Tính tóan thiết kế hệ thống xử lý nước thải thủy sản cho DNTN Gia Hòa

PHAÀN MÔÛ ÑAÀU MUÏC TIEÂU ÑEÀ TAØI Tìm hieåu ñaëc tröng cuûa nöôùc thaûi caùc ngaønh cheá bieán thuûy haûi saûn noùi chung vaø nhaø maùy cheá bieán thuûy saûn Coâng ty Gia Hoøa noùi rieâng. Tìm ra caùc giaûi phaùp xöû lyù nöôùc thaûi cho nhaø maùy cheá bieán thuûy saûn Coâng ty Gia Hoøa, ñaây laø muïc tieâu chính cuûa ñeà taøi. NOÄI DUNG ÑEÀ TAØI Caùc noäi dung cuûa luaän vaên bao goàm: Giôùi thieäu sô löôïc coâng nghieäp cheá bieán thuûy haûi saûn. Giôùi thieäu veà nhaø maùy cheá bieán thuûy saûn Coâng ty Gia Hoøa vaø nöôùc thaûi sinh ra trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa nhaø maùy. Ñeà xuaát coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi cheá bieán thuûy saûn Coâng ty Gia Hoøa. Tính toaùn, thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho nhaø maùy cheá bieán thuûy saûn Coâng ty Gia Hoøa vôùi coâng suaát 250m3/ngaøy.ñeâm. Döï truø kinh phí thöïc hieän cho vieäc xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy cheá bieán thuûy saûn Coâng ty Gia Hoøa. CHÖÔNG 1: GIÔÙI THIEÄU SÔ LÖÔÏC VEÀ COÂNG NGHIEÄP CHEÁ BIEÁN THUÛY HAÛI SAÛN TÌNH HÌNH HOAÏT ÑOÄNG CUÛA NGAØNH THUÛY SAÛN VIEÄT NAM Thôøi kyø thöù nhaát (töø naêm 1980 veà tröôùc): Ngaønh thuûy saûn Vieät Nam veà cô baûn vaãn laø moät ngaønh kinh teá töï caáp, töï tuùc, thieân veà khai thaùc nhöõng tieàm naêng saün coù. Cô cheá quaûn lyù hoaït hoùa taäp trung keùo daøi, tieâu thuï theo caùch giao noäp saûn phaåm ñaõ khieán chuùng ta quen ñaùnh giaù thaønh tích theo taán, theo taï baát keå giaù trò, trieät tieâu tính haøng hoùa cuûa saûn phaåm. Ñieàu ñoù daãn tôùi söï suy kieät cuûa caùc ñoäng löïc thuùc ñaåy saûn xuaát, ñöa ngaønh tôùi bôø vöïc suy thoaùi vaøo cuoái nhöõng naêm 70. Thôøi kyø thöù hai (töø nhöõng naêm 1980 ñeán nay): Thôøi kyø naøy ñöôïc môû ñaàu baèng chuû tröông ñaåy maïnh xuaát khaåu vaø thöû nghieäm cô cheá “töï caân ñoái, töï trang traûi” maø thöïc chaát laø chuù troïng naâng cao giaù trò cuûa saûn phaåm laøm ra nhaèm taïo nguoàn ñaàu tö ñeå taùi saûn xuaát môû roäng ñaõ taïo nguoàn ñoäng löïc môùi cho söï phaùt trieån. Ngaønh thuûy saûn coù theå coi laø moät ngaønh tieân phong trong quaù trình ñoåi môùi, chuyeån höôùng sang neàn kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa ôû nöôùc ta. Trong quaù trình ñoù, töø nhöõng ngaønh ngheà saûn xuaát nhoû beù, ngaønh ñaõ coù vò theá xöùng ñaùng vaø ñeán naêm 1992 ñaõ ñöôïc Ñaûng vaø Nhaø nöôùc chính thöùc xaùc ñònh laø moät trong nhöõng ngaønh kinh teá muõi nhoïn cuûa ñaát nöôùc. Toång saûn löôïng thuûy saûn ñaõ vöôït qua ngöôõng 1 trieäu taán vaøo naêm 1990. Ñaëc bieät, nöôùc ta ñaõ ñöùng vaøo haøng nguõ nhöõng nöôùc coù saûn löôïng khai thaùc haûi saûn treân 1 trieäu taán keå töø naêm 1997, kim ngaïch xuaát khaåu thuûy saûn ñaõ vöôït qua möùc 500 trieäu USD naêm 1995 vaø ñang tieán tôùi raát gaàn moác 1 tyû USD. So vôùi naêm 1980, ñeán naêm 1999 toång saûn löôïng taêng gaáp 2 laàn, coøn giaù trò kim ngaïch xuaát khaåu taêng tôùi 87 laàn. Naêm 2000, ngaønh thuûy saûn tieáp tuïc trieån khai toaøn boä caùc chöông trình kinh teá – xaõ hoäi muïc tieâu: Chöông trình phaùt trieån nuoâi troàng thuûy saûn Chöông trình phaùt trieån xuaát khaåu thuûy saûn Chuû tröông phaùt trieån khai thaùc haûi saûn xa bôø vaø oån ñònh khai thaùc vuøng gaàn bôø Taêng cöôøng thu huùt vaø naâng cao hieäu quaû ñaàu tö, naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa haøng thuûy saûn Vieät Nam treân thò tröôøng quoác teá, ñöa ngaønh thuûy saûn thöïc söï laø ngaønh kinh teá xuaát khaåu muõi nhoïn cuûa ñaát nöôùc. Toaøn ngaønh phaán ñaáu saûn xuaát ñaït toång saûn löôïng thuûy saûn 1.940.000 taán, trong ñoù coù saûn löôïng haûi saûn khai thaùc 1.220.000 taán, saûn löôïng nuoâi troàng 720.000 taán, giaù trò kim ngaïch xuaát khaåu 1.100 trieäu USD. Vieäc thöïc hieän thaønh coâng nhöõng chæ tieâu naøy seõ laø tieàn ñeà cho vieäc baét tay xaây döïng chöông trình phaùt trieån giai ñoaïn 2001 -2005 vaø ñeán 2010. CAÙC LOAÏI CHAÁT THAÛI TRONG NGAØNH CHEÁ BIEÁN THUÛY HAÛI SAÛN Chaát thaûi raén Chaát thaûi raén trong ngaønh cheá bieán thuûy haûi saûn chia laøm 2 loaïi: chaát thaûi trong coâng nghieäp cheá bieán vaø chaát thaûi sinh hoaït. Chaát thaûi trong quaù trình cheá bieán ñoâng laïnh: Chaát thaûi raén trong quaù trình cheá bieán toâm ñoâng laïnh: ñaàu toâm, voû toâm. Chaát thaûi raén trong quaù trình cheá bieán caù ñoâng laïnh: ñaàu, ñuoâi, xöông, da caù. Chaát thaûi raén trong quaù trình cheá bieán nhuyeãn theå: ñaàu, da, nang möïc. Ngoaøi ra coøn coù chaát thaûi trong quaù trình cheá bieán nhöõng loaøi 2 maûnh voû hay gheï… Chaát thaûi trong coâng nghieäp cheá bieán nöôùc maém: Chaát thaûi chuû yeáu laø caën baõ, thaønh phaàn laø nhöõng chaát höõu cô khoâng hoøa tan, canxi. Cöù saûn xuaát khoaûng 1000 lít maém thì coù 0,2 taán baõ. Chaát thaûi trong cheá bieán thuûy saûn khoâ: Chaát thaûi ôû coâng ñoaïn naøy chuû yeáu laø chaát thaûi trong quaù trình cheá bieán toâm ñoâng laïnh nhö: ñaàu toâm, voû toâm, ñaàu caù, xöông caù, noäi taïng caù, chaát thaûi raén töø caùc loaïi nhuyeãn theå. Thaønh phaàn chính trong chaát thaûi raén chuû yeáu laø protein vaø canxi. Chaát thaûi trong quaù trình cheá bieán ñoà hoäp: Chaát thaûi trong quaù trình cheá bieán ñoà hoäp chuû yeáu laø ñaàu, da, xöông, vaåy, vaây vaø noäi taïng cuûa caù. Chaát thaûi cheá bieán agar: Chaát thaûi raén trong cheá bieán agar chuû yeáu laø cellulozer. Chaát thaûi trong coâng ngheä cheá bieán boät caù. Chaát thaûi sinh hoaït cuûa caùc doanh nghieäp : chuû yeáu laø chaát thaûi höõu cô, tuùi niloâng hay caùc chaát thaûi sinh hoaït. Nöôùc thaûi trong cheá bieán thuûy saûn Nöôùc thaûi trong coâng nghieäp cheá bieán thuûy saûn ñoâng laïnh, cheá bieán haøng khoâ: bao goàm nöôùc thaûi trong quaù trình saûn xuaát vaø nöôùc thaûi sinh hoaït. Nöôùc thaûi trong quaù trình saûn xuaát bao goàm: nöôùc röûa nguyeân lieäu, nöôùc röûa baùn thaønh phaåm, nöôùc duøng trong veä sinh duïng cuï, nöôùc laøm maùt saûn phaåm sau khi luoäc. Ñoái vôùi caùc xí nghieäp saûn xuaát saûn phaåm ñoâng laïnh chín vaø caù côm thì nöôùc thaûi cuûa nguoàn naøy bao goàm: maùu, nhôùt, thòt vuïn, buøn ñaát, raùc…. Nöôùc thaûi sinh hoaït chuû yeáu laø töø caùc nguoàn: nhaø aên taäp theå, nöôùc thaûi töø khu nhaø taém, nöôùc nhaø veä sinh vaø nöôùc röûa chaân tay. Nöôùc thaûi trong coâng nghieäp cheá bieán nöôùc maém: Nöôùc thaûi trong coâng nghieäp cheá bieán nöôùc maém chuû yeáu laø nöôùc röûa nguyeân lieäu vaø nöôùc röûa duïng cuï. Nöôùc thaûi trong coâng nghieäp naøy khoâng thaûi ra lieân tuïc vì thôøi gian cheá bieán moät meû keùo daøi töø 6 thaùng ñeán 1 naêm, vì vaäy trong thôøi gian naøy khoâng coù nöôùc thaûi. löôïng nöôùc thaûi naøy phuï thuoäc vaøo möùc ñoä saïch cuûa nguyeân lieäu maø ñoä hao nöôùc khaùc nhau. Haøm löôïng chaát höõu cô trong nhaø maùy cheá bieán nöôùc maém khoâng cao baèng nhaø maùy cheá bieán thuûy haûi saûn khaùc. Nöôùc thaûi trong coâng nghieäp cheá bieán ñoà hoäp: Nguoàn phaùt sinh nöôùc thaûi chuû yeáu laø khaâu röûa nguyeân lieäu, nöôùc röûa baùn thaønh phaåm, nöôùc haáp caù, nöôùc röûa duïng cuï, nöôùc röûa loø hôi vaø nöôùc khöû truøng ñoà hoäp. Ñaëc tröng cuûa nöôùc thaûi naøy laø chöùa nhieàu chaát höõu cô, hôïp chaát nitô, hôïp chaát photpho, vaø lipit. Nöôùc thaûi trong coâng nghieäp cheá bieán agar: Nöôùc röûa nguyeân lieäu Nöôùc thaûi sau khi xöû lyù kieàm Nöôùc röûa sau khi xöû lyù kieàm Nöôùc thaûi sau khi xöû lyù axit Nöôùc röûa sau khi xöû lyù axit. Thaønh phaàn nöôùc thaûi naøy bao goàm baõ rong vuïn, caùc hoùa chaát dö trong quaù trình cheá bieán. Nöôùc thaûi trong coâng nghieäp cheá bieán boät caù: Nguoàn phaùt sinh chính trong quaù trình naøy chuû yeáu laø: Nöôùc röûa nguyeân lieäu Nöôùc eùp taùch caù sau khi haáp Nöôùc röûa thieát bò duïng cuï. Haàu heát caùc xí nghieäp cheá bieán thuûy saûn cuûa nöôùc ta coøn gaëp nhieàu khoù khaên, nhaát laø vaán ñeà xöû lyù nöôùc thaûi. Theo caùc keát quaû cho thaáy, ñeå saûn xuaát ra 1 taán saûn phaåm thì phaûi xaû vaøo moâi tröôøng khoaûng 70 m3 nöôùc thaûi. Nöôùc thaûi cuûa caùc xí nghieäp cheá bieán thuûy saûn coù ñoä nhieãm baån cao vöôït quaù tieâu chuaån quy ñònh, nhöng haàu heát chöa ñöôïc xöû lyù hoaëc xöû lyù chöa ñaït yeâu caàu maø cöù xaû ra nguoàn tieáp nhaän, gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc vaø moâi tröôøng xung quanh, laøm aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán tình traïng veä sinh trong cheá bieán ôû caùc xí nghieäp naøy vaø aûnh höôûng xaáu ñeán cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân xung quanh. Vieäc xöû lyù nöôùc thaûi thuûy saûn gaëp nhieàu khoù khaên, chuû yeáu laø do caùc nguyeân nhaân sau: Quy moâ saûn xuaát nhoû, caùc nhaø maùy cheá bieán phaân boá raõi raùc, khoâng theå xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung ñeå haï giaù thaønh. Nguoàn nöôùc thaûi khoâng oån ñònh vì coâng ngheä cheá bieán thuûy saûn laïc haäu, saûn xuaát mang tính chaát muøa vuï, chöa coù quy trình chaëc cheõ daãn ñeán nguoàn thaûi thaát thöôøng. Coâng ngheä nhaäp khaåu ñeå xöû lyù nöôùc thaûi phaàn nhieàu toû ra ít hieäu quaû vì chöa tính ñeán caùc yeáu toá khí haäu ñaëc thuø cuûa töøng vuøng ôû Vieät Nam, coäng vôùi trình ñoä cuûa coâng nhaân vaän haønh thaáp, daãn ñeán chi phí vaän haønh daøi haïn vaø khoâng mang laïi hieäu quaû kinh teá. Chi phí ñaàu tö quaù cao khi nhaäp coâng ngheä vaø thieát bò nöôùc ngoaøi. Baûng 1. Noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm taïi moät soá nhaø maùy cheá bieán vaø doanh nghieäp tö nhaân Chæ tieâu CT coå phaàn ñoà hoäp Long Haûi CT XNK Soâng Höông (Thöøa Thieân Hueá ) CT cheá bieán thuûy saûn Khaùnh Hoøa Nhaø maùy ñoâng laïnh Toaøn Saùng, Ñoàng Thaùp Hoä tö nhaân ôû Thaùi Bình Nhaø maùy cheá bieán Thanh Hoùa Hoä tö nhaân ôû Haûi Phoøng pH 6,76 7 7-8 7,80 6,72 7,24 Maøu Vaøng ñuïc Vaøng phôùt hoàng Ñen Muøi Thoái Tanh Hoâi DO (mg/l) 4,50 6,47 2,67 BOD (mg/l) 127,15 510 1740 667,25 247,82 670,04 COD (mg/l) 468,6 704 820 1129,28 426,89 892,82 NH4+(mg/l) 82,14 6,46 49,75 NToång (mg/l) 4,84 62 206 157 290,55 10,71 188,69 NO2- (mg/l) 0 0 0 NO2 (mg/l) 0,05 0,005 0,01 PToång (mg/l) 11,82 25 22 PO4-2(mg/l) 28,61 28,54 21,05 Zn(mg/l) 0 0 0 Fe(mg/l) 0,27 0,15 1,00 Cr(mg/l) 0 0 0 H2S(mg/l) 4,65 0 5,12 TS(mg/l) 1029,51 862,44 950 SS(mg/l) 100 200 172 664,72 146,67 228,18 ColiformTB/1020ml) 5,01x107 0,5x107 7,6x107 Daàu môõ 9mg/l) 4,75 5,45 4,18 (Nguoàn taøi lieäu: Trung taâm tö vaán ñaàu tö nghieân cöùu phaùt trieån noâng thoân Vieät Nam (INCEDA)) Khí thaûi phaùt sinh trong coâng nghieäp cheá bieán thuûy haûi saûn Khí thaûi töø nguoàn chaát ñoát: Nguoàn phaùt sinh khí thaûi chuû yeáu töø heä thoáng maùy phaùt ñieän, noài hôi, caùc maùy duøng nhieân lieäu ñoát chaùy saûn sinh ra khoùi ñoäc vaø ñaëc tröng laø aldehyt, buïi khoùi, muoäi than, HC, SO2, CO2, NO2, CO. Muøi hoâi tanh töø khu vöïc saûn xuaát: Muøi hoâi tanh ñaëc tröng cho caùc nhaø maùy cheá bieán thuûy haûi saûn chính laø muøi phaùt sinh töø baûn thaân nguyeân vaät lieäu, muøi phaùt sinh töø quaù trình phaân huûy noäi taïng cuûa nguyeân lieäu thuûy haûi saûn vaø quaù trình phaân huûy chaát thaûi. Thaønh phaàn chuû yeáu cuûa muøi naøy laø hôïp chaát höõu cô nhö: metylamin vaø caùc saûn phaåm cuûa quaù trình phaân huûy höõu cô. Muøi hoùa chaát söû duïng trong quaù trình saûn xuaát: Hoùa chaát chuû yeáu laø hôi Clo töø