Tài liệu Tình trạng thương mại với Hoa Kỳ một năm sau khi hiệp định thương mại có hiệu lực: ... Ebook Tình trạng thương mại với Hoa Kỳ một năm sau khi hiệp định thương mại có hiệu lực
87 trang |
Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1270 | Lượt tải: 0
Tóm tắt tài liệu Tình trạng thương mại với Hoa Kỳ một năm sau khi hiệp định thương mại có hiệu lực, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Môc Lôc
Trang
Lêi nãi ®Çu 3
Ch¬ng I: Lîi Ých cña viÖc më réng quan hÖ 5
ViÖt Nam- Hoa Kú
I. TÇm quan träng cña viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ 5
1.Nh÷ng xu híng vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi 5
2.T¸c dông cña më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ 7
3.Héi nhËp lµ tÊt yÕu ®Ó ph¸t triÓn
II. Lîi Ých cña viÖc ph¸t triÓn th¬ng m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú 10
1.Giíi thiÖu chung vÒ Hoa Kú 10
2.Lîi Ých ViÖt Nam thu ®îc trong quan hÖ víi Hoa Kú 16
3.Lîi Ých cña Hoa Kú trong quan hÖ víi ViÖt Nam 19
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng th¬ng m¹i 23
ViÖt Nam- Hoa Kú
I. Giai ®o¹n tríc khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®îc kÝ kÕt 23
1. Tríc khi Hoa Kú bá lÖnh cÊm vËn 23
2.Sau khi Hoa Kú bá lÖnh cÊm vËn 25
3. Sau khi b×nh thêng ho¸ quan hÖ hai níc 28
II.Khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®îc kÝ kÕt vµ chÝnh thøc cã hiÖu lùc 36
1.Kh¸i qu¸t hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam-Hoa Kú 38
2.§¸nh gi¸ chung t×nh h×nh thùc hiÖn 40
3.Nh÷ng c¬ héi cho c¶ hai níc 41
4.Nh÷ng trë ng¹i ph¸t sinh 46 5.Nh÷ng nguyªn nh©n 61
Ch¬ng III: Nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt 64
nh÷ng tån t¹i trong quan hÖ
th¬ng m¹i ViÖt- Mü
I. Nhµ níc 64
1.Ph¸p lý 64
2.Vèn 65
3.Th«ng tin 65
4.ChÝnh s¸ch 65
5.Nh©n lùc 66
II. Doanh nghiÖp 67
1.S¶n xuÊt tèt 68
2.TiÕp cËn thÞ trêng 68
3.Chó träng s¶n phÈm cã lîi thÕ c¹nh tranh 68
4.VÖ sinh 69
5.Xóc tiÕn th¬ng m¹i 69
6.LuËt ph¸p 70
7.Lµm quen víi c¸c vô kiÖn 70
III.T×m hiÓu yÕu tè m«i trêng kinh doanh cña Mü 71
1.Con ngêi 72
2.Nguyªn t¾c th¬ng m¹i 72
3.LuËt ph¸p chi phèi 73
IV.T¨ng cêng ®µo t¹o ®éi ngò 76
V.Më réng quan hÖ lµm ¨n víi c¸c níc kh¸c 76
trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi
KÕt LuËn 78
Tµi liÖu tham kh¶o 79
Lêi nãi ®Çu
KÓ tõ khi ViÖt Nam ¸p dông chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ, quan hÖ th¬ng m¹i song ph¬ng gi÷a ViÖt Nam vµ Mü ®îc c¶i thiÖn vµ xóc tiÕn theo chiÒu híng tÝch cùc víi tèc ®é nhanh. Nhng ph¶i ®Õn th¸ng 7/ 1995, khi ViÖt Nam vµ Mü thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao, ho¹t ®éng kinh tÕ gi÷a hai níc míi thùc sù ph¸t triÓn. §èi t¸c kinh tÕ quan träng mµ ViÖt Nam thùc sù kh«ng thÓ kh«ng tiÕp cËn lµ Mü vµ ngîc l¹i, Mü kh«ng thÓ bá lì c¬ héi ®Ó chiÕm u thÕ trong nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ t¹i ViÖt Nam.
HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt- Mü, ®îc ký kÕt ngµy 13/ 7/ 2000 sau gÇn 4 n¨m ®µm ph¸n, lµ mét bíc ®ét ph¸ thÓ hiÖn nç lùc cña hai níc trong b×nh thêng ho¸ quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i. HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc tõ cuèi 2001 høa hÑn nhiÒu c¬ héi ®Ó doanh nghiÖp ViÖt Nam th©m nhËp vµ më réng quan hÖ víi thÞ trêng Hoa Kú. §©y lµ mét thÞ trêng lín ®Çy tiÒm n¨ng song còng nhiÒu ®iÓm ®Æc thï.
HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ®· ®îc h¬n 1 n¨m, mét qu·ng thêi gian míi kh«ng l©u nhng trong quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt- Mü l¹i n¶y sinh mét sè vÊn ®Ò g©y mét sè thiÖt h¹i ®¸ng tiÕc cho doanh nghiÖp cña ta, thu hót sù chó ý cña c«ng chóng. Kho¸ luËn nµy xin ®Ò cËp ®Ò tµi" T×nh tr¹ng th¬ng m¹i víi Hoa Kú mét n¨m sau khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i cã hiÖu lùc".B»ng ph¬ng ph¸p ph©n tÝch, thèng kª, tæng hîp, kho¸ luËn nµy muèn gióp cho ®éc gi¶ hiÓu râ h¬n vÒ nh÷ng néi dung cña HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt -Mü.Qua ®ã sÏ x¸c ®Þnh ®îc quan ®iÓm ®óng ®¾n h¬n khi theo dâi qua ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng diÔn biÕn cña nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ph¸t sinh trong bøc tranh toµn c¶nh quan hÖ th¬ng m¹i hai níc.
Kho¸ luËn ®îc kÕt cÊu theo 3 ch¬ng nh sau:
Ch¬ng I: Lîi Ých cña viÖc më réng quan hÖ ViÖt Nam-Hoa Kú
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng th¬ng m¹i ViÖt Nam-Hoa Kú
Ch¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i trong quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú
§Ó hoµn thµnh b¶n kho¸ luËn nµy, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PGS- NGUT Vò H÷u Töu- gi¸o viªn trêng §¹i häc Ngo¹i Th¬ng ngêi ®· tËn t×nh híng dÉn vµ gióp ®ì em trong suèt qu¸ tr×nh lµm viÖc. T«i còng xin göi lêi c¸m ¬n tíi c¸c b¸c c«ng t¸c t¹i Bé th¬ng m¹i, n¬i ®· cung cÊp kÞp thêi cho t«i nh÷ng tµi liÖu cÇn thiÕt.
Ch¬ng I
Lîi Ých cña viÖc më réng quan hÖ
ViÖt Nam- Hoa Kú
I/ TÇm quan träng cña viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ:
NÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ tæng thÓ h÷u c¬ cña c¸c nÒn kinh tÕ quèc gia ®éc lËp trªn c¬ së sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ th«ng qua c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ( c¸c quan hÖ vËt chÊt vµ quan hÖ tµi chÝnh). Quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ toµn bé c¸c quan hÖ kinh tÕ cña mét quèc gia trong quan hÖ víi phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi ( c¸c quèc gia kh¸c vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ). Kinh tÕ ®èi ngo¹i cã vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc khai th¸c lîi thÕ so s¸nh cña mçi quèc gia, thu hót nguån vèn bªn ngoµi, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é qu¶n lý tiªn tiÕn cña thÕ giíi, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ t¨ng trëng víi tèc ®é cao.
1- Nh÷ng xu híng vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi:
NÒn kinh tÕ thÕ giíi ngµy nay chÞu t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau, c¶ nh©n tè kinh tÕ, x· héi, kü thuËt, chÝnh trÞ còng nh c¸c nh©n tè tù nhiªn. Bëi vËy sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi còng ®ang diÔn ra víi nhiÒu xu híng kh¸c nhau. Díi ®©y lµ mét sè xu híng chÝnh:
1.1 Xu híng thø nhÊt:
Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ tiÕp tôc ph¸t triÓn víi tèc ®é vò b·o ®a ®Õn sù ®ét biÕn trong t¨ng trëng kinh tÕ, g©y ra biÕn ®æi kinh tÕ s©u s¾c trong mçi quèc gia.
1.2 Xu híng thø hai:
Qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ tiÕp tôc diÔn ra víi quy m« ngµy cµng lín, víi mét tèc ®é ngµy cµng cao trong tÊt c¶ mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi nh bu«n b¸n, s¶n xuÊt, nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ, gi¸o dôc ®µo t¹o, v¨n ho¸ vµ lèi sèng...§iÒu nµy lµm cho nÒn kinh tÕ thÕ giíi trë thµnh mét chÝnh thÓ thèng nhÊt, trong ®ã mçi quèc gia lµ mét bé phËn, gi÷a chóng cã sù tuú thuéc lÉn nhau. Qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ nµy diÔn ra ë nh÷ng cÊp ®é kh¸c nhau víi xu híng khu vùc ho¸. C¸c vÊn ®Ò toµn cÇu ho¸ ngµy cµng trë nªn gay g¾t: kh«ng nh÷ng vÊn ®Ò chiÕn tranh hoµ b×nh, vÊn ®Ò l¬ng thùc, vÊn ®Ò m«i trêng sinh th¸i, vÊn ®Ò d©n sè mµ c¸c vÊn ®Ò nî níc ngoµi, vÊn ®Ò bÖnh tËt cña x· héi hiÖn ®¹i. Xu híng khu vùc ho¸ thÓ hiÖn ë viÖc h×nh thµnh c¸c liªn kÕt kinh tÕ khu vùc víi c¸c h×nh thøc ®a d¹ng: liªn minh ch©u ¢u ( EU), HiÖp héi th¬ng m¹i tù do B¾c Mü ( NAFTA), DiÔn ®µn kinh tÕ ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng ( APEC)...Xu híng quèc tÕ ho¸ ®Æt ra mét yªu cÇu tÊt yÕu: mçi quèc gia ph¶i më cöa ra thÞ trêng thÕ giíi vµ chñ ®éng tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ khu vùc ®Ó cã ®îc khu«n khæ phï hîp cho sù ph¸t triÓn.
1.3 Xu híng thó ba:
ThÕ giíi chuyÓn tõ ®èi ®Çu sang ®èi tho¹i, tõ biÖt lËp sang hîp t¸c. C¸c quèc gia ngµy cµng u tiªn cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ víi sù gia t¨ng c¸c h×nh thøc hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ nh sù trao ®æi th¬ng m¹i, hîp t¸c ®Çu t, chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ...Sù dung hoµ lîi Ých, vËn dông c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp hîp t¸c víi nhau ®Ó cã lîi nhiÒu h¬n lµ ph¬ng ch©m phæ biÕn trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò quèc tÕ. Tuy nhiªn sù c¹nh tranh kinh tÕ còng ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u, h×nh thµnh kh¸i niÖm chiÕn tranh kinh tÕ. ChiÕn tranh kinh tÕ cã nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau, nhiÒu ph¬ng thøc kh¸c nhau víi sù ®an xen vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. C¸c quyÒn lîi ë l·nh h¶i, thÒm lôc ®Þa, quÇn ®¶o... trë thµnh ®èi tîng c¹nh tranh chñ yÕu. M©u thuÉn gi÷a c¸c cêng quèc, c¸c trung t©m kinh tÕ, c¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia ngµy cµng gay g¾t.
1.4 Xu híng thø t:
Sù ph¸t triÓn cña vßng cung ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng víi c¸c quèc gia cã nÒn kinh tÕ hÕt søc n¨ng ®éng, ®¹t nhÞp ®é ph¸t triÓn cao qua nhiÒu n¨m, lµm trung t©m kinh tÕ thÕ giíi dÞch chuyÓn vÒ khu vùc nµy. Ngêi ta dù b¸o r»ng thÕ kØ 21 lµ thÕ kØ cña ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng. §iÒu ®ã t¹o cho viÖc h×nh thµnh nh÷ng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ míi t¹o nªn nh÷ng kh¶ n¨ng míi cho sù ph¸t triÓn, ®ång thêi còng ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc míi cho tÊt c¶ c¸c quèc gia.
2. T¸c dông cña viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ
2.1 §èi víi c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn
Më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i gióp cho viÖc bµnh tríng nhanh chãng søc m¹nh kinh tÕ cña m×nh nh t×m kiÕm thÞ trêng míi ®Ó gi¶i quyÕt khñng ho¶ng thõa cña hµng ho¸, ®Ó t×m kiÕm n¬i ®Çu t thuËn lîi h¬n, ®em l¹i lîi nhuËn cao, gi¶m ®îc chi phÝ s¶n xuÊt do sö dông lao ®éng vµ tµi nguyªn rÎ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
2.2 §èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn
ViÖc më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ nh»m tiÕp thu vèn vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng n¨ng ®éng, t¨ng trëng víi tèc ®é cao.
H¬n n÷a, thÞ trêng néi ®Þa cña c¸c níc nµy qua chËt hÑp kh«ng ®ñ ®Ó ®¶m b¶o ph¸t triÓn nÒn c«ng nghiÖp víi quy m« s¶n xuÊt hµng lo¹t. §iÒu ®ã cho thÊy chØ cã më réng ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ míi kh¾c phôc ®îc h¹n chÕ trªn. ViÖc më réng nµy còng nh»m khai th¸c triÖt ®Ó c¸c thÕ m¹nh cña ®Êt níc, n©ng cao ®êi sèng, t¹o ®iÒu kiÖn cñng cè hoµ b×nh.
3. Héi nhËp lµ vÊn ®Ò tÊt yÕu ®Ó ph¸t triÓn thÕ giíi trong thÕ kû 21
3.1 Kh¸i qu¸t t×nh h×nh héi nhËp trong th¬ng m¹i thÕ giíi n¨m 2001
N¨m 2001 lµ mét n¨m cã nh÷ng biÕn ®éng m¹nh ®èi víi nÒn kinh tÕ toµn cÇu. Sù kiÖn khñng bè vµo níc Mü 11/ 09/ 2001 cµng lµm trÇm träng thªm qu¸ tr×nh suy gi¶m cña ba trung t©m kinh tÕ thÕ giíi: Mü, NhËt B¶n, EU.
Mét ®Æc ®iÓm bao trïm cña th¬ng m¹i 2001 lµ sù gi¶m sót râ rÖt cña dßng chu chuyÓn hµng ho¸ vµ dÞch vô quèc tÕ do nh÷ng biÕn ®éng ®èi víi kinh tÕ thÕ giíi. NÕu so víi møc t¨ng trëng kh¸ cao cña hai n¨m tríc ®ã lµ 5,3% cña 1999 vµ 12,4% cña 2000, møc t¨ng trëng cña th¬ng m¹i thÕ giíi n¨m nay lµ rÊt thÊp. Tríc sù kiÖn 11/ 09/2001, IMF dù tÝnh t¨ng trëng cña th¬ng m¹i thÕ giíi lµ 4%, nhng sau sù kiÖn nµy ®· ph¶i ®iÒu chØnh l¹i chØ cßn 1%. ChÝnh v× thÕ, tÝnh bÊt æn ®Þnh vµ tÝnh kh«ng ch¾c ch¾n cña th¬ng m¹i toµn cÇu ngµy cµng t¨ng lªn.
Do tÝnh liªn kÕt vµ phô thuéc lÉn nhau cña c¸c nÒn kinh tÕ vµ khu vùc trªn thÕ giíi hiÖn nay ngµy cµng cao nªn nh÷ng biÕn ®éng kh«ng tèt vµ c¸c có sèc cña c¸c trung t©m kinh tÕ thÕ giíi ®· lµm ¶nh hëng xÊu vµ nhanh ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ th¬ng m¹i cña c¸c khèi níc vµ c¸c khu vùc kinh tÕ kh¸c.
Tr¸i ngîc víi bøc tranh u ¸m cña t¨ng trëng th¬ng m¹i thÕ giíi do t×nh h×nh kinh tÕ sa sót, tiÕn tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i toµn cÇu 2001 cã vÎ s¸ng sña vµ l¹c quan h¬n. BiÓu hiÖn næi bËt cã thÕ nãi ®Õn lµ Héi nghÞ Bé trëng th¬ng m¹i c¸c níc vÒ viÖc khëi ®éng vßng ®µm ph¸n míi cña Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi ( WTO) ë §« ha vµo th¸ng 11/ 2001 ®· thµnh c«ng. Héi nghÞ lÇn nµy ®· ®i ®Õn tho¶ thuËn vÒ mét ch¬ng tr×nh lµm viÖc mµ theo ®¸nh gi¸ cña «ng Tæng gi¸m ®èc Mike More cña WTO lµ “ to lín vµ c©n ®èi”.
Mét sù kiÖn næi bËt n÷a mµ kh«ng thÓ kh«ng ®Ò cËp lµ viÖc Trung Quèc trë thµnh thµnh viªn thø 143 cña WTO sau 15 n¨m nç lùc vµ cè g¾ng phÊn ®Êu. Thªm Trung Quèc, trËt tù th¬ng m¹i tù do cña thÕ giíi sÏ cã thªm mét b¹n hµng khæng lå vµ cã ¶nh hëng m¹nh mÏ ®Õn c¹nh tranh c¸c hµng xuÊt khÈu trªn thÞ trêng th¬ng m¹i toµn cÇu.
C¸c khu vùc vµ hiÖp íc th¬ng m¹i míi trªn thÕ giíi tiÕp tôc ®îc thµnh lËp hay xóc tiÕn thµnh lËp, kh¼ng ®Þnh xu híng toµn cÇu ho¸ ngµy cµng m¹nh mÏ trªn thÕ giíi. Ngoµi c¸c hiÖp íc th¬ng m¹i tù do ®· ®îc khëi xíng vµ xóc tiÕn trong c¸c n¨m tríc, nhiÒu hiÖp íc th¬ng m¹i tù do míi gi÷a c¸c níc tiÕp tôc ®îc ra ®êi. TiÕn tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i mét lÇn n÷a ®îc kh¼ng ®Þnh ®èi víi khu vùc ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng. Khu vùc th¬ng m¹i tù do T©y b¸n cÇu ( FTAA) còng cã ®îc sù ñng hé tÝch cùc vµ cã dÊu hiÖu tèt ®Ó trë thµnh hiÖn thùc khi hiÖp héi c¸c níc Trung Mü vµ Caribª häp vµo 12/12/2001 ®· phª chuÈn ®Ò ¸n khu th¬ng m¹i tù do nµy cã kÌm theo sù b¶o hé cho c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn.
N¨m 2001 còng lµ n¨m cã nhiÒu tranh chÊp th¬ng m¹i gi÷a c¸c khèi vµ c¸c khu vùc.
Dï sao xu híng héi nhËp vµ quèc tÕ ho¸ cña kinh tÕ thÕ giíi ®· ngµy cµng trë nªn râ rµng. C¸c ®µm ph¸n vÒ khu vùc kinh tÕ vµ th¬ng m¹i tù do sÏ tiÕp tôc ®îc ñng hé vµ ®Èy m¹nh trong t¬ng lai.
