ Hoa Kú ®· t¨ng m¹nh vÒ sè l­îng vµ phong phó, ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i. N¨m 1993, chØ cã 4 mÆt hµng ®­îc phÐp xuÊt khÈu sang ViÖt Nam, nh­ng trong n¨m 1994 sè nhãm hµng ®· t¨ng lªn ®Õn con sè 35. Trong ®ã cã 12 nhãm mÆt hµng ViÖt Nam th­êng nhËp khÈu víi gi¸ trÞ lín. NÕu kim ng¹ch nhËp khÈu hµng tõ Hoa Kú 1994 ®¹t trÞ gi¸ 172,223 USD th× sang n¨m 1995 con sè nµy ®· t¨ng vät lªn 252,86 triÖu USD. Trong n¨m 1996, riªng trong 9 th¸ng ®Çu n¨m, hµng nhËp khÈu tõ Hoa Kú ®· gÊp 2 lÇn c¶ n¨m 1995, ®¹t 530,597 triÖu USD. Nh×n vµo b¶ng 1 cã thÓ thÊy ViÖt Nam lu«n nhËp siªu lín trong bu«n b¸n víi Hoa Kú. NÕu 1994, con sè nµy lµ 121,773 triÖu USD th× n¨m 1995 con sè nµy gi¶m ®¸ng kÓ chØ ë møc 53,894 triÖu USD nh­ng l¹i t¨ng ®ét biÕn vµo 1996 víi sè l­îng 298 triÖu USD trong 9 th¸ng ®Çu n¨m. L­îng nhËp siªu cao do ViÖt Nam nhËp khÈu hµng phi n«ng nghiÖp víi kim ng¹ch lín, trong ®ã chñ yÕu lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ. Trong c¬ cÊu xuÊt khÈu sang Hoa Kú, hµng n«ng nghiÖp chiÕm tû träng lín; ng­îc l¹i hµng phi n«ng nghiÖp l¹i chiÕm tû träng lín trong c¬ cÊu nhËp khÈu ViÖt Nam tõ Hoa Kú. Theo ®ã n¨m 1994, 1995, 1996 kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam trong lÜnh vùc hµnh phi n«ng nghiÖp t­¬ng øng lµ 115,196 triÖu USD; 229,291 triÖu USD vµ 501,77 triÖu USD, chiÕm tû träng lÇn l­ît lµ 90,11%, 90,68% vµ 94,57%. Hµng phi n«ng nghiÖp kh«ng chØ t¨ng m¹nh vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi qua c¸c n¨m mµ cßn t¨ng c¶ vÒ tû träng trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu. Riªng 1994, 1996 l­îng nhËp siªu cao chñ yÕu do ViÖt Nam mua m¸y bay cña Hoa Kú víi tæng kim ng¹ch lín t­¬ng øng lµ 72 triÖu USD vµ 281,076 triÖu USD. B¶ng 4: C¬ cÊu hµng nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hoa Kú ®¬nvÞ: triÖu USD TT Nhãm hµng 1994 1995 1996(*) 1 M¸y mãc thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i vµ phô kiÖn 107,012 115,411 344,796 2 Nguyªn vËt liÖu phô s¶n xuÊt 36,376 55,386 77,446 3 Hµng tiªu dïng 5,239 21,711 36,944 4 Hµng xuÊt khÈu tõ thiÖn 4,162 6,679 0,580 5 Hµng cã gi¸ trÞ thÊp vµ c¸c hµng nhËp khÈu kh¸c 19,434 53,673 66,831 Tæng kim ng¹ch nhËp khÈu 172,233 252,860 530,597 (Nguån: Bé th­¬ng m¹i Hoa Kú (*) sè liÖu tõ th¸ng 1-9/1996) Theo b¶ng 4, nhãm hµng m¸y mãc thiÕt bÞ nãi chung chiÕm phÇn lín tæng sè kim ng¹ch nhËp khÈu tõ Hoa Kú. §iÒu nµy ph¶n ¸nh ®óng ®Þnh h­íng nhËp khÈu cña ta còng nh­ ®Æc ®iÓm c¬ cÊu nhËp khÈu cña Hoa Kú. Nhãm mÆt hµng nguyªn nhiªn vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt còng chiÕm phÇn kim ng¹ch ®¸ng kÓ, chñ yÕu lµ ph©n bãn, b«ng sîi, x¨ng dÇu, s¾t, thÐp, mét sè lo¹i ho¸ chÊt... nh÷ng mÆt hµng trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc vµ s¶n xuÊt ch­a ®ñ ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô. C¸c mÆt hµng tiªu dïng còng ®­îc nhËp víi kim ng¹ch n¨m sau t¨ng m¹nh so víi n¨m tr­íc. §Æc biÖt trong danh môc trªn cßn cã hµng xuÊt tõ thiÖn, chñ yÕu lµ thuèc men, bét dinh d­ìng...Gi¸ trÞ nhËp t­¬ng ®èi lín nh­ng sang 1996 gi¶m m¹nh. Nh­ vËy, chØ trong 3 n¨m sau khi Hoa Kú chÝnh thøc b·i bá lÖnh cÊm vËn vµ c«ng nhËn b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam th× quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc kh«ng nh÷ng ph¸t triÓn rÊt nhanh vÒ khèi l­îng mµ cßn cã sù thay ®æi lín vÒ c¬ cÊu hµng xuÊt nhËp khÈu. N¨m 1996 kh«ng chØ ®¸nh dÊu sù t¨ng tr­ëng trong th­¬ng m¹i ViÖt Mü mµ cßn lµ 1 n¨m víi nh÷ng sù kiÖn ®¸ng ghi nhí liªn quan ®Õn sù ra ®êi cña HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt-Mü. Th¸ng 04/1996, Mü trao cho ViÖt Nam v¨n b¶n "Nh÷ng yÕu tè b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam". Th¸ng 7/1996, ViÖt Nam trao cho Mü v¨n b¶n "N¨m nguyªn t¾c b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i vµ ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i víi Mü". Th¸ng 9/1996, b¾t ®Çu qu¸ tr×nh ®µm ph¸n hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng víi vßng 1 tõ 21/9 ®Õn 26/9 vµ vßng ®µm ph¸n 2 tõ 9/12 ®Õn 11/12 t¹i Hµ Néi. Trong 3 n¨m khi mµ HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ®ang tr¶i qua 7 vßng ®µm ph¸n tiÕp theo th× quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt-Mü còng cã mét sè thay ®æi. B¶ng 5: Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo Mü 1997- 1999 ®¬n vÞ: triÖu USD N¨m 1997 1998 1999 Kim ng¹ch xuÊt khÈu ( triÖu USD) 372 519,5 601,9 So s¸nh víi n¨m tr­íc ( %) 120,8 139,7 108,8 ( Nguån: Sè liÖu cña Bé th­¬ng m¹i ViÖt Nam vµ tÝnh to¸n cña ng­êi viÕt) Qua nh÷ng sè liÖu ë b¶ng 5, ta nhËn thÊy doanh sè xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam sang Mü liªn tôc gia t¨ng víi møc t¨ng cña 1998 lµ ®ét biÕn so víi 1997 nh­ng l¹i t¨ng thÊp h¬n vµo 1999. B¶ng 6: TØ träng ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña hµng ho¸ ViÖt Nam vµo Mü 1997- 1999 ®¬n vÞ: triÖu USD N¨m Kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Mü ( triÖu ®« la) Tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ( triÖu ®«la) TØ träng % 1997 372 8.850 4,2 1998 519,5 9.361 5,5 1999 601,9 11.523 5,22 ( Nguån: niªn gi¸m thèng kª, sè liÖu cña Bé th­¬ng m¹i ViÖt Nam vµ tÝnh to¸n cña ng­êi viÕt) Râ rµng tØ träng xuÊt khÈu n¨m 1998 cã sù khëi s¾c lín so víi n¨m 1997 nh­ng l¹i gi¶m Ýt so víi 1999. Trong khi Mü lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu lín nhÊt toµn cÇu th× kim ng¹ch nhËp khÈu tõ ViÖt Nam vµo Mü qu¶ nhá bÐ ( b¶ng 7) ch­a ®Çy 0,05% so víi hµng nhËp khÈu vµo Mü. B¶ng 7: TØ träng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü giai ®o¹n 1997- 1999 N¨m TrÞ gi¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo Mü ( triÖu