khaâu khöû truøng vaø quaù trình maùy: Haøm löôïng Clo trong nöôùc röûa tay laø 10ppm. Nöôùc nhuùng uûng tröôùc khi vaøo phaân xöôûng laø 100ppm. Nöôùc röûa duïng cuï thieát bò laø 100ppm. Nöôùc saûn xuaát laø 10ppm. Khí thaûi töø heä thoáng laøm laïnh: Caùc khí naøy chuû yeáu laø töø heä thoáng laøm laïnh cuûa nhaø maùy nhö: tuû ñoâng, haàm ñoâng, töø heä thoáng laøm nöôùc ñaù. Khí thoaùt ra töø heä thoáng naøy chuû yeáu laø Freon. Coâng nghieäp cheá bieán thuûy saûn laø moät trong nhöõng ngaønh coâng nghieäp phaùt trieån khaù maïnh ôû khu vöïc phía Nam. Beân caïnh nhöõng lôïi ích ñaït ñöôïc to lôùn veà kinh teá – xaõ hoäi, ngaønh coâng nghieäp naøy cuõng phaùt sinh nhieàu vaán ñeà moâi tröôøng böùc xuùc caàn phaûi giaûi quyeát, trong ñoù oâ nhieãm do nöôùc thaûi vaø xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp laø moät trong nhöõng moái quan taâm haøng ñaàu. Nguyeân lieäu cuûa ngaønh coâng nghieäp naøy raát phong phuù vaø ña daïng, töø caùc loaïi thuûy haûi saûn töï nhieân cho ñeán caùc loaïi thuûy saûn nuoâi. Coâng ngheä cheá bieán cuõng khaù ña daïng tuøy theo töøng maët haøng nguyeân lieäu vaø ñaëc tính caùc loaïi saûn phaåm (thuûy saûn töôi soáng ñoâng laïnh, thuûy saûn khoâ, thuûy saûn luoäc caáp ñoâng…). Do söï phong phuù veà daïng, loaïi nguyeân vaät lieäu vaø saûn phaåm neân thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi coâng nghieäp cheá bieán thuûy saûn cuõng heát söùc ña daïng vaø phöùc taïp. Trong quy trình coâng ngheä cheá bieán caùc loaïi thuûy saûn, nöôùc thaûi chuû yeáu sinh ra töø coâng ñoaïn röûa saïch vaø sô cheá nguyeân lieäu. Trong nöôùc thaûi thöôøng chöùa nhieàu maûnh vuïn thòt vaø ruoät caùc loaïi thuûy saûn, caùc maûnh vuïn naøy thöôøng deã laéng vaø deã phaân huûy neân coù muøi hoâi tanh. Ngoaøi ra, nöôùc thaûi coøn thöôøng xuyeân coù caùc loaïi vaåy caù vaø môõ caù. Noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi thay ñoåi theo ñònh möùc söû duïng nöôùc vaø coù khuynh höôùng giaûm daàn ôû nhöõng chu kyø röûa sau cuøng. Nhìn chung nöôùc thaûi cheá bieán thuûy saûn bò oâ nhieãm höõu cô ôû möùc ñoä cao: COD trong nöôùc thaûi dao ñoäng trong khoaûng 1.000 ÷1.200 mg/l, BOD5 vaøo khoaûng 600 ÷ 950 mg/l, tyû soá BOD/COD vaøo khoaûng 75 ÷ 80 thuaän lôïi cho quaù trình xöû lyù baèng phöông phaùp sinh hoïc. Haøm löôïng nitô höõu cô trong nöôùc thaûi cuõng raát cao, ñeán 70 ÷ 110 mg/l, raát deã gaây ra hieän töôïng phuù döôõng hoùa nguoàn tieáp nhaän nöôùc thaûi. Ngoaøi ra trong nöôùc thaûi ñoâi khi coøn coù chöùa caùc thaønh phaàn höõu cô maø khi bò phaân huûy chuùng seõ taïo ra caùc saûn phaåm coù chöùa indol vaø caùc saûn phaåm trung gian cuûa söï phaân huûy caùc axít beùo khoâng no, gaây neân muøi hoâi thoái raát khoù chòu vaø ñaëc tröng. Moät caùch toång quaùt, nöôùc thaûi coâng nghieäp cheá bieán thuûy saûn nhìn chung laø coù caùc thaønh phaàn oâ nhieãm vöôït quaù tieâu chuaån thaûi cho pheùp. Trong khi ñoù, löu löôïng nöôùc thaûi tính treân moät ñôn vò saûn phaåm cuõng khaù lôùn thöôøng töø 30 ÷ 80 m3 nöôùc thaûi cho moät taán saûn phaåm thaønh phaåm. Ñaây laø moät trong nhieàu ngaønh coâng nghieäp coù taûi löôïng oâ nhieãm cao, caàn phaûi coù nhöõng bieän phaùp thích hôïp ñeå kieåm soaùt oâ nhieãm nöôùc thaûi, trong ñoù xöû lyù nöôùc thaûi laø moät trong nhöõng yeâu caàu heát söùc caàn thieát. CHÖÔNG 2: TOÅNG QUAN VEÀ NHAØ MAÙY CHEÁ BIEÁN THUÛY SAÛN COÂNG TY TNHH GIA HOØA GIÔÙI THIEÄU SÔ LÖÔÏC VEÀ COÂNG TY GIA HOØA Coâng ty TNHH GIA HOØA toïa laïc treân khu ñaát coù toång dieän tích 21.166,13 m2 thuoäc aáp Laùng Caùt, xaõ Taân Haûi, huyeän Taân Thaønh, tænh Baø Ròa Vuõng Taøu. Teân Coâng ty : Coâng Ty TNHH GIA HOØA Lónh vöïc hoaït ñoäng : cheá bieán ñoà hoäp, thöùc aên gia suùc Ñòa chæ : AÁp Laùng Caùt, xaõ Taân Haûi, huyeän Taân Thaønh, tænh Baø Ròa Vuõng Taøu ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN Coâng ty TNHH Gia Hoaø thuoäc aáp Laùng Caùt, xaõ Taân Haûi. Xaõ coù dieän tích töï nhieân 2242,13 ha. Phía Ñoâng tieáp giaùp Phöôøng Kim Dinh; Phía Taây tieáp giaùp xaõ Taân Hoøa; Phía Nam tieáp giaùp xaõ Long Sôn; Phía Baéc tieáp giaùp xaõ Chaâu Pha. Xaõ coù 5 thoân aáp , coù 4 daân toäc anh em chung soáng, vôùi 2054 hoä daân chung soáng, 10422 nhaân khaåu. Khu du lòch sinh thaùi: Suoái Tieân (suoái Ñaù) laø nôi döøng chaân lyù töôûng vôùi phong caûnh höõu tình, khoâng khí tronh laønh. Nôi ñaây, quyù vò coù theå thöôûng thöùc nguoàn nöôùc ngoït trong laønh va maùt röôïi. Heä thoáng giao thoâng raát phaùt trieån, thuaän lôïi cho vieäc vaän chuyeån nguyeân vaät lieäu phuïc vuï saûn xuaát cuõng nhö tieâu thuï saûn phaåm. Ñieàu kieän cung caáp ñieän, caáp thoaùt nöôùc, thoâng tin lieân laïc töông ñoái ñaày ñuû. Heä thoáng thoâng tin lieân laïc, caáp ñieän coù saün hoaøn toaøn ñaùp öùng hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty. Chöa coù heä thoáng caáp thoaùt nöôùc. Coâng ty phaûi töï khoan gieáng laáy nöôùc phuïc vuï cho nhu caàu saûn xuaát vaø sinh hoaït. Toaøn boä nöôùc möa, nöôùc thaûi seõ thoaùt ra soâng Sôùm Môùi, neân vieäc thoaùt nöôùc phaûi ñöôïc kieåm soaùt chaëc cheõ, nöôùc thaûi ra phaûi ñaït tieâu chuaån quy ñònh môùi thaûi ra ngoaøi. Ñieàu kieän khí haäu: Khí haäu Vuõng Taøu mang ñaëc ñieåm khí haäu vuøng nhieät ñôùi gioù muøa vôùi 2 muøa roõ reät: Muøa möa töø thaùng 5 ñeán thaùng 11, muøa khoâ töø thaùng 12 ñeán thaùng 4 naêm sau. Toaøn vuøng coù neàn nhieät ñoä cao, khoâng ñeàu, khoâng gaëp thôøi tieát quaù laïnh, ít tröôøng hôïp coù möa quaù lôùn. Nhìn chung, khí haäu oân hoaø, ít coù thieân tai vaø thôøi tieát thaát thöôøng. HIEÄN TRAÏNG CHAÁT LÖÔÏNG NGUOÀN NÖÔÙC Chaát löôïng nöôùc maët Chaát löôïng nöôùc soâng noùi chung vaø taïi khu vöïc Taân Haûi noùi rieâng ñaõ ñöôïc khaûo saùt, ño ñaïc ñeå phuïc vuï cho nhieàu ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc khaùc nhau. Dieãn bieán chaát löôïng nöôùc soâng coù nhöõng ñaëc ñieåm sau: Giaù trò pH ôû vuøng thöôïng nguoàn thaáp nhaát, sau ñoù taêng daàn theo höôùng haï löu. Ñoä daãn ñieän ôû thöôïng nguoàn thaáp (<8,5mm) cho thaáy nöôùc soâng khoâng bò nhieãm maën. Taïi Taân Haûi, do aûnh höôûng cuûa trieàu xaâm nhaäp töø cöûa soâng Caùi Meùp vaø ñòa hình thaáp neân giaù trò naøy taêng leân ñeán 1540-1680mm (töông ñöông ñoä maën 0,7-0,8%). Tuy nhieân, ñoä maën naøy chöa aûnh höôûng ñeán canh taùc luùa, mía. Haøm löôïng chaát lô löõng (SS) taïi Taân Haûi thaáp (<13mg/l), caøng leân thöôïng nguoàn giaù trò naøy caøng giaûm, haøm löôïng phuø sa keùm. Taïi Taân Haûi noàng ñoä NO3- töø 0,59-0,64mg/l, NH4+ töø 0,18-0,2mg/l cao hôn nhieàu laàn so vôùi tieâu chuaån. Taïi Taân Haûi, noàng ñoä BOD khoaûng 6 mg/l, vöôït 1,5 laàn so vôùi tieâu chuaån TCVN 5942-1995, oâ nhieãm höõu cô daãn ñeán giaûm oxy hoøa tan. Taïi Taân Haûi, giaù trò DO laø 5,2 mg/l Noàng ñoä moät soá kim loaïi naëng coøn ôû möùc thaáp (Cu<0,001mg/l, Pb<0,001mg/l). Tuy nhieân, noàng ñoä saét khaù cao vöôït tieâu chuaån quy ñònh cho nguoàn A laø 1mg/l. OÂ nhieãm do vi truøng ôû möùc ñoä thaáp, toång vi khuaån coliform taïi Taân Haûi töø 1500-4300MPN/100m, thaáp hôn tieâu chuaån quy ñònh cho nguoàn. Soâng Sôùm Môùi laø nguoàn caáp nöôùc töï nhieân cho caùc huyeän. Chaát löôïng nöôùc ngaàm Theo caùc taøi lieäu ño ñaïc, khaûo saùt trong nhieàu naêm taïi nhieàu vuøng thuoäc huyeän Taân Thaønh, coù theå ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc ngaàm nhö sau: Caùc gieáng khoan coù giaù trò pH trong khoaûng 7,0-8,3 naèm trong giôùi haïn cho pheùp (6,5-8,5) theo tieâu chuaån nöôùc ngaàm TCVN 5944-1995. Caùc thoâng soá veà ñoä maøu, toång cöùng, Nitrat, Clorua trong nöôùc ngaàm ñaït tieâu chuaån TCVN 5944-1995. Noàng ñoä saét taïi haàu heát caùc gieáng ñeàu ôû möùc thaáp, trong khoaûng töø 0,02-2,80 mg/l, naèm trong giôùi haïn cho pheùp (1-5mg/l) ñoái vôùi nöôùc ngaàm. Nhieàu gieáng khoan coù daáu hieäu oâ nhieãm vi sinh, giaù trò Fecal Coliform cao hôn tieâu chuaån cho pheùp (0 MPN/100ml). Nhaäân xeùt: Chaát löôïng nöôùc ngaàm khaù toát. Coù theå khai thaùc ñeå söû duïng cho saûn xuaát vaø sinh hoaït, caàn coù theâm bieän phaùp xöû lyù ñeå ñaït tieâu chuaån nöôùc caáp cho muïc ñích saûn xuaát, sinh hoaït. QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT CUÛA NHAØ MAÙY CHEÁ BIEÁN THUÛY SAÛN Nguyeân, nhieân lieäu söû duïng Nguyeân lieäu: Caù khoaûng 500 taán/thaùng vaø caø chua khoaûng 60 taán/thaùng Lon: duøng ñoùng hoäp caù thaønh phaåm khoaûng 10.800.000 hoäp/thaùng Caù pheá phaåm ñöôïc taän duïng ñeå cheá bieán thöùc aên gia suùc, khoaûng 65 taán/thaùng. Nhieân lieäu: Ñieän söû duïng khoaûng 110.000 kW/thaùng, ñöôïc cung caáp töø löôùi ñieän quoác gia. Nöôùc: löôïng nöôùc söû duïng ñöôïc laáy töø gieáng khoan khoaûng 6000 m3/thaùng goàm nöôùc sinh hoaït vaø nöôùc saûn xuaát. Trong ñoù nöôùc duøng cho sinh hoaït cuûa 100 coâng nhaân khoaûng 300 m3/thaùng. Saûn phaåm caù hoäp khoaûng 10.500.000 hoäp/thaùng, boät caù khoaûng 20 taán/thaùng. Quy trình saûn xuaát thöùc aên gia suùc Caùc pheá phaåm caù Saáy Nghieàn Troän Ñoùng bao Thaønh phaåm Hình 1. Sô ñoà coâng ngheä cheá bieán thöùc aên gia suùc Moâ taû coâng ngheä cheá bieán thöùc aên gia suùc: Caùc pheá phaåm laáy töø quaù trình cheá bieán caù hoäp ñöôïc ñöa vaøo 4 boàn saáy laøm cho nguyeân lieäu ñöôïc khoâ. Sau ñoù tieáp tuïc qua maùy nghieàn ñeå nguyeân lieäu ñöôïc nghieàn nhoû theo yeâu caàu. Cuoái cuøng nguyeân lieäu ñöôïc troän ñeàu laïi theo yeâu caàu veà thaønh phaàn dinh döôõng cuûa khaùch haøng vaø ñoùng bao thaønh phaåm. Quy trình coâng ngheä saûn xuaát caù hoäp Caù nguyeân lieäu (ñaõ caét ñaàu, taùch ruoät noäi taïng) Muoái Röûa saïch Voâ hoäp Haáp chín, roùt nöôùc soát Baøi khí Ñoùng naép hoäp Thanh truøng Daùn nhaõn, bao goùi Thaønh phaåm tieâu thuï Hình 2. Sô ñoà coâng ngheä cheá bieán caù hoäp Moâ taû coâng ngheä cheá bieán caù hoäp: Caù (ñaõ caét ñaàu, taùch noäi taïng) ñöôïc muoái ñeå saùt truøng vaø taêng ñoä cöùng cho saûn phaåm, sau ñoù caù ñöôïc röûa saïch, voâ hoäp. Keá tieáp, caù ñöôïc ñöa qua coâng ñoaïn haáp chín roài roùt nöôùc coát vaøo. Tieáp ñeán caù hoäp ñöôïc ñöa qua coâng ñoaïn baøi khí nhaèm khöû muøi vaø haïn cheá söï xaâm nhaäp cuûa vi sinh vaät. Sau khi ñoùng hoäp, saûn phaåm ñöôïc thanh truøng, daùn nhaõn, ñoùng thuøng cho ra thaønh phaåm. CAÙC VAÁN ÑEÀ AÛNH HÖÔÛNG MOÂI TRÖÔØNG Khí thaûi Phaàn lôùn caùc xí nghieäp cheá bieán thuûy haûi saûn sinh ra khí ñoäc haïi ôû möùc ñoä coøn töông ñoái thaáp. Khí thaûi sinh ra töø caùc nhaø maùy bao goàm: Khí Clor sinh ra töø quaù trình khöû truøng thieát bò, duïng cuï vaø nhaø xöôûng cheá bieán, khöû truøng nguyeân lieäu vaø baùn thaønh phaåm. Buïi sinh ra do quaù trình vaän chuyeån vaø boác dôõ bao bì. Khí thaûi sinh ra töø caùc phöông tieän vaän chuyeån, maùy phaùt ñieän, loø hôi vôùi caùc thaønh phaàn chuû yeáu laø: CO2, NOx, SO2, CO. nguoàn oâ nhieãm naøy raát khoù kieåm soaùt vì phaûi phuï thuoäc vaøo chaát löôïng caùc phöông tieän vaän chuyeån, ñieän aùp cuûa moãi löôùi ñieän. Hôi dung moâi chaát laïnh bò roø ræ bao goàm caùc loaïi khí nhö R12, R22, NH3… caùc khí naøy coù theå aûnh höôûng ñeán taàng oâzoân (rieâng muøi hoâi cuûa NH3 seõ aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng xung quanh neáu bò roø ræ). Hieän nay, ñaëc tröng cuûa haàu heát caùc nhaø maùy cheá bieán thuûy haûi saûn laø muøi hoâi do söï phaân huûy caùc chaát höõu cô. Theo thôøi gian, caùc chaát höõu cô ñaëc bieät laø caùc chaát thaûi raén seõ phaân giaûi caùc axit