Tính toán thiết kế bãi chôn lấp hợp vệ sinh ở huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An quy hoạch đến năm 2020

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO COÄNG HOAØ XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA VIEÄT NAM TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KTCN TP.HCM Ñoäc laäp - Töï do - Haïnh phuùc KHOA: KYÕ THUAÄT MOÂI TRÖÔØNG & CN SINH HOÏC NHIEÄM VUÏ ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Hoï vaø teân : Ngoâ Xuaân Quang MSSV : 08B1080056 Ngaønh : Kyõ thuaät Moâi Tröôøng Lôùp : 08HMT1 1. Ñaàu ñeà ñoà aùn toát nghieäp: Tính toaùn thieát keá baõi choân laáp hôïp veä sinh ôû huyeän Caàn Giuoäc, tænh Long An quy hoaïch ñeán naêm 2020. 2. Nhieäm vuï ( yeâu caàu veà noäi dung vaø soá lieäu ban ñaàu): Toång quan Xaùc ñònh ñaëc ñieåm töï nhieân-xaõ hoäi cuûa huyeän Caàn Giuoäc, Tænh Long An vaø quy hoaïch cuûa huyeän. Tính toaùn thieát keá vaø döï toaùn kinh phí ñaàu tö. Theå hieän caùc coâng trình ñôn vò treân baûn veõ A3. 3. Ngaøy giao ñoà aùn toát nghieäp: 19/04/2010 4. Ngaøy hoaøn thaønh nhieäm vuï: 12/07/2010 5. Hoï teân ngöôøi höôùng daãn: Phaàn höôùng daãn: Th.s Voõ Hoàng Thi Noäi dung vaø yeâu caàu ñoà aùn toát nghieäp ñaõ ñöôïc thoâng qua boä moân. Ngaøy thaùng 07 naêm 2010 CHUÛ NGHIEÄM BOÄ MOÂN NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN CHÍNH (Kyù vaø ghi roõ hoï teân) (Kyù vaø ghi roõ hoï teân) PHAÀN DAØNH CHO KHOA, BOÄ MOÂN Ngöôøi duyeät (chaám sô boä):…………………………………………………….. Ñôn vò:………………………………………………………………………….. Ngaøy baûo veä:…………………………………………………………………..... Ñieåm toång keát:………………………………………………………………...... Nôi löu tröõ ñoà aùn toát nghieäp:…………………………………………… LÔØI CAÛM ÔN Em xin göûi lôøi caûm ôn chaân thaønh nhaát ñeán quyù Thaày Coâ tröôøng Ñaïi Hoïc Kyõ Thuaät Coâng Ngheä Tp. Hoà Chí Minh, nhöõng ngöôøi ñaõ dìu daét em taän tình, ñaõ truyeàn ñaït cho em nhöõng kieán thöùc vaø kinh nghieäm quyù baùu trong suoát thôøi gian em hoïc taäp taïi tröôøng. Em xin traân troïng göûi lôøi caûm ôn ñeán taát caû caùc Thaày, Coâ Khoa Moâi Tröôøng vaø Coâng Ngheä Sinh Hoïc ñaõ giuùp ñôõ, taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå em coù theå hoaøn thaønh toát ñoà aùn. Em xin chaân thaønh caûm ôn coâ Voõ Hoàng Thi ñaõ höôùng daãn vaø chæ baûo taän tình trong suoát quaù trình laøm ñoà aùn toát nghieäp. Toâi xin caûm ôn gia ñình, nhöõng ngöôøi thaân ñaõ cho toâi nhöõng ñieàu kieän toát nhaát ñeå hoïc taäp trong suoát thôøi gian qua. Ngoaøi ra toâi xin göûi lôøi caûm ôn ñeán taát caû nhöõng ngöôøi baïn cuûa toâi, nhöõng ngöôøi ñaõ gaén boù, cuøng hoïc taäp vaø giuùp ñôõ toâi trong nhöõng naêm qua cuõng nhö trong quaù trình thöïc hieän ñoà aùn naøy. Tp. Hoà Chí Minh, thaùng 07 naêm 2010 Sinh vieân Ngoâ Xuaân Quang MUÏC LUÏC DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Baûng 2.1: Cô caáu kinh teá huyeän Caàn Giuoäc giai ñoaïn 2001- 2005 8 Baûng 4.1: Thaønh phaàn vaät lyù cuûa raùc thaûi sinh hoaït taïi huyeän Caàn Giuoäc 33 Baûng 4.2: Keát quaû phaân tích thaønh phaàn raùc taïi baõi raùc Lôïi Bình Nhôn 34 Baûng 4.3: Daân soá huyeän Caàn Giuoäc ñeán naêm 2020 öùng vôùi r=2% 40 Baûng 4.4: Döï baùo khoái löôïng chaát thaûi raén ñeán naêm 2020 42 Baûng 5.1: Phaân loaïi quy moâ baõi choân laáp chaát thaûi raén ñoâ thò 44 Baûng 5.2: Quy ñònh khoaûng caùch toái thieåu khi löïa choïn baõi choân laáp 46 Baûng 5.3: Soá lieäu veà thaønh phaàn cuûa nöôùc roø ræ trong baõi raùc 63 Bảng 5.4: Giaù trị của hằng số thực nghiệm a,b 72 Baûng 5.5: Caùc thoâng soá tính toaùn beå Aerotank 90 Baûng 5.6: Kinh phí döï kieán xaây döïng moät module raùc coù dieän tích 1,25ha 117 Baûng 5.7: Kinh phí xaây döïng cô baûn cho BCL 118 DANH MUÏC CAÙC HÌNH Hình 4.1: Quy trình thu gom raùc huyeän Caàn Giuoäc 36 Hình 5.1: Vò trí baûn ñoà xaây döïng baõi choân laáp 48 Hình 5.2: Caùc phöông phaùp choân laáp 51 Hình 5.3. Lôùp loùt ñaùy 56 Hình 5.4. Lôùp phuû ñænh 57 Hình 5.5. Sô ñoà heä thoáng xöû lyù nöôùc ræ raùc 67 DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT BCL : Baõi choân laáp CTR : Chaát thaûi raén CTRSH : Chaát thaûi raén sinh hoaït BOD : Nhu caàu oxy sinh hoïc. COD : Nhu caàu oxy hoùa hoïc. SS : Chaát raén lô löûng. MLSS : Noàng ñoä buøn hoaït tính lô löûng. MLVSS : Noàng ñoä buøn hoaït tính bay hôi. QCVN : Tieâu chuaån Vieät Nam. TCXD : Tieâu chuaån Xaây döïng. XLNT : Xöû lyù nöôùc thaûi. CEFINEA : Vieän Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân. CHÖÔNG I: MÔÛ ÑAÀU Ñaët vaán ñeà Trong xu theá phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, vôùi toác ñoä ñoâ thò hoaù ngaøy caøng taêng vaø söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp, dòch vuï, du lòch … keùo theo möùc soáng cuûa ngöôøi daân ngaøy caøng cao ñaõ laøm naûy sinh nhieàu vaán ñeà môùi, nan giaûi trong coâng taùc baûo veä moâi tröôøng vaø söùc khoeû coäng ñoàng daân cö. Löôïng chaát thaûi phaùt sinh töø nhöõng hoaït ñoäng sinh hoaït cuûa ngöôøi daân ngaøy moät nhieàu hôn, ña daïng hôn veà thaønh phaàn vaø ñoäc haïi hôn veà tính chaát. Caùch quaûn lyù vaø xöû lyù CTRSH taïi haàu heát caùc thò xaõ, thò töù thuoäc caùc tænh ôû nöôùc ta hieän nay ñeàu chöa ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu veä sinh vaø baûo veä moâi tröôøng. Hieän nay CTR ôû caùc tænh vaø huyeän thì chuû yeáu laø thu gom, sau ñoù ñöôïc choân laáp moät caùch sô saøi, phaùt sinh nhieàu vaán ñeà moâi tröôøng. Huyeän Caàn Giuoäc cuûa tænh Long An vaán ñeà CTR cuõng laø vaán ñeà maø caùc nhaø quaûn lyù moâi tröôøng raát quan taâm. Moät trong nhöõng phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén ñöôïc coi laø kinh teá nhaát caû veà chi phí ñaàu tö cuõng nhö chi phí vaän haønh laø xöû lyù CTR theo phöông phaùp choân laáp hôïp veä sinh. Ñaây laø phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén phoå bieán ôû caùc quoác gia ñang phaùt trieån vaø thaäm chí ñoái vôùi nhieàu quoác gia phaùt trieån. Tuy nhieân ôû Vieät Nam hieän nay nhieàu BCL vaãn chöa ñöôïc thieát keá vaø xaây döïng theo ñuùng yeâu caàu cuûa moät baõi choân laáp hôïp veä sinh. Caùc baõi naøy ñeàu khoâng kieåm soaùt ñöôïc khí ñoäc, muøi hoâi vaø nöôùc ræ raùc laø nguoàn laây oâ nhieãm tieàm taøng cho moâi tröôøng ñaát, nöôùc vaø khoâng khí, do vaäy chöa theå coi laø baõi choân laáp hôïp veä sinh. Trong nhöõng naêm qua, cuøng vôùi söï phaùt trieån kinh teá, toác ñoä ñoâ thò hoùa vaø coâng nghieäp hoùa dieãn ra raát nhanh treân moïi mieàn toå quoác. Trong xu theá chung ñoù thì tænh Long An laø tænh gaàn thaønh phoá Hoà Chí Minh neân vaán ñeà caøng trôû neân noùng boûng hôn, beân caïnh ñoù nhieàu khu ñoâ thò môùi ra ñôøi, toác ñoä gia taêng daân soá nhanh daãn ñeán löôïng raùc phaùt sinh cuõng taêng cao, ñoøi hoûi phaûi coù bieän phaùp thu gom vaø xöû lyù theo tieâu chuaån moâi tröôøng thay vì ñoå loä thieân nhö hieän nay. ÔÛ huyeän Caàn Giuoäc, hieän taïi coâng taùc xöû lyù CTR ñöôïc thöïc hieän theo moät trong nhöõng caùch thoâ sô nhaát laø ñoå ñoáng loä thieân. Moät coá gaéng lôùn nhaát ñöôïc aùp duïng taïi baõi ñoå raùc laø vieäc phun raûi ñònh kyø vaø thöôøng xuyeân hoãn hôïp hoaù chaát choáng ruoài boï. Do ñoù baõi raùc naøy ñaõ gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc ngaàm, nöôùc maët vaø moâi tröôøng khoâng khí raát lôùn cho khu vöïc xung quanh baõi choân laáp. Vì vaäy vieäc thieát keá, xaây döïng baõi choân laáp CTR hôïp veä sinh cho huyeän Caàn Giuoäc laø moät vieäc laøm heát söùc caàn thieát vaø caáp baùch. Tröôùc tình hình ñoù, luaän vaên: “ Thieát keá baõi choân laáp hôïp veä sinh ôû huyeän Caàn Giuoäc, tænh Long An qui hoaïch ñeán naêm 2020” ñaõ hình thaønh nhaèm goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng giaûi quyeát tình traïng chaát thaûi raén khoâng ñöôïc xöû lyù ñuùng caùch gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nhö hieän nay. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi Thieát keá baõi choân laáp hôïp veä sinh taïi huyeän Caàn Gioäc, Tænh Long An Noäi dung nghieân cöùu Noäi dung luaän vaên thieát keá baõi choân laáp: Tìm hieåu veà quy trình, thu gom vaän chuyeån vaø choân laáp ôû huyeän Caàn Giuoäc, tænh Long An. Tìm hieåu veà caùc ñieàu kieän töï nhieân-xaõ hoäi cuûa huyeän Caàn Giuoäc Caùc vaên baûn phaùp quy nhö quy hoaïch cuûa tænh Long An cuõng nhö huyeän Caàn Giuoäc. Löïa choïn vò trí baõi choân laáp Phaân tích soá lieäu tính toaùn thieát keá Xaùc ñònh löôïng raùc choân laáp Xaùc ñònh dieän tích baõi choân laáp Tính toaùn maïng löôùi thu khí vaø xöû lyù khí Tính toaùn löôïng phaùt sinh vaø heä thoáng xöû lyù nöôùc ræ raùc Tính toaùn caùc coâng trình phuï nhö: ñöôøng noäi boä, vaønh ñai xanh, nhaø chöùa vaät lieäu phuû, traïm ñieàu haønh…. Phaïm vi nghieân cöùu Ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu caùc vaán ñeà lieân quan tôùi quaù trình thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù CTRSH baèng phöông phaùp xaây döïng baõi choân laáp hôïp veä sinh treân ñòa baøn huyeän Caàn Giuoäc, tænh Long An. Cô sôû tính toaùn Tieâu chuaån thieát keá vaø xaây döïng baõi choân laáp hôïp veä sinh Thaønh phaàn vaø tính chaát raùc thaûi Caùc soá lieäu thoáng keâveà tình hình kinh teá, xaõ hoäi huyeän Caàn Giuoäc, tænh Long An. Hieän traïng raùc thaûi hieän nay taïi huyeän Caàn Giuoäc. Quy hoaïch chung cuûa tænh Long An cuõng nhö cuûa huyeän Caàn Giuoäc... YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi Goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng vaø giaûi quyeát vaán ñeà raùc thaûi taïi huyeän Caàn Giuoäc. Goùp phaàn naâng cao yù thöùc cuûa coäng ñoàng daân cö trong vaán ñeà chaát thaûi raén Khi BCL ñi vaøo hoaït ñoäng noù seõ nôi maø sinh vieân, caùc nhaø nghieân cöùu tham quan… CHÖÔNG II ÑAËC ÑIEÅM TÖÏ NHIEÂN - KINH TEÁ XAÕ HOÄI HUYEÄN CAÀN GIUOÄC, TÆNH LONG AN Ñaëc ñieåm töï nhieân 2.1.1 Vò trí ñòa lyù Huyeän Caàn Giuoäc caùch thò xaõ Taân An khoaûng 30 km theo ñöôøng chim bay vaø coù vò trí töông ñoái nhö sau: 106o 33’ ñeán 106o 44’ kinh ñoä Ñoâng. 