Tính toán và thiết kế hệ thống xử lý nước thải công ty TNHH thực phẩm Amanda Việt Nam Khu công nghiệp Amata

CHÖÔNG 1 MÔÛ ÑAÀU CÔ SÔÛ HÌNH THAØNH ÑEÀ TAØI Vieät nam coù raát nhieàu lôïi theá ñeå phaùt trieån caùc hoaït ñoäng cuûa ngaønh thuyû saûn. Laø moät quoác gia ven bieån vôùi dieän tích vuøng bieån roäng gaáp ba laàn dieän tích ñaát lieàn, chöùa ñöïng nhieàu taøi nguyeân vaø nguoàn lôïi phong phuù. Vieät Nam coù theå lôïi duïng tieàm naêng naøy ñeå phaùt trieån toaøn dieän kinh teá. Beân caïnh ñoù, Vieät Nam coøn coù tieàm naêng nguoàn lôïi thuûy saûn nöùôc ngoït. Soâng, suoái, ao, hoà, keânh, möông, ruoäng truõng … ñeàu laø moâi tröôøng thích hôïp ñeå tieán haønh khai thaùc vaø nuoâi troàng nhieàu loaïi ñoäng – thöïc vaät thuyû sinh coù giaù trò kinh teá cao. Cheá bieán thuyû haûi saûn laø moät trong nhöõng ngaønh saûn xuaát chuû yeáu taïo ra caùc saûn phaåm phucï vuï cho tieâu duøng noäi ñòa vaø xuaát khaåu. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn ôû Vieät Nam coù söï phaùt trieån vöôït baäc theå hieän ôû quy moâ vaø soá löôïng caùc cô sôû cheá bieán. Caùc cô sôû cheá bieán quy moâ coâng nghieäp ñaõ taêng töø 102 cô sôû naêm 1990, leân 168 cô sôû naêm 1998 roài leân 264 cô sôû naêm 2001. Naêm 2003 nöôùc ta ñaõ coù treân 280 doanh nghieäp vôùi 394 cô sô,û naêm 2005 laø 575 cô sôû. Song song ñoù, caùc xí nghieäp cheá bieán thuyû haûi saûn phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng khoù khaên ñaùng keå nhö kyõ thuaät saûn xuaát vaãn coøn mang tính chaáp vaù, chöa giaûi quyeát vaán ñeà moâi tröôøng moät caùch cô baûn, chöa ñaûm baûo veä sinh nguoàn nöôùc theo quy ñònh cuûa nhaø nöôùc neân chaát löôïng nöôùc thaûi ñoå vaøo heä thoáng keânh raïch vaø caùc vuøng xung quanh voán ñaõ oâ nhieãm laïi caøng oâ nhieãm hôn. Noùi toùm laïi ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn khoâng chæ ñöông ñaàu vôùi khoù khaên kyõ thuaät, kinh teá maø caû yeáu toá moâi tröôøng. Ñoà aùn “ Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi thuyû saûn cuûa coâng ty Traùch nhieäm Höõu haïn thöïc phaåm Amanda Vieät Nam – Khu coâng nghieäp Amata” ñöôïc hình thaønh treân yeâu caàu thöïc teá cuûa coâng ty, ñoàng thôøi goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng vaø taïo tieàn ñeà cho söï phaùt trieån ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn. MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi thuyû saûn cuûa coâng ty Traùch nhieäm Höõu haïn Thöïc phaåm Amanda Vieät Nam – Khu coâng nghieäp Amata. NOÄI DUNG ÑEÀ TAØI Toång quan veà ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn Thu thaäp vaø bieân hoäi caùc soá lieäu toång quan veà ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn. Thu thaäp vaø bieân hoäi caùc soá lieäu veà coâng ngheä saûn xuaát vaø tính chaát nöôùc thaûi cuûa ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn. Caùc taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng cuûa ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn. Toång quan veà coâng ty TNHH thöïc phaåm Amanda Vieät Nam Toång quan veà coâng ty TNHH thöïc phaåm Amanda Vieät Nam. Khaûo saùt hieän traïng veà coâng ngheä saûn xuaát vaø caùc nguoàn thaûi noùi chung, nöôùc thaûi noùi rieâng cuûa coâng ty TNHH thöïc phaåm Amanda Vieät Nam. Toång quan veà caùc phöông phaùp xöû yù nöôùc thaûi Toång quan veà caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn. Söu taàm soá lieäu veà moät soá coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi cheá bieán thuyû haûi saûn ñaõ ñöôïc aùp duïng trong vaø ngoaøi nöôùc. Tính toaùn vaø thieát keá heä thoáng xöù lyù nöôùc thaûi cho coâng ty TNHH thöïc phaåm Amanda Vieät Nam Töø caùc soá lieäu khaûo saùt cuï theå vaø caùc soá lieäu veà nguoàn thaûi thu thaäp ñöôïc tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho coâng ty TNHH thöïc phaåm Amanda Vieät Nam. Tính toaùn kinh teá cho caùc phöông aùn ñeà ra vaø löïa choïn phöông aùn toái öu. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Phöông phaùp luaän Nöôùc ta laø moät ñaát nöôùc ven bieån, phaùt trieån ngaønh thuyû saûn laø moät giaûi phaùp toái öu. Trong ñoù, cheá bieán thuyû haûi saûn laø moät ngaønh coâng nghieäp chieám moät phaàn khoâng nhoû trong vieäc phaùt trieån kinh teá nöôùc nhaø. Vôùi quy moâ saûn xuaát ngaøy caøng môû roäng, thu huùt nhieàu lao ñoäng neân khoâng theå thieáu trong ñôøi soáng ngöôøi daân. Tuy nhieân, trong quaù trình hoaït ñoäng saûn xuaát caùc cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn ñaõ thaûi ra moät löôïng lôùn nöôùc thaûi vôùi möùc ñoä oâ nhieãm raát cao, chuû yeáu laø oâ nhieãm höõu cô. Nöôùc thaûi cheá bieán thuyû haûi saûn coù noàng ñoä COD trong khoaûng 500 – 3000 mg/l, BOD khoaûng 300 – 2000 mg/l, SS khoaûng 200 – 1000 mg/l. Nöôùc thaûi thuyû saûn cuõng bò oâ nhieãm dinh döôõng vôùi haøm löôïng Nitô khaù cao töø 50 – 200 mg/l, P töø 10 – 100 mg/l. Ngoaøi ra, nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn coøn chöùa thaønh phaàn höõu cô maø khi phaân huyû taïo ra caùc saûn phaåm trung gian coù muøi khoù chòu vaø ñaëc tröng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoeû cuûa coâng nhaân laøm vieäc. Haàu heát hieän nay caùc cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn khoâng xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hoaëc neáu coù thì xöû lyù khoâng hieäu quaû. Chæ rieâng ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn ñaõ taïo ra löôïng nöôùc thaûi neáu khoâng xöû lyù thì cuõng aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán moâi tröôøng sinh thaùi cuûa nguoàn tieáp nhaän, aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán coâng nhaân laøm vieäc vaø giaùn tieáp ñeán söùc khoeû ngöôøi daân trong khu vöïc. Xöû lyù nöôùc thaûi cho ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn do ñoù trôû neân raát caàn thieát vaø vieäc nghieân cöùu coâng ngheä thích hôïp, tìm ra moät giôùi haïn cuûa chuùng nhaèm quaûn lyù vaø coù bieän phaùp xöû lyù thích hôïp, khaû thi trong ñieàu kieän Vieät Nam laø raát caàn thieát hieän nay. Phöông phaùp cuï theå Söu taàm, thu thaäp, toång hôïp caùc taøi lieäu. Nghieân cöùu caùc taøi lieäu veà heä thoáng vaø coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc. Nghieân cöùu caùc coâng ngheä ñaõ vaø ñang aùp duïng thaønh coâng trong nöôùc vaø treân theá giôùi ñeå ñeà ra giaûi phaùp phuø hôïp cho vieäc xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa coâng ty TNHH thöïc phaåm Amanda Vieät Nam – Khu coâng nghieäp Amata. GIÔÙI HAÏN ÑEÀ TAØI Do thôøi gian vaø kieán thöùc coøn haïn cheá neân ñeà taøi chæ tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho coâng ty TNHH thöïc phaåm Amanda Vieät Nam vôùi coâng suaát thieát keá döïa treân löu löôïng thaûi hieän taïi cuûa coâng ty. CHÖÔNG 2 TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH CHEÁ BIEÁN THUYÛ HAÛI SAÛN HIEÄN TRAÏNG VEÀ NGAØNH CHEÁ BIEÁN THUYÛ HAÛI SAÛN Khaùi quaùt veà ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn treân theá giôùi Hieän nay, Trung Quoác laø nöôùc ñang daãn ñaàu theá giôùi veà nuoâi troàng thuyû saûn, chieám 70% khoái löôïng vaø 50% giaù trò, boû xa AÁn ñoä xeáp thöù 2 vôùi 5% veà khoái löôïng vaø gaàn 50% veà giaù trò. Indonexia vaø Vieät Nam giöõ vò trí thöù 3 vaø 4. Trong 10 nöôùc nuoâi troàng thuyû saûn ñöùng ñaàu theá giôùi ñaõ coù ñeán 8 nöôùc thuoäc Chaâu AÙ. Toång saûn löôïng thuyû saûn theá giôùi naêm 2003 ñaït 146,30 trieäu taán (taêng 0,35%). Trong ñoù, ngaønh nuoâi troàng thuyû saûn ñaït möùc taêng tröôûng 6,6%. Naêm 2003, Trung Quoác laø nhaø cung caáp thuyû saûn lôùn nhaát treân theá giôùi, chieám 38% toång khoái löôïng saûn phaåm, tieáp ñoù laø caùc nöôùc coù saûn löôïng khai thaùc lôùn laø Nhaät Baûn, Peru, Myõ vaø Chileâ. Myõ: möùc tieâu thuï vaø nhaäp khaåu thuyû saûn cuûa thò tröôøng Myõ tieáp tuïc xu höôùng taêng. WalMart, nhaø nhaäp khaåu baùn leû lôùn nhaát nöôùc Myõ coù keá hoaïch taêng 30% saûn löôïng thuyû saûn nhaäp khaåu töø AÁn Ñoä trong thôøi gian tôùi. Maëc duø phaûi chòu thueá tröøng phaït vaø choáng baùn phaù giaù, xuaát khaåu thuyû saûn cuûa Chaâu AÙ tieáp tuïc phaùt trieån, öôùc ñaït 20,48 tyû USD trong naêm 2003, chieám 31% toång thöông maïi thuyû saûn toaøn caàu. Nhaät Baûn: cuoäc suy thoaùi keùo daøi 10 naêm ôû Nhaät Baûn tieáp tuïc aûnh höôûng ñeán möùc nhaäp khaåu vaø tieâu thuï thuyû saûn cuûa nöôùc naøy, tuy nhieân Nga ñang noåi leân nhö moät thò tröôøng coù tieàm naêng lôùn. Khaùi quaùt veà ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn ôû Vieät Nam Vieät Nam laø moät quoác gia ven bieån Ñoâng Nam AÙ. Trong suoát söï nghieäp hình thaønh, baûo veä vaø xaây döïng ñaát nöôùc, bieån ñaõ, ñang vaø seõ ñoùng vai troø heát söùc to lôùn. Chính vì vaäy, phaùt trieån, khai thaùc hôïp lyù moät caùch beàn vöõng caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân ñoàng thôøi vôùi baûo veä moâi tröôøng bieån ñaõ trôû thaønh muïc tieâu chieán löôïc laâu daøi trong quaù trình phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa nöôùc ta. Theo soá lieäu ñaõ coâng boá cuûa Toång Cuïc Thoáng Keâ, GDP cuûa ngaønh thuyû saûn giai ñoaïn 1995 – 2003 taêng töø 6,664 tyû ñoàng leân 24,125 tyû ñoàng. Trong caùc hoaït ñoäng cuûa ngaønh, khai thaùc haûi saûn giöõ vò trí raát quan trong. Saûn löôïng khai thaùc haûi saûn trong 10 naêm gaàn ñaây taêng lieân tuïc vôùi toác ñoä taêng bình quaân haèng naêm khoaûng 7,7 % (giai ñoaïn 1991 -1995) vaø 10% (giai ñoaïn 1996 – 2003). Nuoâi troàng thuyû saûn ñang ngaøy caøng coù vai troø quan troïng hôn khai thaùc haûi saûn caû veà saûn löôïng, chaát löôïng cuõng nhö tính chuû ñoäng trong saûn xuaát. Ñieàu naøy taát yeáu daãn ñeán söï chuyeån ñoåi veà cô caáu saûn xuaát – öu tieân phaùt trieån caùc hoaït ñoäng kinh teá muõi nhoïn ñem laïi hieäu quaû kinh teá cao. Ngaønh thuyû saûn coù toác ñoä taêng tröôûng raát nhanh so vôùi caùc ngaønh kinh teá khaùc. Tyû troïng GDP cuûa ngaønh thuyû saûn trong toång GDP toaøn quoác lieân tuïc taêng töø 2,9% (1995) leân 3,4% (2000) vaø ñaït 3,93% vaøo naêm 2003. Beân caïnh nuoâi troàng vaø khai thaùc thuyû saûn thì ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn ñaõ ñoùng goùp xöùng ñaùng trong thaønh tích cuûa ngaønh thuyû saûn Vieät Nam, chuû yeáu laø cheá bieán ñeå xuaát khaåu laø lónh vöïc phaùt trieån raát nhanh, Vieät Nam ñaõ tieáp caän vôùi trình ñoä vaø coâng ngheä quaûn lyù tieân tieán cuûa khu vöïc vaø theá giôùi trong moät soá lónh vöïc cheá bieán thuyû haûi saûn. Saûn phaåm thuyû saûn xuaát khaåu ñaûm baûo chaát löôïng vaø coù tính caïnh tranh, taïo döïng ñöôïc uy tín treân thò tröôøng theá giôùi. Caùc cô sôû khoâng ngöøng gia taêng ñaàu tö ñoåi môùi. Toác ñoä taêng bình quaân cuûa caùc cô sôû cheá bieán giai ñoaïn 1975 – 1985 laø 17,27% naêm, giai ñoaïn 1991 – 1995 laø 2,86 % /naêm, giai ñoaïn 1996 – 1999 laø 17,6%/naêm. Trong giai ñoaïn 1991 – 1995 toác ñoä gia taêng chaäm, sau ñoù nhôø thaønh töïu ban ñaàu cuûa coâng cuoäc ñoåi môùi ñaát nöôùc, ñaõ taïo moâi tröôøng thuaän lôïi, giuùp ngaønh thuyû saûn hoäi nhaäp khu vöïc vaø theá giôùi. Naêm 1995, Vieät Nam gia nhaäp caùc nöôùc ASEAN vaø ngaønh thuyû saûn Vieät Nam trôû thaønh thaønh vieân cuûa toå chöùc ngheà caù Ñoâng Nam AÙ (SEAFDEC), cuøng vôùi vieäc môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu ñaõ taïo ñieàu kieän cho ngaønh coâng nghieäp cheá bieán thuyû saûn coù