USD) Tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu cña Mü ( triÖu USD) TØ träng% 1997 372 1.055.800 0,035 1998 519,5 1.117.500 0,046 1999 601,9 1.244.200 0,048 ( Nguån: phßng th­¬ng m¹i Mü, bé phËn ph©n tÝch kinh tÕ) ChÝnh v× thÕ mµ mét tµi liÖu do quü Standley Foundation ®· viÕt: " ViÖt Nam lµ mét ®èi t¸c th­¬ng m¹i t­¬ng ®èi kh«ng quan träng ®èi víi Mü" ( Standley Foundation, trang 42). Giai ®o¹n nµy còng ®¸nh dÊu b­íc tiÕn míi trong quan hÖ hai n­íc khi tæng thèng Mü tuyªn bè b·i bá viÖc ¸p dông ®iÒu luËt tæ chøc bæ sung Jackson- Vanik ®èi víi ViÖt Nam vµo ngµy 10/ 3/ 1998. Tõ ®©y, hµng n¨m quyÕt ®Þnh nµy ®Òu ®­îc tiÕp tôc gia h¹n. N¨m 1999, ViÖt Nam giµnh cho Mü quy chÕ tèi huÖ quèc trong bu«n b¸n, ®­îc gia h¹n hµng n¨m. II/ Giai ®o¹n khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®­îc ký kÕt: Ngµy 13/7/2000, b¶n hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®· ®­îc ký kÕt t¹i Washington gi÷a bé tr­ëng th­¬ng m¹i ViÖt Nam lµ «ng Vò Khoan vµ ®¹i diÖn th­¬ng m¹i Hoa Kú lµ bµ Charlene Barshefsky. HiÖp ®Þnh nµy ®· ®¸nh dÊu mét cét mèc quan träng trong tiÕn tr×nh hîp t¸c toµn diÖn gi÷a hai quèc gia sau mét qu¸ tr×nh lµm viÖc ®Çy thiÖn chÝ gi÷a hai chÝnh phñ. Cã thÓ chÝn vßng ®µm ph¸n trong ba n¨m víi rÊt nhiÒu cuéc xóc tiÕn gÆp gì gi÷a c¸c quan chøc cña hai bªn ®Ó ®i ®Õn mét kÕt thóc nh­ vËy lµ qu¸ dµi, nh­ng còng ph¶i thõa nhËn r»ng B¶n hiÖp ®Þnh lµ yÕu tè quan träng cho thÊy ViÖt Nam chóng ta ®· ®¹t ®­îc mét th¾ng lîi trªn ph­¬ng diÖn më réng quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i quèc tÕ. ChÝnh v× thÕ, sù kiÖn trªn ®­îc tê Thêi b¸o Kinh tÕ Sµi Gßn bÇu chän lµ mét trong m­êi sù kiÖn kinh tÕ næi bËt trong n¨m 2000. B­íc ph¸t triÓn tiÕp theo trong quan hÖ hai n­íc ®­îc thÓ hiÖn râ h¬n khi lÇn ®Çu tiªn tæng thèng Mü Bill Clinton tíi th¨m ViÖt Nam tõ 19 ®Õn 21/ 11/ 2000. B¶ng 8: Kim ng¹ch bu«n b¸n ViÖt Nam- Hoa Kú 2000 ®¬n vÞ: triÖu USD Nhãm hµng xuÊt khÈu sang ViÖt Nam nhËp khÈu tõ ViÖt Nam thùc phÈm vµ ®éng vËt sèng 37,35 496,68 ®å uèng vµ thuèc l¸ 0,53 0,52 nguyªn liÖu th« 30,25 7,03 nhiªn liÖu kho¸ng, dÇu nhên 0,18 88,41 dÇu mì ®éng thùc vËt 0,17 0,08 ho¸ chÊt vµ c¸c s¶n phÈm liªn quan 71,61 0,17 hµng chÕ t¹o( ph©n lo¹i theo nguyªn liÖu) 22,78 15,71 m¸y mãc vµ thiÕt bÞ vËn t¶i 149,43 3,32 c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o kh¸c 48,28 198,42 hµng ho¸ vµ giao dÞch 7,13 10,77 Tæng 367,72 821,66 ( Nguån: Kinh doanh Hoa Kú 2002- Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam) Nh­ lµ mét tiÕn tr×nh tÊt yÕu, cuèi n¨m 2001, Quèc héi ViÖt Nam vµ Mü th«ng qua HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü vµ b¾t ®Çu tõ 10/12/ 2001, hiÖp ®Þnh chÝnh thøc cã hiÖu lùc. H¬n mét n¨m qua, rÊt nhiÒu cuéc héi th¶o ®­îc tæ chøc nh»m môc ®Ých phæ biÕn néi dung hiÖp ®Þnh vµ v¹ch ra ph­¬ng h­íng, lé tr×nh nh»m thùc thi hiÖp ®Þnh mét c¸ch cã hiÖu qu¶. 1. Kh¸i qu¸t vÒ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Mü: HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü dµi gÇn 120 trang, gåm 7 ch­¬ng, 64 ®iÒu vµ kÌm theo nhiÒu phô lôc ®Ò cËp ®Õn 4 néi dung chñ yÕu: th­¬ng m¹i hµng ho¸, th­¬ng m¹i dÞch vô, së h÷u trÝ tuÖ, quan hÖ ®Çu t­. Nh­ vËy b¶n hiÖp ®Þnh th­¬ng mÞa nµy kh«ng chØ ®Ò cËp ®Õn lÜnh vùc th­¬ng m¹i hµng ho¸. Kh¸i niÖm" th­¬ng m¹i" ë ®©y ®­îc ®Ò cËp theo nghÜa réng, hiÖn ®¹i, theo tiªu chuÈn cña WTO vµ cã tÝnh ®Õn ®Æc thï cña ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam. B¶n HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i thùc ra lµ mét v¨n b¶n luËt, c¸c ®iÒu kho¶n lµ nh÷ng ®iÒu luËt lµm c¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng th­¬ng m¹i gi÷a hai quèc gia. Nãi réng h¬n n÷a, b¶n HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú sÏ lµ v¨n b¶n "luËt" lµm c¬ së cho nh÷ng hiÖp ®Þnh( luËt) sau nµy mçi khi ViÖt Nam tiÕn hµnh ®µm ph¸n th­¬ng m¹i ®a ph­¬ng víi tõng quèc gia l·nh thæ thµnh viªn WTO cho qu¸ tr×nh ViÖt Nam gia nhËp tæ chøc nµy bëi b¶n hiÖp ®Þnh ®· ®­îc cÊu thµnh tõ c¬ së ph¸p lý cña tæ chøc WTO. Do ®ã, ViÖt Nam ®· cam kÕt hai nguyªn t¾c c¬ b¶n: - ®ång ý ¸p dông c¸c luËt lÖ, quy ®Þnh cña WTO lµm c¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú. - cam kÕt më cöa thÞ tr­êng, cô thÓ lµ thÞ tr­êng hµng ho¸, dÞch vô, ho¹t ®éng ®Çu t­...theo ®óng nguyªn t¾c cña WTO. Më ®Çu cho b¶n hiÖp ®Þnh lµ phÇn khai ®o¹n minh thÞ quyÕt t©m gi÷a chÝnh phñ ViÖt Nam vµ chÝnh phñ Hoa Kú ®Ó ®i ®Õn thiÕt lËp vµ ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ®«i bªn cïng cã l¬Þ trªn c¬ së t«n träng ®éc lËp chñ quyÒn cña nhau, x¸c ®Þnh nh÷ng nh©n tè quan träng vµ cÇn thiÕt cho viÖc t¨ng c­êng mèi quan hÖ song ph­¬ng. Hai chÝnh phñ tin t­ëng hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i sÏ lµ ph­¬ng tiÖn phôc vô tèt nhÊt cho lîi Ých chung cña c¸c bªn. Hoa K× cßn thõa nhËn ViÖt Nam lµ mét quèc gia ®ang ph¸t triÓn, ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹c tËp trung sang mét nÒn kinh tÕ thÞ truêng ®Ó ®ång ý chÊp nhËn nh÷ng ®iÒu kiÖn ­u ®·i mµ c¸c nguyªn t¾c cña WTO qui ®Þnh. Ngoµi ra Hoa Kú còng ghi nhËn vµ mong muèn hç trî ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh tiÕn tíi trë thµnh thµnh viªn cña WTO. Nh­ vËy, tinh thÇn cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú ®· thÓ hiÖn ®Þnh h­íng nßng cèt cña t­ t­ëng toµn cÇu ho¸ th­¬ng m¹i do WTO khuyÕn khÝch. Mäi ho¹t ®éng th­¬ng m¹i xuyªn suèt b¶n hiÖp ®Þnh dùa trªn hai nguyªn t¾c c¬ b¶n cña hÖ thèng th­¬ng m¹i ®a ph­¬ng cña nguyªn t¾c kh«ng ph©n biÖt ®èi xö lµ qui chÕ tèi huÖ quèc vµ qui chÕ sù ®·i ngé quèc gia. Qui chÕ tèi huÖ quèc( Most Favour Nation: MFN) yªu cÇu c¸c bªn cam kÕt " dµnh ngay lËp tøc" vµ v« ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸...cã xuÊt xø , hoÆc ®­îc xuÊt khÈu tõ l·nh thæ cña bªn kia sù ®èi xö kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n sù ®èi xö dµnh cho hµng ho¸ cã xuÊt xø t¹i, hoÆc ®­îc xuÊt khÈu tõ l·nh thæ cña bÊt k× n­íc thø ba...".