10o30’ ñeán 10o40’ vó ñoä Baéc. Phía Taây giaùp huyeän Beán Löùc vaø Caàn Ñöôùc. Phía Nam vaø Taây Nam giaùp huyeän Caàn Ñöôùc. Phía Ñoâng giaùp vôùi huyeän Nhaø Beø vaø Caàn Giôø- Tp. HCM. Phía Baéc giaùp vôùi huyeän Bình Chaùnh- Tp. Hoà Chí Minh. Huyeän Caàn Giuoäc coù vò trí ñòa lyù khaù thuaän lôïi phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi: Caàn Giuoäc naèm ôû vaønh ñai voøng ngoaøi cuûa vuøng phaùt trieån kinh teá troïng ñieåm phía Nam ñang ñöôïc chính phuû quan taâm ñaàu tö phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi, cô sôû haï taàng… Caàn Giuoäc laø huyeän thuoäc vuøng thöôïngï cuûa tænh Long An, noái quaän 8- Tp.HCM baèng Quoác loä 50 vôùi chieàu daøi 12 km, noái vôùi Quoác loä 1A qua ñöôøng tænh 835, noái caùc huyeän khaùc baèng caùc höông loä, tænh loä… 2.1.2 Ñòa hình Ñòa hình huyeän Caàn Giuoäc thuoäc ñòa hình ñoàng baèng. Cao ñoä cheânh leäch bieán ñoäng töø 0,45 m ñeán 1,2 m (tính töø maët nöôùc bieån trung bình chuaån cuûa Muõi Nai, Haø Tieân). Cheânh leäch ñoä cao giöõa ñòa hình cao vaø thaáp khoaûng töø 30 – 40 cm. Ít chòu taùc ñoäng aûnh höôûng cuûa trieàu töø caùc soâng raïch trong vuøng, nhaát laø vuøng Taân Taäp, Long Haäu, Phöôùc Vónh Ñoâng. Ñòa hình huyeän Caàn Giuoäc mang ñaëc ñieåm chung cuûa ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Nôi ñaây ñòa hình ñöôïc boài ñaép lieân tuïc vaø ñeàu ñaën daãn tôùi söï hình thaønh ñoàng baèng coù beà maët baèng phaúng vaø naèm ngang. Ñoä cao tuyeät ñoái bieán ñoåi töø 0,5 - 2 m (heä Muõi Nai) vaø trung bình laø 1 - 1,6 m. Haàu heát phaàn dieän tích ñaát ôû hieän höõu khoâng bò ngaäp uùng, raûi raùc coù nhöõng ñieåm truõng doïc theo hai beân bôø soâng raïch bò ngaäp nöôùc vaøo muøa möa. Nhìn chung ñòa hình huyeän töông ñoái cao,ít bò taùc ñoäng khi trieàu cöôøng hoaëc khi luõ Ñoàng Thaùp Möôøi traøn veà. 2.1.3 Khí haäu Huyeän Caàn Giuoäc naèm trong vuøng khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa. Thôøi tieát chia laøm hai muøa roõ reät. Muøa möa töø thaùng 5 ñeán thaùng 11 Muøa khoâ töø thaùng 12 ñeán thaùng 4 naêm sau. Nhieät ñoä Nhieät ñoä trung bình naêm laø 26,40C Nhieät ñoä trung bình thaùng cao nhaát laø 28,50C (thaùng 5) Nhieät ñoä trung bình thaùng thaáp nhaát laø 240C (thaùng 1). Cheânh leäch nhieät ñoä giöõa thaùng laïnh nhaát vaø thaùng noùng nhaát laø laø 4,50C. Soá giôø naéng trung bình ño ñöôïc taïi traïm quan traéc ñaït töø 6,8 - 7,5 giôø/ ngaøy. Ñoä aåm khoâng khí Ñoä aåm trung bình naêm laø 72,9% vaø coù söï bieán ñoåi theo muøa khaù roõ, cheânh leäch ñoä aåm theo muøa khoaûng 6%. Ñoä aåûm cao nhaát vaøo muøa möa (80 - 94%). Thaáp nhaát vaøo caùc thaùng muøa khoâ (74 - 87%). Cheá ñoä gioù Veà muøa khoâ, höôùng gioù thöôøng xuyeân laø gioù Ñoâng Baéc vôùi taàn suaát töø 60 - 70% trong khoaûng töø thaùng 11 ñeán thaùng 3 naêm sau. Muøa möa höôùng gioù thònh haønh laø gioù Taây Nam. Toác ñoä gioù trung bình caùc thaùng khoaûng 1,5 - 2,5 m/s. Maïnh nhaát laø vaøo thaùng 3 (2,53 m/s) vaø nhoû nhaát laø thaùng 11 (1,5m/s). Löôïng möa Löôïng möa trung bình naêm taïi huyeän Caàn Giuoäc laø 1541 mm. Löôïng möa phaân boá khoâng ñeàu vaø giaûm daàn trong caùc thaùng cuûa naêm. Nhö trong naêm: Thaùng coù möa nhieàu nhaát laø thaùng 10 vôùi löôïng möa 393 mm Thaùng ít möa nhaát laø thaùng 3 vôùi löôïng möa 2,3 mm vaø caùc thaùng 1,2 laø caùc thaùng khoâng coù möa. Ñoä boác hôi Löôïng boác hôi phaân boá theo 2 muøa, muøa khoâ vaø muøa möa khaù roõ reät. Löôïng boác hôi trong muøa khoâ raát cao, ngöôïc laïi vôùi muøa möa ít bieán ñoäng theo khoâng gian. Löôïng boác hôi trung bình naêm laø 65 – 70% löôïng möa haøng naêm. 2.1.4 Dieän tích töï nhieân vaø phaân vuøng ñòa giôùi haønh chính. Huyeän Caàn Giuoäc coù dieän tích töï nhieân laø 210,0061 km2, daân soá trung bình toaøn huyeän tính ñeán cuoái naêm 2006 laø 124.000 ngöôøi vôùi maät ñoä daân soá töông ñoái cao, ñöùng thöù 3 toaøn tænh laø 795 ngöôøi/km2 2.1.5 Cheá ñoä thuyû vaên Nöôùc maët: Huyeän Caàn Giuoäc coù heä thoáng soâng raïch khaù chaèng chòt neân taøi nguyeân nöôùc maët khaù doài daøo, heä thoáng soâng Caàn Giuoäc vaø soâng Nhaø Beø ñoùng vai troø chuû yeáu trong vieäc vaän chuyeån haøng hoaù, thoaùt nöôùc choáng ngaäp uùng, phaùt trieån thuyû saûn. Tuy nhieân, do chòu aûnh höôûng bôûi cheá ñoä thuyû trieàu töø bieån Ñoâng neân ñoä maën khaù cao, gaây aûnh höôûng khoâng toát ñeán sinh hoaït vaø hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa ngöôøi daân. Hieän nay do aûnh höôûng chaát thaûi töø caùc khu daân cö, khu coâng nghieäp, caùc vuøng laân caän neân chaát löôïng nöôùc soâng Caàn Giuoäc trong thôøi gian gaàn ñaây chöa ñaït quy chuaån cho pheùp. b. Nöôùc ngaàm: Keát quaû khaûo saùt cuûa Lieân Ñoaøn Ñòa Chaát - Thuûy Vaên phía Nam cho thaáy nguoàn nöôùc ngaàm trong huyeän Caàn Giuoäc khaù hieám, nhaát laø caùc huyeän thuoäc vuøng haï(Taân Taäp, Phöôùc Vónh Ñoâng, Phöôùc Vónh Taây, Long Haäu). Phaàn lôùn caùc xaõ vuøng haï, ôû ñoä saâu trung bình khoaûng 350 - 400 m vaãn khoâng coù nguoàn nöôùc toát. Caùc xaõ vuøng thöôïng gaàn vôùi huyeän Beán Löùc vaø Bình Chaùnh thì chaát löôïng nguoàn nöôùc ngaàm coù khaù hôn vuøng haï, tröõ löôïng ít. Taøi nguyeân nöôùc ngaàm huyeän Caàn Giuoäc chuû yeáu khai thaùc vôùi löu löôïngkhoaûng 37.000 m3/ngaøy, khai thaùc baèng caùc gieáng khoan ñöôøng kính nhoû keát hôïp vôùi caáp nöôùc taäp trung, quy moâ moãi gieáng khoan khoaûng 100- 130 m3/ ngaøy. Theo keát quaû ñieàu tra khaûo saùt, huyeän Caàn Giuoäc coù toång soá gieáng laø 2.000 gieáng, vôùi maät ñoä trung bình 15 ha/gieáng, cao nhaát laø 2 ha/gieáng, ñoä saâu töø 180- 300m, taäp trung nhieàu nhaát ôû caùc xaõ vuøng thöôïng nhö Tröôøng Bình, Phöôùc Haäu, Myõ Loäc…duøng ñeå caáp nöôùc phuïc vuï noâng nghieäp. 2.1.6. Ñòa chaát Khi ñaët ra phöông aùn baõi choân laáp CTR loaïi nöûa chìm nöûa noåi thì caàn quan taâm ñeán moät soá caùc thoâng soá nhö: loaïi traàm tích, ñoä chaët vaø tinh thaám cuûa ñaát. Döïa vaøo taøi lieäu ñòa chaát - traàm tích cuûa vuøng döï aùn, ñoái vôùi traàm tích pleistosene(laø traàm tích coù thaønh phaàn cô giôùi chuû yeáu laø seùt chieám 75%) thích hôïp cho vieäc xaây döïng baõi choân laáp CTR hôn caû, ñoä chaët khaù lôùn, dung troïng (Bbd) dao ñoäng khoaûng 1,4 - 1,6g/cm3, ñoä thaám nöôùc keùm (0,2 - 0,4 cm/giôø) vaø trong tröôøng hôïp ñöôïc ñaàm neùn thì dung troïng coù theå leân ñeán 2g/cm3 vaø ñoä thaám xuoáng khaù thaáp (0,1cm/giôø). 2.2. Ñaëc ñieåm kinh teá xaõ hoäi huyeän Caàn Giuoäc, Tænh Long An 2.2.1. Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá vaø cô caáu kinh teá Cô caáu kinh teá phaùt trieån theo höôùng chuyeån dòch theo höôùng coâng nghieäp hoaù. Toác ñoä taêng tröôûng cuûa ngaønh noâng nghieäp laø 20%, coâng nghieäp- xaây döïng 13%, thöông maïi dòch vuï 13%. Cô caáu kinh teá cuûa huyeän Caàn Giuoäc phaùt trieån ñuùng höôùng so vôùi muïc tieâu keá hoaïch ñeà ra, cuï theå nhö sau: Baûng 2.1: Cô caáu kinh teá huyeän Caàn Giuoäc giai ñoaïn 2001- 2005 Khu vöïc Tyû leä (%) Muïc tieâu (%) Noâng laâm ngö nghieäp 50 50 Xaây döïng, coâng nghieäp 20 20 Dòch vuï 30 30 Nguoàn: Phoøng haï taàng kinh teá- UBND huyeän Caàn Giuoäc Saûn xuaát coâng nghieäp: Ngaønh coâng nghieäp vaø xaây döïng cuûa huyeän Caàn Giuoäc töøng böôùc phaùt trieån vaø ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu ñaùng keå. Toác ñoä taêng tröôûng bình quaân 5 naêm giai ñoaïn 2001- 2005 laø 16%/naêm. Toaøn huyeän coù khoaûng 2.000 doanh nghieäp tham gia kinh doanh, saûn xuaát. Voán xaây döïng cô baûn ñöôïc ñaàu tö laø 804 tyû ñoàng, taêng bình quaân 10%/naêm. Keát caáu haï taàng ñöôïc ñaàu tö naâng caáp hoaøn thieän theo quy hoaïch ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Hieän taïi saûn xuaát coâng nghieäp taïi huyeän coù 7 ngaønh chính nhö sau: - Ngaønh cô khí - Ngaønh löông thöïc thöïc phaåm - Ngaønh cheá bieán goã - Ngaønh vaên hoaù phaåm - Ngaønh deät, may maëc - Ngaønh vaät lieäu xaây döïng. Saûn xuaát noâng - laâm thuyû saûn: Saûn xuaát noâng nghieäp phaùt trieån theo höôùng chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng vaät nuoâi hôïp lyù, öùng duïng thaønh coâng tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät trong lónh vöïc noâng nghieäp. Thöông maïi vaø dòch vuï Toác ñoä taêng tröôûng cuûa ngaønh thöông mai vaø dòch vuï giai ñoaïn 2001- 2005 laø 13%, giaù trò saûn xuaát cuûa ngaønh taêng tröôûng ñeàu trong vaøi naêm trôû laïi ñaây, khoaûng 20% naêm, doanh thu khoaûng 850 tyû ñoàng. Lónh vöïc kinh doanh phaùt trieån maïnh trong nhöõng naêm qua, soá cô sôû kinh doanh treân lónh vöïc thöông maïi taêng maïnh vaøo naêm 2006, khoâng coù cô sôû kinh doanh du lòch treân ñòa baøn huyeän Caàn Giuoäc. Huyeän ñaõ ñaàu tö naâng caáp chôï trung taâm thò traán, chôï Phöôùc Vónh Taây vaø moät soá chôï noâng thoân. 