amin thaønh caùc chaát ñôn giaûn nhö trimethylamine, dimethylamine… laø nhöõng chaát coù muøi tanh vaø hoâi thoái. Tieáng oàn vaø ñoä rung Tieáng oàn vaø ñoä rung thöôøng gaây aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán heä thính giaùc cuûa con ngöôøi, laøm giaûm thính löïc cuûa ngöôøi lao ñoäng, giaûm hieäu suaát lao ñoäng vaø phaûn xaï cuûa coâng nhaân, ngoaøi ra tieáng oàn cuõng taïo ra caùc veát nöùt. Taùc ñoäng cuûa tieáng oàn coù theå bieåu hieän qua phaûn xaï cuûa heä thaàn kinh hoaëc gaây trôû ngaïi ñeán hoaït ñoäng cuûa heä thaàn kinh thöïc vaät, khaû naêng ñònh höôùng, giöõ thaêng baèng vaø qua ñoù aûnh höôûng ñeán naêng suaát lao ñoäng. Tieáng oàn quaù lôùn coù theå gaây thöông tích. Möùc ñoä oàn vaø ñoä rung taïi xí nghieäp cheá bieán thuûy haûi saûn coù theå chaáp nhaän ñöôïc vì haàu heát caùc thieát bò maùy moùc ñeàu ñöôïc cheá taïo theo tieâu chuaån quoác teá. Tieâu chuaån quy ñònh cho möùc tieáng oàn taïi caùc cô sôû saûn xuaát laø 75dB. Chaát thaûi raén Chaát thaûi raén phaùt sinh trong nhieàu coâng ñoaïn nhaát vaãn laø ôû khaâu sô cheá. Tuøy thuoäc vaøo quy trình, chuûng loaïi saûn phaåm, trình ñoä tay ngheà, coâng ngheä maø löôïng phaùt sinh chaát thaûi raén cuõng khaùc nhau. Soá lieäu ñieàu tra naêm 2002 cuûa Boä Thuûy Saûn cho thaáy, khi saûn xuaát 1 taán toâm ñoâng laïnh xuaát xöôûng seõ thaûi ra moâi tröôøng 0,65 taán pheá lieäu (ñaàu, voû, noäi taïng), ñoái vôùi caù phi leâ ñoâng laïnh 0,6 taán, nhuyeãn theå chaân ñaàu laø 0,45 taán, nhuyeãn theå hai maûnh voû ñoâng laïnh > 4 taán, rieâng vôùi cheá bieán nöôùc maém löôïng baõ sinh ra öôùc tính khoaûng 0.3 taán/taán saûn phaåm. Tyû leä chaát thaûi trung bình cho 1 taán saûn phaåm ôû caùc nhaø maùy raát khaùc nhau, dao ñoäng töø 0.07-1.05 taán, vì noù phuï thuoäc vaøo maët haøng chính cuûa xí nghieäp. Chaát thaûi raén ngaønh cheá bieán thuûy saûn thöôøng phaùt sinh töø 3 nguoàn: Töø quaù trình cheá bieán: bao goàm caùc loaïi voû, ñaàu toâm, ñaàu caù, noäi taïng, vaûy… hoaëc laø voû cuûa caùc loaïi cuû quaû (saén, khoai mì, baép, mía, rau quaû…) neáu chaát thaûi thuoäc loaïi naøy khoâng ñöôïc thu gom seõ phaân huûy gaây muøi khoù chòu, taïo ra moâi tröôøng keùm veä sinh. Töø khu vöïc phuï trôï: Bao goàm caùc loaïi chaát thaûi raén sinh hoaït phaùt sinh ôû caên tin hoaëc bao bì hö hoûng töø khu bao bì. Chuùng coù thaønh phaàn gaàn gioáng vôùi raùc thaûi ñoâ thò. Taùc nhaân nhieät Nöôùc thaûi töø loø naáu (nhieät noùng) vaø töø heä thoáng laïnh (nhieät laïnh) vaø tieáng oàn töø caùc thieát bò saûn xuaát (maùy bôm, maùy neùn laïnh, baêng chuyeàn…) aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoûe cuûa coâng nhaân, nhaân daân xung quanh vaø caû moâi tröôøng thuûy sinh cuûa nôi tieáp nhaän nöôùc thaûi. Taùc nhaân hoùa hoïc Bao goàm caùc loaïi hoùa chaát khöû truøng vaø taåy truøng nhö Chlorine, xaø phoøng, caùc chaát phuï da, baûo quaûn thöïc phaåm ñeàu laø nhöõng chaát gaây haïi cho moâi tröôøng. Taùc nhaân sinh hoïc Caùc loaïi chaát thaûi nhö nöôùc thaûi, chaát thaûi raén ñeàu coù chöùa ñöïng caùc taùc nhaân sinh hoïc ñoù laø caùc loaïi vi sinh vaät gaây beänh cho ngöôøi vaø ñoäng vaät nuoâi. Neáu chuùng ta khoâng phaùt hieän vaø xöû lyù kòp thôøi nguoàn nguyeân lieäu bò nhieãm beänh thì raát deã taïo ñieàu kieän cho caùc vi sinh vaät phaùt taùn ra moâi tröôøng gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa coäng ñoàng. Taùc nhaân khaùc Haàu heát caùc cô sôû cheá bieán thuûy haûi saûn ôû Vieät Nam ñeàu trang bò uûng, gaêng tay, khaåu trang, noùn (baûo hoä lao ñoäng) cho coâng nhaân trong quaù trình laøm vieäc. Moâi tröôøng laøm vieäc cuûa coâng nhaân trong caùc xöôûng cheá bieán thuûy haûi saûn thöôøng bò oâ nhieãm do ñoä aåm cao vaø muøi hoâi. Do ñoù tyû leä maéc beänh ngheà nghieäp nhö thaáp khôùp, vieâm hoïng, vieâm beänh ñöôøng hoâ haáp… thöôøng chieám tyû leä cao. Vaán ñeà veä sinh coâng nghieäp coøn bò haïn cheá bôûi caùc phoøng cheá bieán, saøn nhaø xöôûng, ñöôøng thoaùt nöôùc cuõng nhö baøn cheá bieán chöa ñöôïc thieát keá hôïp lyù. Aùnh saùng trong nhaø cheá bieán thöôøng chöa ñuû ñoä saùng. Traàn nhaø, töôøng ngaên khoâng saïch seõ, heä thoáng voøi nöôùc, chaân baøn, khay ñöïng coøn söû daïng kim loaïi deã bò ræ seùt. ÔÛ nhieàu cô sôû boá trí maët baèng saûn xuaát coøn chaät heïp, nhaø xöôûng gaàn nôi ñoå pheá lieäu. Trong khu vöïc saûn xuaát coù nôi coøn ñoïng nöôùc baån vaø pheá thaûi, ñieàu kieän veä sinh chöa ñaûm baûo. OÂ nhieãm do nöôùc thaûi OÂ nhieãm do nöôùc thaûi saûn xuaát Nguoàn thöù nhaát: nguoàn nöôùc thaûi töø quaù trình veä sinh caùc phöông tieän vaän chuyeån, duïng cuï boác xeáp caù töôi,… Nguoàn thöù hai: nöôùc thaûi sinh ra trong quaù trình saûn xuaát ñoà hoäp, ñaëc bieät laø trong quaù trình röûa saïch nguyeân lieäu. Trong daây chuyeàn saûn xuaát thöùc aên gia suùc, khoâng söû duïng nöôùc neân khoâng sinh ra nöôùc thaûi. Nguoàn thöù 3: Moät löôïng nöôùc thaûi khoâng ñònh kyø khaùc laø nöôùc thaûi sinh ra trong quaù trình baûo döôõng vaø söûa chöõa maùy moùc thieát bò. Nguoàn nöôùc thaûi naøy coù thaønh phaàn oâ nhieãm chính laø daàu môõ vaø chaát raén lô löõng. Toång löu löôïng nöôùc thaûi saûn xuaát hieän nay trung bình khoaûng 240m3/ngaøy. Nöôùc thaûi saûn xuaát coù chöùa nhieàu caùc chaát caën baõ, caùc chaát raén lô löõng, caùc chaát höõu cô, caùc chaát dinh döôõng vaø vi sinh. OÂ nhieãm do nöôùc thaûi sinh hoaït: Toång soá lao ñoäng hieän nay cuûa Coâng ty Gia Hoøa laø 100 ngöôøi. Neáu moãi ngaøy, trung bình moãi ngöôøi söû duïng 100 lít/ngöôøi thì löu löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït hieän nay laø 10 m3/ngaøy. Nöôùc thaûi sinh hoaït coù chöùa caùc chaát caën baõ, caùc chaát raén lô löõng, caùc chaát höõu cô, caùc chaát dinh döôõng vaø vi sinh. Neáu thaûi tröïc tieáp ra soâng seõ gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc. OÂ nhieãm do nöôùc möa chaûy traøn: Vaøo muøa möa, nöôùc möa chaûy traøn töø nhaø xöôûng cuoán theo nguyeân vaät lieäu dö thöøa, boät caù, thöùc aên gia suùc, daàu môõ… gaây oâ nhieãm cho nguoàn nöôùc tieáp nhaän. Noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc möa chaûy traøn: Toång nitô 0,5-1,5mg/l, Toång Photpho 0,004-0,05mg/l, COD 50-80mg/l, Toång SS 10-20mg/l. Nöôùc möa chæ ñöôïc chaûy qua caùc möông thu nöôùc chaûy traøn vaø xaû tröïc tieáp ra moâi tröôøng vôùi ñieàu kieän khoâng chaûy qua nhöõng khu vöïc coù caùc chaát oâ nhieãm nhö baõi raùc, nôi chöùa caùc pheá lieäu töø caù… THAØNH PHAÀN VAØ TÍNH CHAÁT ÑAËC TRÖNG CUÛA NÖÔÙC THAÛI Nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy cheá bieán thuûy saûn Coâng ty Gia Hoøa bao goàm: nöôùc thaûi sinh hoaït, nöôùc thaûi saûn xuaát vaø nöôùc möa chaûy traøn. Trong ñoù, nöôùc möa chaûy traøn seõ ñöôïc taùch rieâng vôùi nöôùc thaûi sinh hoaït vaø nöôùc thaûi saûn xuaát, sau ñoù ñöôïc ñöa vaøo heä thoáng möông thu gom rieâng roài xaû ra Keânh. Tính chaát cuûa nöôùc thaûi saûn xuaát vaø nöôùc thaûi sinh hoaït coù möùc ñoä nhieãm baån khaùc nhau, trong ñoù nöôùc thaûi saûn xuaát coù möùc ñoä oâ nhieãm cao hôn. Nhìn chung nöôùc thaûi cuûa hai nguoàn naøy coù caùc tính chaát nhö sau: Haøm löôïng chaát oâ nhieãm höõu cô trong nöôùc thaûi lôùn. Trong nöôùc thaûi thöôøng chöùa caùc vuïn toâm, raâu möïc… caùc vuïn naøy deã laéng. Haøm löôïng Nitô cao chöùng toû möùc ñoä oâ nhieãm höõu cô khaù cao (70-110 mg/l). Ngoaøi ra trong nöôùc thaûi thuûy haûi saûn coù chöùa caùc thaønh phaàn höõu cô khi bò phaân huûy taïo caùc axit beùo khoâng baõo hoøa taïo ra muøi khoù chòu vaø ñaëc tröng, laøm oâ nhieãm veà maët caûm quan vaø khoâng traùnh khoûi söï aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa ngöôøi coâng nhaân tröïc tieáp laøm vieäc. Baûng 2: Noàng ñoä chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy cheá bieán thuûy saûn Coâng ty Gia Hoøa TT Chaát oâ nhieãm Ñôn vò Noàng ñoä TCVN 6980 -2001 Loaïi F1 1 pH - 6,61 6-9 2 COD mg/l 1450 50 3 BOD mg/l 419,4 20 4 SS mg/l 417 50 5 Toång N mg/l 90 3 6 Toång P mg/l 16,5 4 7 Daàu môõ mg/l 0,56 5 8 Ñoä maën 1,9 - 9 Toàng Coliform MPN/100ml 240.105 5000 10 E.coli 1100.104 - (Sôû Taøi ngyteân vaø Moâi tröôøng, tænh Vuõng Taøu) Vôùi taûi löôïng oâ nhieãm cuûa ngu._.oàn nöôùc thaûi naøy, chuùng seõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán heä sinh thaùi nöôùc khi xaû ra nguoàn tieáp nhaän maø khoâng qua heä thoáng xöû lyù: Laøm taêng ñoä ñoäc cuûa nöôùc, caûn aùnh saùng maët trôøi, aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söï phaùt trieån cuûa heä thuûy sinh, laøm giaûm khaû naêng taïo oxy hoøa tan trong nöôùc. Haøm löôïng chaát höõu cô cao taïo ñieàu kieän thieáu oxy, trong nöôùc xaûy ra quaù trình phaân huûy yeám khí taïo ra caùc saûn phaåm ñoäc haïi nhö H2S, Mercaptans (R-SH), … gaây muøi hoâi thoái vaø laøm cho nöôùc coù maøu ñen. Chính do söï thieáu döôõng khí coäng vôùi caùc saûn phaåm khí ñoäc haïi nhö H2S, Mercaptans, … ñöôïc taïo ra trong nöôùc laøm cho caùc ñoäng vaät trong nöôùc nhö toâm, caù… cuøng heä thöïc vaät bò huûy dieät, ñaây laø nguoàn goác gaây beänh dòch theo ñöôøng nöôùc. Nöôùc thaûi ngaám xuoáng ñaát coù theå gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc ngaàm. Cho neân vieäc ñaàu tö xaây döïng moät heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi thuûy saûn cho Coâng ty Gia Hoøa laø heát söùc caàn thieát vaø caáp baùch. TIEÂU CHUAÅN XAÛ NÖÔÙC THAÛI RA NGUOÀN TIEÁP NHAÄN Nguoàn tieáp nhaän: Nöôùc thaûi ñöôïc thaûi ra keânh thoaùt nöôùc coâng coïâng vaø daãn ra soâng Sôùm Môùi. Tieâu chuaån xaû thaûi: Nöôùc thaûi xaû vaøo nguoàn tieáp nhaän phaûi ñaït loaïi F1 theo tieâu chuaån Vieät Nam TCVN 6980 -2001. CHÖÔNG 3: GIÔÙI THIEÄU MOÄT SOÁ PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI VAØ ÑEÀ XUAÁT PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI CHEÁ BIEÁN THUÛY SAÛN PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ CÔ HOÏC Muïc ñích cuûa phöông phaùp xöû lyù cô hoïc laø taùch caùc chaát khoâng hoøa tan vaø moät phaàn caùc chaát ôû daïng keo ra khoûi nöôùc thaûi. Thieát bò taùch raùc Thieát bò taùch raùc thoâ Nhaèm giöõ laïi caùc vaät raén thoâ nhö: rôm coû, goã maãu, bao bì chaát deûo, giaáy, gieû…. Caùc thieát bò taùch raùc thoâ thöôøng laø song chaén raùc hoaëc löôùi chaén raùc. Thieát bò loïc raùc tinh Thieát bò loïc raùc tinh thöôøng ñaët sau thieát bò taùch raùc thoâ, coù chöùc naêng loaïi boû caùc taïp chaát raén coù kích côû nhoû hôn, mòn hôn. Thieát bò loïc raùc tinh thöôøng coù daïng hình troáng. Beå laéng Beå laéng laø caùc loaïi beå, hoá, gieáng cho nöôùc thaûi chaûy vaøo theo nhieàu caùch khaùc nhau: theo tieáp tuyeán, theo doøng ngang, theo doøng töø treân xuoáng vaø toûa ra xung quanh. Nöôùc qua beå laéng döôùi taùc duïng cuûa troïng löïc cuûa haït caën seõ laéng xuoáng ñaùy vaø keùo theo moät soá taïp chaát khaùc. Beå laéng thöôøng ñöôïc chia thaønh beå laéng caùt vaø beå laéng buøn, caën. Caùc loaïi beå laéng caùt thoâng duïng laø beå laéng caùt ngang, hoá laéng caùt ñöùng vaø beå laéng caùt tieáp tuyeán. Beå laéng buøn, caën thöôøng laø beå laéng ngang hoaëc beå laéng ñöùng. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán quaù trình laéng bao goàm: khoái löôïng rieâng vaø taûi troïng tính theo chaát raén lô löûng, taûi troïng thuûy löïc, söï keo tuï caùc chaát raén, vaän toác doøng chaûy trong beå, söï neùn buøn ñaëc, nhieät ñoä nöôùc doøng thaûi vaø kích thöôùc beå laéng,… Beå taùch daàu môõ Nöôùc thaûi cuûa moät xí nghieäp aên uoáng, cheá bieán bô söõa, caùc loø moå, xí nghieäp eùp daàu thöôøng coù laãn daàu môõ. Caùc chaát naøy thöôøng nheï hôn nöôùc noåi leân treân maët nöôùc, moät phaàn tan trong nöôùc döôùi daïng nhuõ töông. Nöôùc thaûi sau xöû lyù khoâng coù laãn daàu môõ môùi ñöôïc pheùp thaûi vaøo nguoàn tieáp nhaän. Hôn nöõa, nöôùc thaûi coù laãn daàu môõ khi ñöa vaøo heä thoáng xöû lyù sinh hoïc seõ laøm bít caùc loã ôû vaät lieäu loïc, ôû maøng loïc sinh hoïc vaø coøn laøm hoûng caáu truùc buøn hoaït tính trong beå Aeroten. Beå loïc cô hoïc Ñöôïc duøng trong quy trình xöû lyù nöôùc thaûi ñeå taùch caùc taïp chaát phaân taùn nhoû khoûi nöôùc thaûi maø beå laéng khoâng laéng ñöôïc. Trong caùc loaïi phin loïc thöôøng coù loaïi phin loïc duøng vaät lieäu loïc daïng taám hoaëc haït. Vaät lieäu daïng taám coù theå laøm baèng theùp coù ñuïc loã hoaëc löôùi baèng theùp khoâng gó, nhoâm, niken, ñoàng thau, caùc loaïi vaûi khaùc nhau (thuûy tinh, boâng, len, sôïi toång hôïp…). Taám loïc caàn coù trôû löïc nhoû, ñuû beàn vaø deûo cô hoïc, khoâng bò nôû vaø bò phaù huûy bôûi ñieàu kieän loïc. Vaät lieäu loïc daïng haït laø caùt thaïch anh, than antracit, than coác, soûi, ñaù nghieàn, thaäm chí caû than naâu, than buøn hay than goã. Ñaëc tính quan troïng cuûa lôùp haït loïc laø ñoä xoáp vaø ñoä beàn. Quaù trình loïc coù theå xaûy ra döôùi taùc duïng cuûa aùp suaát cao tröôùc vaät lieäu loïc hoaëc chaân khoâng sau lôùp loïc. Caùc phin loïc laøm vieäc seõ taùch caùc phaàn töû taïp chaát phaân taùn hoaëc lô löûng khoù laéng khoûi nöôùc. Caùc phin loïc laøm vieäc khoâng hoaøn toaøn döïa vaøo nguyeân lyù cô hoïc. Khi nöôùc qua lôùp loïc, duø ít hay nhieàu cuõng taïo ra lôùp maøng treân beà maët caùc haït vaät lieäu loïc. Maøng naøy laø maøng sinh hoïc. Do vaäy, ngoaøi taùc duïng taùch caùc phaàn töû taïp chaát phaân taùn ra khoûi nöôùc, caùc maøng sinh hoïc cuõng bieán ñoåi caùc chaát hoøa tan trong nöôùc thaûi nhôø quaàn theå vi sinh vaät coù trong maøng sinh hoïc. Chaát baån vaø maøng sinh hoïc seõ baùm vaøo beà maët vaät lieäu loïc daàn daàn laøm bít caùc khe hôû cuûa lôùp loïc laøm cho doøng chaûy bò chaäm laïi hoaëc ngöøng chaûy. Trong quaù trình laøm vieäc, ngöôøi ta phaûi röûa phin loïc, laáy bôùt maøng baån phía treân vaø cho nöôùc röûa ñi töø döôùi leân treân ñeå taùch maøng baån ra khoûi vaät lieäu loïc. Trong xöû lyù nöôùc thaûi, thöôøng duøng thieát bò loïc chaäm, loïc nhanh, loïc kín, loïc hôû. Ngoaøi ra coøn duøng loaïi loïc eùp khung baûn, loïc quay chaân khoâng, caùc maùy vi loïc hieän ñaïi. Ñaëc bieät laø ñaõ caûi tieán caùc thieát bò loïc tröôùc ñaây thuaàn tuùy laø loïc cô hoïc thaønh loïc sinh hoïc, trong ñoù vai troø cuûa maøng sinh hoïc ñöôïc phaùt huy nhieàu hôn. PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ HOÙA HOÏC Cô sôû cuûa phöông phaùp xöû lyù hoùa hoïc laø caùc phaûn öùng hoùa hoïc, caùc quaù trình lyù hoùa dieãn ra giöõa chaát baån vôùi hoùa chaát cho theâm vaøo. Caùc phöông phaùp hoùa hoïc laø oxy hoùa, trung hoøa, ñoâng keo tuï. Thoâng thöôøng caùc quaù trình keo tuï thöôøng ñi keøm theo quaù trình trung hoøa hoaëc caùc hieän töôïng vaät lyù khaùc. Nhöõng phaûn öùng xaûy ra laø phaûn öùng trung hoøa, phaûn öùng oxy hoùa khöû, phaûn öùng taïo chaát keát tuûa hoaëc phaûn öùng phaân huûy caùc chaát ñoäc haïi. Trung hoøa Nöôùc thaûi thöôøng coù nhöõng giaù trò pH khaùc nhau. Muoán nöôùc thaûi ñöôïc xöû lyù toát baèng phöông phaùp sinh hoïc, phaûi tieán haønh trung hoøa vaø ñieàu chænh pH veà giaù trò thích hôïp (pH = 6.5 – 8.5). Trung hoøa baèng caùch duøng caùc dung dòch axit hoaëc muoái axit, caùc dung dòch kieàm ñeå trung hoøa nöôùc thaûi. Caùc chaát hoùa hoïc thöôøng duøng ñeå ñieàu chænh pH ñöôïc trình baøy trong baûng 6. Baûng 3: Caùc hoùa chaát thöôøng duøng ñeå ñieàu chænh pH Teân hoùa chaát Coâng thöùc hoùa hoïc Löôïng* Canxi cacbonat CaCO3 1 Canxi oxit CaO 0.56 Canxi hidroxit Ca(OH)2 0.74 Magie oxit MgO 0.403 Magie hidroxit Mg(OH)2 0.583 Voâi soáng dolomit {CaO0.6MgO0.4} 0.497 Voâi toâi doloâmit {(Ca(OH)2)0.6(Mg(OH)2)0.4} 0.677 Natri hidroxit NaOH 0.799 Natri cacbonat NaCO3 1.059 Axit sulfuric H2SO4 0.980 Axit clohydric HCL 0.720 Axit nitric HNO3 0.630 * löôïng chaát 1mg/l ñeå trung hoøa 1mg/l axit hoaëc kieàm tính theo mgCaCO3/l Keo tuï Quaù trình laéng cô hoïc chæ taùch ñöôïc caùc haït chaát raén huyeàn phuø coù kích thöôùc lôùn hôn 10-2mm, coøn caùc haït nhoû hôn ôû daïng keo khoâng theå laéng ñöôïc. Ta coù theå laøm taêng kích côõ cuûa chuùng nhôø taùc duïng töông hoã giöõa caùc haït phaân taùn lieân keát vaøo caùc taäp hôïp haït ñeå coù theå laéng ñöôïc. Muoán vaäy, tröôùc heát caàn trung hoøa ñieän tích cuûa chuùng, ñeå lieân keát chuùng laïi vôùi nhau. Quaù trình trung hoøa ñieän tích caùc haït ñöôïc goïi laø quaù trình ñoâng tuï, coøn quaù trình taïo thaønh caùc boâng lôùn töø caùc haït nhoû goïi laø quaù trình keo tuï. Caùc haït lô löûng trong nöôùc ñeàu mang ñieän tích aâm hoaëc döông. Caùc haït coù nguoàn goác töø silic vaø caùc hôïp chaát höõu cô mang ñieän tích aâm, caùc haït hidroxit saét vaø hidroxit nhoâm mang ñieän tích döông. Khi theá ñieän ñoäng cuûa nöôùc bò phaù vôõ, caùc haït mang ñieän tích naøy seõ lieân keát laïi vôùi nhau thaønh caùc toå hôïp caùc phaàn töû, nguyeân töû hay caùc ion töï do. Caùc toå hôïp naøy chính laø caùc haït boâng keo. Coù hai loaïi boâng keo: loaïi kò nöôùc vaø loaïi öa nöôùc. Loaïi öa nöôùc thöôøng ngaäm theâm caùc phaân töû nöôùc cuøng vi khuaån, vi ruùt. Loaïi keo kò nöôùc ñoùng vai troø chuû yeáu trong coâng ngheä xöû lyù nöôùc noùi chung vaø trong xöû lyù nöôùc thaûi noùi rieâng. Caùc chaát ñoâng tuï thöôøng duøng trong muïc ñích naøy laø caùc muoái saét, muoái nhoâm hoaëc hoãn hôïp cuûa chuùng. Caùc muoái saét coù öu ñieåm hôn so vôùi caùc muoái nhoâm trong vieäc laøm ñoâng tuï caùc chaát lô löûng cuûa nöôùc vì: Taùc duïng toát hôn ôû nhieät ñoä thaáp Khoaûng pH taùc duïng roäng hôn Taïo kích thöôùc vaø ñoä beàn boâng keo lôùn hôn Coù theå khöû ñöôïc muøi khi coù H2S. Nhöng muoái saét cuõng coù nhöôïc ñieåm: chuùng taïo thaønh phöùc hoøa tan laøm cho nöôùc coù maøu. Nhöõng chaát keát laéng thaønh buøn vaø trong buøn coù chöùa nhieàu hôïp chaát khoù tan. Vieäc söû duïng laøm phaân boùn caàn phaûi xem xeùt, caân nhaéc, vì buøn naøy coù theå laøm cho caây troàng khoù tieâu hoùa. Haáp phuï Phöông phaùp haáp phuï ñöôïc duøng ñeå loaïi heát caùc chaát baån hoøa tan trong nöôùc maø caùc phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc hoaëc caùc phöông phaùp xöû lyù khaùc khoâng loaïi boû ñöôïc vôùi haøm löôïng raát nhoû. Thoâng thöôøng ñaây laø caùc loaïi caùc hôïp chaát hoøa tan coù ñoäc tính cao hoaëc caùc chaát coù muøi raát khoù chòu. Caùc chaát haáp phuï thöôøng duøng laø: than hoaït tính, ñaát seùt hoaït tính, moät soá chaát hoãn hôïp hoaëc caùc chaát thaûi trong saûn xuaát. Trong soá naøy, than ñaù ñöôïc duøng phoå bieán nhaát. Than hoaït tính coù hai loaïi: daïng boät vaø daïng haït ñeàu ñöôïc duøng ñeå haáp phuï. Caùc chaát höõu cô kim loaïi naëng vaø caùc chaát maøu deã bò than haáp phuï. Löôïng chaát haáp phuï tuøy thuoäc vaøo khaû naêng haáp phuï cuûa töøng chaát vaø haøm löôïng chaát baån coù trong nöôùc. Phöông phaùp naøy coù theå haáp phuï ñöôïc 58 – 96% caùc chaát höõu cô vaø maøu. Tuyeån noåi Tuyeån noåi laø quaù trình hoùa lyù phöùc taïp. Trong ñoù caùc phaàn töû coù beà maët kò nöôùc seõ coù khaû naêng keát dính vaøo boït khí. Khi caùc boït khí vaø caùc phaàn töû phaân taùn cuøng chuyeån ñoäng trong nöôùc, caùc phaân töû naøy seõ baùm treân beà maët caùc boït khí vaø noåi leân. Nhöõng phaân töû naøo khoâng coù khaû naêng keát dính vôùi boït khí thì chuùng seõ ôû laïi trong nöôùc. Cô sôû cuûa quaù trình tuyeån noåi: Thöïc chaát cuûa quaù trình tuyeån noåi laø keát dính caùc phaân töû chaát baån vôùi beà maët phaân chia giöõa khí vaø nöôùc. Trong nöôùc, caùc phaân töû chaát baån chæ dính baùm vaøo beà maët boït khí khi chuùng khoâng hoaëc keùm bò taåm öôùc ñoái vôùi nöôùc. Khaû naêng taåm öôùc cuûa moät soá chaát loûng tuøy thuoäc vaøo ñoä phaân cöïc cuûa chuùng. Nhöõng chaát kò nöôùc laø nhöõng chaát coù caáu taïo phaân töû theo kieåu khoâng phaân cöïc vaø do ñoù khoâng coù khaû naêng hydrat hoùa. Chuùng coù ñoä aåm nhoû nhaát vaø do ñoù seõ deã tuyeån noåi nhaát. Nhöõng chaát coù caáu taïo phaân töû kieåu dò cöïc (moät ñaàu phaân cöïc vaø moät ñaàu khoâng phaân cöïc) thì phía nhoùm phaân cöïc coù khaû naêng bò hydrat hoùa, coøn phía caùc nhoùm hydrocacbon kò nöôùc seõ dính vaøo boït khí. Caùc kyõ thuaät tuyeån noåi: Tuyeån noåi vôùi taùch boït khí töø dung dòch: traïm tuyeån noåi chaân khoâng, tuyeån noåi aùp löïc, coù aùp löïc vaø bôm hoãn hôïp khí nöôùc. Phöông phaùp tuyeån noåi phaân taùn khoâng khí baèng cô giôùi kieåu höôùng truïc. Tuyeån noåi vôùi khoâng khí neùn qua taám xoáp, oáng coù loã. Tuyeån noåi ñieän, tuyeån noåi hoùa hoïc vaø sinh hoïc. Trao ñoåi ion Thöïc chaát phöông phaùp trao ñoåi ion laø moät quaù trình trong ñoù caùc ion treân beà maët cuûa nhöïa trao ñoåi vôùi caùc ion coù cuøng ñieän tích trong dung dòch khi tieáp xuùc vôùi nhau. Caùc chaát naøy goïi laø caùc ion. Chuùng hoaøn toaøn khoâng tan trong nöôùc. Phöông phaùp naøy duøng ñeå laøm saïch nöôùc noùi chung trong ñoù coù nöôùc thaûi, loaïi ra khoûi nöôùc caùc ion kim loaïi nhö: Zn, Cu, Cr, Ni, Pb, Hg, Mn… cuõng nhö caùc hôïp chaát chöùa asen, phosphor, xianua vaø caùc chaát phoùng xaï. Phöông phaùp naøy ñöôïc duøng phoå bieán ñeå laøm meàm nöôùc, loaïi ion Ca2+, Mg2+ra khoûi nöôùc cöùng. Caùc chaát trao ñoåi ion laø hôïp chaát höõu cô toång hôïp raát phong phuù, chuùng laø caùc cao phaân töû, coù beà maët rieâng lôùn, caùc goác hidro cuûa chuùng taïo thaønh löôùi khoâng gian vôùi caùc nhoùm chöùc trao ñoåi ion coá ñònh. Caùc loaïi nhöïa toång hôïp cuõng coù tính chaát trao ñoåi ion. Khöû truøng Duøng caùc hoùa chaát coù ñoäc tính ñoái vôùi vi sinh vaät, taûo, ñoäng vaät nguyeân sinh, giun, saùn… ñeå laøm saïch nöôùc. PHÖÔNG PHAÙP SINH HOÏC Chöùc naêng cuûa quaù trình xöû lyù sinh hoïc ñoái vôùi nöôùc thaûi: Trong töï nhieân, nhöõng chaát höõu cô ñöôïc phaân huûy thaønh cacbon-dioxit, nöôùc vaø moät soá chaát höõu cô vöõng chaéc. Quaù trình phaân huûy naøy dieãn ra ñöôïc döôùi taùc duïng cuûa vi sinh vaät coù trong nöôùc. Caùc vi sinh vaät toàn taïi trong nöôùc khoâng ôû traïng thaùi rieâng reõ töøng loaøi maø coù nhieàu loaøi cuøng soáng chung vôùi nhau. Tuy nhieân, caùc vi sinh vaät troän laãn vôùi nhau vaø caùc daïng thöïc theå cuûa chuùng laïi phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän tính chaát vaø moâi tröôøng soáng cuûa töøng loaøi vi sinh vaät trong quaù trình caïnh tranh ñeå haáp thuï thöùc aên. Töø ñoù khaû naêng haáp thuï thöùc aên cuûa vi sinh vaät cuõng thay ñoåi, ñoàng thôøi quaù trình trao ñoåi chaát cuûa chuùng vôùi moâi tröôøng cuõng thay ñoåi. Caùc vi sinh vaät coù khaû naêng tieâu thuï chaát dinh döôõng raát nhanh vaø trao ñoåi chaát cao nhaát qua cô theå, ñaây laø moät trong nhöõng tieâu chuaån haøng ñaàu ñeå xöû lyù nöôùc thaûi. Nhöõng vi sinh vaät naøy coù ñieàu kieän taêng tröôûng toái öu. Vieäc xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc laø laøm saïch nöôùc thaûi baèng vieäc söû duïng toái ña khaû naêng haáp thuï cuûa vi sinh vaät ñeå haáp thuï nhöõng chaát höõu cô. Vi sinh vaät ñöôïc duøng trong xöû lyù nöôùc chia laøm 2 loaøi döïa vaøo khaû naêng trao ñoåi chaát: Vi khuaån töï döôõng. Vi khuaån dò döôõng. Döïa vaøo khaû naêng hoâ haáp thì chia laøm 2 loaïi sau: Vi khuaån quang hôïp. Vi khuaån thöïc hieän toång hôïp hoùa hoïc. Vi khuaån coù khaû naêng quang hôïp chuû yeáu laø taûo, chuùng haáp thuï nhöõng chaát soáng töø cacbon-dioxit trong nöôùc vaø thaûi ra oxi. Ngoaøi ra moät soá loaøi taûo coøn coù khaû naêng phaân huûy chaát höõu cô ôû nhöõng choã toái nhôø coù chaát dieäp luïc nhö rong tieåu caàu, loaøi naøy ñöôïc söû duïng trong quaù trình oxi hoùa ôû hoà nöôùc ñeå xöû lyù nöôùc thaûi. Caùc loaøi vi sinh vaät toång hôïp duøng trong xöû lyù sinh hoïc ñöôïc chia laøm 3 loaïi: Vi sinh vaät öa khí (1): loaøi naøy khoâng theå soáng trong moâi tröôøng thieáu oxi. Vi sinh vaät tuøy nghi (2): loaøi naøy coù theå soáng trong moâi tröôøng coù hay khoâng coù oxi, nhöng toác ñoä sinh tröôûng cuûa chuùng seõ cao hôn neáu trong ñieàu kieän coù oxi. Vi sinh vaät kò khí (3): loaøi naøy khoâng theå soáng trong ñieàu kieän coù oxi. Loaøi (1) & (2) ñöôïc duøng trong xöû lyù sinh hoïc bôûi quaù trình hoaït hoùa nöôùc thaûi vaø nhöõng quaù trình taïo maøng sinh hoïc. Loaøi (3) ñöôïc söû duïng cho quaù trình tieâu huûy. Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc hieáu khí duøng cho vieäc xöû lyù nöôùc thaûi ôû noàng ñoä thaáp. Trong khi ñoù quaù trình xöû lyù kò khí duøng trong xöû lyù nöôùc thaûi coù noàng ñoä oâ nhieãm cao. Caùc vi sinh vaät xöû lyù sinh hoïc nöôùc thaûi Vi khuaån (Bacteria): Ñaây laø loaïi vi khuaån ñôn baøo, coù kích thöôùc nhoû töø 0.2÷0.5µm, thöôøng coù daïng hình que, hình caàu, hình sôïi xoaén. Vi khuaån naøy sinh saûn baèng caùch chia ñoâi teá baøo. Chuùng ñoùng vai troø quan troïng trong quaù trình phaân huûy chaát höõu cô vaø laøm saïch nöôùc thaûi. Caùc loaïi vi khuaån thöôøng gaëp trong quaù trình xöû lyù: Zoogle: Vi khuaån naøy ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc hình thaønh caùc cuïm boâng sinh hoïc hay caùc lôùp maøng sinh hoïc. Ñaây laø loaïi vi khuaån phaân boá roäng raõi nhaát theá giôùi. Spherotilus: Loaøi naøy thöôøng coù maøu traéng, chuùng xeáp vôùi nhau thaønh daïng hình sôïi. Loaïi naøy thöôøng toàn taïi trong caùc thieát bò xöû lyù. Khi chuùng phaùt trieån quaù möùc gaây trôû ngaïi cho quaù trình xöû lyù nöôùc. Vi khuaån chia laøm 2 loaïi theo phöông thöùc dinh döôõng: Vi khuaån töï döôõng vaø vi khuaån dò döôõng Vi khuaån dò döôõng: Nhoùm vi khuaån naøy thöôøng söû duïng chaát höõu cô vaø cacbon laøm chaát dinh döôõng cho quaù trình phaùt trieån cuûa chuùng. Coù 2 loaïi vi khuaån dò döôõng: Vi khuaån hieáu khí: loaøi naøy caàn oxi ñeå soáng Chaát höõu cô + O2 CO2 + H2O naêng löôïng Vi khuaån kò khí: Chuùng coù theå soáng trong ñieàu kieän khoâng coù oxi töï do, chuùng söû duïng oxi trong caùc hôïp chaát nitrat hay sunfat ñeå oxi hoùa chaát höõu cô. Chaát höõu cô + NO2- à CO2 + N2 + naêng löôïng Chaát höõu cô + SO42- à CO2 + H2S + naêng löôïng Axít höõu cô + CO2 + H2O + naêng löôïng Chaát höõu cô CH4 + CO2 + naêng löôïng Vi khuaån töï döôõng: Vi khuaån loaïi naøy coù khaû naêng oxy hoùa maïnh chaát voâ cô ñeå thu naêng löôïng vaø söû duïng CO2 laøm nguoàn cung caáp cacbon cho quaù trình sinh toång hôïp. Trong nhoùm naøy goàm coù vi khuaån nitrat hoùa, vi khuaån saét, vi khuaån löu huyønh… caùc phaûn öùng dieãn ra nhö sau: Vi khuaån Niromonas 2NH4+ + O2 à 2NO2- + 4H+ + 2H2O + naêng löôïng Vi khuaån Niteobacter 2NO2- + O2 à 2NO2- + naêng löôïng Caùc vi khuaån saét oxy hoùa saét tan trong nöôùc thaønh saét khoâng tan Fe2+ + O2 à Fe3+ + naêng löôïng Caùc vi khuaån khöû löu huyønh: coù khaû naêng chòu ñöôïc pH thaáp, oxy hoùa H2S thaønh H2SO4 gaây aên moøn ñöôøng oáng vaø caùc coâng trình ngaäp nöôùc. Ngoaøi caùc vi khuaån keå treân thì trong nöôùc thaûi coøn coù vi khuaån hoaïi sinh, chuùng thuoäc nhoùm vi khuaån di döôõng hoaïi sinh. Caùc loaøi thöôøng gaëp chuû yeáu laø: Enterobacterium, Streptococus, Micrococcus, Pseudomonas, Spirochatea, Baccilus, Lactobacillus… Vi khuaån hoaïi sinh duøng chaát höõu cô laøm thöùc aên, chuùng phaân huûy chaát höõu cô laøm chaát dinh döôõng, thaûi ra moâi tröôøng chaát höõu cô coù caáu taïo ñôn giaûn hôn. Vì vaäy maø chuùng coù khaû naêng phaân huûy chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi. b. Protoazoa: Ñaây laø loaïi vi khuaån khoâng chæ tieâu thuï chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi maø chuùng coøn coù khaû naêng aên caùc vi khuaån khaùc. Nhö vaäy loaøi naøy khoâng nhöõng ñoùng vai troø quan troïng laø taùch chaát höõu cô maø coøn khoâi phuïc khaû naêng haáp thuï beà maët cuûa maøng sinh hoïc hay boâng keát tuûa. Taûo (Algae): Taûo thuoäc nhoùm vi thaûo moäc, khoâng coù reã, thaân, laù. Chuùng ñöôïc xeáp vaøo loaïi vi taûo laø sinh vaät hieáu khí töï döôõng, caàn coù aùnh saùng ñeå quang hôïp ñeå phaùt trieån. Ñaây laø loaïi thöïc vaät phuø du coù theå troâi noåi trong nöôùc hay baùm vaøo caùc giaù ñôõ. Taûo laø sinh vaät töï döôõng, chuùng söû duïng CO2 hay bicacbonat laøm nguoàn cacbon vaø söû duïng nguoàn nitô, photpho voâ cô ñeå caáu taïo teá baøo, döôùi taùc duïng cuûa aùnh saùng maët trôøi vaø thaûi ra oxy cho moâi tröôøng. Quaù trình quang hôïp dieãn ra nhö sau: CO2 + PO4-2 + NH4+ Teá baøo môùi (taêng sinh khoái) + O2 Taûo thöôøng ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc cung caáp oxy cho nöôùc thaûi thoâng qua quaù trình quang hôïp, khí oxy giaûi phoùng ñöôïc söû duïng ñeå oxy hoùa chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi, quaù trình naøy thöôøng dieãn ra trong caùc hoà sinh hoïc. Tuy nhieân neáu trong nöôùc thaûi khoâng tieáp xuùc vôùi aùnh saùng maët trôøi thì thöôøng khoâng coù taûo. Trong nöôùc giaøu nguoàn N, P (ñaëc bieät laø P) seõ taïo ñieàu kieän toát cho taûo phaùt trieån. Söï phaùt trieån quaù möùc naøy thöôøng gaây ra hieän töôïng phuù döôõng hoùa laøm nöôùc coù maøu xanh, naâu, ñoû. Taûo thöôøng khoâng gaây ñoäc cho nöôùc nhöng khi phaùt trieån nhieàu thì aûnh höôûng ñeán quaù trình xöû lyù vì taûo raát nheï neân khoù keo tuï vaø khoù laéng. AÛnh höôûng cuûa taûo ñeán quaù trình xöû lyù nöôùc: Thay ñoåi haøm löôïng oxy trong nöôùc thaûi theo ñoä saâu vaø theo thôøi gian trong ngaøy. Gaây ra söï chuyeån hoùa maïnh nitrat trong muøa heø, ñoàng thôøi laøm xuaát hieän nhieàu nitrat. Laøm bieán ñoåi caân baèng CO2 cuûa nöôùc do tieâu thuï CO2 (quaù trình quang hoùa) laøm thay ñoåi pH cuûa nöôùc (6,5-9) treân beà maët nöôùc. Taïo ra vuøng thieáu oxy hay axit hôn ôû caùc lôùp nöôùc phía döôùi beà maët lôùp nöôùc coù taûo. Laøm giaûm chaát löôïng caûm quan cuûa nöôùc. Xuaát hieän moät soá ñoäc toá trong nöôùc. Naám vaø caùc vi sinh vaät khaùc: Caùc nhoùm vi sinh vaät khaùc nhö: naám men, naám moác, xaï khuaån thöôøng coù trong nöôùc thaûi nhöng khoâng nhieàu baèng vi khuaån. Chuùng laø nhöõng vi sinh vaät hieáu khí vaø vi sinh vaät di döôõng. Moät soá loaøi coù khaû naêng phaân huûy chaát höõu cô, coøn moät soá loaøi khaùc coøn coù khaû naêng phaân huûy Xenlulozô ñaëc bieät laø Lignin. Trong ñoù naám men phaân huûy chaát höõu cô haïn cheá, nhöng chuùng coù theå leân men chuyeån hoùa ñöôøng thaønh alcol, axit höõu cô, glixerin trong ñieàu kieän kò khí vaø phaùt trieån maïnh trong ñieàu kieän hieáu khí. Vai troø cuûa naám men, naám moác cuõng nhö xaï khuaån thöôøng khoâng quan troïng baèng vi khuaån, chuùng khoâng coù khaû naêng phaân huûy chaát höõu cô trong giai ñoaïn ban ñaàu. Vôùi kích thöôùc lôùn hôn vi khuaån vaø tyû troïng nheï, neân khi phaùt trieån chuùng thöôøng keát thaønh löôùi noåi leân maët nöôùc vaø gaây caûn trôû cho quaù trình laéng. Caùc loaøi naám thöôøng gaëp trong nöôùc thaûi: Sarolegia, Leptomus. Nhöõng loaøi naøy thöôøng gaây aûnh höôûng cho quaù trình xöû lyù nöôùc, chuùng soáng chuû yeáu trong caùc ao hoà vaø phaùt trieån maïnh vaøo muøa ñoâng, chuùng phaùt trieån thaønh caùc khoái nhaày trong voøng 90-120 phuùt coù theå laøm bít song chaén raùc gaây caûn trôû doøng chaûy hay taéc ngheõn maøng loïc sinh hoïc. Sinh tröôûng cuûa vi sinh vaät trong nöôùc thaûi: Sinh tröôûng cuûa vi sinh vaät bao goàm söï taêng tröôûng kích thöôùc, soá löôïng teá baøo (quaù trình sinh saûn), phaùt trieån taêng khoái löôïng cuûa quaàn theå sinh vaät (taêng sinh khoái). Taát caû quaù trình bieán ñoåi veà hình thaùi sinh lyù dieãn ra trong teá baøo goïi laø quaù trình phaùt trieån cuûa teá baøo. Trong quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi, söï sinh tröôûng cuûa teá baøo cuõng laø quaù trình taêng soá löôïng teá baøo vaø söï thay ñoåi kích thöôùc cuûa teá baøo. Kích thöôùc teá baøo dao ñoäng quanh moät giaù trò trung bình, vieäc tính soá löôïng teá baøo phaûn aùnh ñöôïc söï taêng sinh khoái cuûa vi sinh vaät. Caùc vi sinh vaät trong nöôùc thaûi chuû yeáu laø vi sinh vaät dò döôõng, ñeå ñaûm baûo cho vi sinh vaät phaùt trieån thì nguoàn nöôùc caàn phaûi ñaûm baûo nguoàn chaát dinh döôõng nhö N, P sao cho BOD : N : P = 100 : 5 : 1. Caùc nguyeân toá khoaùng khaùc nhö K, Mg, Ca cuõng phaûi cung caáp ñuû ñaûm baûo cho hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät. Caùc chaát ñoäc trong nöôùc thaûi phaûi ñöôïc khöû tröôùc khi xöû lyù baèng vi sinh vaät. Vi sinh vaät chuû yeáu sinh saûn baèng phöông phaùp nhaân ñoâi teá baøo, thôøi gian phaân chia naøy goïi laø thôøi gian sinh saûn, quaù trình sinh saûn thöôøng keùo daøi trong 20 phuùt hay vaøi ngaøy. Tuy nhieân quaù trình naøy keát thuùc trong vaøi ngaøy vì chuùng tuøy thuoäc vaøo moâi tröôøng. Khi chaát dinh döôõng, pH vaø nhieät ñoä thay ñoåi ra ngoaøi giaù trò toái öu thì quaù trình sinh tröôûng döøng laïi. Quaù trình sinh tröôûng cuûa vi sinh vaät tuaân theo quy luaät sau: Maät ñoä teá baøo Thôøi gian Xf X2 X1 X0 1 2 3 4 5 Hình 3: Quaù trình sinh tröôûng cuûa vi sinh vaät Quaù trình sinh tröôûng chia laøm 5 giai ñoaïn: Giai ñoaïn 1: Ñaây laø giai ñoaïn laøm quen hay pha tieàm phaùt. Giai ñoaïn 2: Giai ñoaïn sinh saûn theo caùch nhaân ñoâi teá baøo (theo caáp soá nhaân) hay coøn goïi laø pha phaùt trieån theo logarit (pha soá muõ). Giai ñoaïn 3: Giai ñoaïn chaäm daàn (pha oån ñònh). Giai ñoaïn 4: Giai ñoaïn oån ñònh (pha oån ñònh). Giai ñoaïn 5: Giai ñoaïn suy giaûm (pha suy vong hay pha noäi sinh) hay coøn goïi laø pha hoâ haáp noäi baøo. Hoaït ñoäng soáng cuûa vi sinh vaät trong nöôùc thaûi: Trong nöôùc thaûi haàu nhö coù raát ít vi sinh vaät, ñaëc bieät laø nöôùc thaûi coâng nghieäp khi qua coâng ñoaïn xöû lyù nhieät. Nöôùc thaûi trong heä thoáng thoaùt nöôùc qua moät thôøi gian duø raát ngaén thì cuõng coù vi sinh vaät phaùt trieån, tröø nöôùc thaûi coù haøm löôïng caùc chaát ñoäc hay chaát öùc cheá dieät vi sinh nhö: nöôùc thaûi coù haøm löôïng kim loaïi cao hay haøm löôïng chaát voâ cô ñoäc haïi. Sau moät thôøi gian phaùt trieån chuùng taïo thaønh quaàn theå sinh vaät ñoàng thôøi keùo theo söï phaùt trieån cuûa caùc sinh vaät thuûy sinh. Quaàn theå sinh vaät trong nöôùc thaûi khoâng gioáng nhau, moãi loaïi nöôùc thaûi coù heä sinh vaät khaùc nhau. Caùc loaøi naøy khoâng theå toång hôïp chaát höõu cô laøm vaät lieäu xaây döïng teá baøo môùi cho chuùng, maø trong nöôùc caàn phaûi coù chaát höõu cô ñeå chuùng phaân huûy chuyeån hoùa thaønh nhöõng chaát dinh döôõng laøm vaät lieäu xaây döïng teá baøo. Saûn phaåm cuoái cuøng cuûa quaù trình phaân huûy naøy laø CO2, H2O vaø moät soá khí khaùc nhö: CH4, H2S, Indol, Mecaptan, N2… Trong nöôùc thaûi, chaát baån chuû yeáu laø chaát höõu cô hoøa tan, ngoaøi ra coøn coù