§iÒu ®ã cã nghÜa lµ hµng ho¸, dÞch vô cã xuÊt._.­¬ng hiÖu ®ã vµo l·nh thæ mµ hä ®· ®¨ng ký quyÒn së h÷u.VÝ dô, s¶n phÈm "bia Saigon" ®· ®­îc c«ng ty Rice Field Corp ®¨ng ký ë Mü th× ®­¬ng nhiªn c«ng ty bia Saigßn kh«ng thÓ b¸n s¶n phÈm cña hä vµo thÞ tr­êng Mü...Nh­ vËy mÊt th­ong hiÖu còng cã nghÜa lµ mÊt lu«n thÞ tr­êng, khi ®ã doanh nghiÖp "mÊt" thÞ tr­êng ph¶i tõ bá thÞ tr­ßng hoÆc t×m mét th­¬ng hiÖu nµo kh¸c ®Ó thay thÕ. Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn mét nguy c¬ kh¸c lµ nÕu doanh nghiÖp nµo" mÊt" th­¬ng hiÖu mµ muèn ®ßi l¹i th­¬ng hiÖu cña m×nh th× ph¶i lao vµo vßng kiÖn tông,r¼c rèi nhÊt lµ khi cã sù xung ®ét ph¸p luËt gi÷a c¸c quèc gia hÕt søc tèn kÐm,chi phÝ cã thÓ tõ 10.000 USD ®Õn hµng tr¨m ngh×n USD, trong kho¶ng thêi gian tõ mét n¨m trë lªn, Nguy c¬ bÞ ®¸nh c¾p th­ong hiÖu x¶y ra tõ tr­íc khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®­îc kÝ kÕt. Sau khi hiÖp ®Þnh nµy cã hiÖu lùc th× nguy c¬ bÞ ®¸nh mÊt th­¬ng hiÖu ngay trªn ®Êt Mü còng t¨ng theo.NÕu ®¸nh mÊt th­¬ng hiÖu th× c¬ héi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü- mét thÞ tr­êng cßn ®Çy míi mÎ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ cµng trë lªn khã kh¨n h¬n.NhËn thøc râ nguy c¬ nµy mµ c¸c vÊn ®Ò vÒ b¶o vÖ th­¬ng hiÖu ®­îc ®­a lªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ngµy cµng th­êng xuyªn h¬n.Cho ®Õn giê ®· cã rÊt nhiÒu héi th¶o, triÓn l·m bµn vÒ vÊn ®Ò b¶o vÖ th­¬ng hiÖu.§iÒu nµy kh«ng nh÷ng thu hót sù chó ý cña c¸c doanh nghiÖp mµ c¶ c«ng chóng. 5 . Nh÷ng nguyªn nh©n: §Õn nay c¸c doanh nghiÖp b¾t ®Çu nhËn thÊy vµo thÞ tr­êng Mü cã l¾m lîi Ých vµ còng ®Çy thö th¸ch. §©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò b×nh th­êng trong lµm ¨n kinh doanh trªn thÕ giíi ngµy nay nh­ng t×nh h×nh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã phÇn phøc t¹p h¬n. Nguyªn nh©n kh¸ch quan lµ do sù chªnh lÖch qu¸ lín cña hai nÒn kinh tÕ, Mü vÉn thùc sù ch­a b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam, vÉn gi÷ t­ t­ëng thï ®Þch. Ngoµi ra còng cÇn ph¶i xÐt ®Õn nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan sau 5.1 HiÖu qu¶ ,chÊt l­îng, søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cña c¸c doanh nghiÖp nh×n chung cßn yÕu kÐm. Thùc tÕ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam cßn ë møc rÊt thÊp so víi nhiÒu n­íc thµnh viªn WTO, APEC, ASEAN.Theo ®¸nh gi¸ cña tæ chøc DiÔn ®µn kinh tÕ thÕ giíi(WEF) c«ng bè cuèi n¨m 2001 th× n¨ng lùc c¹nh tranh tæng thÓ cña kinh tÕ ViÖt Nam cßn thÊp kÐm,h¹n chÕ ë møc 62/75 n­íc. Trong khi ®ã Hoa Kú cã mét nÒn kinh tÕ hïng m¹nh nhÊt thÕ giíi víi GDP trªn 9000 tû USD gÊp 300 lÇn GDP cña ViÖt Nam 5.2 LÜnh vùc dÞch vô cña chóng ta cßn qu¸ yÕu kÐm V× dÞch vô lµ lÜnh vùc lîi thÕ v­ît tréi cña Hoa Kú nªn søc Ðp c¹nh tranh lµ rÊt lín 5.3 Quy ®Þnh ph¸p lý vÒ vÊn ®Ò së h÷u trÝ tuÖ cña ta cßn thiÕu vµ ch­a ®ång bé theo yªu cÇu cña WTO, viÖc xö lý c¸c sai ph¹m vÒ b¶n quyÒn t¸c gi¶ cßn ch­a nghiªm, t×nh tr¹ng lµm nh¸i theo mÉu n­íc ngoµi kh¸ phæ biÕn, ch­a kÞp thêi ng¨n chÆn. 5.4 LuËt ph¸p , chÝnh s¸ch, c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cßn ch­a hoµn chØnh ®ång bé 5.5 Nh©n lùc cßn h¹n chÕ Tr×nh ®é hiÓu biÕt cña ®éi ngò c¸n bé cßn yÕu. §éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ cßn ch­a ®­îc chó träng ®µo t¹o vµ thiÕu trÇm träng. MÆt kh¸c, chóng ta ®Ó l·ng phÝ kh¸ nhiÒu nguån lùc cã trÝ tuÖ trong n­íc do chÕ ®é sö dông vµ ®·i ngé kh«ng hîp lý, ch­a cã chÝnh s¸ch thu hót vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån tri thøc, chÊt x¸m bªn ngoµi cña lùc l­îng ViÖt kiÒu ë n­íc ngoµi. 5.6 Bé m¸y qu¶n lý vµ thñ tôc hµnh chÝnh Tuy cã s¾p xÕp, c¶i tiÕn song nh×n chung bé m¸y qu¶n lý ®iÒu hµnh cßn cång kÒnh vµ trïng lÆp trong quy ®Þnh chøc n¨ng. C«ng t¸c dù b¸o th«ng tin, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cßn chËm 5.7 Chóng ta võa ph¶i héi nhËp ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ võa ph¶i chó träng b¶o vÖ ®éc lËp ,chñ quyÒn ®Êt n­íc vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa tøc lµ héi nhËp mµ kh«ng hoµ tan. §Ó dung hoµ ®iÒu nµy lµ mét viÖc lµm rÊt khã Ch­¬ng III Nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt tån t¹i trong quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Mü Nh­ vËy tÝnh cho ®Õn thêi gian nµy th× hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Mü ®· cã hiÖu lùc ®­îc gÇn 15 th¸ng. Bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi lín trong giao l­u kinh tÕ th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng th× nh÷ng th¸ch thøc kh«ng ph¶i lµ nhá. Nh÷ng tranh chÊp th­¬ng m¹i ®· ph¸t sinh, vÉn cßn ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®Ó gi¶i quyÕt vµ vÉn cßn ch­a biÕt bao giê sÏ kÕt thóc. Chóng ta sÏ cßn ph¶i lµm quen víi nh÷ng th¸ch thøc nµy v× nh÷ng vô tranh chÊp th­¬ng m¹i trªn kh«ng ph¶i lµ nh÷ng trë ng¹i ®Çu tiªn vµ còng kh«ng ph¶i lµ nh÷ng trë ng¹i cuèi cïng trªn con ®­êng n­íc ta ®ang ®i ®Ó hoµ nhËp kinh tÕ quèc tÕ. §Ó tiÕp tôc ph¸t huy lîi Ých cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i vµ còng ®Ó tr¸nh nh÷ng tr­êng hîp mang l¹i hËu qu¶ ®¸ng tiÕc cho c¸c doanh nghiÖp cña ta, ViÖt nam kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i cã sù tù chuyÓn ®æi cho thÝch nghi phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn cña th­¬ng m¹i thÕ giíi vµ rót ng¾n kho¶ng c¸ch chªnh lÖch kinh tÕ hai n­íc. §iÒu nµy sÏ ph¶i lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña sù nç