chieàu höôùng phaùt trieån toát. Ñeán naêm 2003, caû nöôùc coù 332 cô sôû cheá bieán thuyû saûn. Naêm 2005, ngaønh thuyû saûn baèng söï noã löïc phaán ñaáu lieân tuïc, vöôït qua nhöõng khoù khaên khaùch quan vaø chuû quan, ñaõ coù nhöõng thaønh töïu ñaùng keå giai ñoaïn 2001 – 2005: toång saûn löôïng ñaït 3,43 trieäu taán, taêng 9,24% so vôùi naêm 2004. Kim ngaïch xuaát khaåu ñaït 2,74 tæ USD, taêng 13% so vôùi naêm 2004 vaø baèng 185% so vôùi naêm 2000. tính chung naêm naêm 2001 – 2005, toång giaù trò kim ngaïch xuaát khaåu ñaït treân 11 tyû USD, chieám khoaûng 9% toång giaù trò xuaát khaåu cuûa caû nöôùc. Chaát löôïng saûn phaåm khoâng ngöøng ñöôïc naâng cao do caùc cô sôû cheá bieán ngaøy caøng hieän ñaïi, coâng ngheä tieân tieán, quaûn lyù theo tieâu chuaån quoác teá. Töø 18 doanh nghieäp naêm 1999, ñeán nay ñaõ coù 171 doanh nghieäp ñöôïc pheùp xuaát khaåu vaøo Haøn Quoác. Beân caïnh caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc, caùc doanh nghieäp cheá bieán xuaát khaåu thuyû saûn cuûa tö nhaân phaùt trieån maïnh trong thôøi gian qua, nhieàu doanh nghieäp thuoäc thaønh phaàn kinh teá tö nhaân ñaõ coù giaù trò kim ngaïch xuaát khaåu thuyû saûn haøng ñaàu, moät soá doanh nghieäp cheá bieán xuaát khaåu ñaõ coù kim ngaïch xuaát khaåu treân döôùi 100 trieäu USD moãi naêm. THUỶ SẢN CHÍNH N Baûng 2.1: Giaù trị xuất khẩu cuûa ngaønh thủy sản (Từ năm 1990 đến naêm 2002) Baûng 2.2: Giaù trò xuaát khaåu thuyû saûn chính ngaïch naêm 2005 theo maët haøngCN005 Mặt hàng Số lượng (Tấn) Giá trị (Đô la Mỹ) Mực đông lạnh 27945,8 103.581.955 Mặt hàng khác 148611,5 496.155.270 Bạch tuộc đông lạnh 30995,9 70.813.942 Hàng tươi sống 117,8 511.531 Cá Ngừ 28580,1 78.401.516 Ruốc khô 7945,3 4.908.968 Cá đông lạnh 208071,1 531.849.204 Mực khô 11806,3 75.292.960 Cá khô 21675,,6 67.015.741 Tôm khô 757,4 3.015.363 Tôm đông lạnh 149871,8 1.307.155.108 Tôm hùm, tôm vỗ 1,1 25.200 Total 636379,7 2.738.726.758 (Nguồn: Trung tâm Tin học - Bộ Thủy sản) Tình hình phaùt trieån ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn taïi mieàn Nam Ngaønh coâng nghieäp cheá bieán thuyû saûn raát phaùt trieån ôû caùc tænh phía Nam trong nhöõng naêm gaàn ñaây vôùi haàu heát caùc cô sôû cheá bieán thuyû saûn coâng suaát trung bình töø 1,200 – 6,500 taán saûn phaåm / naêm. Soá cô sôû cheá bieán thuyû saûn cuûa khu vöïc laø 132 cô sôû, chuyeân saûn xuaát caùc maët haøng cao caáp (chieám gaàn 40% toång soá cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn treân toaøn quoác). Nguyeân lieäu chuû yeáu cuûa khu vöïc naøy cuõng laø caùc loaïi toâm suù vaø caùc loaïi möïc oáng, möïc nang, baïch tuoäc, caù da trôn,... Hieän traïng ngaønh cheá bieán thuyû saûn ôû moät soá tænh mieàn Nam ñöôïc ñöa ra trong baûng : Baûng 2.3: Hieän traïng ngaønh cheá bieán thuyû saûn ôû moät soá tænh mieàn Nam Tænh Cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn Caùc saûn phaåm chính Moät soá keát quaû saûn xuaát ñaït ñöôïc. Caø mau Coù 10 cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn ñoâng laïnh vôùi quy moâ lôùn vaø nhieàu cô sôû cheá bieán thuyû saûn khoâ, haûi saûn, thöïc phaåm ñoâng laïnh xuaát khaåu. Thuyû saûn ñoâng laïnh, caùc maët haøng thuyû saûn khoâ, nöôùc maém. Naêm 2003, giaù trò saûn xuaát thuyû saûn cuûa tænh ñaït 4.480,5 tyû ñoàng, saûn löôïng 131.013 taán (*) Kieân Giang Coù 15 cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn ñoâng laïnh vôùi quy moâ lôùn vaø nhieàu cô sôû cheá bieán thuyû saûn khoâ, haûi saûn, thöïc phaåm ñoâng laïnh xuaát khaåu. Thuyû saûn ñoâng laïnh, caùc maët haøng thuyû saûn khoâ, nöôùc maém. Naêm 2003, giaù trò saûn xuaát thuyû saûn cuûa tænh ñaït 3.091 tyû ñoàng, saûn löôïng 286.000 taán (*) Traø Vinh Coù 10 cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn ñoâng laïnh vôùi quy moâ lôùn vaø nhieàu cô sôû cheá bieán thuyû saûn khoâ, haûi saûn, thöïc phaåm ñoâng laïnh xuaát khaåu. Thuyû saûn ñoâng laïnh, caùc maët haøng thuyû saûn khoâ, nöôùc maém. Naêm 2003, giaù trò saûn xuaát thuyû saûn cuûa tænh ñaït 1.388,5 tyû ñoàng, saûn löôïng 63.896 taán (*) Ñoàng Thaùp Hieän nay, coù 4 cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn ñoâng laïnh, thuyû saûn khoâ xuaát khaåu vôùi quy moâ treân 2000 taán saûn phaåm/naêm. Thuyû saûn ñoâng laïnh, caùc maët haøng thuyû saûn khoâ, nöôùc maém. Naêm 2003, giaù trò saûn xuaát thuyû saûn cuûa tænh ñaït 522,1 tyû ñoàng, saûn löôïng 21.901 taán (*) Beán Tre Coù 10 cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn ñoâng laïnh vôùi quy moâ lôùn vaø nhieàu cô sôû cheá bieán thuyû saûn khoâ, haûi saûn, thöïc phaåm ñoâng laïnh xuaát khaåu. Thuyû saûn ñoâng laïnh, caùc maët haøng thuyû saûn khoâ, nöôùc maém. Naêm 2003, giaù trò saûn xuaát thuyû saûn cuûa tænh ñaït 1247,7 tyû ñoàng, saûn löôïng 62.950 taán (*) Long An Coù 2 cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn ñoâng laïnh vôùi quy moâ lôùn vaø 3 xí nghieäp cheá bieán ñoà hoäp ñoâng laïnh xuaát khaåu vôùi quy moâ treân 900 taán/naêm. Thuyû saûn ñoâng laïnh, caùc maët haøng thuyû saûn khoâ, ñoà hoäp. Naêm 2003, giaù trò saûn xuaát thuyû saûn cuûa tænh ñaït 354 tyû ñoàng, saûn löôïng 11.011 taán (*) Soùc Traêng Hieän nay, coù 7 cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn ñoâng laïnh, thuyû saûn khoâ xuaát khaåu vôùi quy moâ 2000 – 20000 taán saûn phaåm/naêm. Thuyû saûn ñoâng laïnh, caùc maët haøng thuyû saûn khoâ, ñoà hoäp. Naêm 2003, giaù trò saûn xuaát thuyû saûn cuûa tænh ñaït 1.362,6 tyû ñoàng, saûn löôïng 32.570 taán (*) An Giang Hieän nay, coù 9 cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn ñoâng laïnh, thuyû saûn khoâ xuaát khaåu, vôùi quy moâ 50 – 300 taán saûn phaåm/ngaøy. Thuyû saûn ñoâng laïnh, caùc maët haøng thuyû saûn khoâ, ñoà hoäp. Naêm 2003, giaù trò saûn xuaát thuyû saûn cuûa tænh ñaït 1.535,5 tyû ñoàng, saûn löôïng 67,473 taán (*) Nguoàn: Hieäp hoäi Cheá bieán vaø Xuaát khaåu thuyû saûn Vieät Nam (VASEP), 2004 (*): Nieân giaùm Thoáng keâ Vieät Nam naêm 2004. Tình hình phaùt trieån ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn taïi mieàn Baéc Tröôùc naêm 1975, coâng nghieäp cheá bieán thuyû haûi saûn ôû mieàn Baéc phaùt trieån chaäm, chuû yeáu taäp trung vaøo caùc saûn phaåm truyeàn thoáng nhö caùc loaïi saûn phaåm khoâ, maém vaø nöôùc maém. Toaøn mieàn Baéc chæ coù nhaø maùy ñoà hoäp Haï Long (thaønh laäp naêm 1957) laø cô sôû cheá bieán thuyû saûn coâng nghieäp duy nhaát phuïc vuï chuû yeáu cho thò tröôøng noäi ñòa. Caùc cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn ôû mieàn Baéc nhìn chung coù quy moâ nhoû hoaëc trung bình (thöôøng döôùi 1000 taán saûn phaåm/naêm), chieám khoaûng 27% toång soá cô sôû treân toaøn quoác, haàu heát laø saûn xuaát keát hôïp giöõa saûn phaåm ñoâng laïnh daïng baùn thaønh phaåm vaø haøng khoâ hoaëc laøm gia coâng cho caùc nhaø maùy quy moâ lôùn hôn taïi khu vöïc mieàn Trung vaø mieàn Nam. Nguyeân lieäu chính cho cheá bieán thuyû haûi saûn ôû khu vöïc mieàn Baéc raát ña daïng vaø chuû yeáu coù nguoàn goác töø caùc ñaàm nuoâi töï nhieân (nhö toâm raûo, toâm chì, toâm theû vaø caùc loaïi nhuyeãn theå hai maûnh voû). Hieän traïng ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn ôû moät soá tænh mieàn Baéc ñöôïc ñöa ra trong baûng2.4: Baûng 2.4: Hieän traïng ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn ôû moät soá tænh mieàn Baéc Tænh Cô sôû cheá bieán thuyû saûn Caùc saûn phaåm chính Moät soá keát quaû ñaït ñöôïc. Haûi Phoøng Toång coâng ty thuyû saûn Haï Long Caùc saûn phaåm chuû yeáu laø: thuyû saûn daïng phile, saûn phaåm cheá bieán saün, khoâ taåm gia vò, caùc maët haøng thöïc phaåm phoái cheá aên lieàn, caùc maët haøng tinh cheá:surimi, sashimi, sushi,... Nhöõng maët haøng truyeàn thoáng nhö: nöôùc maém, caù khoâ, maém toâm. Naêm 2003, giaù trò xuaát khaåu ñaït 67 trieäu USD, coâng suaát cheá bieán thuyû saûn ñoâng laïnh ñaït 49 taán/ngaøy, saûn xuaát ñöôïc 5,5 trieäu lít nöôùc maém. Saûn phaåm xuaát khaåu naêm 2004 (haûi saûn ñoâng laïnh vaø ñoùng hoäp) ñaït 35.000 taán chieám 50% coâng suaát caùc xí nghieáp cheá bieán cuûa duyeân haûi Baéc Boä (Ninh Bình – Quaûng Ninh). XN cheá bieán thuyû ñaëc saûn Haï Long. XN cheá bieán thuyû saûn SEASAFICO Coâng ty lieân doanh Haï Lôïi Haøng Coâng ty xuaát nhaäp khaåu thuyû saûn Haûi Phoøng Quaûng Ninh Coâng ty coå phaàn xuaát nhaäp khaåu thuyû saûn Quaûng Ninh. Thuyû saûn ñoâng laïnh xuaát khaåu, haøng khoâ (möïc khoâ, toâm khoâ, nhuyeãn theå), nöôùc maém. Naêm 2003, giaù trò saûn xuaát thuyû saûn cuûa tænh ñaït 333,3 tyû ñoàng, saûn löôïng 30.575 taán (*). Coâng ty xuaát khaåu thuyû saûn II Quaûng Ninh (Aquapexco). Nam Ñònh XN cheá bieán thuyû haûi saûn Xuaân Thuyû Söùa muoái, caù khoâ, boät caù maën, nöôùc maém Naêm 2003, giaù trò saûn xuaát thuyû saûn cuûa tænh ñaït 419,6 tyû ñoàng, saûn löôïng 32.357 taán (*). Coâng ty xuaát nhaäp khaåu thuyû saûn Nam Ñònh Coâng ty coå phaàn cheá bieán thuyû haûi saûn Nam Ñònh Nguoàn: Hieäp hoäi Cheá bieán vaø Xuaát khaåu thuyû saûn Vieät Nam (VASEP), 2004 (*): Nieân giaùm Thoáng keâ Vieät Nam naêm 2004. Tình hình phaùt trieån ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn taïi mieàn Trung Khu vöïc mieàn trung taäp trung haàu heát laø caùc cô sôû cheá bieán thuyû saûn coâng suaát trung bình töø 1.200-3.500 taán saûn phaåm/naêm, chieám khoaûng 30% toång soá cô sôû treân toaøn quoác vaø cuõng ñaõ böôùc ñaàu xuaát hieän nhöõng cô sôû coù coâng suaát lôùn (4.000-6.000 taán saûn phaåm/naêm), saûn xuaát caùc maët haøng cao caáp hôn (caùc saûn phaåm aên lieàn vaø haøng ñoâng laïnh, aên soáng, xuaát khaåu cho thò tröôøng Nhaät Baûn). Nguyeân lieäu chuû yeáu cuûa khu vöïc naøy cuõng laø caùc loaïi toâm nhoû, ñaõ baét ñaàu xuaát hieän toâm suù nuoâi loaïi nhoû vaø caùc loaïi möïc oáng , möïc nang, baïch tuoäc ... hieän traïng ngaønh cheá bieán thuyû saûn ôû moät soá tænh mieàn trung ñöôïc ñöa ra trong baûng 2.5 Baûng 2.5: Hieän traïng ngaønh cheá bieán thuyû saûn ôû moät soá tænh mieàn Trung Tænh Cô sôû cheá bieán thuyû saûn Caùc saûn phaåm chính Moät soá keát quaû ñaït ñöôïc. Thanh Hoaù Xuaát khaåu ñoâng laïnh Hoaøng Tröôøng. Thuyû saûn ñoâng laïnh, caùc maët haøng thuyû saûn khoâ, nöôùc maém. Coâng suaát cheá bieán: 0,5 taán/ngaøy. Naêm 2003, giaù trò saûn xuaát thuyû saûn cuûa tænh ñaït 510,6 tyû ñoàng, saûn löôïng 47.128 taán. (*) Coâng ty xuaát nhaäp khaåu thuyû saûn Thanh Hoaù. Coâng ty thuyû ñaëc saûn Tónh Gia. Ngheä An Coâng ty Xuaát nhaäp khaåu thuyû saûn Ngheä An (coù 2 nhaø maùy ôû Cöûa Hoäi vaø Huyønh Loâi) Toâm ñoâng laïnh daïng block vaø sashimi, möïc (phile, sushi, sashimi), caù, nöôùc maém. Naêm 2003 giaù trò saûn xuaát thuyû saûn cuûa tænh ñaït 432,2 tyû ñoàng, saûn löôïng 39.079 taán.