2.2.2. Tình hình daân soá vaø ñoâ thò hoaù Huyeän Caàn Giuoäc naèm gaàn trung taâm chính trò, kinh teá, vaên hoaù xaõ hoäi khoa hoïc kyõ thuaät vaø chæ ñaïo an ninh quoác phoøng cuûa tænh Long An. Do tình hình phaùt trieån coâng nghieäp vaø kinh teá treân ñòa baøn taêng cao trong nhöõng naêm gaàn ñaây neân ñaõ daãn ñeán söï gia taêng soá löôïng lao ñoäng nhaäp cö treân ñòa baøn cuøng vôùi söï gia taêng daân soá töï nhieân ñaõ daãn ñeán söï bieán ñoäng daân soá treân ñòa baøn. Ñieàu naøy aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán löôïng raùc sinh hoaït treân ñòa baøn caàn phaûi thu gom xöû lyù. Daân soá treân ñòa baøn huyeän Caàn Giuoäc taêng daàn qua caùc naêm. Tyû leä taêng daân soá caû cô hoïc vaø töï nhieân khoaûng 2% / naêm. Tính ñeán cuoái naêm 2006, daân soá toaøn huyeän laø 124.000 ngöôøi, tyû leä gia taêng daân soá töï nhieân laø 1,19%; tyû leä sinh laø 13,89 %, tyû leä cheát laø 3,11%. Giaùo duïc vaø ñaøo taïo: Taäp trung ñaàu tö xaây döïng cô sôû vaät chaát cho giaùo duïc, xaây môùi 254 phoøng hoïc, cô baûn xoaù tình traïng hoïc 3 ca. Soá treû em ñeán tröôøng ngaøy caøng taêng, tyû leä treû em vaøo lôùp 1 vaø lôùp 6 töông ñoái cao, treân 99 % (tröø löùa tuoåi nhaø treû vaø maãu giaùo). Trong lónh vöïc giaùo duïc coù nhieàu chuyeån bieán tích cöïc, cô baûn hoaøn thaønh phoå caäp giaùo duïc tieåu hoïc, xoaù muø chöõ. Coâng taùc phoå caäp trung hoïc hoaøn thaønh 16/17 xaõ (tröø xaõ Phöôùc Vónh Taây). Y teá: Thöïc hieän toát coâng taùc chaêm soùc, baûo veä söùc khoeû nhaân daân, ñeán cuoái naêm 2006 coù 17/17 xaõ ñaït chuaån quoác gia veà y teá. Toång soá beänh nhaân ñeán khaùm taïi cô sôû y teá huyeän laø 229.006 löôït, phoøng khaùm tö nhaân laø 160.012 löôït vaø traïm y teá xaõ laø 109.929 löôït, 100% traïm y teá xaõ coù baùc só. Vaên hoaù xaõ hoäi: Treân ñòa baøn huyeän hieän ñaõ coù 1 trung taâm vaên hoaù caáp tænh, nhaø thi ñaáu theå duïc theå thao, nhaø thieáu nhi, ñaøi truyeàn hình... laøm cho ñôøi soáng ngöôøi daân ôû ñaây ngaøy caøng vaên minh vaø phong phuù. Heä thoáng thoâng tin tuyeân truyeàn phuïc vuï caùc nhieäm vuï chính trò cuûa ñòa phöông baèng caùch theo saùt caùc yeâu caàu cuï theå ñöa thoâng tin vaên hoaù veà cô sôû, nhieàu chuû tröông, nghò ñònh, nghò quyeát, chính saùch cuûa Ñaûng, phaùp luaät cuûa nhaø nöôùc sôùm ñeán vôùi ngöôøi daân. 2.2.3 Tình hình phaùt trieån cô sôû haï taàng Huyeän Caàn Giuoäc taäp trung phaùt trieån toaøn boä maïng löôùi giao thoâng theo quy hoaïch nhaèm phuïc vuï phaùt trieån coâng nghieäp vaø noâng thoân, nhaát laø khu vöïc vuøng saâu. Xaây döïng Höông loä 20 keát noái ñöôøng tænh 835 vôùi Quoác loä 50, xaây döïng môùi 47 km ñöôøng giao thoâng, naâng caáp nhöïa 8,68 km, traûi soûi 6,5 km vaø caùc ñöôøng giao thoâng noâng thoân ñeàu khaép caùc xaõ (bao goàm: 10,7 km ñöôøng nhöïa; 9,2 ñöôøng soûi ñoû), xaây môùi 7 caây caàu vôùi toång chieàu daøi 407m, taûi troïng 8 taán phuïc vuï nhu caàu vaän chuyeån haøng hoaù. Hoaøn thaønh caùc coâng trình troïng ñieåm nhö Caàu Thuû Boä, tænh loä 835, höông loä 19… Ñaàu tö cô sôû haï taàng cho noâng nghieäp vôùi toång soá voán laø laø 18,7 tyû ñoàng, taäp trung vaøo lónh vöïc xaây döïng traïm bôm heä thoáng keânh noäi ñoàng, naâng caáp ñeâ bao ngaên maën, naïo veùt keânh raïch phuïc vuï saûn xuaát noâng nghieäp, ñaëc bieät laø khu vöïc troàng hoa maøu vaø nuoâi troàng thuyû saûn. Heä thoáng thoaùt nöôùc khu vöïc thò traán Caàn Giuoäc chæ coù khoaûng 3 km chieàu daøi vaø xuoáng caáp traàm troïng, caùc khu vöïc khaùc chöa coù heä thoáng thoaùt nöôùc. Nguoàn nöôùc caáp chuû yeáu laø nöôùc ngaàm, toaøn huyeän coù khoaûng 2.000 gieáng vôùi 67 traïm loïc. 17/ 17 xaõ coù löôùi ñieän quoác gia vôùi 220 km ñöôøng daây trung theá, 240 km ñöôøng daây haï theá, tyû leä hoä daân ñöôïc caáp ñieän sinh hoaït laø 98%. Maïng ñieän thoaïi phuû toaøn huyeän, maät ñoä ñieän thoaïi laø 4maùy/100daân. CHÖÔNG III TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN SINH HOAÏT VAØ CAÙC BIEÄN PHAÙP XÖÛ LYÙ CTRSH 3.1. Toång quan veà chaát thaûi raén sinh hoaït 3.1.1. Chaát thaûi raén Chaát thaûi raén (Solid Waste) laø toøan boä caùc loaïi vaät chaát ñöôïc con ngöôøi loaïi boû trong caùc hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi cuûa mình ( bao goàm caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, caùc hoaït ñoäng soáng vaø duy trì söï toàn taïi cuûa coäng ñoàng …) trong ñoù quan troïng nhaát laø caùc loaïi chaát thaûi sinh ra töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát vaø hoaït ñoäng soáng. Raùc sinh hoaït hay chaát thaûi raén sinh hoaït laø moät boä phaän cuûa chaát thaûi raén, ñöôïc hieåu laø chaát thaûi raén phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng thöôøng ngaøy cuûa con ngöôøi. 3.1.2. Chaát thaûi raén sinh hoaït Chaát thaûi raén sinh hoaït laø chaát thaûi lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, nguoàn taïo thaønh chuû yeáu töø khu daân cö, caùc cô quan tröôøng hoïc, caùc trung taâm dòch vuï thöông maïi. 3.1.3. Nguoàn goác vaø thaønh phaàn cuûa chaát thaûi raén sinh hoaït Chaát thaûi raén sinh hoaït phaùt sinh töø nhieàu nguoàn khaùc nhau, coù theå ôû nôi naøy hay nôi khaùc; chuùng khaùc nhau veà soá löôïng, kích thöôùc, phaân boá veà khoâng gian. Vieäc phaân loaïi caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén ñoùng vai troø quan troïng trong coâng taùc quaûn lyù CTR. CTR sinh hoaït coù theå phaùt sinh trong hoaït ñoäng caù nhaân cuõng nhö trong hoaït ñoäng xaõ hoäi nhö töø caùc khu daân cö, chôï, nhaø haøng, khaùch saïn, coâng ty, vaên phoøng vaø caùc nhaø maùy coâng nghieäp. Moät caùch toång quaùt CTRSH ôû ñöôïc phaùt sinh töø caùc nguoàn sau: Khu daân cö Khu thöông maïi Khu xaây döïng Khu coâng nghieäp, noâng nghieäp 3.1.4. Tính chaát cuûa CTRSH 3.1.4.1. Tính chaát vaät lyù Ñoä aåm: Ñoä aåm cuûa CTR ñöôïc ñònh nghóa laø löôïng nöôùc chöùa trong moät ñôn vò troïng löôïng chaát thaûi ôû trong traïng thaùi nguyeân thuyû. Ñoä aåm cuûa raùc phuï thuoäc vaøo muøa möa hay naéng. CTR ñoâ thò ôû Vieät Nam thöôøng coù ñoä aåm töø 50 - 70% Tyû troïng: Tyû troïng cuûa raùc ñöôïc xaùc ñònh baèng phöông phaùp caân troïng löôïng ñeå xaùc ñònh tæ leä giöõa troïng löôïng cuûa maãu vôùi theå tích cuûa noù, coù ñôn vò laø kg/m3 ( hoaëc lb/yd3). Tyû troïng ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù khoái löôïng toång coäng vaø theå tích CTR. Tyû troïng raùc phuï thuoäc vaøo caùc muøa trong naêm, thaønh phaàn rieâng bieät, ñoä aåm khoâng khí. Ñoái vôùi nöôùc ta do khí haäu noùng aåm neân ñoä aåm cuûa CTR raát cao, thaønh phaàn raát phöùc taïp vaø chöùa nhieàu chaát höõu cô deã phaân huyû do ñoù tyû troïng cuûa raùc khaù cao, khoaûng 1100 - 1300 kg/m3. Khaû naêng tích aåm: khaû naêng tích aåm raát quan troïng trong vieäc tính toaùn löôïng nöôùc roø ræ phaùt sinh töø baõi choân laáp. Nước đi vào mẫu vượt quá khả năng giữ nước sẽ thoát ra tạo thành nước rỉ rác. Khả năng giữ nước thực tế thay đổi tùy vào lực nén trạng thái phân hủy của CTR. 3.1.4.2. Tính chaát hoaù hoïc Chaát höõu cô: Chaát höõu cô ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch laáy maãu raùc ñaõ laøm phaân tích xaùc ñònh ñoä aåm ñem ñoát ôû 9500C. Phaàn bay hôi ñi laø chaát höõu cô hay coøn goïi laø toån thaát khi nung, thoâng thöôøng chaát höõu cô dao ñoäng trong khoaûng 40 – 60% giaù trò trung bình 53%. Haøm löôïng carbon coá ñònh: Haøm löôïng carbon coá ñònh laø haøm löôïng carbon coøn laïi sau khi ñaõ loaïi boû caùc phaàn voâ cô khaùc khoâng phaûi laø carbon trong tro khi nung ôû 9500 C. Haøm löôïng naøy thöôøng chieám khoaûng 5 – 12%, giaù trò trung bình laø 7%. Caùc chaát voâ cô chieám khoaûng 15 - 30%, giaù trò trung bình laø 20%. 