Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải cảng cá Cát Lở-Vũng Tàu công suất 420m3/ngày đêm

Lôøi Caûm Ôn T rong suoát 4 naêm ngoài treân giaûng ñöôøng Ñaïi Hoïc Kyõ Thuaät Coâng ngheä, em cuõng nhö caùc baïn khaùc ñaõ ñöôïc caùc thaày coâ truyeàn ñaït raát nhieàu kieán thöùc cô baûn cuõng nhö nhöõng kieán thöùc chuyeân moân ñeå baây giôø coù theå söû duïng nhöõng kieán thöùc ñoù hoaøn thaønh toát ñoà aùn toát nghieäp naøy. Ñaàu tieân em xin baøy toû lôøi caûm ôn saâu saéc cuûa mình tôùi Ban Giaùm hieäu Tröôøng Kyõ Thuaät Coâng Ngheä Thaønh Phoá Hoà Chí Minh ñaõ taïo ñieàu kieän cho em thöïc hieän ñoà aùn toát nghieäp. Em xin baøy toû lôøi caûm ôn saâu saéc cuûa mình tôùi caùc thaày coâ trong Khoa Moâi Tröôøng vaø Coâng Ngheä Sinh Hoïc ñaõ daïy doã, truyeàn ñaït kieán thöùc vaø taïo moïi ñieàu kieän toát nhaát ñeå giuùp em hoaøn thaønh khoaù hoïc. Ñaëc bieät em xin chaân thaønh caûm ôn Thaày Nguyeãn Ñöùc Minh ngöôøi ñaõ tröïc tieáp höôùng daãn vaø coù nhöõng goùp yù trong quaù suoát trình thöïc hieän ñoà aùn toát nghieäp. Xin caûm ôn thö vieän Tröôøng ÑH Kyõ thuaät Coâng Ngheä vaø Thö Vieän Vieän Taøi Nguyeân & Moâi tröôøng ñaõ taïo ñieàu kieän cho em ñöôïc tham khaûo taøi lieäu trong luùc thöïc hieän ñoà aùn. Xin chaân thaønh caùm ôn ! Tp.HCM Ngaøy 20 thaùng 12 naêm 2006 SV Thöïc hieän Phaïm Nguyeãn Ngoïc Vaân MUÏC LUÏC Nhieäm vuï luaän vaên toát nghieäp Nhaän xeùt cuûa giaùo vieân höôùng daãn Lôøi caùm ôn Danh muïc caùc chöõ vieát taét Danh muïc caùc baûng Danh muïc caùc hình Lôøi môû ñaàu Chöông 1 MÔÛ ÑAÀU Ñaët vaán ñeà 2 Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi 2 Muïc tieâu cuûa ñeà taøi 2 Noäi dung thöïc hieän 3 Phaïm vi cuûa ñeà taøi 3 Phöông phaùp thöïc hieän 3 Chöông 2 TOÅNG QUAN NÖÔÙC THAÛI NGAØNH CHEÁ BIEÁN THUÛY SAÛN 2.1 Sô ñoà coâng ngheä cheá bieán thuûy saûn 4 2.2 Nguoàn goác phaùt sinh nöôùc thaûi trong daây chuyeàn saûn xuaát 5 2.3 Tính chaát nöôùc thaûi thuûy saûn 5 2.4 Aûnh höôûng cuûa nöôùc thaûi thuûy saûn ñeán moâi tröôøng 6 2.4.1 Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng nöôùc 6 2.4.2 Taùc ñoäng do heä thoáng laïnh 7 Chöông 3 TOÅNG QUAN VEÀ TÆNH BAØ RÒA - VUÕNG TAØU VAØ CAÛNG CAÙ CAÙT LÔÛ 3.1 Toång quan veà Baø Ròa – Vuõng Taøu 8 3.1.1 Vò trí ñòa lyù 8 3.1.2 Ñaëc ñieåm khí haäu 8 3.1.3 Kinh teá 8 3.2 Giôùi thieäu veà Caûng caù Caùt Lôû 10 3.2.1 Nguoàn nguyeân lieäu 10 3.2.2 Quy trình saûn xuaát 10 3.3 Tình hình oâ nhieãm Moâi tröôøng do Caûng caù gaây ra hieän nay 11 3.3.1 Nöôùc thaûi saûn xuaát 11 3.3.2 Chaát thaûi raén 11 3.4 Thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi Caûng caù 12 Chöông 4 TOÅNG QUAN CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI THUÛY SAÛN 4.1 Caùc phöông phöông phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi thuûy saûn 13 4.1.1 Phöông phaùp cô hoïc 13 4.1.2 Phöông phaùp hoaù hoïc 14 4.1.3 Phöông phaùp hoaù lyù 15 4.1.4 Phöông phaùp sinh hoïc 17 4.1.5 Phöông phaùp xöû lyù caën 17 4.2 Moät soá quy trình coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi thuûy saûn 19 4.3 Ñeà xuaát phöông aùn xöû lyù nöôùc thaûi cho Caûng caù Caùt Lôû – Vuõng Taøu 22 4.3.1 Löïa choïn phöông phaùp vaø coâng ngheä xöû lyù möôùc thaûi 22 4.3.2 Phöông aùn 1 24 4.3.3 Phöông aùn 2 26 Chöông 5 TÍNH TOAÙN – THIEÁT KEÁ Tính toaùn phöông aùn 1 28 Song chaén raùc 28 Beå ñieàu hoaø 32 Beå laéng 1 35 Beå Aerotank 40 Tính toaùn phöông aùn 2 46 Song chaén raùc 46 Beå ñieàu hoaø 47 Beå laéng 1 47 Beå UASB 47 Beå Aerotank 51 Beå laéng 2 58 Beå khöû truøng 61 Beå neùn buøn 62 Saân phôi buøn 64 Chöông 6 TÍNH TOAÙN KINH TEÁ Chöông 7 KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ Keát luaän 76 Kieán nghò 76 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Danh Muïc Caùc Chöõ Vieát Taét BOD (Biochemical Oxygen Demand): nhu caàu oxy sinh hoaù COD (Chemical Oxugen Demand): nhu caàu oxy hoaù hoïc SS (Supended Solids): raén lô löûng N: Nitô P: Photpho TCVN: tieâu chuaån