chaát toàn taïi döôùi daïng keo hay daïng lô löûng. Caùc chaát höõu cô naøy tieáp xuùc vôùi beà maët teá baøo vi khuaån baèng caùch haáp thuï hay keo tuï sinh hoïc, sau ñoù dieãn ra quaù trình ñoàng hoùa vaø dò hoùa. Quaù trình dò hoùa laø quaù trình phaân huûy caùc chaát höõu cô coù khoái löôïng phaân töû lôùn, maïch daøi thaønh nhöõng chaát coù khoái löôïng nhoû maïch ngaén coù caáu taïo ñôn giaûn hôn coù theå thaåm thaáu qua maøng teá baøo vaøo trong teá baøo ñeå chuyeån sang quaù trình phaân huûy noäi baøo hay chuyeån sang quaù trình ñoàng hoùa. Quaù trình laøm saïch nöôùc thaûi dieãn ra theo 2 giai ñoaïn sau: Giai ñoaïn 1: Caùc hôïp chaát höõu cô tieáp xuùc beà maët teá baøo vi sinh vaät. Giai ñoaïn 2: Khueách taùn vaø haáp thuï chaát oâ nhieãm qua maøng baùn thaám vaøo trong teá baøo vi sinh vaät. Giai ñoaïn 3: Chuyeån hoùa caùc chaát naøy vaøo trong noäi baøo ñeå sinh naêng löôïng vaø toång hôïp vaät lieäu môùi cho teá baøo vi sinh vaät. Caùc giai ñoaïn naøy lieân quan chaëc cheõ vôùi nhau, keát quaû laø noàng ñoä chaát oâ nhieãm giaûm daàn, ñieàu naøy theå hieän ôû nhöõng vuøng coù vi sinh vaät phaùt trieån nhieàu thì noàng ñoä chaát oâ nhieãm thaáp hôn nhöõng vuøng khaùc. Quaù trình phaân huûy chaát trong teá baøo vi sinh vaät dieãn ra nhö sau: Caùc hôïp chaát bò oxy hoùa ñaàu tieân laø hydracacbon (tinh boät) vaø moät soá hôïp chaát höõu cô khaùc. Neáu laø tinh boät thì seõ ñöôïc haáp thuï qua beà maët teá baøo vi sinh vaät theo cô cheá caûm öùng, luùc naøy vi sinh vaät seõ tieát ra enzim amilaza phaân huûy tinh boät thaønh ñöôøng. Ñoái vôùi protein döôùi taùc duïng cuûa men proteinaza xuùc taùc quaù trình phaân huûy thaønh polypeptic, pepton, axit amin vaø cuoái cuøng laø NH4+, ñoái vôùi chaát beùo thì seõ phaân huûy chuùng thaønh glyxerin vaø axit beùo. Caùc enzim naøy seõ taùch H+ ra khoûi phaân töû enzim keát hôïp vôùi oxy taïo thaønh nöôùc. Ñöôøng, röôïu vaø caùc saûn phaåm cuûa quaù trình phaân huûy chaát höõu cô khaùc seõ ñöôïc phaân huûy taïo thaønh CO2 vaø H2O. Trung taâm cuûa quaù trình oxi hoùa khöû laø quaù trình hoâ haáp noäi baøo. Quaù trình phaân huûy hay quaù trình oxi hoùa khöû khoâng phaûi taát caû ñeàu taïo ra CO2 vaø H2O, caùc saûn phaåm phuï ñöôïc taïo ra tham gia vaøo quaù trình ñoàng hoùa hay quaù trình sinh toång hôïp vaät chaát toång hôïp teá baøo ñeå hình thaønh teá baøo môùi phuïc vuï cho quaù trình sinh tröôûng. Song song vôùi quaù trình ñoàng hoùa trong teá baøo luoân xaûy ra quaù trình dò hoùa taïo ra naêng luôïng phuïc vuï cho quaù trình ñoàng hoùa. Caùc phaûn öùng chuyeån hoùa chaát höõu cô laø phaûn öùng phaân huûy hay phaûn öùng oxi hoùa khöû trong quaù trình hoâ haáp cuûa vi sinh vaät. Coù 2 loaïi phaûn öùng phaân huûy: phaân huûy hieáu khí vaø phaân huûy kò khí. Cô chaát cuûa phaûn öùng oxi hoùa ôû ñaây laø caùc hôïp chaát höõu cô hoøa tan coù trong nöôùc thaûi, ñöôïc theå hieän baèng BOD. Do hoaït ñoäng soáng cuûa vi sinh vaät, caùc chaát baån coù trong nöôùc thaûi seõ ñöôïc laøm saïch vaø ñoàng thôøi saûn phaåm phaân huûy seõ phuïc vuï cho vi sinh vaät sinh tröôûng vaø taêng sinh khoái. Quaù trình phaân huûy chaát höõu cô cuûa vi sinh vaät trong nöôùc thaûi Quaù trình phaân huûy hieáu khí: Quaù trình phaân huûy hieáu khí döïa vaøo hoaït ñoäng soáng cuûa vi sinh vaät hieáu khí. Vi sinh vaät sau khi tieáp xuùc vôùi nöôùc thaûi coù chöùa caùc chaát höõu cô thì chuùng seõ daàn daàn phaùt trieån. Vaän toác phaùt trieån cuûa chuùng tyû leä nghòch vôùi noàng ñoä oxy hoøa tan trong nöôùc. Neáu chaát höõu cô quaù nhieàu, nguoàn oxy khoâng ñuû seõ taïo ra moâi tröôøng kò khí. Nhö vaäy trong quaù trình phaân huûy hieáu khí thì vaän toác trao ñoåi cuûa vi sinh vaät phaûi luoân thaáp hôn vaän toác hoøa tan cuûa oxy trong nöôùc khi noàng ñoä chaát dinh döôõng trôû thaønh yeáu toá giôùi haïn. Thöïc vaät phuø du cuøng vôùi caùc sinh vaät töï döôõng khaùc söû duïng CO2 vaø khoaùng chaát ñeå toång hôïp caùc chaát höõu cô laøm taêng sinh khoái vaø laøm giaøu oxy trong nöôùc thaûi. Oxy caàn coù trong quaù trình phaân huûy chaát höõu cô cuûa vi sinh vaät, vì vaäy maø chaát höõu cô trong nöôùc giaûm daàn. Trong hoaït ñoäng soáng cuûa vi sinh vaät, thöïc vaät phuø du vaø ñoäng vaät nguyeân sinh… seõ laøm tieâu hao chaát dinh döôõng, chaát khoaùng vaø keå caû kim loaïi ñoäc haïi. Quaù trình phaân huûy chaát höõu cô trong hoà sinh hoïc döïa treân quan heä coäâng sin._.eân trong beå, choïn v = 0,82 (v = 0,6¸0,9) è Choïn chieàu roäng beå laø: B = 3,7m Chieàu daøi beå laø: L = F/B = 20,24/3,7 = 5,5 (m) Dung tích phaàn xöû lyù yeám khí: a: taûi troïng COD cuûa beå, choïn a = 3,75 (kgCOD/m3.ngaøy) (Baûng 12-1, Saùch XLNT – Trònh Xuaân Lai) è choïn V = 65m3 Chieàu cao cuûa beå Choïn chieàu cao baûo veä: hbv = 0,3m è Hbeå = H+hbv = 3,9+0,3 = 4,2 (m) Theå tích thöïc cuûa beå Vbeå = F*Hbeå = 20,24*4,2 = 85 (m3) Theå tích phaàn chöùa nöôùc cuûa beå Vbeå = F*Hbeå = 20,24*3,9 = 79 (m3) Thôøi gian löu nöôùc Löôïng sinh khoái buøn sinh ra moãi ngaøy (Coâng thöùc saùch XLNT – Laâm Minh Trieát trang 462) Trong ñoù: Y: heä soá saûn löôïng teá baøo, Y = 0,04gVSS/COD kd: heä soá phaân huûy noâïi baøo, kd = 0,025 ngaøy-1 qc: tuoåi buøn, choïn qc = 60 ngaøy Löôïng buøn bôm ra moãi ngaøy: Trong ñoù: 0,75 laø tyû leä MLVS:MLSS Css: löôïng buøn nuoâi caáy ban ñaàu trong beå, Css = 20 kgSS/m3 Tính ñöôøng oáng daãn nöôùc Tính ñöôøng oáng daãn nöôùc chính: Choïn v = 2m/s Ñöôøng kính oáng Choïn oáng: D = 49mm Tính ñöôøng oáng daãn nöôùc nhaùnh: Chia oáng chính thaønh 6 oáng nhaùnh ñeå phaân phoái, löu löôïng tính toaùn moãi oáng nhaùnh: Qtbh = 16,6/6 = 2,76 (m3/h) = 0,00076 (m3/s) Vaän toác tính toaùn : choïn v = 2 (m/s) Ñöôøng kính oáng Choïn oáng: D = 27mm Beå laéng buøn kò khí Tính kích thöôùc beå Dieän tích vuøng laéng: a : Taûi troïng thuûy löïc cuûa beå, a (16 - 32,8). choïn a = 20 (m3/m2.ngaøy.ñeâm) (Theo baûng 9-1, Saùch XLNT – Trònh Xuaân Lai) Dieän tích beà maët cuûa beå laéng tính caû dieän tích buoàng phaân phoái trung taâm: Fbeå = F*1,1 =12,5*1,1 = 13,75(m2) Choïn beå vuoâng: B x L = 3,7 x 3,7 (m) è Dieän tích thöïc teá cuûa beå laéng FT.beå = 13,69 (m2) Choïn chieàu cao toång coäng cuûa beå laéng: H = 4m Trong ñoù : Chieàu cao döï tröõ treân maët thoaùng: h1 = 0,3m Chieàu cao phaàn hình truï chöùa nöôùc: h2 = 2,35m Chieàu cao phaàn hình choùp (goùc nghieâng 450): h3 = 1,35m Kích thöôùc ñaùy hình choùp: hch x bch = 1 x 1 m Theå tích phaàn döï tröõ:V1 = 3,7 x 3,7 x 0,3 = 4,11 m³ Theå tích phaàn hình truï chöùa nöôùc: V2 = 3,7 x 3,7 x 2,35 = 32,17 m³ Theå tích phaàn hình choùp: V3 = 1/3 x (3,7 x 3,7 – 1 x 1) x 1,35 = 5,71 m³ Theå tích beå laéng: V = V1 + V2 + V3 = 4,11 + 32,27 + 5,71 = 42,09 m³ Thôøi gian löu nöôùc Löu löôïng nöôùc vaø buøn ñi vaøo beå: QT = Q*(1+a) = 250*(1+0,33) = 332(m3/ngaøy) =16,6 m³/h Theå tích vuøng chöùa nöôùc vaø buøn: V = V2 + V3 = 32,27 + 5,71 = 37,98 m³ Thôøi gian löu nöôùc: Vaän toác laéng (Coâng thöùc 9-8, trang 150,Saùch XLNT – Trònh Xuaân Lai) Trong ñoù: Q : Löu löôïng nöôùc caàn xöû lyù, Q = 12,5 (m3/h) a : Heä soá tuaàn hoaøn buøn, a = 0,33 C0: Noàng ñoä buøn hoaït tính trong beå kò khí buøn lô löõng, C0 = 2000mg/l Ct: Noàng ñoä buøn trong doøng tuaàn hoaøn, Ct = 8000mg/l FL : dieän tích vuøng laéng, FL = 12,5m2 Tính oáng trung taâm Chieàu cao buoàng phaân phoái trung taâm: Htt = h1 + h2 = 2,35+0,3 =2,75(m) Ñöôøng kính buoàng phaân phoái trung taâm: Dtt = 0,1*B = 0,1*3,7 = 0,37(m) Dieän tích buoàng phaân phoái trung taâm: Ñöôøng kính oáng loe: Choïn d1 = 1,35*Dtt = 1,35*0,37 = 0,5(m) Chieàu cao oáng loe: h2 = 1,35*Dtt = 1,35*0,37 = 0,5(m) Ñöôøng kính taám chaén: Choïn dtc = 1,3*d1 = 1,3*0,5 = 0,65(m) Goùc nghieâng a = 170. Khoaûng caùch töø taám chaén ñeán oáng loe : Tính maùng thu nöôùc: Chieàu daøi maùng (baèng 80% chieàu daøi beå): l = 0,8*3,7 = 2,96(m) Toång chieàu daøi maùng: L = 4*2,96 = 11,84(m) Taûi troïng thu nöôùc leân 1m chieàu daøi maùng Choïn taám thu nöôùc hình raêng cöa, kích thöôùc nhö sau: Chieàu cao maùng raêng cöa, choïn Hmaùng = 250mm Chieàu roäng hình chöõ V laø 60mm Chieàu cao hình chöõ V laø 60mm Khoaûng caùch giöõa hình chöõ V laø 40mm. Tính ñöôøng oáng daãn nöôùc Löu löôïng nöôùc vaø buøn : Q = 16,6 (m3/h) = 0,0046 (m3/s) Vaän toác nöôùc trong oáng, choïn v = 0,25 (m/s) Ñöôøng kính oáng daãn nöôùc vaøo beå: Choïn oáng coù D = 168 mm Hình 6: Cuïm xöû lyù kò khí (Beå xöû lyù kò khí buøn lô löõng vaø beå laéng buøn kò khí) Beå sinh hoïc hieáu khí (Beå Aeroten) Thoâng soá tính toaùn ñaàu vaøo (theo baûng 4): CODvaøo = 413,25mg/l CODra = 20,66mg/l BOD vaøo = 119,53mg/l BODra = 5,98mg/l Hieäu quaû xöû lyù Hieäu quaû khöû BOD: Hieäu quaû khöû COD: Tính kích thöôùc beå Theå tích beå Aeroten: Trong ñoù: Q : löu löôïng nöôùc thaûi caàn xöû lyù, Q = 250m3/ngaøy La: taûi troïng caùc chaát höõu cô seõ ñöôïc laøm saïch treân 1 ñôn vò theå tích cuûa beå xöû lyù, choïn La = 0,27kgBOD5/m3.ngaøy (Baûng 6-1, Saùch XLNT – Trònh Xuaân Lai) Choïn kích thöôùc beå: Chieàu cao chöùa nöôùc : h = 4,1 (m) Chieàu cao baûo veä : hbv = 0,4 (m) Chieàu cao cuûa beå : H = h+hbv = 4,1+0,4 = 4,5(m) Dieän tích maët baèng : F = V/h = 110/4 = 27,5(m2) Chieàu roäng beå : B = 4 (m) Chieàu daøi beå : L = F/B = 27,5/4 = 6,8(m) Tính löôïng buøn Heä soá taïo caën töø BOD: (Coâng thöùc 5-24 – Saùch XLNT cuûa Trònh Xuaân Lai) Trong ñoù: qc : tuoåi cuûa buøn, choïn qc = 15 ngaøy (Baûng 6-1, Saùch XLNT – Trònh Xuaân Lai) kd : heä soá phaân huûy noäi baøo, Kd = 0,05 Y : heä soá sinh tröôûng cöïc ñaïi, Y = 0,5 Löôïng buøn hoaït tính sinh ra do khöû BOD: Px = Yb*Q*(S0-S)*10-3 Px = 0,29*250*(119,53-5,98)*10-3 = 8,2(mg/ngaøy) Toång löôïng caën lô löõng sinh ra theo ñoä tro cuûa caën, z = 0,3 (Theo XLNT – Trònh Xuaân Lai) Löôïng caën dö phaûi xaû: Haøm löôïng buøn dö caàn phaûi xaû töø ñaùy beå laéng theo ñöôøng tuaàn hoaøn caën: (Coâng thöùc 6-6, trang 92 - Saùch XLNT – Trònh Xuaân Lai) Trong ñoù: Qxaû: Dung tích buøn xaû (m3/ngaøy) Xt: Noàng ñoä buøn hoaït tính trong hoãn hôïp tuaàn hoaøn, Xt = 8000mg/l X : Noàng ñoä buøn hoaït tính trong beå Aerotank, X = 3000mg/l Xr: Noàng ñoä buøn hoaït tính trong nöôùc thaûi ra khoûi beå laéng II. Xr = 20mg/l V : Theå tích beå Aeroten, V = 110 m3 Qr : Löu löôïng nöôùc ñaõ xöû lyù ra khoûi beå laéng, Qr = 250m3/ngaøy.ñeâm qc: Thôøi gian löu buøn trong coâng trình. qc = 15ngaøy Heä soá tuaàn hoaøn buøn: (Q+Qt)*X = Qt*Ct Löôïng buøn tuaàn hoaøn Qbuøn = a x Qt = 0,6 x 250 = 150 m3/ng.