Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải TP Phan Thiết-Tỉnh Bình Thuận

Chöông I: MÔÛ ÑAÀU ÑAËT VAÁN ÑEÀ: Phan Thieát laø moät ñoâ thò nhoû ven bieån, caùch thaønh phoá Hoà Chí Minh 198 km veà phía Ñoâng Baéc, ñaây laø trung taâm haønh chính, kinh teá – xaõ hoäi cuûa tænh Bình Thuaän. Hieän nay, Phan Thieát ñang ñöôïc tænh quan taâm phaùt trieån vaø môû roäng ñeå coù theå trôû thaønh moät thaønh phoá lôùn ôû vuøng Trung Nam Boä, ñaëc bieät laø phaùt trieån maïnh veà du lòch vaø dòch vuï. Tuy nhieân, ñeå coù theå trôû thaønh moät thaønh phoá du lòch lôùn thì vaán ñeà moâi tröôøng caàn phaûi ñöôïc quan taâm haøng ñaàu, baûo veä moâi tröôøng laø baûo veä chính caûnh quan du lòch, goùp phaàn phaùt trieån du lòch beàn vöõng, ñoàng thôøi baûo veä söùc khoûe cho coäng ñoàng. Hieän nay, Phan Thieát chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung, chæ coù moät soá doanh nghieäp, vaø vaøi khu du lòch laø coù heä thoáng xöû lyù cuïc boä nhöng hoaït ñoäng laïi caàm chöøng, coøn haàu heát ñeàu thaûi tröïc tieáp nöôùc thaûi ra soâng hoaëc bieån; heä thoáng thoaùt nöôùc chæ coù ôû moät soá phöôøng trung taâm nhöng heä thoáng naøy chaáp vaù nhieàu, vaø laïi khaù cuõ kó. Chính nhöõng nguyeân nhaân naøy ñaõ daãn ñeán hieän traïng ngaäp uùng vaø tuø ñoäng nöôùc ôû nhieàu nôi trong thaønh phoá gaây khoù khaên cho ñôøi soáng sinh hoaït cuûa ngöôøi daân, moâi tröôøng nöôùc taïi caùc con soâng chaûy qua thaønh phoá vaø moâi tröôøng ven bieån ñang coù nguy cô oâ nhieãm aûnh höôûng xaáu ñeán hoaït ñoäng phaùt trieån du lòch, ñôøi soáng nhaân daân vaø heä sinh thaùi ven bieån cuûa thaønh phoá, tình traïng naøy seõ trôû neân ngaøy moät nghieâm troïng hôn khi Phan Thieát ñang coù höôùng phaùt trieån vaø môû roäng. Do ñoù, yeâu caàu caàn phaûi coù nhöõng nghieân cöùu tính toaùn xaây döïng heä thoáng thoaùt nöôùc vaø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung vaø nhöõng nghieân cöùu veà caùc giaûi phaùp höõu hieäu trong vieäc quaûn lyù moâi tröôøng cuûa Phan Thieát. Ñeà taøi: “Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi thaønh phoá Phan Thieát – tænh Bình Thuaän” laø moät ñoùng goùp nhoû trong vieäc baûo veä moâi tröôøng thaønh phoá vaø muïc tieâu xa hôn laø ñöa Phan Thieát trôû thaønh moät Ñoâ thò Phaùt trieån beàn vöõng. MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI: Löïa choïn ra phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi khaû thi cho thaønh phoá Phan Thieát Khaûo saùt thaønh phaàn, tính chaát nöôùc thaûi cuûa thaønh phoá ôû moät soá ñieåm xaû chính Xaùc ñònh löu löôïng doøng thaûi Tính toaùn vaø thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU: Ñieàu tra, tìm hieåu khí haäu, ñòa chaát, ñòa hình, cheá ñoä thuûy vaên, kinh teá – xaõ hoäi taïi thaønh phoá Phan Thieát ñeå ñöa ra phöông phaùp xöû lyù thích hôïp, cuõng nhö quy hoaïch traïm xöû lyù nöôùc thaûi. Tính toaùn löu löôïng nöôùc thaûi döïa theo nhu caàu söû duïng nöôùc taïi caùc khu daân cö, tröôøng hoïc, beänh vieän, vaø caùc ñôn vò khaùc. Xaùc ñònh moät soá tính chaát lyù hoùa vaø sinh hoïc ñaëc tröng cuûa nöôùc thaûi Phan Thieát. Xaây döïng daây chuyeàn coâng ngheä döïa treân nhöõng thoâng soá ñaõ ñöôïc xaùc ñònh, ñoàng thôøi tính toaùn sô boä kích thöôùc cô baûn cuûa caùc coâng trình ñôn vò, vaø döï ñoaùn giaù thaønh cuûa heä thoáng xöû lyù ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU: Ñoái töôïng nghieân cöùu: Nghieân cöùu thaønh phaàn, löu löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa thaønh phoá Phan Thieát _ tænh Bình Thuaän Phaïm vi nghieân cöùu Do ñòa baøn Phan Thieát khaù roäng, ñòa hình vaø ñòa chaát khoâng ñoàng ñeàu neân vieäc xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung cho caû thaønh phoá laø khoâng khaû thi. Do ñoù, caàn phaûi xaùc ñònh moät khu vöïc ñaëc tröng nhaát ñeå tính toaùn thieát keá. Ñieàu tra daân soá, caùc ñôn vò (du lòch, tröôøng hoïc, beänh vieän…), ñeå tính toaùn löu löôïng nöôùc thaûi cho khu vöïc ñaõ ñöôïc choïn Tieán haønh laáy maãu nöôùc thaûi taïi caùc ñieåm phaân boá ñeàu treân khu vöïc tính toaùn, vaø phaân tích maãu ñeå xaùc ñònh noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm ñaëc tröng. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU: Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: söû duïng ñeå ñieàu tra, thu thaäp soá lieäu veà caùc ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá – xaõ hoäi vaø hieän traïng thoaùt nöôùc taïi thaønh phoá Phan Thieát. Phöông phaùp laáy maãu vaø phöông phaùp phaân tích maãu: söû duïng ñeå xaùc ñònh noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm coù trong nöôùc thaûi. Caùc thoâng soá caàn xaùc ñònh nhö: BOD5, COD, DO, pH, haøm löôïng caën lô löõng, N toång coäng, P toång coäng, Colifrom Phöông phaùp phaân tích soá lieäu, phöông phaùp döï baùo: ñöôïc söû duïng ñeå döï baùo daân soá, tính toaùn caùc thoâng soá thieát keá, laø löu löôïng doøng thaûi Chöông II: TOÅNG QUAN VEÀ ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN, KINH TEÁ – XAÕ HOÄI THAØNH PHOÁ PHAN THIEÁT 2.1. ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN: Phan Thieát laø moät ñoâ thò naèm ven bieån, laø trung taâm haønh chính – kinh teá – xaõ hoäi cuûa tænh Bình Thuaän, caùch thaønh phoá Hoà Chí Minh 200 km veà phía Ñoâng – Baéc. Vôùi dieän tích töï nhieân 206,45 km2, daân soá laø 207.853 ngöôøi (2005). 2.1.1. Vò trí ñòa lyù: Thaønh phoá Phan Thieát naèm treân toïa ñoä ñòa lyù sau: Töø 10o42’10” ñeán 11o Vó ñoä Baéc Töø 108o00’10” ñeán 108o21’30” Kinh ñoä Ñoâng Maëc phía Ñoâng giaùp bieån Ñoâng, caùc maët phía Baéc, Taây, Nam giaùp caùc huyeän Baéc Bình, Haøm Thuaän Baéc, Haøm Thuaän Nam cuûa tænh Bình Thuaän. 2.1.2. Ñòa hình: Phan Thieát coù ñòa hình töông ñoái baèng phaúng, phía ñoâng baéc laø caùc daõy nuùi caùt ñoû traûi daøi ra tôùi saùt bieån, phía taây baéc laø caùc daõy nuùi cao tieáp noái cuûa daõy Nam Tröôøng Sôn, phía taây nam cuõng bò che chaén bôûi caùc daõy nuùi vaø coàn caùt chaïy doïc theo ñöôøng bôø bieån. Ñòa hình ñöôïc chia laøm 3 daïng chính: Vuøng ñoàng baèng ven soâng: dieän tích chieám 11,7% toång dieän tích töï nhieân, ñoä doác nhoû 0 – 3o. Vuøng coàn caùt, baõi caùt ven bieån: chieám 85,6% toång dieän tích töï nhieân, coù ñòa hình töông ñoái cao vôùi ñoä doác 8 – 15o, coù nôi 25 – 30o. Vuøng ñaát maën: naèm ôû caùc nôi ven cöûa soâng, coù ñoä doác nhoû, chieám 2,2 % toång dieän tích töï nhieân. 2.1.3. Ñaëc ñieåm khí haäu: Nhieät ñoä trung bình khoaûng 25 – 27OC, toång nhieät ñoä naêm treân 9500OC. Ñoä aåm bình quaân trong naêm laø 75 – 85%. Coù 2 muøa gioù chính laø: Gioù muøa Taây Nam töø thaùng 5 ñeán thaùng 10, toác ñoä gioù trung bình trong khoaûng 0,1 – 4 m/s Gioù muøa Ñoâng Baéc töø thaùng 11 ñeán thaùng 4 naêm sau, toác ñoä gioù trung bình trong khoaûng 4 – 14 m/s Vuøng coù löôïng möa haèng naêm thaáp, khoaûng 1.111 mm, muøa möa baét ñaàu töø thaùng 6 ñeán thaùng 11 haøng naêm vaø chieám 85% löôïng möa caû naêm. Muøa khoâ thöôøng baét ñaàu töø thaùng 12 ñeán thaùng 4 naêm sau, löôïng möa chæ chieám 15% löôïng möa caû naêm. Caùc thaùng 2, 3 vaø 4 haàu nhö khoâng coù möa, naéng haïn gaây gaét, caùc soâng suoái nhoû haàu nhö bò khoâ caïn. Baûng 1: Ñaëc ñieåm khí haäu Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Nhieät ñoä trung bình (OC) 26,9 27,1 27,1 26,9 26,9 27,0 Toång giôø naéng (giôø) 2.556 2.562 2.903 2.734 3.048 2.786 Ñoä aåm töông ñoái trung bình (%) 81 80 79 80 79 80 Löôïng möa trung bình (mm) 1.545 1.059 1.116 1.134 930 1.152 (Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ thaønh phoá Phan Thieát) 2.1.4. Heä thoáng soâng ngoøi: Heä thoáng soâng ngoøi Phan Thieát ñöôïc chia laøm 2 löu vöïc soâng chính laø soâng Caùi Phan Thieát vaø soâng Caø Ty, ñöôïc chia thaønh caùc nhaùnh nhö sau: Teân soâng chính Nhaùnh chính Nhaùnh phuï Chieàu daøi Chaûy qua thaønh phoá Soâng Caùi 88 km 1,1 km Soâng Caàu Keù 35,9 km 5,4 km Möông Caùi 25,2 km 8,2 km Soâng Caø Ty 86 km 7,2 km Soâng Caùt 3,3 km 3,3 km Soâng ngoøi ôû ñaây coù ñaëc ñieåm ngaén vaø doác, do chaûy treân vuøng coù cheá ñoä möa khaùc nhau neân cheá ñoä chaûy treân moät doøng soâng cuõng khaùc nhau. Trung bình haøng naêm, toång löôïng doøng chaûy soâng ngoøi cuûa Phan Thieát laø khoaûng 0,61 tyû m3 nöôùc, trong ñoù heä thoáng soâng Caø Ty chieám 58,88%, soâng Caùi Phan Thieát chieám 41,12%. Löu löôïng nöôùc taïi caùc soâng ngoøi phaân chia khoâng ñeàu theo thôøi gian, löu löôïng lôùn thöôøng taäp trung vaøo muøa möa; veà muøa khoâ caùc soâng ngoøi thöôøng caïn kieät (löôïng möôùc chæ chieám khoaûng 20 – 24%), neân khaû naêng taûi caùc chaát oâ nhieãm laø baèng 0 ñoái vôùi moät soá nhaùnh soâng suoái. 