3.2 Kh¸i qu¸t t×nh h×nh héi nhËp trong th¬ng m¹i thÕ giíi 2002
Kinh tÕ thÕ giíi phôc håi, t¨ng trëng GDP toµn cÇu lµ 2,8% so víi møc 2,2% cña n¨m 2001. T¨ng trëng gi¸ trÞ th¬ng m¹i thÕ giíi (kÓ c¶ hµng ho¸ vµ dÞch vô lµ 2,1% so víi møc 0,1% cña n¨m 2001. Th¬ng m¹i quèc tÕ ®· cã chiÒu híng phôc håi trong n¨m 2002.
ThÕ giíi ®· l¹i chøng kiÕn nh÷ng bíc th¨ng trÇm cña 3 nÒn kinh tÕ lín nhÊt: Mü, EU vµ NhËt B¶n.
Kinh tÕ ph¸t triÓn víi nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: chiÕn tranh xung ®ét vò trang khu vùc, tranh chÊp biªn giíi l·nh thæ vÉn tiÕp tôc lµ th¸ch thøc gay g¾t nhÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña tõng níc, tõng khu vùc vµ toµn thÕ giíi, gi¸ dÇu biÕn ®éng m¹nh do nguy c¬ chiÕn tranh ë vïng VÞnh g©y t¸c ®éng m¹nh vµ trùc tiÕp tíi kinh tÕ toµn thÕ giíi.
Lµn sãng toµn cÇu ho¸ vµ liªn kÕt khu vùc vÉn diÔn ra m¹nh mÏ, héi nhËp vµ tù do ho¸ th¬ng m¹i ®ang trë thµnh trµo lu l«i cuèn tÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi. Mü sÏ tiÕp tôc dÉn d¾t sù phôc håi kinh tÕ toµn cÇu nhng víi ®éng lùc kÐm h¬n nhiÒu.
Trong khu«n khæ diÔn ®µn hîp t¸c APEC, Mª hi c« ®a ra chñ tr¬ng " më réng lîi Ých hîp t¸c v× t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn" trong ®ã ®Ò cËp tíi nhiÒu néi dung hîp t¸c cô thÓ vµ thiÕt thùc. Mü ®Ò xuÊt s¸ng kiÕn " V× sù n¨ng ®éng cña ASEAN", Pakistan bµy tá mong muèn tham gia diÔn ®µn khu vùc ARF, Xri lanka mong muèn cã quan hÖ víi ASEAN. Th¸i Lan vµ My an ma võa thiÕt lËp quan hÖ hîp t¸c víi tæ chøc hîp t¸c khu vùc Nam ¸ ( SAARC). TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè nµy lµ thùc tiÔn sinh ®éng thÓ hiÖn xu híng liªn kÕt vµ hîp t¸c.
Nh vËy so s¸nh diÔn biÕn phøc t¹p cña t×nh h×nh kinh tÕ thÕ giíi trong 2 n¨m qua, bªn c¹nh nh÷ng chiÕn tranh, tranh chÊp th¬ng m¹i, xung ®ét... th× trµo lu cña tiÕn tr×nh héi nhËp vÉn diÔn ra ngµy cµng m¹nh mÏ chi phèi ho¹t ®éng kinh tÕ. §©y lµ ®iÒu tÊt yÕu mµ mçi quèc gia ph¶i lµm ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn.
ChÝnh v× thÕ, viÖc ViÖt Nam vµ Mü më réng quan hÖ còng lµ mét ®iÒu dÔ hiÓu mµ ®Ønh cao cña mèi quan hÖ nµy lµ sù ra ®êi cña HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú.
II/ Lîi Ých cña viÖc ph¸t triÓn th¬ng m¹i ViÖt- Mü:
1/ Giíi thiÖu chung vÒ Hoa Kú:
Mü lµ mét thùc thÓ khã ®¸nh gi¸ ®èi víi chóng ta, khã c¶ vÒ mÆt chÝnh trÞ, x· héi lÉn kinh tÕ. Tríc ®©y, chóng ta nghiªn cøu Mü vÒ khÝa c¹nh ®Ó chiÕn th¾ng Mü chø kh«ng ph¶i v× môc ®Ých kinh tÕ. Ngµy nay, chóng ta ph¶i hiÓu thÊu ®¸o mäi khÝa c¹nh vÒ Mü ®Ó thiÕt lËp quan hÖ kinh tÕ- th¬ng m¹i víi Mü. Díi ®©y lµ mét vµi nÐt lín:
1.1- VÞ trÝ ®Þa lý:
Hîp chñng quèc Hoa Kú ( the United State of America- USA ) tªn gäi ®Çy ®ñ cña níc Mü lµ mét liªn bang gåm 50 bang, trong ®ã cã hai bang t¸ch rêi lµ Alaska ( ë vïng T©y B¾c lôc ®Þa Mü) vµ ®¶o Hawaii ë gi÷a Th¸i B×nh D¬ng. Mü n»m ë trung t©m ch©u lôc B¾c Mü, phÝa B¾c gi¸p Canada, phÝa Nam gi¸p Mªhi c«, phÝa §«ng gi¸p §¹i T©y D¬ng, vµ phÝa T©y gi¸p Th¸i B×nh D¬ng.
Níc Mü cã diÖn tÝch kho¶ng 9,3 triÖu km2, ®øng thø 4 trªn thÕ giíi sau Nga, Canada vµ Trung Quèc.
1.2- V¨n ho¸ con ngêi:
D©n sè Mü vµo kho¶ng 285 triÖu ngêi ( tÝnh ®Õn hÕt n¨m 2001) chiÕm kho¶ng 5% d©n sè toµn cÇu, lµ níc ®«ng d©n thø 3 trªn thÕ giíi chØ sau Trung Quèc vµ Ên §é.
Mü lµ mét quèc gia ®a d©n téc, cã nÒn v¨n ho¸ ®a d¹ng phong phó, ®¹i ®a sè lµ da tr¾ng ( 72,7%) gåm phÇn lín lµ ngêi gèc T©y Ban Nha vµ nh÷ng ngêi di c tõ §øc, Anh, Ailen, ý, Thuþ §iÓn...sè cßn l¹i lµ da mµu ( gèc Phi:11,9%; La Tinh :11,6%; ch©u ¸: 3,8%), thæ d©n chØ chiÕm kho¶ng 0,5 %. 51,5% d©n sè Mü lµ phô n÷, cßn l¹i lµ nam giíi. Tuæi thä trung b×nh cña ngêi Mü cao nhÊt thÕ giíi: 74,9 tuæi.
VÒ ng«n ng÷ : hÇu hÕt chØ dïng tiÕng Anh, ngoµi ra cã mét sè bang phÝa Nam dïng tiÕng T©y Ban Nha. Tuy nhiªn, t¹i ®©y cã ®ñ c¸c d©n téc trªn thÕ giíi hä vÉn hay thÝch dïng tiÕng cña m×nh ®Ó giao dÞch. V¨n ho¸ hîp chñng nhng ngêi Hoa Kú cã c¸ch giao tiÕp thèng nhÊt víi nhau lµ thùc dông vµ chØ quan t©m ®Õn kÕt qu¶ c«ng viÖc, Ýt ®Ó ý ®Õn c¸c lÔ nghi nh ngêi ch©u ¸.
D©n sè níc Mü ®a d¹ng vÒ t«n gi¸o, tríc hÕt ph¶i kÓ ®Õn ®¹o Tin lµnh ( 61%), tiÕp theo lµ thiªn chóa gi¸o La M· ( 25%), Do Th¸i gi¸o ( 2%), c¸c t«n gi¸o kh¸c ( 5%), kh«ng theo ®¹o ( 7%).
1.3- NÒn kinh tÕ thÞ trêng Mü:
Ngêi ta vÉn thêng quan niÖm nÒn kinh tÕ Mü ®îc x©y dùng tõ gèc ®Õn ngän. ChÝnh sù th«ng minh vµ tinh thÇn s¸ng t¹o cao ®é cña ngêi Mü ®· t¹o nªn nh÷ng ®iÒu kú diÖu. Trªn thùc tÕ, tõ n¨m 1890, Mü ®· s¶n xuÊt nhiÒu s¾t thÐp h¬n c¶ Anh vµ §øc céng l¹i. N¨m 1900, theo mét sè tiªu chuÈn, Mü ®· trë thµnh níc c«ng nghiÖp lín nhÊt vµ c«ng d©n Mü ®îc hëng møc sèng cao nhÊt thÕ giíi. N¨m 1913, níc Mü chiÕm h¬n 1/3 s¶n lîng c«ng nghiÖp thÕ giíi.
Sau chiÕn tranh thÕ giíi I vµ II, nÒn kinh tÕ c¸c níc ch©u ¢u vµ NhËt bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ. Trong khi ®ã, nÒn kinh tÕ Mü l¹i ph¸t triÓn m¹nh, giµu cã lªn nhê chiÕn tranh: do b¸n vò khÝ, l¬ng thùc thùc phÈm, do v¬ vÐt cña c¶i ë c¸c ch©u lôc kh¸c chuyÓn tíi cÊt dÊu trong chiÕn tranh... .KÕt thóc chiÕn tranh thÕ giíi II n¨m 1945, GNP cña Mü chiÕm ®Õn 42% cña toµn cÇu. Víi søc m¹nh tuyÖt ®èi vÒ kinh tÕ sau chiÕn tranh, Mü bá vèn lín ®Ó thµnh lËp c¸c tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ nh: Quü tiÒn tÒ quèc tÕ ( IMF), Ng©n hµng thÕ giíi ( WB)...Th«ng qua c¸c tæ chøc tµi chÝnh, kinh tÕ trªn, Mü chi phèi rÊt m¹nh nÒn kinh tÕ toµn cÇu.
Ngµy nay, nÒn kinh tÕ Mü kh«ng cßn thèng so¸i trªn thÕ giíi nh tríc ®©y, nhng víi chØ kho¶ng 5% sè d©n vµ 6% ®Êt ®ai trªn thÕ giíi, Mü vÉn s¶n xuÊt kho¶ng 25% s¶n lîng c«ng nghiÖp, hµng ho¸ n«ng nghiÖp vµ dÞch vô thÕ giíi, vµ tû lÖ nµy ®· ®îc duy tr× suèt 15 n¨m qua. Mü ®· kh«ng thôt lïi so víi c¸c níc kh¸c. GNP t¨ng 3 lÇn kÓ tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi II. §óng h¬n lµ c¸c níc kh¸c ®· ®uæi kÞp hoÆc thu hÑp kho¶ng c¸ch víi Mü. Tuy nhiªn, tæng s¶n lîng cña Mü vÉn gÊp h¬n 2 lÇn nh÷ng ®èi thñ liÒn kÒ lµ Trung Quèc vµ NhËt. Vµ kinh tÕ Mü gÊp h¬n 4 lÇn c¸c nÒn kinh tÕ m¹nh sau m×nh lµ §øc, Ên §é, Ph¸p vµ ý.
Sau sù kiÖn 11/9/2001, khi toµn bé nÒn kinh tÕ thÕ giíi bÞ chao ®¶o th× mäi ngêi nhËn ra r»ng Mü vÉn lµ ®iÓm tùa cña kinh tÕ thÕ giíi.
1.3.1 Tµi chÝnh
§ång ®« la Mü cã vai trß thèng trÞ thÕ giíi. GÇn 50% tæng lu lîng thanh to¸n vµ ®Çu t quèc tÕ ®îc thùc hiÖn b»ng ®ång ®« la Mü. 24 níc g¾n trùc tiÕp c¸c ®ång tiÒn cña hä vµo ®ång ®« la; 55 níc " neo gi¸" vµo ®ång ®« la ®Ó thÞ trêng tù do Ên ®Þnh tØ gi¸; c¸c níc cßn l¹i ë nhiÒu møc ®é kh¸c nhau, vÉn sö dông c¸c hÖ thèng dùa vµo chØ tiªu biÕn ®éng cña ®ång ®« la ®Ó tÝnh to¸n gi¸ trÞ ®ång tiÒn cña m×nh. Vµ ®Æc biÖt víi mét thÞ trêng chøng kho¸n chi phèi hµng n¨m kho¶ng 8000 tØ ®« la (trong khi ®ã c¸c thÞ trêng chøng kho¸n NhËt chØ vµo kho¶ng 3800 tØ ®« la, EU lµ 4000 tØ ®« la) th× mäi biÕn ®éng cña ®ång ®« la vµ hÖ thèng tµi chÝnh Mü ®Òu cã ¶nh hëng ®¸ng kÓ ®Õn sù biÕn ®éng cña kinh tÕ thÕ giíi. Wall Street ë New york lµ mét trong nh÷ng thÞ trêng chøng kho¸n lín nhÊt thÕ giíi. Cïng víi EU, NhËt B¶n, Mü lµ mét trong ba chñ ®Çu t lín nhÊt toµn cÇu.
1.3.2 C«ng nghiÖp
Mü lu«n lµ níc cã vai trß hµng ®Çu trong rÊt nhiÒu lÜnh vùc nh ho¸ sinh vµ c«ng nghÖ gen, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn hµng kh«ng vò trô, th«ng tin liªn l¹c, m¸y tÝnh vµ dÞch vô th«ng tin. Trong nh÷ng lÜnh vùc nµy, c¸c c«ng ty Mü bÞ c¹nh tranh gay g¾t trªn toµn thÕ giíi. §«i khi ®ã lµ c¸c c«ng ty ngo¹i quèc ®îc hËu thuÉn cña mét nhãm c¸c quèc gia vµ chÝnh phñ cña hä. Tuy thÕ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp t nh©n Mü vÉn ho¹t ®éng kh¸ tèt. NhiÒu níc cã c¸c thung lòng Silicon cña riªng hä, nhng khu vùc nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt m¸y tÝnh ®Çu tiªn vµ lín nhÊt vÉn lµ thung lòng Silicon gÇn San Francisco, n¬i cã kho¶ng 4000 c«ng nh©n kü thuËt cao. Trong v¸n bµi p« kª kinh tÕ quèc tÕ, ngêi níc ngoµi vÉn chän Mü lµm n¬i ®æi tiÒn vµo tríc tiªn. Sau ®©y lµ mét vµi sè liÖu vÒ nÒn c«ng nghiÖp Mü:
- C«ng nghiÖp n¨ng lîng: chñ yÕu lµ dÇu má, khÝ ®èt, than, thuû ®iÖn, uranium. Lîng dÇu khai th¸c trong níc ®¸p øng 50% nhu cÇu. Mü dÉn ®Çu vÒ s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng ( kho¶ng 2800 tØ kwh) vµ n¨ng lîng nguyªn tö ( 67,1 triÖu kwh), ®øng thø hai vÒ thuû ®iÖn.
- C«ng nghiÖp chÕ t¹o: gi¸ trÞ kho¶ng 1000 tû ®«la/n¨m. NÕu tÝnh c¶ c¸c c«ng ty Mü ®Çu t ë níc ngoµi th× tæng s¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o lªn ®Õn 1/2 tæng s¶n phÈm c«ng nghiÖp toµn thÕ giíi.
1.3.3 N«ng nghiÖp
Mü lµ níc n«ng nghiÖp hµng ®Çu thÕ giíi. Mü lµ níc cung cÊp ngò cèc lín nhÊt, vît xa c¸c níc kh¸c, trång kho¶ng 12% tæng sè lóa m× trªn thÕ giíi, 45% ng«, 18% b«ng, 10% yÕn m¹ch vµ lóa miÕn. T¬ng tù, c¸c chñ n«ng tr¹i vµ trang tr¹i ch¨n nu«i Mü s¶n xuÊt kho¶ng 14% s¶n phÈm s÷a trªn thÕ giíi, 17% c¸c lo¹i thÞt, 27% c¸c lo¹i dÇu mì thùc vËt vµ 53% ®Ëu t¬ng. §iÒu thËt ®¸ng ng¹c nhiªn lµ ®Êt cã thÓ ®îc dïng ®Ó canh t¸c ë Mü chØ chiÕm cha ®Çy 8% ®Êt canh t¸c thÕ giíi vµ chØ cã mét phÇn rÊt nhá sè d©n Mü ( díi 2%) lµm n«ng nghiÖp. Mü kh«ng chØ nu«i sèng d©n m×nh- lµ mét trong sè Ýt c¸c níc c«ng nghiÖp lµm ®îc nh vËy- mµ cßn nu«i sèng nhiÒu ngêi d©n kh¸c trªn thÕ giíi. §©y lµ sù thùc, mÆc dï c¸c níc kh¸c nh Trung Quèc vµ Nga cã nhiÒu ®Êt n«ng nghiÖp h¬n vµ nhiÒu ngêi lµm n«ng nghiÖp h¬n. XuÊt khÈu chØ chiÕm cha ®Õn 1/10 tæng s¶n phÈm quèc d©n nhng n«ng nghiÖp ®ãng gãp gÇn nh 1/5 con sè nµy. Mü ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu lóa m×, b¾p, thÞt c¸c lo¹i... ®øng thø ba thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu g¹o, thuû s¶n, níc tr¸i c©y.
1.3.4 DÞch vô
C¸c lo¹i h×nh dÞch vô ( dÞch vô ®iÖn tö th¬ng m¹i, dÞch vô th«ng tin, dÞch vô du lÞch, dÞch vô bu ®iÖn, dÞch vô vËn t¶i biÓn...) chiÕm tõ 7-22% thÞ phÇn dÞch vô quèc tÕ. Riªng s¶n phÈm ®iÖn ¶nh ©m nh¹c Mü còng chiÕm gÇn 30% trÞ gi¸ s¶n phÈm giao dÞch trong lÜnh vùc nµy cña thÕ giíi. V¨n ho¸ Èm thùc Mü phæ biÕn nhanh trªn thÕ giíi kh«ng ph¶i v× thøc ¨n ngon mµ vÒ sù phong phó vÒ thøc ¨n vµ kiÓu ¨n. Cã thÕ ®¬n cö ®å uèng cña Coca-cola, b¸nh m× kÑp thÞt, khoai t©y chiªn...HÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi ë møc ®é kh¸c nhau ®Òu sö dông th«ng tin cña c¸c h·ng truyÒn th«ng cña Mü nh CNN, CBS, Network... Doanh thu c¸c ngµnh dÞch vô hµng n¨m íc tÝnh hµng ngµn tØ ®« la. Theo dù ®o¸n, n¨m 2010 thu nhËp tõ dÞch vô chiÕm ®Õn 93% GDP cña Mü.
1.3.5 ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i
C¸c chiÕn lîc kinh tÕ- th¬ng m¹i cña Mü bao giê còng ®îc ®Æt trong c¸c ch¬ng tr×nh ®iÒu chØnh tæng thÓ nh»m thÝch øng, thËm chÝ biÕn ®æi c¸c xu híng ph¸t triÓn cña thÕ giíi theo híng cã lîi cho kinh tÕ Mü. Do ®ã, trong c¸c tÝnh to¸n chiÕn lîc nãi chung, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ th¬ng m¹i nãi riªng, ta ®Òu nhËn thÊy Ýt nhiÒu ¶nh hëng ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ "luËt ch¬i" chung cña thÕ giíi. "LuËt ch¬i" nµy ®îc thÓ chÕ ho¸ b»ng c¸c hiÖp ®Þnh cña WTO.