lùc cña nhµ n­íc,doanh nghiÖp, c¸ nh©n víi c¸c gi¶i ph¸p mang tÝnh chiÕn l­îc ë c¶ tÇm vi m« vµ vÜ m«. I/ Nhµ n­íc: 1. VÒ mÆt ph¸p lý: Víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ trong qu¶n lý nÒn kinh tÕ quèc d©n, cÇn nhanh chãng gi¶i quyÕt m«i tr­êng ph¸p lý cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn nh­: * Bæ sung luËt vµ nh÷ng v¨n b¶n d­íi luËt cßn thiÕu * Rµ so¸t l¹i nh÷ng v¨n b¶n luËt vµ d­íi luËt ®Ó kÞp thêi söa ®æi, bæ sung cho phï hîp t×nh h×nh hiÖn t¹i vµ th«ng lÖ quèc tÕ. Ch¼ng h¹n, chÝnh phñ nªn bæ sung söa ®æi ®iÒu 69 LuËt lao ®éng, ®iÒu chØnh h¹n møc t¨ng ca tõ 200 giê/n¨m lªn 400 giê/n¨m ®Ó c¸c doanh nghiÖp dÖt may kh«ng vi ph¹m luËt lao ®éng mµ vÉn ®¶m b¶o thêi h¹n giao hµng cho c¸c nhµ nhËp khÈu Mü. §Ó ®èi phã víi chiÕn tranh th­¬ng m¹i,nhµ n­íc cÇn ph¶i x©y dùng ®­îc mét khung ph¸p lý chèng ph¸ gi¸, phßng ngõa c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi b¸n ph¸ gi¸ t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam, còng nh­ ng¨n chÆn kÞp thêi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc tù ph¸ gi¸, t¹o cí cho phÝa ®èi t¸c kiÖn tông, g©y ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt, kinh doanh. 2.VÒ chÝnh s¸ch vèn Nhµ n­íc cÇn cã mét chÝnh s¸ch tÝn dông c«ng b»ng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, cung cÊp th«ng tin vµ t­ vÊn cho c¸c doanh nghiÖp lùa chän,tiÕp nhËn c«ng nghÖ vµ trang thiÕt bÞ tiªn tiÕn. 3.Trªn lÜnh vùc th«ng tin Nhµ n­íc cÇn phæ biÕn réng r·i néi dung hiÖp ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c ®oµn thÓ x· héi vµ nh©n d©n , ®Ó nhËn thøc râ nh÷ng thuËn lîi vµ th¸ch thøc trong viÖc thùc thi hiÖp ®Þnh t¹o ra sù nhÊt trÝ vÒ nhËn thøc t­ t­ëng, kÞp thêi cã kÕ ho¹ch triÓn khai thùc hiÖn theo chøc n¨ng ë c¸c cÊp, c¸c ngµnh, ®Þa ph­¬ng, c¬ së ®¹t hiÖu qu¶. Ngoµi ra, nhµ n­íc cÇn më réng cung cÊp th«ng tin vµ giíi thiÖu c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÒ luËt lÖ th­ong m¹i cña Hoa Kú, kÓ c¶ cña c¸c bang. 4.VÒ mÆt chÝnh s¸ch Nhµ n­íc cÇn cã sù hç trî toµn diÖn doanh nghiÖp th©m nhËp thÞ tr­êng Mü. Hç trî kh«ng chØ vÒ mÆt th«ng tin nh­ ®· ®Ò cËp ë trªn mµ cßn hç trî vÒ: * nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu vµ tiÕp thÞ bao gåm bao b× ®ãng gãi, nh·n hiÖu hµng ho¸, ®¬n vÞ tÝnh, b¶o qu¶n, lùa chän ph­¬ng thøc vËn chuyÓn, më vµ thanh to¸n L/C, t×m ®èi t¸c, chän kªnh qu¶ng c¸o s¶n phÈm, kh¶o s¸t thÞ tr­êng, tham gia héi chî triÓn l·m, më trang web... * tµi chÝnh bao gåm h×nh thµnh c¸c quü tÝn dông xuÊt khÈu , ®Æc biÖt ­u tiªn cho nh÷ng doanh nghiÖp ®· tõng xuÊt khÈu thµnh c«ng sang thÞ tr­êng Mü. ThËm chÝ cã thÓ m¹nh d¹n ®Çu t­ cho mét sè doanh nghiÖp xuÊt khÈu ®­îc s¶n phÈm nh»m t¹o bµn ®¹p më réng thÞ phÇn sang Mü. * tæ chøc, s¾p xÕp l¹i mét sè bé phËn thuéc c¸c c¬ quan thóc ®Èy th­¬ng m¹i nh­ phßng c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i, Bé th­¬ng m¹i, H¶i quan, tµi chÝnh vµ c¬ quan th­¬ng vô ë Mü 5.VÒ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc Nhµ n­íc cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a ®Ó viÖc thùc hiÖn héi nhËp cã hiÖu qu¶. Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cÇn nhanh chãng quy ho¹ch, ®µo t¹o l¹i, ®µo t¹o bè sung ®Ó ®iÒu chØnh bè trÝ l¹i ®éi ngò c¸n bé( ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, x©y dùng ph¸p luËt, c¸n bé lµm c«ng t¸c héi nhËp, ®iÒu hµnh qu¶n lý...) ®ång thêi ®Èy m¹nh viÖc ®µo t¹o nghÒ n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò c«ng nh©n. Ngoµi viÖc am hiÓu vÒ luËt ph¸p cña thÞ tr­êng Mü còng nh­ luËt th­¬ng m¹i quèc tÕ, cÇn ph¶i cã mét ®éi ngò chuyªn viªn thµnh th¹o, ®ñ søc ®èi phã víi c¸c vô kiÖn, sím n¾m b¾t ®­îc th«ng tin ®Ó t­ vÊn cho c¸c doanh nghiÖp, gióp c¸c doanh nghiÖp ®iÒu chØnh kÞp thêi biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, häc tËp kinh nghiÖm xö lý cña c¸c n­íc còng bÞ kiÖn nh­ m×nh. Thªm vµo ®ã, nhµ n­íc còng cÇn cã biÖn ph¸p huy ®éng cã hiÖu qu¶ céng ®ång ng­ßi ViÖt Nam ®ang sinh sèng ë n­íc ngoµi vµ Hoa Kú tham gia vµo viÖc x©y dùng ®Êt n­íc, l«i kÐo bµ con h­íng vÒ ®Êt n­íc, v× sù nghiÖp Ých n­íc lîi nhµ. PhÇn lín ViÖt kiÒu ë Hoa Kú lµ nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é häc vÊn cao, nhiÒu ng­êi lµ chuyªn gia, cè vÊn, luËt s­ cho c¸c h·ng kinh doanh cña Hoa Kú, khi cã chÝnh s¸ch ®éng viªn tèt th× cã thÓ khai th¸c ®­îc ­u thÕ nµy lµm cÇu nèi ®Ó triÓn khai bu«n b¸n vµ hîp t¸c kinh tÕ kü thuËt víi Hoa Kú. Trong bµi tr¶ lêi pháng vÊn ®¨ng trªn t¹p chÝ th­¬ng m¹i tÕt Nh©m Ngä, «ng NguyÔn Ngäc Mü- chñ nhiÖm c©u l¹c bé ViÖt kiÒu, thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ hiÖp héi doanh nghiÖp ViÖt kiÒu t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· nªu bËt ®­îc vai trß cña ViÖt kiÒu trong viÖc ®ãng gãp gióp doanh nghiÖp ViÖt Nam th©m nhËp thÞ tr­êng Mü.«ng nhÊn m¹nh ViÖt kiÒu sÏ lµ trung gian tøc lµ cã thÓ lµm ®¹i diÖn,lµm marketing, lµm nhµ ph©n phèi... cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam t¹i Mü. Hä chÝnh lµ kh©u tiÒn ph­¬ng rÊt tèt v× hä sinh sèng vµ lµm viÖc ë ®ã, cã nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng cËp nhËt h¬n c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ. HiÖn t¹i ,c©u l¹c bé ViÖt kiÒu ®· vµ sÏ tæ chøc c¸c cac buæi héi th¶o xoay quanh c¸c vÊn ®Ò ®Çu t­, th­¬ng m¹i, c¸c luËt ®Þnh cña thÞ tr­êng Mü. NÕu nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi, quan t©m nh»m duy tr× c¸c ho¹t ®éng nh­ vËy th× ®©y sÏ lµ n¬i gÆp gì h÷u Ých cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam häc hái kinh nghiÖm tr¸nh v­íng vµo c¸c r¾c rèi ®¸ng tiÕc cã thÓ x¶y ra. NhËn thøc râ ®iÒu nµy ngµy 12/3/2003, ChÝnh phñ ®· ban hµnh ch­¬ng tr×nh tæng thÓ thùc hiÖn hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Mü víi c¸c néi dung lµ: phæ biÕn hiÖp ®Þnh, rµ so¸t v¨n b¶n ph¸p luËt, lé tr×nh më cöa thÞ tr­êng theo cam kÕt trong hiÖp ®Þnh vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, kiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vµ b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, xóc tiÕn th­¬ng m¹i,®Çu t­,du lÞch, an ninh quèc phßng, ®µo t¹o nguån nh©n lùc. Hy väng lµ nh÷ng ch­¬ng tr×nh nµy sÏ ®­îc thùc thi cã hiÖu qu¶ II/ Doanh nghiÖp: Trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam, ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp phô thuéc tr­íc tiªn vµo sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ nhµ n­íc,nhÊt lµ c¸c ®­êng lèi, chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch vµ sù chØ ®¹o cña c¸c bé ,ngµnh. NÕu sù l·nh ®¹o vµ chØ ®¹o ®ã t¹o ®­îc ch©n trêi réng lín, t¹o ®­îc ®éng lùc vµ chç dùa cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng th× râ rµng vÊn ®Ò cßn l¹i lµ cña c¸c doanh nghiÖp C¸c doanh nghiÖp cã rÊt nhiÒu viÖc ph¶i lµm ®Ó ph¸t huy vai trß cña m×nh, ®Ó n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lÝ vµ c¹nh tranh.NÕu kh«ng cã sù chuÈn bÞ tÝch cùc vµ cô thÓ th× ch¾c ch¾n doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ kh«ng ®­îc h­ëng lîi nhiÒu tõ b¶n hiÖp ®Þnh nµy mµ ng­îc l¹i dÔ cã thÓ biÕn thÞ tr­êng néi ®Þa réng lín cña m×nh thµnh n¬i tiªu thô hµng ho¸ nhËp khÈu vµ s¶n xuÊt gia c«ng mét c¸ch thuÇn tuý vµ trµn lan 1.Tr­íc tiªn doanh nghiÖp ph¶i s¶n xuÊt kinh doanh tèt, cã chÊt l­îng vµ cã uy tÝn. Tuy nhiªn ®©y kh«ng ph¶i lµ mét ®iÒu ®¬n gi¶n. Cã ng­êi cho r»ng, cø cã s¶n phÈm chÊt l­îng tèt, ®¹t yªu cÇu tiªu chuÈn an toµn, vÖ sinh thùc phÈm cña Mü( tr­êng hîp thuû s¶n) ®­îc ng­êi tiªu dïng Mü chÊp nhËn th× vÉn cã thÓ tiÕp tôc xuÊt khÈu sang Mü. Thùc tÕ cã thÓ lµ nh­ vËy nh­ng trong lµm ¨n kinh doanh nªn tr¸nh tr­íc nh÷ng r¾c rèi kiÖn tông, nhÊt lµ ë Mü. §Ó tr¸nh ®­îc nh÷ng r¾c rèi nh­ vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i nhanh chãng tù lín lªn vÒ c«ng nghÖ, vÒ hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm qu¶n trÞ kinh doanh, vÒ luËt vµ lÖ cña n­íc m×nh vµ n­íc së t¹i ®Ó tiÕn vµo lµm ¨n kinh doanh, vÒ luËt lÖ quèc tÕ vµ Mü ®Ó chiÕn th¾ng trong kiÖn tông, nÕu buéc ph¶i lµm nh­ vËy. 2.Doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng ph¶i s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm tèt mµ cßn ph¶i biÕt lùa chän ph­¬ng thøc tiÕp cËn vµ mÆt hµng thÝch hîp, t¹o dùng th­¬ng hiÖu riªng CÇn chó ý ®Õn viÖc t« ®iÓm cho s¶n phÈm th«ng qua qu¶ng c¸o tiÕp thÞ tèt, nh·n m¸c râ rµng, giao hµng ®óng thêi h¹n, b¸n nh÷ng hµng mµ ng­ßi së t¹i ­a thÝch. 3.Tr­íc khi s¶n xuÊt doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh c¸c s¶n phÈm cã lîi thÕ c¹nh tranh CÇn tËp trung ph¸t triÓn m¹nh c¸c s¶n phÈm chñ lùc theo lîi thÕ so s¸nh nh»m n©ng cao n¨ng suÊt, gi¶m gi¸ thµnh, h×nh thµnh th­¬ng hiÖu nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh, ®¸p øng yªu cÇu cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu.Theo ®¸nh gi¸ hiÖn nay c¸c mÆt hµng nh­ dÖt may, giÇy dÐp, thuû s¶n, cµ phª, chÌ , h¹t tiªu, h¹t ®iÒu, rau qu¶, hµng thñ c«ng mü nghÖ, vËt liÖu x©y dùng, ®å gèm, ®å gç, ®å da, s÷a , ®å uèng...chiÕm kho¶ng 90% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Hoa Kú, trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t, nh÷ng mÆt hµng trªn vÉn lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu quan träng cña ta. Do vËy cÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c cung cÊp th«ng tin, xóc tiÕn th­¬ng m¹i, ®ång thêi ®æi míi c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh cña mÆt hµng nµy vµ ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng míi. 4.Ph¶i tËn dông nguån lao ®éng dåi dµo,gi¸ nh©n c«ng rÎ, tiÕt kiÖm chi phÝ ®Çu vµo nh­ ®iÖn, n­íc, th«ng tin vËn t¶i... ®ång thêi kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm B»ng c¸ch ®Çu t­ thiÕt bÞ m¸y mãc ®¹t tiªu chuÈn vÖ sinh, ®æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn, thùc hiÖn nghiªm ngÆt c¸c tiªu chuÈn vÒ an toµn vÖ sinh thùc phÈm nh»m x©y dùng ®­îc 3 tiªu chuÈn: hÖ thèng qu¶n lÝ chÊt l­îng ISO 9000, hÖ thèng qu¶n lÝ chÊt l­îng m«i tr­êng ISO 1400, hÖ thèng tiªu chuÈn tr¸ch nhiÖm x· héi SA 8000.§©y chÝnh lµ nh÷ng giÊy th«ng hµnh ®Ó ®­a hµng vµo Mü. 5.Trong ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp cÇn lµm tèt c«ng t¸c tiÕp thÞ ë tÇm vi m« nh­ lËp bé phËn nghiªn cøu thÞ tr­êng, tiÕp thÞ qua héi chî triÓn l·m, tiÕp thÞ qua m¹ng Internet, göi th­ giíi thiÖu nh÷ng mÆt hµng míi, x©y dùng bé phËn ®¹i ®iÖn th­¬ng m¹i cña c«ng ty ë thÞ tr­êng Mü, tiÕp cËn c¸c siªu thÞ vµ h·ng kinh doanh siªu thÞ ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm ViÖt Nam, tõng b­íc cñng cè th­¬ng hiÖu s¶n phÈm cña c«ng ty trªn thÞ tr­êng thÕ giíi ViÖc c¸c c¬ quan kinh doanh,c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i trong n­íc chuÈn bÞ c¸c b­íc tiÕp cËn thÞ tr­êng Mü còng cÇn ®­îc tæ chøc thËt chu ®¸o, nhÊt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. Kh«ng thÓ biÕn viÖc chuÈn bÞ thÞ tr­êng thµnh c¸c chuyÕn "®i du lÞch Mü kh«ng mÊt tiÒn tói", kh«ng nªnkÐo bÇu ®oµn thª tö lao vµo nh÷ng" cç m¸y ngèn tiÒn" mµ kh«ng tÝnh tíi hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ nh÷ng ®ång tiÒn mµ m×nh sö dông. NhiÒu ViÖt kiÒu cho hay rÊt ng¹c nhiªn khi biÕt tin cã ®oµn ViÖt Nam sang ®©y trong ®µm ph¸n víi ®èi t¸c ®· tuyªn bè lµ kh«ng cÇn biÕt chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ mÆt hµng mµ cÊc b¹n hµng kh¸c cña Mü ®­a ra, cho dï nh÷ng mÆt hµng cña hä t­¬ng tù chñng lo¹i hµng ho¸ cña c«ng ty anh ta. Anh nµy nãi r»ng gi¸ cña c«ng ty anh ta ®Þnh ra lµ vËy, b¹n hµng kh«ng chÊp nhËn th× th«i, anh ta kh«ng cÇn, anh ch¼ng mÊt g× khi ®èi t¸c kh«ng chÊp nhËn s¶n phÈm mµ c«ng ty anh ta chµo hµng.GÆp ®­îc kh¸ch hµng lµ ®· hoµn thµnh nhiÖm vô vµ anh ®· biÕt thÕ nµo lµ n­íc Mü. 6.