(*) Haø Tónh Coâng ty xuaát nhaäp khaåu thuyû saûn Nam Haø Tónh. Caùc saûn phaåm daïng sashimi, möïc loät da, toâm ñoâng laïnh, haøng khoâ vaø nöôùc maém Naêm 2003, giaù trò saûn xuaát thuyû saûn cuûa tænh ñaït 219,6 tyû ñoàng, saûn löôïng 20.634 taán. (*). Coâng ty xuaát nhaäp khaåu thuyû saûn Ñoø Ñieäm. Moät soá cô sôû cheá bieán thuyû saûn xuaát khaåu ngoaøi quoác doanh. Quaûng Bình Coù 3 cô sôû cheá bieán thuyû saûn ñoâng laïnh vaø nhieàu cô sôû cheá bieán thuyû saûn khoâ xuaát khaåu. Naêm 2003, giaù trò saûn xuaát thuyû saûn cuûa tænh ñaït 229,9 tyû ñoàng, saûn löôïng 23.879 taán. (*). Nguoàn: Hieäp hoäi Cheá bieán vaø Xuaát khaåu thuyû saûn Vieät Nam (VASEP), 2004 (*): Nieân giaùm Thoáng keâ Vieät Nam naêm 2004 Coâng ngheä saûn xuaát cuûa ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn Nguyeân lieäu töôi öôùp laïnh Röûa Sô cheá Phaân loaïi côõ Ñoâng laïnh Ñoùng goùi Röûa Xeáp khuoân Baûo quaûn laïnh Nöôùc thaûi Chaát thaûi raén Nöôùc thaûi Ñoái vôùi caùc saûn phaåm ñoâng laïnh : Hình 2.1: Coâng ngheä cheá bieán caùc saûn phaåm thuyû haûi saûn ñoâng laïnh Ñoái vôùi caùc saûn phaåm khoâ: Coâng ngheä cheá bieán caùc saûn phaåm thuyû saûn khoâ ñöôïc trình baøy trong hình 2.3 Nguyeân lieäu Sô cheá (chaûi saïch, chaët ñaàu, laët deø,... Phaân côõ loaïi Baûo quaûn laïnh (<-180C) Phaân loaïi Nöôùng Caùn, xeù Ñoùng goùi Ñoùng goùi Baûo quaûn laïnh (<-180C) Chaát thaûi raén Hình 2.3: Coâng ngheä cheá bieán caùc saûn phaåm thuyû haûi saûn khoâ Ruùt xöông – vanh Nöôùc thaûi Nöôùc thaûi Chaát thaûi raén Chaát thaûi raén Nöôùc thaûi Ra ñoâng – maï baêng Taùch Phile – boû da Nguyeân lieäu Caùùc quy trình cheá bieán ñoái töøng loaïi nguyeân lieäu cuï theåÑoùng thuøng Raõ ñoâng Caáp ñoâng Xeáp khuoân Röûa laàn 2 Phaân côõ haïng Röûa laàn 1 Röûa Hình 2.4: Quy trình saûn xuaát caù phile Nöôùc thaûi Phaân côõ – xeáp khuoân Ra ñoâng – maï baêng Ngaâm laïnh Nöôùc thaûi Nguyeân lieäu Ñoùng thuøng Ñoâng laïnh Röûa Quy trình saûn xuaát caù nguyeân con ñöôïc trình baøy trong hình 2.5 Hình 2.5: Quy trình saûn xuaát caù nguyeân con Quy trình cheá bieán möïc ñöôïc trình baøy trong hình 2.6Ra ñoâng – maï baêng Phaân côõ – xeáp khuoân Nöôùc thaûi Nöôùc thaûi Chaát thaûi raén Nöôùc thaûi Boû da – noäi taïng Nguyeân lieäu Ñoùng thuøng Raõ ñoâng Caáp ñoâng Vanh söõa Röûa nhanh Röûa Hình 2.6: Quy trình cheá bieán möïc Nöôùc thaûi Boùc voû Nöôùc thaûi Chaát thaûi raén Nöôùc thaûi Ra ñoâng – maï baêng Nguyeân lieäu Ñoùng thuøng Ra ñoâng Caáp ñoâng Nhuùng laïnh Kieåm tra - caân Röûa laàn 2 Phaân côõ haïng Röûa laàn 1 Röûa Quy trình cheá bieán toâm boùc voû ñöôïc trình baøy trong hình 2.7 Hình 2.7 : Quy trình cheá bieán toâm boùc voû Ñoùng thuøng Raø kim loaïi Bao goùi Caét mieáng - Phaân côõ Luoäc - laøm nguoäi Sô cheá Phaân côõ – kieåm tra Nöôùc thaûi Nöôùc thaûi Chaát thaûi raén Chaát thaûi raén Nöôùc thaûi Nguyeân lieäu Caân – maï baêng Ra ñoâng Caáp ñoâng Röûa 3 laàn Röûa Quy trình saûn xuaát baïch tuoäc caét khuùc ñöôïc trình baøy trong hình 2.8 Hình 2.8 Quy trình saûn xuaát baïch tuoäc caét khuùc CAÙC VAÁN ÑEÀ MOÂI TRÖÔØNG DO NGAØNH CHEÁ BIEÁN THUYÛ HAÛI SAÛN GAÂY RA Nöôùc thaûi Nöôùc thaûi laø moät trong nhöõng vaán ñeà moâi tröôøng lôùn nhaát cuûa ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn, nöôùc thaûi cheá bieán thuyû haûi saûn ñaëc tröng bôûi caùc thoâng soá oâ nhieãm nhö: maøu, muøi, chaát raén khoâng hoaø tan, chaát raén lô löûng, caùc vi khuaån, chæ soá BOD, COD, pH,... Baûng 2.6: Keát quaû phaân tích nöôùc thaûi taïi moät soá cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn cuûa Haûi Phoøng Thoâng soá Cty thöông maïi tö nhaân Minh Chaâu Cty coå phaàn ñoà hoäp Haï Long Cty CBTS xuaát khaåu Haûi Phoøng TCVN 5945 – 1995 (giaù trò giôùi haïn loaïi B, coät 2) BOD5(mg/l) 1.053 1.040 777 50 COD (mg/l) 1.255 1.307 851 100 Toång P (mg/l) 15,83 27,67 41 6 ToångN (mg/l) 165,2 139,36 137 6 SS (mg/l) 157,5 171,15 86 100 pH 7,67 7,64 7 5,5 - 9 Clo 0,09 0,09 0,07 2 Nguoàn: Ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc cho quy hoaïch toång theå phaùt trieån thuyû saûn Haûi Phoøng, 2004. Caùc ñaëc tính chung cuûa nöôùc thaûi thuyû saûn: pH thöôøng naèm trong giôùi haïn töø 6,5 – 7,5 do coù quaù trình phaân huyû ñaïm vaø thaûi ammoniac. Coù haøm löôïng caùc chaát höõu cô daïng deã phaân huyû sinh hoïc cao. Giaù trò BOD5 thöôøng lôùn, dao ñoäng trong khoaûng 300 – 2000 mg/l. giaù trò COD naèm trong khoaûng 500 – 3000 mg/l. Haøm löôïng chaát raén lô löûng cao töø 200 – 1000 mg/l. Haøm löôïng lôùn caùc protein vaø chaát dinh döôõng, theå hieän ôû hai thoâng soá toång Nitô (50 – 200 mg/l) vaø toång Photpho (10 – 100 mg/l). Ñeå xöû lyù ñöôïc chaát oâ nhieãm naøy trieät ñeå caàn coù heä thoáng xöû lyù baäc 3 (xöû lyù chaát dinh döôõng). Ñieàu naøy laøm dieän tích coâng trình vaø chi phí ñaàu tö xaây döïng heä thoáng xöû lyù raát lôùn Thöôøng coù muøi hoâi do coù söï phaân huyû caùc axit amin..... Khí thaûi, muøi Khí thaûi phaùt sinh chuû yeáu do caùc hoaït ñoäng cuûa loø hôi, caùc maùy phaùt ñieän döï phoøng, löôïng khí gas hay than cuûi ñeå saáy thuyû haûi saûn (haøng khoâ),... Muøi (Cl2, NH3, H2S) phaùt sinh chuû yeáu töø quaù trình khöû truøng, töø heä thoáng laøm laïnh vaø töø söï phaân huyû caùc pheá phaåm thuyû haûi saûn. Coâng nhaân laøm vieäc trong moâi tröôøng coù caùc khí ñoäc vaø muøi hoâi tanh laøm cô theå meät moûi, giaûm hieäu suaát laøm vieäc, giaûm hieäu quaû saûn xuaát, aûnh höôûng ñeán söùc khoeû hieän taïi hoaëc taùc haïi laâu daøi,... Khoùi thaûi töø caùc loø naáu, cheá bieán Khoùi thaûi töø caùc loø naáu thuû coâng nhieân lieäu ñoát laø than ñaù hay daàu FO, thaønh phaàn chuû yeáu laø CO2, CO, SOx, NO2, buïi than vaø moät soá chaát höõu cô deã bay hôi. Khoùi thaûi phaùt taùn ra moâi tröôøng xung quanh, gaây tröïc tieáp caùc beänh veà hoâ haáp, phoåi,... nguyeân nhaân cuûa caùc côn möa axit aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng sinh thaùi, aên moøn caùc coâng trình. Ngoaøi ra khí CO2 thaûi ra töø caùc khu coâng nghieäp coøn laø nguyeân nhaân chính gaây hieäu öùng nhaø kính. Chaát thaûi raén Chaát thaûi raén chuû yeáu laø caùc thaønh phaàn höõu cô, deã leân men, gaây thoái röûa vaø taïo muøi khoù chòu, aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng ñaát, nöôùc, khoâng khí, ñoù cuõng laø nguoàn laây lan caùc dòch beänh. Chaát thaûi raén trong caùc xí nghieäp cheá bieán thuyû haûi saûn phaùt sinh chuû yeáu töø quy trình cheá bieán trong noäi boä xöôûng: bao goàm caùc loaïi ñaàu voû toâm, voû ngheâu, da – mai möïc, noäi taïng thuyû saûn, xöông, vaûy caù,... Baûng 2.7: Löôïng chaát thaûi raén trong quaù trình cheá bieán thuyû haûi saûn STT Quaù trình cheá bieán Löôïng chaát thaûi raén 1 Ñoâng laïnh: (taán pheá thaûi/taán saûn phaåm) - Toâm ñoâng laïnh 0.75 - Caù ñoâng laïnh 0.6 - Nhuyeãn theå chaân ñaàu ñoâng laïnh 0.45 - Giaùp xaùc ñoâng laïnh 0.5 – 0.6 - Nhuyeãn theå hai maûnh voû ñoâng laïnh 4 2 Nöôùc maém (taán chaát thaûi/1000 lít nöôùc maém) 0.2 3 Haøng khoâ: (taán pheá thaûi/taán nguyeân lieäu) - Toâm khoâ 0.43 - Caù khoâ 0.38 - Möïc oáng khoâ 0.17 4 Ñoà hoäp (taán pheá thaûi/taán saûn phaåm) 1.7 5 Agar (taán pheá thaûi/ taán saûn phaåm) 6 Nguoàn: WHO, 1993 Nhieät thaûi vaø tieáng oàn Nhieät thaûi töø loø naáu, töø heä thoáng laøm laïnh vaø tieáng oàn töø caùc thieát bò saûn xuaát aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoeû coâng nhaân vaø ngöôøi daân xung quanh. Tieáng oàn vaø ñoä rung thöôøng gaây aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán thính giaùc, laøm giaûm thính löïc cuûa ngöôøi lao ñoäng, giaûm hieäu suaát laøm vieäc, vaø phaùt sinh nhieàu chöùng beänh khaùc. Taùc ñoäng cuûa tieáng oàn coù bieåu hieän qua phaûn xaï cuûa heä thaàn kinh hoaëc gaây trôû ngaïi ñeán hoaït ñoäng cuûa heä thaàn kinh thöïc vaät, khaû naêng ñònh höôùng, giöõ thaêng baèng qua ñoù aûnh höôûng ñeán naêng suaát lao ñoäng. Tieáng oàn quaù lôùn coù theå gaây thöông tích. THAØNH PHAÀN VAØ TÍNH CHAÁT NÖÔÙC THAÛI CUÛA NGAØNH CHEÁ BIEÁN THUYÛ HAÛI SAÛN Ñaëc ñieåm cuûa ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn laø coù löôïng chaát thaûi lôùn. Caùc chaát thaûi coù ñaëc tính deã öôn hoûng vaø deã thaát thoaùt theo ñöôøng thaâm nhaäp vaøo doøng nöôùc thaûi. Ñoái vôùi caùc khaâu cheá bieán cô baûn, nguoàn thaûi chính laø khaâu xöû lyù vaø baûo quaûn nguyeân lieäu tröôùc khi cheá bieán, khaâu raû ñoâng, laøm veä sinh thieát bò nhaø xöôûng. Ñoái vôùi hoaït ñoäng ñoùng hoäp, ngoaøi caùc nguoàn oâ nhieãm ôû caùc khaâu nhö treân coøn coù khaâu roùt nöôùc soát, nöôùc muoái, daàu. Caùc nguoàn thaûi chính töø saûn xuaát boät caù vaø daàu caù laø nöôùc maùu töø khaâu boác dôõ vaø baûo quaûn caù vaø thôøi ñieåm doøng thaûi ñaäm ñaëc nhaát laø khaâu ly taâm nöôùc ngöng tuï caùc thieát bò coâ ñaëc. Nöôùc trong cheá bieán thuyû haûi saûn coù haøm löôïng chaát höõu cô cao vì trong ñoù coù daàu, protein, chaát raén lô löûng vaø chöùa löôïng phoátphaùt vaø nitrat. Doøng thaûi töø cheá bieán thuyû saûn coøn chöùa nhöõng maãu vuïn thòt xöông nguyeân lieäu cheá bieán, maùu chaát beùo, caùc chaát hoaø tan töø noäi taïng cuõng nhö nhöõng chaát taåy röûa vaø caùc taùc nhaân laøm saïch khaùc. Trong ñoù coù nhieàu hôïp chaát khoù phaân huyû. Qua phaân tích 70 maãu nöôùc thuyû taïi caùc cô sôû cheá bieán haûi saûn coù quy moâ coâng nghieäp taïi ñòa baøn tænh Vuõng Taøu nhaän thaáy haøm löôïng COD cuûa caùc cô sôû dao ñoäng töø 283 mg/l – 21.026 mg/l; trong khi tieâu chua._.ån Vieät Nam ñoái vôùi nöôùc thaûi ñöôïc pheùp thaûi vaøo nguoàn nöôùc bieån quanh bôø söû duïng cho muïc ñích baûo veä thuyû sinh coù löu löôïng thaûi töø 50 m3 – 500 m3 / ngaøy laø < 100 mg/l. Nöôùc thaûi cuûa phaân xöôûng cheá bieán thuûy haûi saûn coù haøm löôïng COD dao ñoäng töø 500 – 3000 mg/l, giaù trò ñieån hình laø 1500 mg/l; haøm löôïng BOD5 dao ñoäng trong khoaûng töø 300 – 2000 mg/l, giaù trò ñieån hình laø 1000 mg/l. Trong nöôùc thöôøng coù caùc maûnh vuïn thuyû saûn vaø caùc maûnh vuïn naøy deã laéng, haøm löôïng chaát raén lô löûng dao ñoäng töø 200 – 1000 mg/l, giaù trò thöôøng gaëp laø 500mg/l. Nöôùc thaûi thuyû saûn cuõng bò oâ nhieãm chaát dinh döôõng vôùi haøm löôïng Nitô khaù cao töø 50 – 200 mg/l, giaù trò thöôøng gaëp laø 100mg/l; haøm löôïng photpho dao ñoäng töø 10 – 100 mg/l, giaù trò ñieån hình laø 30 mg/l. Ngoaøi ra trong nöôùc thaûi cuûa ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn coøn chöùa thaønh phaàn höõu cô maø khi bò phaân huyû seõ taïo caùc saûn phaåm trung gian cuûa söï phaân huyû cuûa caùc acid beùo khoâng baõo hoaø, taïo muøi raát khoù chòu vaø ñaëc tröng, gaây oâ nhieãm veà maët caûnh quan vaø aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán coâng nhaân laøm vieäc. Moät soá keát quaû phaân tích thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi thuyû haûi saûn Baûng 2.8: Thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi xí nghieäp ñoâng laïnh Caàu Tre Chæ tieâu Maãu 1 Maãu 2 Maãu 3 Maãu 4 pH 5,28 6,62 6,23 7,29 Ñoä kieàm, mgCaCO3/L 36 80 76 76 Ñoä acid 78 28 44 22 SO42-, mg/l 23 13 14 14 PO43-, mg/l 0,25 0,06 0,57 0,39 SS, mg/l 350 96 321 286 N-amoni, mg/l 12,66 21,52 28,5 15,83 N-NO3-, mg/l 0,04 0,04 0,03 0,02 N-höõu cô, mg/l 94,95 69,63 107,61 85,46 Cl-, mg/l 4060 3212 1592 1580 Ñoä maøu, Pt-Co 867 337 969 422 Ñoä ñuïc, FTU 389 216 245 120 COD, mg/l 1110 1442 1573 986 (Nguoàn: baùo caùo khoa hoïc, Döï aùn xaây döïng traïm Xöû lyù Nöôùc thaûi Coâng nghieäp Thöïc phaåm – Xí nghieäp Caàu Tre) Ghi chuù Maãu 1: Nöôùc thaûi phaân xöôûng haûi saûn ñoâng laïnh (coáng chung 1) Maãu 2: Nöôùc thaûi xaû chung. Maãu 3: Nöôùc thaûi phaân xöôûng haûi saûn ñoâng laïnh (coáng chung 2) Maãu 4: Coáng xaû phaân xöôûng haûi saûn ñoâng laïnh. Baûng 2.9: Thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi caùc nhaø maùy cheá bieán thuyû haûi saûn ôû Baø Ròa – Vuõng Taøu Chæ tieâu Möùc ñoä Löu löôïng 30 – 50 m3 /1taán saûn phaåm BOD5 1000 – 2000 mg/l Toång chaát raén lô löûng 1500 – 2000 mg/l Toång Nitô 75 – 230 mg/l Toång photpho 3 – 10 