2.1.5. Bieån: Ñaëc ñieåm ñoäng löïc vaø thuûy vaên cuûa vònh Phan Thieát cuõng coù söï phaân bieät theo 2 muøa. Vaøo muøa khoâ doøng chaûy ñi vaøo vònh Phan Thieát chuû yeáu töø phía Nam qua vuøng nöôùc laân caän Muõi Khe Gaø, taïi ñaây doøng chaûy coù theå ñaït 50 – 60 cm/s taïi taàng maët vaø taïi ñoä saâu 5m, trong khu vöïc caùch bôø töø 6 – 12 km. Vaøo muøa khoâ höôùng doøng chaûy coù nhöõng thay ñoåi so vôùi muøa khoâ doøng chaûy trung bình ñi theo höôùng Ñoâng Baéc – Taây Nam ít thay ñoåi veà höôùng theo ñoä saâu. Phan Thieát coù 57,4 km ñöôøng bôø bieån treân toång soá 192 km toång chieàu daøi bôø bieån cuûa Bình Thuaän – moät vuøng bieån ñöôïc ñaùnh giaù giaøu veà nguoàn lôïi thuûy saûn ôû Vieät Nam. Theo keát quaû ñieàu tra nguoàn lôïi bieån cho thaáy: vuøng bieån Bình Thuaän coù ñeán 192 loaøi thöïc vaät noåi vaø 79 loaøi ñoäng vaät noåi, 116 loaøi ñoäng vaät ñaùy. Keát quaû cuõng cho bieát toång löôïng caù vuøng bieån Bình Thuaän khoaûng 200.000 taán, trong ñoù caù noåi laø 80.000 taán, caù ñaùy laø 120.000 taán, caùc baõi caù ñaùy thöôøng hình thaønh ôû ñoä saâu 30 – 50 m nöôùc trôû ra. Saûn löôïng khai thaùc trong vònh Phan Thieát dao ñoäng trong khoaûng töø 22.000 – 30.000 taán/naêm. 2.1.6. Taøi nguyeân thieân nhieân: Vôùi 57,4 km ñöôøng bieån, Phan Thieát coù nhieàu tieàm naêng ñeå phaùt trieån ngheà muoái, du lòch. Taøi nguyeân bieån: raát phong phuù vaø ña daïng, ngoaøi saûn löôïng caù caùc loaïi, haøng naêm coøn khai thaùc khoaûng 600 – 700 taán toâm, 3.200 – 3.500 taán möïc, 10.000 – 12.000 taán soø ñieäp, soø loâng, vaø nhieàu loaøi haûi saûn khaùc. Phan Thieát coøn coù treân 260 ha maët nöôùc trieàu coù theå ñöa vaøo nuoâi caùc loaïi haûi saûn, laøm muoái, trong ñoù dieän tích nuoâi toâm laø 140 ha. Taøi nguyeân ñaát: Phan Thieát coù khoaûng 10 loaïi ñaát, trong ñoù coàn caùt vaø ñaát caùt bieån vôùi dieän tích 15.300 ha, chieám 72,9% dieän tích ñaát töï nhieân; ñaát phuø sa coù dieän tích 2.840 ha chieám 14,8%... Phaàn lôùn dieän tích ñaát coù ñoä doác nhoû töø 0 – 3o, ñaây laø vuøng ñaát coù khaû naêng phaùt trieån caùc loaïi hình kinh teá noâng nghieäp, ngö nghieäp, laâm nghieäp. Taøi nguyeân röøng: Dieän tích röøng töï nhieân khoâng coøn nhieàu, chieám moät tyû leä raát nhoû treân toaøn boä toång dieän tích (toaøn boä chæ coøn 27 ha, chieám 0,13% toång dieäân tích töï nhieân), phaàn dieän tích röøng troàng khaù lôùn vôùi 5.841,01 ha. Tuy nhieân, röøng hieän taïi cuûa Phan Thieát ngheøo veà chuûng loaïi, chuû yeáu laø röøng phi lao phoøng hoä vaø röøng saûn xuaát troàng baïch ñaøn vaø keo laù traøm. Taøi nguyeân khoaùng saûn: coù khoâng nhieàu vaø naèm trong khu vöïc ven bôø bieån. Moû Imenit – Zircon ôû Haøm Tieán – Muõi Neù coù tröõ löôïng 523,5.103 taán. Moû ñaù Micogranit ôû laàu OÂng Hoaøng coù tröõ löôïng 200.103 taán coù theå saûn xuaát men næ. Moû caùt thuûy tinh doïc theo ven bieån Phan Thieát coù tröõ löôïng 18 trieäu taán. 2.2 . ÑAËC ÑIEÅM KINH TEÁ – XAÕ HOÄI: 2.2.1. Haønh chính – daân cö: Veà haønh chính, Phan Thieát ñöôïc phaân thaønh 18 phöôøng, xaõ. Thoáng keâ naêm 2005, toång soá daân cö laø 207.853 ngöôøi, maät ñoä daân soá 1.006,72 ngöôøi/km2 vaø ñöôïc phaân boá nhö sau: Baûng 2: Haønh chính thaønh phoá Phan Thieát (naêm 2005) STT Phöôøng, xaõ Dieän tích (km2) Daân soá (ngöôøi) Maät ñoä daân soá (ngöôøi/km2) 1 Phöôøng Ñöùc Thaéng 0,4492 10.368 23.081,03 2 Phöôøng Muõi Neù 32,0580 24.153 753,42 3 Phöôøng Haøm Tieán 10,3915 7.883 758,60 4 Phöôøng Phuù Trinh 1,5035 20.515 13.644,83 5 Phöôøng Phuù Haøi 12,1320 11.719 965,96 6 Phöôøng Phuù Thuûy 4,2062 18.087 4.300,08 7 Phöôøng Xuaân An 2,0397 6,084 2.982,79 8 Phöôøng Thanh Haûi 1,0840 9.105 8.399,45 9 Phöôøng Phuù Taøi 2,8543 7.716 2.703,29 10 Phöôøng Bình Höng 0,7953 11.970 15.050,92 11 Phöôøng Höng Long 0,8075 12.683 15.706,50 12 Phöôøng Ñöùc Nghóa 0,3922 12.098 30.846,51 13 Phöôøng Laïc Ñaïo 0,3797 14.041 36.979,19 14 Phöôøng Ñöùc Long 2,1263 17.577 8.266,47 15 Xaõ Thieän Nghieäp 74,0405 6.128 82,77 16 Xaõ Phong Naãm 4,6180 5.342 1.156,78 17 Xaõ Tieán Lôïi 5,8880 6.533 1.109,54 18 Xaõ Tieán Thaønh 50,7000 5.851 115,04 Toång coäng 206,4659 207.853 1.006,72 (Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ thaønh phoá Phan Thieát) 2.2.2. Caùc ngaønh kinh teá: Phan Thieát laø trung taâm haønh chính vaø kinh teá – xaõ hoäi cuûa tænh Bình Thuaän, caùc cô sôû saûn xuaát chuû yeáu ñeàu naèm taïi ñaây. Ví duï nhö khai thaùc thuûy saûn, ñaây laø moät nghaønh raát phaùt trieån cuûa Bình Thuaän, toaøn tænh coù hôn 5000 ghe thuyeàn vôùi saûn löôïng khai thaùc haøng naêm 110000 – 120000 taán, nhöng chæ rieâng Phan Thieát coù hôn 2200 ghe thuyeàn ñaùnh caù vôùi saûn löôïng khai thaùc haøng naêm 45000 – 50000 taán. Ngaønh khai thaùc keùo theo söï phaùt trieån cuûa ngaønh cheá bieán thuûy saûn, neân ngaønh kinh teá chuû yeáu cuûa Bình Thuaän noùi chung vaø cuûa Phan Thieát noùi rieâng laø kinh teá thuûy saûn. Beân caïnh ñoù vôùi bôø bieån daøi vaø ñeïp, vôùi vò trí ñòa lyù khoâng xa Trung taâm coâng nghieäp phía Nam (caùch thaønh phoá Hoà Chí Minh 200 km), ñaõ ñöa ngaønh kinh teá du lòch ngaøy caøng phaùt trieån hôn, vaø ngaøy caøng chieám tyû troïng lôùn hôn trong toång saûn phaåm cuûa ñòa phöông. Tuy nhieân, do nhieàu yeáu toá, Phan Thieát coøn laø moät ñòa phöông coâng nghieäp chöa phaùt trieån, giaù trò toång saûn phaåm coøn thaáp (naêm 2005 GDP bình quaân ñaàu ngöôøi ñaït 512 USD), tyû troïng ngaønh caùc ngaønh saûn xuaát noâng nghieäp vaø khai thaùc thuûy saûn coøn lôùn trong khi tyû troïng caùc ngaønh saûn xuaát coâng nghieäp chöa cao. Chöông III: HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG NÖÔÙC TAÏI THAØNH PHOÁ PHAN THIEÁT CAÙC NGUOÀN OÂ NHIEÃM: Nöôùc thaûi chuû yeáu laø nöôùc thaûi sinh hoaït töø caùc coäng ñoàng daân cö, vaø ngoaøi ra coøn phaùt sinh ôû caùc nguoàn sau: Caùc cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp vaø tieåu thuû coâng nghieäp: Cheá bieán thuûy haûi saûn, cheá bieán noâng saûn, thöùc aên gia suùc, saûn xuaát nöôùc ñaù, caùc loø gieát moå…nhöng chuû yeáu laø nöôùc thaûi töø caùc cô sôû cheá bieán haûi saûn. Toaøn thaønh phoá coù 7 cô sôû cheá bieán haûi saûn ñoâng laïnh coâng suaát trung bình 700 – 800 taán/naêm, vaøi chuïc cô sôû cheá bieán haûi saûn khoâ vôùi quy moâ nhoû, vaø hôn 1000 hoä cheá bieán nöôùc maém taïi nhaø vôùi coâng suaát chung 15 trieäu lít/naêm. Nöôùc thaûi töø nguoàn naøy coù haøm löôïng chaát höõu cô cao, theo keát quaû kieåm tra nöôùc thaûi cuûa moät soá cô sôû cheá bieán haûi saûn cuûa Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng tænh Bình Thuaän thì chæ tieâu BOD5 vöôït 8 – 17 laàn, COD vöôït 6,7 – 14,1 laàn, TSS vöôït 2,8 – 3,9 laàn, Nitô vöôït 1,5 – 3,8 laàn Tieâu chuaån cho pheùp thaûi ra löu vöïc