Nguyªn t¾c bao trïm chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng cña Mü lµ dïng chñ nghÜa b¶o hé mËu dÞch ®Ó chèng l¹i chñ nghÜa b¶o hé mËu dÞch th«ng qua c¸c c«ng cô thuÕ quan, h¹n ng¹ch, c¸c biÖn ph¸p kü thuËt h¹n chÕ xuÊt nhËp khÈu, c¸c luËt th¬ng m¹i...§èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, c¸c níc cã nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nh Trung Quèc, ViÖt Nam..., Mü thi hµnh chÝnh s¸ch: " c©y gËy vµ cñ cµ rèt" võa g©y søc Ðp, võa hç trî u ®·i ®Ó th«ng qua c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®a ph¬ng, song ph¬ng buéc c¸c níc nµy ph¶i c¶i tæ nÒn kinh tÕ, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng, ®Èy nhanh tiÕn tr×nh héi nhËp ®¶m b¶o lîi Ých æn ®Þnh l©u dµi vÒ tµi chÝnh, th¬ng m¹i, ®Çu t cho Mü.
1.4 Vµi nÐt vÒ thÞ trêng Mü
Víi thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi íc tÝnh 32000 ®«la (n¨m 2000), cao ®iÓn h×nh trong nhãm c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, d©n Mü cã møc tiªu dïng lín nhÊt thÕ giíi. Theo nghiªn cøu cña mét nhãm chuyªn gia Liªn HiÖp Quèc, nÕu søc tiªu dïng cña c¸c gia ®×nh NhËt, EU lµ 1 th× cña Mü lµ 1,7.
Hµng n¨m, Mü xuÊt khÈu ra thÞ trêng thÕ giíi mét trÞ gi¸ hµng ho¸ kho¶ng gÇn 900 tØ ®« la(n¨m 2000), nhiÒu lo¹i hµng xuÊt khÈu cÇn ®Õn nguyªn liÖu xuÊt khÈu Mü lµ thÞ trêng tiªu thô lín nhÊt thÕ giíi, hµng n¨m nhËp khÈu hµng ho¸ h¬n 1300 tØ ®« la. D©n Mü cã møc sèng rÊt kh¸c biÖt nªn hµng nhËp khÈu ®a d¹ng, ®a lo¹i phôc vô cho c¸c ph©n ®o¹n thÞ trêng kh¸c nhau. Cã thÓ chia thÞ trêng Mü theo ba ph©n ®o¹n chÝnh nh sau:
- Ph©n ®o¹n thø nhÊt: gåm giíi thîng lu thêng mua nh÷ng nh·n hiÖu næi tiÕng, cã gi¸ rÊt ®¾t nhng ®ßi hái chÊt lîng rÊt cao ( thêng nh÷ng mÆt hµng nµy cã xuÊt xø tõ ch©u ¢u: Ph¸p, §øc, ý...)
- Ph©n ®o¹n thø hai: gåm tÇng líp trung lu cã phÇn dÔ tÝnh h¬n trong së thÝch nhng chñ yÕu vÉn lµ mÉu m· ®Ñp, chÊt lîng cao vµ gi¸ c¶ t¬ng ®èi.
- Ph©n ®o¹n thø ba: gåm tÇng líp d©n nghÌo Mü, do ®ã yÕu tè gi¸ c¶ cã tÝnh quyÕt ®Þnh tiªu dïng h¬n c¶
.
2- Lîi Ých ViÖt Nam thu ®îc trong quan hÖ víi Mü:
2.1 Ph¸t triÓn quan hÖ ngo¹i th¬ng theo híng xuÊt khÈu:
ViÖt Nam ®ang tÝch cùc hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng híng vµo xuÊt khÈu. ThÞ trêng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cßn rÊt nhá bÐ do chóng ta chËm h¬n c¸c níc kh¸c trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ.
Hoa Kú vèn lµ mét thÞ trêng tiªu thô lín nhÊt thÕ giíi. N¨m 1996, Mü ph¶i nhËp khÈu trªn 730 tû ®« la, trong ®ã c¸c níc thuéc khu vùc ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng lµ nh÷ng nhµ cung cÊp chÝnh. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng Mü sÏ t¨ng lªn khi ViÖt Nam ®îc hëng quy chÕ tèi huÖ quèc. Ngoµi ra Hoa Kú cßn cã thÓ dµnh cho ViÖt Nam hëng lîi Ých tõ HÖ thèng u ®·i thuÕ quan chung ( Generalized System of Preferences- GSP). §©y lµ mét ch¬ng tr×nh ®em l¹i lîi Ých hÇu nh mét c¸ch ®éc quyÒn cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn b»ng c¸ch Hoa Kú lo¹i bá thuÕ quan nhËp khÈu ®èi víi mét sè s¶n phÈm nµo ®ã, nh»m gióp c¸c níc kÐm ph¸t triÓn dÔ dµng tiÕp cËn vµo thÞ trêng Mü. Nh÷ng lo¹i hµng nµo chØ ra mét c¸ch cô thÓ hai ®iÒu kiÖn ®Ó ®îc hëng GSP th× ®îc miÔn thuÕ nhËp khÈu. Hai ®iÒu kiÖn ®ã lµ: hµng ho¸ ®ã thuéc danh môc ®îc hëng GSP vµ ®¸p øng nguyªn t¾c xuÊt xø tõ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®îc hëng lîi ( Beneficiary Developing Coutry-BDC).
Ngoµi ra Hoa Kú sÏ bËt ®Ìn xanh trong viÖc ViÖt Nam tham gia vµo tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ DiÔn ®µn kinh tÕ ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng ( APEC). Qua ®ã, ViÖt Nam cã thÓ më réng thÞ phÇn cña m×nh t¹i thÞ trêng Mü còng nh trªn thÞ trêng thÕ giíi th«ng qua viÖc xuÊt khÈu nh÷ng lo¹i hµng ho¸ mµ ViÖt Nam cã lîi thÕ.
2.2 T¨ng khèi lîng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi- FDI tõ Hoa Kú
ViÖt Nam ®ang ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, do vËy nhu cÇu vÒ vèn, c«ng nghÖ lµ rÊt lín. Nh÷ng nhu cÇu nµy cã thÓ ®¸p øng qua h×nh thøc ®Çu t hÊp dÉn ®Ó thu hót nguån vèn FDI, trong ®ã cã c¸c c«ng ty cña Mü.
C¸c c«ng ty Mü rÊt cã tiÒm lùc vÒ vèn, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ kinh nghiÖm qu¶n lý doanh nghiÖp còng nh kinh doanh quèc tÕ. Do vËy c¸c c«ng ty Hoa Kú ®Çu t vµo ViÖt Nam, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam kh«ng chØ tiÕp nhËn mét khèi lîng vèn lín mµ cßn tiÕp cËn ®îc c«ng nghÖ "nguån" hiÖn ®¹i. H¬n thÕ c¸c c¸n bé ViÖt Nam cã thÓ häc tËp ®îc nh÷ng kinh nghiÖm kinh doanh quèc tÕ hiÖn ®¹i th«ng qua tiÕp xóc víi c¸c chuyªn gia níc ngoµi, c«ng nh©n ViÖt Nam cã thÓ ®îc tham gia c¸c líp båi dìng kiÕn thøc, tay nghÒ do phÝa Hoa Kú tæ chøc.
HiÖn nay Hoa Kú lµ níc nhËn FDI nhiÒu nhÊt vµ còng lµ níc ®Çu t ra níc ngoµi lín nhÊt. MÆc dï tiÒm n¨ng lín nhng møc ®Çu t trùc tiÕp cña Hoa Kú ë ViÖt Nam vÉn cßn ë møc khiªm tèn.
ChÝnh v× vËy, nguån FDI cña Hoa Kú rÊt cÇn thiÕt vµ phï hîp víi c¸c yªu cÇu ph¸t triÓn cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi.
2.3 " Thªm b¹n bít thï" trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ
Trong thêi kú chiÕn tranh l¹nh, ViÖt Nam chØ cã quan hÖ víi c¸c níc thuéc khèi x· héi chñ nghÜa vµ lu«n cã sù ®èi ®Çu víi c¸c níc thuéc hÖ thèng t b¶n chñ nghÜa, quan hÖ ViÖt- Mü cµng c¨ng th¼ng h¬n khi Mü thÊt b¹i trong chiÕn tranh ViÖt Nam. V× ngêi ViÖt Nam vèn yªu chuéng hoµ b×nh nªn chóng ta ®· thùc thi chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i më cöa trong quan hÖ quèc tÕ víi quan ®iÓm" ViÖt Nam muèn lµ b¹n cña tÊt c¶ c¸c níc trong céng ®ång thÕ giíi phÊn ®Êu v× hoµ b×nh ®éc lËp vµ ph¸t triÓn". Do ®ã, quan hÖ gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc t b¶n chñ nghÜa nãi chung vµ Hoa Kú nãi riªng ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. Chóng ta b×nh thêng ho¸ quan hÖ víi Hoa Kú ngoµi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i th× cßn cã mét ý nghÜa chÝnh trÞ rÊt quan träng ®ã lµ " thªm b¹n bít thï". Th«ng qua viÖc b×nh thêng ho¸ quan hÖ víi Hoa Kú gi¶m bít c¨ng th¼ng trong quan hÖ quèc tÕ gi÷a ViÖt Nam víi c¸c khu vùc trªn thÕ giíi. Vai trß cña Hoa Kú nh lµ mét ngêi ®¶m b¶o an ninh trong khu vùc ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng th«ng qua c¸c HiÖp ®Þnh an ninh víi NhËt, óc vµ c¸c c¨n cø qu©n sù cña Mü ë khu vùc.
ThiÕt lËp quan hÖ víi Mü còng t¹o thuËn lîi cho viÖc më réng vµ ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ cña níc ta víi nhiÒu tæ chøc kinh tÕ tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc tÕ, tríc m¾t lµ xóc tiÕn ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp WTO v× theo quy ®Þnh ®Ó ®îc kÕt n¹p vµo WTO, cÇn ph¶i giµnh ®îc 2/3 sè phiÕu ñng hé cña c¸c thµnh viªn, ph¶i ®µm ph¸n víi nhiÒu nícvµ c¸c tæ chøc kinh tÕ lín.NÕu kh«ng giµnh ®îc sù öng hé cña Hoa Kú, EU vµ NhËt B¶n th× khã cã thÓ giµnh ®îc 2/3 sè phiÕu thuËn
Trong khi ViÖt Nam ®ang dÇn kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ thÕ cña m×nh trong céng ®ång quèc tÕ th× quan hÖ ViÖt Nam- Hoa Kú còng cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Hoa Kú ®· b·i bá lÖnh cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam ( 3/2/1994) vµ b×nh thêng ho¸ quan hÖ gi÷a hai bªn( 11/7/1995), hai níc ®· cö nh÷ng ®oµn chuyªn viªn cao cÊp ®Ó bµn vÒ nh÷ng vÊn ®Ò mµ hai bªn quan t©m. §Çu th¸ng 5/ 1997, hai bªn ®· ®ång ý cö ®¹i sø nh»m ph¸t triÓn quan hÖ gi÷a hai níc. ViÖt Nam lu«n x¸c ®Þnh lµ khÐp l¹i qu¸ khø, x©y dùng mét t¬ng lai tèt ®Ñp h¬n tËp trung ph¸t triÓn kinh tÕ.
Nh vËy, quan hÖ kinh tÕ ViÖt- Mü lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan kh«ng nh÷ng phï hîp víi xu thÕ vËn ®éng cña thêi ®¹i mµ cßn thÓ hiÖn ý nguyÖn cña nh©n d©n hai níc.
3. Lîi Ých cña Hoa Kú trong quan hÖ víi ViÖt Nam:
3.1 Kh¸i qu¸t chung vÒ kinh tÕ ViÖt Nam:
ViÖt Nam thuéc mét trong sè c¸c níc n«ng nghiÖp l¹c hËu, s¶n xuÊt nhá. HiÖn nay, ViÖt Nam ®ang tõng bíc ph¸t triÓn trªn con ®êng c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
N»m trªn mét b¸n ®¶o gÇn trung t©m §«ng Nam ¸, quy m« l·nh thæ kh«ng nhá, khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, n¾ng l¾m, ma nhiÒu, ®Þa h×nh c¶nh quan ®a d¹ng.
VÞ trÝ ®Þa lý cña ViÖt Nam cã thuËn lîi ®¸ng kÓ lµ n»m trªn c¸c ®êng hµng kh«ng vµ hµng h¶i quèc tÕ quan träng. HÖ thèng c¶ng biÓn lµ cöa ngâ kh«ng nh÷ng cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam mµ c¶ c¸c quèc gia l©n cËn, ®Æc biÖt lµ vïng T©y Nam lôc ®Þa Trung Hoa. VÞ trÝ ®Þa lý cña ViÖt Nam t¹o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng trung chuyÓn, t¸i xuÊt khÈu vµ chuyÓn khÈu hµng ho¸ qua c¸c khu vùc l©n cËn. Sù thuËn lîi vÒ vÞ trÝ ®Þa lý lµ mét tµi nguyªn v« h×nh.
Tµi nguyªn thiªn nhiªn rÊt phong phó vµ ®a d¹ng bao gåm ®Êt ®ai, kho¸ng s¶n, tµi nguyªn rõng, tµi nguyªn biÓn...Sù ph©n bè c¸c tµi nguyªn lµ ph©n t¸n vµ trong mét sè trêng hîp ,®iÒu kiÖn khai th¸c cßn t¬ng ®èi khã kh¨n, ®ßi hái cã nguån vèn lín vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.
D©n c vµ nguån lao ®éng ViÖt Nam liªn quan nhiÒu tíi viÖc héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. Quy m« d©n sè lín, chiÕm 1,3% d©n sè thÕ giíi, ®øng thø 13 trong sè c¸c níc ®«ng d©._.n nhÊt. Nguån lao ®éng dåi dµo, gi¸ nh©n c«ng rÎ, t chÊt ngêi lao ®éng ViÖt Nam rÊt cÇn cï, s¸ng t¹o víi nhiÒu ngµnh nghÒ cæ truyÒn, tiÕp thu nhanh nghÒ nghiÖp míi. Lao ®éng ViÖt Nam ®îc ®µo t¹o ë nhiÒu nguån kh¸c nhau, tr×nh ®é v¨n ho¸, khoa häc, tay nghÒ kü thuËt ®ang ®îc n©ng cao, cã kh¶ n¨ng øng xö linh ho¹t, cã thÓ tham gia tÝch cùc vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Tuy nhiªn, søc lao ®éng cña ViÖt Nam cßn h¹n chÕ vÒ thÓ lùc, vÒ tr×nh ®é tæ chøc kû luËt, vÒ kh¶ n¨ng hîp t¸c trong c«ng viÖc vµ cßn thiÕu nhiÒu viÖc lµm.
Quy m« cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cßn rÊt nhá bÐ c¶ vÒ chØ tiªu GDP còng nh kim ng¹ch xuÊt khÈu so víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. C¬ cÊu kinh tÕ cßn mang tÝnh chÊt l¹c hËu, tr×nh ®é c«ng nghÖ thÊp, vÉn lµ mét nÒn kinh tÕ chñ yÕu ë giai ®o¹n khai th¸c vµ khai th¸c søc lao ®éng, hµm lîng khoa häc c«ng nghÖ vµ hµm lîng vèn thÊp, c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm.
N«ng nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay vÉn lµ mét nÒn n«ng nghiÖp chñ yÕu dùa vµo trång trät, cßn l¹i lµ ch¨n nu«i; ngµnh s¶n xuÊt nµy chÞu ¶nh hëng trùc tiÕp cña thiªn tai nªn khã t¨ng trëng nhanh.
C«ng nghiÖp ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nh÷ng t¨ng trëng râ nÐt. Tuy nhiªn, phÇn lín trang thiÕt bÞ cò kü, c¬ së s¶n xuÊt yÕu kÐm, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, cha ®ñ m¹nh ®Ó tham gia thÞ trêng thÕ giíi, c¹nh tranh víi hµng ngo¹i nhËp.
Nh÷ng thµnh tùu bíc ®Çu nhng rÊt quan träng ®¹t ®îc qua h¬n 10 n¨m thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi cho phÐp rót ra kÕt luËn r»ng: vÞ trÝ cña ViÖt Nam trong quan hÖ chÝnh trÞ kinh tÕ tuú thuéc rÊt nhiÒu vµo viÖc chóng ta t¨ng trëng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p kÞp thêi, ®óng ®¾n ®Õn ®©u ®Ó kÕt hîp c¸c nguån lùc trong níc víi c¸c nguån lùc bªn ngoµi níc phôc vô môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, ®Ó cã mét chç ®øng trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
Trong ph¹m vi khu vùc §«ng Nam ¸- T©y Th¸i B×nh D¬ng, ViÖt Nam cã vÞ trÝ ®Þa lý chÝnh trÞ quan träng: quan hÖ hîp t¸c víi ViÖt Nam lµ mét níc cê kh«ng thÓ bá qua trong trß ch¬i c©n b»ng lùc lîng cña c¸c cêng quèc trong t¬ng lai gÇn ®Ó giµnh giËt vµ ph¸t triÓn ¶nh hëng cña mçi cêng quèc kinh tÕ ë khu vùc nµy, mét khu vùc ®Çy tÝnh n¨ng ®éng vµ cã thÓ trë thµnh mét trung t©m kinh tÕ thÕ giíi trong thÓ kû 21.
3.2 Më réng thÞ trêng xuÊt khÈu:
Chóng ta ®· biÕt Hoa Kú lµ mét níc xuÊt khÈu lín nhÊt thÕ giíi. Hµng ho¸ cña Mü xuÊt hiÖn trªn tÊt c¶ c¸c thÞ trêng thÕ giíi vµ lu«n chiÕm thÞ phÇn ®¸ng kÓ. §iÒu nµy phï hîp víi chiÕn lîc thóc ®Èy xuÊt khÈu ®Ó t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng trëng kinh tÕ nªn Hoa Kú lu«n t×m c¸ch më réng thÞ trêng xuÊt khÈu cña m×nh. ThÞ trêng ViÖt Nam víi gÇn 80 triÖu d©n lµ mét thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng víi søc mua cña ngêi d©n ngµy cµng t¨ng. C¸c c«ng ty níc ngoµi ®ang thùc hiÖn c¸c chiÕn dÞch lín ®Ó chiÕm lÜnh thÞ trêng nµy v× hä cã thu ®îc nguån lîi lín khi b¸n hµng hãa trªn thÞ trêng ViÖt Nam trong khi ®ã c¸c c«ng ty Mü chØ cã thÞ phÇn rÊt nhá bÐ so víi tiÒm n¨ng cña m×nh. Sù chËm trÔ nµy kh«ng ph¶i do lçi cña c¸c c«ng ty Mü mµ do quan hÖ cña hai níc cha ®îc b×nh thêng ho¸ hoµn toµn, cßn tån t¹i nh÷ng quy ®Þnh ng¨n c¶n c¸c c«ng ty ho¹t ®éng t¹i thÞ trêng ViÖt Nam.