Vieät Nam TCXD: tieâu chuaån xaây döïng Danh Muïc Caùc Baûng Trang Baûng 3.1 Thaønh phaàn caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi caûng caù 11 Baûng 3.2 Moät soá giôùi haïn noàng ñoä oâ nhieãm cho pheùp trong nöôùc thaûi theo TCVN 5945 – 1995 11 Baûng 5.1 Soá lieäu thieát keá song chaén raùc 30 Baûng 5.2 Soá lieäu thieát keá beå ñieàu hoaø 33 Baûng 5.3 Soá lieäu thieát keá beå laéng 1 38 Baûng 5.4 Soá lieäu thieát keá beå Aerotank 45 Baûng 5.5 Soá lieäu thieát keá song chaén raùc phöông aùn 2 45 Baûng 5.6 Soá lieäu thieát keá beå ñieàu hoaø phöông aùn 2 46 Baûng 5.7 Soá lieäu thieát keá beå laéng 1 46 Baûng 5.8 Soá lieäu thieát beå UASB 50 Baûng 5.9 Soá lieäu thieát keá beå Aerotank 56 Baûng 5.10 Soá lieäu thieát keá beå laéng 2 60 Baûng 5.11 Soá lieäu thieát keá beå khöû truøng 61 Baûng 5.12 Soá lieäu thieát keá beå neùn buøn 63 Baûng 5.13 Soá lieäu thieát keá saân phôi buøn 64 Danh Muïc Caùc Hình Hình 4.1: Sô ñoà khoái daây chuyeàn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi cheá bieán thuyû saûn 1 19 Hình 4.2: Sô ñoà khoái daây chuyeàn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi cheá bieán thuyû saûn 2 20 Hình 4.3: Sô ñoà khoái daây chuyeàn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi cheá bieán thuyû saûn 3 21 Hình 4.5: Quy trình coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi Caûng caù Caùt Lôû phöông aùn 1 24 Hình 4.6: Quy trình coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi Caûng caù Caùt Lôû phöông aùn 2 26 Lôøi môû ñaàu C oâng nghieäp cheá bieán thuûy saûn laø moät trong nhöõng ngaønh coâng nghieäp phaùt trieån khaù maïnh ôû khu vöïc phía Nam, beân caïnh nhöõng lôïi ích to lôùn ñaït ñöôïc veà kinh teá – xaõ hoäi, ngaønh coâng nghieäp naøy cuõng phaùt sinh nhieàu vaán ñeà veà moâi tröôøng caàn phaûi giaûi quyeát, trong ñoù oâ nhieãm moâi tröôøng do nöôùc thaûi laø moät trong nhöõng moái quan taâm haøng ñaàu. Nguyeân lieäu cuûa ngaønh coâng nghieäp cheá bieán thuyû saûn raát phong phuù vaø ña daïng, chính vì theá tính chaát vaø thaønh phaàn nöôùc thaûi cuûa ngaønh coâng nghieäp naøy cuõng raát ña daïng vaø phöùc taïp. Trong quy trình cheá bieán, nöôùc thaûi phaùt sinh chuû yeáu ôû caùc coâng ñoaïn röûa nguyeân lieäu. Trong nöôùc thaûi thöôøng chöùa nhieàu maûnh vuïn thòt vaø ruoät caùc loaïi thuûy saûn. Caùc maûnh vuïn naøy deã laéng vaø deã phaân huyû, gaây neân muøi hoâi ñaëc tröng. Ngoaøi ra trong nöôùc thaûi ñoâi khi coøn coù chöùa caùc thaønh phaàn höõu cô maø khi phaân huyû seõ taïo ra caùc saûn phaåm coù chöùa indol vaø caùc saûn phaåm trung gian cuûa söï phaân huyû caùc axit beùo khoâng no gaây neân muøi hoâi tanh khoù chòu. Moät caùch toång quaùt, nöôùc thaûi ngaønh coâng nghieäp cheá bieán thuûy saûn noùi chung vaø Caûng caù Caùt Lôû noùi rieâng thöôøng coù caùc thaønh phaàn oâ nhieãm vöôït quaù tieâu chuaån cho pheùp, chính vì theá caàn coù caùc bieän phaùp thích hôïp ñeå kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng do nöôùc thaûi gaây ra laø moät trong nhöõng yeâu caàu heát söùc caàn thieát. Chöông 1 MÔÛ ÑAÀU Ñaët vaán ñeà Töø tröôùc ñeán nay, thöïc phaåm luoân laø nguoàn thöùc aên khoâng theå thieáu ñoái vôùi con ngöôøi. Khi xaõ hoäi ngaøy caøng phaùt trieån, nhu caàu veà thöïc phaåm cuûa con ngöôøi ngaøy caøng cao. Thòt, caù laø nguoàn thöïc phaåm khoâng theå thieáu trong böõa côm haèng ngaøy, noù cung caáp moät löôïng ñaïm, protein, vitamin,…ñaùng keå cho con ngöôøi. Ñeå ñaùp öùng cho nhu caàu ñoù, caùc ngaønh coâng nghieäp cheá bieán thöïc phaåm cuõng ngaøy caøng phaùt trieån hôn vôùi haøng hoaù ña daïng hôn. Trong ñoù ngaønh coâng nghieäp cheá bieán thuûy saûn laø moät trong nhöõng ngaønh coù tieàm naêng phaùt trieån cao. Moät ñieàu maø chuùng ta caàn phaûi quan taâm hieän nay chính laø moät löôïng nöôùc cung caáp cho ngaønh coâng nghieäp naøy ñeå phuïc vuï cho saûn xuaát töông ñoái cao ñöôïc xaû thaúng ra bieån, soâng,…maø chöa qua khaâu xöû lyù naøo hoaëc coù xöû lyù nhöng vaãn chöa ñaùp ñöôïc yeâu caàu xaû thaûi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng vaø heä sinh thaùi xung quanh. Chính vì vaäy, moät heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho ngaønh coâng nghieäp cheá bieán thuûy saûn noùi chung vaø cho Caûng caù Caùt Lôû noùi rieâng laø heát söùc caàn thieát, nhaèm giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng, khoâng gaây aûnh höôûng ñeán heä sinh thaùi vaø söùc khoeû ngöôøi daân. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi Khi xaõ hoäi ngaøy caøng phaùt trieån thì nhaän thöùc cuûa con ngöôøi ngaøy cao veà moâi tröôøng, cuõng nhö caùc coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng cuûa ñòa phöông noùi rieâng vaø nhaø nöôùc noùi chung ngaøy caøng nghieâm khaéc vaø chaëc cheõ hôn. Chính vì theá, noù ñoøi hoûi caùc chuû ñaàu tö caàn quan taâm trong lónh vöïc moâi tröôøng nhieàu hôn. Hieän nay vaán ñeà caàn quan taâm ôû Caûng caù Caùt Lôû laø löôïng nöôùc thaûi khaù cao (420m3/ngaøyñeâm) vaø thaønh phaàn nöôùc thaûi coù chöùa moät löôïng lôùn caùc chaát höõu cô. Nguoàn nöôùc thaûi naøy coù khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng bieån vaø ñôøi soáng cuûa nhaân daân xung quanh neáu khoâng ñöôïc xöû lyù toát. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi Ñeà xuaát, löïa choïn coâng ngheä thích hôïp vaø thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho Caûng caù Caùt Lôû nhaèm xöû lyù nöôùc thaûi ñaït tieâu chuaån xaû thaûi.  Noäi dung thöïc hieän Toång quan nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán thuûy saûn Toång quan tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu Tình hình oâ nhieãm moâi tröôøng do nöôùc thaûi Caûng caù Caùt Lôû gaây ra hieän nay Ñeà xuaát vaø löïa choïn coâng ngheä xöû lyù thích hôïp Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù cho Caûng caù Caùt Lôû Tính toaùn giaù thaønh cuûa traïm xöû lyù nöôùc thaûi Phöông phaùp nghieân cöùu cuûa ñeà taøi Phöông phaùp thöïc teá: döïa vaøo nhöõng phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi thuûy saûn ñaõ ñöôïc aùp duïng trong ñieàu kieän Vieät Nam cuøng vôùi nhöõng thoâng soá veà tính chaát nöôùc thaûi cuûa Caûng caù Caùt Lôû ñeå löïa choïn phöông phaùp xöû lyù phuø hôïp. Phöông phaùp keá thöøa: tham khaûo moät soá taøi lieäu coù lieân quan ñeán ñeà taøi. Phaïm vi cuûa ñeà taøi Giaûi quyeát vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng do nöôùc thaûi Caûng caù Caùt Lôû gaây ra Ñeà xuaát phöông phaùp xöû lyù thích hôïp Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho Caûng caù Caùt Lôû coâng suaát 420m3/ngaøy ñeâm Chöông 2 TOÅNG QUAN NÖÔÙC THAÛI NGAØNH CHEÁ BIEÁN THUÛY SAÛN Sô ñoà coâng ngheä cheá bieán thuûy saûn Quy trình sô cheá thuûy saûn ñaëc tröng bao goàm caùc coâng ñoaïn sau: Tieáp nhaän nguyeân lieäu Röûa Nöôùc Nöôùc thaûi Caân, phaân côõ Ñaùnh vaåy, laáy noäi taïng Saûn phaåm phuï Röûa Nöôùc thaûi Caân vaø phaân côõ Nöôùc thaûi Röûa Ngaâm Nöôùc thaûi Röûa Nöôùc thaûi Voâ khay Caáp ñoâng Caùc loaïi thuûy saûn Nöôùc Nöôùc Nöôùc Nöôùc Nguoàn goác phaùt sinh nöôùc thaûi trong daây chuyeàn saûn xuaát Trong quaù trình cheá bieán, nöôùc thaûi phaùt sinh chuû yeáu töø caùc khaâu Röûa nguyeân lieäu Nöôùc pha cheá Nöôùc tan chaûy töø ñaù öôùp laïnh Tính chaát nöôùc thaûi thuûy saûn: Trong ngaønh cheá bieán thuûy saûn, vaán ñeà ñöôïc quan taâm nhieàu nhaát laø löôïng nöôùc duøng cho quaù trình saûn xuaát cuûa nhaø maùy, löôïng nöôùc naøy sau khi söû duïng ñeàu thaûi ra ngoaøi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Nhìn chung caùc nhaø maùy cheá bieán thuûy saûn ôû Vieät Nam thöôøng coù löôïng nöôùc thaûi lôùn hôn so vôùi caùc cô sôû cheá bieán haøng khoâ, nöôùc maém vaø ñoà hoäp. Ñoái vôùi xí nghieäp cheá bieán vaø ñoùng hoäp caù moøi, caù ngöø, cua… löôïng nöôùc thaûi dao ñoäng trong khoaûng 5 – 45 m3/taán saûn phaåm, trong khi ñoù cheá bieán thöïc phaåm ñoâng laïnh (toâm, cua, möïc, caù…) löôïng