3.1.4.3. Tính chaát sinh hoïc Caùc thaønh phaàn höõu cô (khoâng keå caùc thaønh phaàn nhö plastic, cao su, da) cuûa haàu heát CTR coù theå phaân loaïi veà phöông dieän sinh hoïc nhö sau: Caùc phaân töû coù theå hoøa tan trong nöôùc nhö: ñöôøng, tinh boät, amino acid vaø nhieàu acid höõu cô Baùn cellulose: saûn phaåm ngöng tuï cuûa ñöôøng glucosa 6 carbon Cellolose: Saûn phaåm ngöng tuï cuûs ñöôøng glucosa 6 carbon. Daàu môõ, vaø saùp: laø nhöõng ester cuûa alcohols vaø acid beùo maïch daøi. Lignin: Moät polymer chöùa caùc voøng thôm vôùi nhoùm methoxyl (-OCH3) Protein: chaát taïo thaønh töø söï keát hôïp chuoãi caùc amino acid. Tính chaát quan troïng nhaát trong thaønh phaàn höõu cô cuûa chaát thaûi raén ñoâ thò laø haàu heát caùc thaønh phaàn höõu cô coù theå ñöôïc chuyeån hoùa sinh hoïc thaønh khí, caùc chaát voâ cô vaø caùc chaát trô khaùc. Khaû naêng phaân huûy sinh hoïc cuûa caùc thaønh phaàn höõu cô trong chaát thaûi raén ñöôïc ñaùnh giaù baèng chæ soá sau: BF = 0,83 – 0,028LC (2.1) trong ñoù: BF: tyû leä phaàn phaân huûy sinh hoïc bieåu dieãn treân cô sôû vi sinh 0,83 vaø 0,028 laø haèngsoá thöïc nghieäm LC: haøm löôïng lignin cuûa VS bieåu dieãn baèng % troïng löôïng khoâ Söï phaùt trieån cuûa ruoài: söï nhaân gioáng vaø sinh saûn cuûa ruoài laø vaán ñeà quan troïng caàn quan taâm taïi nôi löu tröõ chaát thaûi raén 3.2. Aûnh höôûng cuûa chaát thaûi raén ñeán moâi tröôøng 3.2.1. Aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc Chaát thaûi raén, ñaëc bieät laø chaát thaûi höõu cô, trong moâi tröôøng nöôùc seõ bò phaân huûy nhanh choùng. Taïi caùc baõi raùc, nöôùc coù trong raùc seõ ñöôïc taùch ra keát hôïp vôùi caùc nguoàn nöôùc khaùc nhö: nöôùc möa, nöôùc ngaàm, nöôùc maët hình thaønh nöôùc roø ræ. Nöôùc roø ræ di chuyeån trong baõi raùc seõ laøm taêng khaû naêng phaân huûy sinh hoïc trong raùc cuõng nhö trong quaù trình vaän chuyeån caùc chaát gaây oâ nhieãm ra moâi tröôøng xung quanh. Caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc roø ræ goàm caùc chaát ñöôïc hình thaønh trong quaù trình phaân huûy sinh hoïc, hoùa hoïc… Nhìn chung, möùc ñoä oâ nhieãm trong nöôùc roø ræ khaù cao: - COD: töø 3000 - 45.000 mg/l - N-NH3: töø 10 - 800 mg/l - BOD5: töø 2000 - 30.000 mg/l - TOC (Carbon höõu cô toång coäng: 1500 - 20.000 mg/l Phosphorus toång coäng töø 1 – 70 mg/l … Söï phaùt trieån cuûa ruoài: söï nhaân gioáng vaø sinh saûn cuûa ruoài laø vaán ñeà quan troïng caàn quan taâm taïi nôi löu tröõ chaát thaûi raén. Ñoái vôùi caùc baõi raùc thoâng thöôøng (ñaùy baõi khoâng coù lôùp thaám, suït luùn hoaëc lôùp choáng thaám bò thuûng …) caùc chaát oâ nhieãm seõ thaám saâu vaøo nöôùc ngaàm, gaây oâ nhieãm cho taáng nöôùc vaø seõ raát nguy hieåm neáu nhö con ngöôøi söû duïng taàng nöôùc naøy phuïc vuï cho aên uoáng sinh hoaït. Ngoaøi ra, chuùng coøn coù khaû naêng di chuyeån theo phöông ngang, ræ ra beân ngoaøi baõi raùc gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët. Neáu raùc thaûi coù chöùa kim loaïi naëng, noàng ñoä kim loaïi naëng trong giai ñoïan leân men axit seõ cao hôn trong giai ñoïan leân men metan. Ñoù laø do caùc axít beùo môùi hình thaønh taùc duïng vôùi lim loaïi taïo thaønh phöùc kim loaïi. Caùc hôïp chaát hydroxyt voøng thôm, axit humic vaø axit fulvic coù theå taïo phöùc vôùi Fe, Pb, Cu, Cd, Mn, Zn … Hoaït ñoäng cuûa caùc vi khuaån kî khí khöû saét coù hoùa trò 3 thaønh saét hoùa trò 2 seõ keùo theo söï hoøa tan cuûa caùc kim loaïi nhö: Ni, Cd vaø Zn. Vì vaäy, khi kieåm soaùt chaát löôïng nöôùc ngaàm trong khu vöïc baõi choân laáp phaûi kieåm tra xaùc ñònh noàng ñoä kim loaïi naëng trong thaønh phaàn nöôùc ngaàm. Ngoaøi ra, nöôùc roø ræ coù theå chöùa caùc hôïp chaát höõu cô ñoäc haïi nhö: caùc chaát höõu cô bò halogen hoùa, caùc hydrocarbon ña voøng thôm … chuùng coù theå gaây ñoät bieán gen, gaây ung thö. Caùc chaát naøy neáu thaám vaøo taàng nöôùc ngaàm hoaëc nöôùc maët seõ xaâm nhaäp vaøo chuoãi thöùc aên, gaây haäu quaû voâ cuøng nghieâm troïng cho söùc khoûe, sinh maïng cuûa con ngöôøi hieän taïi vaø caû theá heä con chaùu mai sau. 3.2.2 . Aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng ñaát Caùc chaát thaûi höõu cô seõ ñöôïc vi sinh vaät phaân huûy trong moâi tröôøng ñaát trong hai ñieàu kieän hieáu khí vaø kî khí. Khi coù ñoä aåm thích hôïp seõ taïo ra haøng loaït caùc saûn phaåm trung gian, cuoái cuøng hình thaønh caùc chaát khoùang ñôn giaûn, nöôùc, CO2, CH4 … Vôùi moät löôïng raùc thaûi vaø nöôùc roø ræ vöøa phaûi thì khaû naêng töï laøm saïch cuûa moâi tröôøng ñaát seõ phaân huûy caùc chaát naøy trôû thaønh caùc chaát ít oâ nhieãm hoaëc khoâng oâ nhieãm. Nhöng vôùi löôïng raùc quaù lôùn vöôït quaù khaû naêng töï laøm saïch cuûa ñaát thì moâi tröôøng ñaát seõ trôû neân quaù taûi vaø bò oâ nhieãm. Caùc chaát oâ nhieãm naøy cuøng vôùi kim loaïi naëng, caùc chaát ñoäc haïi vaø caùc vi truøng theo nöôùc trong ñaát chaûy xuoáng taàng nöôùc ngaàm laøm oâ nhieãm taàng nöôùc naøy. Ñoái vôùi raùc khoâng phaân huûy nhö nhöïa, cao su … neáu khoâng coù giaûi phaùp xöû lyù thích hôïp thì chuùng seõ laø nguy cô gaây thoaùi hoùa vaø giaûm ñoä phì cuûa ñaát. 3.2.3. Aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng khoâng khí Ca._.ùc loaïi raùc thaûi deã phaân huûy (nhö thöïc phaåm, traùi caây hoûng …) trong ñieàu kieän nhieät ñoä vaø ñoä aåm thích hôïp (nhieät ñoä toát nhaát laø 350C vaø ñoä aåm 70 - 80%) seõ ñöôïc caùc vi sinh vaät phaân huûy taïo ra muøi hoâi vaø nhieàu loaïi khí oâ nhieãm khaùc coù taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng ñoâ thò, söùc khoûe vaø khaû naêng hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Trong ñieàu kieän kî khí: goác sulfate coù trong raùc coù theå bò khöû thaønh S2-, sau ñoù sunfide tieáp tuïc keát hôïp vôùi ion H+ ñeå taïo thaønh H2S, moät chaát coù muøi hoâi khoù chòu theo phaûm öùng sau: 2 CH3CHCOOH + SO42- à 2 CH3COOH + S2- + H2O + CO2 S2-+ 2 H+ à H2S Sufide laïi tieáp tuïc taùc duïng vôùi caùc Cation kim loaïi, ví duï nhö Fe2+ taïo neân maøu ñen baùm vaøo thaân, reã hoaëc bao boïc quanh cô theå sinh vaät. Trong ñieàu kieän hieáu khí: acid amin coù trong raùc thaûi höõu cô ñöôïc men phaân giaûi vaø vi khuaån taïo thaønh acid höõu cô vaø NH3 ( gaây muøi hoâi). R – CH(COOH) – NH2 à R – CH2 –COOH + NH3 Trong ñieàu kieän kî khí: acid amin bò phaân huûy thaønh caùc chaát daïng amin vaø CO2. Noàng ñoä CO2 trong khí thaûi baõi choân laáp khaù cao, ñaëc bieät trong 3 thaùng ñaàu tieân. Khí CH4 ñöôïc hình thaønh trong ñieàu kieän phaân huûy kî khí, chæ taêng nhanh töø thaùng 6 trôû ñi vaø ñaït cöïc ñaïi vaøo caùc thaùng 30 -36. Do vaäy, ñoái vôùi caùc baõi choân laáp coù quy moâ lôùn ñang hoaït ñoäng hoaëc ñaõ hoøan taát coâng vieäc choân laáp nhieàu naêm, caàn kieåm tra noàng ñoä CH4 ñeå haïn cheá khaû naêng gaây chaùy noå taïi khu vöïc. 3.2.4. Aûnh höôûng ñeán caûnh quan vaø söùc khoûe con ngöôøi Chaát thaûi raén phaùt sinh töø caùc khu ñoâ thò, neáu khoâng ñöôïc thu gom vaø xöû lyù ñuùng caùch seõ gaây oâ nhieãm moâi tröôøng,aûnh höôûng xaáu ñeán söùc khoûe coäng ñoàng daân cö vaø laøm maát myõ quan ñoâ thò. Thaønh phaàn chaát thaûi raén raát phöùc taïp, trong ñoù coù chöùa caùc maàm beänh töø ngöôøi hoaëc gia suùc, caùc chaát thaûi höõu cô, xaùc suùc vaät cheát … taïo ñieàu kieän toát cho ruoài, muoãi, chuoät… sinh saûn vaø laây lan maàm beänh cho ngöôøi, nhieàu luùc trôû thaønh dòch. Moät soá vi khuaån, sieâu vi khuaån, kyù sinh truøng… toàn taïi trong raùc coù theå gaây beänh cho con ngöôøi nhö: beänh soát reùt, beänh ngoaøi da, dòch haïch, thöông haøn, phoù thöông haøn, tieâu chaûy, giun saùn, lao… Phaân loaïi, thu gom vaø xöû lyù raùc khoâng ñuùng quy ñònh laø nguy cô gaây beänh nguy hieåm cho coâng nhaân veä sinh, ngöôøi bôùi raùc, nhaát laø khi gaëp phaûi caùc chaát thaûi raén nguy haïi töø y teá, coâng nghieäp nhö: kim tieâm, oáng chích, maàm beänh, PCB, hôïp chaát höõu cô bò halogen hoùa… Taïi caùc baõi raùc loä thieân, neáu khoâng ñöôïc quaûn lyù toát seõ gaây ra nhieàu vaán ñeà nghieâm troïng cho baõi raùc vaø coäng ñoàng daân cö trong khu vöïc nhö: gaây oâ nhieãm khoâng khí, caùc nguoàn nöôùc, oâ nhieãm ñaát vaø laø nôi nuoâi döôõng caùc vaät chuû trung gian truyeàn beänh cho ngöôøi. 3.3. Toång quan veà caùc phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén sinh hoaït 3.3.1. Xöû lyù sô boä Chaát thaûi raén Giaûm theå tích baèng phöông phaùp cô hoïc Neùn raùc laø moät khaâu quan troïng trong quaù trình xöû lyù CTR. ÔÛ nhieàu ñoâ thò, moät soá phöông tieän vaän chuyeån CTR ñöôïc trang bò theâm boä phaän cuoán eùp vaø neùn eùp, ñieàu naøy goùp phaàn laøm taêng söùc chöùa cuûa xe vaø taêng hieäu suaát chuyeân chôû cuõng nhö keùo daøi thôøi gian phuïc vuï cho baõi choân laáp. Caùc thieát bò neùn eùp coù theå laø caùc maùy neùn coá ñònh vaø di doäng hoaëc caùc thieát bò neùn eùp cao aùp. Giaûm theå tích baèng phöông phaùp hoùa hoïc Chuû yeáu baèng phöông phaùp trung hoøa, hoùa raén keát hôïp vôùi caùc chaát phuï gia ñoâng cöùng, khi ñoù theå tích caùc chaát thaûi coù theå giaûm ñeán 95%. Giaûm kích thöôùc baèng phöông phaùp cô hoïc: Chuû yeáu laø duøng phöông phaùp caét hoaëc nghieàn. Taùch, phaân chia caùc hôïp phaàn cuûa chaát thaûi raén: Ñeå thuaän tieän cho vieäc xöû lí ngöôøi ta phaûi taùch, phaân chia caùc hôïp phaàn cuûa chaát thaûi raén. Ñaây laø quaù trình caàn thieát trong coâng ngheä xöû lí ñeå thu hoài taøi nguyeân töø chaát thaûi raén, duøng cho quaù trình chuyeån hoùa bieán thaønh saûn phaåm hoaëc cho caùc quaù trình thu hoài naêng löôïng sinh hoïc. Hieän nay ngöôøi ta aùp duïng caùc phöông phaùp taùch, phaân chia caùc hôïp phaàn trong CTR baèng thuû coâng hoaëc baèng cô giôùi: Baèng phöông phaùp thuû coâng: Duøng söùc ngöôøi Baèng phöông phaùp cô giôùi: Trong coâng ngheä coù saáy khoâ, nghieàn sau ñoù môùi duøng thieát bò taùch (quaït gioù, xyclon) Vò trí taùch, phaân chia caùc hôïp phaàn coù theå nhö sau: Taùch ngay töø nguoàn CTR; Taùch taïi traïm trung chuyeån; Taùch ôû caùc traïm taäp trung khu vöïc; Taùch taïi traïm xöû lyù CTR: phuïc vuï cho vieäc xöû lyù sao cho coù hieäu quaû; Taùch kim loaïi ra khoûi CTR, taùch caùc loaïi giaáy, carton, polietylen. 