§Ó doanh nghiÖp vµ hµng ho¸ ViÖt Nam vµo ®­îc thÞ tr­ßng Mü, ngoµi viÖc n¾m v÷ng nhu cÇu thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i lµm quen víi tËp qu¸n, t¸c phong khi ®µm ph¸n, kÝ kÕt hîp ®ång víi c¸c nhµ kinh doanh Mü ph¶i t×m hiÓu vµ n¾m v÷ng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng cña Hoa Kú. §©y lµ quèc gia cã hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vÒ th­¬ng m¹i kh¸ r¾c rèi vµ phøc t¹p. 7.Dï kh«ng hÒ muèn nh­ng c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i lµm quen víi c¸c vô kiÖn tông, gi¶i quyÕt tèt c¸c tranh chÊp Bëi vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i x©y dùng ®­îc mét c¬ chÕ thèng nhÊt. Tr­íc hÕt , ph¶i ®oµn kÕt, thùc hiÖn nghiªm chØnh nh÷ng quy ®Þnh vµ tiªu chÝ vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm, quy tr×nh vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, an toµn vÖ sinh...ph¶i tÝch hîp hai hÖ thèng qu¶n trÞ chÊt l­îng vµ qu¶n trÞ m«i tr­êng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó cho ra c¸c s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô ®¸p øng môc tiªu vµ chøc n¨ng ®· x¸c ®Þnh, tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng, phï hîp víi tiªu chuÈn quy ®Þnh kü thuËt, mang l¹i lîi nhuËn vµ ®ñ søc c¹nh tranh...TiÕp ®ã, c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn nghiªm tóc hiÖp ®Þnh chèng gian lËn th­¬ng m¹i vµ tu©n thñ c¸c luËt lÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ, kh«ng ®Ó x¶y ra viÖc tiÕn hµnh ®iÒu tra, gian lËn nh­ b¸n ph¸ gi¸ hay sai lÖch xuÊt xø hµng ho¸..tõ phÝa c¸c ®èi t¸c.§ång thêi, ph¶i chó ý viÖc l­u tr÷ nh÷ng hå, tµi liÖu trong ho¹t ®éng kinh doanh, khi cÇn cã thÓ lµm b»ng chøng chøng minh.Bªn c¹nh ®ã, cÇn nhanh chãng ®¨ng ký th­¬ng hiÖu, nh·n m¸c ®Ó tr¸nh ®­îc chuyÖn tranh chÊp th­¬ng hiÖu. N¨m 2003 lµ n¨m thø hai thùc hiÖn HiÖp ®Þnh, ngoµi c¸c ®iÓm ®· thùc hiÖn tõ n¨m thø nhÊt , n¨m nay ph¶i tiÕp tôc thùc hiÖn thªm mét sè ®iÓm n÷a trªn lé tr×nh cô thÓ.Nh÷ng lé tr×nh nµy lµ ¸p lùc rÊt lín víi c¸c doanh nghiÖp. ¸p lùc nµy cßn t¨ng h¬n n÷a do tranh chÊp n¶y sinh tõ n¨m 2002 ®Õn nay vÉn ch­a ®­îc gi¶i quyÕt. §iÒu nµy khiÕn cho c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã sù tù chuyÓn biÕn trªn nhiÒu mÆt thÝch hîp. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p lµ n©ng cao vai trß hiÖp héi ngµnh nghÒ ®Ó ph¸t huy søc m¹nh trong øng phã víi c¸c bÊt tr¾c, ®ång thêi chñ ®éng ®iÒu chØnh l­îng xuÊt khÈu cho thÞ tr­êng ®Ó tr¸nh ®­îc nh©n tè kh«ng æn ®Þnh trong kinh doanh. III/ T×m hiÓu ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè m«i tr­êng kinh doanh cña thÞ tr­êng Mü: N­íc Mü víi l·nh thæ réng mªnh m«ng, víi nhiÒu mµu s¾c d©n ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu ë c¶ 50 bang nªn nhu cÇu hµng hãa còng kh¸c nhau. Mçi bang t­¬ng tù mét quèc gia riªng víi nh÷ng luËt lÖ riªng, møc thuÕ vµ c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i riªng... Ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cña Mü ®­îc ®iÒu tiÕt bëi hÖ thèng ph¸p luËt rÊt phøc t¹p, chi tiÕt nh­ng còng ®Çy hiÖu qu¶. Cho nªn muèn gi¶m thiÓu nh÷ng r¾c rèi khi th©m nhËp trùc tiÕp vµo thÞ tr­êng Mü ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam ph¶i n¾m v÷ng vµ th­êng xuyªn cËp nhËt vÒ quy chÕ nhËp khÈu hµng ho¸ cña Mü ,®Æc biÖt l­u ý vÒ hÖ thèng thuÕ nhËp khÈu; quy ®Þnh vÒ xuÊt xø hµng nhËp khÈu; vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ cña hµng ho¸; c¸c tiªu chuÈn kü thuËt quy ®Þnh víi hµng nhËp khÈu vµo Mü. ChÝnh v× kh«ng quan t©m ®óng møc tíi c¸c vÊn ®Ò nµy mµ kh«ng Ýt tªn gäi xuÊt xø vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®· bÞ chiÕm ®o¹t t¹i Mü nh­ tr­êng hîp cµ phª Trung Nguyªn, bia Sµi Gßn, thuèc l¸ Vinataba...BiÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó b¶o vÖ th­¬ng hiÖu víi chi phÝ thÊp lµ ®¨ng ký nh·n hiÖu s¶n phÈm cñam×nh t¹i Mü qua m¹ng hoÆc thuª c¸c c«ng ty t­ vÊn vÒ LuËt Së h÷u trÝ tuÖ cña ViÖt Nam. 1. Con ng­êi: CÇn chó ý khi tiÕp xóc lµm ¨n víi ng­êi Mü * Ng­êi Mü rÊt tù do, ghÐt c«ng thøc, gß bã vµ rÊt coi träng ng­ßi cã c¸ tÝnh, Nh­ng ng­êi Mü rÊt t«n träng ph¸p luËt.Hä tù do trong ph¹m vi ph¸p luËt cho phÐp vµ ng­ßi thùc thi luËt ph¸p còng cã tinh thÇn t«n träng luËt ph¸p nh­ mäi c«ng d©n b×nh th­êng * §èi víi nh÷ng nhµ kinh doanh th× cµng ph¶i chó ý nhiÒu ®Õn ¨n mÆc. ë Mü, nhiÒu «ng chñ t­ b¶n nh×n ®«i giµy cña ng­êi ®èi t¸c ®Ó quyÕt ®Þnh lµm ¨n. * Trong giao tiÕp lµm ¨n, ng­êi Mü rÊt thÝch sù chÝnh x¸c ,cô thÓ.Hä thÝch c¸ch nãi" 5 hoÆc 6", chø kh«ng thÝch" kho¶ng 5 hoÆc 6". ViÖc nãi chuyÖn vßng vo bÞ coi lµm mÊt thêi gian. Ng­êi Mü cã thÓ bµn viÖc lµm ¨n xuyªn qua b÷a ¨n, tiÖc tïng, häp mÆt. * Ng­êi Mü kh«ng bao giê lµm viÖc g× kh«ng cã môc ®Ých. Mét doanh nh©n ViÖt Nam ®· mÊt mét ®èi t¸c Mü chØ v× s¬ suÊt kh«ng hiÓu t©m lý nµy. Sau khi bµn b¹c vµ thèng nhÊt mét dù ¸n hîp t¸c lµm ¨n, anh doanh nh©n trÎ mêi ®èi t¸c ng­êi Mü ®i ch¬i. ¤ng ng­êi Mü hái:" §i ®©u?".Anh doanh nh©n nãi:" th× cø ®i sÏ kh¾c biÕt". ¤ng ng­êi Mü gÆng hái:" §i ®©u míi ®­îc chø?"" cø ®i quÈn quanh thÊy g× hay hay chóng ta vµo". Sau chuyÕn ®i ®ã, «ng ng­êi Mü trë vÒ n­íc vµ...kh«ng quay trë l¹i. ¤ng ®ã cho r»ng ®èi t¸c cña «ng ta lµ ng­êi kh«ng cã triÓn väng, mét ng­êi ho¹t ®éng kh«ng cã môc ®Ých trong ®êi th­êng th× trong kinh doanh anh ta sÏ kh«ng cã kÕ ho¹ch, chiÕn l­îc g× c¶. * Trong lµm ¨n tr¸nh "tiÒn hËu bÊt nhÊt", nÕu kh«ng hä sÏ nghÜ b¹n lµ " kÎ lõa ®¶o". Ph¶i c©n nh¾c cÈn thËn khi tr¶ lêi hä. Kh«ng nªn "nãi ®i, nãi l¹i"dï m×nh cã bÞ thiÖt. ë Mü luËt lÖ lµm ¨n rÊt nghiªm vµ tuyÖt ®èi cÊm hèi lé d­íi bÊt cø h×nh thøc nµo. Lµm ¨n víi ng­êi Mü xin ®õng chê ®îi sÏ nhËn ®­îc nh÷ng mãn quµ "trªn møc t×nh c¶m" kh¸c víi c¸c ®èi t¸c ch©u ¸ kh¸c. 2. C¸c nguyªn t¾c th­¬ng m¹i: ChÝnh s¸ch chÝnh thøc cña Mü lµ ®­a mét sè nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh vµo c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i, nh÷ng nguyªn t¾c nµy lµ nh÷ng "hßn ®¸ t¶ng" cña GATT 2.1 Nguyªn t¾c chèng ph©n biÖt Theo nguyªn t¾c nµy, mµ ta vÉn ®­îc biÕt nh­ lµ quy chÕ tèi huÖ quèc( MFN), tÊt c¶ nh÷ng b¹n hµng th­¬ng m¹i ph¶i ®­îc ®èi xö víi cïng mét tËp qu¸n h¶i quan vµ thuÕ quan ®­îc dµnh cho "c¸c n­íc ®­îc ­u ®·i nhÊt" 2.2 Nguyªn t¾c cã ®i cã l¹i Theo ®ã quèc gia nµy kh«ng thÓ ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ bªn trong cña m×nh lín h¬n viÖc thùc thi c¸c hiÖp ®Þnh vÒ th­¬ng m¹i so víi c¸c n­íc kh¸c. 3. C¸c vÊn ®Ò luËt ph¸p chi phèi: 3.1 LuËt thuÕ vµ h¶i quan( Tariff and Customs Laws): CÇn hiÓu râ hÖ thèng danh b¹ thuÕ quan thèng nhÊt cña Mü ®Ó biÕt ®­îc s¶n phÈm cña m×nh xuÊt khÈu vµo Mü ph¶i chÞu thuÕ suÊt bao nhiªu. V× danh b¹ th­êng thay ®æi, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã b¶n míi nhÊt ®Ó nghiªn cøu. Khi biÕt ®­îc møc thuÕ ph¶i nép ®èi víi hµng ho¸ cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp cÇn biÕt m×nh ph¶i c¹nh tranh víi nh÷ng nhµ s¶n xuÊt kinh doanh nµo vÒ mÆt hµng ®ã t¹i Mü, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ n­íc ta, ®­îc h­ëng thuÕ quan chÕ ®é ­u ®·i phæ cËp( GSP). TiÕp theo l¹i ph¶i biÕt râ c¸ch tÝnh gi¸ trÞ hµng ho¸ ®Ó thu thuÕ cña h¶i quan Mü.HiÖn nay, Mü dïng ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ theo" gi¸ trÞ giao dÞch"( transaction value) ®Ó lµm c¬ së chÝnh cho viÖc ®Þnh gi¸ hµng nhËp khÈu ®Ó tÝnh thuÕ. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ nh·n, m· lµ nh÷ng quy ®Þnh mµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng ho¸ vµo Mü cÇn hÕt søc l­u ý: mäi hµng ho¸ nhËp khÈu cã xuÊt xø ngo¹i quèc ph¶i ghi râ rµng, kh«ng tÈy xo¸ ®­îc,ë chç dÔ nh×n thÊy trªn bao b× xuÊt nhËp khÈu tªn ng­êi mua cuèi cïng ë Mü, tªn b»ng tiÕng Anh n­íc xuÊt xø hµng ho¸ ®ã. Trªn c¸c bao b×,vËt dïng chøa ®ùng bao b× tiªu dïng cña hµng ho¸ tíi tay ng­êi mua cuèi cïng còng ph¶i ghi râ xuÊt xø cña hµng hãa bªn trong. NÕu kh«ng tu©n thñ quy ®Þnh nµy sÏ bÞ ph¹t møc 10% trÞ gi¸ l« hµng, ph¶i thùc hiÖn thªm mét sè yªu cÇu vµ vÉn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô m¸c m·.Hµng nhËp khÈu kh«ng ®¸p øng yªu cÇu vÒ m¸c, m· sÏ bÞ gi÷ l¹i ë khu vùc h¶i quan Mü cho ®Õn khi ng­êi nhËp khÈu thu xÕp t¸i xuÊt, ph¸ huû hoÆc tíi khi hµng ®­îc xem lµ bá ®Ó ChÝnh phñ ®Þnh ®o¹t toµn bé hoÆc tõng phÇn.Ai cè t×nh vi ph¹m hoÆc che giÊu sÏ bÞ ph¹t tiÒn 5.000 USD hoÆc bá tï;tr­êng hîp cã sù phèi hîp víi n­íc ngoµi ®Ó thay ®æi, tÈy xo¸ m¸c m· vÒ xuÊt xø hµng ho¸ th× bÞ ph¹t 100.000 USD lÇn ®Çu, nÕu t¸i ph¹m sÏ bÞ ph¹t 250.000 USD. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña m· sè, m· v¹ch cña hµng ho¸ xuÊt khÈu nªn Héi m· sè m· v¹ch ViÖt Nam chñ tr­¬ng phèi hîp víi héi h÷u nghÞ ViÖt Nam - Hoa Kú, Phßng th­¬ng m¹i Mü t¹i Hµ Néi( AMCHAM) vµ Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam(VCCI) ®Ó më c¸c líp phæ biÕn m· s¶n phÈm ®a n¨ng UPC vµ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ tr­êng Mü cho doanh nghiÖp muèn héi nhËp thÞ tr­êng Mü. 3.2 LuËt kh¾c phôc nh÷ng bÊt lîi trong th­¬ng m¹i cña Mü( Trade Remedy Act) bao gåm luËt thuÕ ®èi kh¸ng( Countervailing Duty Law- CVD) vµ luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ * LuËt thuÕ ®èi kh¸ng ®­îc ¸p dông nÕu Bé th­¬ng m¹i Mü ®iÒu tra x¸c ®Þnh r»ng cã t×nh tr¹ng trî cÊp trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp cho viÖc chÕ t¹o,s¶n xuÊt, xuÊt khÈu mét mÆt hµng nµo ®ã vµo Mü cña n­íc xuÊt khÈu; ngµnh c«ng nghiÖp Mü s¶n xuÊt ra hµng ®ã hoÆc liªn quan ®Õn hµng ®ã bÞ tæn th­¬ng hoÆc ®e do¹ bÞ tæn th­¬ng vÒ mÆt vËt chÊt; x¸c ®Þnh møc ®é mµ n­íc xuÊt khÈu Êy trî cÊp th× Mü sÏ ¸p ®Æt ngay møc thuÕ ®èi kh¸ng. §©y lµ møc thuÕ ®¸nh bæ sung thªm vµo møc thuÕ hiÖn hµnh, møc thuÕ ®èi kh¸ng b»ng møc trî cÊp cña n­íc xuÊt khÈu mµ Bé th­¬ng m¹i ®iÒu tra ®­îc tr×nh Tæng thèng phª duyÖt. * LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸( Antidumping Laws- AD) ra ®êi nh»m b¶o vÖ nÒn c«ng nghiÖp trong n­íc cña Mü. LuËt nµy cho phÐp ®¸nh mét møc thuÕ bæ sung vµo møc thuÕ hiÖn hµnh khi Bé th­¬ng m¹i Mü ®iÒu tra vµ kh¼ng ®Þnh r»ng, hµng ®ang b¸n hoÆc sÏ b¸n vµo n­íc Mü thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc sù cña nã( ph¸ gi¸) hoÆc uû ban th­¬ng m¹i quèc tÕ Mü( ITC) kh¼ng ®Þnh r»ng, mét ngµnh c«ng nghiÖp trong n­íc bÞ tæn th­¬ng hoÆc ®e do¹ bÞ tæn th­¬ng vÒ mÆt vËt chÊt do Mü nhËp khÈu mÆt hµng b¸n ph¸ gi¸ Êy. Sau khi ®iÒu tra vµ kh¼ng ®Þnh cã b¸n ph¸ gi¸, Mü sÏ ¸p dông ngay thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ víi møc thuÕ ngang víi møc hµng ®ã ®· b¸n thÊp h¬n gi¸ trÞ ®Ých thùc cña nã trong t­¬ng quan so s¸nh víi gi¸ b¸n t¹i Mü * Ngoµi ra còng cÇn chó ý ®Õn ®iÒu luËt vÒ quyÒn tù vÖ( Safeguard) vµ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ Mü ®­îc quyÒn ¸p dông quyÒn tù vÖ theo ®iÒu 19 cña hiÖp ®Þnh chung vÒ th­ong m¹i vµ thuÕ quan( GATT), cã nghÜa lµ tuy ®· cho c¸c n­íc h­ëng ­u ®·i vÒ thuÕ vµ phi thuÕ quan( MFN vµ GSP) nh­ng nÕu xÐt thÊy s¶n xuÊt trong n­íc bÞ ph­¬ng h¹i, Mü sÏ dµnh quyÒn ®¬n ph­¬ng huû bá c¸c ­u ®·i ®ã vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ hoÆc cÊm nhËp khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ ®ã vµo Mü( nh­ viÖc Mü võa quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc nhËp