nöôùc loaïi B. Hieän nay, caùc cô sôû cheá bieán ñoâng laïnh ñeàu coù ñaàu tö heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi nhöng haàu heát coøn hoaït ñoäng caàm chöøng, ít hieäu quaû, coøn caùc cô sôû khaùc thì thaûi tröïc tieáp nöôùc thaûi ra soâng, bieån hoaëc cho chaûy töï ngaám. Dòch vuï du lòch, nhaø haøng, khaùch saïn: Ngaønh dòch vuï du lòch hieän ñang trôû thaønh moät ngaønh kinh teá quan troïng cuûa Phan Thieát. Toaøn thaønh phoá hieän coù hôn 200 cô sôû du lòch döôùi daïng nhaø nghæ, nhaø haøng vaø khaùch saïn vôùi söùc chöùa 20.000 khaùch. Haàu heát caùc cô sôû naøy ñeàu chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, nöôùc thaûi ñöôïc thaûi ra bieån, soâng hay vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc chung cuûa thaønh phoá. Caùc cô sôû y teá: Treân ñòa baøn thaønh phoá hieän coù 3 beänh vieän ña khoa vôùi 956 giöôøng, vaø 20 traïm xaù, phoøng khaùm naèm raûi raùc ôû caùc phöôøng, xaõ vôùi khoaûng 100 giöôøng, ngoaøi ra coøn coù haøng chuïc phoøng khaùm tö nhaân. Nöôùc thaûi khoâng ñöôïc xöû lyù maø ñoå thaúng vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc chung. Toùm laïi, haàu heát caùc nguoàn phaùt sinh nöôùc thaûi taïi thaønh phoá Phan Thieát ñeàu chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, nöôùc thaûi ñöôïc ñoå tröïc tieáp vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc, ra soâng, bieån hoaëc cho töï thaám, thaønh phaàn cuûa nöôùc thaûi chuû yeáu laø chaát höõu cô, nöôùc thaûi töø coâng nghieäp chieám tyû leä raát ít. HIEÄN TRAÏNG HEÄ THOÁNG CAÁP THOAÙT: Caáp nöôùc: Heä thoáng caáp nöôùc cho thaønh phoá Phan Thieát bao goàm: Nhaø maùy nöôùc coù coâng suaát 12.000 m3/ngaøy, laáy nöôùc töø soâng Caø Ty, nguoàn nöôùc soâng chæ baûo ñaûm cho nhaø maùy hoaït ñoäng bình thöôøng 8 thaùng trong naêm, coøn 4 thaùng muøa khoâ thöôøng thieáu nöôùc Maïng löôùi ñöôøng oáng chuyeån vaø phaân phoái nöôùc giôùi haïn trong phaïm vi thaønh phoá Phan Thieát, vôùi toång ñoä daøi 28.900 m. Ñaøi ñieàu hoøa coù theå tích 300 m3, cao 25m Heä thoáng caáp nöôùc cho thaønh phoá ñang ñöôïc caûi taïo vaø naâng coâng suaát nhaèm ñaùp öùng nhu caàu duøng nöôùc ngaøy moät taêng cuûa thaønh phoá. Thoaùt nöôùc: Heä thoáng thoaùt nöôùc thaønh phoá Phan Thieát coù ít caû veà soá löôïng (chæ taäp trung ôû caùc phöôøng trung taâm cuûa thaønh phoá), tieát dieän möông coáng, xaây döïng chaáp vaù, vaø chaát löôïng khoâng ñaûm baûo, caùc tuyeán coáng ñoùng vai troø truïc tieâu nöôùc chính chöa ñöôïc chuù troïng xaây döïng. CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG NÖÔÙC: Nöôùc soâng: Haï löu 2 soâng lôùn treân ñòa baøn thaønh phoá ñeàu bò nhieãm maën, khi thuûy trieàu leân, nöôùc maën daâng veà phía thöôïng nguoàn caùch cöûa soâng 3 – 7 km. Ñaây cuõng laø nôi tieáp nhaän tröïc tieáp nöôùc thaûi töø sinh hoaït, saûn xuaát…. Theo keát quaû quan traéc trong nhöõng naêm gaàn ñaây töø Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng tænh Bình Thuaän vaø so saùnh vôùi TCCP cuûa nöôùc maët (TCVN 5942 – 1995) cho thaáy: Giaù trò pH: 7,5 – 8,1 , naèm trong TCCP nöôùc maët loaïi A Haøm löôïng daàu môõ: 0,05 – 0,15 mg/l naèm trong TCCP nöôùc maët loaïi B Haøm löôïng höõu cô: BOD5 dao ñoäng 20 – 25 mg/l, xaáp xæ vôùi TCCP nöôùc maët loaïi B Haøm löôïng TSS: 70 - 80 mg/l Haøm löôïng Amoni (NH4+): 0,15 – 0,3 mg/l Haøm löôïng caùc kim loaïi naëng (As, Hg, Fe) raát nhoû haàu nhö khoâng coù Haøm löôïng oâxy hoøa tan DO: 5,2 – 7 mg/l Vi sinh vaät: 2500 – 15000 MPN/100ml Nhìn chung nöôùc soâng ôû möùc tieâu chuaån nguoàn nöôùc maët TCVN 5942 – 1995 loaïi B. Nöôùc bieån ven bôø: Theo keát quaû quan traéc trong nhöõng naêm gaàn ñaây töø Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng tænh Bình Thuaän vaø so saùnh vôùi TCCP cuûa nöôùc maët (TCVN 5943 – 1995) cho thaáy: Giaù trò pH: 8 – 8,2 Haøm löôïng höõu cô: BOD5 dao ñoäng 12 – 16 mg/l Haøm löôïng TSS: 56 - 75 mg/l Haøm löôïng Amoni (NH4+): 0,06 – 0,1 mg/l Haøm löôïng caùc kim loaïi naëng (As, Hg, Fe) raát nhoû haàu nhö khoâng coù Haøm löôïng oâxy hoøa tan DO: 5,5 – 6,5 mg/l Haøm löôïng daàu môõ: 0,01 – 0,04 mg/l Ñaõ phaùt hieän 10 loaïi taûo gaây haïi nhöng maät ñoä khoâng cao Vi sinh vaät: 450 – 2500 MPN/100ml Nhìn chung nöôùc bieån ven bôø coøn trong TCCP, tuy vaäy coù daáu hieäu oâ nhieãm daàu môõ, ñaëc bieät laø oâ nhieãm vi sinh trong muøa du lòch Nöôùc ngaàm maïch noâng: Theo keát quaû quan traéc trong nhöõng naêm gaàn ñaây töø Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng tænh Bình Thuaän vaø so saùnh vôùi TCCP (TCVN 5944 – 1995) cho thaáy: Giaù trò pH: 6,5 – 7,5 Toång chaát raén hoøa tan (TDS): 120 – 500 mg/l Haøm löôïng TSS: 56 - 75 mg/l Haøm löôïng NaCl: 50 – 250 mg/l Haøm löôïng caùc kim loaïi naëng (As, Hg, Fe) raát nhoû haàu nhö khoâng coù Haøm löôïng Nitrat: 10 – 25 mg/l Haøm löôïng höõu cô: 4 – 7 mg/l Vi sinh vaät: 15 - 900 MPN/100ml Nhìn chung nöôùc ngaàm taàng noâng coøn naèm trong TCCP. Vieäc khai thaùc nguoàn nöôùc naøy chöa quaûn lyù ñuùng möùc, vaø vieäc caùc nguoàn nöôùc thaûi chöa ñöôïc xöû lyù vaø cho töï ngaám, seõ daãn ñeán vieäc oâ nhieãm vaø caïn kieät nguoàn nöôùc ngaàm. Chöông IV: TOÅNG QUAN VEÀ NÖÔÙC THAÛI ÑOÂ THÒ, CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI 4.1. NÖÔÙC THAÛI ÑOÂ THÒ: Nöôùc thaûi ñoâ thò laø toå hôïp heä thoáng phöùc taïp cuûa caùc thaønh phaàn vaät chaát, thöôøng goàm: nöôùc thaûi sinh hoaït, nöôùc thaûi coâng nghieäp, nöôùc möa, nöôùc thaám… Löu löôïng nöôùc thaûi phuï thuoäc raát nhieàu vaøo ñieàu kieän khí haäu, vaø caùc tính chaát ñaëc tröng cuûa ñoâ thò. Khoaûng 65 – 85% löôïng nöôùc caáp cho moät ngöôøi trôû thaønh nöôùc thaûi. Löu löôïng vaø tính chaát nöôùc thaûi ñoâ thò thöôøng dao ñoäng trong phaïm vi raát lôùn, vaø thöôøng thay ñoåi theo muøa, theo caùc giôø trong ngaøy, caùc ngaøy trong tuaàn… 4.1.1. Nöôùc thaûi sinh hoaït: Nöôùc thaûi sinh hoaït laø nöôùc ñöôïc thaûi boû sau khi söû duïng cho caùc muïc ñích sinh hoaït coäng ñoàng: taém, giaët giuõ, taåy röûa, veä sinh caù nhaân… Ñöôïc thaûi ra töø caùc caên hoä, cô quan, tröôøng hoïc, beänh vieän, chôï, vaø caùc coâng trình coâng coäng khaùc. Löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït phuï thuoäc vaøo daân soá, tieâu chuaån thoaùt nöôùc vaø ñaëc ñieåm cuûa heä thoáng thoaùt nöôùc. Nöôùc thaûi sinh hoaït ñöôïc phaân laøm caùc loaïi nhö sau: Nöôùc thaûi töø caùc thieát bò veä sinh nhö boàn taém, chaäu giaët… (khoâng chöùa phaân, nöôùc tieåu vaø caùc loaïi thöïc phaåm). Loaïi nöôùc naøy chuû yeáu chöùa caùc chaát lô löûng, caùc chaát taåy giaët, thöôøng goïi laø “nöôùc xaùm”. Noàng ñoä höõu cô trong loaïi nöôùc thaûi naøy thaáp vaø thöôøng khoù phaân huûy sinh hoïc, trong nöôùc thöôøng chöùa nhieàu taïp chaát voâ cô. Nöôùc thaûi chöùa phaân, nöôùc tieåu töø caùc khu veä sinh (coøn goïi laø nöôùc ñen). Trong loaïi nöôùc thaûi naøy thöôøng toàn taïi caùc loaïi vi khuaån gaây beänh vaø deã gaây muøi hoâi thoái, haøm löôïng caùc chaát höõu cô vaø caùc chaát dinh döôõng nhö nitô, photpho cao. Caùc loaïi nöôùc thaûi naøy thöôøng gaây nguy haïi ñeán söùc khoûe vaø deã laøm nhieãm baån nguoàn nöôùc maët. Tuy vaäy, chuùng khaù thích hôïp cho vieäc söû duïng laøm phaân boùn hoaëc taïo khí sinh hoïc. Nöôùc thaûi töø nhaø beáp chöùa daàu môõ vaø caùc pheá thaûi thöïc phaåm, cuõng chöùa nhieàu caùc chaát höõu cô vaø caùc chaát dinh döôõng khaùc. 4.1.2. Nöôùc thaûi coâng nghieäp: Nöôùc thaûi coâng nghieäp laø nöôùc thaûi töø caùc cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp… Nöôùc thaûi coâng nghieäp khoâng coù ñaëc ñieåm chung maø phuï thuoäc vaøo töøng ngaønh saûn xuaát, nhö nöôùc thaûi cuûa caùc xí nghieäp cheá bieán thöïc phaåm chöùa nhieàu chaát höõu cô coù haøm löôïng cao; nöôùc thaûi töø caùc nhaø maùy thuoäc da ngoaøi höõu cô coøn coù kim loaïi naëng, sulful; töø caùc nhaø maùy xi maï chöùa nhieàu kim loaïi naëng… Löu löôïng nöôùc thaûi coâng nghieäp phuï thuoäc vaøo quy moâ, tính chaát saûn phaåm, quy trình coâng ngheä cuûa töøng nhaø maùy, xí nghieäp. 