3.3 ViÖt Nam lµ thÞ trêng cung cÊp mét sè nguyªn vËt liÖu:
Hoa Kú lµ mét trong nh÷ng quèc gia cã nguån tµi nguyªn giµu cã nhÊt thÕ giíi nhng Mü vÉn cã chiÕn lîc b¶o ®¶m nguån cung cÊp cho mét sè nguyªn nhiªn vËt liÖu cÇn thiÕt, Hoa Kú cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch nhËp khÈu vËt liÖu trong níc. ChÝnh v× v©y, nÒn s¶n xuÊt Hoa Kú thêng phô thuéc vµo c¸c nguån cung cÊp nguyªn vËt liÖu tõ níc ngoµi. ViÖc phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo mét níc hay mét khu vùc vÒ mét sè nguyªn liÖu dÔ g©y t×nh tr¹ng bÞ ®éng trong s¶n xuÊt nh cuéc khñng ho¶ng dÇu má n¨m 1970. Do vËy, Hoa Kú thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®a d¹ng hãa nguån cung cÊp. Trong khi ®ã, ViÖt Nam, còng nh c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong giai ®o¹n ®Çu c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc, chñ yÕu xuÊt khÈu s¶n phÈm th«, tµi nguyªn thiªn nhiªn cha qua chÕ biÕn do kh«ng cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó chÕ biÕn thµnh s¶n phÈm tiªu dïng cuèi cïng ®¹t chÊt lîng cao vµ cÇn c¸c ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu thiÕt bÞ tõ níc ngoµi nh»m hiÖn ®¹i ho¸ nÒn s¶n xuÊt trong níc. HiÖn nay, Hoa Kú còng rÊt quan t©m ®Õn mét sè s¶n phÈm s¬ chÕ cña ViÖt Nam. C¸c doanh nghiÖp cña Mü cã thÓ nhËp ®îc nh÷ng nguyªn vËt liÖu rÎ lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm gi¶m xuèng, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ Mü. ViÖc nhËp khÈu mét sè s¶n phÈm s¬ chÕ tõ ViÖt Nam còng gãp phÇn lµm æn ®Þnh h¬n nguån cung cÊp nguyªn liÖu cho nÒn s¶n xuÊt Hoa Kú.
Tãm l¹i, viÖc ViÖt Nam më réng quan hÖ kinh tÕ víi Hoa Kú lµ mét ®iÒu tÊt yÕu, phï hîp víi trµo lu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi trong thÕ kû 21. Quan hÖ nµy ®· mang l¹i lîi Ých cho c¶ hai níc. KÕt qu¶ cña nh÷ng nç lùc, cè g¾ng cña hai bªn lµ sù ra ®êi cña HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i ViÖt- Mü, mét HiÖp ®Þnh ®· t¹o ra mét trang míi trong nh÷ng chÆng ®êng cña quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt- Mü.
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng th¬ng m¹i ViÖt - Mü
I/ Giai ®o¹n tríc khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®îc ký kÕt:
1. Tríc khi Hoa Kú bá lÖnh cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam (tríc 03/02/1994)
1.1 Tríc 1975
Hoa Kú cã quan hÖ th¬ng m¹i víi chÝnh quyÒn ViÖt Nam Céng Hoµ (Ngôy) cò. Kim ng¹ch bu«n b¸n kh«ng lín chñ yÕu lµ hµng nhËp khÈu b»ng viÖn trî cña Hoa Kú ®Ó phôc vô chiÕn tranh. PhÇn xuÊt khÈu cã xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng nh cao su, gç, h¶i s¶n, ®å gèm ... song kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng ®¸ng kÓ.
1.2 Sau 1975
Th¸ng 5/1964, Hoa Kú ¸p dông "®¹o luËt bu«n b¸n víi kÎ thï" (tøc lµ víi c¸c níc céng s¶n lóc ®ã), cÊm vËn chèng miÒn B¾c níc ta. Theo ®¹o luËt nµy, ViÖt Nam bÞ coi lµ kÎ thï vµ nh÷ng hµnh ®éng quan hÖ víi kÎ thï sÏ bÞ trõng trÞ. TÊt c¶ mäi trao ®æi, giao lu víi ViÖt Nam trªn tÊt c¶ c¸c mÆt ®Òu bÞ cÊm.
30/4/4975, Hoa Kú më réng lÖnh cÊm vËn víi toµn bé ®Êt níc ViÖt Nam. CÊm vËn kh«ng chØ ¸p dông trong bu«n b¸n mµ c¶ trong c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh, tÝn dông, ng©n hµng, tµi s¶n ... Hoa Kú xÕp ViÖt Nam vµo nhãm S cïng víi Cuba, B¾c TriÒu Tiªn - nhãm níc bÞ h¹n chÕ nhÊt trªn c¬ së "§¹o luËt kiÓm so¸t xuÊt khÈu 1979", ®Æc biÖt lµ nh÷ng h¹n chÕ nghiªm ngÆt trong xuÊt khÈu c¸c trang thiÕt bÞ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, kÜ thuËt cao cña Hoa Kú. §ång thêi Hoa Kú khèng chÕ c¸c níc ®ång minh vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ do Hoa Kú thao tóng trong mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i víi ViÖt Nam. MÆc dï bÞ Hoa Kú cÊm vËn song th«ng qua con ®êng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp, ViÖt Nam vÉn cã quan hÖ kinh tÕ víi nhiÒu níc, nhiÒu tæ chøc kinh tÕ. Vµ b»ng con ®êng gi¸n tiÕp, hµng cña Mü vÉn vµo ®îc thÞ trêng níc ta.
Sè liÖu thèng kª cña ViÖt Nam cho thÊy: Thêi k× 1986 - 1989 xuÊt khÈu hÇu nh b»ng 0, trong khi nhËp khÈu tõ Hoa Kú ®¹t gi¸ trÞ gÇn 5 triÖu ®« la Mü.
Hµng Hoa Kú nhËp vµo níc ta n¨m 1987 ®¹t trÞ gi¸ 23 triÖu ®« la Mü; n¨m 1988: 15 triÖu §« la Mü; n¨m 1989: 11 triÖu §« la (Nguån: Bé Th¬ng m¹i Hoa Kú)
1.3 Nh÷ng n¨m ®Çu thËp kØ 90
Quan hÖ ngo¹i giao còng nh quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i ®· cã nh÷ng bíc tiÕn vît bËc.
Tõ th¸ng 4/1992, Mü xuèng thang ®i vµo lé tr×nh híng tíi b·i bá cÊm vËn më ®Çu b»ng viÖc cho phÐp xuÊt khÈu sang ViÖt Nam hµng hãa ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu cña con ngêi vµ bá c¸c h¹n chÕ ®èi víi c¸c Tæ chøc phi chÝnh phñ Hoa Kú viÖn trî nh©n ®¹o cho ViÖt Nam ( 30/4/1992), tiÕp ®ã cho phÐp c¸c c«ng ty Mü më v¨n phßng ®¹i diÖn vµ ký c¸c hîp ®ång kinh tÕ ë ViÖt Nam nhng chØ giao dÞch kinh doanh sau khi bá cÊm vËn ( 14/12/ 1992): ra quyÕt ®Þnh vÒ cÊp giÊy phÐp bu«n b¸n víi ViÖt Nam ( 9/ 1993).
§Ó tíi ®îc lé tr×nh nµy, c¶ hai phÝa ®· cã nh÷ng nç lùc vît bËc theo híng ®a ra c¸c bíc tiÕn tíi b×nh thêng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam.
Th¸ng 7/ 1993, tæng thèng Bill Clinton tuyªn bè kh«ng can thiÖp vµo c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ, tríc hÕt lµ Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF), Ng©n hµng thÕ giíi( WB), Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸ ( ADB) nèi l¹i quan hÖ víi ViÖt Nam. Trong thêi kú nµy, nhiÒu ®oµn ®¹i biÓu th¬ng m¹i Hoa Kú ®· ®Õn ViÖt Nam th¨m dß thÞ trêng, t×m kiÕm c¬ héi, kh¶ n¨ng hîp t¸c ®Çu t vµ th¬ng m¹i.
Cïng víi nh÷ng nç lùc c¶i thiÖn quan hÖ cña hai chÝnh phñ, ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng cô thÓ gi÷a hai níc trong nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90 ®· cã ®îc nh÷ng bíc tiÕn ban ®Çu. N¨m 1990, theo thèng kª ViÖt Nam, ta ®· xuÊt ®îc lîng hµng gi¸ trÞ kho¶ng 10.000 USD, 1991: 9.000 USD; 1992: 110.000 USD vµ 1993: 85.000 USD. VÒ nhËp khÈu, trong giai ®o¹n 1991- 1993, gi¸ trÞ hµng ho¸ Hoa Kú nhËp khÈu vµo ViÖt Nam ®· ®¹t gÇn 7 triÖu USD so víi 5 triÖu USD cña thêi kú 1986- 1990.
Nh÷ng con sè trªn cho thÊy dÊu hiÖu kh¶ quan cña quan hÖ bu«n b¸n gi÷a hai níc. Tuy nhiªn, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai níc vÉn lµ con sè qu¸ khiªm tèn, chØ chiÕm 0,14% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam n¨m 1993 cha nãi ®Õn kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu khæng lå cña Mü. §iÒu nµy ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng lµ quan hÖ bu«n b¸n gi÷a hai níc vÉn cßn lµ mét h¹n chÕ lín nhÊt vµ c¬ b¶n nhÊt, ®ã lµ lÖnh cÊm vËn th¬ng m¹i cña Mü. Tuy nhiªn, nhiÒu c«ng ty Mü ®· cã mÆt t¹i ViÖt Nam vµ ®· chuÈn bÞ tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó tung hµng ho¸ ra b¸n khi cã lÖnh cÊm vËn ®îc b·i bá.
2. Giai ®o¹n sau khi lÖnh cÊm vËn ®îc b·i bá:
Ngµy 3/ 2/ 1994, tæng thèng Hoa Kú Bill Clinton chÝnh thøc tuyªn bè b·i bá lÖnh cÊm vËn chèng ViÖt Nam. Bé th¬ng m¹i Hoa Kú ®· chuyÓn ViÖt Nam tõ nhãm Z lªn nhãm Y, Ýt h¹n chÕ th¬ng m¹i h¬n ( gåm Liªn X« cò, c¸c níc thuéc khèi Vacsava cò, Anbani, M«ng Cæ, Lµo, Cam pu chia vµ nay thªm ViÖt Nam).
Bé vËn t¶i vµ Bé th¬ng m¹i Hoa Kú b·i bá lÖnh cÊm tµu biÓn vµ m¸y bay Hoa Kú vËn chuyÓn hµng hãa sang ViÖt Nam; cho phÐp tµu mang cê ViÖt Nam vµo c¶ng Hoa Kú nhng cßn h¹n chÕ vµo ph¶i xin phÐp tríc 7 ngµy vµ th«ng b¸o tµu ®Õn tríc 3 ngµy.
Ngµy 11/ 7/ 1995, tæng thèng Bill Clinton ®· c«ng bè c«ng nhËn ngo¹i giao vµ b×nh thêng hãa quan hÖ ngo¹i giao b»ng viÖc hai bªn chÝnh thøc khai tr¬ng §¹i sø qu¸n céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam t¹i Washington vµ §¹i sø qu¸n Hoa Kú t¹i Hµ Néi, cö ®¹i diÖn l©m thêi t¹i thñ ®« cña nhau. Nh÷ng sù kiÖn nµy më ®Çu thêi kú giao bang ®Çy ®ñ gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú.
Th¸ng 10/ 1995, trong chuyÕn sang Mü dù lÔ kØ niÖm 50 n¨m thµnh lËp Liªn hîp quèc, Chñ tÞch níc ta Lª §øc Anh lÇn ®Çu tiªn tíi th¨m Hoa Kú vµ tiÕp xóc víi nhiÒu quan chøc cÊp cao cña chÝnh quyÒn Mü. Bé trëng ngo¹i giao NguyÔn M¹nh CÇm vµ Bé trëng th¬ng m¹i Lª V¨n TriÕt còng th¨m Hoa Kú trong dÞp nµy víi môc ®Ých u tiªn hµng ®Çu vÒ kinh tÕ.
N¨m 1997 ghi nhËn nh÷ng bíc tiÕn quan träng trong quan hÖ gi÷a hai níc. Hai bªn ®· ký ®îc hiÖp ®Þnh vÒ b¶n quyÒn vµo cuèi th¸ng 6/ 1997. Tõ 6 ®Õn 8/ 4/ 1997, Bé trëng tµi chÝnh Hoa Kú Robert Rubin ®· ®Õn th¨m vµ lµm viÖc t¹i ViÖt Nam. Hai bé trëng tµi chÝnh ViÖt Nam vµ Hoa Kú thay mÆt hai chÝnh phñ ký hiÖp ®Þnh xö lý nî 145 triÖu USD tõ thêi chÝnh quyÒn Sµi Gßn. §©y lµ bíc quan träng ®Ó tiÕn tíi viÖc ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i vµ b×nh thêng ho¸ hoµn toµn vÒ kinh tÕ. Ngµy 9/ 5/ 1997, vÞ ®¹i sø ®Æc mÖnh toµn quyÒn cña Hoa Kú ®Õn Hµ Néi, còng nh ®¹i sø ®Çu tiªn cña ViÖt Nam cã mÆt t¹i Hoa Kú ®Ó thùc hiÖn nhiÖm kú c«ng t¸c cña m×nh. ViÖc lµm nµy chøng tá sù quan t©m cña Mü ®Õn viÖc c¶i thiÖn quan hÖ gi÷a hai níc vµ ®iÒu ®ã phï hîp víi mong muèn cña nh©n d©n Mü. Nã chøng tá r»ng hai níc ®Òu cã thiÖn chÝ khÐp l¹i qu¸ khø, nh×n vÒ t¬ng lai nh»m b×nh thêng ho¸ quan hÖ mäi mÆt.
Song song víi nh÷ng sù kiÖn cã tÝnh bíc ngoÆt ®ã cã tíi hµng tr¨m ®oµn ®¹i diÖn kinh tÕ- th¬ng m¹i cña Hoa Kú ®· tíi ViÖt Nam ®Ó t×m hiÓu vµ mong muèn thiÕt lËp quan hÖ lµm ¨n l©u dµi ë ViÖt Nam. Theo sè liÖu thèng kª cña VCCI, trong nöa ®Çu n¨m 1995 ®· cã trªn 100 ®oµn víi gÇn 300 lît doanh nh©n Hoa Kú ®Õn ViÖt Nam. C¸c ph¸i ®oµn nµy ®Òu rÊt quan t©m ®Õn m«i trêng ®Çu t vµ bu«n b¸n ë thÞ trêng ViÖt Nam, trªn lÜnh vùc kh¸c nhau. Thùc tÕ nµy chøng tá quan hÖ kinh tÕ- th¬ng m¹i gi÷a hai níc ®· bíc sang giai ®o¹n míi víi nh÷ng viÖc lµm cô thÓ vµ ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ thiÕt thùc. VÒ phÝa ViÖt Nam, ViÖt Nam ®· tæ chøc ®îc triÓn l·m hµng xuÊt khÈu VIETEXPORT '94- San Francisco t¹i Hoa Kú. TriÓn l·m ®· thµnh c«ng vµ g©y tiÕng vang lín trong d luËn Hoa Kú. TriÓn l·m còng t¹o c¬ héi míi cho c¸c nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam t×m hiÓu cung c¸ch lµm ¨n víi Hoa Kú, c¸ch lµm ¨n chÝnh quy, bµi b¶n trong mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.
Cïng víi triÓn l·m, ta cßn tæ chøc héi th¶o giíi thiÖu víi c¸c nhµ doanh nghiÖp Hoa Kú vÒ m«i trêng ®Çu t kinh doanh ë ViÖt Nam vµ héi th¶o giíi thiÖu vÒ thÞ trêng Hoa Kú, luËt lÖ vµ tËp qu¸n bu«n b¸n víi Hoa Kú cho c¸c nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam.
Tuy cha cã con sè thèng kª chÝnh x¸c lµ hµng Hoa Kú chiÕm bao nhiªu thÞ phÇn ë ViÖt Nam, nhng cã thÓ thÊy lµ hÇu hÕt c¸c h·ng næi tiÕng nh Microsoft, Nikon, Caltex, Pepsi, Carrier, Coca- Cola... ®Òu ®· cã mÆt ë ViÖt Nam. MÆc dï ®Õn muén h¬n so víi c¸c níc kh¸c song víi nguån vèn lín, chiÕn lîc Marketing ®éc ®¸o, chÊt lîng cao, c¸c s¶n phÈm cña Hoa Kú nhanh chãng giµnh ®îc c¶m t×nh cña ngêi ViÖt Nam vµ t¨ng thÞ phÇn trªn thÞ trêng nµy.
§Õn 1993, cha cã tÊn hµng nµo cña ViÖt Nam xuÊt ®îc sang Hoa Kú theo con ®êng chÝnh ng¹ch. Sau khi huû bá lÖnh cÊm vËn, hµng ViÖt Nam míi tõ tõ th©m nhËp vµo thÞ trêng réng lín nµy. EPCO lµ h·ng ®Çu tiªn víi 2,1 triÖu USD t«m, cµ phª xuÊt sang California tÝnh ®Õn cuèi n¨m 1994. §Õn 1996, doanh sè hµng xuÊt khÈu sang Hoa Kú cña EPCO ®¹t gÇn 8 triÖu USD. EPCO lµ c«ng ty ®Çu tiªn më v¨n phßng ®¹i diÖn cña m×nh t¹i Hoa Kú, tiÕp theo ®ã lµ h·ng giÇy dÐp Bitis ( Nguån: T¹p chÝ th¬ng m¹i sè th¸ng 7/ 1997).
Nhê hîp t¸c tèt ë tÇm vÜ m« vµ nh÷ng nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp hai níc tõ khi lÖnh cÊm vËn ®îc b·i bá, ho¹t ®éng th¬ng m¹i gi÷a hai níc ®· cã nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ.
B¶ng 1: Kim ng¹ch XNK ViÖt Nam- Hoa Kú 1994- 1996
®¬n vÞ: triÖu USD
ChØ tiªu
1994
1995
1996
Tæng kim ng¹ch XNK
222,673
451,826
935
Kim ng¹ch nhËp khÈu
172,223
252,860
616
Kim ng¹ch xuÊt khÈu
50,450
198,966
319
( Nguån: Bé th¬ng m¹i Hoa Kú)
Theo b¶ng trªn cho thÊy tèc ®é t¨ng trëng rÊt nhanh cha tõng cã kÓ tõ tríc c¶ vÒ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu. §iÒu ®ã chøng tá lÖnh cÊm vËn ®îc b·i bá lµ ®iÒu rÊt hîp lý ®Ó ph¸t triÓn quan hÖ bu«n b¸n hai níc.
3- Khi b×nh thêng ho¸ quan hÖ hai níc:
Th¸ng 7/ 1995, tæng thèng Bill Clinton tuyªn bè b×nh thêng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam. §éng th¸i chÝnh trÞ nµy ®· lµm cho quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc ph¸t triÓn theo chiÒu híng tÝch cùc.
3.1 XuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú:
N¨m 1995, kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Hoa Kú ®¹t 198,966 triÖu USD ( gÇn gÊp 4 lÇn n¨m 1994) , trong ®ã hµng n«ng nghiÖp chiÕm 151,549 triÖu USD ( 76,2% gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu sang Hoa Kú) vµ hµng phi n«ng nghiÖp lµ 47,417 triÖu USD ( 23,8%). ChØ trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 1996, gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Hoa Kú ®¹t 232,595 triÖu USD, trong ®ã hµng n«ng nghiÖp chØ cßn chiÕm 45,7% ( 106,392 triÖu USD) vµ hµng phi n«ng nghiÖp ®· chiÕm 54,3% ( 126,203 triÖu USD). ( Nguån: Sè liÖu Bé th¬ng m¹i).