nöôùc thaûi dao ñoäng lôùn hôn laø khaûng 70 – 120 m3/taán nguyeân lieäu thoâ. (Nguoàn: Sôû KHCN & MT TP.HCM vaø CEFINA,1998) Nöôùc thaûi saûn xuaát coù möùc ñoä oâ nhieãm cao, tuyø theo töøng loaïi nguyeân lieäu söû duïng maø nöôùc thaûi coù caùc tính chaát khaùc nhau, nhöng nhìn chung thì thaønh phaàn nöôùc thaûi cuûa moät xí nghieäp cheá bieán thuûy saûn bao goàm: Haøm löôïng COD: 1600 – 2300 mg/l Haøm löôïng BOD: 1200 – 1800 mg/l Haøm löôïng Nitô: 70 – 110 mg/l Nöôùc thaûi töø quaù trình cheá bieán thuûy saûn laø loaïi nöôùc thaûi coù möùc ñoä oâ nhieãm höõu cô cao vaø löôïng vi sinh vaät coù trong nöôùc thaûi raát deã sinh tröôûng vaø phaùt trieån. Thaønh phaàn tuøy thuoäc vaøo loaïi nguyeân lieäu cheá bieán, vì nguyeân lieäu thì raát ña daïng veà chuûng loaïi neân thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa nöôùc thaûi coù söï bieán ñoåi raát lôùn. Caùc chaát höõu cô deã phaân huûy trong nöôùc thaûi thuûy saûn taïo ra saûn phaåm coù chöùa chaát indol vaø caùc saûn phaåm trung gian cuûa söï phaân huûy caùc axít beùo khoâng baõo hoaø taïo ra muøi raát khoù chòu laøm oâ nhieãm khoâng khí vaø aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoûe cuûa con ngöôøi, theâm vaøo ñoù laø gaây ra caùc muøi hoâi laø caùc loaïi khí laø saûn phaåm cuûa quaù trình phaân huûy kî khí khoâng hoaøn toaøn cuûa caùc hôïp chaát protit vaø axit beùo khaùc trong nöôùc thaûi sinh ra caùc hôïp chaát mercaptan, H2S… Aûnh höôûng cuûa nöôùc thaûi thuûy saûn ñeán moâi tröôøng Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng nöôùc Nöôùc thaûi cheá bieán thuûy saûn coù haøm löôïng caùc chaát oâ nhieãm cao, neáu khoâng ñöôïc xöû lyù seõ gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët vaø nöôùc ngaàm trong khu vöïc. Ñoái vôùi nöôùc ngaàm taàng noâng, nöôùc thaûi cheá bieán thuûy saûn coù theå thaám xuoáng ñaát vaø gaây oâ nhieãm nöôùc ngaàm. Caùc nguoàn nöôùc ngaàm nhieãm caùc chaát höõu cô, dinh döôõng vaø vi truøng raát khoù xöû lyù. Ñoái vôùi caùc nguoàn nöôùc maët, caùc chaát oâ nhieãm coù trong nöôùc thaûi cheá bieán thuûy saûn seõ laøm suy thoaùi chaát löôïng nöôùc, taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng vaø caùc loaïi thuûy sinh vaät, cuï theå nhö sau Caùc chaát höõu cô Caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi cheá bieán thuûy saûn chuû yeáu laø deã phaân huûy. Trong nöôùc thaûi chöùa caùc chaát nhö: cacbonhydrat, proteâin, chaát beùo…khi xaû vaøo nguoàn nöôùc seõ laøm suy giaûm noàng ñoä oxy hoaø tan coù trong nöôùc vì vi sinh vaät söû duïng oxy ñeå phaân huyû caùc chaát höõu cô. Noàng ñoä oxy hoaø tan döôùi 50% baõo hoaø coù khaû naêng gaây aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa toâm, caù…Oxy hoaø tan giaûm khoâng chæ aûnh höôûng ñeán caùc thuûy sinh vaät maø coøn giaûm khaû naêng töï laøm saïch cuûa nguoàn nöôùc, daãn ñeán giaûm chaát löôïng nöôùc caáp cho sinh hoaït vaø coâng nghieäp. Chaát raén lô löûng: Caùc chaát raén lô löûng laøm cho nöôùc ñuïc hoaëc coù maøu, noù haïn cheá ñoä saâu taàng nöôùc ñöôïc aùnh saùng chieáu ñeán, gaây aûnh höôûng ñeán quaù trình quang hôïp cuûa taûo, rong reâu…chaát raén lô löûng cuõng laø taùc nhaân gaây aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán taøi nguyeân thuûy sinh ñoàng thôøi gaây taùc haïi veà maët caûnh quan, gaây boài laéng loøng soâng, caûn trôû söï löu thoâng cuûa doøng nöôùc… Chaát dinh döôõng (N vaø P): Trong nöôùc thaûi thuûy saûn coù noàng ñoä Nitô vaø Photpho cao gaây ra hieän töôïng phuù döôõng cuûa nguoàn nöôùc gaây aûnh höôûng xaáu ñeán moâi tröôøng. Vi sinh vaät: Caùc vi sinh vaät, ñaëc bieät laø vi khuaån gaây beänh vaø tröùng giun saùn trong nöôùc laø nguoàn oâ nhieãm ñaëc bieät. Khi con ngöôøi söû duïng nguoàn nöôùc nhieãm baån ñoù seõ daãn ñeán caùc beâïnh nhö: beänh lî, thöông haøn, baïi lieät, tieâu chaûy caáp tính… Taùc ñoäng do heä thoáng laïnh Caùc heä thoáng laïnh thöôøng xuyeân hoaït ñoäng, nhieät ñoä