4.1.3. Nöôùc ngaàm thaâm nhaäp vaøo maïng löôùi coáng daãn: ÔÛ nhöõng nôi maïng löôùi oáng thoaùt nöôùc ñaët thaáp hôn möïc nöôùc ngaàm maïch noâng, thì luoân coù moät löu löôïng nöôùc ngaàm thaâm nhaäp vaøo heä thoáng coáng qua caùc thaønh hoá ga, qua choã noái oáng, qua thaønh oáng coù chaát löôïng xaáu, vaø qua caùc choã gaõy vôõ chöa kòp söõa chöõa. ÔÛ nhöõng nôi maïng oáng thoaùt nöôùc ñaët cao hôn möïc nöôùc ngaàm, löôïng nöôùc thaâm nhaäp vaøo oáng chæ xaûy ra trong vaø sau khi möa, vì khi nöôùc möa thaám xuoáng ñaát chöa kòp tieâu thoaùt heát, möïc nöôùc ngaàm taïm thôøi daâng cao. 4.1.4. Nöôùc möa: Ñöôïc hình thaønh do möa, nöôùc möa chaûy traøn qua ñöôøng phoá, khu daân cö, khu coâng nghieäp… roài chaûy vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc chung. Nöôùc möa naøy coù theå cuoán troâi nhieàu chaát raén, daàu môõ, hoùa chaát, vi truøng… 4.2. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI: Caùc phöông phaùp söû duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi phuï thuoäc vaøo caùc tính chaát vaät lyù, hoùa hoïc vaø sinh hoïc cuûa nöôùc thaûi, do ñoù veà baûn chaát kyõ thuaät xöû lyù nöôùc thaûi ñöôïc chia laøm 3 nhoùm chính: lyù hoïc (cô hoïc), hoùa hoïc, sinh hoïc. Neáu xaùc ñònh ôû caáp ñoä xöû lyù, caùc kyõ thuaät xöû lyù treân aùp duïng ôû caùc möùc sau: Xöû lyù sô boä (xöû lyù baäc moät): quaù trình naøy duøng ñeå loaïi boû caùc taïp chaát thoâ, caùc loaïi caën trong nöôùc thaûi. Nhöõng taïp chaát thoâ naøy coù theå aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng bình thöôøng cuûa caùc quaù trình xöû lyù sau naøy, hay gaây hoûng hoùc caùc thieát bò phuï trôï khi hoaït ñoäng. Caùc quaù trình xöû lyù sô boä thöôøng duøng: song chaén raùc, löôùi chaén raùc, thieát bò nghieàn raùc, beå laéng caùt, beå tuyeån noåi, beå laéng… Xöû lyù baäc hai: muïc ñích chính cuûa giai ñoaïn naøy laø loaïi tröø caùc hôïp chaát höõu cô vaø caùc chaát raén lô löûng coù khaû naêng phaân huûy sinh hoïc. Caùc quaù trình thöôøng ñöôïc söû duïng trong xöû lyù baäc hai laø: buøn hoaït tính, beå biophin, caùc hoà sinh hoïc… Xöû lyù baäc cao: ñöôïc aùp duïng khi yeâu caàu xöû lyù cao hôn quaù trình xöû lyù baäc hai coù theå ñaùp öùng. Ngöôøi ta duøng xöû lyù baäc cao ñeå loaïi boû caùc thaønh phaàn nhö dinh döôõng (nitô, phoâtpho…), caùc hôïp chaát ñoäc, caùc hôïp chaát höõu cô vaø caùc chaát raén lô löûng. Quaù trình xöû lyù baäc cao coù theå aùp duïng caùc kyõ thuaät sinh hoïc, hoùa hoïc hoaëc lyù hoïc. Ví duï: quaù trình sinh hoïc ñeå loaïi boû nitô, phoâtpho, keo tuï hoùa hoïc, quaù trình laéng theo sau laø loïc haáp phuï baèng cacbon hoaït tính. Xöû lyù buøn caën: ñaây laø khaâu raát quan troïng khoâng theå khoâng xeùt ñeán trong coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi vì trong moät soá coâng ñoaïn xöû lyù luoân keøm theo moät löôïng buøn ñaùng keå. Caùc kyõ thuaät xöû lyù buøn coù theå keå laø: neùn buøn, oån ñònh buøn, saáy buøn, saûn xuaát compost… 4.2.1. Phöông phaùp xöû lyù lyù hoïc (cô hoïc): Phöông phaùp naøy ñöôïc söû duïng ñeå taùch caùc taïp chaát khoâng hoøa tan vaø moät phaàn caùc chaát ôû daïng keo ra khoûi nöôùc thaûi. Caùc coâng trình xöû lyù cô hoïc bao goàm: Thieát bò chaén raùc: Thieát bò chaén raùc coù theå laø song chaén raùc hoaëc löôùi chaén raùc, coù chöùc naêng chaén giöõ nhöõng raùc baån thoâ (giaáy, rau, coû, raùc…), nhaèm ñaûm baûo ñaûm cho maùy bôm, caùc coâng trình vaø thieát bò xöû lyù nöôùc thaûi hoaït ñoäng oån ñònh. Song vaø löôùi chaén raùc ñöôïc caáu taïo baèng caùc thanh song song, caùc taám löôùi ñan baèng theùp hoaëc taám theùp coù ñuïc loã… tuøy theo kích côõ caùc maét löôùi hay khoaûng caùch giöõa caùc thanh maø ta phaân bieät loaïi chaén raùc thoâ, trung bình hay raùc tinh. Theo caùch thöùc laøm saïch thieát bò chaén raùc ta coù theå chia laøm 2 loaïi: loaïi laøm saïch baèng tay, loaïi laøm saïch baèng cô giôùi. Thieát bò nghieàn raùc: Laø thieát bò coù nhieäm vuï caét vaø nghieàn vuïn raùc thaønh caùc haït, caùc maûnh nhoû lô löûng trong nöôùc thaûi ñeå khoâng laøm taéc oáng, khoâng gaây haïi cho bôm. Trong thöïc teá cho thaáy vieäc söû duïng thieát bò nghieàn raùc thay cho thieát bò chaén raùc ñaõ gaây nhieàu khoù khaên cho caùc coâng ñoaïn xöû lyù tieáp theo do löôïng caën taêng leân nhö laøm taéc ngheõn heä thoáng phaân phoái khí vaø caùc thieát bò laøm thoaùng trong caùc beå (ñóa, loã phaân phoái khí vaø dính baùm vaøo caùc tuabin…. Do vaäy phaûi caân nhaéc tröôùc khi duøng. Beå ñieàu hoøa: Laø ñôn vò duøng ñeå khaéc phuïc caùc vaán ñeà sinh ra do söï bieán ñoäng veà löu löôïng vaø taûi löôïng doøng vaøo, ñaûm baûo hieäu quaû cuûa caùc coâng trình xöû lyù sau, ñaûm baûo ñaàu ra sau xöû lyù, giaûm chi phí vaø kích thöôùc cuûa caùc thieát bò sau naøy. Coù 2 loaïi beå ñieàu hoøa: Beå ñieàu hoøa löu löôïng Beå ñieàu hoøa löu löôïng vaø chaát löôïng Caùc phöông aùn boá trí beå ñieàu hoøa coù theå laø beå ñieàu hoøa treân doøng thaûi hay ngoaøi doøng thaûi xöû lyù. Phöông aùn ñieàu hoøa treân doøng thaûi coù theå laøm giaûm ñaùng keå dao ñoäng thaønh phaàn nöôùc thaûi ñi vaøo caùc coâng ñoaïn phía sau, coøn phöông aùn ñieàu hoøa ngoaøi doøng thaûi chæ giaûm ñöôïc moät phaàn nhoû söï dao ñoäng ñoù. Vò trí toát nhaát ñeå boá trí beå ñieàu hoøa caàn ñöôïc xaùc ñònh cuï theå cho töøng heä thoáng xöû lyù, vaø phuï thuoäc vaøo loaïi xöû lyù, ñaëc tính cuûa heä thoáng thu gom cuõng nhö ñaëc tính cuûa nöôùc thaûi. Beå laéng caùt: Nhieäm vuï cuûa beå laéng caùt laø loaïi boû caën thoâ, naëmg nhö: caùt, soûi, maûnh thuûy tinh, maûnh kim loaïi, tro, than vuïn… nhaèm baûo veä caùc thieát bò cô khí deã bò maøi moøn, giaûm caën naëng ôû caùc coâng ñoaïn xöû lyù sau. Beå laéng caùt goàm nhöõng loaïi sau: Beå laéng caùt ngang: Coù doøng nöôùc chuyeån ñoäng thaúng doïc theo chieàu daøi cuûa beå. Beå coù thieát dieän hình chöõ nhaät, thöôøng coù hoá thu ñaët ôû ñaàu beå. Beå laéng caùt ñöùng: Doøng nöôùc chaûy töø döôùi leân treân theo thaân beå. Nöôùc ñöôïc daãn theo oáng tieáp tuyeán vôùi phaàn döôùi hình truï vaøo beå. Cheá ñoä doøng chaûy khaù phöùc taïp, nöôùc vöøa chuyeån ñoäng voøng, vöøa xoaén theo truïc, vöøa tònh tieán ñi leân, trong khi ñoù caùc haït caùt doàn veà trung taâm vaø rôi xuoáng ñaùy. Beå laéng caùt tieáp tuyeán: laø loaïi beå coù thieát dieän hình troøn, nöôùc thaûi ñöôïc daãn vaøo beå theo chieàu töø taâm ra thaønh beå vaø ñöôïc thu vaø maùng taäp trung roài daãn ra ngoaøi. Beå laéng caùt laøm thoaùng: Ñeå traùnh löôïng chaát höõu cô laãn trong caùt vaø taêng hieäu quaû xöû lyù, ngöôøi ta laép vaøo beå laéng caùt thoâng thöôøng moät daøn thieát bò phun khí. Daøn naøy ñöôïc ñaët saùt thaønh beân trong beå taïo thaønh moät doøng xoaén oác queùt ñaùy beå vôùi moät vaän toác ñuû ñeå traùnh hieän töôïng laéng caùc chaát höõu cô, chæ coù caùt vaø caùc phaân töû naëng coù theå laéng. Beå laéng: Laéng laø phöông phaùp ñôn giaûn nhaát ñeå taùch caùc chaát baån khoâng hoøa tan ra khoûi nöôùc thaûi. Döïa vaøo chöùc naêng vaø vò trí coù theå chia beå laéng thaønh caùc loaïi: Beå laéng ñôït 1: Ñöôïc ñaët tröôùc coâng trình xöû lyù sinh hoïc, duøng ñeå taùch caùc chaát raén, chaát baån lô löõng khoâng hoøa tan. Beå laéng ñôït 2: Ñöôïc ñaët sau coâng trình xöû lyù sinh hoïc duøng ñeå laéng caùc caën vi sinh, buøn laøm trong nöôùc tröôùc khi thaûi ra nguoàn tieáp nhaän Caên cöù vaøo chieàu doøng chaûy cuûa nöôùc trong beå, beå