3.3.2. Laøm khoâ vaø khöû nöôùc ÔÛ nhieàu traïm xöû lyù thu hoài naêng löôïng ñoát phaàn nheï ñaõ nghieàn cuûa CTR ñöôïc saáy khoâ sô boä ñeå giaûm löôïng aåm vaø giaûm troïng löôïng. Khi buøn caën töø traïm xöû lyù nöôùc thaûi caàn ñöôïc ñoát chaùy hoaëc ñöôïc söû duïng ñeå laøm nhieân lieäu thì ngöôøi ta phaûi khöû nöôùc trong buøn. Phöông phaùp naøy chuû yeáu söû duïng cho caùc loaïi chaát laø buøn xaû ra töø caùc nhaø maùy xöû lí nöôùc vaø nöôùc thaûi. 3.3.3. Xöû lyù baèng coâng ngheä eùp kieän Phöông phaùp eùp kieän ñöôïc thöïc hieän treân côû sôû toaøn boä raùc thaûi taäp trung thu gom vaøo nhaø maùy. Raùc ñöôïc phaân loaïi baèng phöông phaùp thuû coâng treân baêng taûi, caùc chaát trô vaø caùc chaát coù theå taän duïng ñöôïc nhö: kim loaïi, nilon, giaáy, thuûy tinh, plastic…ñöôïc thu hoài ñeå taùi cheá. Nhöõng chaát coøn laïi seõ ñöôïc baêng taûi chuyeàn qua heä thoáng eùp neùn raùc baèng thuûy löïc vôùi muïc ñích laøm giaûm toái ña theå tích khoái raùc vaø taïo thaønh caùc kieän vôùi tyû soá neùn raát cao. Caùc kieän raùc ñaõ eùp neùn naøy ñöôïc söû duïng vaøo vieäc ñaép caùc bôø chaén hoaëc san laáp nhöõng vuøng ñaát truõng sau khi ñöôïc phuû leân caùc lôùp ñaát caùt. Treân dieän tích naøy, coù theå söû duïng laøm maët baèng ñeå xaây döïng coâng vieân, vöôøn hoa, caùc coâng trình xaây döïng nhoû vaø muïc ñích chính laø giaûm toái ña maët baèng khu vöïc xöû lí raùc. 3.3.4. Xöû lyù CTR baèng phöông phaùp uû sinh hoïc UÛ sinh hoïc (compost) coù theå ñöôïc coi nhö laø quaù trình oån ñònh sinh hoùa caùc chaát höõu cô ñeå hính thaønh chaát muøn, vôùi thao taùc saûn xuaát vaø kieåm soaùt moät caùch khoa hoïc taïo moâi tröôøng toái öu ñoái vôùi quaù trình. Öu ñieåm: taùi söû duïng raùc ôû daïng phaân huûy, coù theå kieåm soaùt söï phaùt taùn oâ nhieãm khoâng khí. Nhöôïc ñieåm: daïng xöû lí raùc naøy khaù toán keùm, ñoøi hoûi ñaàu tö coâng ngheä cao, coâng nhaân coù trình ñoä chuyeân moân cao. Raùc ñöôïc phaân loaïi ngay taïi nguoàn (thaønh phaàn höõu cô ). Caùc yeáu toá aûnh höôûng qua trình uû sinh hoïc: Ñoä aåm: vaät lieäu quaù khoâ khoâng ñuû cho vi sinh vaät phaân huûy. Ñoä aåm toái öu: 52 – 58%. Nhieät ñoä: 40 – 50oC môùi phaân huûy ñöôïc. Kích thöôùc haït: nhoû hôn 25mm. Vaät lieäu nghieàn 55 – 70mm. Vaät lieäu phaûi coù tæ leä C:N = 50:1. Xaùo troän nheï nhaøng, phaûi giöõ ñoä pH khoâng taêng ñeå khoûi laøm maát haøm löôïng nitô trong phaân. 3.3.5. Xöû lyù CTR baèng phöông phaùp ñoát Ñoát raùc laø giai ñoaïn xöû lí cuoái cuøng ñöôïc aùp duïng cho moät soá loaïi raùc nhaát ñònh khoâng theå xöû lí baèng caùc bieän phaùp khaùc. Ñaây laø giai ñoaïn oxy hoùa nhieät ñoä cao vôùi söï coù maët cuûa oxy trong khoâng khí, trong ñoù coù raùc ñoäc haïi ñöôïc chuyeån hoùa thaønh khí vaø caùc chaát thaûi raén khoâng chaùy. Caùc chaát khí ñöôïc laøm saïch hoaëc khoâng ñöôïc laøm saïch thoaùt ra ngoaøi khoâng khí. Chaát thaûi raén ñöôïc choân laáp. Coâng ngheä ñoát coù nhöõng öu ñieåm: Xöû lyù trieät ñeå caùc chæ tieâu oâ nhieãm cuûa chaát thaûi ñoâ thò. Coâng ngheä naøy cho pheùp xöû lyù ñöôïc toaøn boä chaát thaûi ñoâ thò maø khoâng caàn nhieàu dieän tích ñaát söû duïng laøm baõi choân laáp raùc. Nhöôïc ñieåm chuû yeáu cuûa phöông phaùp naøy laø: vaän haønh daây chuyeàn phöùc taïp, ñoøi hoûi naêng löïc kyõ thuaät vaø tay ngheà cao. Giaù thaønh ñaàu tö lôùn, chi phí tieâu hao naêng löôïng vaø chi phí xöû lyù cao. 3.3.6. Baõi choân laáp hôïp veä sinh 3.3.6.1. Khaùi nieäm Trong caùc phöông phaùp xöû lyù vaø tieâu huûy chaát thaûi raén, choân laáp laø phöông phaùp phoå bieán vaø ñôn giaûn nhaát. Phöông phaùp naøy ñöôïc aùp duïng roäng raõi ôû caùc nöôùc treân theá giôùi. Veà thöïc chaát, choân laáp laø phöông phaùp löu giöõ chaát thaûi trong moät baõi vaø coù phuû ñaát leân treân. Choân laáp hôïp veä sinh laø moät phöông phaùp kieåm soaùt söï phaân huûy cuûa CTR khi chuùng ñöôïc choân neùn vaø phuû laáp beà maët. Chaát thaûi raén trong baõi choân laáp seõ bò tan röõa nhôø quaù trình phaân huûy sinh hoïc beân trong ñeå taïo ra saûn phaåm cuoái cuøng laø caùc chaát giaøu dinh döôõng nhö acit höõu cô, nitô, caùc hôïp chaát amon vaø moät soá khí nhö CO2, CH4. Nhö vaäy veà thöïc chaát choân laáp hôïp veä sinh chaát thaûi raén ñoâ thò vöøa laø phöông phaùp tieâu huûy sinh hoïc, vöøa laø bieän phaùp kieåm soaùt caùc thoâng soá chaát löôïng moâi tröôøng trong quaù trình phaân huûy chaát thaûi khi choân laáp. Theo qui ñònh cuûa TCVN 6696 – 2000, baõi choân laáp chaát thaûi raén hôïp veä sinh ñöôïc ñònh nghóa laø: khu vöïc ñöôïc qui hoaïch thieát keá, xaây döïng ñeå choân laáp caùc chaát thaûi phaùt sinh töø caùc khu daân cö, ñoâ thò vaø caùc khu coâng nghieäp. Baõi choân laáp chaát thaûi phaùt sinh töø caùc khu daân cö, ñoâ thò vaø caùc khu coâng nghieäp. Baõi choân laáp chaát thaûi bao goàm caùc oâ choân laáp chaát thaûi, vuøng ñeäm, caùc coâng trình phuï trôï khaùc nhö traïm xöû lí nöôùc, traïm xöû lí khí thaûi, traïm cung caáp ñieän nöôùc, vaên phoøng laøm vieäc… 3.3.6.2. Ñieàu kieän choân laáp caùc loaïi chaát thaûi raén taïi baõi choân laáp Chaát thaûi raén ñöôïc chaáp nhaän choân laáp taïi baõi choân laáp hôïp veä sinh laø taát caû caùc loaïi chaát thaûi khoâng nguy haïi, coù khaû naêng phaân huûy töï nhieân theo thôøi gian, bao goàm: Raùc thaûi gia ñình; Raùc thaûi chôï, ñöôøng phoá; Giaáy, bìa, caønh caây nhoû vaø laù caây; Tro, cuûi goã muïc, vaûi, ñoà da (tröø pheá thaûi da coù chöùa croâm); Raùc thaûi töø vaên phoøng, khaùch saïn, nhaø haøng aên uoáng; Pheá thaûi saûn xuaát khoâng naèm trong danh muïc raùc thaûi nguy haïi töø caùc ngaønh coâng nghieäp (cheá bieán löông thöïc, thöïc phaåm, thuûy saûn, röôïu bia giaûi khaùt, giaáy, giaøy, da…; Buøn seät thu ñöôïc töø caùc traïm xöû lyù nöôùc (ñoâ thò vaø coâng nghieäp) coù caën khoâ lôùn hôn 20%; Pheá thaûi nhöïa toång hôïp; Tro xæ khoâng chöùa caùc thaønh phaàn nguy haïi ñöôïc sinh ra töø quaù trình ñoát Tro xæ töø quaù trình ñoát nhieân lieäu 3.3.6.3. Phaân loaïi baõi choân laáp raùc hôïp veä sinh Hieän nay treân theá giôùi coù raát nhieàu loaïi baõi choân laáp hôïp veä sinh, töø ñoù cuõng xuaát hieän nhieàu kieåu phaân loaïi khaùc nhau. a) Phaân loaïi theo tính chaát cuûa chaát thaûi Baõi choân laáp raùc ñoâ thò: Baõi choân laáp raùc ñoâ thò yeâu caàu khi thieát keá vaø xaây döïng phaûi coù caùc haïng muïc coâng trình sau: Caùc hoá choân laáp raùc ñoâ thò phaûi ñaûm baûo veä sinh moâi tröôøng, ñaûm baûo coâng suaát hieän taïi vaø höôùng môû roäng trong töông lai. Caùc heä thoáng thu gom nöôùc roø ræ bao goàm heä thoáng oáng daãn hoaëc keânh daãn, heä thoáng caùc beå xöû lí nöôùc vaø caû boä phaän xöû lí buøn caën. Heä thoáng thu gom vaø xöû lí khí thaûi töø baõi choân laáp. Heä thoáng thu vaø thoaùt nöôùc möa. Baõi choân laáp chaát thaûi nguy haïi: Caùc chaát thaûi nguy haïi phaûi ñöôïc coâ laäp heát söùc nghieâm ngaët. Do ñoù trong thieát keá, xaây döïng vaø caû trong quaù trình vaän haønh, ñoøi hoûi phaûi ñöôïc thöïc hieän nghieâm tuùc, chính xaùc, tuyeät ñoái khoâng ñöôïc sô suaát moät khaâu naøo, vì khoâng caån thaän seõ phaân taùn chaát ñoäc haïi vaøo moâi tröôøng seõ ñaët bieät nguy hieåm. Baõi choân laáp caùc loaïi chaát thaûi khaùc: Baõi choân laáp naøy seõ choân laáp caùc loaïi nhö tro, xæ, caùc loaïi chaát thaûi khoù phaân huûy cuûa quaù trình saûn xuaát coâng nghieäp hay caùc loaïi thuoác tröø saâu, tröø coû khoâng xoøn ñöôïc söû duïng nöõa… b) Phaân loaïi theo kieåu leân men vi sinh vaät Theo caùch phaân loaïi naøy, ngöôøi ta chia ra caùcbaõi choân laáp nhö sau: Baõi choân laáp kî khí Baõi choân laáp hieáu khí coù nguoàn khí cöôõng böùc hoaëc khoâng. Caùc baõi choân laáp kî khí vaø hieáu khí ñeàu phaûi coù nhöõng haïng muïc coâng trình nhö: Hoá choân laáp, soá löôïng vaø kích thöôùc hoá tuøy thuoäc vaøo soá löôïng chaát thaûi thu gom ñöôïc, heä thoáng thu gom vaø xöû lí nöôùc roø ræ, heä thoáng thu vaø thoaùt nöôùc möa, heä thoáng thu vaø xöû lí khí thaûi. c) Phaân loaïi theo ñoä aåm Tuøy theo ñoä aåm cuûa chaát thaûi, ngöôøi ta coù theå thöïc hieän moät trong nhöõng bieän phaùp sau: Baõi choân laáp kho: Baõi choân laáp khoâ thích hôïp cho vieäc choân laáp caùc CTSH vaø CTNH thöïc phaåm. Theo phöông phaùp naøy, ñoä aåm cuûa chaát thaûi laø ñoä aåm töï nhieân trong chaát thaûi. Baõi choân laáp öôùt: Baõi choân laáp öôùt thích hôïp cho vieäc choân laáp tro, caùc chaát thaûi khai thaùc moû, caën buøn… Baõi choân laáp keát hôïp: Trong nhieàu tröôøng hôïp, ngöôøi ta keát hôïp chaát thaûi chöùa haøm löôïng aåm thaáp vôùi chaát thaûi coù haøm löôïng cao. Moät maët laøm taêng haøm aåm cuûa chaát thaûi