ñ = 7,5 (m3/h) Thôøi gian löu nöôùc V: Theå tích beå laéng, V = 110 m3 Q : Löu löôïng buøn vaø nöôùc Q = 12,5 + 7,5 = 20 (m3/h) Kieåm tra tæ soá F/M Löu löôïng khoâng khí caàn thieát Löôïng oxy caàn thieát trong ñieàu kieän tieâu chuaån: OC0: Löôïng oxy caàn thieát theo ñieàu kieän tieâu chuaån cuûa phaûn öùng ôû 200C Q : Löu löôïng nöôùc thaûi caàn xöû lyù, Q = 250m3/ngaøy f : Heä soá chuyeån ñoåi töø BOD5 sang COD hay BOD20, f = 0,57 (f = 0,46 ¸ 0,68) Px: Phaàn teá baøo xaû haøng ngaøy ra theo buøn dö, Px = 6,6kg/ngaøy 1,42: heä soá chuyeån ñoåi teá baøo sang COD Nvaøo, Nra: Toång haøm löôïng Nitô ñaàu vaøo (Nvaøo = 90mg/l, Nra = 20mg/l) 4,57: Heä soá söû duïng oxy hoùa NH4+ thaønh NO2-. Löôïng oxy caàn trong ñieàu kieän thöïc ôû 200C b : heä soá ñieàu chænh löïc caêng beà maët theo haøm löôïng muoái. Ñoái vôùi nöôùc thaûi thöôøng laáy b = 1 : Noàng ñoä oxy baõo hoøa trong nöôùc saïch ôû 20 0C, Cd: Noàng ñoä oxy duy trì trong beå Aeroten, C1 = 2mg/l T : Nhieät ñoä cuûa nöôùc thaûi, T » 20 0C a : heä soá ñieàu chænh löôïng oxy ngaám vaøo nöôùc thaûi do aûnh höôûng cuûa haøm löôïng caën, chaát hoaït ñoäng beà maët, loaïi thieát bò laøm thoaùng, hình daùng vaø kích thöôùc beå coù giaù trò töø 0,6 -0,94, choïn a = 0,8 Löu löôïng khoâng khí caàn thieát ñeå caáp cho beå Aerroten: f : Heä soá an toaøn thöôøng laáy 1,5¸2, choïn f = 1,5 OU = Ou*h : Coâng suaát hoøa tan oxy vaøo nöôùc thaûi cuûa thieát bò phaân phoái tính theo gam oxy cho 1m3 khoâng khí. Ou : Coâng suaát hoøa tan oxy vaøo nöôùc thaûi cuûa thieát bò phaân phoái tính theo gam oxy cho 1m3 khí ôû ñoä saâu ngaäp nöôùc h = 1m. Ou= 7gO2/m3khí 1m saâu (Theo baûng 7-1, saùch XLNT – Trònh Xuaân Lai). h : ñoä saâu ngaäp nöôùc cuûa thieát bò phaân phoái khí. h = 4,1m OU = 7*4,1 = 28,7 (g/m3) Tính oáng daãn khí chính Löu löôïng khí tính toaùn : Qkk = 0,121 (m3/s) Choïn vaän toác khí ñi trong oáng laø v = 13 (m/s) (Saùch XLNT – Trònh Xuaân Lai. NXB Xaây Döïng 2000) Ñöôøng kính oáng daãn khí. Choïn oáng daãn khí: D = 114mm Beå laéng II Tính kích thöôùc beå Dieän tích vuøng laéng: a : Taûi troïng thuûy löïc cuûa beå, choïn a = 17,2(m3/m2.ngaøy.ñeâm) a(16 32,8).(Theo baûng 9-1, Saùch XLNT – Trònh Xuaân Lai) Dieän tích beà maët cuûa beå laéng tính caû bieän tích buoàng phaân phoái trung taâm: Fbeå = F*1,1 =14,54*1,1 = 16 (m2) Choïn beå vuoâng: B x L = 4,0 x 4,0 (m) Choïn chieàu cao toång coäng cuûa beå laéng: H = 4m Trong ñoù : Chieàu cao döï tröõ treân maët thoaùng: h1 = 0,3m Chieàu cao phaàn hình truï chöùa nöôùc: h2 = 2,1m Chieàu cao phaàn hình choùp (goùc nghieâng 470): h3 = 1,6m Kích thöôùc ñaùy hình choùp: hch x bch = 1 x 1 m Theå tích phaàn döï tröõ:V1 = 4 x 4 x 0,3 = 4,8 m³ Theå tích phaàn hình truï chöùa nöôùc: V2 = 4 x 4 x 2,1 = 33,6 m³ Theå tích phaàn hình choùp: V3 = 1/3 x (4 x 4 – 1 x 1) x 1,6 = 8 m³ Theå tích beå laéng: V = V1 + V2 + V3 = 4,8 + 33,6 + 8 = 46,4 m³ Thôøi gian löu nöôùc Löu löôïng nöôùc vaø buøn ñi vaøo beå: QT = Q*(1+a) = 250*(1+0,6) = 400(m3/ngaøy) =20 m³/h Theå tích vuøng chöùa nöôùc vaø buøn: V = V2 + V3 = 33,6 + 8 = 41,6 m³ Thôøi gian löu nöôùc: Vaän toác laéng (Coâng thöùc 9-8, trang 150,Saùch XLNT – Trònh Xuaân Lai) Trong ñoù: Q : Löu löôïng nöôùc caàn xöû lyù, Q = 12,5 (m3/h) a : Heä soá tuaàn hoaøn buøn, a = 0,6 C0: Noàng ñoä buøn hoaït tính trong beå kò khí buøn lô löõng, C0 = 2000mg/l Ct: Noàng ñoä buøn trong doøng tuaàn hoaøn, Ct = 8000mg/l FL : dieän tích vuøng laéng, FL = 14,55m2 Tính oáng trung taâm Ñöôøng kính buoàng phaân phoái trung taâm: Dtt = 0,1*B = 0,1*4 = 0,4(m) Dieän tích buoàng phaân phoái trung taâm: Ñöôøng kính oáng loe: Choïn d1 = 1,35*Dtt = 1,35*0,4 = 0,54(m) Chieàu cao oáng loe: h2 = 1,35*Dtt = 1,35*0,4 = 0,54(m) Ñöôøng kính taám chaén oáng trung taâm: dtc = 1,3*d1 = 1,3*0,54 = 0,702(m) Goùc nghieâng a = 170. Khoaûng caùch töø taám chaén ñeán oáng loe: Chieàu cao buoàng phaân phoái trung taâm: Htt = 2,4 (m) Tính maùng thu nöôùc Chieàu daøi maùng (baèng 80% chieàu daøi beå): l = 0,8*4 = 3,2(m) Toång chieàu daøi maùng: L = 4*3,2 = 12,8(m) Taûi troïng thu nöôùc leân 1m chieàu daøi maùng: Choïn taám thu nöôùc hình raêng cöa, kích thöôùc nhö sau: Chieàu cao maùng raêng cöa, choïn Hmaùng = 250mm Chieàu roäng hình chöõ V laø 60mm Chieàu cao hình chöõ V laø 60mm Khoaûng caùch giöõa hình chöõ V laø 40mm. Tính oáng daãn nöôùc Löu löôïng nöôùc ñi vaøo beå: QT = Q*(1+a) = 12,5*(1+0,6) = 20(m3/h) = 0,0055 (m3/s) Vaän toác nöôùc trong oáng, choïn v = 0,25 (m/s) Ñöôøng kính oáng daãn nöôùc vaøo beå: Choïn oáng coù D = 168mm Hình 7: Cuïm xöû lyù hieáu khí (Aerotank vaø Beå laéng II) Beå khöû truøng Tính kích thöôùc beå Dung tích beå: V = Qtbh * t Qtbh : löu löôïng nöôùc thaûi, Qtbh = 12,5 (m3/h) t : thôøi gian löu nöôùc, choïn t = 0,4 (giôø) (Xöû lyù nöôùc caáp sinh hoaït vaø coâng nghieäp – Nguyeãn Thò Thu Thuùy. NXB Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät 2003) V = 12,5*0,4 = 5(m3) Choïn chieàu cao cuûa beå: h = 1,7m Chieàu cao baûo veä: hbv = 0,3m Hbeå = h+hbv = 1,7+0,3 = 2 (m) Tieát dieän beå : F = V/h =5 /1,7 = 3 m² Choïn soá vaùch ngaên laø n = 3 à Khoaûng caùch giöõa caùc vaùch ngaên Chieàu cao moãi vaùch ngaên: h = 1,5m Choïn beå coù kích thöôùc: daøi x roäng = 4 x 0,9m Hình 8: Beå khöû truøng Tính oáng daãn nöôùc Löu löôïng nöôùc tính toaùn: Qtbh = 12,5m3/h = 0,0035m3/s Choïn vaän toác, v = 0,2m/s è Choïn oáng coù D = 168mm Xaùc ñònh löôïng hoùa chaát caàn ñeå khöû truøng Hoùa chaát duøng ñeå khöû truøng laø Clorine (Ca(OCl)2) Löôïng hoùa chaát caàn thieát ñeå khöû truøng nöôùc thaûi: (Nguoàn taøi lieäu: Saùch XLNT – Laâm Minh Trieát – trang 170) a: lieàu löôïng Clorin hoaït tính laáy theo tieâu chuaån 6.20.2-TCXD -51 -81 a = 5g/m3 Löôïng Clorua voâi söû duïng trong 1 ngaøy P = 30% : Haøm löôïng Clo hoaït tính trong Clorua voâi (XLNT – Hoaøng Hueä, Trang 176) Ghi chuù : Troän Clo treân ñöôøng oáng daãn nöôùc tröôùc khi vaøo beå khöû truøng Saân phôi buøn Ñoä aåm cuûa buøn khi xaû ra saân phôi buøn laø 99% Haøm löôïng buøn xaû ra töø beå laéng kò khí vaø beå laéng II: V = 0,26+2.12 = 2.38 (m3/ngaøy.ñeâm) Dieän tích höõu ích cuûa saân phôi buøn: q0: taûi troïng caën leân saân phôi buøn (laáy theo baûng 2-17, saùch XLNT – Laâm Minh Trieát) Choïn q0 = 2,5(m3/m2naêm ) n: heä soá phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän khí haäu. Choïn n = 3,6 (n = 2,0-4,2 ñoái vôùi caùc tænh phía Nam) . Choïn F = 64 Dieän tích phuï cuûa saân phôi buøn (ñöôøng xaù, möông…) F2 = k*F1 k : heä soá tính ñeán dieän tích phuï k = 0,2-0,4. Choïn k = 0,25 F2 = 64*0,25 = 16 (m2) Toång dieän tích saân phôi buøn: F = F1+F2 = 64+16 = 80 (m2) Chia saân phôi buøn thaønh 4 oâ, kích thöôùc moãi oâ laø : L x B = 4 x 4 (m). Dieän tích moãi oâ laø f = 16m2. Heä thoáng thu nöôùc boá trí baèng oáng ñuïc loã naèm beân döôùi lôùp soûi. Ñöôøng kính oáng thu nöôùc choïn D = 114mm. Chieàu cao thaønh saân phôi buøn: H = h1+h2+h3+h4 h1 : Chieàu cao lôùp soûi h1 = 0,2m h2 : Chieàu cao lôùp caùt h2 = 0,2m h3 : Chieàu cao lôùp dung dòch buøn h3 = V/f = 1,515/16 » 0,1(m) h4 : Chieàu cao baûo veä h4 = 0,5m H = 0,2+0,2+0,1+0,5 = 1,0 (m) Hình 9: Saân phôi buøn CHOÏN THIEÁT BÒ Choïn bôm Bôm nöôùc thaûi töø beå ñieàu hoøa sang beå buøn lô löõng kò khí Löu löôïng bôm: Q = 10m3/h Chieàu cao coät nöôùc: h = 5m Toån thaát aùp löïc doïc ñöôøng: hdd = 2,3m Coät aùp: H = h+hdd = 5+2,3 = 7,3(m) Choïn bôm chìm coù caùc thoâng soá nhö sau: Soá löôïng: 2 bôm Nhaø saûn xuaát: Saer - Italy N = 1,1 kw Q = 18 m3/h H = 8,9 m. Bôm buøn töø beå laéng buøn kò khí Löu löôïng bôm: Q = 3,3m3/h Chieàu cao coät nöôùc: h = 4m Toån thaát aùp löïc doïc ñöôøng: hdd = 2,1m Coät aùp: H = h+hdd = 4+2,1 = 6,1(m) Choïn bôm chìm coù caùc thoâng soá nhö sau: Soá löôïng: 2 bôm Nhaø saûn xuaát: Saer - Italy N = 0,22 kw Q = 4,2 m3/h H = 8 m. Bôm buøn töø beå laéng II Löu löôïng bôm: Q = 6m3/h Chieàu cao coät nöôùc: h = 4m Toån thaát aùp löïc trong oáng: hdd = 2,7m Coät aùp : H = h+hd = 4+2,7 = 6,7(m) Choïn bôm chìm coù caùc thoâng soá nhö sau: Soá löôïng: 2 bôm Nhaø saûn xuaát: Saer - Italy N = 0,55 kw Q = 6 m3/h H = 9 m. Bôm ñònh löôïng Choïn bôm ñònh löôïng coù caùc thoâng soá nhö sau: Nhaø saûn xuaát: Blue-White Myõ Ñieän 3 phase 220V/50Hz Q = 30 l/h H = 2,1 kg/cm2 N = 45W. Choïn maùy thoåi khí Löu löôïng khoâng khí: Qkk = 0,113 m3/s = 6,78 m3/phuùt Chieàu cao coät nöôùc: 4,5 m Choïn maùy thoåi khí coù caùc thoâng soá nhö sau: Nhaø saûn xuaát: KFM - Haøn Quoác Speed 2100 rpm Qkk = 7,91 m3/phuùt H = 0,5 kg/cm² N = 5,5 kW. Ñóa thoåi khí Ñöôøng kính 10 inch Nhaø saûn xuaát: SSI Myõ Choïn thuøng hoùa chaát Thuøng PVC 300 lít Nhaø saûn xuaát: Vieät Nam OÁng daãn nöôùc OÁng inox, PVC vaø caùc phuï kieän ñöôïc saûn xuaát taïi Vieät Nam OÁng daãn khí OÁng inox, PVC vaø caùc phuï kieän ñöôïc saûn xuaát taïi Vieät Nam Heä thoáng ñieän vaø tuû ñieän Tuû ñieän ñieàu khieån caùc thieát bò. Daây daãn ñieän vaø caùc phuï kieän ñöôïc saûn xuaát taïi Vieät Nam. OÁng PVC baûo veä daây ñieän vaø caùc phuï kieän keøm theo. TOÅNG HÔÏP CAÙC HAÏNG MUÏC CUÛA HEÄ THOÁNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI COÂNG NGHIEÄP CHEÁ BIEÁN THUÛY SAÛN Caùc haïng muïc xaây döïng Stt Haïng muïc Soá löôïng Kích thöôùc 1 Beå ñieàu hoøa 1 caùi V=93m3; HxBxL=3,0x5,0x6,2(m) 2 Beå xöû lyù kò khí 1 caùi V=91,6m3; HxBxL=4,5x3,7x5,5(m) 3 Beå laéng buøn kò khí 1 caùi V=54,8m3; HxBxL=4,0x3,7x3,7(m) 4 Beå xöû lyù hieáu khí 1 caùi V=122,4m3; HxBxL=4,5x4,0x6,7(m) 5 Beå laéng II 1 caùi V=64,4m3; HxBxL=4,0x4,0x4,0(m) 6 Beå khöû truøng 1 caùi V=7,2m3; HxBxL=2,0x0,9x4,0(m) 7 Saân phôi buøn 4 caùi HxBxL=1,0x4,0x4,0(m) 8 Nhaø ñieàu haønh 1 caùi HxBxL=3,0x4,0x5,0(m) Chuù thích: V (theå tích), H (chieàu cao), B (chieàu roäng), L (chieàu daøi) Caùc haïng muïc laép ñaët Stt Haïng muïc Soá löôïng Ñaëc tính kyõ thuaät Nôi saûn xuaát 1 Song chaén raùc 1 caùi Vaät lieäu: inox Vieät Nam 2 Bôm nöôùc thaûi 2 caùi Q=18 m3/h; H=8,9m; N=1,1kw Ñieän 3 pha/380V/50Hz Saer -Italy 3 Bôm buøn trong beå laéng kò khí 2 caùi Q=4,2 m3/h; H=4,8m; N=0,22kw Ñieän 3 pha/380V/50Hz Saer - Italy 4 Bôm buøn trong beå laéng II 2 caùi Q=6 m3/h; H=5,8m; N=0,55kw Ñieän 3 pha/380V/50Hz Saer -Italy 5 Maùy thoåi khí 2 caùi Toác ñoä 2100 rpmN = 5,5 kW; Qkk = 7,91 m3/phuùt Ñieän 3 pha/380V/50Hz KFM - Haøn Quoác 6 Ñóa phaân phoái khí 28 caùi Ñöôøng kính ñóa 10 inch SSI - Myõ 7 Bôm ñònh löôïng 2 caùi Q=30l/h; H=2,1kg/cm2; N=45W Ñieän 1 pha/220V/50Hz Blue-White - Myõ 8 Heä thoáng pha cheá hoùa chaát 2 boä Thuøng PVC, V= 300 lítHeä thoáng khuaáy troän baèng khí Vieät Nam 9 Heä thoáng ñöôøng oáng coâng ngheä 1 heä thoáng OÁng inox, PVC, van vaø caùc phuï kieän keøm theo Vieät Nam 10 Heä thoáng ñieän ñoäng löïc vaø tuû ñieän ñieàu khieån 1 heä thoáng Tuû ñieän baèng theùp CT3 sôn tónh ñieän, caùc thieát bò ñieän ñieàu khieån, daây daãn ñieän ñeán caùc thieát bò, oáng luoàng daây ñieän,.. Vieät Nam 11 Caùc vaät tö khaùc 1 heä Maùng raêng cöa, taám chaén doøng, oáng trung taâm baèng inox Vieät Nam DÖÏ TRUØ KINH PHÍ THÖÏC HIEÄN Caùc haïng muïc xaây döïng Stt Haïng muïc Soá löôïng Ñôn giaù Thaønh tieàn 1 Beå ñieàu hoøa 1 caùi 100.000.000 100.000.000 2 Beå xöû lyù kò khí 1 caùi 100.000.000 100.000.000 3 Beå laéng buøn kò khí 1 caùi 60.000.000 60.000.000 4 Beå xöû lyù hieáu khí 1 caùi 130.00.000 130.000.000 5 Beå laéng II 1 caùi 70.000.000 70.000.000 6 Beå khöû truøng 1 caùi 10.000.000 10.000.000 7 Saân phôi buøn 4 caùi 22.000.000 88.000.000 8 Nhaø ñieàu haønh 1 caùi 35.000.000 35.000.000 Toång coäng (Cxd) 593.000.000 Caùc haïng muïc laép ñaët Stt Haïng muïc Soá löôïng Ñôn giaù Thaønh tieàn 1 Song chaén raùc 1 caùi 1.700.000 1.700.000 2 Bôm nöôùc thaûi 2 caùi 6.800.000 13.600.000 3 Bôm buøn trong beå laéng kò khí 2 caùi 6.000.000 12.000.000 4 Bôm buøn trong beå laéng II 2 caùi 6.800.000 13.600.000 5 Maùy thoåi khí 2 caùi 35.000.000 70.000.000 6 Ñóa phaân phoái khí 28 caùi 400.000 11.200.000 7 Bôm ñònh löôïng 2 caùi 5.200.000 10.400.000 8 Heä thoáng pha cheá hoùa chaát 2 boä 1.500.000 3.000.000 9 Heä thoáng ñöôøng oáng coâng ngheä 1 heä thoáng 30.000.000 40.000.000 10 Heä thoáng ñieän ñoäng löïc vaø tuû ñieän ñieàu khieån 1 heä thoáng 15.000.000 16.000.000 11 Caùc vaät tö khaùc 1 heä 17.000.000 17.000.000 Toång coäng (Clñ) 210.500.000 Toång hôïp kinh phí Stt Haïng muïc Kí hieäu Thaønh tieàn 1 Caùc haïng muïc xaây döïng Cxd 593.000.000 2 Caùc haïng muïc laép ñaët Clñ 210.500.000 3 Chi phí vaän chuyeån, laép ñaët, vaän haønh, chuyeån giao coâng ngheä Ck = 10%Clñ 21.050.000 4 Chi phí thieát keá Ctk = 2,5%Cxd + 2,1%Clñ 19.245.500 Toång C = Cxd+Clñ+Ck+Ctk 843.795.500 5 Thueá VAT Cv = 10%C 84.379.550 Toång coäng C + Cv 928.175.050 Laøm troøn: 928.175.000 ñoàng (Chín traêm hai möôi taùm trieäu moät traêm baûy möôi laêm nghìn ñoàng) CHI PHÍ VAÄN HAØNH HEÄ THOÁNG Chi phí hoùa chaát (C1) Hoùa chaát ñieàu chænh pH pH = 6,6 à [OH-] = 10-(14-6,6) = 0,4*10-7 (mol/ml) pH = 7,5 à [OH-] = 10-(14-7,5) = 3,16*10-7 (mol/ml) Löôïng [OH-] caàn boå sung: [OH-] = 3,16*10-7 – 0,4*10-7 = 2,76*10-7 (mol/ml) Löôïng NaOH nguyeân chaát caàn duïng mNaOH = 2,76*10-7*1000*40 =110,4*10-4 (g/l)= 110,4*10-4(kg/m3) Löôïng mNaOH nguyeân chaát caàn trong 1 ngaøy mNaOH = 110,4*10-4*200= 2,2 (kg/ng.