laéng cuõng ñöôïc chia thaønh caùc loaïi gioáng nhö beå laéng caùt ôû treân: beå laéng ngang, beå laéng ñöùng, beå laéng tieáp tuyeán (beå laéng radian). Loïc: Loïc ñöôïc öùng duïng ñeå taùch caùc taïp chaát phaân taùn coù kích thöôùc nhoû khoûi nöôùc thaûi, maø caùc beå laéng khoâng theå loaïi ñöôïc chuùng. Ngöôøi ta tieán haønh quaù trình loïc nhôø caùc vaät lieäu loïc, vaùch ngaên xoáp, cho pheùp chaát loûng ñi qua vaø giöõ caùc taïp chaát laïi. V._.aät lieäu loïc ñöôïc söû duïng thöôøng laø caùt thaïch anh, than coác, hoaëc soûi, thaäm chí caû than naâu, than buøn hoaëc than goã. Vieäc löïa choïn vaät lieäu loïc tuøy thuoäc vaøo loaïi nöôùc thaûi vaø ñieàu kieän ñòa phöông. Coù nhieàu daïng loïc: loïc chaân khoâng, loïc aùp löïc, loïc chaäm, loïc nhanh, loïc chaûy ngöôïc, loïc chaûy xuoâi… Tuyeån noåi: Phöông phaùp tuyeån noåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå taùch caùc taïp chaát (ôû daïng haït raén hoaëc loûng) phaân taùn khoâng tan, töï laéng keùm ra khoûi pha loûng. Trong moät soá tröôøng hôïp quaù trình naøy cuõng ñöôïc duøng ñeå taùch caùc chaát hoøa tan nhö caùc chaát hoaït ñoäng beà maët. Quaù trình nhö vaäy ñöôïc goïi laø quaù trình taùch hay laùm ñaëc boït. Trong xöû lyù nöôùc thaûi veà nguyeân taéc tuyeån noåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå khöû caùc chaát lô löûng vaø laøm ñaëc buøn sinh hoïc. Quaù trình tuyeån noåi ñöôïc thöïc hieän baèng caùch suïc caùc boït khí nhoû (thöôøng laø khoâng khí) vaøo trong pha loûng. Caùc khí ñoù keát dính vôùi caùc haït vaø khi löïc noåi taäp hôïp caùc boùng khí vaø haït ñuû lôùn seõ keùo theo caùc haït cuøng noåi leân beà maët, sau ñoù chuùng taäp hôïp laïi vôùi nhau thaønh caùc lôùp boït chöùa haøm löôïng caùc haït cao hôn trong chaát loûng ban ñaàu. Baûng 3 : ÖÙng duïng caùc coâng trình cô hoïc trong xöû lyù nöôùc thaûi Caùc coâng trình ÖÙng duïng Löôùi chaén raùc Taùch caùc chaát raén thoâ vaø coù theå laéng Nghieàn raùc Nghieàn caùc chaát raén thoâ ñeán kích thöôùc nhoû hôn ñoàng nhaát Beå ñieàu hoaø Ñieàu hoøa löu löôïng vaø taûi troïng BOD vaø SS Laéng Taùch caùc caën laéng vaø neùn buøn Loïc Taùch caùc haït caën lô löûng coøn laïi sau xöû lyù sinh hoïc hoaëc hoùa hoïc Maøng loïc Töông töï nhö quaù trình loïc, taùch taûo töø nöôùc thaûi sau hoà oån ñònh Vaän chuyeån khí Boå sung vaø taùch khí Bay hôi vaø bay khí Bay hôi caùc hôïp chaát höõu cô bay hôi töø nöôùc thaûi 4.2.2. Phöông phaùp xöû lyù hoùa lyù: Thöïc chaát cuûa phöông phaùp hoùa lyù laø ñöa vaøo nöôùc thaûi chaát phaûn öùng naøo ñaáy ñeå gaây taùc ñoäng vôùi caùc chaát baån bieán ñoåi hoùa hoïc taïo thaønh chaát khaùc döôùi daïng caën hoaëc chaát hoøa tan nhöng khoâng ñoäc haïi, khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Caùc phöông phaùp hoùa lyù thöôøng ñöôïc öùng duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi laø: keo tuï, taïo boâng, haáp thuï trích ly, bay hôi, tuyeån noåi, vaø khöû truøng nöôùc thaûi Baûng 4: ÖÙng duïng caùc quaù trình hoùa lyù trong xöû lyù nöôùc thaûi Quaù trình ÖÙng duïng Khuaáy troän Khuaáy troän hoùa chaát vaø chaát khí vôùi nöôùc thaûi vaø giöõ caën ôû traïng thaùi lô löõng Taïo boâng Giuùp cho vieäc taäp hôïp caùc haït caën nhoû thaønh caùc haït lôùn hôn ñeå coù theå taùch ra baèng laéng troïng löïc Tuyeån noåi Taùch haït caën lô löûng nhoû vaø caùc haït coù tyû troïng saép xæ tyû troïng cuûa nöôùc, hoaëc söû duïng ñeå neùn buøn sinh hoïc Haáp thuï Taùch caùc chaát höõu cô khoâng ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp hoùa hoïc thoâng thöôøng hoaëc baèng phöông phaùp sinh hoïc. Noù cuõng ñöôïc duøng ñeå taùch ki m loaïi naëng, khöû chlorine cuûa nöôùc thaûi tröôùc khi xöû vaøo nguoàn Khöû truøng: Baèng Clo Baèng ClO2 Baèng BrCl2 Baèng Ozone Baèng tia UV Phaù huûy choïn loïc caùc vi sinh vaät gaây beänh Khöû chlorine Taùch clo coøn laïi sau quaù trình clo hoùa 4.2.3. Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc: Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc laø döïa vaøo khaû naêng soáng vaø hoaït ñoäng cuûa caùc vi sinh vaät coù taùc duïng phaân hoùa nhöõng chaát höõu cô trôû thaønh nöôùc, nhöõng chaát voâ cô vaø nhöõng chaát khí ñôn giaûn. Nöôùc thaûi ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp sinh hoïc seõ ñöôïc ñaëc tröng bôûi chæ tieâu BOD hoaëc COD. Ñeå coù theå xöû lyù baèng phöông phaùp naøy nöôùc thaûi saûn xuaát caàn khoâng chöùa caùc chaát ñoäc vaø taïp chaát, caùc muoái kim loaïi naëng, hoaëc noàng ñoä cuûa chuùng khoâng ñöôïc vöôïc quaù noàng ñoä cöïc ñaïi cho pheùp vaø coù tyû soá BOD/COD ³ 0,5. Caùc coâng trình sinh hoïc coù theå ñöôïc chia laøm caùc coâng trình sinh hoïc hieáu khí vaø kî khí, hoaëc coù theå ñöôïc phaân loaïi thaønh caùc coâng trình sinh hoïc trong ñieàu kieän töï nhieân vaø nhaân taïo. 4.2.3.1. Coâng trình xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän töï nhieân: Cô sôû cuûa phöông phaùp naøy laø döïa vaøo khaû naêng töï laøm saïch ñaát vaø nöôùc, vieäc xöû lyù nöôùc thaûi ñöôïc thöïc hieän treân caùc coâng trình: caùnh ñoàng töôùi, baõi loïc, hoà sinh hoïc… Caùnh ñoàng töôùi vaø baõi loïc: Caùnh ñoàng töôùi vaø caùnh ñoàng loïc ñöôïc xaây döïng ôû nhöõng nôi coù ñoä doác töï nhieân 0,02, caùch xa khu daân cö veà cuoái höôùng gioù, vaø thöôøng ñöôïc xaây döïng ôû nhöõng nôi ñaát caùt, acaùt… Caùnh ñoàng töôùi vaø baõi loïc laø nhöõng oâ ñaát ñöôïc san phaúng hoaëc doác khoâng ñaùng keå, vaø ñöôïc ngaên caùch baèng nhöõng bôø ñaát. Nöôùc thaûi ñöôïc phaân phoái vaøo caùc oâ nhôø heä thoáng maïng löôùi töôùi, bao goàm: möông chính, möông phaân phoái vaø heä thoáng maïng löôùi töôùi trong caùc oâ. Kích thöôùc cuûa caùc oâ phuï thuoäc vaøo ñòa hình, tính chaát cuûa ñaát vaø phöông phaùp canh taùc. Hoà sinh hoïc: Hoà sinh hoïc laø hoà chöùa duøng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi baèng sinh hoïc, chuû yeáu döïa vaøo quaù trình töï laøm saïch cuûa hoà. Ngoaøi nhieäm vuï xöû lyù nöôùc thaûi hoà sinh hoïc coøn coù theå ñem laïi nhöõng lôïi ích sau: Nuoâi troàng thuûy saûn Nguoàn nöôùc ñeå töôùi cho caây troàng Ñieàu hoøa doøng chaûy nöôùc möa trong heä thoáng thoaùt nöôùc ñoâ thò. Caên cöù theo ñaëc tính toàn taïi vaø tuaàn hoaøn cuûa caùc vi sinh vaø sau ñoù laø cô cheá xöû lyù, ngöôøi ta phaân loaïi laøm 3 loaïi hoà: Hoà kî khí, hoà hieáu kî khí (Facultativ) vaø hoà hieáu khí. Hoà kî khí: Duøng ñeå laéng vaø phaân huûy caën laéng baèng phöông phaùp sinh hoùa töï nhieân döïa treân cô sôû soáng vaø hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät kî khí. Loaïi hoà naøy thöôøng ñöôïc duøng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp coù ñoä nhieãm baån lôùn, coøn ít duøng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït, vì noù gaây ra muøi hoâi thoái khoù chòu. Hoà kî khí phaûi caùch xa nhaø ôû vaø xí nghieäp thöïc phaåm 1,5 – 2 km. Hoà hieáu kî khí (facultativ): Loaïi hoà naøy thöôøng ñöôïc gaëp trong ñieàu kieän töï nhieân, trong hoà thöôøng xaûy ra hai quaù trình song song: quaù trình oâxy hoùa hieáu khí chaát nhieãm baån höõu cô vaø quaù trình phaân huûy meâtan caën laéng. Ñaëc ñieåm cuûa loaïi hoà naøy xeùt theo chieàu saâu coù theå chia laøm 3 phaàn: lôùp treân maët laø vuøng hieáu khí, lôùp giöõa laø vuøng trung gian, coøn lôùp döôùi laø vuøng kî khí. Hoà hieáu khí: Quaù trình oâxy hoùa caùc chaát höõu cô baèng vi sinh vaät hieáu khí. Ñöôïc phaân laøm hai nhoùm: hoà laøm thoaùng töï nhieân vaø hoà laøm thoaùng nhaân taïo. Hoà laøm thoaùng töï nhieân: oâxy cung caáp cho quaù trình oâxy hoùa chuû yeáu do söï khuyeách taùn khoâng khí qua maët nöôùc vaø qua quaù trình quanh hôïp cuûa caùc thöïc vaät nöôùc. Hoà hieáu khí laøm thoaùng nhaân taïo: nguoàn cung caáp