coù haøm aåm thaáp vaø laøm giaûm haøm aåm cuûa chaát thaûi coù haøm löôïng aåm cao. Phöông phaùp naøy ñöôïc thöïc hieän nhaèm laøm giaûm chi phí xöû lí chaát thaûi coù haøm löôïng aåm cao. d) Phaân loaïi theo hình daïng baõi choân laáp Theo caùch naøy, ngöôøi ta chia ra nhöõng daïng sau: Baõi choân laáp noåi. Ñaây laø phöông phaùp choân laáp beà maët. Ngöôøi ta thöôøng choïn moät ñòa ñieåm coù beà maët baèng phaúng, theo ñoù chaát thaûi ñöôïc chaát thaønh ñoáng cao 10-15 m, xung quanh baõi choân laáp naøy phaûi xaây döïng nhöõng ñeâ bao. Ñeâ bao coù chöùc naêng ngaên chaën söï thaám nöôùc, traùnh oâ nhieãm khu vöïc xung quanh. Baõi choân laáp chìm. Ngöôøi ta thöôøng taän duïng nhöõng ñòa hình töï nhieân nhö ao, hoà boû hoang, caùc hoá khai thaùc moû, khai thaùc ñaát, ñaù, thaäm chí caû nhöõng thung luõng cuûa nhöõing vuøng ñoài, nuùi ñeå haïn cheá chi phí ñaøo ñaát. Ngoaøi ra, ngöôøi ta coøn phaûi töï thieát keá ñaøo ñaát ñeå taïo ra nhöõng hoá choân raùc nhaân taïo ñoái vôùi nhöõng nôi khi6ng coù ñieàu kieän treân. Caû phöông phaùp choân laáp noåi vaø phöông phaùp choân laáp chìm, ngöôøi ta phaûi gia coá ñaùy hoá choân laáp, töôøng xung quanh hoá choân laáp roài phuû lôùp vaät lieäu choáng thaám theo moät ñoä doác nhaát ñònh ñeå thu gom nöôùc roø ræ. Treân beà maët thieát laäp moät heä thoáng thu gom nöôùc möa rieâng ñeå traùnh hieän töôïng hoøa laãn nöôùc möa vaø nöôùc roø ræ, laøm taêng löôïng nöôùc thaûi caàn xöû lyù, gaây ra möùc chi phí cao trong xöû lyù chaát thaûi vaø nöôùc thaûi. 3.3.6.4. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng töø söï hình thaønh baõi choân laáp Vieäc xaây döïng moät baõi choân laáp caàn phaûi ñöôïc xem xeùt vaø ñaùnh giaù moät caùch kyõ löôõng bôûi phaïm vi aûnh höôûng cuûa baõi raùc ñeán moâi tröôøng raát roäng, laâu daøi vaø neáu khoâng ñöôïc kieåm soaùt ñuùng möùc seõ gaây nhöõng haäu quaû lôùn, khoù coù theå khaéc phuïc ñöôïc. Caùc taùc ñoäng cuûa baõi raùc ñeán moâi tröôøng thöôøng laø keát quaû cuûa caùc quaù trình bieán ñoåi lyù hoùa vaø sinh hoïc xaûy ra taïi baõi raùc vaø khu vöïc laân caän. Caùc taùc ñoäng naøy ñöôïc trình baøy toùm taét döôùi ñaây: Caùc taùc ñoäng ñoái vôùi thaønh phaàn moâi tröôøng vaät lyù + Taùc ñoäng tôùi moâi tröôøng nöôùc + Taùc ñoäng ñoái vôùi moâi tröôøng khoâng khí vaø tieáng oàn + Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng ñaát Caùc taùc ñoäng ñoái vôùi caùc daïng taøi nguyeân sinh hoïc vaø heä sinh thaùi Thöïc vaät, caây troàng, ñoäng vaät treân caïn, heä thuûy sinh Caùc taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng kinh teá - xaõ hoäi + Taùc ñoäng do vieäc giaûi toûa di dôøi, taùc ñoäng ñoái vôùi cô sôû vaät chaát kyõ thuaät, taùc ñoäng ñeán caûnh quan moâi tröôøng Caùc taùc ñoäng lieân quan ñeán cuoäc soáng con ngöôøi + caùc söï coá moâi tröôøng, söï coá chaùy noå baõi, söï coá suït traøn chaát thaûi a. Taùc ñoäng tôùi moâi tröôøng nöôùc Moät trong nhöõng moái ñe doïa lôùn nhaát ñoái vôùi moâi tröôøng taïi caùc baõi choân laáp raùc laø khaû naêng oâ nhieãm moâi tröôøng do nöôùc roø ræ. Nhìn chung, nöôùc raùc neáu bò roø ræ seõ taùc ñoäng maïnh ñeán chaát löôïng ñaát vaø nöôùc ngaàm cuõng nhö nöôùc maët nôi bò nöôùc raùc chaûy vaøo. Vì vaäy, giöõ an toaøn nguoàn nöôùc vaø veä sinh moâi tröôøng laø vaán ñeán quan troïng khi xaây döïng baõi choân laáp. Nöôùc raùc (nöôùc roø ræ) laø nöôùc phaùt sinh töø quaù trình phaân huûy raùc trong baõi raùc vaø chaûy qua taàng raùc. Nöôùc raùc chöùa chaát raén lô löûng, caùc thaønh phaàn hoøa tan cuûa raùc vaø caùc saûn phaåm cuûa quaù trình phaân huûy raùc do hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät. Thaønh phaàn cuûa nöôùc raùc phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn cuûa raùc, cuûa giai ñoïan phaân huûy ñang dieãn tieán, ñoä aåm cuûa raùc cuõng nhö quy trình vaän haønh baõi choân laáp raùc. Taùc ñoäng tôùi nguoàn nöôùc maët Söï oâ nhieãm caùc nguoàn nöôùc maët nhö soâng hoà, suoái, möông coù theå xaûy ra taïi khu vöïc khi xaây döïng baõi choân laáp CTR. Nguyeân nhaân cuûa söï gaây oâ nhieãm laø do nöôùc thaûi töø raùc chaûy traøn hoaëc chaûy theo choã truõng, löôïng nöôùc naøy seõ mang theo noàng ñoä oâ nhieãm raát cao. Nöôùc thaûi töø baõi choân laáp vôùi noàng ñoä oâ nhieãm raát cao, neáu khoâng ñöôïc xöû lyù seõ gaây taùc ñoäng xaáu ñeán chaát löôïng nguoàn nöôùc maët trong khu vöïc. Nöôùc thaûi cuûa baõi choân laáp seõ ñoå vaøo caùc con keânh raïch, con möông vaø chaûy qua ruoäng cuoái cuøng seõ ñoå vaøo nguoàn nöôùc maët cuûa khu vöïc baõi choân laáp. Taùc ñoäng naøy ñöôïc coi laø lôùn nhaát neân nhaát ñònh phaûi coù bieän phaùp ngaên ngöøa höõu hieäu. Taùc ñoäng tôùi nguoàn nöôùc ngaàm Taùc ñoäng cuûa nöôùc thaám töø baõi raùc ñoái vôùi nguoàn nöôùc ngaàm laø heát söùc quan troïng. Ở nhöõng khu vöïc löôïng möa thaáp (vuøng khoâ) thì aûnh höôûng cuûa nöôùc thaám töø baõi raùc laø khoâng ñaùng ngaïi, nhöng ñoái vôùi caùc khu vöïc coù löôïng möa trung bình naêm cao nhö taïi khu vöïc huyeän Caàn Giuoäc thì caùc aûnh höôûng xaáu laø coù theå xaûy ra. Caùc chaát trong nöôùc thaûi thaám töø baõi choân laáp phaân ra laøm 4 loaïi sau: - Caùc ion vaø nguyeân toá thoâng thöôøng nhö: Ca, Mg, Fe, Na … - Caùc kim loaïi naëng coù veát nhö: Mn, Cr, Ni, Pb, Cd - Caùc hôïp chaát höõu cô hoaëc COD vaø chaát höõu cô rieâng bieät nhö phenol - Caùc vi sinh vaät. Aûnh höôûng cuûa caùc chaát höõu cô trong nöôùc ngaàm seõ raát laâu daøi do toác ñoä oâxy hoùa chaäm trong nöôùc ngaàm (oxy hoøa tan ít). Ngoaøi ra caùc kim loaïi naëng vaø vi sinh vaät coù theå thaám qua ñaùy vaø thaønh baõi xuoáng nöôùc ngaàm. Nöôùc ngaàm bò oâ nhieãm seõ khoâng thích hôïp laøm nguoàn nöôùc caáp cho töông lai. Tuy nhieân, khaû naêng taùc ñoäng xaáu ñeán nguoàn nöôùc ngaàm coøn phuï thuoäc quan troïng vaøo ñoä thaám nöôùc (tính chaát ñaát, vò trí) cuûa neàn baõi. Ñoái vôùi caùc baõi khoâng thaám ( laø baõi coù neàn ñaùy laø lôùp ñaát seùt ngaên thaám vaø coù lôùp loùt ñaùy) thì vaán ñeà oâ nhieãm nöôùc ngaàm khoù coù theå xaûy ra vì chaát baån khoâng thaám qua ñöôïc. b. Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng khoâng khí vaø tieáng oàn OÂ nhieãm buïi vaø tieáng oàn Buïi ñaát gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoûe, ñeán chaát löôïng cuoäc soáng con ngöôøi, gaây taùc haïi ñeán ñöôøng hoâ haáp ñaëc bieät laø beänh phoåi. Caùc haït buïi coù kích thöôùc trong khoaûng 0,5 - 5µ laø nguy hieåm nhaát. Tieáng oàn phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng cuûa caùc phöông tieän cô giôùi: Xe taûi vaän chuyeån raùc thaûi vaøo trong baõi choân laáp Caùc xe uûi ñaát, xuùc ñaát… Tieáng oàn, ñoä rung cao gaây taùc haïi ñeán söùc khoûe con ngöôøi nhö gaây maát nguû, khoù chòu. Caùc loaïi maùy moùc coâng suaát lôùn taïi baõi raùc nhö maùy uûi, ñaàm neùn, xe taûi seõ gaây oàn maïnh nhöng chuû yeáu chæ aûnh höôûng ñeán caùc coâng nhaân laøm vieäc taïi baõi choân laáp, hoï coù theå bò ñieác ngheà nghieäp. OÂ nhieãm khoâng khí Khí thaûi phaùt sinh töø quaù trình phaân huûy raùc chuû yeáu bao goàm hydro vaø cacbonic trong giai ñoïan ñaàu vaø meâtan, cacbonic trong caùc giai ñoïan tieáp theo. Thaønh phaàn cuûa khí baõi raùc dao ñoäng raát lôùn vaø thay ñoåi trong suoát thôøi gian hoaït ñoäng. Thaønh phaàn chính cuûa khí baõi raùc laø CH4 vaø CO2 ngoaøi ra coøn chöùa raát nhieàu loaïi khí khaùc. c. Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng ñaát Tröôùc tieân vieäc söû duïng ñaát laøm baõi choân laáp raùc ñaõ chieám raát nhieàu dieän tích ñaát trong khu vöïc. Khi döï aùn ñöôïc trieån khai, seõ maát moät dieän tích lôùn ñaát bò chuyeån chöùc naêng. Vieäc söû duïng ñaát noâng nghieäp laøm baõi choân laáp raùc coù taùc ñoäng xaáu cho khu vöïc nhö sau: Giaûm dieän tích ñaát canh taùc noâng nghieäp Thaønh phaàn dinh döôõng cuûa ñaát coù theå bò thay ñoåi, ñaát seõ bò oâ nhieãm do söï xaâm nhaäp cuûa nöôùc roø ræ. Ñaát trong khu vöïc baõi raùc phaûi chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa nöôùc roø ræ thaám xuoáng. Caùc chaát oâ nhieãm thaâm nhaäp vaøo ñaát laøm thay ñoåi traïng thaùi ban ñaàu cuûa ñaát, caùc maãu ñaát xeùt nghieäm ôû phaàn lôùn caùc baõi raùc cho thaáy ñoä muøn raát cao, moät soá maãu bò oâ nhieãm kim loaïi naëng vaø nhöõng chaát ñoäc haïi khaùc. Söï thay ñoåi tính chaát cuûa ñaát aûnh höôûng xaáu ñeán saûn xuaát noâng nghieäp. d. Taùc ñoäng ñoái vôùi caùc daïng taøi nguyeân sinh hoïc vaø caùc heä sinh thaùi Trong quaù trình xaây döïng vaø hoaït ñoäng döï aùn, nhöõng taùc ñoäng ñaùng löu yù ñöôïc döï baùo laø caùc chaát oâ nhieãm nöôùc, khoâng khí vôùi haøm löôïng vöôït tieâu chuaån raát nhieàu laàn seõ gaây aûnh höôûng ñeán ñoäng thöïc vaät vaø heä thuûy sinh ôû khu vöïc. Caùc aûnh höôûng bao goàm: Ñoái vôùi thöïc vaät caây troàng: haàu heát caùc chaát oâ nhieãm khoâng khí ñeàu coù taùc haïi xaáu ñeán thöïc vaät, bieåu hieän chính cuûa noù laø laøm cho caây troàng chaäm phaùt trieån. Ñoái vôùi ñoäng vaät treân caïn: noùi chung caùc chaát oâ nhieãm do baõi raùc gaây ra ñeàu raát nhaïy