B¶ng 2: C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam sang Hoa Kú giai ®o¹n 1994- 1996
§¬n vÞ: triÖu USD
ChØ tiªu
1994
1995
1996 *
Tæng kim ng¹ch XNK
50,450
198,966
232,595
1. N«ng, l©m thuû s¶n
37,721
170,407
120,960
2. C«ng nghiÖp nhÑ
3,891
24,401
47,960
3. C«ng nghiÖp nÆng vµ kho¸ng s¶n
0,106
0,799
56,139
4. Hµng cã gi¸ trÞ thÊp vµ c¸c hµng kh¸c
8,732
3,359
7,529
(Nguån: Bé th¬ng m¹i Hoa Kú (*) sè liÖu tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 9/ 1996)
Theo b¶ng trªn, mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú lµ thuéc nhãm n«ng, l©m, thuû s¶n víi kim ng¹ch t¬ng øng chiÕm 74,8%; 85,6% vµ 52% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu.
Hµng c«ng nghiÖp nhÑ cña ViÖt Nam còng ®· b¾t ®Çu x©m nhËp vµo thÞ trêng Hoa Kú víi sù t¨ng ®ét biÕn sau 1 n¨m b×nh thêng ho¸ quan hÖ. Hµng thùc phÈm chÕ biÕn vµ bia còng ®· chen ch©n ®îc vµo thÞ trêng ®Æc biÖt khã tÝnh trong lÜnh vùc nµy. C«ng ty bia HuÕ díi nh·n hiÖu" Hue beer" ®· sím cã mÆt trªn thÞ trêng Hoa Kú. Bia Sµi Gßn còng vËy. C«ng ty nhËp khÈu thùc phÈm hµng ®Çu Hoa Kú- c«ng ty liªn doanh M.E FOX vµ Heritage Beverage ®· nhËn lµm ®¹i lý ®éc quyÒn cña c«ng ty bia Sµi Gßn t¹i Hoa Kú. Trong n¨m 1996, ta ®· b¾t ®Çu xuÊt dÇu th« sang Hoa Kú vµ ®¹t trÞ gi¸ 55,5 triÖu USD trong 9 th¸ng ®Çu n¨m, b¸o hiÖu sù t¨ng kim ng¹ch nhãm mÆt hµng nµy trong t¬ng lai. Tuy xuÊt hiÖn muén, song gi¸ trÞ mÆt hµng chiÕm vÞ trÝ thø hai sau cµ phª trong doanh môc c¸c mÆt hµng Hoa Kú nhËp khÈu nhiÒu nhÊt tõ ViÖt Nam.
VËy ®a sè c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu sang Hoa Kú trong 3 n¨m qua lµ c¸c mÆt hµng ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng vµ lîi thÕ s¶n xuÊt do tËn dông ®îc ®iÒu kiÖn tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ gi¸ trÞ nh©n c«ng rÎ.
B¶ng 3: C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú
§¬n vÞ: triÖu USD
ChØ tiªu
1994
1995
1996
1.Gia vÞ, cµ phª vµ chÌ
31,193
146,455
110,910
2. C¸ vµ h¶i s¶n
5,802
19,583
33,990
3. DÇu th«
1,105
0,015
80,650
4.Hµng dÖt may
2,436
15,092
20,031
5. GiÇy dÐp
0,069
3,308
39,169
(Nguån: C«ng ty du lÞch th«ng tin th¬ng m¹i toµn cÇu ( GTCI))
- Cµ phª, chÌ, gia vÞ: (m· HS 09- 0111)
lµ nh÷ng mÆt hµng ®îc Hoa Kú khuyÕn khÝch nhËp khÈu, v× thÕ ®îc miÔn thuÕ hoµn toµn, kÓ c¶ víi hµng cña ViÖt Nam. ViÖt Nam ®· tËn dông lîi thÕ nµy lµ t¨ng cêng xuÊt khÈu vµo Hoa Kú. §Æc biÖt lµ mÆt hµng cµ phª trong 3 n¨m liÒn ®Òu ®øng ®Çu danh s¸ch c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo Hoa Kú. NÕu n¨m 1994, kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª ®¹t 19,969 triÖu USD th× n¨m 1995 ®¹t 145,174 triÖu USD vµ n¨m 1996 ®¹t 109,4 triÖu USD. So víi tiÒm n¨ng nhËp khÈu cµ phª cña Hoa Kú lµ 1,8 tû USD hµng n¨m th× kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng nµy chØ ®¸p øng mét phÇn rÊt nhá nhu cÇu cña Hoa Kú.
- Hµng thuû s¶n ( m· HS 03- 0613)
Sau khi b×nh thêng hãa quan hÖ, kim ng¹ch thuû s¶n 1995 ®· t¨ng lªn 3 lÇn so víi n¨m 1994 vµ n¨m 1996 con sè nµy t¨ng gÇn gÊp 2 lÇn so víi 1995. Hoa Kú khuyÕn khÝch nhËp khÈu mÆt hµng nµy nhng ®ßi hái chñ yÕu lµ hµng cao cÊp vµ s½n sµng tr¶ gi¸ cao h¬n c¸c thÞ trêng kh¸c. Do ®ã hµng ViÖt Nam ta víi chÊt lîng thÊp, pha t¹p nhiÒu chñng lo¹i nªn khi th©m nhËp vµo thÞ trêng nµy vÉn cßn cã nhiÒu khã kh¨n. ViÖt Nam cÇn ph¶i n©ng cao chÊt lîng chÕ biÕn thuû s¶n ®Æc biÖt lµ t«m c¸ ®«ng l¹nh ®Ó x©m nhËp s©u vµo thÞ trêng Hoa Kú, v× ®©y lµ mét thÞ trêng lín vµ ®Çy tiÒm n¨ng víi kim ng¹ch nhËp khÈu hµng n¨m lµ 2,5 tû USD.
- GiÇy dÐp:
1 n¨m sau khi b×nh thêng ho¸ quan hÖ ViÖt- Mü, kim ng¹ch xuÊt khÈu ngµnh nµy ®· t¨ng vät. Nguyªn nh©n lµ do sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c møc thuÕ MFN vµ phi MFN ®èi víi mÆt hµng nµy. C¸c møc chªnh lÖch vÒ thuÕ t¬ng ®èi nhá nµy cho phÐp ViÖt Nam c¹nh tranh víi c¸c níc ®· ®îc hëng MFN. Ngoµi ra hµm lîng lao ®éng cao ®èi víi s¶n phÈm giÇy dÐp ®· t¹o ra cho ViÖt Nam mét lîi thÕ c¹nh tranh.
- Hµng dÖt may ( m· sè HS 62- 0520)
Theo b¶ng trªn th× thÊy mÆt hµng nµy cã sù chuyÓn biÕn t«t ®Ñp, nhng nÕu so víi tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu sang thÞ trêng khæng lå Hoa Kú th× kh¸ nhá, chØ chiÕm 2,9 %. Cßn nÕu so víi c¸c ®èi thñ kh¸c nhËp khÈu vµo Hoa Kú nh Trung Quèc ( 6,1 tû USD), Hång K«ng ( 4 tû USD), Hµn Quèc ( 2,5 tû USD), §µi Loan( 2,3%) th× hµng may mÆc ViÖt Nam vÉn cha x©m nhËp s©u ®îc vµo thÞ trêng Hoa Kú. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do møc thuÕ phi MFN ®èi víi hµng dÖt kim cao h¬n rÊt nhiÒu so víi møc thuÕ MFN ®èi víi mÆt hµng nµy.
- DÇu th«:
Kim ng¹ch rÊt nhá bÐ, hÇu nh kh«ng cã g× trong 2 n¨m 1994- 1995 nhng l¹i t¨ng vät lªn Hoa Kú nhËp khÈu nhiÒu nhÊt tõ ViÖt Nam. Møc xuÊt khÈu nµy cao h¬n so víi xuÊt khÈu sang ch©u ¢u n¨m 1995( 21,49 triÖu USD) nhng vÉn thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi mÆt hµng nµy xuÊt khÈu sang NhËt B¶n ( ®¹t 709,722 triÖu USD trong n¨m 1996).
3.2 NhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hoa Kú:
Ngay tõ ®Çu tiªn ngay khi Hoa Kú huû bá lÖnh cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam, hµng nhËp khÈu tõ Hoa Kú ®· t¨ng m¹nh vÒ sè lîng vµ phong phó, ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i. N¨m 1993, chØ cã 4 mÆt hµng ®îc phÐp xuÊt khÈu sang ViÖt Nam, nhng trong n¨m 1994 sè nhãm hµng ®· t¨ng lªn ®Õn con sè 35. Trong ®ã cã 12 nhãm mÆt hµng ViÖt Nam thêng nhËp khÈu víi gi¸ trÞ lín.
NÕu kim ng¹ch nhËp khÈu hµng tõ Hoa Kú 1994 ®¹t trÞ gi¸ 172,223 USD th× sang n¨m 1995 con sè nµy ®· t¨ng vät lªn 252,86 triÖu USD. Trong n¨m 1996, riªng trong 9 th¸ng ®Çu n¨m, hµng nhËp khÈu tõ Hoa Kú ®· gÊp 2 lÇn c¶ n¨m 1995, ®¹t 530,597 triÖu USD.
Nh×n vµo b¶ng 1 cã thÓ thÊy ViÖt Nam lu«n nhËp siªu lín trong bu«n b¸n víi Hoa Kú. NÕu 1994, con sè nµy lµ 121,773 triÖu USD th× n¨m 1995 con sè nµy gi¶m ®¸ng kÓ chØ ë møc 53,894 triÖu USD nhng l¹i t¨ng ®ét biÕn vµo 1996 víi sè lîng 298 triÖu USD trong 9 th¸ng ®Çu n¨m. Lîng nhËp siªu cao do ViÖt Nam nhËp khÈu hµng phi n«ng nghiÖp víi kim ng¹ch lín, trong ®ã chñ yÕu lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ. Trong c¬ cÊu xuÊt khÈu sang Hoa Kú, hµng n«ng nghiÖp chiÕm tû träng lín; ngîc l¹i hµng phi n«ng nghiÖp l¹i chiÕm tû träng lín trong c¬ cÊu nhËp khÈu ViÖt Nam tõ Hoa Kú. Theo ®ã n¨m 1994, 1995, 1996 kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam trong lÜnh vùc hµnh phi n«ng nghiÖp t¬ng øng lµ 115,196 triÖu USD; 229,291 triÖu USD vµ 501,77 triÖu USD, chiÕm tû träng lÇn lît lµ 90,11%, 90,68% vµ 94,57%. Hµng phi n«ng nghiÖp kh«ng chØ t¨ng m¹nh vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi qua c¸c n¨m mµ cßn t¨ng c¶ vÒ tû träng trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu. Riªng 1994, 1996 lîng nhËp siªu cao chñ yÕu do ViÖt Nam mua m¸y bay cña Hoa Kú víi tæng kim ng¹ch lín t¬ng øng lµ 72 triÖu USD vµ 281,076 triÖu USD.
B¶ng 4: C¬ cÊu hµng nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hoa Kú
®¬nvÞ: triÖu USD
TT
Nhãm hµng
1994
1995
1996(*)
1
M¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i vµ phô kiÖn
107,012
115,411
344,796
2
Nguyªn vËt liÖu phô s¶n xuÊt
36,376
55,386
77,446
3
Hµng tiªu dïng
5,239
21,711
36,944
4
Hµng xuÊt khÈu tõ thiÖn
4,162
6,679
0,580
5
Hµng cã gi¸ trÞ thÊp vµ c¸c hµng nhËp khÈu kh¸c
19,434
53,673
66,831
Tæng kim ng¹ch nhËp khÈu
172,233
252,860
530,597
(Nguån: Bé th¬ng m¹i Hoa Kú (*) sè liÖu tõ th¸ng 1-9/1996)
Theo b¶ng 4, nhãm hµng m¸y mãc thiÕt bÞ nãi chung chiÕm phÇn lín tæng sè kim ng¹ch nhËp khÈu tõ Hoa Kú. §iÒu nµy ph¶n ¸nh ®óng ®Þnh híng nhËp khÈu cña ta còng nh ®Æc ®iÓm c¬ cÊu nhËp khÈu cña Hoa Kú. Nhãm mÆt hµng nguyªn nhiªn vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt còng chiÕm phÇn kim ng¹ch ®¸ng kÓ, chñ yÕu lµ ph©n bãn, b«ng sîi, x¨ng dÇu, s¾t, thÐp, mét sè lo¹i ho¸ chÊt... nh÷ng mÆt hµng trong níc cha s¶n xuÊt ®îc vµ s¶n xuÊt cha ®ñ ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô.
C¸c mÆt hµng tiªu dïng còng ®îc nhËp víi kim ng¹ch n¨m sau t¨ng m¹nh so víi n¨m tríc. §Æc biÖt trong danh môc trªn cßn cã hµng xuÊt tõ thiÖn, chñ yÕu lµ thuèc men, bét dinh dìng...Gi¸ trÞ nhËp t¬ng ®èi lín nhng sang 1996 gi¶m m¹nh. Nh vËy, chØ trong 3 n¨m sau khi Hoa Kú chÝnh thøc b·i bá lÖnh cÊm vËn vµ c«ng nhËn b×nh thêng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam th× quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc kh«ng nh÷ng ph¸t triÓn rÊt nhanh vÒ khèi lîng mµ cßn cã sù thay ®æi lín vÒ c¬ cÊu hµng xuÊt nhËp khÈu.
N¨m 1996 kh«ng chØ ®¸nh dÊu sù t¨ng trëng trong th¬ng m¹i ViÖt Mü mµ cßn lµ 1 n¨m víi nh÷ng sù kiÖn ®¸ng ghi nhí liªn quan ®Õn sù ra ®êi cña HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i ViÖt-Mü.
Th¸ng 04/1996, Mü trao cho ViÖt Nam v¨n b¶n "Nh÷ng yÕu tè b×nh thêng ho¸ quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i víi ViÖt Nam".
Th¸ng 7/1996, ViÖt Nam trao cho Mü v¨n b¶n "N¨m nguyªn t¾c b×nh thêng ho¸ quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i vµ ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i víi Mü".
Th¸ng 9/1996, b¾t ®Çu qu¸ tr×nh ®µm ph¸n hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng víi vßng 1 tõ 21/9 ®Õn 26/9 vµ vßng ®µm ph¸n 2 tõ 9/12 ®Õn 11/12 t¹i Hµ Néi.
Trong 3 n¨m khi mµ HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i ®ang tr¶i qua 7 vßng ®µm ph¸n tiÕp theo th× quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt-Mü còng cã mét sè thay ®æi.
B¶ng 5: Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo Mü 1997- 1999
®¬n vÞ: triÖu USD
N¨m
1997
1998
1999
Kim ng¹ch xuÊt khÈu ( triÖu USD)
372
519,5
601,9
So s¸nh víi n¨m tríc ( %)
120,8
139,7
108,8
( Nguån: Sè liÖu cña Bé th¬ng m¹i ViÖt Nam vµ tÝnh to¸n cña ngêi viÕt)
Qua nh÷ng sè liÖu ë b¶ng 5, ta nhËn thÊy doanh sè xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam sang Mü liªn tôc gia t¨ng víi møc t¨ng cña 1998 lµ ®ét biÕn so víi 1997 nhng l¹i t¨ng thÊp h¬n vµo 1999.
B¶ng 6: TØ träng ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña hµng ho¸ ViÖt Nam
vµo Mü 1997- 1999
®¬n vÞ: triÖu USD
N¨m
Kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Mü ( triÖu ®« la)
Tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ( triÖu ®«la)
TØ träng %
1997
372
8.850
4,2
1998
519,5
9.361
5,5
1999
601,9
11.523
5,22
( Nguån: niªn gi¸m thèng kª, sè liÖu cña Bé th¬ng m¹i ViÖt Nam vµ tÝnh to¸n cña ngêi viÕt)
Râ rµng tØ träng xuÊt khÈu n¨m 1998 cã sù khëi s¾c lín so víi n¨m 1997 nhng l¹i gi¶m Ýt so víi 1999.
Trong khi Mü lµ thÞ trêng nhËp khÈu lín nhÊt toµn cÇu th× kim ng¹ch nhËp khÈu tõ ViÖt Nam vµo Mü qu¶ nhá bÐ ( b¶ng 7) cha ®Çy 0,05% so víi hµng nhËp khÈu vµo Mü.
B¶ng 7: TØ träng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng Mü
giai ®o¹n 1997- 1999
N¨m
TrÞ gi¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo Mü ( triÖu USD)
Tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu cña Mü ( triÖu USD)
TØ träng%
1997
372
1.055.800
0,035
1998
519,5
1.117.500
0,046
1999
601,9
1.244.200
0,048
( Nguån: phßng th¬ng m¹i Mü, bé phËn ph©n tÝch kinh tÕ)
ChÝnh v× thÕ mµ mét tµi liÖu do quü Standley Foundation ®· viÕt: " ViÖt Nam lµ mét ®èi t¸c th¬ng m¹i t¬ng ®èi kh«ng quan träng ®èi víi Mü" ( Standley Foundation, trang 42).
Giai ®o¹n nµy còng ®¸nh dÊu bíc tiÕn míi trong quan hÖ hai níc khi tæng thèng Mü tuyªn bè b·i bá viÖc ¸p dông ®iÒu luËt tæ chøc bæ sung Jackson- Vanik ®èi víi ViÖt Nam vµo ngµy 10/ 3/ 1998. Tõ ®©y, hµng n¨m quyÕt ®Þnh nµy ®Òu ®îc tiÕp tôc gia h¹n.
N¨m 1999, ViÖt Nam giµnh cho Mü quy chÕ tèi huÖ quèc trong bu«n b¸n, ®îc gia h¹n hµng n¨m.
II/ Giai ®o¹n khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®îc ký kÕt:
Ngµy 13/7/2000, b¶n hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®· ®îc ký kÕt t¹i Washington gi÷a bé trëng th¬ng m¹i ViÖt Nam lµ «ng Vò Khoan vµ ®¹i diÖn th¬ng m¹i Hoa Kú lµ bµ Charlene Barshefsky. HiÖp ®Þnh nµy ®· ®¸nh dÊu mét cét mèc quan träng trong tiÕn tr×nh hîp t¸c toµn diÖn gi÷a hai quèc gia sau mét qu¸ tr×nh lµm viÖc ®Çy thiÖn chÝ gi÷a hai chÝnh phñ. Cã thÓ chÝn vßng ®µm ph¸n trong ba n¨m víi rÊt nhiÒu cuéc xóc tiÕn gÆp gì gi÷a c¸c quan chøc cña hai bªn ®Ó ®i ®Õn mét kÕt thóc nh vËy lµ qu¸ dµi, nhng còng ph¶i thõa nhËn r»ng B¶n hiÖp ®Þnh lµ yÕu tè quan träng cho thÊy ViÖt Nam chóng ta ®· ®¹t ®îc mét th¾ng lîi trªn ph¬ng diÖn më réng quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i quèc tÕ. ChÝnh v× thÕ, sù kiÖn trªn ®îc tê Thêi b¸o Kinh tÕ Sµi Gßn bÇu chän lµ mét trong mêi sù kiÖn kinh tÕ næi bËt trong n¨m 2000.