oâxy cho quaù trình sinh hoùa laø baèng caùc thieát bò nhö bôm khí neùn hoaëc maùy khuaáy cô hoïc. 4.2.3.2. Coâng trình xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän nhaân taïo: Beå loïc sinh hoïc (beå Bioâphin): Laø coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc trong ñieàu kieän nhaân taïo nhôù caùc vi sinh vaät hieáu khí. Quaù trình xöû lyù dieãn khi nöôùc thaûi ñöôïc töôùi leân beà maët cuûa beå vaø nöôùc thaám qua lôùp vaät lieäu loïc ñöôïc ñaët trong beå. ÔÛ beà maët vaø ôû caùc khe hôû cuûa caùc haït vaät lieäu loïc, caùc chaát caën ñöôïc giöõ laïi vaø taïo thaønh maøng goïi laø maøng vi sinh. Löôïng oâxy caàn thieát ñeå oâxy hoùa caùc chaát baån höõu cô thaâm nhaäp vaøo beå cuøng vôùi nöôùc thaûi khi ta töôùi, hoaëc qua khe hôû thaønh beå, qua heä thoáng tieâu nöôùc töø ñaùy ñi leân. Beå bioâphin ñöôïc phaân loaïi döïa theo nhieàu ñaëc ñieåm khaùc nhau, nhöng treân thöïc teá beå ñöôïc phaân laøm hai loaïi: Bioâphin nhoû gioït: duøng ñeå xöû lyù sinh hoùa nöôùc thaûi hoaøn toaøn. Ñaëc ñieåm rieâng cuûa beå laø kích thöôùc cuûa caùc haït vaät lieäu loïc khoâng lôùn hôn 25 – 30mm, vaø taûi troïng nöôùc nhoû 0,5 – 1,0 m3/m2, neân chæ thích hôïp cho tröôøng hôïp löu löôïng nhoû töø 20 – 1000 m3/ngaøy ñeâm. Bioâphin cao taûi: khaùc vôùi bioâphin nhoû gioït laø chieàu cao cuûa beå coâng taùc vaø taûi troïng töôùi nöôùc cao hôn, vaät lieäu loïc coù kích thöôùc 40 – 60 mm. Neáu ôû beå bioâphin nhoû gioït thoaùng gioù laø nhôø töï nhieân thì ôû beå bioâphin cao taûi laïi laø nhaân taïo. Beå coù theå ñöôïc duøng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi baèng sinh hoïc hoaøn toaøn hoaëc khoâng hoaøn toaøn. Beå Aeroten: Beå Aeroten laø coâng trình laø baèng beâ toâng, beâ toâng coát theùp, vôùi maët baèng thoâng duïng laø hình chöõ nhaät, laø coâng trình söû duïng buøn hoaït tính ñeå xöû lyù caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc. Buøn hoaït tính laø loaïi buøn xoáp chöùa nhieàu vi sinh coù khaû naêng oâxy hoùa vaø khoaùng hoùa caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi. Ñeå giöõ cho buøn hoaït tính ôû traïng thaùi lô löûng, vaø ñeå ñaûm baûo oâxy duøng cho quaù trình oâxy hoùa caùc chaát höõu cô thì phaûi luoân luoân ñaûm baûo vieäc laøm thoaùng gioù. Soá löôïng buøn tuaàn hoaøn vaø soá löôïng khoâng khí caàn caáp phuï thuoäc vaøo ñoä aåm vaø möùc ñoä yeâu caàu xöû lyù nöôùc thaûi. Beå ñöôïc phaân loaïi theo nhieàu caùch: theo nguyeân lyù laøm vieäc coù beå thoâng thöôøng vaø beå coù ngaên phuïc hoài; theo phöông phaùp laøm thoaùng laø beå laøm thoaùng baèng khí neùn, maùy khuaáy cô hoïc, hay keát hôïp; … Ngoaøi 2 coâng trình xöû lyù sinh hoïc nhaân taïo treân coøn coù caùc coâng trình khaùc: Möông oâxy hoùa, beå UASB, beå laéng hai voû… 4.2.4. Phöông phaùp xöû lyù caën: Trong caùc traïm xöû lyù thöôøng coù khoái löôïng caën laéng töông ñoái lôùn töø song chaén raùc, beå laéng ñôït moät, ñôït hai… Trong caën chöùa raát nhieàu nöôùc (ñoä aåm töø 97% – 99 %), vaø chöùa nhieàu chaát höõu cô coù khaû naêng, do ñoù caën caàn phaûi ñöôïc xöû lyù ñeå giaûm bôùt nöôùc, caùc vi sinh vaät ñoäc haïi tröôùc khi thaûi caën ra nguoàn tieáp nhaän. Caùc phöông phaùp xöû lyù caën goàm: Coâ ñaëc caën baèng troïng löïc: Laø phöông phaùp ñeå buøn laéng töï nhieân, caùc coâng trình cuûa phöông phaùp naøy laø caùc beå laéng gioáng nhö beå laéng nöôùc thaûi: beå laéng ñöùng, beå ly taâm… Coâ ñaëc caën baèng tuyeån noåi: Lôïi duïng khaû naêng hoøa tan khoâng khí vaøo nöôùc khi neùn hoãn hôïp khí nöôùc ôû aùp löïc cao, sau ñoù giaûm aùp löïc cuûa hoãn hôïp xuoáng aùp löïc cuûa khí quyeån, khí hoøa tan laïi taùch ra khoûi nöôùc döôùi daïng caùc boït nhoû dính baùm vaøo haït boâng caën, laøm cho tyû troïng haït boâng caën nheï hôn nöôùc vaø noåi leân treân beà maët. Caùc coâng trình söû duïng phöông phaùp naøy goïi laø beå tuyeån noåi coù hình chöõ nhaät hoaëc hình troøn. OÅn ñònh caën: Laø phöông phaùp nhaèm phaân huûy caùc chaát höõu cô coù theå phaân huûy baèng sinh hoïc thaønh CO2, CH4 vaø H2O, giaûm vaán ñeà muøi vaø loaïi tröø thoái röõa cuûa caën, ñoàng thôøi giaûm soá löôïng vi sinh vaät gaây beänh vaø giaûm theå tích caën. Coù theå oån ñònh caën hoùa chaát, hay baèng phöông phaùp sinh hoïc hieáu khí hay kî khí. Caùc coâng trình ñöôïc söû duïng trong oån ñònh caën nhö: beå töï hoaïi, beå laéng hai voû, beå meâtan… Laøm khoâ caën: Coù theå söû duïng saân phôi, thieát bò cô hoïc (maùy loïc eùp, maùy eùp baêng taûi, maùy loïc chaân khoâng, maùy loïc ly taâm…), hoaëc baèng phöông phaùp nhieät. Löïa choïn caùch naøo ñeå laøm khoâ caën phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá: maët baèng, ñieàu kieän ñaát ñai, yeáu toá thuûy vaên, kinh teá xaõ hoäi… 4.2.5. Caùc phöông phaùp khöû truøng: Nöôùc thaûi sau khi xöû lyù baèng phöông phaùp sinh hoïc coøn chöùa raát nhieàu vi khuaån, haàu heát caùc vi khuaån naøy ñeàu khoâng phaûi laø caùc vi khuaån gaây beänh, nhöng khoâng loaïi tröø khaû naêng toàn taïi cuûa moät vaøi vi khuaån gaây beänh. Neáu nöôùc thaûi ra nguoàn tieáp nhaän thì khaû naêng gaây beänh laø raát lôùn, do ñoù caàn phaûi khöû truøng nöôùc tröôùc khi thaûi. Caùc phöông phaùp khöû truøng nöôùc thaûi phoå bieán hieän nay laø: Söû duïng Clo loûng hay Clo hôi qua thieát bò ñònh löôïng Clo Duøng Hypoclorit – canxi ( Ca(ClO)2) daïng boät, hoøa tan trong thuøng dung dòch 3 – 5% roài ñònh löôïng vaøo beå tieáp xuùc Duøng Hypoclorit – natri, nöôùc zavel NaClO Duøng Ozon: Ozon ñöôïc saûn xuaát töø khoâng khí do maùy taïo ozon ñaët ngay trong traïm xöû lyù. Ozon saûn xuaát ra ñöôïc daãn ngay vaøo beå hoøa tan vaø tieáp xuùc Duøng tia cöïc tím (UV): tia UV söû duïng tröïc tieáp baèng aùnh saùng maët trôøi, hoaëc baèng ñeøn thuûy ngaân aùp löïc thaáp ñöôïc ñaët ngaàm trong möôïng coù nöôùc thaûi chaûy qua. 4.3. MOÄT SOÁ COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI CUÛA CAÙC ÑOÂ THÒ TAÏI VIEÄT NAM: (theo nguoàn cuûa Ban Quaûn lyù döï aùn PMU 415) Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Caàn Thô (Coâng suaát Q = 24.000 m3/ng.ñ) Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Soùc Traêng (Coâng suaát Q = 16.000 m3/ng.ñ) Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi TH.BN.D.T (thaønh phoá Hoà Chí Minh): Coâng suaát Q = 512 m3/ngaøy. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Keânh Ñen (thaønh phoá Hoà Chí Minh): Coâng suaát Q = 46.000 m3/ng.ñ Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Thuû Daàu Moät (Bình Döông): coâng suaát Q = 78.000 m3/ngñ, vaø Laùi Thieâu (Bình Döông): coâng suaát Q = 11.000 m3/ngñ Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Thaêng Long – Vaân Trì (Haø Noäi): Coâng suaát Q = 42.000 m3/ngñ Chöông V: XAÙC ÑÒNH CAÙC THOÂNG SOÁ TÍNH TOAÙN Do ñòa baøn thaønh phoá Phan Thieát khaù roäng, daân cö taäp trung khoâng ñeàu, ñoàng thôøi tính chaát ñòa hình, ñòa chaát, thuûy vaên khoâng thích hôïp cho vieäc xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung cho toaøn thaønh phoá, maø chæ taäp trung xöû lyù theo töø khu vöïc. Khu vöïc ñöôïc choïn ñeå tính toaùn trong ñoà aùn naøy laø khu vöïc trung taâm cuûa thaønh phoá, nôi taäp trung nhieàu daân cö, cô sôû saûn xuaát, du lòch – dòch vuï, beänh vieän, tröôøng hoïc (ñöôïc theå hieän ôû Baûn ñoà haønh chính _phaàn Phuï Luïc) Khu vöïc tính toaùn goàm caùc phöôøng: Bình Höng, Höng Long, Phuù Thuûy, Phuù Trinh, Phuù Taøi, Thanh Haûi, vaø Xuaân An. Vôùi dieän tích: 13,2906 km2, daân soá: 86160 ngöôøi (naêm 2005) 5.1. TÍNH TOAÙN LÖU LÖÔÏNG: 5.1.2. Löu löôïng nöôùc thaûi töø caùc khu daân cö: 1) Döï ñoaùn söï gia taêng daân soá: Vôùi toác ñoä gia taêng daân soá töï nhieân: r = 1,2% Baûng5: Döï ñoaùn daân soá khu vöïc tính toaùn: Naêm