mg/l pH 6,6 – 7,9 (Nguoàn: CEFINEA, 2002) Baûng 2.10: Thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi nhaø maùy cheá bieán thuyû haûi saûn  Ngoâ Quyeàn – Kieân Giang Chæ tieâu Maãu 1 Maãu 2 Maãu 3 Maãu 4 pH 6,62 7,32 7,14 7,08 TDS, mg/l 1440 1160 1640 1410 Ñoä ñuïc, PTU 121 92 242 152 Ñoä maøu, Pt-Co 1674 852 2273 1600 P - PO4, mg/l 21,01 12,56 3,75 12,44 SS, mg/l 9,5 55 36 32 N-amoni, mg/l 165,19 76 52,71 98 Daàu, mg/l - - - 0,10 Toång soá Coliform, MPN/100 ml 1000 1100 19000 - COD, mg/l 893 336 230 1200 (Nguoàn: CEFINEA, 2002) Ghi chuù Maãu 1: nöôùc thaûi cheá bieán möïc. Maãu 2: nöôùc thaûi cheá bieán toâm. Maãu 3: nöôùc thaûi phaân xöôûng ñoâng laïnh. Maãu 4: coáng xaû phaân xöôûng haûi saûn ñoâng laïnh. NHAÄN XEÙT CHUNG VEÀ NÖÔÙC THAÛI NGAØNH CHEÁ BIEÁN THUYÛ HAÛI SAÛN Cheá bieán thuyû haûi saûn laø moät ngaønh coâng nghieäp phaùt sinh khoái löôïng lôùn nöôùc thaûi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng traàm troïng, chuû yeáu laø oâ nhieãm höõu cô. Trong thaønh phaàn nöôùc thaûi ngaønh naøy, chuû yeáu quan taâm ñeán moät soá chæ tieâu nhö sau: BOD5 dao ñoäng töø 600 – 5500 mg/l, haàu heát vöôït tieâu chuaån cho pheùp (40mg/l), thaäm chí vöôït haøng traêm laàn; COD dao ñoäng trung bình töø 100 – 2000 mg/l, trong khi tieâu chuaån cho pheùp laø 80 mg/l (TCVN 6982 – 2001, TCVN 6983 – 2001), töùc gaáp 1-20 laàn tieâu chuaån cho pheùp, haøm löôïng Nitô vaø photpho cuõng raát cao vöôït xa tieâu chuaån cho pheùp. Ngoaøi ra trong nöôùc thaûi coøn chöùa moät löôïng lôùn caùc chaát thaûi raén nhö: vaây, deø, ñaàu, vaûy, nan möïc,.... raát deã laéng vaø phaân huyû sinh ra muøi hoâi tanh. Thöïc teá cho thaáy haàu heát caùc cô sôû cheá bieán thuyû haûi saûn cuûa nöôùc ta hieän nay chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hoaëc coù cô sôû coù heä thoáng xöû lyù nhöng khoâng ñaït yeâu caàu ñaõ laøm oâ nhieãm traàm troïng ñeán moâi tröôøng soáng cuûa coäng ñoàng xung quanh, gaây oâ nhieãm naëng ñeán nguoàn nöôùc ngaàm, nöôùc maët, nhieàu gieáng nöôùc xung quanh khoâng söû duïng ñöôïc. Vì vaäy, vieäc nghieân cöùu aùp duïng vaø trieån khai coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn ñang laø vaán ñeà caáp baùch maø chuùng ta caàn thöïc hieän. CHÖÔNG 3 TOÅNG QUAN VEÀ COÂNG TY TRAÙCH NHIEÄM HÖÕU HAÏN THÖÏC PHAÅM AMANDA VIEÄT NAM LÒCH SÖÛ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA COÂNG TY Giôùi thieäu veà coâng ty Amanda Foods 15 naêm qua ñaõ vaø ñang laø nhaø cung caáp haûi saûn haøng ñaàu Chaâu AÙ. Khôûi ñaàu laøm vieäc vôùi hôn 30 haõng cheá bieán ôû Vieät Nam cung caáp moät loaït thöïc phaåm haûi saûn cho caùc quoác gia treân toaøn theá giôùi. Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Amanda Vieät Nam thaønh laäp vaøo ngaøy 31 thaùng 10 naêm 2002 vaø baét ñaàu ñi vaøo hoaït ñoäng thaùng 9 naêm 2003 vôùi maùy moùc vaø thieát bò ñöôïc trang bò hoaøn toaøn môùi, ñöôïc nhaäp töø caùc nöôùc nhö: Myõ, Nhaät,..., coâng suaát coù theå ñaït ñöôïc 12000 taán. 100% voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Amanda coøn sôû höõu moät quy trình cheá bieán toâm taïi Sri Lanka vaø laø moät trong nhöõng nhaø xuaát khaåu thuûy haûi saûn lôùn nhaát ôû Vieät Nam laãn Sri Lanka vôùi moät nguoàn khaùch haøng toaøn caàu bao goàm nhöõng taäp ñoaøn lôùn nhaát trong lónh vöïc baùn leû vaø coâng nghieäp cheá bieán thöïc phaåm, thò tröôøng tieâu thuï chính: Nhaät Baûn 15%, Myõ 55%, UÙc 5%, Chaâu AÂu 20%, khaùc 5%. Amanda cam keát cung caáp nhöõng saûn phaåm chaát löôïng cao vaø thaân thieän vôùi moâi tröôøng, ñaàu tö vaøo nguyeân lieäu ñaûm baûo ñem ñeán cho khaùch haøng nieàm tin raèng nhöõng saûn phaåm naøy ñöôïc laøm töø nguyeân lieäu thaân thieän vôùi moâi tröôøng vôùi söï kieåm soaùt nguoàn goác nghieâm ngaët. An toaøn thöïc phaåm laø chìa khoaù cho söï phaùt trieån cuûa Amanda khi tieáp tuïc phaùt trieån saûn xuaát vaø tieáp thò toaøn caàu. Quaûn lyù chaát löôïng Amanda raát chuù troïng ñeán khaâu quaûn lyù chaát löôïng, ñaûm baûo laø caùc saûn phaåm coù nguoàn goác roõ raøng, khoâng coù chaát khaùng sinh, an toaøn ñoái vôùi söùc khoeû ngöôøi tieâu duøng vaø tröôùc khí saûn phaåm ñöa vaøo söû duïng hay phaân phoái ñöôïc kieåm tra moät laàn nöõa trong phoøng thí nghieäm ñoäc laäp cuûa coâng ty vaø coù nhöõng phaân tích vi sinh ñaày ñuû. Tieàm naêng saûn xuaát Côû sôû saûn xuaát coù khaû naêng cho ra 7000 taán thaønh phaåm (naêm 2003), vaø taêng vöôït 10.000 taán khi môû roäng saûn xuaát naêm 2005. Kyõ thuaät ñoâng laïnh, öôùp laïnh, heä thoáng löu thoâng khí ñöôïc laép ñaët ñeå ñaûm baûo nguyeân lieäu soáng, saûn phaåm ñöôïc xöû lyù vaø saûn xuaát vôùi chaát löôïng toát nhaát. Ñoäi nguõ lao ñoäng ñöôïc huaán luyeän taát caû caùc kyõ naêng, nhaän toaøn boä soá toâm soáng vaø xöû lyù baèng tay, saün saøng cho saûn phaåm sau ñoù: soáng, chín hay saûn phaåm ñöôïc cheá bieán theâm. Ñöôïc ñoùng goùi vaøo trong ngaên ñoâng laïnh hay heä thoáng ñoâng laïnh nhanh töøng phaàn (IQF) trong traïng thaùi soáng, chín, boùc voû, boû ñuoâi hay boùc traàn, saûn phaåm sau ñoù ñöôïc ñoùng goùi vaøo bao bì cuûa nhaø baùn leû hay nhaø cung caáp thöïc phaåm. Caùc doøng saûn phaåm Saûn phaåm chuû yeáu laø toâm caùc loaïi ( toâm black tiger soáng hay chín, Nobashi, toâm shusi, toâm xieân, toâm naáu röôïu, caùc loaïi toâm nhieät ñôùi, vanamei, Shrimp ring, Shrimp ring roll...); Basa soáng, laên boät, basa phile ...; Möïc caùc loaïi; thöïc phaåm haûi saûn ñaëc saûn,.... Vò trí vaø quy moâ cuûa coâng ty Teân coâng ty: Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Amanda (Vieät Nam). Ñòa chæ: 102/6 – Ñöôøng Amata 2 – KCN Amata – Phöôøng Long Bình – Bieân Hoaø – Ñoàng Nai. Quy moâ dieän tích: 20.000 m2. Chuû Doanh nghieäp: OÂng Paul Matthew Andriesz – Giaùm ñoác. Voán cô baûn: 10.000.000 USD. Toång soá lao ñoäng: 1.776 lao ñoäng. Cheá ñoä lao ñoäng: 8 giôø/ca, 2 ca/ngaøy, 6 ngaøy/tuaàn. Giaù trò xuaát khaåu naêm 2004 laø 35.000.000 USD, naêm 2005 laø 50.000.000 USD, keá hoaïch naêm 2006 ñaït 75.000.000 USD. Baûng 3.1: Trang thieát bò saûn xuaát cuûa coâng ty Teân maùy moùc Soá löôïng Coâng suaát hoaït ñoäng Preliminary washer 1 1000 – 1500 kg/h Raw materials washer 2 1000 – 1500 kg/h Prel washer conveyor 6 Grading machine 1 1500 kg/h Cooling machine 1 500 kg/h Cooker 1 500 kg/h IQF freezer 2 500 kg/h Refreezer unit 2 500 kg/h Metal dector 5 Vacuum pack 4 Plate freezer 2 2 x 1000 kg/75 min Defrost machine 1 ICE plating machine 1 Air blast freezer 2 250 kg/h IQF spial freezer 1 500 kg/h Fryer 1 500 kg/h Cooker / Cooler 1 500 kg/h Cô caáu nhaân söï: (giaáy ngang) Daây chuyeàn coâng ngheä: Phaân loaïi vaø phaân kích côõ Kieåm tra kích côõ Laøm tan baêng khoái Ñoùng tuùi Kieåm tra kim loaïi Ñoùng goùi/ daùn nhaõn Kieåm tra kim loaïi Caân / ñoùng tuùi Röûa Kho laïnh Phoøng saép xeáp cuûa kho laïnh Ñoùng goùi/ daùn nhaõn Taùi ñoâng laïnh Ñaùnh boùng Ñoâng laïnh IQF Ñoùng goùi/ daùn nhaõn Kieåm tra kim loaïi Taùi ñoâng laïnh (laøm cöùng) Caân/ ñoùng tuùi Ñaùnh boùng Ñoâng laïnh - IQF Laøm laïnh luoäc Tieáp nhaän nguyeân lieäu Röûa Sô cheá boû ñaàu Röûa saïch Cheá bieán Röûa Caân vaø phaân tích troïng löôïng Phoøng laïnh Maùy ñoâng laïnh daïng taám Ngaâm (xöû lyù baèng hoaù chaát) Xeáp khay Phaân loaïi vaø phaân kích côõ Kieåm tra kích côõ Laøm tan baêng khoái Ñoùng tuùi Kieåm tra kim loaïi Ñoùng goùi/ daùn nhaõn Kieåm tra kim loaïi Caân / ñoùng tuùi Röûa Kho laïnh Phoøng saép xeáp cuûa kho laïnh Ñoùng goùi/ daùn nhaõn Taùi ñoâng laïnh Ñaùnh boùng Ñoâng laïnh IQF Ñoùng goùi/ daùn nhaõn Kieåm tra kim loaïi Taùi ñoâng laïnh (laøm cöùng) Caân/ ñoùng tuùi Ñaùnh boùng Ñoâng laïnh - IQF Laøm laïnh luoäc Tieáp nhaän nguyeân lieäu Röûa Sô cheá boû ñaàu Röûa saïch Cheá bieán Röûa Caân vaø phaân tích troïng löôïng Phoøng laïnh Maùy ñoâng laïnh daïng taám Ngaâm (xöû lyù baèng hoaù chaát) Xeáp khay Hình 3.1: Sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä cuûa coâng ty Moâ taû moät soá coâng ñoaïn trong daây chuyeàn coâng ngheä saûn xuaát Nhaän nguyeân lieäu ñöôïc mua qua heä thoáng nhaø cung caáp. Sau khi nhaän haûi saûn ñöôïc döï tröõ vôùi nöôùc ñaù trong boàn caùch nhieät. Röûa: röûa baèng nöôùc maùt coù chöùa chlorine. Sô cheá: boû ñaàu. Röûa saïch: toâm ñöôïc röûa trong nöôùc saïch coù chöùa chlorine ñeå loaïi boû taïp chaát vaø moät phaàn vi khuaån. Choïn côõ: toâm luoân luoân ñöôïc giöõ ôû nhieät ñoä 100C hoaëc thaáp hôn. Röûa: röûa trong nöôùc laïnh khoaûng 30 giaây, ñeå cho raùo nöôùc treân væ theùp khoâng ræ nghieâng 30 0 trong 5 – 6 phuùt. Cheá bieán: loaïi boø gaân, moå môõ löng, boùc voû, ñeå laïi hoaëc boû ñuoâi. Ngaâm: söû duïng caùc chaát nhö muoái, polyphotphat... noàng ñoä 2 – 3 % ñeå ngaâm tröôùc khi ñöa qua ñoâng laïnh. Luoäc: toâm ñöôïc haáp hôi nöôùc treân baêng chuyeàn cho ñeán khi nhieät ñoä beân trong ñaït khoaûng 72 – 75 0C thì xem nhö ñaõ ñöôïc naáu chín. Ñoâng laïnh: ñoâng khoái baèng maùy ñoâng laïnh daïng taám, caáp ñoâng IQF baèng haàm ñoâng laïnh laøm saûn phaåm boùng ñeïp hôn. Kieåm tra kim loaïi: phaùt hieän nhaèm loaïi boû caùc maãu kim loaïi naèm laãn trong phaåm. Danh muïc vaø nhu caàu söû duïng nguyeân lieäu, hoaù chaát Baûng 3.2: Nhu caàu söû duïng nguyeân lieäu vaø hoaù chaát STT Teân nguyeân lieäu vaø hoaù chaát Ñôn vò Soá löôïng 1 Toâm ñoâng laïnh Taán/naêm 3.600 2 Muoái boït Kg/naêm 73.000 3 Muoái tinh (NaCl 99%) Kg/naêm 18.250 4 Chlorine Kg/naêm 2.920 5 NaClO 10% Kg/naêm 18.250 Baûng 3.3 : Nhu caàu söû duïng nhieân lieäu, ñieän, nöôùc STT Teân Nguoàn cung caáp Ñôn vò Khoái löôïng 1 Ñieän KCN Amata Kwh/thaùng 519.180 2 Nöôùc KCN Amata M3/thaùng 23.751 3 Daàu DO - Lít/naêm 100.000 4 Nhôùt 68 - Lít/naêm 200 Ghi chuù Daàu DO: duøng cho loø hôi. Nhôùt 68: duøng cho maùy neùn khí. CAÙC NGUOÀN PHAÙT SINH CHAÁT THAÛI TAÏI COÂNG TY Nöôùc thaûi Nöôùc thaûi sinh hoaït Nguoàn phaùt sinh: nhaø beáp, nhaø veä sinh,... Löôïng nöôùc thaûi: khoaûng 170 m3/ngaøy (öôùc tính khoaûng 80% löôïng nöôùc caáp cho sinh hoaït), thaûi ra coáng taäp trung cuøng vôùi nöôùc thaûi saûn xuaát tröôùc khi ñeán traïm xöû lyù taäp trung cuûa khu coâng nghieäp Amata. Tuaân thuû caùc quy ñònh veà chaát löôïng nöôùc thaûi ñaàu vaøo heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa khu coâng nghieäp Amata. Nöôùc thaûi saûn xuaát: Nguoàn phaùt sinh: töø khaâu tieáp nhaän nguyeân lieäu, sô cheá nguyeân lieäu, röûa, cheá bieán nguyeân lieäu, haáp nguyeân lieäu. Röûa duïng cuï lao ñoäng, veä sinh nhaø xöôûng, nöôùc ñaù tan chaûy,.... Löôïng nöôùc thaûi: 560 m3/ngaøy. Tieâu chuaån aùp duïng: Tuaân thuû caùc quy ñònh veà chaát löôïng nöôùc thaûi ñaàu vaøo heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa khu coâng nghieäp Amata. Chaát thaûi raén Chaát thaûi raén sinh hoaït: Nguoàn phaùt sinh: hoaït ñoäng vaên phoøng, nhaø aên Khoái löôïng: khoaûng 888 kg/ngaøy. Chaát thaûi raén coâng ngheä khoâng nguy haïi: Nguoàn phaùt sinh: töø khaâu sô cheá nguyeân lieäu, khaâu cheá bieán, khaâu ñoùng goùi,... Khoái löôïng: + Caùc pheá phaåm töø toâm (ñaàu toâm, voû toâm, gaân,...): khoaûng 200 taán/naêm. + Bao bì ñoùng goùi saûn phaåm bò hö hoûng: khoaûng 40 kg/thaùng. + Bao bì ñöïng muoái: khoaûng 13 kg/thaùng. + Pallet: khoaûng 150 kg/thaùng. Chaát thaûi raén coâng ngheä nguy haïi Nguoàn phaùt sinh: gieû lau dính daàu nhôùt, caùc thuøng, can chöùa hoaù chaát, daàu nhôùt,... Khoái löôïng: + Gieû lau dính daàu nhôùt: khoaûng 5 kg/thaùng. + Thuøng ñöïng nhôùt boâi trôn: 1 thuøng (loaïi 200 lít)/naêm. + Bao bì ñöïng hoaù chaát (chlorine, nöôùc javel): khoaûng 52 kg/thaùng. + Boùng ñeøn neon: khoaûng 15 kg/thaùng. + Hoäp möïc in: khoaûng 1,5 kg/thaùng. Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí: Khí thaûi: Nguoàn phaùt sinh: chuû yeáu do hoaït ñoäng cuûa loø hôi. Löôïng daàu DO söû duïng: khoaûng 100.000 lít / naêm. Löu löôïng khí thaûi phaùt sinh tính toaùn laø 680,8 m3/h hay 0,19 m3/s (theo caùch tính cuûa WHO, 38 m3 khí thaûi/ kg daàu DO) O nhieãm do muøi hoâi (khí H2S, Cl2, NH3) Nguoàn phaùt sinh: + Khí Cl2 : quaù trình khöû truøng baèng chlorine. + Khí NH3: heä thoáng laøm laïnh. + Khí H2S: söï phaân huyû caùc pheá phaåm cuûa thuyû saûn. Caùc yeáu toá khaùc Tieáng oàn Nguoàn phaùt sinh chuû yeáu töø khu vöïc phoøng maùy (traïm ñieän, heä thoáng maùy neùn khí, maùy laøm ñaù vaûy) Tieâu chuaån Vieät Nam aùp duïng: TCVSLÑ 3733/2002/QÑ – BYT. Nhieät thöøa Nguoàn phaùt sinh: khu vöïc haáp toâm, thanh truøng duïng cuï. Tieâu chuaån Vieät Nam aùp duïng: TCVSLÑ 3733/2002/QÑ – BYT. COÂNG TAÙC BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG ÑAÕ THÖÏC HIEÄN Trong thôøi gian quan coâng ty ñaõ thöïc hieän coâng taùc baûo veä moâi tröôøng nhö sau: Bieän phaùp khoáng cheá oâ nhieãm do nöôùc thaûi Nöôùc möa Ñaõ thieát keá heä thoáng möông hôû rieâng thu gom nöôùc möa xung quanh phaân xöôûng vaø caùc hoá ga ñeå laéng caën tröôùc khi xaû ra suoái Chuøa. Nöôùc thaûi saûn xuaát vaø nöôùc thaûi sinh hoaït Ñaõ thieát keá heä thoáng thu gom nöôùc thaûi saûn xuaát vaø sinh hoaït vaø ñöôïc daãn vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc thaûi chung cuûa khu coâng nghieäp. Bieän phaùp khoáng cheá oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí O nhieãm do khí thaûi ñoát daàu DO Boá trí loø hôi trong hôi trong khu vöïc rieâng, taùch bieät vôùi khu saûn xuaát. Khí thaûi loø hôi ñöôïc thaûi qua oáng khoùi cao 7.442 mm, ñöôøng kính f 300 mm. Caùc bieän phaùp khoáng cheá oâ nhieãm do chaát thaûi raén Chaát thaûi raén sinh hoaït Giaáy thaûi töø vaên phoøng ñöôïc thu gom vaø baùn cho caùc cô sôû taùi cheá. Thöïc phaåm dö thöøa, raùc röø nhaø aên vaø nhaø veä sinh ñöôïc thu gom taäp trung vaø hôïp ñoàng vôùi Coâng ty Dòch vuï Moâi tröôøng Ñoâ thò Bieân Hoaø ñeå xöû lyù. Chaát thaûi raén saûn xuaát khoâng nguy haïi Pheá phaåm toâm: baùn cho Doanh nghieäp tö nhaân Thöông maïi vaø Saûn xuaát Nghóa Thaønh. Pallet, bao bì ñoùng goùi saûn phaåm hö hoûng: baùn cho caùc cô sôû coù nhu caàu taùi cheá. Bao bì ñöïng muoái: thu gom mang ñi xöû lyù chung vôùi raùc thaûi sinh hoaït. Chaát thaûi raén saûn xuaát nguy haïi Hoäp möïc in: ñöôïc thu gom vaø chuyeån veà cho ñôn vò cung caáp haøng ñeå taùi söû duïng. Boùng ñeøn neon thaûi boû, gieû lau nhieãm daàu nhôùt: ñöôïc thu gom vaø xöû lyù chung vôùi chaát thaûi raén sinh hoaït. Bao bì ñöïng hoaù chaát nhö chlorine, nöôùc javel: ñöôïc thu gom vaø vaän chuyeån veà cho ñôn vò cung caáp haøng ñeå taùi söû duïng. Thuøng ñöïng nhôùt 68: löu tröõ trong coâng ty chöa mang ñi xöû lyù. Bieän phaùp khoáng cheá oâ nhieãm do tieáng oàn Ñònh kyø kieåm tra, baûo döôõng caùc thieát bò. Kieåm tra ñoä moøn chi tieát vaø thöôøng xuyeân cho daàu boâi trôn hay thay theá nhöõng chi tieát hö hoûng. Caûi thieän moâi tröôøng vi khí haäu Trang bò caùc maùy ñieàu hoaø nhieät ñoä trong khu vöïa vaên phoøng vaø trong khu vöïc saûn xuaát. Khu vöïc vaên phoøng ñöôïc boá trí taùch rieâng vôùi khu vöïc saûn xuaát. Coâng taùc phoøng chaùy chöõa chaùy vaø an toaøn lao ñoäng Coâng ty ñaõ thaønh laäp moät ñoäi PCCC, cöùu thöông vaø vaän chuyeån ñeå öùng phoù khi coù tình huoáng chaùy, noå xaûy ra. Ñoäi PCCC naøy ñöôïc thöôøng xuyeân huaán luyeän theo phöông aùn PCCC ñöôïc laäp bôûi chuû ñaàu tö vaø cô quan PCCC ñòa phöông. Trang bò ñaày ñuû caùc phöông aùn PCCC, duïng cuï PCCC. Bao goàm bình boït, caùt, nöôùc, bôm cöùu hoaû trong kh vöïc saûn xuaát vaø khu vaên phoøng toaøn coâng ty. Caùc maùy moùc thieát bò coù lyù lòch keøm theo vaø ñöôïc ño ñaïc, theo doõi thöôøng xuyeân caùc thoâng soá kyõ thuaät. Thieát laäp caùc heä thoáng baùo chaùy, ñeøn hieäu vaø thoâng tin toát, caùc phöông tieän thieát bò chöõa chaùy hieäu quaû. Kieåm tra söï roø ræ, caùc ñöôøng oáng kyõ thuaät ñöôïc sôn maøu theo ñuùng tieâu chuaån quy ñònh. Huaán luyeän veà quy trình, noäi quy an toaøn trong quaù trình vaän haønh maùy moùc thieát bò. Thöôøng xuyeân kieåm tra heä thoáng daây daãn ñieän khoâng ñeå xaûy ra chaïm, chaäp maïch. Trang bò ñaày ñuû caùc phöông tieän baûo hoä lao ñoäng cho coâng nhaân: giaøy, khaåu trang, noùn, gaêng tay,... Ñaøo taïo vaø cung caáp thoâng tin veà veä sinh an toaøn lao ñoäng. CHÖÔNG 4 TOÅNG QUAN VEÀ CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI THUYÛ HAÛI SAÛN MUÏC ÑÍCH CUÛA VIEÄC XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI Nöôùc thaûi cuûa ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn chöùa nhieàu chaát höõu cô vaø chaát ñoäc haïi, coù khaû naêng gaây oâ nhieãm lôùn cho moâi tröôøng soáng cuûa coäng ñoàng vaø söùc khoeû cuûa coâng nhaân tröïc tieáp lao ñoäng trong ngaønh naøy. Vì vaäy, muïc ñích cuûa vieäc xöû lyù nöôùc thaûi laø loaïi bôùt caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi ñeán möùc ñoä chaáp nhaän ñöôïc theo tieâu chuaån quy ñònh. Möùc ñoä xöû lyù nöôùc thaûi tuyø thuoäc vaøo muïc ñích xöû lyù: Xöû lyù ñeå taùi söû duïng. Xöû lyù ñeå xoay voøng tuaàn hoaøn. Xöû lyù ñeå thaûi ra moâi tröôøng. Ôû caùc nöôùc phaùt trieån, muïc ñích xöû lyù chuû yeáu laø xöû lyù ñeå xoay voøng tuaàn hoaøn, haïn cheá vieäc xaû thaûi ra moâi tröôøng. Tuy nhieân ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån haàu heát nöôùc thaûi ñöôïc xöû lyù ñeå thaûi ra moâi tröôøng, trong tröôøng hôïp naøy yeâu caàu möùc ñoä xöû lyù phuï thuoäc vaøo nguoàn tieáp nhaän vaø khu vöïc tieáp nhaân khaùc nhau. Thaùng 9/1995 chính phuû ñaõ ban haønh caùc tieâu chuaån quy ñònh moâi tröôøng thoáng nhaát chung treân toaøn quoác. Trong ñoù tieâu chuaån TCVN 5945 – 1995 quy ñònh tieâu chuaån xaû cho pheùp ñoái vôùi nöôùc thaûi coâng nghieäp ra caùc nguoàn khaùc nhau. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI THUYÛ HAÛI SAÛN Xöû lyù baèng phöông phaùp cô hoïc Thöôøng aùp duïng giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình xöû lyù duøng ñeå loaïi caùc taïp chaát khoâng tan, caû voâ cô laãn höõu cô trong nöôùc. Tuyø theo ñaëc ñieåm cuûa caùc loaïi caën trong nöôùc thaûi caùc quaù trình vaø coâng trình sau ñaây coù theå aùp duïng: song chaén raùc, löôùi chaén raùc, beå laéng, cyclon thuûy löïc, loïc caùt vaø ly taâm. Trong ñoù quan troïng nhaát laø quaù trình: saøng raùc, laéng, loïc,... Phöông phaùp naøy nhaèm loaïi caùc maõnh lôùn nhö: laù caây, que,… ra khoûi nöôùc thaûi truôùc caùc coâng ñoïan xöû lyù tieáp theo, vôùi muïc ñích baûo veä caùc thieát bò nhö: bôm, ñöôøng oáng. Saøng raùc Thieát bò saøng raùc coù theå chia laøm 2 loaïi: Saøng raùc: thanh chaén coá ñònh, thanh chaén töï ñoäng quay. Saøng keát hôïp vôùi caét raùc, thieát bò naøy seõ loaïi caùc loaïi raùc lôùn ñoàng thôøi caét caùc maûnh raùc nhoû thaønh caùc maûnh nhoû hôn. Tuyø thuoäc vaøo muïc ñích vaø tính chaát vaø kích thöôùc cuûa caùc khe hôû coù theå choïn trong khoaûng 1-5mm. Laéng Laéng laø moät quaù trình trong coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi. Thöôøng öùng duïng ñeå taùch caùc chaát raén lô löûng ra khoûi nöôùc thaûi döïa treân nguyeân taéc söï khaùc nhau veà troïng löôïng giöõa caùc haït caën lô löûng vaø nöôùc. Quaù trình laéng coù theå loaïi boû töø 90-95% löôïng caën baån chöùa trong nöôùc. Ñeå tieán haønh quaù trình laéng ngöôøi ta thöôøng caùc loaïi beå laéng nhö: Beå laéng ngang Beå naøy coù daïng hình chöõ nhaät, coù theå laøm baèng caùc loaïi vaät lieäu khaùc nhau nhö: beâtoâng, beâtoâng coát theùp,… Tuyø thuoäc vaøo kích thöôùc yeâu caàu cuûa quaù trình laéng vaø ñieàu kieän kinh teá. Quaù trình laéng ñoäng ñöôïc thöïc hieän theo phöông phaùp chuyeån ñoäng ngang cuûa doøng nöùôc thaûi, ngöôøi ta chia doøng nöôùc chaûy vaø quaù trình laéng thaønh 4 vuøng: Vuøng hoaït ñoäng Vuøng buøn Vuøng trung gian Vuøng an toaøn Hieäu suaát laéng ñaït 60%, vaän toác doøng chaûy cuûa nöôùc thaûi trong beå laéng thöôøng ñöôïc choïn khoâng lôùn hôn 0,01m/s, thôøi gian löu töø 1-3h. Beå laéng ñöùng Beå laéng coù daïng hình truï vôùi ñaùy hình choùp, quaù trình laéng ñöôïc thöïc hieän theo phöông thaúng ñöùng ngöôïc chieàu vôùi chieàu chuyeån ñoäng cuûa nöôùc thaûi. Thôøi gian löu cuûa nöôùc thaûi töø 45-120 phuùt vaø ñöôïc xaû ra ngoaøi baèng aùp löïc thuyû tónh. Chieàu cao vuøng laéng töø 4-5m. Moãi haït chuyeån ñoäng theo nöôùc leân treân vôùi vaän toác v, vaø döôùi taùc ñoäng cuûa troïng löïc haït chuyeån ñoäng xuoáng döôùi vôùi vaän toác w. neáu w>v thì haït seõ laéng nhanh, neáu w<v thì haït bò nöôùc cuoán leân treân. Hieäu quaû beå laéng ñöùng thaáp hôn beå ngang khoaûng 10-20%. Beå laéng höôùng taâm Laø beå chöùa coù daïng hình troøn, quaù trình laéng theo phöông chuyeån ñoäng ngang vaø nöôùc thaûi chuyeån ñoäng töø taâm ra xung quanh. Loaïi beå laéng naøy ñöôïc öùng duïng cho löu löôïng nöôùc thaûi lôùn hôn 20.000m3/ngaøy.ñeâm. Hieäu quaû laéng 60%. Hieäu quaû laéng coù theå naâng cao baèng caùnh taêng vaän toác laéng nhôø chaát keo tuï vaø ñoâng tuï hoaëc giaûm ñoä nhôùt cuûa nöôùc thaûi baèng caùch ñun noùng. Beå laéng trong Beå laéng daïng naøy duøng ñeå laøm saïch töï nhieân vaø ñeå laøm trong sô boä nöôùc thaûi coâng nghieäp. Ngöôøi ta thöôøng söû duïng beå laéng trong vôùi lôùp caën lô löûng maø ngöôøi ta cho nöôùc vôùi lôùp chaát ñoâng tuï ñi qua noù. Loïc Quaù trình loïc thöôøng öùng duïng ñeå loaïi boû caën lô löûng trong nöôùc sau beå laéng nöôùc ñi qua lôùp vaät lieäu loïc baèng caùt thaïch anh vôùi caáp phoái khaùc nhau hoaëc than antrasit. Vaät lieäu loïc coù ñieàu kieän töông ñöông thay ñoåi töø 0,4-1,2mm. Toác ñoä nöôùc qua beå loïc thöôøng dao ñoäng töø 5-8h. Beå loïc laøm vieäc 2 cheá ñoä: loïc bình thöôøng vaø röûa loïc. Tuy nhieân, do tính chaát nöôùc thaûi beå loïc thöôøng ít khi söû duïng. Phöông phaùp loïc nöôùc thaûi thöôøng ít khi söû duïng roäng raõi do giaù thaønh xöû lyù cao. Tuy nhieân, trong moät soá tröôøng hôïp khi keát hôïp xöû lyù vôùi thu hoài taùi söû duïng moät soá thaønh phaàn quyù hieám trong nöôùc thaûi hoaëc caàn thieát phaûi taùi söû duïng nöôùc phöông phaùp naøy vaãn ñöôïc aùp duïng. Toùm laïi, phöông phaùp cô hoïc ñöôïc öùng duïng trong tröôøng hôïp laøm saïch nöôùc khoâng cao töø 40-60%. Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp hoaù lyù Phöông phaùp naøy ñöôïc öùng duïng roäng raõi ñeå xöû lyù nöôùc caáp vaø nöôùc thaûi. Baûn chaát cuûa quaù trình xöû lyù hoaù lyù laø aùp duïng caùc quaù trình vaät lyù vaø hoùa hoïc ñeå loaïi bôùt caùc chaát oâ nhieãm ra khoûi chaát thaûi. Vieäc öùng duïng caùc phöông phaùp hoaù lyù ñeå xöû lyù nöôùc thaûi so vôùi phöông phaùp sinh hoïc coù caùc lôïi ñieåm sau: Coù khaû naêng loaïi caùc chaát ñoäc höõu cô khoâng bò oâxy hoaù sinh hoïc. Hieäu quaû xöû lyù cao vaø oån ñònh. Kích thöôùc heä thoáng xöû lyù nhoû. Ñoä nhaïy ñoái vôùi söï thay ñoåi tyû troïng thaáp. Coù theå töï ñoäng hoaù hoaøn toaøn. Ñoäng hoïc cuûa quaù trình hoaù lyù ñaõ ñöôïc nghieân cöùu saâu hôn. Phöông phaùp hoaù lyù khoâng caàn theo doõi hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät. Coù theå thu hoài caùc chaát khaùc nhau Nhöõng phöông phaùp hoaù lyù ñeå xöû lyù nöôùc thaûi thuyû saûn nhö: keo tuï, tuyeån noåi. Keo tuï Ñöôïc söû duïng ñeå xöû lyù caùc chaát raén lô löûng vaø caùc haït keo trong nöôùc coù kích thöôùc töø 10-7 – 10-3 cm caùc chaát keo naøy khoâng theå laéng vaø xöû lyù baèng phöông phaùp cô hoïc coå ñieån. Caùc haït keo coù maët ôû trong nöôùc döôùi 2 daïng laø öa nöôùc vaø daïng khoâng öa nöôùc. Daïng öa nöôùc (ñaát seùt): khoâng oån ñònh vaø coù theå deã daøng bò keo tuï. Daïng kî nöôùc (proâteâin): daïng naøy oån ñònh coù theå keo tuï. Caùc chaát keo tuï thöôøng duøng laø pheøn nhoâm, pheøn saét vaø trong thôøi gian gaàn ñaây nhaát keo tuï khoâng phaân ly (daïng cao phaân töû) ñöôïc öùng duïng nhieàu nôi treân theá giôùi, naâng cao ñaùng keå hieäu quaû quaù trình keo tuï. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán quaù trình keo tuï: pH. Baûn chaát cuûa heä keo. Söï coù maët cuûa caùc ion khaùc trong nöôùc. Thaønh phaàn cuûa caùc chaát höõu cô coù chöùa trong nöôùc. Nhieät ñoä. Caùc phöông phaùp keo tuï coù theå laø do keo tuï ñieän ly, keo tuï baèng heä keo ngöôïc daáu. Trong quaù trình xöû lyù baèng chaát keo tuï, sau khi keát thuùc giai ñoaïn thuûy phaân, giai ñoaïn hình thaønh boâng caën baét ñaàu dieãn ra. Ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc hình thaønh boâng caën, ngöôøi ta xaây döïng döïng caùc beå phaûn öùng vôùi muïc ñích ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa cheá ñoä keo tuï toái öu, phuï thuoäc vaøo phöông phaùp khuaáy troän, beå phaûn öùng seõ ñöôïc phaân thaønh 2 loaïi thuyû löïc vaø cô khí. Coù theå laøm trong vaø khöû maøu nöôùc thaûi baèng caùch duøng caùc chaát keo tuï vaø caùc chaát trôï keo tuï ñeå lieân keát caùc chaát baån ôû daïng lô löûng vaø keo thaønh nhöõng boâng coù kích thöôùc lôùn hôn. Nhöõng boâng ñoù khi laéng xuoáng keùo theo caùc chaát phaân taùn khoâng tan. Tuyeån noåi Ñaây laø phöông phaùp aùp duïng töông ñoái roäng raõi nhaèm loaïi caùc chaát raén lô löûng mòn, daàu môû ra khoûi nöôùc thaûi. Baûn chaát cuûa quaù trình tuyeån noåi ngöôïc laïi vôùi quaù trình laéng vaø ñöôïc aùp duïng trong quaù trình laéng xaûy ra raát chaäm hoaëc raát khoù thöïc hieän. Caùc chaát lô löûng, môû seõ ñöôïc noåi leân treân beà maët cuûa nöôùc thaûi döôùi taùc duïng naâng cuûa caùc boït khí. Tuyeån noåi ñöôïc öùng duïng ñeå xöû lyù caùc chaát lô löûng trong nöôøc, xöû lyù buøn. Nöôùc thaûi ñöôïc neùn tôùi aùp suaát 40-60 psi vôùi khoái löôïng khoâng khí baõo hoaø. Khi aùp suaát cuûa hoãn hôïp khí-nöôùc naøy ñöôïc giaûm tôùi aùp suaát khí quyeån trong beå tuyeån noåi thì nhöõng boït khí nhoû beù ñöôïc giaûi phoùng. Caùc boâng buøn vaø caùc chaát lô löûng (daàu, sôïi, giaáy,…) ñöôïc noåi leân nhôø caùc boït khí naøy, boâng buøn vaø caùc boït khí keát dính vôùi nhau taïo thaønh maûng boâng lôùn. Hoãn hôïp khí caùc chaát raén noåi leân taïo thaønh vaùng treân beà maët, nöôùc seõ laøm saïch ñöôïc xaû ra töø ñaùy cuûa beå tuyeån noåi vaø moät phaàn nöôùc naøy ñöôïc tuaàn hoaøn trôû laïi beå. Phöông phaùp tuyeån noåi ñöôïc söû duïng phoå bieán ñeå xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït vaø nhieàu loaïi nöôùc thaûi coâng nghieäp nhö nöôùc thaûi nhieãm daàu, nöôùc thaûi deät nhuoäm, thuoäc da, cheá bieán thöïc phaåm, döôïc phaåm,…Trong nöôùc thaûi cheá bieán thuûy saûn, phöông phaùp tuyeån noåi thöôøng ñöôïc aùp duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi coù chöùa caùc chaát lô löûng vaø môû thuyû saûn, ñaëc bieät laø cheá bieán caù basa, loaïi boû chaát beùo tröôùc khi qua giai ñoaïn xöû lyù khaùc. Tuyeån noåi coù theå laø giai ñoaïn xöû lyù sô boä tröôùc khi tieán haønh xöû lyù sinh hoïc, hoaù hoïc. Caùc phöông phaùp tuyeån noåi thöôøng ñöôïc aùp duïng: Tuyeån noåi khí tan. Tuyeån noåi khuyeách taùn ( trong ñoù tuyeån noåi khí tan thöôøng ñöôïc aùp duïng nhieàu hôn) Baûng 4.1 : ÖÙng duïng caùc coâng trình cô hoïc trong xöû lyù nöôùc thaûi Loaïi coâng trình Öùng duïng Löôùi chaén raùc Taùch caùc chaát raén thoâ vaø coù theå laéng Nghieàn raùc Nghieàn caùc chaát raén thoâ ñeán kích thöôùc nhoû hôn ñoàng nhaát Beå ñieàu hoaø Ñieàu hoaø löu löôïng vaø taûi troïng BOD vaø SS Khuaáy troän Khuaáy troän hoaù chaát vaø chaát khí vôùi nöôùc thaûi vaø giöõ caën ôû traïng thaùi lô löûng Taïo boâng Giuùp cho vieäc taäp hôïp caùc haït caën nhoû thaønh caùc haït lôùn hôn ñeå coù theå taùch ra baèng laéng troïng löïc Laéng Taùch caùc haït caën laéng vaø neùn buøn Tuyeån noåi Taùch caùc haït caën lô löûng nhoû vaø caùc haït caën coù tyû troïng saép xæ tyû troïng cuûa nöôùc, hay söû duïng ñeå neùn buøn sinh hoïc Loïc Taùch caùc haït caën lô löûng coøn laïi sau xöû lyù sinh hoïc hay hoaù hoïc. Maøng loïc Töông töï nhö quaù trình loïc, taùch taûo töø nöôùc thaûi sau hoà oån ñònh. Vaän chuyeån khí Boå sung vaø taùch khí. Bay hôi vaø bay khí Bay hôi caùc hôïp chaát höõu cô bay hôi töø nöôùc thaûi. (Nguoàn: Metcalf & Eddy, 1991) Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp hoaù hoïc Quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp hoaù._.où, V: vaän toác doøng khí trong oáng, choïn V = 10 m/s. Töø moãi oáng daãn khí chính, chia ra laøm 5 nhaùnh. Ñöôøng kính moãi oáng nhaùnh Dn = Tính coâng suaát maùy neùn khí N = Trong ñoù + QKK : löu löôïng khoâng khí caàn cung caáp, m3/s. + h : hieäu suaát maùy bôm, choïn h = 0,7 + P : aùp löïc cuûa khí neùn, at. Tính baèng coâng thöùc P = Vôùi HC = h + hd + hc + hp Trong ñoù + h : möïc nöôùc coâng taùc cuûa beå, m. + hd : toån thaát cuïc boä do ma saùt theo chieàu daøi ñöôøng oáng daãn khí, m. + hc : toån thaát cuïc boä, m. + hp : toån thaát qua oáng phaân phoái khí, m. Choïn hd + hc + hp = 1m. Þ HC = 4 + 1 = 5m Do ñoù, P = Neân N = Baûng 5.5. Toùm taét caùc thoâng soá thieát keá beå Aerotank STT Teân thoâng soá (kyù hieäu) Ñôn vò Soá lieäu 1 Chieàu cao xaây döïng beå (H) m 5 2 Chieàu roäng beå (W) m 5 3 Chieàu daøi beå (L) m 20,16 4 Thôøi gian löu nöôùc trong beå (qn) h 16,54 5 Ñöôøng kính oáng khí chính (D) mm 229 6 Ñöôøng kính oáng nhaùnh (Dn) mm 103 7 Soá ñóa phaân phoái khí (N) caùi 125 Beå laéng II Choïn beå laéng ñöùng, caùc thoâng soá thieát keá Haøm löôïng buøn hoaït tính X = 2500 mg/l. Ñoä tro cuûa buøn hoaït tính Z = 0,2. Haøm löôïng buøn tuaàn hoaøn: Xr = 8000 (mgSS/l). Dieän tích maët baèng cuûa beå Trong ñoù + Q : löu löôïng nöôùc thaûi, m3/h. + CO : noàng ñoä buøn duy trì trong beå Aerotank, CO = X*b = 2500 * 0.8 = 2000mg/l. + α : heä soá tuaàn hoaøn, choïn α = 0,78. + Ct : noàng ñoä buøn trong doøng tuaàn hoaøn, Ct = 8000 mg/l. + VL : vaän toác laéng cuûa beà maët phaân chia vôùi CL. VL = Vmax* Vôùi + Vmax : vaän toác laéng cöïc ñaïi, Vmax = 7 m/h. + K : heä soá phuï thuoäc chæ soá SVI, choïn K = 600 SVI = ( 100 – 150 ) » K = 600. CL = = VL = = 0,635 (m/h). Þ S = choïn S = 21,5 (m2). Dieän tích beå neáu theâm buoàng phaân phoái trung taâm Sbeå = 1,1 S =1,1 * 21,5 = 23,65 (m2). Ñöôøng kính cuûa beå Db = choïn 5,5 (m). Ñöôøng kính oáng trung taâm ( buoàng phaân phoái) d = 25% D = 25% * 5,5 = 1,375 (m). Dieän tích buoàng phaân phoái trung taâm Vaäy dieän tích vuøng laéng cuûa beå: Slaéng = Sbeå - f = 23,65 – 1,48 = 22,17 (m2). Tính mieäng loe oáng trung taâm Ñöôøng kính mieäng loe oáng trung taâm (d1) baèng chieàu cao oáng loe (h): h = d1 = 1,35 * d = 1,35 * 1,375 = 1856 (m). Ñöôøng kính taám chaén hình noùn d2 = 1,3 * d1 = 1,3 * 1,856 = 2,412 (m). Choïn khoaûng caùch töø mieäng loe oáng trung taâm ñeán taám chaén laø 0,3 m. ( Theo TS.Trònh Xuaân Lai, tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi ) Taûi troïng thuyû löïc Vaän toác ñi leân cuûa doøng nöôùc chaûy trong beå (m/h). Thieát keá ñaùy choùp Choïn ñaùy daïng hình noùn coù goùc nghieâng ôû ñaùy laø 45O. Chieàu cao ñaùy noùn (m). Xaùc ñònh chieàu cao beå H = hbv + hn + hb + hl + choïn chieàu cao baûo veä hbv = 0,3 m, (hbv = 0,3 – 0,5 m) + chieàu cao phaàn laéng töø 2 – 6 m, choïn hl = 2,5 (m). + chieàu cao phaàn buøn: hb Þ H = 0,3 + 2,75 + 2,5 + hb = 5.,55 + hb. choïn H = 6 (m). ® hb = 6 – 5,55 = 0,45 (m). Theå tích phaàn chöùa buøn Vb = S * hb = 23,65 * 0,45 = 10,6 (m3). Noàng ñoä buøn trung bình trong beå Ctb = Trong ñoù + Xr : noàng ñoä buøn hoaït tính trong doøng tuaàn hoaøn. + CL : noàng ñoä buøn ôû beà maët phaân chia laéng. Löôïng buøn chöùa trong beå laéng Gb = Vb * Ctb = 10,6 * 6000 * 10-3 = 63,6 (kg). Dung tích beå laéng V = h * S = 5,55 * 23,65 = 131,25 (m3). ® choïn V = 132 (m3) Löu löôïng nöôùc ñi vaøo beå QL = (1 + α)* Q = (1 + 0,78) * 30,42 = 54,15 (m3/h). Thôøi gian löu nöôùc trong beå (thôøi gian laéng) T = Tính toaùn maùng thu nöôùc Maùng thu nöôùc ñaët theo chu vi vaønh trong cuûa beå Dmaùng = 0,8D = 0,8 * 5,5 = 4,4 (m). Chieàu daøi maùng thu nöôùc L = Dmaùng * p = 4,4 * 3,14 = 13,816 (m). Taûi troïng maùng thu nöôùc treân 1 m chieàu daøi maùng QL = (m3/m2.ngaøy). Taûi troïng buøn sinh ra Qb = (kg/m2.ngaøy) Baûng 5.6. Toùm taét caùc thoâng soá thieát keá beå laéng II STT Teân thoâng soá (kyù hieäu) Ñôn vò Soá lieäu 1 Chieàu cao xaây döïng beå (H) m 6 2 Ñöôøng kính beå (Db) m 5,5 3 Ñöôøng kính oáng trung taâm (d) m 1,375 4 Ñöôøng kính mieäng loe oáng trung taâm (d1) m 1,856 5 Ñöôøng kính taám chaén (d2) m 2,412 6 Chieàu cao phaàn noùn (hn) m 2,75 Beå khöû truøng Tính kích thöôùc thuøng pha hoaù chaát vaø thuøng tieâu thuï hoaù chaát Löôïng Clo hoaït tính lôùn nhaát duøng ñeå khöû truøng G = (CT 5 – 2, XLNT – Traàn Hieáu Nhueä) Trong ñoù + Q : löu löôïng nöôùc thaûi (m3/h) + a : lieàu löôïng Clo hoaït tính caàn thieát ñeå khöû truøng nöôùc thaûi, a = 5 – 10g/m3, choïn a = 5 g/m3. (XLNT – Traàn Hieáu Nhueä) + P : haøm löôïng Clo hoaït tính (%) trong Clorua voâi 30%. Dung tích höõu ích thuøng pha hoaù chaát: W = (CT 5 – 7/177, XLNT – Traàn Hieáu Nhueä). Trong ñoù + Q : löu löôïng trung bình cuûa nöôùc thaûi, m3/ngaøy.ñeâm. + a : lieàu löôïng Clo hoaït tính, g/m3. + b : noàng ñoä dung dòch Clorua voâi, £ 25%, choïn b = 25%. + n : soá laàn hoaø troän Clorua voâi trong ngaøy, choïn n = 1. W = (m3) Theå tích toång coäng cuûa thuøng dung dòch WTC = 1,15 * W = 1,15 * 1,46 = 1,679 (m3). Vôùi theå tích naøy ta choïn thuøng nhöïa 1000l ñeå laøm thuøng dung dòch Tính kích thöôùc beå tieáp xuùc Theå tích beå: V = Q * t = 30,42 * 0,5 = 15,21 (m3) Vôùi t : thôøi gian löu cuûa nöôùc trong beå, choïn t = 30 phuùt = 0,5 h. Kích thöôùc beå + Choïn chieàu cao coâng taùc cuûa beå h = 2m. + Chieàu daøi beå tieáp xuùc, L = 3m. ® Chieàu roäng cuûa beå B = (m) + choïn chieàu cao baûo veä hbv = 0,3 (m). Chieàu cao toång coäng cuûa beå H = h + hbv = 2 + 0,3 = 2,3 (m). Kích thöôùc beå: L x B x H = 3 x 2,5 x 2,3 = 17,25 (m3). Chieàu daøi vaùch ngaên baèng 2/3 chieàu roäng cuûa beå B1 = 2/3 * B = 2/3 * 2.5 = 1,666 (m). Choïn 2 vaùch ngaên trong beå, töùc beå coù 3 ngaên n = 3, vaäy khoaûng caùch giöõa caùc vaùch ngaên laø l = (m) Baûng 5.7. Toùm taét caùc thoâng soá thieát keá beå tieáp xuùc STT Teân thoâng soá (kyù hieäu) Ñôn vò Soá lieäu 1 Chieàu cao xaây döïng beå (H) m 2,3 2 Chieàu cao coâng taùc (h) m 2 3 Chieàu roäng beå (B) m 2,5 4 Chieàu daøi beå (L) m 3 5 Thôøi gian löu nöôùc (t) phuùt 30 6 Soá ngaên trong beå ngaên 3 7 Chieàu roäng 1 ngaên m 1 Saân phôi buøn Löôïng caën töôi daãn caàn xöû lyù G1 = Trong ñoù + Q : löu löôïng nöôùc thaûi, m3/ngaøy.