caûm vaø coù haïi ñeán con ngöôøi vaø ñoäng vaät. Taùc haïi hoaëc tröïc tieáp qua ñöôøng hoâ haáp hoaëc giaùn tieáp qua nöôùc uoáng hoaëc caây coû bò nhieãm caùc chaát oâ nhieãm. Heä thuûy sinh: nöôùc thaûi roø ræ töø baõi raùc coù chöùa haøm löôïng chaát höõu cô, chaát raén lô löûng cao laø nguyeân nhaân daãn ñeán söï suy giaûm noàng ñoä oxy hoøa tan trong nöôùc do vi sinh vaät söû duïng oxy hoøa tan ñeå phaân huûy caùc chaát höõu cô. Ngoaøi ra coøn phaûi keå ñeán caùc chaát ñoäc haïi nhö kim loaïi naëng coù trong ñaát, nöôùc seõ gaây aûnh höôûng lôùn tôùi ñoäng thöïc vaät. e. Taùc ñoäng tôùi moâi tröôøng kinh teá – xaõ hoäi Taùc ñoäng do vieäc giaûi toaû di dôøi daân Ñeå xaây döïng moät baõi raùc sinh hoaït töông ñoái roäng thì moät vaán ñeà quan troïng ñaët ra laø caàn di dôøi nhöõng hoä daân naèm trong khu vöïc döï aùn vaø caû nhöõng hoä daân naèm trong vuøng aûnh höôûng cuûa baõi choân laáp ( theo tieâu chuaån cuûa BXD, boä KHCN & MT). Tuy nhieân vieäc di dôøi seõ daãn ñeán moät soá nhöõng aûnh höôûng xaáu nhö sau: Vaán ñeà an cö: caùc hoä daân seõ phaûi di chuyeån khoûi nôi cö truù. Ñaây laø moät vaán ñeà raát khoù khaên trong höôùng giaûi quyeát caáp ñaát taùi ñònh cö cho daân. Vaán ñeà laïc nghieäp: vieäc di dôøi gaây khoù khaên veà maët kinh teá cho caùc hoä daân bôûi vì thu nhaäp hieän nay cuûa hoï döïa duy nhaát vaøo lôïi töùc khai thaùc töø khai thaùc troàng troït vaø chaên nuoâi. Do ñoù nôi cö truù môùi raát khoù giaûi quyeát nhöõng nhu caàu coâng vieäc treân, tuy nhieân coù theå khaéc phuïc. Taùc ñoäng ñoái vôùi cô sôû vaät chaát kyõ thuaät Vieäc xaây döïng baõi choân laáp chaát thaûi raén seõ laøm gia taêng maät ñoä giao thoâng treân nhöõng tuyeán ñöôøng vaøo baõi do xe vaän chuyeån raùc di chuyeån ra vaøo baõi. Vì vaäy vieäc hình thaønh baõi choân laáp CTR taïi huyeän aûnh höôûng chuû yeáu laø heä thoáng giao thoâng khu vöïc. Do vieäc vaän chuyeån raùc thaûi vaø vaät lieäu phuïc vuï baõi choân laáp. Trong quaù trình xaây döïng vaø hoaït ñoäng cuûa baõi choân laáp seõ söû duïng nguoàn naêng löôïng, nguoàn nöôùc, nguyeân nhieân lieäu cuõng nhö caùc phöông tieän lieân laïc cuûa Thò xaõ. Tuy nhieân vieäc söû duïng naøy laø khoâng ñaùng keå. Taùc ñoäng ñeán caûnh quan moâi tröôøng Taùc ñoäng ñeán caûnh quan moâi tröôøng do vieäc xaây döïng baõi choân laáp chaát thaûi raén laø khoâng theå traùnh khoûi. Trong ñoù bao goàm taùc ñoäng tröïc tieáp töø baõi raùc vaø giaùn tieáp do vieäc vaän chuyeån chaát thaûi ñeán baõi choân laáp, caûnh quan moâi tröôøng seõ thay ñoåi do thay ñoåi muïc ñích söû duïng ñaát cuûa khu vöïc. Vieäc phaù huyû thaûm thöïc vaät ñeå xaây döïng baõi seõ taïo neân caûnh hoang hoaù trong thôøi gian ñaàu, tuy nhieân taùc ñoäng naøy chæ taïm thôøi. Hoaït ñoäng cuûa baõi seõ taïo ra tieáng oàn, muøi hoâi cuûa raùc, buïi … seõ laøm xaáu ñi caûnh quan moâi tröôøng khu vöïc. Khi xe raùc vaän chuyeån cuõng coù theå gaây muøi hoâi hoaëc raùc coù theå rôi vaõi treân ñöôøng vaän chuyeån, nhöng do thôøi gian hoaït ñoäng chuû yeáu vaøo buoåi saùng vaø caùc xe vaän chuyeån chuû yeáu laø xe eùp neân phaàn naøo haïn cheá aûnh höôûng cuûa taùc ñoäng naøy. Taùc ñoäng lieân quan ñeán chaát löôïng cuoäc soáng con ngöôøi Tình traïng veä sinh taïi baõi raùc seõ aûnh höôûng ñeán söùc khoeû coäng ñoàng daân cö xung quanh neáu khoaûng caùch an toaøn khoâng ñöôïc thieát laäp. Caùc chaát phaùt taùn laø moái lo ngaïi lôùn nhaát, nhö muøi hoâi vaø caùc thaønh phaàn giaáy vaø bòch nilon coù nhieàu trong raùc coù theå phaùt taùn ñi nhieàu km2 vaø coù theå bay vaøo nhaø daân gaây maát veä sinh, aûnh höôûng ñeán sinh hoaït haøng ngaøy cuûa hoï. Ngoaøi ra, trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa baõi choân laáp vaø sau khi ñoùng cöûa seõ coù theå xaûy ra nhöõng söï coá taïi baõi choân laáp nhö söï coá chaùy noå taïi baõi, caùc söï coá moâi tröôøng, söï coá suït traøn chaát thaûi… - Nguy cô chaùy noå Methane laø khí nheï hôn khoâng khí neân noù seõ coù xu höôùng di chuyeån leân treân ñeå thoaùt ra khí quyeån, khi gaëp lôùp chaén, lôùp ñaát choâng thaám bao phuû treân maët baõi raùc, noù seõ len loûi qua caùc khe nöùt cuûa beà maët ñaát ñeå thoaùt ra ngoaøi. Khí methane coù maët trong khoâng khí vôùi noàng ñoä töø 5 – 15% noù seõ gaây chaùy noå. Do ñoù, chaùy noå laø moät moái lo ngaïi lôùn cuûa baõi choân laáp. Baõi choân laáp raùc neáu ñöôïc thieát keá heä thoáng thu gom khí thì caùc khaû naêng gaây chaùy noå seõ ñöôïc haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát. Tuy nhieân, caàn löu yù baûo quaûn vaø vaän haønh thích hôïp heä thoáng daãn khí gas cuûa baõi choân laáp. - Caùc söï coá moâi tröôøng Neáu lôùp bao phuû treân cuøng cuûa baõi raùc khoâng ñuû khaû naêng choáng laïi möa, gioù…, moät thôøi gian sau khi ñoùng cöûa (vaøi naêm hoaëc haøng chuïc naêm) beà maët baõi seõ bò moøn. Cuõng coù tröôøng hôïp baõi choân laáp sau khi ñoùng cöûa seõ bò con ngöôøi hay ñoäng vaät ñaøo bôùi, laøm beà maët bao phuû cuûa lôùp chaát thaûi loä ra, caùc chaát oâ nhieãm phaân taùn vaøo khoâng khí vaø vaøo nguoàn nöôùc. Lôùp bao phuû beà maët baõi raùc cuõng coù theå bò phaù huyû do lôùp caây troàng phía treân coù boä reã lôùn vaø saâu. Trong tröôøng hôïp naøy, ngoaøi vieäc chaát oâ nhieãm bò phaùt taùn vaøo moâi tröôøng khoâng khí, nöôùc, caây troàng cuõng seõ haáp thuï caùc chaát coù haïi trong baõi choân laáp. - Söï coá suït traøn chaát thaûi Söï giaûm theå tích raùc khoâng ñeàu: thaønh phaàn raùc trong hoá choân laáp raát khaùc nhau, töø khoù phaân huyû ñeán deã phaân huyû, neân toác ñoä phaân huyû raùc khoâng ñeàu. Do ñoù gaây neân söï giaûm theå tích cuûa baõi thaûi khoâng ñoàng nhaát, beà maët baõi raùc bò luùn vôùi cöôøng ñoä khaùc nhau gaây neân caùc veát nöùt. Söï suït luùn kieán taïo: hieän töôïng suït luùn kieán taïo thöôøng xaûy ra vôùi caùc baõi choân laáp xaây döïng treân neân ñòa chaát khoâng oån ñònh (ñòa hình phaân caét hay vuøng ñaát yeáu). CHÖÔNG IV THÖÏC TRAÏNG VAØ DIEÃN BIEÁN PHAÙT SINH CTR SINH HOAÏT ÔÛ HUYEÄN CAÀN GIUOÄC TÆNH LONG AN 4.1. Nguoàn goác phaùt sinh vaø khoái löôïng chaát thaûi raén sinh hoaït huyeän Caàn Giuoäc, Tænh Long An Huyeän Caàn Giuoäc laø huyeän coù maät ñoä daân cö khoâng cao. ÔÛ ñaây taäp trung nhieàu hoaït ñoäng thöông maïi, dòch vuï ña daïng, caùc hoaït ñoäng saûn xuaát vaø dòch vuï aên uoáng. Do ñoù, löôïng chaát thaûi raén khaù nhieàu chuû yeáu sinh ra töø caùc nguoàn goác chính sau: Raùc töø caùc hoä daân cö: do quaù trình sinh hoïat cuûa caùc hoä daân Raùc thaûi töø caùc hoaït ñoäng cuûa caùc ñôn vò, cô quan haønh chính Raùc thaûi töø caùc ñôn vò saûn xuaát: phaùt sinh töø hoaït ñoäng sinh hoaït cuûa coâng nhaân vieân trong caùc cô sôû saûn xuaát. Raùc thöông maïi: phaùt sinh töø chôï, caùc tuï ñieåm buoân baùn, nhaø haøng, khaùch saïn… Raùc coâng vieân vaø ñöôøng phoá: phaùt sinh töø caùc caây xanh, khaùch vaõng lai… Raùc töø khu du lòch: phaùt sinh töø khaùch du lòch Raùc coâng trình xaây döïng (xaø baàn): phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng xaây döïng, söûa chöõa nhaø… Nguoàn raùc sinh hoaït, buoân baùn taïi khu vöïc chôï cuûa huyeän chieám moät löôïng raát lôùn vaø ñaây laø moät vaán ñeà nan giaûi cuûa taát caû caùc huyeän thò trong tænh. Toång khoái löôïng chaát thaûi raén cuûa toøan huyeän laø 62 taán/ngaøy (naêm 2010) (Sôû Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng tænh Long An). Nhöng hieän nay khoái löôïng raùc thu gom ñöôïc chæ khoaûng 40 taán/ngaøy, chieám 60% toång löôïng raùc thaûi cuûa toaøn huyeän. 4.2. Thaønh phaàn chaát thaûi raén sinh hoaït Töø tröôùc tôùi nay tænh Long An chöa coù söï quan taâm ñuùng möùc tôùi vieäc quaûn lyù chaát thaûi raén. Vieäc thu gom, xöû lyù ñôn giaûn môùi chæ thöïc hieän taïi caùc khu vöïc huyeän vaø caùc thò traán. Vieäc phaân loaïi rieâng reõ caùc chaát thaûi theo thaønh phaàn cuõng chöa ñöôïc thöïc hieän, ñeå töø ñoù co._.ân laáp Caùc chaát höõu cô trong baõi raùc taïo ra raát nhieàu loaïi khí, phuï thuoäc vaøo quaù trình phaân huyû vaø oån ñònh do caùc vi sinh vaät. Quaù trình phaân huyû thay ñoåi phuï thuoäc vaøo caùc vi sinh vaät lieân quan. Thoâng thöôøng chuùng ñöôïc chia ra thaønh hai daïng: phaân huyû hieáu khí nhôø hoaït ñoäng cuûa caùc vi sinh vaät tieâu thuï oxy vaø phaân huyû kî khí nhôø hoaït ñoäng cuûa caùc vi sinh vaät khoâng caàn ñeán oxy. Quaù trình phaân huyû ñöôïc theå hieän baèng coâng thöùc sau: Phaân huyû hieáu khí: (HaObNc + 1/4(4 + a-2b-3c)O2 à CO2 + 1/2(a-3c) H2O + cNH3 Phaân huyû kî khí: (HaObNc + 1/4(4 + a-2b-3c)H2O à CO2 + 1/8(4-a-2b+3c) CO2 + 1/8(4+a-2b-3c)CH4 + cNH3 Trong thöïc teá, khoâng theå giöõ toaøn boä moät baõi raùc trong ñieàu kieän kî khí, ñoàng thôøi cuõng khoâng theå traùnh ñöôïc vieäc ñeå chuùng toàn taïi trong ñieàu kieän kî khí. Trong phaân huyû kî khí, caùc chaát khí nhö methane (CH4), dioxit carbon (CO2), ammonia (NH3) ñöôïc giaûi phoùng ra cuøng vôùi moät löôïng raát nhoû sulphua hydro (H2S), sulphua methyl (CH3)2S, methyl mecaptan (CH3SH). 