Daân soá 2005 - - - 86160 2006 86160 87193,92 86676,96 87200 2007 87200 88246,4 87723,2 88253 2008 88253 89312,036 88782,518 89318 2009 89318 90389,816 89853,908 90396 2010 90396 91480,752 90938,376 91487 2) Tính toaùn löu löôïng nöôùc thaûi: Naêm 2006: chæ coù khoaûng 50% daân soá khu vöïc tính toaùn coù heä thoáng thoaùt nöôùc, 50% vuøng ngoaïi thaønh chöa coù heä thoáng thoaùt nöôùc. = 3488 m3/ngaøy Naêm 2010: Theo quy hoaïch cuûa thaønh phoá ñeán naêm 2010, 80% daân soá thaønh phoá coù heä thoáng thoaùt nöôùc. Giaû söû khu vöïc tính toaùn cuõng coù 80% daân soá coù heä thoáng thoaùt nöôùc, 20% daân soá khoâng coù heä thoáng thoaùt nöôùc. = 7618,96 @ 7319 m3/ngaøy Vôùi: :Löu löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït trung bình ngaøy ñeâm N : Daân soá taïi thôøi ñieåm tính toaùn :Tieâu chuaån thaûi nöôùc trung bình Naêm 2006: = 80 L/ngöôøi.ngñ Naêm 2010: = 100 L/ngöôøi.ngñ 5.1.2. Löu löôïng khaùc: 1) Löu löôïng nöôùc thaûi töø beänh vieän: Taïi khu vöïc tính toaùn coù 3 beänh vieän ña khoa vôùi 956 giöôøng, 8 traïm y teá vaø phoøng khaùm khu vöïc vôùi 32 giöôøng. Löu löôïng nöôùc thaûi töø caùc beänh vieän ña khoa: = 573,6 m3/ngñ Löu löông nöôùc thaûi taïi caùc traïm y teá vaø phoøng khaùm khu vöïc: = 9,6 m3/ngñ Toång löu löôïng nöôùc thaûi taïi beänh vieän: = 573,6 + 9,6 = 583,8 m3/ngñ Vôùi: Qbv, Q1, Q2: Löu löôïng nöôùc thaûi trung bình ngaøy ñeâm töø caùc beänh vieän : Tieâu chuaån thaûi nöôùc = 300 – 600 L/giöôøng.ngñ, tuøy theo quy moâ beänh vieän n : Soá giöôøng beänh 2) Löu löôïng nöôùc thaûi tröôøng hoïc: Löu löôïng nöôùc thaûi taïi caùc tröôøng maãu giaùo: Taïi khu vöïc tính toaùn coù 7 tröôøng maãu giaùo vôùi 2404 treû = 144,24 m3/ngñ Löu löôïng nöôùc thaûi töø caùc tröôøng hoïc: Taïi khu vöïc tính toaùn coù 9 tröôøng tieåu hoïc, 2 tröôøng trung hoïc cô sôû, 4 tröôøng trung hoïc phoå thoâng, 1 tröôøng trung hoïc y teá, 1 tröôøng daïy ngheà, 1 tröôøng Cao ñaúng Sö phaïm , vôùi toång soá 20426 hoïc sinh – sinh vieân. = 510,65 m3/ngñ Vôùi: Q1, Q2: Löu löôïng nöôùc thaûi trung bình ngaøy ñeâm taïi caùc tröôøng hoïc n: Soá löôïng hoïc sinh : Tieâu chuaån thaûi nöôùc Ñoái vôùi caùc tröôøng maãu giaùo = 50 – 100 L/treû.ngñ Ñoái vôùi caùc tröôøng hoïc khaùc = 15 – 25 L/hoïc sinh.ngñ Toång löu löôïng nöôùc thaûi taïi tröôøng hoïc Qth = Q1 + Q2 = 144,24 + 510,65 = 654,89 m3/ngñ 3) Löu löôïng nöôùc thaûi töø caùc khaùch saïn, vaø caùc loaïi hình dòch vuï vaø cô quan: Löu löôïng nöôùc thaûi töø khaùch saïn: Taïi khu vöïc tính toaùn coù 18 khaùch saïn vôùi söùc chöùa 5000 khaùch moãi ngaøy = 1250 m3/ngñ Vôùi: n: soá ngöôøi trong khaùch saïn : Tieâu chuaån thaûi nöôùc cuûa khaùch saïn = 200 – 300 L/ngöôøi.ngñ Löu löôïng nöôùc thaûi töø caùc loaïi hình dòch vuï khaùc: Taïi khu vöïc tính toaùn haøng chuïc caùc cô sôû dòch vuï döôùi daïng nhaø haøng, quaùn, nhaø nghæ…, vaø haøng chuïc caùc cô quan nhaø nöôùc öôùc tính löu löôïng trung bình ngaøy ñeâm Q2 = 2000 m3/ngñ Toång löu löôïng nöôùc thaûi töø khaùch saïn, dòch vuï: Qks.dv= Q1 + Q2 = 1250 + 2000 = 3250 m3/ngñ 4) Löu löôïng nöôùc thaûi töø saûn xuaát: Taïi khu vöïc tính toaùn coù 1 nhaø maùy bia, 2 cô sôû cheá bieán thuûy saûn, 5 cô sôû saûn xuaát nöôùc ñaù, vaø haøng traêm cô sôû saûn xuaát nhoû khaùc, öôùc tính löu löôïng nöôùc thaûi laø Qsx= 2320,07 m3/ngñ 5) Löôïng nöôùc thaám: Qt = qt.S.0,8 = 1.1329,05.0,8 =1063,24 m3/ngñ Vôùi: qt : löu löôïng nöôùc thaám ngaøy ñeâm treân 1 ha qt = 0,2 – 28 m3/ha.ngñ S: dieän tích khu vöïc tính toaùn S = 13,2905 km2 = 1329,05 ha 0,8: soá phaàn traêm heä thoáng thoaùt nöôùc chieám treân dieän tích tính toaùn Toång löu löôïng khaùc: Qkhaùc = Qbv + Qth,cq + Qks,dv + Qsx + Qt = 583,8 + 654,89 + 3250 + 2320,07 + 1063,24 = 7872 m3/ngñ 5.1.3. Xaùc ñònh caùc löu löôïng ñaëc tröng: - Löu löôïng nöôùc thaûi trung bình ngaøy ñeâm Naêm 2006: = 3488 + 7872 = 11360 m3/ngñ Naêm 2010: = 7319 + 7872 = 15191 m3/ngñ Coâng trìng tính toaùn seõ söû duïng löu löôïng nöôùc thaûi cuûa naêm 2010 - Löu löôïng nöôùc thaûi trung bình giôø = 633 m3/h - Löu löôïng trung bình giaây: = 176 L/s Heä soá khoâng ñieàu hoøa chung, vôùi = 176 L/s tra baûng 6 ta coù: = 1,6 ; = 0,59 Baûng 6: Giaù trò cuûa heä soá khoâng ñieàu hoøa chung Qtb (l/s) 5 10 20 50 100 300 500 1000 ³ 5000 Kch Max 2,5 2,5 1,9 1,7 1,6 1,55 1,5 1,45 1,44 Min 0,38 0,45 0,5 0,55 0,59 0,625 0,66 0,69 0,71 (Nguoàn: saùch Kyõ thuaät moâi tröôøng – Hoaøng Kim Cô) Löu löôïng lôùn nhaát giaây: = 176.1,6 = 281,6 L/s Löu löôïng lôùn nhaát giôø: = 281,6.3,6 = 1013,76 m3/h Löu löôïng nhoû nhaát giaây: = 176.0,59 = 103,84 L/s Löu löôïng nhoû nhaát giôø: = 103,84.3,6 = 374 m3/h XAÙC ÑÒNH NOÀNG ÑOÄ BAÅN CUÛA NÖÔÙC THAÛI THEO HAØM LÖÔÏNG CHAÁT LÔ LÖÛNG SS, NHU CAÀU OÂXY SINH HOÙA BOD5: Vì hieän nay, taïi thaønh phoá chöa coù choå ñeå taäp trung nöôùc thaûi, neân maãu nöôùc thaûi ñöôïc laáy ôû 5 ñieåm khaùc nhau trong khu vöïc tính toaùn : maãu 1 laáy töø coáng xaû nöôùc gaàn caàu Leâ Hoàng Phong, maãu 2 laáy taïi coáng thoaùt nöôùc khu 36 ha phöôøng Thanh Haûi, maãu 3 laáy taïi coáng thoaùt nöôùc thuoäc ñöôøng Voõ Thò Saùu khu phoá 2 phöôøng Höng Long, maãu 4 laáy töø coáng xaû gaàn caàu Sôû Muoái, maãu 5 laáy töø coáng thoaùt nöôùc thuoäc ñöôøng Haõi Thöôïng Laõng OÂng gaàn beänh vieän Phan Thieát. Maãu sau khi ñöôïc laáy veà, ñöôïc tieán haønh phaân tích caùc thoâng soá BOD5 vaø SS, keát quaû phaân tích nhö sau: Baûng 7: Keát quaû phaân tích caùc maãu nöôùc thaûi Thoâng soá Maãu 1 Maãu 2 Maãu 3 Maãu 4 Maãu 5 BOD5 (mg/l) 176 70 200 54 61 SS (mg/l) 110 297 278 180 250 Choïn thoâng soá tính toaùn: BOD5 = 176mg/l, SS = 278 mg/l 5.2.1. Haøm löôïng chaát lô löûng: Ta coù: g = 124 mg/l Vôùi: Ctc : Haøm löôïng chaát lô löûng trong nöôùc thaûi naêm 2006 Ctc = 278 mg/l Ckhaùc: Haøm löôïng chaát lô löûng trong caùc lónh vöïc khaùc Csh : Haøm löôïng chaát lô löûng trong nöôùc thaûi sinh hoaït = 625 mg/l Trong ñoù: n: Löôïng chaát lô löûng tính cho moät ngöôøi trong ngaøy ñeâm laáy theo ñieàu 6.1.6 (TCXD-51-84), n = 50 ¸ 55 g/ngöôøi.ngñ, laáy n = 50 g/ngöôøi.ngñ : Tieâu chaåu thaûi nöôùc = 80 l/ngöôøi.ngñ , Qsh, Qkhaùc: löu löôïng nöôùc thaûi toång coäng, sinh hoaït (naêm 2006), vaø caùc lónh vöïc khaùc. =11360m3/ngñ; Qsh=3488m3/ngñ; Qkhaùc=7872m3/ngñ. Þ Haøm löôïng chaát raén lô löûng vaøo naêm 2010: = 305 mg/l Vôùi: Ctc : Haøm löôïng chaát lô löûng trong nöôùc thaûi naêm 2010 Ckhaùc: Haøm löôïng chaát lô löûng trong caùc lónh vöïc khaùc Ckhaùc = 124 mg/l Csh : Haøm löôïng chaát lô löûng trong nöôùc thaûi sinh hoaït = 500 mg/l Trong ñoù: n: Löôïng chaát lô löûng tính cho moät ngöôøi trong ngaøy ñeâm laáy theo ñieàu 6.1.6 (TCXD-51-84), n = 50 ¸ 55 g/ngöôøi.ngñ, laáy n = 50 g/ngöôøi.ngñ : Tieâu chaåu thaûi nöôùc = 100 l/ngöôøi.ngñ , Qsh, Qkhaùc: löu löôïng nöôùc thaûi toång coäng, sinh hoaït (naêm 2010), vaø caùc lónh vöïc khaùc. =15191m3/ngñ; Qsh=7319m3/ngñ; Qkhaùc=7872m3/ngñ. Haøm löôïng BOD5: Ta coù: g = 88 mg/l Vôùi: Ltc : Haøm löôïng BOD5 trong nöôùc thaûi naêm 2006 Ltc = 176 mg/l Lkhaùc: Haøm löôïng BOD5 trong caùc lónh vöïc khaùc Lsh : Haøm löôïng BOD5 trong nöôùc thaûi sinh hoaït = 375 mg/l Trong ñoù: n: Löôïng BOD5 tính cho moät ngöôøi trong ngaøy ñeâm laáy theo ñieàu 6.1.6 (TCXD-51-84), n = 25 ¸ 30 g/ngöôøi.ngñ, laáy n = 30 g/ngöôøi.ngñ : Tieâu chaåu thaûi nöôùc = 80 l/ngöôøi.ngñ , Qsh, Qkhaùc: löu löôïng nöôùc thaûi toång coäng, sinh hoaït (naêm 2006), vaø caùc lónh vöïc khaùc. =11360m3/ngñ; Qsh=3488m3/ngñ; Qkhaùc=7872m3/ngñ. Haøm löôïng chaát raén lô löûng vaøo naêm 2010: = 190 mg/l Vôùi: Ltc : Haøm löôïng BOD5 trong nöôùc thaûi naêm 2010 Lkhaùc: Haøm löôïng BOD5 trong caùc lónh vöïc khaùc Lkhaùc = 88 mg/l Lsh : Haøm löôïng BOD5 trong nöôùc thaûi sinh hoaït = 300 mg/l Trong