ñeâm. + CO : haøm löôïng SS ban ñaàu, mg/l. + E : ñoä aåm cuûa caën, 95%. Þ G1 = Löu löôïng buøn töôi caàn xöû lyù: (Sau beå laéng I) Q = (lít/ngaøy) = 2,678 (m3/ngaøy) Trong ñoù + S: tyû troïng caën töôi, S = 1,02kg/l. (Baûng 13 – 1 – Theo TS.Trònh Xuaân Lai, tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi) + P: Noàng ñoä caën, P = 5% (ñoä aåm 95%), (Baûng 13 – 5) Löôïng buøn hoaït tính xaû ra töø beå laéng II G2 = 78,67 (kg/ng.d) Q = (l/ngaøy) = 7,828 (m3/ngaøy) Trong ñoù + S: tyû troïng caën töôi, S = 1,005 (kg/l). (Baûng 13 – 1 – Theo TS.Trònh Xuaân Lai, tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi) + P: Noàng ñoä caën, P = 1% = 0,01(Baûng 13 – 5) Theå tích buøn daãn ñöa vaøo saân phôi moãi ngaøy Vb = 2,678 + 7,828 = 10,506 (m3) Chæ tieâu thieát keá: ñaït noàng ñoä caën 25% (ñoä aåm 75%) Choïn chieàu daøy buøn 25% laø 10cm, sau 4 tuaàn 1m2 saân phôi ñöôïc löôïng caën: g = V * S * P = 0,1 * 1,4 * 0,25 = 0,035 (taán) = 35 (kg/28ngaøy). Trong ñoù + V = 1m2 * 0,1 = 0,1 m3 + S: tyû troïng buøn khoâ, S = 1,4 (Baûng 13 – 1 ) + P = 0,25 Löôïng buøn caàn phôi trong 28 ngaøy G = 28 (136,6 + 78,67) = 6027,56 (kg) Dieän tích saân phôi F = Dieän tích caùc coâng trình phuï cuûa saân phôi(ñöôøng bao, hoá thu nöôùc, traïm bôm,...) laáy baèng 20% dieän tích saân phôi buøn. Toång dieän tích saân phôi Ftoång = 0,02* 172,216 + 172,216 = 206,66 (m2). Ta boá trí 4 oâ. Dieän tích 1 oâ . Choïn 43 (m2). Moãi oâ coù kích thöôùc: 8 x 5,375 (m). buøn ñöôïc phôi vaø thu gom theo chu kyø 28 ngaøy/ 1laàn. Chieàu cao lôùp caùt: 25 cm Chieàu cao lôùp soûi: 30 cm Daøn oáng thu nöôùc coù ñöôøng kính 100 mm, ñoä ñoác 1% Chieàu cao baûo veä: 30 cm. Chieàu cao dung dòch buøn = Vb/f = 10,506/43 = 24,4 (cm). Chieàu cao saân phôi laø: 109,4 (cm) = 1,094 (m) Baûng 5.8.Toùm taét caùc thoâng soá thieát keá 1 oâ phôi buøn STT Teân thoâng soá (kyù hieäu) Ñôn vò Soá lieäu 1 Hình daïng Hình chöõ nhaät 2 Daøi m 8 3 Roäng m 5,375 4 Chieàu cao toång coäng m 1,094 5 Chieàu cao lôùp caùt cm 25 6 Chieàu cao lôùp soûi cm 30 7 Daøn oáng thu nöôùc: Ñöôøng kính Ñoä doác 100mm 1% 8 Chieàu cao baûo veä cm 30 9 Chieàu cao dung dòch buøn cm 24,4 Phöông aùn 2 Sô ñoà coâng ngheä Nöôùc thaûi Beå ñieàu hoaø Saân phôi buøn Beå laéng I Möông oxy hoaù Song chaén raùc Beå laéng II Beå khöû truøng Clo khöû truøng Thaûi ra nguoàn Hình 5.2. Sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi coâng ty TNHH thöïc phaåm Amanda Vieät Nam phöông aùn 2 Thuyeát minh Möông oxy hoaù Nöôùc thaûi sau khi qua beå laéng 1 ñöôïc daãn ñeán möông oxy hoaù. Möông oxy hoaù laø daïng caûi tieán cuûa beå Aerotank khuaáy troän hoaøn chænh laøm vieäc trong cheá ñoä laøm thoaùng keùo daøi vôùi dung dòch buøn hoaït tính lô löûng trong nöôùc thaûi chuyeån ñoäng tuaàn hoaøn lieân tuïc trong möông. Möông oxy hoùa coù hieäu quaû trong vieäc xöû lyù BOD5, Nitô, Photpho. Tính toaùn chi tieát Tính toaùn möông oxy hoaù Döïa vaøo saùch “Tính Toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi – TS Trònh Xuaân Lai” Thoâng soá ñaàu vaøo: Q = 730 m3/ngaøy pH = 6,85 t = 200C BOD5 = 306 mg/l Toång nitô = 37 mg/l P = 1.2 mg/l SS = 86.01mg/l Yeâu caàu xöû lyù (theo TCVN 5945 – 1995, loaïi B, coät 2) BOD5 = 50mg/l SS = 50mg/l Nra = 6mg/l Choïn tyû soá F/M = 0.1 (F/M = 0.04 – 0.1) Noàng ñoä buøn hoaït tính trong beå X = 2500 mg/l (X= 2000 – 5000mg/l) ( Theo TS.Trònh Xuaân Lai, tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi ) Dung tích möông oxy hoaù caàn thieát ñeå khöû BOD5 V1 = Trong ñoù + Q : löu löôïng nöôùc thaûi, m3/ngaøy + X : noàng ñoä buøn hoaït tính trong beå, mg/l + : tyû soá gr BOD5/gr buøn ngaøy + So : haøm löôïngä BOD5 vaøo möông, mg/l. V1 = (m3). Dung tích möông oxy hoaù caàn thieát ñeå Nitrat hoaù V2 = Trong ñoù + No : haøm löôïng nitô ñaàu vaøo, mg/l. + N : haøm löôïng nitô ñaàu ra, mg/l. + rn : toác ñoä oxy hoaù NH thaønh NO + XN : noàng ñoä buøn hoaït tính ñoái vôùi vi khuaån oxy hoaù NH rn = K = Trong ñoù + YN = 0.16 (mg buøn hoaït tính/mg NH4) (YN = 0.1- 0.3) (Theo baûng 5.4 trang 80 TS.Trònh Xuaân Lai, tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi) mN = mmax Trong ñoù + DO : haøm löôïng oxy hoaø tan trong beå, DO = 0.5mg/l + t = 200C + pH = 6,85 + KO2 = 1,3 mg/l. (Theo baûng 5.3 trang 80 TS.Trònh Xuaân Lai, tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi) + mmax = 0,45 ngaøy-1 ôû 150C (baûng 5.3) + KN = 100,051T – 1,158 = 100,051*20 – 1,158 = 0,73 (mg/l) mN = 0,45 = 0,14 (ngaøy -1) + K = ( ngaøy -1) + rN = (mg NH4/mg buøn N ngaøy). Thaønh phaàn hoaït tính cuûa vi khuaån nitrat hoaù trong buøn hoaït tính XN = fN * X FN = XN = 0,031 * 2500 = 77,5 (mg/l). Þ V2 = Trong ñoù + m: tyû leä khöû NH thaønh NO + m (N) = (NO3vaøo – NO3ra) = 37 – 6 = 31 (mg/l) V2 = = 0,52 Q (m3). Dung tích vuøng anoxic trong möông oxy hoaù ñeå khöû NOthaønh N2 V3 = Trong ñoù + NOvaøo : haøm löôïng NO ñaàu vaøo = 31 (mg/l). + NO ra : haøm löôïng NO ñaàu ra = 6 (mg/l). + rN2 200C : toác ñoä khöû NO ôû 200C = 0,1 mg NO/mg buøn hoaït tính ngaøy. (Coâng thöùc 5 – 27 trang 85 TS.Trònh Xuaân Lai, tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi) rN2 200C = 0,1 * 1,09 (20 – 20 ) * (1 – 0,5) = 0,05 (ngaøy-1). V3 = Þ Toång dung tích möông oxy hoaù V = V1 + V3 = 1,224Q + 0,2Q = 1,424Q = 1039,5(m3) Thôøi gian löu nöôùc trong möông T =(ngaøy) = 34,176 h. Thôøi gian löu buøn (tính theo nitô) Trong ñoù + Kd : heä soá phaân huyû noäi baøo, (ngaøy-1). Kd = 0,04 ngaøy-1 + rn : toác ñoä oxy hoaù NH thaønh NO, (mg NH4/mg buøn N ngaøy). + Yr = 0,78 * 0,16 = 0,1248 Þ Þ qc = 11,792 (ngaøy). Tính löu löôïng caën dö phaûi xaû ra haøng ngaøy sau khi nhaø maùy hoaït ñoäng oån ñònh Heä soá taïo caën töø BOD5: Yb = Löôïng buøn hoaït tính sinh ra do khöû BOD5: PX = Q*Yb(So – S)*10-3 = 730 * 0,351(306 – 50)*10-3 = 65,59 (kg/ngaøy.ñeâm). Toång löôïng caën lô löûng sinh ra theo ñoä tro cuûa caën s = 0.45 PX1 = (kg/ngaøy.ñeâm). Löôïng caën dö haèng ngaøy phaûi xaû ñi: Pxaû = PX1 – Q * S * 10-3 = 119,3 – 730 * 50 * 10-3 = 82,8 (kg/ng.d). Tính löôïng buøn xaû ra haøng ngaøy (Qxaû) töø ñaùy beå laéng theo ñöôøng tuaàn hoaøn caën: 11,792 ngaøy = Þ Qxaû = 5,4 m3/ngaøy. Heä soá taïo caën töø Nitô: Yb = Löôïng buøn hoaït tính sinh ra do khöû NO-3 : PX = Q*Yb(No – N)*10-3 = 730 * 0,407(37 – 6)*10-3 = 9,21 (kg/ngaøy.ñeâm). Toång löôïng caën lô löûng sinh ra theo ñoä tro cuûa caën s = 0.45 PX1 = (kg/ngaøy.ñeâm). Löôïng caën dö haèng ngaøy phaûi xaû ñi: Pxaû = PX1 – Q * N * 10-3 = 16,75 – 730 * 6 * 10-3 = 12,37 (kg/ng.d). Trong ñoù + N0 : haøm löôïng nitô ñaàu vaøo, mg/l + N: haøm löôïng nitô ñaàu ra, mg/l Chieàu saâu cuûa möông oxy hoaù choïn baèng 1m. Möông oxy hoaù coù tieát dieän ngang laø hình thang caân vôùi caùc kích thöôùc sau: Chieàu roäng maët nöôùc a = 5 m Chieàu roäng ñaùy möông b = 2m Ñoä saâu lôùp nöôùc trong möông h1 = 1m Khoaûng caùch töø maët nöôùc ñeán maët treân möông h2 = 0,6 m Ñoä saâu xaây döïng möông H = h1 + h2 = 1 + 0,6 = 1,6 m a B h2 h121 b H x x Hình : maët caét ngang möông oxy hoaù Chieàu ngang xaây döïng möông B = b + 2x = b + 2H*tgα = b + 2H Dieän tích maët caét öôùt cuûa möông oxy hoaù F = Chieàu daøi toång coäng cuûa möông oxy hoaù L = (m). Möông oxy hoaù coù daïng chöõ “O” keùo daøi treân maët baèng vôùi baùn kính trung bình cuûa ñoaïn uoán cong laø R = 9m. Toång chieàu daøi ñoaïn uoán cong L1 = (p * R)* 2 = (p * 9) * 2 = 56,55 (m) Chieàu daøi phaàn möông thaúng L2 = (m). Theo tieâu chuaån thieát keá TCXD – 51 – 84 (Ñieàu 7.9.1), thôøi gian naïp khí trong möông oxy hoaù ñöôïc tính theo coâng thöùc: T = (h). Trong ñoù +L0 : haøm löôïng BOD5 vaøo möông oxy hoaù + Lt : haøm löôïng BOD5 ra khoûi möông oxy hoaù + a : lieàu löôïng buøn hoaït tính, a = 3,6 g/l (Ñieàu 7.9.1 - TCXD – 51 – 84) + S : ñoä tro cuûa buøn hoaït tính, S = 0,45 (Ñieàu 7.9.1 - TCXD – 51 – 84) + r : toác ñoä oxy hoaù trung bình theo BOD5, r = 6 mg/g.h Ñeå naïp khí cho möông oxy hoaù söû duïng maùy naïp khí cô hoïc truïc ngang vaø ñöôïc boá trí ôû phaàn ñaàu ñoaïn thaúng cuûa möông oxy hoaù. Löôïng oxy caàn cung caáp ñeå loaïi boû löôïng chaát baån trong nöôùc thaûi ñöôïc tính theo coâng thöùc: G = G0 * Trong ñoù + G0 : lieàu löôïng oxy ñôn vò, G0 = 1,42 mgO2 ñeå loaïi boû 1 mg BOD5 (Ñieàu 7.9.2 - TCXD – 51 – 84’ + 0,69 : heä soá chuyeån ñoåi giöõa BOD5 vaø COD. Löôïng oxy caàn cung caáp moãi giôø Gh = (kgO2/h hay 8490gO2/h) Vôùi naêng löïc cung caáp oxy uûa maùy naïp khí laø 2400 gO2/m.h, toång chieàu daøi caàn thieát cuûa maùy naïp khí seõ laø: Lk = Baûng 5.9. Toùm taét thoâng soá thieát keá möông oxy hoaù STT Teân thoâng soá (kyù hieäu) Ñôn vò Soá lieäu 1 Hình daïng Hình thang caân 2 Daøi m 297 3 Roäng m 6,8 4 Chieàu cao toång coäng m 1,6 5 Chieàu roäng maët nöôùc m 5 6 Chieàu roäng ñaùy möông m 2 7 Ñoä saâu lôùp nöôùc trong möông 1 8 Baùn kính trung bình ñoaïn uoán cong m 9 9 Toång chieàu daøi ñoaïn uoán cong m 56,55 10 Chieàu daøi phaàn möông thaúng m 120,225 Saân phôi buøn Löôïng caën töôi daãn caàn xöû lyù G1 = Trong ñoù + Q : löu löôïng nöôùc thaûi, m3/ngaøy.ñeâm. + CO : haøm löôïng SS ban ñaàu, mg/l. + E : ñoä aåm cuûa caën, 95%. Þ G1 = Löu löôïng buøn töôi caàn xöû lyù: (Sau beå laéng I) Q = (lít/ngaøy) = 2,678 (m3/ngaøy) Trong ñoù + S: tyû troïng caën töôi, S = 1,02kg/l. (Baûng 13 – 1 – Theo TS.Trònh Xuaân Lai, tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi) + P: Noàng ñoä caën, P = 5% (ñoä aåm 95%), (Baûng 13 – 5) Löôïng buøn hoaït tính xaû ra töø beå laéng II G2 = 65,59 + 9,21 = 74,8 (kg/ng.d) Q = (l/ngaøy) = 7,443 (m3/ngaøy) Trong ñoù + S: tyû troïng caën töôi, S = 1,005 (kg/l). (Baûng 13 – 1 – Theo TS.Trònh Xuaân Lai, tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi) + P: Noàng ñoä caën, P = 1% = 0,01(Baûng 13 – 5) Theå tích buøn daãn ñöa vaøo saân phôi moãi ngaøy Vb = 2,678 + 7,443 = 10,121 (m3) Chæ tieâu thieát keá: ñaït noàng ñoä caën 25% (ñoä aåm 75%) Choïn chieàu daøy buøn 25% laø 10cm, sau 4 tuaàn 1m2 saân phôi ñöôïc löôïng caën: g = V * S * P = 0,1 * 1,4 * 0,25 = 0,035 (taán) = 35 (kg/28ngaøy). Trong ñoù + V = 1m2 * 0,1 = 0,1 m3 + S: tyû troïng buøn khoâ, S = 1,4 (Baûng 13 – 1 ) + P = 0,25 Löôïng buøn caàn phôi trong 28 ngaøy G = 28 (136,6 + 65,59 + 9,21) = 5919,2 (kg) Dieän tích saân phôi F = Dieän tích caùc coâng trình phuï cuûa saân phôi(ñöôøng bao, hoá thu nöôùc, traïm bôm,...) laáy baèng 20% dieän tích saân phôi buøn. Toång dieän tích saân phôi Ftoång = 0,02* 169,12 + 169,12 = 172,5 (m2). Ta boá trí 4 oâ. Dieän tích 1 oâ . Choïn 43 (m2). Moãi oâ coù kích thöôùc: 8 x 5,375 (m). buøn ñöôïc phôi vaø thu gom theo chu kyø 28 ngaøy/ 1laàn. Chieàu cao lôùp caùt: 25 cm Chieàu cao lôùp soûi: 30 cm Daøn oáng thu nöôùc coù ñöôøng kính 100 mm, ñoä ñoác 1% Chieàu cao baûo veä: 30 cm. Chieàu cao dung dòch buøn = Vb/f = 10,121/43 = 23,5 (cm). Chieàu cao saân phôi laø: 108,5 (cm) = 1,085(m) Baûng 5.10. Toùm taét caùc thoâng soá thieát keá 1 oâ phôi buøn STT Teân thoâng soá (kyù hieäu) Ñôn vò Soá lieäu 1 Hình daïng Hình chöõ nhaät 2 Daøi m 8 3 Roäng m 5,375 4 Chieàu cao toång coäng m 1,085 5 Chieàu cao lôùp caùt cm 25 6 Chieàu cao lôùp soûi cm 30 7 Daøn oáng thu nöôùc: Ñöôøng kính Ñoä doác 100mm 1% 8 Chieàu cao baûo veä cm 30 9 Chieàu cao dung dòch buøn cm 23,5 CHÖÔNG 6 TÍNH TOAÙN KINH TEÁ TÍNH TOAÙN KINH TEÁ CHO PHÖÔNG AÙN 1 Tính toaùn voán ñaàu tö Voán ñaàu tö xaây döïng STT Teân coâng trình Vaät lieäu Ñôn vò tính Soá löôïng Ñôn giaù (trieäu VNÑ) Thaønh tieàn (trieäu VNÑ) 1 