ñ) Ñôn giaù NaOH: GNaOH = 5.600ñoàng/kg Chi phí hoùa chaát ñieàu chænh pH trong 1 ngaøy: Ckt = m*GNaOH = 2,2*5.600 = 12.320(ñoàng/ngaøy) Hoùa chaát khöû truøng Löôïng Clorua voâi söû duïng trong 1 ngaøy: m = 3,4 kg Ñôn giaù: GClo = 18.500 ñoàng/kg Chi phí hoùa chaát khöû truøng trong 1 ngaøy: Ckt = m*GClo = 3,4*18.500 = 62.900 (ñoàng/ngaøy) Chi phí hoùa chaát söû duïng trong ngaøy C1 = CNaOH + CClo = 12.320 + 62.900 = 75.220(ñoàng/ngaøy) Chi phí ñieän naêng (C2) Löôïng ñieän naêng tieâu thuï trong 1h Stt Teân thieát bò Soá thieát bò hoaït ñoäng Coâng suaát (kw) Ñieän naêng tieâu thuï (kw/h) 1 Bôm nöôùc thaûi töø beå ñieàu hoøa sang beå kò khí 1 1,1 1,1 2 Bôm buøn trong beå laéng buøn kò khí 1 0,22 0,22 3 Bôm buøn trong beå laéng II 1 0,55 0,55 4 Bôm ñònh löôïng 2 0,045 0,09 5 Maùy thoåi khí 1 5,5 5,5 Toång  (N, kW) 5,59 Chi phí ñieän naêng tieâu thuï trong ngaøy: Cñ = N*Gñ*h Trong ñoù: N : Toång coâng suaát ñieän tieâu thuï trong giôø, N = 5,59 kW Gñ : Giaù ñieän söû duïng, Gñ = 2000 (ñoàng/kW) h : Thôøi gian söû duïng thieát bò, h = 20 (giôø) C2 = (5,59 * 2000)*20 = 223.600 (ñoàng/ngaøy) Chi phí cho coâng nhaân vaän haønh heä thoáng (C3) Soá löôïng coâng nhaân vaän haønh heä thoáng : 2 ngöôøi Löông coâng nhaân : 2.000.000 ñoàng/thaùng Chi phí nhaân coâng trong 1 ngaøy : C3 = 2 x2.000.000 / 30 » 134.000 (ñoàng/ngaøy) Giaù thaønh xöû lyù 1m3 nöôùc thaûi Khaáu hao coâng trình xaây döïng trong 1 naêm (tyû leä khaáu hao: 6% (XLNT – Hoaøng Hueä)) K1 = 593.000.000 ñoàng * 6% = 35.580.000 ñoàng Khaáu hao coâng trình thieát bò trong 1 naêm (tyû leä khaáu hao: 2% (XLNT – Hoaøng Hueä)) K2 = 210.500.000 ñoàng * 2% = 4.210.000 ñoàng Toång chi phí quaûn lyù trong 1 naêm S = K1 + K2 + (C1 + C2 + C3)*365 S = 35.580.000 + 4.210.000 + (75.220 + 223.600 + 134.000)*365 S = 197.767.300 ñoàng Chi phí xöû lyù 1m3 nöôùc thaûi CHÖÔNG 5 KEÁT LUAÄN – KIEÁN NGHÒ KEÁT LUAÄN Hieän nay, Nhaø maùy cheá bieàn thuûy saûn thuoäc Coâng ty TNHH GIA HOØA coù quy moâ saûn xuaát khaù lôùn taïi tænh Vuõng Taøu. Tuy nhieân, hoaït ñoäng– saûn xuaát cuûa nhaø maùy coù khaû naêng gaây oâ nhieåm moâi tröôøng nöôùc cao, nhaát laø vieäc thaûi tröïc tieáp ra soâng Sôùm Môùi moät löôïng nöôùc thaûi lôùn coù noàng ñoä oâ nhieãm cao: COD 1450mg/l, BOD 419,4mg/l, SS 417mg/l, daàu môõ, ñoä maën vaø moät soá chæ tieâu oâ nhieãm khaùc cuõng khaù cao. Ñaëc tính nöôùc thaûi cheá bieán thuûy saûn cuûa Nhaø maùy laø coù thaønh phaàn oâ nhieãm chaát höõu cô cao. Vì vaäy vieäc löïa choïn phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc laø raát phuø hôïp. Löôïng nöôùc thaûi cuûa Nhaø maùy hoaøn toaøn coù khaû naêng xöû lyù baèng phöông sinh hoïc cuøng vôùi söï keát hôùp moät soá phöông phaùp khaùc nhaèm ñaûm baûo chaát löôïng nöôùc ñaàu ra ñaït tieâu chuaån Vieät Nam 6980-2001. KIEÁN NGHÒ Qua quaù trình tìm hieåu vaø xem xeùt hieän traïng moâi tröôøng taïi Nhaø maùy cheá bieán thuûy saûn thuoäc Coâng ty TNHH Gia Hoøa, xin coù moät vaøi yù kieán ñoùng goùp vaøo vieät baûo veä moâi tröôøng taïi Nhaø maøy vaø moâi tröôøng xung quanh nhö sau: Xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc nhö ñaõ ñöôïc trình baøy treân cho Nhaø maùy. Caàn kieåm soaùt heä thoáng thoaùt nöôùc cuûa Nhaø maùy, taùch rieâng heä thoáng thoaùt nöôùc möa vaø heä thoáng thoaùt nöôùc thaûi saûn xuaát, sinh hoaït ñeå thuaän tieän cho vieäc xöû lyù nöôùc thaûi. Tieán haønh nghieân cöùu aùp duïng saûn xuaát saïch hôn vaøo caùc coâng ñoaïn saûn xuaát nhaèm naâng cao hieän quaû saûn xuaát, tieát kieäm nguyeân lieäu, naêng löôïng, hoùa chaát ñoàng thôøi giaûm nheï gaùnh naëng veà moâi tröôøng, ñaët bieät laø vaán ñeà nöôùc thaûi. Ñaây laø xu höôùng ñang ñöôïc nhaân roäng treân quy moâ toaøn caàu. Thöïc hieän thöôøng xuyeân vaø coù khoa hoïc chöông trình veä sinh quaûn lyù chaát thaûi Nhaø maùy. Caàn ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä kyõ thuaät vaø quaûn lyù moâi tröôøng coù trình ñoä vaø yù thöùc traùch nhieäm ñeå quaûn lyù, giaùm saùt vaø xöû lyù chaát thaûi noùi chung vaø nöôùc thaûi noùi rieâng taïi Nhaø maùy. Ñoân ñoác giaùo duïc caùn boä, nhaân vieân trong cô sôû thöïc hieän caùc quy ñònh veà an toaøn lao ñoäng, phoøng choáng chaùy noå. Thöïc hieän vieäc kieåm tra söùc khoûe, kieåm tra y teá ñònh kyø. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PGS.TS. Hoaøng Hueä. Xöû lyù nöôùc thaûi. NXB Xaây Döïng, naêm 2005. TS. Trònh Xuaân Lai. Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi. NXB Xaây Döïng, naêm 2000. PGS.TS. Löông Ñöùc Phaåm. Coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc. NXB Giaùo Duïc, naêm 2002. GS.TS. Laâm Minh Trieát. Xöû lyù nöôùc thaûi ñoâ thò vaø coâng nghieäp tính toaùn vaø thieát keá coâng trình. CEFINEA – Vieän Moâi Tröôøng & Taøi Nguyeân Ñaïi hoïc Quoác gia TP.HCM, naêm 2002. PGS.TS. Hoaøng Kim Cô. Kyõ thuaät moâi tröôøng. NXB Khoa Hoïc vaø Kyõ Thuaät, naêm 2000. Nguyeãn Thò Thu Thuûy. Xöû lyù nöôùc caáp sinh hoaït vaø coâng nghieäp. NXB Khoa Hoïc vaø Kyõ Thuaät, naêm 2003. GS.TS. Nguyeãn Taøi. Thuûy löïc coâng trình. NXB Xaây Döïng, naêm 1999 Trung taâm ñaøo taïo ngaønh nöôùc vaø moâi tröôøng. Soå tay xöû lyù nöôùc taäp 1 & 2. Xuaát baûn naêm 1999. Trung taâm Quan traéc & Dòch vuï Kyõ Thuaät Moâi Tröôøng – Sôû Taøi nguyeân & Moâi tröôøng tænh Vuõng Taøu. Baùo caùo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng – Nhaø maùy cheá bieán thuûy saûn Coâng ty TNHH Gia Hoøa. Handbook of Water and Wastewater Treatment Technologies - CHEREMISINOFF, N. P. (2002) MUÏC LUÏC PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1 1. MUÏC TIEÂU ÑEÀ TAØI 1 2. NOÄI DUNG ÑEÀ TAØI 1 CHÖÔNG 1: 2 GIÔÙI THIEÄU SÔ LÖÔÏC VEÀ COÂNG NGHIEÄP CHEÁ BIEÁN THUÛY HAÛI SAÛN 2 1. TÌNH HÌNH HOAÏT ÑOÄNG CUÛA NGAØNH THUÛY SAÛN VIEÄT NAM 2 2. CAÙC LOAÏI CHAÁT THAÛI TRONG NGAØNH CHEÁ BIEÁN THUÛY SAÛN 3 2.1. Chaát thaûi raén 3 2.2. Nöôùc thaûi trong cheá bieán thuûy saûn 4 2.3. Khí thaûi phaùt sinh trong coâng nghieäp cheá bieán thuûy haûi saûn 8 CHÖÔNG 2: TOÅNG QUAN VEÀ NHAØ MAÙY CHEÁ BIEÁN THUÛY SAÛNCOÂNG TY TNHH GIA HOØA 11 1. GIÔÙI THIEÄU SÔ LÖÔÏC VEÀ COÂNG TY GIA HOØA 11 2. ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN 11 3. HIEÄN TRAÏNG CHAÁT LÖÔÏNG NGUOÀN NÖÔÙC 12 3.1. Chaát löôïng nöôùc maët 12 4. QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT CUÛA NHAØ MAÙY CHEÁ BIEÁN THUÛY SAÛN 13 4.1. Nguyeân, nhieân lieäu söû duïng 13 4.2. Quy trình saûn xuaát thöùc aên gia suùc 14 4.3. Quy trình coâng ngheä saûn xuaát caù hoäp 15 5. CAÙC VAÁN ÑEÀ AÛNH HÖÔÛNG MOÂI TRÖÔØNG 17 5.1. Khí thaûi 17 5.2. Tieáng oàn vaø ñoä rung 18 5.3. Chaát thaûi raén 18 5.4. Taùc nhaân nhieät 19 5.5. Taùc nhaân hoùa hoïc 19 5.6. Taùc nhaân sinh hoïc 19 5.7. Taùc nhaân khaùc 19 5.8. OÂ nhieãm do nöôùc thaûi 20 6. THAØNH PHAÀN VAØ TÍNH CHAÁT ÑAËC TRÖNG CUÛA NÖÔÙC THAÛI 21 7. TIEÂU CHUAÅN XAÛ NÖÔÙC THAÛI RA NGUOÀN TIEÁP NHAÄN 23 CHÖÔNG 3: GIÔÙI THIEÄU MOÄT SOÁ PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI VAØ ÑEÀ XUAÁT PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI CHEÁ BIEÁN THUÛY SAÛN 24 1. PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ CÔ HOÏC 24 1.1. Thieát bò taùch raùc 24 1.2. Beå laéng 24 1.3. Beå taùch daàu môõ 25 1.4. Beå loïc cô hoïc 25 2. PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ HOÙA HOÏC 26 2.1. Trung hoøa 26 2.2. Keo tuï 27 2.3. Haáp phuï 28 2.4. Tuyeån noåi 29 2.5. Trao ñoåi ion 30 2.6. Khöû truøng 30 3. PHÖÔNG PHAÙP SINH HOÏC 31 3.1. Chöùc naêng cuûa quaù trình xöû lyù sinh hoïc ñoái vôùi nöôùc thaûi: 31 3.2. Caùc vi sinh vaät xöû lyù sinh hoïc nöôùc thaûi 32 3.3. Sinh tröôûng cuûa vi sinh vaät trong nöôùc thaûi: 36 3.4. Hoaït ñoäng soáng cuûa vi sinh vaät trong nöôùc thaûi: 38 3.5. Quaù trình phaân huûy chaát höõu cô cuûa vi sinh vaät trong nöôùc thaûi 39 3.6. Caùc quaù trình sinh hoïc chuû yeáu duøng trong xöû lyù nöôùc thaûi 43 3.7. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng cuûa vi sinh vaät trong nöôùc thaûi: 47 CHÖÔNG 4: THIEÁT KEÁ HEÄ THOÁNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI NHAØ MAÙY CHEÁ BIEÁN THUÛY SAÛN COÂNG TY GIA HOØACOÂNG SUAÁT 250M3/NGAØY.ÑEÂM 49 1. LÖÏA CHOÏN SÔ ÑOÀ COÂNG NGHEÄ HEÄ THOÁNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI CHEÁ BIEÁN THUÛY SAÛN 49 1.1. Caùc cô sôû ñeå löïa choïn phöông aùn xöû lyù 49 1.2. Löïa choïn phöông aùn xöû lyù 49 2. THUYEÁT MINH COÂNG NGHEÄ 51 3. CHÖÙC NAÊNG CUÛA CAÙC COÂNG TRÌNH ÑÔN VÒ 52 3.1. Song chaén raùc 52 3.2. Beå ñieàu hoøa 52 3.3. Beå kò khí buøn lô löõng 52 3.4. Beå laéng buøn kò khí 54 3.5. Beå sinh hoïc hieáu khí 55 3.6. Beå laéng II 56 3.7. Beå khöû truøng 56 3.8. Saân phôi buøn 56 4. TÍNH TOAÙN CAÙC COÂNG TRÌNH ÑÔN VÒ 57 4.1. Song chaén raùc 58 4.2. Beå ñieàu hoøa 59 4.3. Beå kò khí buøn lô löõng 60 4.4. Beå laéng buøn kò khí 63 4.5. Beå sinh hoïc hieáu khí (Beå Aeroten) 67 4.6. Beå laéng II 72 4.7. Beå khöû truøng 75 4.8. Saân phôi buøn 77 5. CHOÏN THIEÁT BÒ 79 5.1. Choïn bôm 79 5.2. Choïn maùy thoåi khí 80 5.3. Ñóa thoåi khí 80 5.4. Choïn thuøng hoùa chaát 81 5.5. OÁng daãn nöôùc 81 5.6. OÁng daãn khí 81 5.7. Heä thoáng ñieän vaø tuû ñieän 81 6. TOÅNG HÔÏP CAÙC HAÏNG MUÏC CUÛA HEÄ THOÁNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI COÂNG NGHIEÄP CHEÁ BIEÁN THUÛY SAÛN 81 6.1. Caùc haïng muïc xaây döïng 81 6.2. Caùc haïng muïc laép ñaët 82 7. DÖÏ TRUØ KINH PHÍ THÖÏC HIEÄN 83 7.1. Caùc haïng muïc xaây döïng 83 7.2. Caùc haïng muïc laép ñaët 83 7.3. Toång hôïp kinh phí 84 8. CHI PHÍ VAÄN HAØNH HEÄ THOÁNG 84 8.1. Chi phí hoùa chaát (C1) 84 8.2. Chi phí ñieän naêng (C2) 85 8.3. Chi phí cho coâng nhaân vaän haønh heä thoáng (C3) 86 8.4. Giaù thaønh xöû lyù 1m3 nöôùc thaûi 86 CHÖÔNG 5: KEÁT LUAÄN – KIEÁN NGHÒ 87 1. KEÁT LUAÄN 87 2. KIEÁN NGHÒ 87 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 89 DANH MUÏC BAÛNG BIEÅU Baûng 1. Noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm taïi moät soá nhaø maùy cheá bieán vaø doanh nghieäp tö nhaân 7 Baûng 2: Noàng ñoä chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy cheá bieán thuûy saûn Coâng ty Gia Hoøa 22 Baûng 3: Caùc hoùa chaát thöôøng duøng ñeå ñieàu chænh pH 27 Baûng 4: Hieäu suaát xöû lyù qua caùc coâng trình ñôn vò 60 DANH MUÏC HÌNH VEÕ, ÑOÀ THÒ Hình 1: Sô ñoà coâng ngheä cheá bieán thöùc aên gia suùc 14 Hình 2: Sô ñoà coâng ngheä cheá bieán caù hoäp 16 Hình 3: Quùa trình sinh tröôûng cuûa vi sinh vaät 37 Hình 4: Sô ñoà nguyeân lyù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy 50 Hình 5: Beå ñieàu hoøa 60 Hình 6 : Cuïm xöû lyù khí ( Beå xöû lyù kò khí lô löûng vaø beå laéng buøn kò khí) 67 Hình 7: Cuïm xöû lyù hieáu khí( Aerotank vaø Beå laéng II ) 75 Hình 8: Beå khöû truøng 76 Hình 9: Saân phôi buøn 78 ._.