cuûa caùc tuû caáp ñoâng hoaëc kho laïnh caàn duy trì ôû -40oC vaø -25oC neân laøm taêng ñoä aåm leân raát cao. Trong tröôøng hôïp tieáp xuùc vôùi nöôùc laïnh thöôøng xuyeân vaø laâu daøi cuøng vôùi nhieät ñoä laøm vieäc thay ñoåi ñoät ngoät seõ gaây caùc beänh veà ñöôøng hoâ haáp vaø vieâm khôùp cho coâng nhaân. Chöông 3 TOÅNG QUAN VEÀ TÆNH BAØ RÒA – VUÕNG TAØU VAØ CAÛNG CAÙ CAÙT LÔÛ 3.1 Toång quan veà Baø Ròa – Vuõng Taøu 3.1.1 Vò trí ñòa lyù Baø Ròa – Vuøng Taøu naèm ôû mieàn Ñoâng Nam Boä, ñöôïc xaùc ñònh treân toaï ñoä ñòa lyù töø 10o20’ ñeán 10o45’ vó Baéc vaø töø 107o ñeán 107o35’ kinh Ñoâng. Phía Baéc giaùp tænh Ñoàng Nai Phía Taây giaùp TPHCM Phía Ñoâng giaùp tænh Bình Thuaän Phía Nam giaùp bieån Ñoâng. Dieän tích töï nhieân toaøn tænh laø 1.975,14 km2, vaø coù 305,4 km chieàu daøi bôø bieån, dieän tích phaàn theàm luïc ñòa laø 200.000km2. Vò trí naøy raát ñaëc bieät, ñaây chính laø cöûa ngoõ höôùng ra bieån Ñoâng cuûa caùc tænh trong khu vöïc mieàn Ñoâng Nam Boä. Vò trí naøy cho pheùp tænh Baø Ròa – Vuøng Taøu hoäi tuï nhieàu tieàm naêng ñeå phaùt trieån caùc ngaønh kinh teá bieån nhö: khai thaùc daàu khí treân bieån, khai thaùc caûng bieån vaø vaän taûi bieån, phaùt trieån du lòch nghæ döôõng vaø ñaëc bieät laø khai thaùc vaø cheá bieán haûi saûn. 3.1.2 Ñaëc ñieåm khí haäu Tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu thuoäc vuøng khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa, moät naêm chia thaønh 2 muøa roõ reät. Muøa möa baét ñaàu töø thaùng 5 ñeán thaùng 10, thôøi gian naøy coù gioù muøa Taây Nam. Muøa khoâ baét ñaàu töø thaùng 11 ñeán thaùng 4 naêm sau, thôøi gian naøy coù gioù muøa Ñoâng Baéc. Nhieät ñoä trung bình haøng naêm laø 27 oC Thaùng thaáp nhaát khoaûng 24,8 oC Thaùng cao nhaát khoaûng 28,6 oC Soá giôø naéng raát cao, trung bình haøng naêm khoaûng 2400 giôø. Löôïng möa trung bình 1300 – 1750 mm. Ñoä aåm bình quaân caû naêm laø 80%. Gioù thoåi maïnh, toác ñoä khoaûng 35km/giôø, thaùng 4 vaø thaùng 10 laø nhöõng thaùng chuyeån muøa, gioù thoåi nheï, ngoaøi khôi coù soùng nhoû. Bieån Vuõng Taøu ít coù baõo hoaëc aûnh höôûng cuûa baõo khoâng ñaùng keå neân raát thuaän lôïi cho vieäc ñaùnh baét caù xa bôø. Thuûy trieàu thuoäc loaïi baùn nhaät trieàu, moãi ngaøy ñeàu coù 2 laàn thuûy trieàu leân xuoáng, bieân ñoä trieàu lôùn nhaát laø 4 – 5 m. Nhieät ñoä nöôùc bieån ít thay ñoåi, quanh naêm nhieät ñoä taàng maët nöôùc khoaûng 24 – 29o, nhieät ñoä taàng ñaùy khoaûng 26,5 – 27oC. Vôùi ñaëc ñieåm khí haäu vaø thieân nhieân öu ñaõi, Vuõng Taøu ñaõ vaø seõ luoân laø moät trong nhöõng trung taâm cheá bieán thuûy haûi saûn haøng ñaàu cuûa caû nöôùc. 3.1.3 Kinh teá Tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu coù vuøng theàm luïc ñòa roäng lôùn coäng vôùi taøi nguyeân bieån raát phong phuù neân caùc hoaït ñoäng ñaùnh baét vaø cheá bieán haûi saûn ñöôïc coi laø moät ngheà truyeàn thoáng cuûa Vuõng Taøu. Vôùi khoaûng 1400 phöông tieän, haøng naêm Vuõng Taøu khai thaùc töø 42 – 45 ngaøn taán haûi saûn caùc loaïi. Tính ñeán ngaøy 30/4/2001 treân ñòa baøn tænh coù 13 doanh nghieäp, 31 coâng ty TNHH, 5 coâng ty coå phaàn, 2 doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø haøng traêm cô sôû gia coâng cheá bieán haûi saûn ñang hoaït ñoäng, taäp trung chuû yeáu ôû TP Vuõng Taøu. Tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu ñaëc bieät khuyeán khích caùc nhaø ñaàu tö vaøo caùc lónh vöïc khai thaùc vaø cheá bieán thuûy saûn ñeå taêng kim ngaïch xuaát khaåu, giaûi quyeát theâm vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng vaø söû duïng coù hieäu quaû nguoàn nguyeân lieäu thuûy saûn saün coù ôû ñòa phöông. Ngaøy nay, trong söï nghieäp coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù, Baø Ròa – Vuõng Taøu cuøng vôùi TP.HCM vaø caùc tænh mieàm Ñoâng Nam Boä laø vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam. Muïc tieâu trong thôøi kyø naøy cuûa tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu laø tích cöïc khai thaùc lôïi theá vaø tieàm naêng ñeå ngaønh cheá bieán thuûy haûi saûn ôû Vuõng Taøu trôû thaønh moät trong nhöõng ngaønh muõi nhoïn ñöôïc tænh öu tieân ñaàu tö phaùt trieån. Tuy nhieân do tính chaát ñaëc thuø cuûa ngaønh cheá bieán thuûy saûn vaø do coâng ngheä cheá bieán coøn laïc haäu nhaát laø caùc doanh nghieäp khoâng ñaàu tö kinh phí hoaëc ñaàu tö chöa thích hôïp cho vieäc xöû lyù nöôùc thaûi neân nöôùc thaûi cuûa caùc cô sôû naøy ñaõ goùp phaàn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc soâng vaø caùc vuøng ven bieån. Chính nhöõng vaán ñeà ñoù, song song vôùi vieäc phaùt trieån kinh teá thì vaán ñeà moâi tröôøng caàn ñöôïc quan taâm ñuùng möùc ñeå yeáu toá moâi tröôøng ñöôïc ñaùnh giaù ngang taàm vôùi vieäc phaùt trieån kinh teá. 3.2 Giôùi thieäu Caûng caù Caùt Lôû Teân Caûng caù : Caûng caù Caùt Lôû Vuõng Taøu Ñòa chæ : 1007/34 , Ñöôøng 30/4 Phöôøng 11, Tp Vuõng Taøu Soá ñieän thoaïi : 064 840315 Fax : 064 849540 Loaïi hình doanh nghieäp: doanh nghieäp nhaø nöôùc Phaïm vi vaø chöùc naêng hoaït ñoäng cuûa Caûng caù chuû yeáu laø Caûng dòch vuï. 3.2.1 Nguyeân lieäu Nguoàn nguyeân lieäu chuû yeáu cuûa Caûng caù Caùt Lôû bao goàm: toâm, cua, möïc, caùc loaïi caù,…ñöôïc caùc phöông tieän ñaùnh baét (hoaëc qua caùc thöông laùi) ñöa veà Caûng ñeå sô cheá. 3.2.2 Quy trình saûn xuaát Quy trình saûn xuaát bao goàm caùc coâng ñoaïn Tieáp nhaän nguyeân nguyeân lieäu Röûa nguyeân lieäu Phaân côõ Ñaùnh vaûy, caét noäi taïng Röûa Phaân côõ Röûa Caáp ñoâng Nöôùc saïch Nöôùc thaûi Saûn phaåm phuï Nöôùc saïch Nöôùc thaûi Nöôùc saïch Nöôùc thaûi Moâ taû coâng ngheä cheá bieán thuûy saûn Haûi saûn nguyeân lieäu töø luùc ñaùnh baét, ñöôïc baûo quaûn sô boä taïi caùc traïm thu gom, caùc traïm tieáp nhaän, caùc khoang laïnh cuûa caùc phöông tieän vaän chuyeån. Khi ñeán caûng, chuùng ñöôïc ñöa vaøo phaân xöôûng tieáp nhaän. Töø ñaây haûi saûn ñöôïc ñöa qua caùc khaâu trong quaù trình sô cheá vaø cheá bieán. Ñaàu tieân haûi saûn ñöôïc röûa baèng nöôùc trong caùc boàn vaø xöû lyù sô boä nhaèm loaïi boû haûi saûn keùm chaát löôïng. Tieáp sau ñoù, chuùng ñöôïc caân vaø phaân loaïi ra kích côõ lôùn nhoû (hoaëc theo caùc tieâu chuaån khaùc nhau) nhaèm muïc ñích taïo ra caùc saûn phaåm ñoàng nhaát phuïc vuï cho caùc coâng ñoaïn cheá bieán tieáp theo. Sau khi phaân kích côõ, haûi saûn laïi ñöôïc röõa laïi moät laàn nöõa roài caét boû noäi taïng. Sau khi caét boû noäi taïng, haûi saûn ñöôïc röûa laïi vaø ñem ñi caân vaø phaân loaïi. Tröôùc khi cho vaøo khay haûi saûn phaûi ñöôïc röûa laïi moät laàn cuoái roài ñem vaøo kho baûo quaûn. 3.3 Tình hình oâ nhieãm Moâi tröôøng do Caûng caù gaây ra hieän nay 3.3.1 Nöôùc thaûi saûn xuaát Vì ñaây laø Caûng dòch vuï, laø nôi trung chuyeån cuûa caùc loaïi thuûy saûn neân nöôùc thaûi ôû ñaây chuû yeáu sinh ra töø quaù trình röûa, cheá bieán thuûy saûn. Vôùi löu löôïng nöôùc thaûi khoaûng 420m3/ngaøy, thaønh phaàn oâ nhieãm chuû yeáu laø chaát höõu cô vaø chaát raén lô löûng. Nguoàn nöôùc thaûi naøy coù khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán moâi tröôøng bieån vaø ñôøi soáng nhaân daân xung quanh neáu khoâng ñöôïc xöû lyù toát. 3.3.2 Chaát thaûi raén Chaát thaûi raén cuûa Caûng caù chuû yeáu laø caùc pheá phaåm cuûa caù, toâm, gheï,… trong quaù trình sô cheá. Nhìn chung caùc chaát thaûi raén naøy ñeàu ñöôïc taän duïng ñeå cheá bieán thaønh caùc loaïi thöùc aên cho gia suùc. Tuy nhieân vaãn coøn moät soá ít troâi theo nöôùc thaûi hoaëc neáu quaù trình veä sinh nhaø xöôûng khoâng kyõ thì coù theå gaây ra oâ nhieãm khoâng khí do muøi hoâi thoái töø quaù trình phaân huûy caùc chaát thaûi raén naøy. 3.4 Thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi Caûng caù Nöôùc thaûi cuûa Caûng caù chuû yeáu sinh ra töø quaù trình röûa nguyeân lieäu. Thaønh phaàn caùc chaát oâ nhieãm theå hieän ôû baûng 3.1 Baûng 3.1 Thaønh phaàn caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi caûng caù STT THOÂNG SOÁ ÑÔN VÒ NÖÔÙC THAÛI 1 pH 5.5 – 9 2 COD mg/l 1200 - 3000 3 BOD mg/l 800 - 1900 4 SS mg/l 100 - 400 (Nguoàn: Tham khaûo moät soá coâng trình töông töï) Baûng 3.2 Moät soá giôùi haïn noàng ñoä oâ nhieãm cho pheùp trong nöôùc thaûi theo TCVN 5945 – 1995 STT THOÂNG SOÁ ÑÔN VÒ NGUOÀN LOAÏI B (TCVN 5945 – 1995) 1 COD mg/l 100 2 BOD mg/l 50 3 pH 5.5 – 9 4 SS mg/l 100 5 Toång N mg/l 60 6 Toång P mg/l 6 7 Nhieät ñoä oC 40 Nhaän xeùt Thaønh phaàn nöôùc thaûi Caûng caù coù haøm löôïng COD khaù cao 1200–3000mg/l, haøm löôïng BOD dao ñoäng trong khoaûng 800 – 1900mg/l vaø SS 200 – 400mg/l, nhöõng con soá treân chöùng toû raèng caùc chæ tieâu oâ nhieãm nhö BOD, COD, SS ñeàu vöôït TCVN 5945 – 1995. Chính vì theá vieäc aùp duïng vaø trieån khai coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi cho Caûng caù laø vaán ñeà caáp baùch hieän nay. Chöông 4 TOÅNG QUAN CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI THUÛY SAÛN 4.1 Caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi thuûy saûn hieän nay 4.1.1 Phöông phaùp cô hoïc Phöông phaùp naøy thöôøng laø caùc giai ñoaïn xöû lyù sô boä, bao goàm caùc quaù trình maø khi nöôùc thaûi ñi qua quaù trình ñoù seõ khoâng thay ñoåi tính chaát hoaù hoïc vaø sinh hoïc cuûa noù. Xöû lyù cô hoïc nhaèm naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû cuûa caùc böôùc xöû lyù tieáp theo. Do nöôùc thaûi thuûy saûn thöôøng coù haøm löôïng höõu cô cao vaø chöùa nhieàu caùc maûnh vuïn thòt vaø ruoät cuûa caùc loaïi thuûy haûi saûn neân sau khi xöû lyù baèng phöông phaùp cô hoïc thì moät soá taïp chaát coù trong nöôùc thaûi seõ ñöôïc loaïi ra, traùnh gaây taéc ngheõn ñöôøng oáng, laøm hö maùy bôm vaø laøm giaûm hieäu quaû xöû lyù cuûa caùc coâng ñoaïn sau. Nhöõng coâng trình xöû lyù cô hoïc bao goàm: song chaén raùc, beå laéng caùt, beå vôùt daàu… 4.1.1.1 Song chaén raùc Song chaén raùc ñöôïc duøng ñeå giöõ raùc vaø caùc taïp chaát raén coù kích thöôùc lôùn trong nöôùc thaûi noùi chung vaø nöôùc thaûi thuûy saûn noùi rieâng. Phaàn raùc naøy seõ ñöôïc vaän chuyeån ñeán maùy nghieàn raùc ñeå nghieàn nhoû, sau ñoù ñöôïc vaän chuyeån tôùi beå phaân huyû caën (beå Metan). Ñoái vôùi caùc taïp chaát <5mm thöôøng duøng löôùi chaén raùc. Caáu taïo cuûa song chaén raùc goàm coù caùc thanh kim loaïi tieát dieän hình chöõ nhaät, hình troøn hoaëc hình baàu duïc, song chaén raùc ñöôïc chia thaønh 2 loaïi di ñoäng vaø coá ñònh vaø ñöôïc ñaët nghieâng moät goác 60 – 90o theo höôùng doøng chaûy. Tuyø theo löôïng raùc ñöôïc giöõ laïi treân song chaén raùc maø ta coù theå thu gom baèng phöông phaùp thuû coâng hay cô khí. 4.1.1.2 Beå laéng caùt Beå laéng caùt duøng ñeå taùch caùt vaø caùc chaát voâ cô khoâng tan khaùc ra khoûi nöôùc thaûi. Vieäc taùch caùt vaø caùc taïp chaát laø caàn thieát ñeå cho caùc quaù trình oån ñònh buøn caën phía sau (beå meâtan, beå laéng 2 voû,…) dieãn ra bình thöôøng. Theo nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa nöôùc trong beå, thöôøng chia ra beå laéng caùt ngang, beå laéng caùt ngang chuyeån ñoäng voøng vôùi doøng chaûy theo phöông ngang, beå laéng caùt ñöùng vôùi doøng chaûy töø döôùi leân treân, beå laéng caùt vôùi doøng chaûy theo phöông tieáp tuyeán…Trong ñoù beå laéng caùt ngang ñöôïc söû duïng roäng raûi nhaát. Caùt töø beå laéng ñöôïc ñöa tôùi saân phôi caùt vaø seõ ñöôïc laøm khoâ sô boä tröôùc khi vaän chuyeån ra ngoaøi traïm xöû lyù. Nöôùc töø saân phôi caùt seõ ñöôïc daãn veà phía tröôùc cuûa beå laéng. 