Bíc ph¸t triÓn tiÕp theo trong quan hÖ hai níc ®îc thÓ hiÖn râ h¬n khi lÇn ®Çu tiªn tæng thèng Mü Bill Clinton tíi th¨m ViÖt Nam tõ 19 ®Õn 21/ 11/ 2000.
B¶ng 8: Kim ng¹ch bu«n b¸n ViÖt Nam- Hoa Kú 2000
®¬n vÞ: triÖu USD
Nhãm hµng
xuÊt khÈu sang ViÖt Nam
nhËp khÈu tõ ViÖt Nam
thùc phÈm vµ ®éng vËt sèng
37,35
496,68
®å uèng vµ thuèc l¸
0,53
0,52
nguyªn liÖu th«
30,25
7,03
nhiªn liÖu kho¸ng, dÇu nhên
0,18
88,41
dÇu mì ®éng thùc vËt
0,17
0,08
ho¸ chÊt vµ c¸c s¶n phÈm liªn quan
71,61
0,17
hµng chÕ t¹o( ph©n lo¹i theo nguyªn liÖu)
22,78
15,71
m¸y mãc vµ thiÕt bÞ vËn t¶i
149,43
3,32
c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o kh¸c
48,28
198,42
hµng ho¸ vµ giao dÞch
7,13
10,77
Tæng
367,72
821,66
( Nguån: Kinh doanh Hoa Kú 2002-
Phßng th¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam)
Nh lµ mét tiÕn tr×nh tÊt yÕu, cuèi n¨m 2001, Quèc héi ViÖt Nam vµ Mü th«ng qua HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt- Mü vµ b¾t ®Çu tõ 10/12/ 2001, hiÖp ®Þnh chÝnh thøc cã hiÖu lùc. H¬n mét n¨m qua, rÊt nhiÒu cuéc héi th¶o ®îc tæ chøc nh»m môc ®Ých phæ biÕn néi dung hiÖp ®Þnh vµ v¹ch ra ph¬ng híng, lé tr×nh nh»m thùc thi hiÖp ®Þnh mét c¸ch cã hiÖu qu¶.
1. Kh¸i qu¸t vÒ hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü:
HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt- Mü dµi gÇn 120 trang, gåm 7 ch¬ng, 64 ®iÒu vµ kÌm theo nhiÒu phô lôc ®Ò cËp ®Õn 4 néi dung chñ yÕu: th¬ng m¹i hµng ho¸, th¬ng m¹i dÞch vô, së h÷u trÝ tuÖ, quan hÖ ®Çu t. Nh vËy b¶n hiÖp ®Þnh th¬ng mÞa nµy kh«ng chØ ®Ò cËp ®Õn lÜnh vùc th¬ng m¹i hµng ho¸. Kh¸i niÖm" th¬ng m¹i" ë ®©y ®îc ®Ò cËp theo nghÜa réng, hiÖn ®¹i, theo tiªu chuÈn cña WTO vµ cã tÝnh ®Õn ®Æc thï cña ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam.
B¶n HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i thùc ra lµ mét v¨n b¶n luËt, c¸c ®iÒu kho¶n lµ nh÷ng ®iÒu luËt lµm c¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng th¬ng m¹i gi÷a hai quèc gia. Nãi réng h¬n n÷a, b¶n HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú sÏ lµ v¨n b¶n "luËt" lµm c¬ së cho nh÷ng hiÖp ®Þnh( luËt) sau nµy mçi khi ViÖt Nam tiÕn hµnh ®µm ph¸n th¬ng m¹i ®a ph¬ng víi tõng quèc gia l·nh thæ thµnh viªn WTO cho qu¸ tr×nh ViÖt Nam gia nhËp tæ chøc nµy bëi b¶n hiÖp ®Þnh ®· ®îc cÊu thµnh tõ c¬ së ph¸p lý cña tæ chøc WTO. Do ®ã, ViÖt Nam ®· cam kÕt hai nguyªn t¾c c¬ b¶n:
- ®ång ý ¸p dông c¸c luËt lÖ, quy ®Þnh cña WTO lµm c¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú.
- cam kÕt më cöa thÞ trêng, cô thÓ lµ thÞ trêng hµng ho¸, dÞch vô, ho¹t ®éng ®Çu t...theo ®óng nguyªn t¾c cña WTO.
Më ®Çu cho b¶n hiÖp ®Þnh lµ phÇn khai ®o¹n minh thÞ quyÕt t©m gi÷a chÝnh phñ ViÖt Nam vµ chÝnh phñ Hoa Kú ®Ó ®i ®Õn thiÕt lËp vµ ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i ®«i bªn cïng cã l¬Þ trªn c¬ së t«n träng ®éc lËp chñ quyÒn cña nhau, x¸c ®Þnh nh÷ng nh©n tè quan träng vµ cÇn thiÕt cho viÖc t¨ng cêng mèi quan hÖ song ph¬ng. Hai chÝnh phñ tin tëng hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i sÏ lµ ph¬ng tiÖn phôc vô tèt nhÊt cho lîi Ých chung cña c¸c bªn. Hoa K× cßn thõa nhËn ViÖt Nam lµ mét quèc gia ®ang ph¸t triÓn, ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹c tËp trung sang mét nÒn kinh tÕ thÞ truêng ®Ó ®ång ý chÊp nhËn nh÷ng ®iÒu kiÖn u ®·i mµ c¸c nguyªn t¾c cña WTO qui ®Þnh. Ngoµi ra Hoa Kú còng ghi nhËn vµ mong muèn hç trî ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh tiÕn tíi trë thµnh thµnh viªn cña WTO.
Nh vËy, tinh thÇn cña HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú ®· thÓ hiÖn ®Þnh híng nßng cèt cña t tëng toµn cÇu ho¸ th¬ng m¹i do WTO khuyÕn khÝch.
Mäi ho¹t ®éng th¬ng m¹i xuyªn suèt b¶n hiÖp ®Þnh dùa trªn hai nguyªn t¾c c¬ b¶n cña hÖ thèng th¬ng m¹i ®a ph¬ng cña nguyªn t¾c kh«ng ph©n biÖt ®èi xö lµ qui chÕ tèi huÖ quèc vµ qui chÕ sù ®·i ngé quèc gia.
Qui chÕ tèi huÖ quèc( Most Favour Nation: MFN) yªu cÇu c¸c bªn cam kÕt " dµnh ngay lËp tøc" vµ v« ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸...cã xuÊt xø , hoÆc ®îc xuÊt khÈu tõ l·nh thæ cña bªn kia sù ®èi xö kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n sù ®èi xö dµnh cho hµng ho¸ cã xuÊt xø t¹i, hoÆc ®îc xuÊt khÈu tõ l·nh thæ cña bÊt k× níc thø ba...".§iÒu ®ã cã nghÜa lµ hµng ho¸, dÞch vô cã xuÊt._.¬ng hiÖu ®ã vµo l·nh thæ mµ hä ®· ®¨ng ký quyÒn së h÷u.VÝ dô, s¶n phÈm "bia Saigon" ®· ®îc c«ng ty Rice Field Corp ®¨ng ký ë Mü th× ®¬ng nhiªn c«ng ty bia Saigßn kh«ng thÓ b¸n s¶n phÈm cña hä vµo thÞ trêng Mü...Nh vËy mÊt thong hiÖu còng cã nghÜa lµ mÊt lu«n thÞ trêng, khi ®ã doanh nghiÖp "mÊt" thÞ trêng ph¶i tõ bá thÞ trßng hoÆc t×m mét th¬ng hiÖu nµo kh¸c ®Ó thay thÕ.
Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn mét nguy c¬ kh¸c lµ nÕu doanh nghiÖp nµo" mÊt" th¬ng hiÖu mµ muèn ®ßi l¹i th¬ng hiÖu cña m×nh th× ph¶i lao vµo vßng kiÖn tông,r¼c rèi nhÊt lµ khi cã sù xung ®ét ph¸p luËt gi÷a c¸c quèc gia hÕt søc tèn kÐm,chi phÝ cã thÓ tõ 10.000 USD ®Õn hµng tr¨m ngh×n USD, trong kho¶ng thêi gian tõ mét n¨m trë lªn,
Nguy c¬ bÞ ®¸nh c¾p thong hiÖu x¶y ra tõ tríc khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®îc kÝ kÕt. Sau khi hiÖp ®Þnh nµy cã hiÖu lùc th× nguy c¬ bÞ ®¸nh mÊt th¬ng hiÖu ngay trªn ®Êt Mü còng t¨ng theo.NÕu ®¸nh mÊt th¬ng hiÖu th× c¬ héi th©m nhËp vµo thÞ trêng Mü- mét thÞ trêng cßn ®Çy míi mÎ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ cµng trë lªn khã kh¨n h¬n.NhËn thøc râ nguy c¬ nµy mµ c¸c vÊn ®Ò vÒ b¶o vÖ th¬ng hiÖu ®îc ®a lªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ngµy cµng thêng xuyªn h¬n.Cho ®Õn giê ®· cã rÊt nhiÒu héi th¶o, triÓn l·m bµn vÒ vÊn ®Ò b¶o vÖ th¬ng hiÖu.§iÒu nµy kh«ng nh÷ng thu hót sù chó ý cña c¸c doanh nghiÖp mµ c¶ c«ng chóng.
5 . Nh÷ng nguyªn nh©n:
§Õn nay c¸c doanh nghiÖp b¾t ®Çu nhËn thÊy vµo thÞ trêng Mü cã l¾m lîi Ých vµ còng ®Çy thö th¸ch. §©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò b×nh thêng trong lµm ¨n kinh doanh trªn thÕ giíi ngµy nay nhng t×nh h×nh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã phÇn phøc t¹p h¬n. Nguyªn nh©n kh¸ch quan lµ do sù chªnh lÖch qu¸ lín cña hai nÒn kinh tÕ, Mü vÉn thùc sù cha b×nh thêng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam, vÉn gi÷ t tëng thï ®Þch. Ngoµi ra còng cÇn ph¶i xÐt ®Õn nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan sau
5.1 HiÖu qu¶ ,chÊt lîng, søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cña c¸c doanh nghiÖp nh×n chung cßn yÕu kÐm.
Thùc tÕ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam cßn ë møc rÊt thÊp so víi nhiÒu níc thµnh viªn WTO, APEC, ASEAN.Theo ®¸nh gi¸ cña tæ chøc DiÔn ®µn kinh tÕ thÕ giíi(WEF) c«ng bè cuèi n¨m 2001 th× n¨ng lùc c¹nh tranh tæng thÓ cña kinh tÕ ViÖt Nam cßn thÊp kÐm,h¹n chÕ ë møc 62/75 níc.
Trong khi ®ã Hoa Kú cã mét nÒn kinh tÕ hïng m¹nh nhÊt thÕ giíi víi GDP trªn 9000 tû USD gÊp 300 lÇn GDP cña ViÖt Nam
5.2 LÜnh vùc dÞch vô cña chóng ta cßn qu¸ yÕu kÐm
V× dÞch vô lµ lÜnh vùc lîi thÕ vît tréi cña Hoa Kú nªn søc Ðp c¹nh tranh lµ rÊt lín
5.3 Quy ®Þnh ph¸p lý vÒ vÊn ®Ò së h÷u trÝ tuÖ cña ta cßn thiÕu vµ cha ®ång bé theo yªu cÇu cña WTO, viÖc xö lý c¸c sai ph¹m vÒ b¶n quyÒn t¸c gi¶ cßn cha nghiªm, t×nh tr¹ng lµm nh¸i theo mÉu níc ngoµi kh¸ phæ biÕn, cha kÞp thêi ng¨n chÆn.
5.4 LuËt ph¸p , chÝnh s¸ch, c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cßn cha hoµn chØnh ®ång bé
5.5 Nh©n lùc cßn h¹n chÕ
Tr×nh ®é hiÓu biÕt cña ®éi ngò c¸n bé cßn yÕu. §éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ cßn cha ®îc chó träng ®µo t¹o vµ thiÕu trÇm träng. MÆt kh¸c, chóng ta ®Ó l·ng phÝ kh¸ nhiÒu nguån lùc cã trÝ tuÖ trong níc do chÕ ®é sö dông vµ ®·i ngé kh«ng hîp lý, cha cã chÝnh s¸ch thu hót vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån tri thøc, chÊt x¸m bªn ngoµi cña lùc lîng ViÖt kiÒu ë níc ngoµi.
5.6 Bé m¸y qu¶n lý vµ thñ tôc hµnh chÝnh
Tuy cã s¾p xÕp, c¶i tiÕn song nh×n chung bé m¸y qu¶n lý ®iÒu hµnh cßn cång kÒnh vµ trïng lÆp trong quy ®Þnh chøc n¨ng. C«ng t¸c dù b¸o th«ng tin, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cßn chËm
5.7 Chóng ta võa ph¶i héi nhËp ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ võa ph¶i chó träng b¶o vÖ ®éc lËp ,chñ quyÒn ®Êt níc vµ ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa tøc lµ héi nhËp mµ kh«ng hoµ tan. §Ó dung hoµ ®iÒu nµy lµ mét viÖc lµm rÊt khã
Ch¬ng III
Nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt tån t¹i
trong quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Mü
Nh vËy tÝnh cho ®Õn thêi gian nµy th× hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü ®· cã hiÖu lùc ®îc gÇn 15 th¸ng. Bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi lín trong giao lu kinh tÕ th¬ng m¹i song ph¬ng vµ ®a ph¬ng th× nh÷ng th¸ch thøc kh«ng ph¶i lµ nhá. Nh÷ng tranh chÊp th¬ng m¹i ®· ph¸t sinh, vÉn cßn ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®Ó gi¶i quyÕt vµ vÉn cßn cha biÕt bao giê sÏ kÕt thóc. Chóng ta sÏ cßn ph¶i lµm quen víi nh÷ng th¸ch thøc nµy v× nh÷ng vô tranh chÊp th¬ng m¹i trªn kh«ng ph¶i lµ nh÷ng trë ng¹i ®Çu tiªn vµ còng kh«ng ph¶i lµ nh÷ng trë ng¹i cuèi cïng trªn con ®êng níc ta ®ang ®i ®Ó hoµ nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
§Ó tiÕp tôc ph¸t huy lîi Ých cña HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i vµ còng ®Ó tr¸nh nh÷ng trêng hîp mang l¹i hËu qu¶ ®¸ng tiÕc cho c¸c doanh nghiÖp cña ta, ViÖt nam kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i cã sù tù chuyÓn ®æi cho thÝch nghi phï hîp víi xu híng ph¸t triÓn cña th¬ng m¹i thÕ giíi vµ rót ng¾n kho¶ng c¸ch chªnh lÖch kinh tÕ hai níc. §iÒu nµy sÏ ph¶i lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña sù nç lùc cña nhµ níc,doanh nghiÖp, c¸ nh©n víi c¸c gi¶i ph¸p mang tÝnh chiÕn lîc ë c¶ tÇm vi m« vµ vÜ m«.
I/ Nhµ níc:
1. VÒ mÆt ph¸p lý:
Víi t c¸ch lµ chñ thÓ trong qu¶n lý nÒn kinh tÕ quèc d©n, cÇn nhanh chãng gi¶i quyÕt m«i trêng ph¸p lý cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn nh:
* Bæ sung luËt vµ nh÷ng v¨n b¶n díi luËt cßn thiÕu
* Rµ so¸t l¹i nh÷ng v¨n b¶n luËt vµ díi luËt ®Ó kÞp thêi söa ®æi, bæ sung cho phï hîp t×nh h×nh hiÖn t¹i vµ th«ng lÖ quèc tÕ. Ch¼ng h¹n, chÝnh phñ nªn bæ sung söa ®æi ®iÒu 69 LuËt lao ®éng, ®iÒu chØnh h¹n møc t¨ng ca tõ 200 giê/n¨m lªn 400 giê/n¨m ®Ó c¸c doanh nghiÖp dÖt may kh«ng vi ph¹m luËt lao ®éng mµ vÉn ®¶m b¶o thêi h¹n giao hµng cho c¸c nhµ nhËp khÈu Mü.
§Ó ®èi phã víi chiÕn tranh th¬ng m¹i,nhµ níc cÇn ph¶i x©y dùng ®îc mét khung ph¸p lý chèng ph¸ gi¸, phßng ngõa c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi b¸n ph¸ gi¸ t¹i thÞ trêng ViÖt Nam, còng nh ng¨n chÆn kÞp thêi c¸c doanh nghiÖp trong níc tù ph¸ gi¸, t¹o cí cho phÝa ®èi t¸c kiÖn tông, g©y ¶nh hëng ®Õn s¶n xuÊt, kinh doanh.
2.VÒ chÝnh s¸ch vèn
Nhµ níc cÇn cã mét chÝnh s¸ch tÝn dông c«ng b»ng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, cung cÊp th«ng tin vµ t vÊn cho c¸c doanh nghiÖp lùa chän,tiÕp nhËn c«ng nghÖ vµ trang thiÕt bÞ tiªn tiÕn.
3.Trªn lÜnh vùc th«ng tin
Nhµ níc cÇn phæ biÕn réng r·i néi dung hiÖp ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c ®oµn thÓ x· héi vµ nh©n d©n , ®Ó nhËn thøc râ nh÷ng thuËn lîi vµ th¸ch thøc trong viÖc thùc thi hiÖp ®Þnh t¹o ra sù nhÊt trÝ vÒ nhËn thøc t tëng, kÞp thêi cã kÕ ho¹ch triÓn khai thùc hiÖn theo chøc n¨ng ë c¸c cÊp, c¸c ngµnh, ®Þa ph¬ng, c¬ së ®¹t hiÖu qu¶. Ngoµi ra, nhµ níc cÇn më réng cung cÊp th«ng tin vµ giíi thiÖu c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÒ luËt lÖ thong m¹i cña Hoa Kú, kÓ c¶ cña c¸c bang.
4.VÒ mÆt chÝnh s¸ch
Nhµ níc cÇn cã sù hç trî toµn diÖn doanh nghiÖp th©m nhËp thÞ trêng Mü. Hç trî kh«ng chØ vÒ mÆt th«ng tin nh ®· ®Ò cËp ë trªn mµ cßn hç trî vÒ:
* nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu vµ tiÕp thÞ bao gåm bao b× ®ãng gãi, nh·n hiÖu hµng ho¸, ®¬n vÞ tÝnh, b¶o qu¶n, lùa chän ph¬ng thøc vËn chuyÓn, më vµ thanh to¸n L/C, t×m ®èi t¸c, chän kªnh qu¶ng c¸o s¶n phÈm, kh¶o s¸t thÞ trêng, tham gia héi chî triÓn l·m, më trang web...
* tµi chÝnh bao gåm h×nh thµnh c¸c quü tÝn dông xuÊt khÈu , ®Æc biÖt u tiªn cho nh÷ng doanh nghiÖp ®· tõng xuÊt khÈu thµnh c«ng sang thÞ trêng Mü. ThËm chÝ cã thÓ m¹nh d¹n ®Çu t cho mét sè doanh nghiÖp xuÊt khÈu ®îc s¶n phÈm nh»m t¹o bµn ®¹p më réng thÞ phÇn sang Mü.