khÈu c¸ da tr¬n cña ViÖt Nam) VÒ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, Mü cã quy chÕ nghiªm cÊm viÖc sö dông bÊt hîp ph¸p quyÒn t¸c gi¶, mÉu m· , kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp. Tr­êng hîp vi ph¹m b¶n quyÒn, lµm gi¶ m¹o mÉu m·, nh·n hiÖu sÏ bÞ trõng ph¹t nÆng.LuËt së h÷u trÝ tuÖ cña Mü rÊt phøc t¹p v× bªn c¹nh luËt cña liªn bang cßn cã luËt cña tõng bang, cïng víi luËt do c¸c c¬ quan lËp ph¸p vµ hµnh ph¸p ban hµnh cßn cã luËt ¸n lÖ. Mét sè nguyªn t¾c x¸c lËp quyÒn vµ b¶o hé cña Mü còng kh¸c víi ViÖt Nam vµ nhiÒu n­íc IV/ T¨ng c­êng båi d­ìng vµ ®µo t¹o ®éi ngò: Tr­íc hÕt lµ n©ng cao ®µo t¹o chó träng ®æi míi c¬ cÊu ®µo t¹o phôc vô chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ vµ h­íng tíi nÒn kinh tÕ trÝ thøc. TËp trung ®µo t¹o nh©n lùc cã tr×nh ®é cao, c«ng nh©n kü thuËt cã tay nghÒ ®iªu luyÖn, cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ. ¦u tiªn cho ®µo t¹o mét sè ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän. Më réng hîp t¸c quèc tÕ trong c«ng t¸c ®µo t¹o d­íi c¸c h×nh thøc nh­: liªn kÕt ®µo t¹o ë trong n­íc, göi ®i ®µo t¹o ë n­íc ngoµi, trao ®æi chuyªn gia, tæ chøc hoÆc cö ®¹i biÓu tham dù c¸c héi th¶o quèc tÕ. Chó träng c¸c m«n häc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c n¨ng lùc chung, kü n¨ng c¬ b¶n nhÊt lµ c¸c kü n¨ng sèng vµ c¸c kü n¨ng x· héi. §Ó héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ, cÇn ®µo t¹o ngo¹i ng÷, h­íng dÉn c¸ch sö dông c¸c tiÕn bé trong c«ng nghÖ th«ng tin cho nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c ngo¹i th­¬ng v× ®éi ngò c¸n bé cña nhiÒu doanh nghiÖp cã tr×nh ®é tiÕng Anh kÐm, ®iÒu nµy cã ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ c¸c chuyÕn giao dÞch, viÖc tiÕp cËn víi Internet cña nhiÒu doanh nghiÖp cßn h¹n chÕ trong khi ®ã thÕ giíi hiÖn nay ®ang phæ biÕn viÖc giao dÞch trªn m¹ng. V/ Më réng quan hÖ b¹n hµng víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi: ViÖt Nam ®ang trªn ®µ héi nhËp. Ngoµi viÖc chó träng vµo c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu truyÒn thèng vµ chñ yÕu nh­ Hoa Kú, NhËt, EU, chóng ta còng cÇn ph¶i t×m kiÕm c¸c thÞ tr­êng míi nh­ Nga,Mªhico,Singapore..., biÕt c¸ch khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng míi ®ång thêi víi viÖc thiÕt lËp c¸c quan hÖ b¹n hµng míi. Nh­ thÕ chóng ta võa ph¸t triÓn kinh tÕ võa gi¶m thiÓu ®Õn møc tèi ®a kh¶ n¨ng phô thuéc vµo mét thÞ tr­êng cô thÓ nÕu cã c¸c tranh chÊp th­¬ng m¹i x¶y ra. Th­¬ng tr­êng lµ chiÕn tr­êng. Cã thªm b¹n hµng míi chóng ta sÏ kh«ng bÞ c« lËp trong c¸c cuéc chiÕn th­¬ng m¹i.Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc hä sÏ lµ bµi häc quý b¸u cho chóng ta. KÕt luËn Nh­ vËy lµ hiÖp ®Þnh th­ong m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú ®· ®i ®ùoc mét chÆng ®­êng.H¬n mét n¨m qua, thùc tÕ th­¬ng m¹i ®· cho thÊy qu¸ tr×nh thùc thi hiÖp ®Þnh võa lµ qu¸ tr×nh hîp t¸c võa lµ qu¸ tr×nh ®Êu tranh. C¬ héi nhiÒu mµ th¸ch thøc còng kh«ng ph¶i lµ Ýt. HiÖp ®Þnh ®· ®em l¹i nh÷ng th¾ng lîi vÒ viÖc c«ng nhËn chñ quyÒn D©n téc ViÖt Nam( kÓ c¶ chñ quyÒn chÝnh trÞ, kinh tÕ , ph¸p luËt...) nh­ng còng ®Ó l¹i nhiÒu ®iÒu ch­a x¸c ®Þnh ®­îc râ rµng vµ døt kho¸t. Nh÷ng thÕ lùc vÉn gi÷ t­ t­ëng thï ®Þch víi chóng ta ®· khoÐt s©u vµo nh÷ng ®iÒu ®ã.Chóng ®· nªu lªn vô c¸ tra, c¸ basa, vô mÊt th­¬ng hiÖu... DÇn dÇn nh÷ng vô ®ã ®· râ rµng,vÒ phÝa ta còng rót ®­îc ra nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u trong viÖc ®èi phã víi nh÷ng vÊn ®Ò t­¬ng tù trong tiÕn tr×nh më réng quan hÖ kinh tÕ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Môc tiªu tr­íc m¾t lµ phÊn ®Êu ®Ó gia nhËp WTO vµo n¨m 2005. Cã thÓ chÆng ®­êng nµy sÏ khã kh¨n vÊt v¶ h¬n, mÊt nhiÒu thêi gian vµ nç lùc h¬n nh­ng chóng ta tin t­ëng r»ng víi nh÷ng thµnh tùu ®ang ®¹t ®­îc trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, víi tinh thÇn nh×n th¼ng vµo khã kh¨n th¸ch thøc, biÕn th¸ch thøc thµnh thêi c¬, d­ãi sù l·nh ®¹o cña §¶ng chóng ta sÏ tõng b­íc n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ n¨ng ®éng vµ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, t¹o ra søc m¹nh tæng hîp cña d©n téc, thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra. Tµi liÖu tham kh¶o A- S¸ch: 1- Kh¸i qu¸t vÒ kinh tÕ Mü PTS NguyÔn TiÕn Léc Nhµ XB ChÝnh trÞ quèc gia , 1998 2- T×nh h×nh kinh tÕ Mü: N­íc Mü vµ thÕ giíi ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng, 1993 3-Kinh doanh víi Hoa Kú 2002 Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam ,2002 4-Kinh tÕ thÕ giíi 2001-2002 ®Æc ®iÓm vµ triÓn väng TS Kim Ngäc Nhµ XB ChÝnh trÞ quèc gia, 2002 5-T×m hiÓu vÒ hiÖp ®Þnh gi÷a CHXHCN ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú vÒ quan hÖ th­¬ng m¹i Nhµ XB Thèng kª, 2001 6--Quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam-Hoa Kú TS §ç §øc §Þnh Nhµ XB ThÕ giíi, 2000 7-HiÖp ®Þnh gi­· CHXHCN ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú vÒ quan hÖ th­¬ng m¹i Nhµ XB ChÝnh trÞ quèc gia, 2002 8-Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ GS-PTS T« Xu©n D©n PTS Vò ChÝ Léc Nhµ XB Hµ Néi 9-Ph¸p luËt kinh doanh theo hiªp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam-Hoa Kú Ph¹m Minh Nhµ XB Thèng kª, 2001 10-T×m hiÓu ph¸p luËt Hoa Kú trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi Ph¹m Duy NghÜa Nhµ XB ChÝnh trÞ quèc gia,2001 B-B¸o vµT¹p chÝ: 1-T¹p chÝ Ch©u Mü ngµy nay 2-T¹p chÝ thuÕ nhµ n­íc 3- T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn 4-T¹p chÝ Th­¬ng nghiÖp-ThÞ tr­êng ViÖt Nam 5-Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt nam 6- Vietnam news 7-T¹p chÝ th­¬ng m¹i 8-T¹p chÝ ThÞ tr­êng Tµi chÝnh TiÒn TÖ C-Vµ mét sè tµi liÖu kh¸c ._.