ñoù: n: Löôïng BOD5 tính cho moät ngöôøi trong ngaøy ñeâm laáy theo ñieàu 6.1.6 (TCXD-51-84), n = 25 ¸ 30 g/ngöôøi.ngñ, laáy n = 30 g/ngöôøi.ngñ : Tieâu chaåu thaûi nöôùc = 100 l/ngöôøi.ngñ , Qsh, Qkhaùc: löu löôïng nöôùc thaûi toång coäng, sinh hoaït (naêm 2006), vaø caùc lónh vöïc khaùc. =15191m3/ngñ; Qsh=7319m3/ngñ; Qkhaùc=7872m3/ngñ. 5.3. XAÙC ÑÒNH DAÂN SOÁ TÍNH TOAÙN: 5.3.1. Daân soá tính toaùn theo chaát lô löûng: = 92713 ngöôøi Vôùi: NSS : Daân soá tính toaùn theo chaát lô löûng Nsh : Daân soá cuûa khu vöïc tính toaùn söû duïng heä thoáng thoaùt nöôùc thaûi, chieám 80% daân soá khu vöïc tính toaùn = 73190 ngöôøi Ckhaùc: Noàng ñoä chaát lô löûng trong caùc lónh vöïc khaùc Ckhaùc= 124 mg/l Qkhaùc: Löu löôïng nöôùc thaûi trong caùc lónh vöïc khaùc Qkhaùc = 7872 m3/ngñ n : Löôïng chaát lô löûng töông ñöông treân moät ngöôøi n = 50 g/ngöôøi.ngñ 5.3.2. Daân soá tính toaùn theo BOD5: = 96281 ngöôøi Vôùi: NSS : Daân soá tính toaùn theo chaát lô löûng Nsh : Daân soá cuûa khu vöïc tính toaùn söû duïng heä thoáng thoaùt nöôùc thaûi, chieám 80% daân soá khu vöïc tính toaùn = 73190 ngöôøi Lkhaùc: Noàng ñoä BOD5 trong caùc lónh vöïc khaùc Lkhaùc= 88 mg/l Qkhaùc: Löu löôïng nöôùc thaûi trong caùc lónh vöïc khaùc Qkhaùc = 7872 m3/ngñ n : Löôïng BOD5 tính töông ñöông treân moät ngöôøi n = 30 g/ngöôøi.ngñ Baûng 8: Caùc thoâng soá tính toaùn Thoâng soá Ñôn vò Naêm 2006 Naêm 2010 Daân soá Ngöôøi 87200 91487 Tyû leä söû duïng heä thoáng thoaùt nöôùc % 50 80 Tieâu chuaån thaûi nöôùc l/ng.ngñ 80 100 Löu löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït m3/ngñ 3488 7319 Löu löôïng nöôùc thaûi khaùc (coâng nghieäp, nöôùc thaåm thaáu, dòch vuï …) m3/ngñ 7872 7872 Löu löôïng nöôùc thaûi trung bình ngaøy m3/ngñ 11360 15191 Löu löôïng nöôùc thaûi lôùn nhaát giôø m3/h 773,45 1013,76 Löu löôïng nöôùc thaûi nhoû nhaát giôø m3/h 285,2 374 Haøm löôïng BOD5/ngöôøi/ngaøy g/ngaøy 30 30 Haøm löôïng BOD5 mg/l 176 190 Daân soá tính toaùn theo BOD5 Ngöôøi 66691 96281 Haøm löôïng chaát lô löûng/ngöôøi/ngaøy g/ngaøy 50 50 Haøm löôïng chaát lô löûng (SS) mg/l 278 305 Daân soá tính toaùn theo SS Ngöôøi 63123 92713 Tieâu chuaån caàn ñaït loaïi A theo TCXD 188: 1996 BOD5 £ 20 mg/l SS £ 50 mg/l Caùc thoâng soá duøng ñeå tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûiñöôïc laáy vaøo naêm 2010 Chöông VI: TÍNH TOAÙN THIEÁT KEÁ HEÄ THOÁNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI SÔ ÑOÀ COÂNG NGHEÄ: Vieäc löïa choïn sô ñoà coâng ngheä cuûa traïm xöû lyù ñöôïc döïa vaøo caùc yeáu toá sau: Coâng suaát cuûa traïm xöû lyù laø 15191 m3/ngñ Thaønh phaàn vaø ñaëc tính cuûa nöôùc thaûi: BOD5 = 190 mg/l, SS = 305 mg/l Möùc ñoä caàn xöû lyù ñaït loaïi A Ñieàu kieän maët baèng yeâu caàu nhoû goïn do khu vöïc tính toaùn coù dieän tích nhoû. Vaø caùc yeáu toá khí haäu, thuûy vaên… Sau khi phaân tích caùc yeáu toá treân, ñaõ choïn ra sô ñoà coâng ngheä thích hôïp ñeå xöû lyù nöôùc thaûi cho khu vöïc tính toaùn, ñöôïc theå hieän ôû hình 1: Thuyeát minh: Nöôùc thaûi töø traïm bôm taäp trung cuûa khu vöïc ñöôïc ñöa ñeán ngaên tieáp nhaän baèng oáng aùp löïc, sau ñoù nöôùc chaûy trong möông daãn ñeán song chaén raùc coù kích thöôùc khe 16 mm. Taïi song chaén raùc caùc chaát raén coù kích thöôùc lôùn seõ ñöôïc giöõ laïi vaø ñöa vaøo maùy nghieàn raùc ñeå nghieàn nhoû tröôùc khi ñöa vaøo beå meâtan. Khi qua song chaén raùc nöôùc thaûi ñöôïc daãn vaøo beå laéng caùt ngang ñeå laéng caùc chaát raén lô löûng coù kích côõ lôùn khoâng ñöôïc giöõ laïi ôû song chaén (chuû yeáu laø caùt), caùt ñöôïc laáy ra khoûi keânh thöôøng xuyeân baèng bôm suïc khí ñöôïc laép treân caàu coâng taùc ñaët ôû treân keânh laéng caùt. Caàu coâng taùc thöôøng di chuyeån theo chieàu daøi cuûa keânh, caùt töø ñaùy keânh seõ ñöôïc thoåi leân theo khí vaø nöôùc nhôø heä thoáng oáng vaø maùy bôm khí. Caùc oáng seõ thaûi hoãn hôïp caùt vaø nöôùc vaøo maùng chuyeån caùt ñaët gaàn keânh laéng, roài sau ñoù chaûy vaøo ngaên chöùa. Taïi ñaây, nöôùc seõ chaûy laïi vaøo traïm xöû lyù nhöng caùt thì ñöôïc tích tuï laïi ôû trong ngaên, baêng taûi caùt truïc vít ñöôïc laép ñaët trong ngaên ñeå ñöa caùt töø ngaên chöùa ra thuøng chöùa caùt ñeå mang ñi xöû lyù, vít chuyeån caùt ñöôïc vaän haønh baèng tay. Töø beå laéng caùt, nöôùc ñöôïc ñöa ñeán beå laéng 1 ñeå laéng caùc caën lô löûng nheï hôn. Beå laéng ñôït 1 ñöôïc thieát keá laø beå laéng ly taâm ñöa nöôùc vaøo töø coät trung taâm, vaø qua maùng raêng cöa ñeå ra khoûi beå. Trong beå coù laép thieát bò caøo caën töï ñoäng ñeå ñöa caën taäp trung veà hoá thu. Ngoaøi ra, trong beå coøn laép moät taám ngaên chaát noåi vaø caàn gaït ñeå gom chaát noåi vaøo hoäp thu chaát noåi ñöôïc laép ngay trong beå. Nöôùc sau khi laéng seõ ñöôïc troän vôùi buøn hoaït tính tuaàn hoaøn ñoå vaøo beå aeroten, söû duïng loaïi beå aeroten laøm thoaùng baèng khí neùn, thieát bò phaân phoái khí laø caùc ñóa xoáp. Taïi beà aerotank quaù trình xöû lyù sinh hoïc hieáu khí vôùi buøn hoaït tính dieãn ra vaø loaïi boû gaàn nhö hoaøn toaøn caùc chaát höõu cô, sau ñoù, hoãn hôïp nöôùc buøn ñöôïc ñöa vaøo beå laéng 2. Beå laéng 2 ñöôïc thieát keá laø beå ly taâm, vaø coù caáu taïo cô baûn gioáng nhö beå laéng 1. Buøn laéng ñöôïc huùt ra ngoaøi baèng bôm, moät phaàn seõ ñöa trôû laïi vaøo beå aeroten, moät phaàn ñöa vaøo beå neùn buøn ñöùng. Nöôùc saïch sau khi laéng seõ daãn vaøo maùng troän kieåu löôïn ñeå hoøa troän ñeàu nöôùc vaø löôïng Clo ñöôïc ñöa vaøo ñeå khöû truøng. Sau ñoù seõ vaøo beå tieáp xuùc ñeå thöïc hieän quaù trình tieáp xuùc giöõa Clo vaø nöôùc thaûi, beå tieáp xuùc ñöôïc xaây döïng coù hình chöõ nhaät nhö beå laéng ngang nhöng khoâng coù thieát bì caøo caën. Nöôùc thaûi sau khi khöû truøng seõ ñöa ra nguoàn tieáp nhaän laø soâng Caùi hoaëc ñöôïc caáp laøm nöôùc töôùi cho caùc vuøng noâng nghieäp laân caän. Buøn dö ôû beå laéng 2 seõ ñöôïc coâ ñaëc baèng beå neùn buøn ñöùng, nöôùc laéng ñöôïc bôm trôû laïi vaøo beå aeroten, coøn buøn cuøng vôùi caën ôû beå laéng 1 vaø raùc ñaõ nghieàn vaøo beå Meâtan ñeå thöïc hieän quaù trình oån ñònh caën. Hoãn hôïp caën sau ñoù ñöôïc ñöa ñeán saân phôi ñeå laøm khoâ vaø ñöôïc vaän chuyeån ñeán caùc vuøng noâng nghieäp laøm phaân boùn hoaëc ñöa ñeán baõi choân laép. TÍNH TOAÙN THIEÁT KEÁ CAÙC COÂNG TRÌNH ÑÔN VÒ: Ngaên tieáp nhaän: Ngaên tieáp nhaän laø nôi tieáp nhaän nöôùc thaûi töø traïm bôm chính cuûa khu vöïc, vaø töø ñaây nöôùc thaûi ñöôïc ñöa ñeán caùc coâng trình xöû lyù. Döïa vaøo löu löôïng lôùn nhaát giôø 1013,76 m3/h (tra baûng 3-4, saùch Xöû lyù nöôùc thaûi ñoâ thò vaø coâng nghieäp _ Laâm Minh Trieát) , ta coù kích thöôùc cuûa ngaên nhö sau: Ñöôøng oáng aùp löïc goàm 2 oáng, vôùi ñöôøng kính moãi oáng d = 300 mm Kích thöôùc cuûa ngaên: A= 2000 mm, B= 2300 mm, H= 2000 mm, H1= 1600 mm, h= 750 mm, h1= 750 mm, b= 600 mm Song chaén raùc: Song chaén raùc coù nhieäm vuï giöõ laïi caùc chaát raén coù kích thöôùc lôùn chuû yeáu laø raùc. a). Möông daãn: Möông daãn coù nhieäm vuï daãn nöôùc thaûi töø ngaên tieáp nhaän ñeán song chaén raùc. Kích thöôùc möông ñöôïc laáy nhö sau: Chieàu cao möông: H= 750 mm Chieàu roäng möông: B= 800 mm Ñoä doác cuûa möông: i= 0,0008 Keát quaû tính toaùn thuûy löïc ñöôïc theå hieän nhö sau: Thoâng soá thuûy löïc Löu löôïng tính toaùn = 176 l/s = 281,6 l/s = 103,84 l/s Chieàu roäng B (m) 0,8 0,8 0,8 Ñoä doác i 0,0008 0,0008 0,0008 Vaän toác v (m/s) 0,54 0,68 0,48 Ñoä ñaøy h (m) 0,41 0,52 0,26 b). Song chaén raùc: Soá khe hôû cuûa song chaén raùc: = 44,42 @ 44 khe Vôùi : n : Soá khe hôû b : Khoaûng caùch giöõa caùc khe b = 0,016 m q : Löu löôïng toái ña cuûa nöôùc thaûi: q = = 0,2816 m3/s vtt : Vaän toác nöôùc chaûy qua caùc khe hôû vtt= 0,8 ¸ 1,0 m/s, choïn vtt= 0,8 m/._.