* tæ chøc, s¾p xÕp l¹i mét sè bé phËn thuéc c¸c c¬ quan thóc ®Èy th¬ng m¹i nh phßng c«ng nghiÖp vµ th¬ng m¹i, Bé th¬ng m¹i, H¶i quan, tµi chÝnh vµ c¬ quan th¬ng vô ë Mü
5.VÒ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc
Nhµ níc cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a ®Ó viÖc thùc hiÖn héi nhËp cã hiÖu qu¶. Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cÇn nhanh chãng quy ho¹ch, ®µo t¹o l¹i, ®µo t¹o bè sung ®Ó ®iÒu chØnh bè trÝ l¹i ®éi ngò c¸n bé( ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, x©y dùng ph¸p luËt, c¸n bé lµm c«ng t¸c héi nhËp, ®iÒu hµnh qu¶n lý...) ®ång thêi ®Èy m¹nh viÖc ®µo t¹o nghÒ n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò c«ng nh©n.
Ngoµi viÖc am hiÓu vÒ luËt ph¸p cña thÞ trêng Mü còng nh luËt th¬ng m¹i quèc tÕ, cÇn ph¶i cã mét ®éi ngò chuyªn viªn thµnh th¹o, ®ñ søc ®èi phã víi c¸c vô kiÖn, sím n¾m b¾t ®îc th«ng tin ®Ó t vÊn cho c¸c doanh nghiÖp, gióp c¸c doanh nghiÖp ®iÒu chØnh kÞp thêi biÕn ®éng cña thÞ trêng, häc tËp kinh nghiÖm xö lý cña c¸c níc còng bÞ kiÖn nh m×nh.
Thªm vµo ®ã, nhµ níc còng cÇn cã biÖn ph¸p huy ®éng cã hiÖu qu¶ céng ®ång ngßi ViÖt Nam ®ang sinh sèng ë níc ngoµi vµ Hoa Kú tham gia vµo viÖc x©y dùng ®Êt níc, l«i kÐo bµ con híng vÒ ®Êt níc, v× sù nghiÖp Ých níc lîi nhµ. PhÇn lín ViÖt kiÒu ë Hoa Kú lµ nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é häc vÊn cao, nhiÒu ngêi lµ chuyªn gia, cè vÊn, luËt s cho c¸c h·ng kinh doanh cña Hoa Kú, khi cã chÝnh s¸ch ®éng viªn tèt th× cã thÓ khai th¸c ®îc u thÕ nµy lµm cÇu nèi ®Ó triÓn khai bu«n b¸n vµ hîp t¸c kinh tÕ kü thuËt víi Hoa Kú.
Trong bµi tr¶ lêi pháng vÊn ®¨ng trªn t¹p chÝ th¬ng m¹i tÕt Nh©m Ngä, «ng NguyÔn Ngäc Mü- chñ nhiÖm c©u l¹c bé ViÖt kiÒu, thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ hiÖp héi doanh nghiÖp ViÖt kiÒu t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· nªu bËt ®îc vai trß cña ViÖt kiÒu trong viÖc ®ãng gãp gióp doanh nghiÖp ViÖt Nam th©m nhËp thÞ trêng Mü.«ng nhÊn m¹nh ViÖt kiÒu sÏ lµ trung gian tøc lµ cã thÓ lµm ®¹i diÖn,lµm marketing, lµm nhµ ph©n phèi... cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam t¹i Mü. Hä chÝnh lµ kh©u tiÒn ph¬ng rÊt tèt v× hä sinh sèng vµ lµm viÖc ë ®ã, cã nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ trêng cËp nhËt h¬n c¸c doanh nghiÖp trong níc vµ tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ. HiÖn t¹i ,c©u l¹c bé ViÖt kiÒu ®· vµ sÏ tæ chøc c¸c cac buæi héi th¶o xoay quanh c¸c vÊn ®Ò ®Çu t, th¬ng m¹i, c¸c luËt ®Þnh cña thÞ trêng Mü. NÕu nhµ níc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi, quan t©m nh»m duy tr× c¸c ho¹t ®éng nh vËy th× ®©y sÏ lµ n¬i gÆp gì h÷u Ých cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam häc hái kinh nghiÖm tr¸nh víng vµo c¸c r¾c rèi ®¸ng tiÕc cã thÓ x¶y ra.
NhËn thøc râ ®iÒu nµy ngµy 12/3/2003, ChÝnh phñ ®· ban hµnh ch¬ng tr×nh tæng thÓ thùc hiÖn hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü víi c¸c néi dung lµ: phæ biÕn hiÖp ®Þnh, rµ so¸t v¨n b¶n ph¸p luËt, lé tr×nh më cöa thÞ trêng theo cam kÕt trong hiÖp ®Þnh vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, kiÓm tra chÊt lîng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vµ b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, xóc tiÕn th¬ng m¹i,®Çu t,du lÞch, an ninh quèc phßng, ®µo t¹o nguån nh©n lùc. Hy väng lµ nh÷ng ch¬ng tr×nh nµy sÏ ®îc thùc thi cã hiÖu qu¶
II/ Doanh nghiÖp:
Trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam, ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp phô thuéc tríc tiªn vµo sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ nhµ níc,nhÊt lµ c¸c ®êng lèi, chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch vµ sù chØ ®¹o cña c¸c bé ,ngµnh. NÕu sù l·nh ®¹o vµ chØ ®¹o ®ã t¹o ®îc ch©n trêi réng lín, t¹o ®îc ®éng lùc vµ chç dùa cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng th× râ rµng vÊn ®Ò cßn l¹i lµ cña c¸c doanh nghiÖp
C¸c doanh nghiÖp cã rÊt nhiÒu viÖc ph¶i lµm ®Ó ph¸t huy vai trß cña m×nh, ®Ó n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lÝ vµ c¹nh tranh.NÕu kh«ng cã sù chuÈn bÞ tÝch cùc vµ cô thÓ th× ch¾c ch¾n doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ kh«ng ®îc hëng lîi nhiÒu tõ b¶n hiÖp ®Þnh nµy mµ ngîc l¹i dÔ cã thÓ biÕn thÞ trêng néi ®Þa réng lín cña m×nh thµnh n¬i tiªu thô hµng ho¸ nhËp khÈu vµ s¶n xuÊt gia c«ng mét c¸ch thuÇn tuý vµ trµn lan
1.Tríc tiªn doanh nghiÖp ph¶i s¶n xuÊt kinh doanh tèt, cã chÊt lîng vµ cã uy tÝn.
Tuy nhiªn ®©y kh«ng ph¶i lµ mét ®iÒu ®¬n gi¶n. Cã ngêi cho r»ng, cø cã s¶n phÈm chÊt lîng tèt, ®¹t yªu cÇu tiªu chuÈn an toµn, vÖ sinh thùc phÈm cña Mü( trêng hîp thuû s¶n) ®îc ngêi tiªu dïng Mü chÊp nhËn th× vÉn cã thÓ tiÕp tôc xuÊt khÈu sang Mü. Thùc tÕ cã thÓ lµ nh vËy nhng trong lµm ¨n kinh doanh nªn tr¸nh tríc nh÷ng r¾c rèi kiÖn tông, nhÊt lµ ë Mü.
§Ó tr¸nh ®îc nh÷ng r¾c rèi nh vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i nhanh chãng tù lín lªn vÒ c«ng nghÖ, vÒ hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm qu¶n trÞ kinh doanh, vÒ luËt vµ lÖ cña níc m×nh vµ níc së t¹i ®Ó tiÕn vµo lµm ¨n kinh doanh, vÒ luËt lÖ quèc tÕ vµ Mü ®Ó chiÕn th¾ng trong kiÖn tông, nÕu buéc ph¶i lµm nh vËy.
2.Doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng ph¶i s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm tèt mµ cßn ph¶i biÕt lùa chän ph¬ng thøc tiÕp cËn vµ mÆt hµng thÝch hîp, t¹o dùng th¬ng hiÖu riªng
CÇn chó ý ®Õn viÖc t« ®iÓm cho s¶n phÈm th«ng qua qu¶ng c¸o tiÕp thÞ tèt, nh·n m¸c râ rµng, giao hµng ®óng thêi h¹n, b¸n nh÷ng hµng mµ ngßi së t¹i a thÝch.
3.Tríc khi s¶n xuÊt doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh c¸c s¶n phÈm cã lîi thÕ c¹nh tranh
CÇn tËp trung ph¸t triÓn m¹nh c¸c s¶n phÈm chñ lùc theo lîi thÕ so s¸nh nh»m n©ng cao n¨ng suÊt, gi¶m gi¸ thµnh, h×nh thµnh th¬ng hiÖu nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh, ®¸p øng yªu cÇu cña thÞ trêng trong níc vµ xuÊt khÈu.Theo ®¸nh gi¸ hiÖn nay c¸c mÆt hµng nh dÖt may, giÇy dÐp, thuû s¶n, cµ phª, chÌ , h¹t tiªu, h¹t ®iÒu, rau qu¶, hµng thñ c«ng mü nghÖ, vËt liÖu x©y dùng, ®å gèm, ®å gç, ®å da, s÷a , ®å uèng...chiÕm kho¶ng 90% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng Hoa Kú, trong nh÷ng n¨m tríc m¾t, nh÷ng mÆt hµng trªn vÉn lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu quan träng cña ta. Do vËy cÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c cung cÊp th«ng tin, xóc tiÕn th¬ng m¹i, ®ång thêi ®æi míi c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh cña mÆt hµng nµy vµ ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng míi.
4.Ph¶i tËn dông nguån lao ®éng dåi dµo,gi¸ nh©n c«ng rÎ, tiÕt kiÖm chi phÝ ®Çu vµo nh ®iÖn, níc, th«ng tin vËn t¶i... ®ång thêi kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm
B»ng c¸ch ®Çu t thiÕt bÞ m¸y mãc ®¹t tiªu chuÈn vÖ sinh, ®æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn, thùc hiÖn nghiªm ngÆt c¸c tiªu chuÈn vÒ an toµn vÖ sinh thùc phÈm nh»m x©y dùng ®îc 3 tiªu chuÈn: hÖ thèng qu¶n lÝ chÊt lîng ISO 9000, hÖ thèng qu¶n lÝ chÊt lîng m«i trêng ISO 1400, hÖ thèng tiªu chuÈn tr¸ch nhiÖm x· héi SA 8000.§©y chÝnh lµ nh÷ng giÊy th«ng hµnh ®Ó ®a hµng vµo Mü.
5.Trong ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp cÇn lµm tèt c«ng t¸c tiÕp thÞ ë tÇm vi m«
nh lËp bé phËn nghiªn cøu thÞ trêng, tiÕp thÞ qua héi chî triÓn l·m, tiÕp thÞ qua m¹ng Internet, göi th giíi thiÖu nh÷ng mÆt hµng míi, x©y dùng bé phËn ®¹i ®iÖn th¬ng m¹i cña c«ng ty ë thÞ trêng Mü, tiÕp cËn c¸c siªu thÞ vµ h·ng kinh doanh siªu thÞ ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm ViÖt Nam, tõng bíc cñng cè th¬ng hiÖu s¶n phÈm cña c«ng ty trªn thÞ trêng thÕ giíi
ViÖc c¸c c¬ quan kinh doanh,c¸c tæ chøc th¬ng m¹i trong níc chuÈn bÞ c¸c bíc tiÕp cËn thÞ trêng Mü còng cÇn ®îc tæ chøc thËt chu ®¸o, nhÊt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ níc. Kh«ng thÓ biÕn viÖc chuÈn bÞ thÞ trêng thµnh c¸c chuyÕn "®i du lÞch Mü kh«ng mÊt tiÒn tói", kh«ng nªnkÐo bÇu ®oµn thª tö lao vµo nh÷ng" cç m¸y ngèn tiÒn" mµ kh«ng tÝnh tíi hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ nh÷ng ®ång tiÒn mµ m×nh sö dông. NhiÒu ViÖt kiÒu cho hay rÊt ng¹c nhiªn khi biÕt tin cã ®oµn ViÖt Nam sang ®©y trong ®µm ph¸n víi ®èi t¸c ®· tuyªn bè lµ kh«ng cÇn biÕt chÊt lîng vµ gi¸ c¶ mÆt hµng mµ cÊc b¹n hµng kh¸c cña Mü ®a ra, cho dï nh÷ng mÆt hµng cña hä t¬ng tù chñng lo¹i hµng ho¸ cña c«ng ty anh ta. Anh nµy nãi r»ng gi¸ cña c«ng ty anh ta ®Þnh ra lµ vËy, b¹n hµng kh«ng chÊp nhËn th× th«i, anh ta kh«ng cÇn, anh ch¼ng mÊt g× khi ®èi t¸c kh«ng chÊp nhËn s¶n phÈm mµ c«ng ty anh ta chµo hµng.GÆp ®îc kh¸ch hµng lµ ®· hoµn thµnh nhiÖm vô vµ anh ®· biÕt thÕ nµo lµ níc Mü.
6.§Ó doanh nghiÖp vµ hµng ho¸ ViÖt Nam vµo ®îc thÞ trßng Mü, ngoµi viÖc n¾m v÷ng nhu cÇu thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i lµm quen víi tËp qu¸n, t¸c phong khi ®µm ph¸n, kÝ kÕt hîp ®ång víi c¸c nhµ kinh doanh Mü
ph¶i t×m hiÓu vµ n¾m v÷ng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng cña Hoa Kú. §©y lµ quèc gia cã hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vÒ th¬ng m¹i kh¸ r¾c rèi vµ phøc t¹p.
7.Dï kh«ng hÒ muèn nhng c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i lµm quen víi c¸c vô kiÖn tông, gi¶i quyÕt tèt c¸c tranh chÊp
Bëi vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i x©y dùng ®îc mét c¬ chÕ thèng nhÊt. Tríc hÕt , ph¶i ®oµn kÕt, thùc hiÖn nghiªm chØnh nh÷ng quy ®Þnh vµ tiªu chÝ vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, quy tr×nh vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, an toµn vÖ sinh...ph¶i tÝch hîp hai hÖ thèng qu¶n trÞ chÊt lîng vµ qu¶n trÞ m«i trêng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó cho ra c¸c s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô ®¸p øng môc tiªu vµ chøc n¨ng ®· x¸c ®Þnh, tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng, phï hîp víi tiªu chuÈn quy ®Þnh kü thuËt, mang l¹i lîi nhuËn vµ ®ñ søc c¹nh tranh...TiÕp ®ã, c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn nghiªm tóc hiÖp ®Þnh chèng gian lËn th¬ng m¹i vµ tu©n thñ c¸c luËt lÖ th¬ng m¹i quèc tÕ, kh«ng ®Ó x¶y ra viÖc tiÕn hµnh ®iÒu tra, gian lËn nh b¸n ph¸ gi¸ hay sai lÖch xuÊt xø hµng ho¸..tõ phÝa c¸c ®èi t¸c.§ång thêi, ph¶i chó ý viÖc lu tr÷ nh÷ng hå, tµi liÖu trong ho¹t ®éng kinh doanh, khi cÇn cã thÓ lµm b»ng chøng chøng minh.Bªn c¹nh ®ã, cÇn nhanh chãng ®¨ng ký th¬ng hiÖu, nh·n m¸c ®Ó tr¸nh ®îc chuyÖn tranh chÊp th¬ng hiÖu.
N¨m 2003 lµ n¨m thø hai thùc hiÖn HiÖp ®Þnh, ngoµi c¸c ®iÓm ®· thùc hiÖn tõ n¨m thø nhÊt , n¨m nay ph¶i tiÕp tôc thùc hiÖn thªm mét sè ®iÓm n÷a trªn lé tr×nh cô thÓ.Nh÷ng lé tr×nh nµy lµ ¸p lùc rÊt lín víi c¸c doanh nghiÖp. ¸p lùc nµy cßn t¨ng h¬n n÷a do tranh chÊp n¶y sinh tõ n¨m 2002 ®Õn nay vÉn cha ®îc gi¶i quyÕt. §iÒu nµy khiÕn cho c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã sù tù chuyÓn biÕn trªn nhiÒu mÆt thÝch hîp. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p lµ n©ng cao vai trß hiÖp héi ngµnh nghÒ ®Ó ph¸t huy søc m¹nh trong øng phã víi c¸c bÊt tr¾c, ®ång thêi chñ ®éng ®iÒu chØnh lîng xuÊt khÈu cho thÞ trêng ®Ó tr¸nh ®îc nh©n tè kh«ng æn ®Þnh trong kinh doanh.
III/ T×m hiÓu ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè m«i trêng kinh doanh cña thÞ trêng Mü:
Níc Mü víi l·nh thæ réng mªnh m«ng, víi nhiÒu mµu s¾c d©n ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu ë c¶ 50 bang nªn nhu cÇu hµng hãa còng kh¸c nhau. Mçi bang t¬ng tù mét quèc gia riªng víi nh÷ng luËt lÖ riªng, møc thuÕ vµ c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i riªng... Ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng cña Mü ®îc ®iÒu tiÕt bëi hÖ thèng ph¸p luËt rÊt phøc t¹p, chi tiÕt nhng còng ®Çy hiÖu qu¶. Cho nªn muèn gi¶m thiÓu nh÷ng r¾c rèi khi th©m nhËp trùc tiÕp vµo thÞ trêng Mü ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam ph¶i n¾m v÷ng vµ thêng xuyªn cËp nhËt vÒ quy chÕ nhËp khÈu hµng ho¸ cña Mü ,®Æc biÖt lu ý vÒ hÖ thèng thuÕ nhËp khÈu; quy ®Þnh vÒ xuÊt xø hµng nhËp khÈu; vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ cña hµng ho¸; c¸c tiªu chuÈn kü thuËt quy ®Þnh víi hµng nhËp khÈu vµo Mü. ChÝnh v× kh«ng quan t©m ®óng møc tíi c¸c vÊn ®Ò nµy mµ kh«ng Ýt tªn gäi xuÊt xø vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®· bÞ chiÕm ®o¹t t¹i Mü nh trêng hîp cµ phª Trung Nguyªn, bia Sµi Gßn, thuèc l¸ Vinataba...BiÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó b¶o vÖ th¬ng hiÖu víi chi phÝ thÊp lµ ®¨ng ký nh·n hiÖu s¶n phÈm cñam×nh t¹i Mü qua m¹ng hoÆc thuª c¸c c«ng ty t vÊn vÒ LuËt Së h÷u trÝ tuÖ cña ViÖt Nam.
1. Con ngêi: CÇn chó ý khi tiÕp xóc lµm ¨n víi ngêi Mü
* Ngêi Mü rÊt tù do, ghÐt c«ng thøc, gß bã vµ rÊt coi träng ngßi cã c¸ tÝnh, Nhng ngêi Mü rÊt t«n träng ph¸p luËt.Hä tù do trong ph¹m vi ph¸p luËt cho phÐp vµ ngßi thùc thi luËt ph¸p còng cã tinh thÇn t«n träng luËt ph¸p nh mäi c«ng d©n b×nh thêng
* §èi víi nh÷ng nhµ kinh doanh th× cµng ph¶i chó ý nhiÒu ®Õn ¨n mÆc. ë Mü, nhiÒu «ng chñ t b¶n nh×n ®«i giµy cña ngêi ®èi t¸c ®Ó quyÕt ®Þnh lµm ¨n.