4.1.1.3 Beå laéng Beå laéng duøng ñeå taùch caùc chaát lô löûng coù troïng löôïng rieâng lôùn hôn troïng löôïng rieâng cuûa nöôùc. Caùc chaát lô löûng naëng hôn seõ töø töø laéng xuoáng ñaùy, coøn chaát lô löûng nheï hôn seõ tieáp tuïc theo doøng nöôùc ñeán caùc coâng trình xöû lyù tieáp theo. Coù theå duøng nhöõng thieát bò thu gom vaø vaän chuyeån caùc chaát laéng vaø noåi tôùi coâng trình xöû lyù caën. Döïa vaøo chöùc naêng, vò trí coù theå chia beå laéng thaønh caùc loaïi: beå laéng ñôït 1 ñaët tröôùc coâng trình xöû lyù sinh hoïc vaø beå laéng ñôït 2 sau coâng trình xöû lyù sinh hoïc. Döïa vaøo nguyeân taéc hoaït ñoäng, coù theå chia ra caùc loaïi beå laéng nhö: beå laéng hoaït ñoäng giaùn ñoaïn hoaëc beå laéng hoaït ñoäng lieân tuïc. Döïa vaøo caáu taïo coù theå chia beå laéng thaønh caùc loaïi: beå laéng ñöùng, beå laéng li taâm… 4.1.1.4 Beå vôùt daàu Beå vôùt daàu môõ ñöôïc xöû duïng khi xöû lyù nöôùc thaûi coù chöùa daàu môõ nhö nöôùc thaûi thuûy saûn. Neáu haøm löôïng daàu môõ khoâng cao thì vieäc vôùt daàu môõ ñöôïc thöïc hieän ngay ôû beå laéng nhôø thieát bò gaït chaát noåi. 4.1.2 Phöông phaùp hoaù hoïc Laø phöông phaùp duøng caùc phaûn öùng hoaù hoïc ñeå chuyeån caùc chaát oâ nhieãm thaønh caùc chaát ít oâ nhieãm hôn, chaát ít oâ nhieãm thaønh caùc chaát khoâng oâ nhieãm. Ví duï nhö duøng caùc chaát oâxy hoaù nhö ozone, H2O2, O2,Cl2…ñeå oxy hoaù caùc chaát höõu cô, voâ cô coù trong nöôùc thaûi. Phöông phaùp naøy giaù thaønh xöû lyù cao neân coù haïn cheá söû duïng. Thöôøng chæ söû duïng khi trong nöôùc thaûi toàn taïi caùc chaát höõu cô, voâ cô khoù phaân huyû sinh hoïc. Thöôøng aùp duïng cho caùc loaïi nöôùc thaûi nhö: nöôùc thaûi roø ræ raùc, nöôùc thaûi deät nhuoäm, nöôùc thaûi giaáy. Ñoâi khi moät soá nhaø maùy cheá bieán thuûy saûn cuõng aùp duïng phöông phaùp hoaù hoïc ñeå ñöa vaøo quy trình xöû lyù, vì phöông phaùp seõ taêng cöôøng xöû lyù cô hoïc hoaëc sinh hoïc. Nhöõng phaûn öùng dieãn ra coù theå laø phaûn öùng oxy hoaù khöû, caùc phaûn öùng taïo chaát keát tuûa hoaëc caùc phaûn öùng phaân huyû chaát ñoäc haïi. 4.1.2.1 Phöông phaùp trung hoøa Nöôùc thaûi chöùa caùc axit voâ cô hoaëc kieàm caàn ñöôïc trung hoøa ñöa pH veà khoaûng 6.5 – 8.5 tröôùc khi thaûi vaøo nguoàn nöôùc hoaëc söû duïng cho caùc coâng ñoaïn xöû lyù tieáp theo. Trung hoøa nöôùc thaûi coù theå thöïc hieän baèng nhieàu caùch khaùc nhau nhö: Troän laãn nöôùc thaûi coù tính axit vôùi nöôùc thaûi coù tính kieàm Boå sung caùc taùc nhaân hoaù hoïc Loïc nöôùc thaûi coù tính axit qua vaät lieäu coù taùc duïng trung hoaø Haáp thuï khí axit baèng nöôùc kieàm hoaëc haáp thuï amoniac baèng nöôùc axit. Vieäc löïa choïn phöông phaùp trung hoøa tuyø thuoäc vaøo theå tích vaø noàng ñoä nöôùc thaûi, cheá ñoä thaûi nöôùc thaûi, khaû naêng saün coù vaø giaù thaønh cuûa caùc taùc nhaân hoaù hoïc. Trong quaù trình trung hoøa, moät löôïng buøn caën ñöôïc taïo thaønh. Löôïng buøn naøy phuï thuoäc vaøo noàng ñoä vaø thaønh phaàn cuûa nöôùc thaûi cuõng nhö loaïi vaø löôïng caùc taùc nhaân söû duïng cho quaù trình. 4.1.2.2 Phöông phaùp oxy hoaù khöû Muïc ñích cuûa phöông phaùp naøy laø chuyeån caùc chaát oâ nhieãm ñoäc haïi coù trong nöôùc thaûi thaønh caùc chaát ít ñoäc hôn vaø ñöôïc loaïi ra khoûi nöôùc thaûi. Quaù trình naøy tieâu toán moät löôïng lôùn caùc taùc nhaân hoaù hoïc, do ñoù quaù trình oxy hoaù chæ ñöôïc duøng trong nhöõng tröôøng hôïp khi caùc chaát gaây oâ nhieãm khoâng theå taùch baèng caùc phöông phaùp khaùc. Thöôøng söû duïng caùc chaát oxy hoaù nhö: Clo khí vaø loûng, nöôùc Javen (NaOCl), Kalipermanganat (KMnO4), H2O2,… 4.1.2.3 Phöông phaùp khöû truøng nöôùc thaûi Khöû truøng nöôùc thaûi laø giai ñoaïn cuoái cuøng cuûa coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi nhaèm loaïi boû vi truøng vaø virus gaây beänh tröôùc khi xaõ vaøo nguoàn nöôùc. Coù theå duøng Clo ñeå khöû truøng nöôùc hoaëc khöû truøng baèng ozon, tia hoàng ngoaïi nhöng coøn phaûi caân nhaéc veà maët kinh teá. 4.1.3 Phöông phaùp hoaù lyù Laø phöông phaùp öùng duïng caùc quaù trình hoùa lyù ñeå xöû lyù nöôùc thaûi, nhaèm giaûm moät phaàn caùc chaát oâ nhieãm ra khoûi nöôùc thaûi. Quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp hoùa lyù laø aùp duïng caùc quaù trình vaät lyù vaø hoùa hoïc ñeå ñöa vaøo nöôùc thaûi chaát phaûn öùng naøo ñoù ñeå gaây taùc ñoäng vôùi caùc taïp chaát, bieán ñoåi hoùa hoïc, taïo thaønh caùc chaát khaùc döôùi daïng ._.