Haàm tieáp nhaän BTCT m3 19 1,2 22,8 2 Beå ñieàu hoaø Beå Lan can Caàu thang BTCT Saét Saét m3 Caùi Caùi 182 1 1 1,2 0,5 0,3 218,4 0,5 0,3 3 Beå laéng I Beå Lan can Saøn coâng taùc Maùng thu vaùng noåi Maùng raêng cöa Oáng trung taâm Caàu thang BTCT Saét Theùp Theùp Saét Inox Saét m3 Caùi Caùi Caùi Caùi Caùi Caùi 75,49 1 1 1 1 1 1 1,2 0,5 0,7 5 5 3,5 0,3 90,588 0,5 0,7 5 5 3,5 0,3 4 Beå Aerotank Beå Lan can Caàu thang BTCT Saét Saét m3 Caùi Caùi 504 1 1 1,2 0,5 0,3 604,8 0,5 0,3 5 Beå laéng II Beå Lan can Saøn coâng taùc Maùng thu vaùng noåi Maùng raêng cöa Oáng trung taâm Caàu thang BTCT Saét Theùp Theùp Saét Inox Saét m3 Caùi Caùi Caùi Caùi Caùi Caùi 98,94 1 1 1 1 1 1 1,2 0,5 0,7 5 5 3,5 0,3 118,728 0,5 0,7 5 5 3,5 0,3 6 Beå khöû truøng Beå Lan can Saøn coâng taùc Caàu thang BTCT Saét Theùp Saét m3 Caùi Caùi Caùi 17,25 1 1 1 1,2 0,5 0,7 0,3 20,7 0,5 0,7 0,3 7 Saân phôi buøn BTCT m3 226,08 1,2 271,296 8 Chi phí ñaøo ñaát 5 9 Coâng nhaân chuyeân chôû, laép ñaët 7 10 Phí phaùt sinh 50 TOÅNG COÄNG 1442,412 Voán ñaàu tö trang thieát bò STT Teân coâng trình Ñôn vò tính Soá löôïng Ñôn giaù (trieäu VNÑ) Thaønh tieàn (trieäu VNÑ) 1 Song chaén raùc, inox, Vieät Nam. Caùi 1 4 4 2 Bôm nöôùc thaûi chìm ôû haàm tieáp nhaän, 4.0kw/h, Ñaøi Loan Caùi 3 18 54 3 Bôm buøn 4.0kw/h, Ñaøi Loan. Caùi 3 6 18 4 Maùy thoåi khí, Nhaät, 3.7 kw/h Caùi 2 40 80 5 Maùy khuaáy troän beå laéng Caùi 2 5 10 6 Bôm ñònh löôïng 0.3kw/h Caùi 1 4 4 7 Oáng nhöïa PVC Oáng theùp daãn khí 15 8 Van oáng 5 9 Thuøng chöùa Clo Caùi 1 0,5 0,5 8 Heä ñieàu khieån (tuû ñieän, caùp ñieän, phao khoáng cheá möïc nöôùc) 30 TOÅNG COÄNG 220,5 Toång chi phí ñaàu tö cho heä thoáng Mñaàu tö = Mxaây döïng + Mthieát bò = 1442,412 + 220,5 = 1662,912 (trieäu VNÑ) Chi phí khaáu hao + Phaàn ñaàu tö xaây döïng tính khaáu hao trong 20 naêm (trieäu VNÑ/naêm). + Phaàn thieát bò maùy moùc tính khaáu hao trong 15 naêm (trieäu VNÑ/naêm). Toång chi phí khaáu hao M = (trieäu VNÑ/naêm). Tính toaùn chi phí quaûn lyù vaø vaän haønh Chi phí nhaân coâng Löông coâng nhaân 2 ngöôøi x 1 trieäu VNÑ/ngöôøi. Thaùng x 12 thaùng = 24 (trieäu VNÑ). (1 trieäu/ngöôøi/thaùng x 2ngöôøi)/26 ngaøy = 80.000 ñoàng/ngaøy. Löông caùn boä quaûn lyù 1 ngöôøi x 2 trieäu VNÑ/ngöôøi. Thaùng x 12 thaùng = 24 (trieäu VNÑ). (2 trieäu/ngöôøi/thaùng x 1ngöôøi)/26 ngaøy = 80.000 ñoàng/ngaøy Þ Toång chi phí nhaân coâng: 24 + 24 = 48 (trieäu VNÑ/naêm). Chi phí ñieän naêng (cho 1 naêm) (Ñ) Ñ = Ntb * Th * Tn * N Trong ñoù Ntb : coâng suaát thieát bò (kw/h) Th : thôøi gian vaän haønh trong ngaøy (h) Tn : soá ngaøy vaän haønh trong naêm (ngaøy) N : soá thieát bò vaän haønh ñoàng thôøi, (caùi). STT Teân thieát bò Ntb Th Tn N Chi phí(800VNÑ/1kw) 1 Bôm nöôùc thaûi 4,0 16 300 2 30.720.000 2 Maùy thoåi khí 3,7 16 300 2 28.416.000 3 Bôm buøn 4,0 16 300 3 46.080.000 4 Bôm ñònh löôïng 0,3 16 300 1 1.152.000 5 Maùy khuaáy troän 3,7 8 300 2 14.208.000 TOÅNG COÄNG 120.576.000 Chi phí hoaù chaát: öôùc tính chi phí hoaù chaát cho 1 naêm Chlorine 5g/m3 x 730 m3/ngaøy = 3650g/ngaøy = 3.65 kg/ngaøy. 3.65 kg/ngaøy x 15000 ñ/kg = 54 750 ñoàng/ngaøy. 300 ngaøy x 54.750 ñoàng/ngaøy = 16.425.000 VNÑ/ 300 ngaøy (1 naêm) Chi phí söûa chöõa, baûo trì: 20.000 ñoàng/ngaøy. 20 000 * 300 = 6000.000 ñoàng/naêm. Giaù thaønh 1 m3 nöôùc thaûi GT = Trong ñoù + : chi phí khaáu hao xaây döïng. + : chi phí khaáu hao thieát bò. + D : chi phí ñieän naêng trong 1naêm. + CHC : chi phí hoaù chaát trong 1 naêm. + CNC : chi phí nhaân coâng trong 1naêm. + CSC : chi phí söûa chöõa baûo trì trong 1 naêm. + Qn : löôïng nöôùc thaûi ra trong 1 naêm. GT = GT = 1.269 ñoàng/m3. TÍNH TOAÙN KINH TEÁ CHO PHÖÔNG AÙN 2 Tính toaùn voán ñaàu tö Voán ñaàu tö xaây döïng STT Teân coâng trình Vaät lieäu Ñôn vò tính Soá löôïng Ñôn giaù (trieäu VNÑ) Thaønh tieàn (trieäu VNÑ) 1 Haàm tieáp nhaän BTCT m3 19 1,2 22,8 2 Beå ñieàu hoaø Beå Lan can Caàu thang BTCT Saét Saét m3 Caùi Caùi 182 1 1 1,2 0,5 0,3 218,4 0,5 0,3 3 Beå laéng I Beå Lan can Saøn coâng taùc Maùng thu vaùng noåi Maùng raêng cöa Oáng trung taâm Caàu thang BTCT Saét Theùp Theùp Saét Inox Saét m3 Caùi Caùi Caùi Caùi Caùi Caùi 75,49 1 1 1 1 1 1 1,2 0,5 0,7 5 5 3,5 0,3 90,588 0,5 0,7 5 5 3,5 0,3 4 Möông oxy hoaù BTCT m3 1039,5 1,2 1247,4 5 Beå khöû truøng Beå Lan can Saøn coâng taùc Caàu thang BTCT Saét Theùp Saét m3 Caùi Caùi Caùi 17,25 1 1 1 1,2 0,5 0,7 0,3 20,7 0,5 0,7 0,3 6 Saân phôi buøn BTCT m3 172,5 1,2 207 7 Chi phí ñaøo ñaát 7 8 Coâng nhaân chuyeân chôû, laép ñaët 7 9 Phí phaùt sinh 50 TOÅNG COÄNG 1888,188 Voán ñaàu tö trang thieát bò STT Teân coâng trình Ñôn vò tính Soá löôïng Ñôn giaù (trieäu VNÑ) Thaønh tieàn (trieäu VNÑ) 1 Song chaén raùc, inox, Vieät Nam. Caùi 1 4 4 2 Bôm nöôùc thaûi chìm ôû haàm tieáp nhaän Caùi 3 18 54 3 Bôm buøn Caùi 3 6 18 4 Maùy thoåi khí, Nhaät Caùi 3 40 120 5 Bôm ñònh löôïng Caùi 1 4 4 6 Maùy khuaáy troän beå laéng Caùi 2 5 10 7 Oáng nhöïa PVC Oáng theùp daãn khí 15 8 Van oáng 5 9 Thuøng chöùa Clo Caùi 1 0,5 0,5 10 Heä ñieàu khieån (tuû ñieän, caùp ñieän, phao khoáng cheá möïc nöôùc) 25 TOÅNG COÄNG 255,5 Toång chi phí ñaàu tö cho heä thoáng Mñaàu tö = Mxaây döïng + Mthieát bò = 1888,188 + 255,5 = 2143,688 (trieäu VNÑ) Chi phí khaáu hao + Phaàn ñaàu tö xaây döïng tính khaáu hao trong 20 naêm (trieäu VNÑ/naêm). + Phaàn thieát bò maùy moùc tính khaáu hao trong 15 naêm (trieäu VNÑ/naêm). Toång chi phí khaáu hao M = (trieäu VNÑ/naêm). Tính toaùn chi phí quaûn lyù vaø vaän haønh Chi phí nhaân coâng Löông coâng nhaân 2 ngöôøi x 1 trieäu VNÑ/ngöôøi. Thaùng x 12 thaùng = 24 (trieäu VNÑ). (1 trieäu/ngöôøi/thaùng x 2ngöôøi)/26 ngaøy = 80.000 ñoàng/ngaøy. Löông caùn boä quaûn lyù 1 ngöôøi x 2 trieäu VNÑ/ngöôøi. Thaùng x 12 thaùng = 24 (trieäu VNÑ). (2 trieäu/ngöôøi/thaùng x 1ngöôøi)/26 ngaøy = 80.000 ñoàng/ngaøy Þ Toång chi phí nhaân coâng: 24 + 24 = 48 (trieäu VNÑ/naêm). Chi phí ñieän naêng (cho 1 naêm) (Ñ) Ñ = Ntb * Th * Tn * N Trong ñoù Ntb : coâng suaát thieát bò (kw/h) Th : thôøi gian vaän haønh trong ngaøy (h) Tn : soá ngaøy vaän haønh trong naêm (ngaøy) N : soá thieát bò vaän haønh ñoàng thôøi, (caùi). STT Teân thieát bò Ntb Th Tn N Chi phí(800VNÑ/1kw) 1 Bôm nöôùc thaûi 4.0 16 300 2 30.720.000 2 Maùy thoåi khí 3.7 16 300 3 42.624.000 3 Bôm buøn 4.0 16 300 3 46.080.000 4 Bôm ñònh löôïng 0.3 16 300 1 1.152.000 5 Maùy khuaáy troän 3.7 8 300 2 14.208.000 TOÅNG COÄNG 134.784.000 Chi phí hoaù chaát: öôùc tính chi phí hoaù chaát cho 1 naêm Chlorine 5g/m3 x 730 m3/ngaøy = 3650g/ngaøy = 3.65 kg/ngaøy. 3.65 kg/ngaøy x 15000 ñ/kg = 54 750 ñoàng/ngaøy. 300 ngaøy x 54.750 ñoàng/ngaøy = 16 425 000 VNÑ/ 300 ngaøy (1 naêm) Chi phí söûa chöõa, baûo trì: 20.000 ñoàng/ngaøy. 20 000 * 300 = 6000.000 ñoàng/naêm. Giaù thaønh 1 m3 nöôùc thaûi GT = Trong ñoù + : chi phí khaáu hao xaây döïng. + : chi phí khaáu hao thieát bò. + D : chi phí ñieän naêng trong 1naêm. + CHC : chi phí hoaù chaát trong 1 naêm. + CNC : chi phí nhaân coâng trong 1naêm. + CSC : chi phí söûa chöõa baûo trì trong 1 naêm. + Qn : löôïng nöôùc thaûi ra trong 1 naêm. GT = GT = 1.504 ñoàng/m3. LÖÏA CHOÏN PHÖÔNG AÙN TOÁI ÖU Kyõ thuaät vaø moâi tröôøng Öu ñieåm cuûa möông oxy hoaù so vôùi beå Aerotank Khoâng caàn kieåm tra noàng ñoä buøn trong beå Löu löôïng buøn dö ít Hieäu quaû xöû lyù BOD5, Nitô, Photpho cao Quaûn lyù ñôn giaûn Ít bò aûnh höôûng bôûi söï dao ñoäng lôùn veà chaát löôïng vaø löu löôïng cuûa nöôùc xöû lyù. Nhöôïc ñieåm cuûa möông oxy hoaù so vôùi beå Aerotank Möông oxy hoaù ñoøi hoûi dieän tích xaây döïng lôùn neân chæ thích hôïp ôû nhöõng nôi ñaát roäng. Do coù quaù trình phaân huyû ñaïm vaø thaûi Amoniac neân sinh muøi hoâi. Kinh teá Giaù thaønh xöû lyù 1m3 nöôùc thaûi cuûa phöông aùn 1 laø 1.259 ñoàng trong khi giaù thaønh xöû lyù nöôùc thaûi cho phöông aùn 2 laø 1.504 ñoàng. Phöông aùn 2 xaây döïng möông oxy hoaù caàn moät dieän tích quaù lôùn khoâng phuø hôïp vôùi ñieàu kieän maët baèng cuûa coâng ty. Nöôùc thaûi cheá bieán thuyû haûi saûn chöùa haøm löôïng cao caùc chaát lô löûng, chaát höõu cô. Theo kinh nghieäm cuûa nhieàu nöôùc treân theá giôùi vaø moät soá coâng trình ñaõ trieån khai ôû Vieät Nam cho thaáy aùp duïng coâng ngheä phaân huyû sinh hoïc laø phuø hôïp ñeå xöû lyù nguoàn nöôùc thaûi naøy. Döïa vaøo thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi cuûa coâng ty, löu löôïng vaø cheá ñoä thaûi, ñieàu kieän maët baèng thöïc teá, tieâu chuaån nöôùc thaûi sau xöû lyù, chi phí ñaàu tö, chi phí quaûn lyù vaø vaän haønh, keát quaû nghieân cöùu taøi lieäu vaø tham khaûo yù kieán caùc thaày ñi tröôùc, coâng ngheä ñöôïc löïa choïn ñeå xöû lyù nöôùc thaûi cho coâng ty laø coâng ngheä phaân huyû sinh hoïc theo phöông aùn 1 cuûa ñoà aùn. CHÖÔNG 7 KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ KEÁT LUAÄN Coâng ty ñi vaøo hoaït ñoäng vaøo naêm 2003, trang thieát bò maùy moùc hieän ñaïi ñöôïc nhaäp töø nöôùc ngoaøi. Quaù trình saûn xuaát ñöôïc kieåm soaùt nghieâm ngaët cho neân ngoaøi hai vaán ñeà aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng ñaëc tröng cuûa ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn laø nöôùc thaûi, vi sinh vaø muøi hoâi thì caùc vaán ñeà khaùc ñeàu ñaûm baûo khoâng aûnh höôûng moâi tröôøng xung quanh. Heä thoáng thoaùt nöôùc cuûa coâng ty ñöôïc chia ra laøm hai heä thoáng nöôùc möa vaø nöôùc thaûi nhöng laïi gom chung heä thoáng thoaùt nöôùc thaûi sinh hoaït vaø saûn xuaát neân löu löôïng thaûi lôùn. Coâng ty ñaõ ñi vaøo hoaït ñoäng oån ñònh nhöng vaãn chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi maëc duø khu coâng nghieäp ñaõ coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi chung nhöng coâng ty seõ phaûi chi traû theâm moät khoaûn tieàn xöû lyù nöôùc thaûi cho KCN ñeán khi coâng ty xaây döïng heä thoáng XLNT. Do vaäy vieäc ñaàu tö xaây döïng moät heä thoáng XLNT laø caàn thieát. Dieän tích ñaát troáng coøn laïi trong coâng ty ñuû ñeå xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Do nöôùc thaûi cheá bieán thuyû haûi saûn coù haøm löôïng chaát dinh döôõng vaø chaát höõu cô cao deã phaân huyû sinh hoïc neân vieäc aùp duïng phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc mang laïi hieäu quaû cao, ñaûm baûo chaát löôïng nöôùc thaûi ñaàu ra ñaït loaïi B theo TCVN 5945 – 1995, coät F1 – TCVN 6984 – 2001. KIEÁN NGHÒ Qua quaù trình tìm hieåu, xem xeùt tình hình moâi tröôøng vaø laøm ñoà aùn tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi taïi coâng ty TNHH thöïc phaåm Amanda Vieät Nam, ñoà aùn coù moät vaøi yù kieán ñoùng goùp vaøo vieäc baûo veä moâi tröôøng cuûa coâng ty nhö sau: Giaùo duïc yù thöùc baûo veä moâi tröôøng cho toaøn theå caùn boä nhaân vieân trong coâng ty. Coâng suaát hoaït ñoäng cuûa coâng ty ngaøy caøng taêng cao, do vaäy vieäc xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho coâng ty laø moät vieäc laøm caàn thieát. Qua tìm hieåu cho thaáy nöôùc thaûi cuûa coâng ty coù theå aùp duïng phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc seõ cho keát quaû raát cao. Xaây döïng ñoäi nguõ caùc nhaân vieân coù chuyeân moân veà moâi tröôøng ñeå quaûn lyù caùc vaán ñeà moâi tröôøng cuûa coâng ty. Chæ tieâu vi sinh trong maãu nöôùc coøn raát cao cho neân vieäc khöû truøng nöôùc thaûi sau xöû lyù laø ñieàu caàn thieát vaø buoäc phaûi thöïc hieän tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng tình traïng oâ nhieãm vi sinh vaø ñaït chæ tieâu cho pheùp. ._.