* Trong giao tiÕp lµm ¨n, ngêi Mü rÊt thÝch sù chÝnh x¸c ,cô thÓ.Hä thÝch c¸ch nãi" 5 hoÆc 6", chø kh«ng thÝch" kho¶ng 5 hoÆc 6". ViÖc nãi chuyÖn vßng vo bÞ coi lµm mÊt thêi gian. Ngêi Mü cã thÓ bµn viÖc lµm ¨n xuyªn qua b÷a ¨n, tiÖc tïng, häp mÆt.
* Ngêi Mü kh«ng bao giê lµm viÖc g× kh«ng cã môc ®Ých. Mét doanh nh©n ViÖt Nam ®· mÊt mét ®èi t¸c Mü chØ v× s¬ suÊt kh«ng hiÓu t©m lý nµy. Sau khi bµn b¹c vµ thèng nhÊt mét dù ¸n hîp t¸c lµm ¨n, anh doanh nh©n trÎ mêi ®èi t¸c ngêi Mü ®i ch¬i. ¤ng ngêi Mü hái:" §i ®©u?".Anh doanh nh©n nãi:" th× cø ®i sÏ kh¾c biÕt". ¤ng ngêi Mü gÆng hái:" §i ®©u míi ®îc chø?"" cø ®i quÈn quanh thÊy g× hay hay chóng ta vµo". Sau chuyÕn ®i ®ã, «ng ngêi Mü trë vÒ níc vµ...kh«ng quay trë l¹i. ¤ng ®ã cho r»ng ®èi t¸c cña «ng ta lµ ngêi kh«ng cã triÓn väng, mét ngêi ho¹t ®éng kh«ng cã môc ®Ých trong ®êi thêng th× trong kinh doanh anh ta sÏ kh«ng cã kÕ ho¹ch, chiÕn lîc g× c¶.
* Trong lµm ¨n tr¸nh "tiÒn hËu bÊt nhÊt", nÕu kh«ng hä sÏ nghÜ b¹n lµ " kÎ lõa ®¶o". Ph¶i c©n nh¾c cÈn thËn khi tr¶ lêi hä. Kh«ng nªn "nãi ®i, nãi l¹i"dï m×nh cã bÞ thiÖt. ë Mü luËt lÖ lµm ¨n rÊt nghiªm vµ tuyÖt ®èi cÊm hèi lé díi bÊt cø h×nh thøc nµo. Lµm ¨n víi ngêi Mü xin ®õng chê ®îi sÏ nhËn ®îc nh÷ng mãn quµ "trªn møc t×nh c¶m" kh¸c víi c¸c ®èi t¸c ch©u ¸ kh¸c.
2. C¸c nguyªn t¾c th¬ng m¹i:
ChÝnh s¸ch chÝnh thøc cña Mü lµ ®a mét sè nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh vµo c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i, nh÷ng nguyªn t¾c nµy lµ nh÷ng "hßn ®¸ t¶ng" cña GATT
2.1 Nguyªn t¾c chèng ph©n biÖt
Theo nguyªn t¾c nµy, mµ ta vÉn ®îc biÕt nh lµ quy chÕ tèi huÖ quèc( MFN), tÊt c¶ nh÷ng b¹n hµng th¬ng m¹i ph¶i ®îc ®èi xö víi cïng mét tËp qu¸n h¶i quan vµ thuÕ quan ®îc dµnh cho "c¸c níc ®îc u ®·i nhÊt"
2.2 Nguyªn t¾c cã ®i cã l¹i
Theo ®ã quèc gia nµy kh«ng thÓ ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ bªn trong cña m×nh lín h¬n viÖc thùc thi c¸c hiÖp ®Þnh vÒ th¬ng m¹i so víi c¸c níc kh¸c.
3. C¸c vÊn ®Ò luËt ph¸p chi phèi:
3.1 LuËt thuÕ vµ h¶i quan( Tariff and Customs Laws):
CÇn hiÓu râ hÖ thèng danh b¹ thuÕ quan thèng nhÊt cña Mü ®Ó biÕt ®îc s¶n phÈm cña m×nh xuÊt khÈu vµo Mü ph¶i chÞu thuÕ suÊt bao nhiªu. V× danh b¹ thêng thay ®æi, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã b¶n míi nhÊt ®Ó nghiªn cøu.
Khi biÕt ®îc møc thuÕ ph¶i nép ®èi víi hµng ho¸ cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp cÇn biÕt m×nh ph¶i c¹nh tranh víi nh÷ng nhµ s¶n xuÊt kinh doanh nµo vÒ mÆt hµng ®ã t¹i Mü, ®Æc biÖt lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh níc ta, ®îc hëng thuÕ quan chÕ ®é u ®·i phæ cËp( GSP). TiÕp theo l¹i ph¶i biÕt râ c¸ch tÝnh gi¸ trÞ hµng ho¸ ®Ó thu thuÕ cña h¶i quan Mü.HiÖn nay, Mü dïng ph¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ theo" gi¸ trÞ giao dÞch"( transaction value) ®Ó lµm c¬ së chÝnh cho viÖc ®Þnh gi¸ hµng nhËp khÈu ®Ó tÝnh thuÕ.
Nh÷ng quy ®Þnh vÒ nh·n, m· lµ nh÷ng quy ®Þnh mµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng ho¸ vµo Mü cÇn hÕt søc lu ý: mäi hµng ho¸ nhËp khÈu cã xuÊt xø ngo¹i quèc ph¶i ghi râ rµng, kh«ng tÈy xo¸ ®îc,ë chç dÔ nh×n thÊy trªn bao b× xuÊt nhËp khÈu tªn ngêi mua cuèi cïng ë Mü, tªn b»ng tiÕng Anh níc xuÊt xø hµng ho¸ ®ã. Trªn c¸c bao b×,vËt dïng chøa ®ùng bao b× tiªu dïng cña hµng ho¸ tíi tay ngêi mua cuèi cïng còng ph¶i ghi râ xuÊt xø cña hµng hãa bªn trong. NÕu kh«ng tu©n thñ quy ®Þnh nµy sÏ bÞ ph¹t møc 10% trÞ gi¸ l« hµng, ph¶i thùc hiÖn thªm mét sè yªu cÇu vµ vÉn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô m¸c m·.Hµng nhËp khÈu kh«ng ®¸p øng yªu cÇu vÒ m¸c, m· sÏ bÞ gi÷ l¹i ë khu vùc h¶i quan Mü cho ®Õn khi ngêi nhËp khÈu thu xÕp t¸i xuÊt, ph¸ huû hoÆc tíi khi hµng ®îc xem lµ bá ®Ó ChÝnh phñ ®Þnh ®o¹t toµn bé hoÆc tõng phÇn.Ai cè t×nh vi ph¹m hoÆc che giÊu sÏ bÞ ph¹t tiÒn 5.000 USD hoÆc bá tï;trêng hîp cã sù phèi hîp víi níc ngoµi ®Ó thay ®æi, tÈy xo¸ m¸c m· vÒ xuÊt xø hµng ho¸ th× bÞ ph¹t 100.000 USD lÇn ®Çu, nÕu t¸i ph¹m sÏ bÞ ph¹t 250.000 USD.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña m· sè, m· v¹ch cña hµng ho¸ xuÊt khÈu nªn Héi m· sè m· v¹ch ViÖt Nam chñ tr¬ng phèi hîp víi héi h÷u nghÞ ViÖt Nam - Hoa Kú, Phßng th¬ng m¹i Mü t¹i Hµ Néi( AMCHAM) vµ Phßng th¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam(VCCI) ®Ó më c¸c líp phæ biÕn m· s¶n phÈm ®a n¨ng UPC vµ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ trêng Mü cho doanh nghiÖp muèn héi nhËp thÞ trêng Mü.
3.2 LuËt kh¾c phôc nh÷ng bÊt lîi trong th¬ng m¹i cña Mü( Trade Remedy Act) bao gåm luËt thuÕ ®èi kh¸ng( Countervailing Duty Law- CVD) vµ luËt chèng b¸n ph¸ gi¸
* LuËt thuÕ ®èi kh¸ng ®îc ¸p dông nÕu Bé th¬ng m¹i Mü ®iÒu tra x¸c ®Þnh r»ng cã t×nh tr¹ng trî cÊp trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp cho viÖc chÕ t¹o,s¶n xuÊt, xuÊt khÈu mét mÆt hµng nµo ®ã vµo Mü cña níc xuÊt khÈu; ngµnh c«ng nghiÖp Mü s¶n xuÊt ra hµng ®ã hoÆc liªn quan ®Õn hµng ®ã bÞ tæn th¬ng hoÆc ®e do¹ bÞ tæn th¬ng vÒ mÆt vËt chÊt; x¸c ®Þnh møc ®é mµ níc xuÊt khÈu Êy trî cÊp th× Mü sÏ ¸p ®Æt ngay møc thuÕ ®èi kh¸ng. §©y lµ møc thuÕ ®¸nh bæ sung thªm vµo møc thuÕ hiÖn hµnh, møc thuÕ ®èi kh¸ng b»ng møc trî cÊp cña níc xuÊt khÈu mµ Bé th¬ng m¹i ®iÒu tra ®îc tr×nh Tæng thèng phª duyÖt.
* LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸( Antidumping Laws- AD) ra ®êi nh»m b¶o vÖ nÒn c«ng nghiÖp trong níc cña Mü. LuËt nµy cho phÐp ®¸nh mét møc thuÕ bæ sung vµo møc thuÕ hiÖn hµnh khi Bé th¬ng m¹i Mü ®iÒu tra vµ kh¼ng ®Þnh r»ng, hµng ®ang b¸n hoÆc sÏ b¸n vµo níc Mü thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc sù cña nã( ph¸ gi¸) hoÆc uû ban th¬ng m¹i quèc tÕ Mü( ITC) kh¼ng ®Þnh r»ng, mét ngµnh c«ng nghiÖp trong níc bÞ tæn th¬ng hoÆc ®e do¹ bÞ tæn th¬ng vÒ mÆt vËt chÊt do Mü nhËp khÈu mÆt hµng b¸n ph¸ gi¸ Êy. Sau khi ®iÒu tra vµ kh¼ng ®Þnh cã b¸n ph¸ gi¸, Mü sÏ ¸p dông ngay thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ víi møc thuÕ ngang víi møc hµng ®ã ®· b¸n thÊp h¬n gi¸ trÞ ®Ých thùc cña nã trong t¬ng quan so s¸nh víi gi¸ b¸n t¹i Mü
* Ngoµi ra còng cÇn chó ý ®Õn ®iÒu luËt vÒ quyÒn tù vÖ( Safeguard) vµ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ
Mü ®îc quyÒn ¸p dông quyÒn tù vÖ theo ®iÒu 19 cña hiÖp ®Þnh chung vÒ thong m¹i vµ thuÕ quan( GATT), cã nghÜa lµ tuy ®· cho c¸c níc hëng u ®·i vÒ thuÕ vµ phi thuÕ quan( MFN vµ GSP) nhng nÕu xÐt thÊy s¶n xuÊt trong níc bÞ ph¬ng h¹i, Mü sÏ dµnh quyÒn ®¬n ph¬ng huû bá c¸c u ®·i ®ã vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ hoÆc cÊm nhËp khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ ®ã vµo Mü( nh viÖc Mü võa quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc nhËp khÈu c¸ da tr¬n cña ViÖt Nam)
VÒ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, Mü cã quy chÕ nghiªm cÊm viÖc sö dông bÊt hîp ph¸p quyÒn t¸c gi¶, mÉu m· , kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp. Trêng hîp vi ph¹m b¶n quyÒn, lµm gi¶ m¹o mÉu m·, nh·n hiÖu sÏ bÞ trõng ph¹t nÆng.LuËt së h÷u trÝ tuÖ cña Mü rÊt phøc t¹p v× bªn c¹nh luËt cña liªn bang cßn cã luËt cña tõng bang, cïng víi luËt do c¸c c¬ quan lËp ph¸p vµ hµnh ph¸p ban hµnh cßn cã luËt ¸n lÖ. Mét sè nguyªn t¾c x¸c lËp quyÒn vµ b¶o hé cña Mü còng kh¸c víi ViÖt Nam vµ nhiÒu níc
IV/ T¨ng cêng båi dìng vµ ®µo t¹o ®éi ngò:
Tríc hÕt lµ n©ng cao ®µo t¹o chó träng ®æi míi c¬ cÊu ®µo t¹o phôc vô chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ vµ híng tíi nÒn kinh tÕ trÝ thøc. TËp trung ®µo t¹o nh©n lùc cã tr×nh ®é cao, c«ng nh©n kü thuËt cã tay nghÒ ®iªu luyÖn, cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ. ¦u tiªn cho ®µo t¹o mét sè ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän.
Më réng hîp t¸c quèc tÕ trong c«ng t¸c ®µo t¹o díi c¸c h×nh thøc nh: liªn kÕt ®µo t¹o ë trong níc, göi ®i ®µo t¹o ë níc ngoµi, trao ®æi chuyªn gia, tæ chøc hoÆc cö ®¹i biÓu tham dù c¸c héi th¶o quèc tÕ.
Chó träng c¸c m«n häc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c n¨ng lùc chung, kü n¨ng c¬ b¶n nhÊt lµ c¸c kü n¨ng sèng vµ c¸c kü n¨ng x· héi.
§Ó héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ, cÇn ®µo t¹o ngo¹i ng÷, híng dÉn c¸ch sö dông c¸c tiÕn bé trong c«ng nghÖ th«ng tin cho nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c ngo¹i th¬ng v× ®éi ngò c¸n bé cña nhiÒu doanh nghiÖp cã tr×nh ®é tiÕng Anh kÐm, ®iÒu nµy cã ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ c¸c chuyÕn giao dÞch, viÖc tiÕp cËn víi Internet cña nhiÒu doanh nghiÖp cßn h¹n chÕ trong khi ®ã thÕ giíi hiÖn nay ®ang phæ biÕn viÖc giao dÞch trªn m¹ng.
V/ Më réng quan hÖ b¹n hµng víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi:
ViÖt Nam ®ang trªn ®µ héi nhËp. Ngoµi viÖc chó träng vµo c¸c thÞ trêng xuÊt khÈu truyÒn thèng vµ chñ yÕu nh Hoa Kú, NhËt, EU, chóng ta còng cÇn ph¶i t×m kiÕm c¸c thÞ trêng míi nh Nga,Mªhico,Singapore..., biÕt c¸ch khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng míi ®ång thêi víi viÖc thiÕt lËp c¸c quan hÖ b¹n hµng míi. Nh thÕ chóng ta võa ph¸t triÓn kinh tÕ võa gi¶m thiÓu ®Õn møc tèi ®a kh¶ n¨ng phô thuéc vµo mét thÞ trêng cô thÓ nÕu cã c¸c tranh chÊp th¬ng m¹i x¶y ra.
Th¬ng trêng lµ chiÕn trêng. Cã thªm b¹n hµng míi chóng ta sÏ kh«ng bÞ c« lËp trong c¸c cuéc chiÕn th¬ng m¹i.Kinh nghiÖm cña c¸c níc hä sÏ lµ bµi häc quý b¸u cho chóng ta.
KÕt luËn
Nh vËy lµ hiÖp ®Þnh thong m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú ®· ®i ®ùoc mét chÆng ®êng.H¬n mét n¨m qua, thùc tÕ th¬ng m¹i ®· cho thÊy qu¸ tr×nh thùc thi hiÖp ®Þnh võa lµ qu¸ tr×nh hîp t¸c võa lµ qu¸ tr×nh ®Êu tranh. C¬ héi nhiÒu mµ th¸ch thøc còng kh«ng ph¶i lµ Ýt.
HiÖp ®Þnh ®· ®em l¹i nh÷ng th¾ng lîi vÒ viÖc c«ng nhËn chñ quyÒn D©n téc ViÖt Nam( kÓ c¶ chñ quyÒn chÝnh trÞ, kinh tÕ , ph¸p luËt...) nhng còng ®Ó l¹i nhiÒu ®iÒu cha x¸c ®Þnh ®îc râ rµng vµ døt kho¸t. Nh÷ng thÕ lùc vÉn gi÷ t tëng thï ®Þch víi chóng ta ®· khoÐt s©u vµo nh÷ng ®iÒu ®ã.Chóng ®· nªu lªn vô c¸ tra, c¸ basa, vô mÊt th¬ng hiÖu... DÇn dÇn nh÷ng vô ®ã ®· râ rµng,vÒ phÝa ta còng rót ®îc ra nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u trong viÖc ®èi phã víi nh÷ng vÊn ®Ò t¬ng tù trong tiÕn tr×nh më réng quan hÖ kinh tÕ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
Môc tiªu tríc m¾t lµ phÊn ®Êu ®Ó gia nhËp WTO vµo n¨m 2005. Cã thÓ chÆng ®êng nµy sÏ khã kh¨n vÊt v¶ h¬n, mÊt nhiÒu thêi gian vµ nç lùc h¬n nhng chóng ta tin tëng r»ng víi nh÷ng thµnh tùu ®ang ®¹t ®îc trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, víi tinh thÇn nh×n th¼ng vµo khã kh¨n th¸ch thøc, biÕn th¸ch thøc thµnh thêi c¬, dãi sù l·nh ®¹o cña §¶ng chóng ta sÏ tõng bíc n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ n¨ng ®éng vµ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, t¹o ra søc m¹nh tæng hîp cña d©n téc, thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra.
Tµi liÖu tham kh¶o
A- S¸ch:
1- Kh¸i qu¸t vÒ kinh tÕ Mü
PTS NguyÔn TiÕn Léc
Nhµ XB ChÝnh trÞ quèc gia , 1998
2- T×nh h×nh kinh tÕ Mü: Níc Mü vµ thÕ giíi
ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ¬ng, 1993
3-Kinh doanh víi Hoa Kú 2002
Phßng th¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam ,2002
4-Kinh tÕ thÕ giíi 2001-2002 ®Æc ®iÓm vµ triÓn väng
TS Kim Ngäc
Nhµ XB ChÝnh trÞ quèc gia, 2002
5-T×m hiÓu vÒ hiÖp ®Þnh gi÷a CHXHCN ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc
Hoa Kú vÒ quan hÖ th¬ng m¹i
Nhµ XB Thèng kª, 2001
6--Quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam-Hoa Kú
TS §ç §øc §Þnh
Nhµ XB ThÕ giíi, 2000
7-HiÖp ®Þnh gi· CHXHCN ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú vÒ
quan hÖ th¬ng m¹i
Nhµ XB ChÝnh trÞ quèc gia, 2002
8-Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ
GS-PTS T« Xu©n D©n
PTS Vò ChÝ Léc
Nhµ XB Hµ Néi
9-Ph¸p luËt kinh doanh theo hiªp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam-Hoa Kú
Ph¹m Minh
Nhµ XB Thèng kª, 2001
10-T×m hiÓu ph¸p luËt Hoa Kú trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam héi nhËp kinh tÕ
khu vùc vµ thÕ giíi
Ph¹m Duy NghÜa
Nhµ XB ChÝnh trÞ quèc gia,2001
B-B¸o vµT¹p chÝ:
1-T¹p chÝ Ch©u Mü ngµy nay
2-T¹p chÝ thuÕ nhµ níc
3- T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn
4-T¹p chÝ Th¬ng nghiÖp-ThÞ trêng ViÖt Nam
5-Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt nam
6- Vietnam news
7-T¹p chÝ th¬ng m¹i
8-T¹p chÝ ThÞ trêng Tµi chÝnh TiÒn TÖ
C-Vµ mét sè tµi liÖu kh¸c
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- luan van.doc