5.2.10.3. Tính toaùn löôïng khí sinh ra töø baõi choân laáp Thoâng thöôøng löôïng khí gas ôû BCL coù saûn löôïng lôùn nhaát laø 5 naêm ñaàu tieân, ñaït ñöôïc khoaûng töø 4 – 14m3 theå tích khí biogas taán pheá thaûi khoâ vaø keùo daøi khoaûng 10 naêm keå töø khi giai ñoaïn yeám khí baét ñaàu xuaát hieän. Sau ñoù khaû naêng saûn sinh khí bò giaûm daàn, thaäm chí coù baõi chæ coøn laø hieän töôïng nhoû gioït (thu hoài khí trong tình traïng ngaét quaõng), khi ñoù coù theå taïm ngöng vieäc thu hoài khí trong moät thôøi gian. Coù theå döï baùo löôïng khí saûn sinh ra taïi baõi choân laáp cuûa huyeän trong hôøi gian 10 naêm nhö sau: Löôïng khí gas saûn sinh trung bình laø 8m3/1 taán pheá thaûi khoâ trong thôøi gian 10 naêm sau khi baõi trôû neân yeám khí (baûng 7.2 – Traàn Hieáu Nhueä – NXBXD – 2001). Löôïng raùc ñöa vaøo baõi töø 2011 ñeán 2020: 438.000 taán raùc töôi Ñoä aåm trung bình cuûa raùc thaûi sinh hoaït laø 20%( baûng 3.4 phuï luïc trang 4) Qkhoâ=438.000taán raùc khoâ Löôïng Q = 350.400 * 8= 2.803.200 m3 Vaäy: Löôïng khí gas sinh ra trung bình 10 naêm laø: 2.803.200m3 Löôïng khí gas sinh ra trong voøng 1 naêm laø 280.320m3 Löôïng khí gas sinh ra trong moät ngaøy laø: 768 m3 Löôïng khí gas sinh ra trong moät giôø laø: 32m3 Vôùi löôïng khí sinh ra taïi baõi choân laáp laø(320m3). Vì vaäy thu hoài laøm nguoàn naêng löôïng. 5.2.10.4. Heä thoáng thu khí vaø xöû lyù khí Ñeå ñaûm baûo an toaøn vaø veä sinh moâi tröôøng, taát caû caùc BCL CTR phaûi coù heä thoáng thu hoài vaø xöû lyù khí gas. Tuyø theo löôïng khí saûn sinh coù theå söû duïng khí gas vaøo muïc ñích daân sinh hoaëc tieâu huyû baèng phöông phaùp ñoát. Khoâng ñöôïc ñeå khí thoaùt töï nhieân ra moâi tröôøng xung quanh. Khi moät oâ chaát thaûi raén ñang ñöôïc ñoå ñaày thì gas cuõng baét ñaàu phaùt sinh, vì vaäy heä thoáng thu gom vaø xöû lyù khí cuõng phaûi ñöôïc xaây döïng cuøng luùc vôùi caùc coâng vieäc ban ñaàu cuûa BCL. Coù hai loaïi heä thoáng thoaùt khí cô baûn laø heä thoáng thoaùt khí bò ñoäng (ñoái vôùi baõi choân laáp loaïi nhoû) hoaëc heä thoáng thu khí gas chuû ñoäng baèng caùc gieáng khoan thaúng ñöùng (ñoái vôùi caùc loaïi baõi choân laáp vöøa vaø lôùn). Baõi choân laáp CTR taïi huyeän Caàn Giuoäc laø baõi choân laáp thuoäc loaïi vöøa vì vaäy ta seõ thu khí gas baèng caùc gieáng khoan ñöôïc phaân boá ñeàu nhau treân toaøn boä dieän tích baõi chöùa chaát thaûi. khoaûng caùch caùc gieáng gas ñöôïc thieát keá caùch nhau khoaûng töø 30m . Caùc gieáng gas ôû cuøng moät hoá choân laáp seõ ñöôïc noái vaøo oáng gas chính, oáng gas chính naøy seõ daãn gas ñeán heä thoáng xöû lyù. Xung quanh loã khoan thu hoài khí gas phaûi ñöôïc neùn kyõ baèng seùt deûo vaø ximaêng. Tính toaùn baùn kính thu hoài khí treân caùc hoá choân: Hieäu quaû thu hoài khí sinh ra töø BCL phuï thuoäc vaøo vieäc boá trí vaø baùn kính thu hoài cuûa caùc gieáng thu khí treân caùc hoá choân laáp. Giôùi haïn baùn kính cuûa gieáng thu hoài khí gas ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc: R = Trong ñoù: R : baùn kính thu hoài (m) Q h: saûn löôïng khí (m3/h), Q=32 D : tyû troïng cuûa raùc thaûi (taán/m3), D=0,8 h : chieàu saâu cuûa raùc thaûi (m), h=10m q : toác ñoä taïo khí (m3/taán-h), q=1,42*10-3 R = )è R = 30 (m) Vaäy baùn kính caùc gieáng thu hoài khí gas trong caùc hoá choân laáp laø 30m. töùc laø moät hoá choân laáp seõ boá trí 2 gieáng thu khí gas, khoaûng caùch giöõa caùc gieáng laø 30m. Boá trí maët baèng cuûa BCL Toång dieän tích cuûa BCL CTRSH huyeän Caàn Giuoäc laø 10 ha. Vieäc boá trí caùc hoá choân vaø caùc coâng trình trong BCL seõ phuï thuoäc vaøo ñòa hình, ñòa maïo cuûa khu ñaát baõi choân laáp. Baõi choân laáp goàm caùc coâng trình sau: BCL naèm ôû vuøng ñoàng baèng do vaäy caàn coù heä thoáng ñeâ (khoâng thaám) bao quanh BCL nhaèm ngaên caùch BCL vôùi xung quanh vaø ngaên nöôùc thaám vaøo BCL trong muøa möa. Ñeâ bao coù ñoä cao 3m, maët ñeâ roäng 4m coù raøo vaø troàng caây, coù heä thoáng thu gom nöôùc möa rieâng vaø ñoå ra caùc keânh thoaùt nöôùc cuûa khu vöïc. Haøng raøo vaø vaønh ñai caây xanh: Ñoái vôùi BCL nhaát thieát phaûi coù haøng raøo quanh baõi Ñoái vôùi vaønh ñai caây xanh xung quanh BCL neân löïa choïn loaïi caây coù taùn roäng, ít ruïng laù, xanh quanh naêm. Chieàu cao cuûa caây toái thieåu thöôøng baèng chieàu cao cuûa BCL, troàng töø haøng raøo vaøo baõi khoaûng 10m. Caây xanh caàn ñöôïc troàng ôû nhöõng khu ñaát chöa ñöôïc söû duïng vaø ñaát troáng ôû khu vöïc nhaø kho vaø coâng trình phuï trôï. Caây xanh coøn ñöôïc troàng doïc hai beân ñöôøng daãn töø ñöôøng giao thoâng chính vaøo BCL. Ñöôøng trong BCL phaûi thuaän tieän, ñuû roäng ñeå caùc loaïi xe, maùy moùc hoaït ñoäng thuaän lôïi. Nhaø baûo veä (3*5m) Traïm caân (4*5m2) Khu ñieàu haønh vaø nhaø nghæ cho coâng nhaân vieân. Khu vöïc choân laáp (100.000m2) Nhaø kho chöùa vaät lieäu phuû Khu chöùa vaät lieäu thu hoài taùi cheá Traïm xöû lyù nöôùc roø ræ raùc Nhaø röûa xe Laùn ñeå xe maùy Khu vöïc thu vaø xöû lyù khí gas Heä thoáng quan traéc moâi tröôøng 15.Heä thoáng thoaùt vaø ngaên doøng maët. Vaän haønh baõi choân laáp 5.4.1. Giai ñoaïn hoaït ñoäng cuûa baõi choân laáp 1. Chaát thaûi ñöôïc chôû ñeán baõi choân laáp phaûi ñöôïc kieåm tra phaân loaïi vaø tieán haønh choân laáp ngay, khoâng ñeå quaù 24 giôø. Chaát thaûi phaûi ñöôïc choân laáp theo ñuùng quy ñònh, ñuùng oâ choân laáp. Chaát thaûi tröôùc khi ñöôïc choân laáp phaûi ñöôïc kieåm soaùt ñònh löôïng chaát thaûi baèng heä thoáng caân ñieän töû. 2. Chaát thaûi phaûi ñöôïc choân laáp thaønh caùc lôùp rieâng reõ vaø ngaên caùch nhau baèng caùc lôùp ñaát phuû. - Chaát thaûi khi choân laáp phaûi ñöôïc san ñeàu vaø ñaàm neùn kyõ (baèng maùy ñaàm neùn 6 – 8 taán) thaønh nhöõng lôùp coù chieàu daøy toái ña 60cm, ñaûm baûo tyû troïng chaát thaûi toái thieåu sau ñaàm neùn 0,8 taán/m3. - Phaûi tieán haønh phuû lôùp ñaát trung gian treân beà maët raùc khi raùc ñaõ ñöôïc ñaàm neùn chaët (theo caùc lôùp) coù ñoä cao 0,6m. beà daøy lôùp ñaát phuû ñaït 20cm. - Ñaát phuû phaûi coù thaønh phaàn haït seùt >30% ñuû aåm ñeå ñaàm neùn. Lôùp ñaát phuû phaûi ñöôïc traûi ñeàu khaép vaø kín lôùp chaát thaûi vaø sau khi ñöôïc ñaàm neùn kyõ thì coù ñoä daøy khoaûng 20cm. 3. Thi coâng hoá raùc: - Thöïc hieän thi coâng töø hoá choân raùc ñaàu tieân (hoá 1) ôû vò trí ñaõ ñöôïc thieát keá theo maët baèng boá trí. Hoá choân seõ ñöôïc ñaøo saâu 3m, ñaát ñaøo leân töø hoá choân seõ ñöôïc duøng ñeå laøm lôùp phuû vaø laøm ñöôøng leân xuoáng hoá choân. - Khi raùc ñöôïc ñoå vaøo hoá 1 thì tieán haønh thi coâng hoá 2. ñaát ñaøo leân töø hoá 2 cuõng seõ ñöôïc duøng ñeå laøm lôùp phuû ôû hoá 1. Cöù nhö vaäy caùc hoá choân trình töï ñöôïc thöïc hieän. - Raùc thaûi ñoå xuoáng hoá choân theo phöông phaùp ñoå laán daàn. 4. Caùc oâ choân laáp phaûi ñöôïc phun thuoác dieät coân truøng. Soá laàn phun seõ caên cöù vaøo möùc ñoä phaùt trieån cuûa caùc loaïi coân truøng maø phun cho thích hôïp nhaèm haïn cheá söï phaùt trieån toái ña cuûa caùc loaïi coân truøng. 5. Caùc phöông tieän vaän chuyeån chaát thaûi raén sau khi ñoå chaát thaûi vaøo baõi choân laáp caàn phaûi ñöôïc röûa saïch tröôùc khi ra khoûi phaïm vi BCL. 6. Heä thoáng thu gom vaø xöû lyù nöôùc thaûi phaûi thöôøng xuyeân hoaït ñoäng vaø ñöôïc kieåm tra , duy tu, söûa chöõa vaø thau röûa ñònh kyø ñaûm baûo coâng suaát thieát keá. 7. Cho pheùp söû duïng tuaàn hoaøn nöôùc raùc nguyeân chaát töø heä thoáng thu gom cuûa BCL hoaëc buøn seät phaùt sinh ra töø heä thoáng xöû lyù nöôùc raùc trôû laïi töôùi leân BCL ñeå taêng cöôøng quaù trình phaân huyû chaát thaûi trong ñieàu kieän sau: - Chieàu daøy lôùp raùc ñang choân laáp phaûi lôùn hôn 4m - Phaûi aùp duïng kyõ thuaät töôùi ñeàu treân maët - Khoâng aùp duïng cho nhöõng vuøng cuûa oâ choân laáp khi ñaõ tieán haønh phuû lôùp cuoái cuøng. 5.4.2. Giai ñoaïn ñoùng baõi choân laáp a. Vieäc ñoùng baõi choân laáp ñöôïc thöïc hieän khi löôïng chaát thaûi ñaõ ñöôïc choân laáp trong BCL ñaït ñöôïc dung tích lôùn nhaát 438.000 taán raùc töø naêm 2011 – 2020 nhö thieát keá kyõ thuaät. b. Baõi choân laáp phaûi ñöôïc tieán haønh thöïc hieän thi coâng lôùp phuû cuoái cuøng tröôùc khi ñoùng baõi. Ñoä doác töø chaân ñeán ñænh baõi taêng daàn töø 3 – 5%, luoân ñaûm baûo thoaùt nöôc toát vaø khoâng tröôït lôû, suït luùn. Neân troàng coû vaø caây xanh khi ñaõ hoaøn thaønh BCL. Trong baõi choân laáp caàn phaûi tieán haønh song song vieäc vaän haønh BCL vôùi vieäc xaây döïng caùc oâ choân laáp môùi, ñoùng caùc oâ ñaày. Vì vaäy, caùc coâng vieäc ñeàu phaûi tuaân thuû caùc quy ñònh cho töøng coâng ñoaïn. c. Sau khi ñoùng baõi, vaãn khoâng ñöôïc pheùp cho ngöôøi vaø suùc vaät vaøo töï do,ñaëc bieät treân ñænh baõi nôi taäp trung khí gas. Phaûi coù caùc bieån baùo , chæ daãn an toaøn trong baõi choân laáp. 5.4.3. Quan traéc moâi tröôøng baõi choân laáp Taát caû caùc baõi choân laáp ñeàu phaûi quan traéc veà moâi tröôøng vaø toå chöùc theo doõi bieán ñoäng moâi tröôøng trong khu vöïc baõi choân laáp. Quan traéc moâi tröôøng bao goàm vieäc quan traéc moâi tröôøng khoâng khí, moâi tröôøng nöôùc, moâi tröôøng ñaát vaø heä sinh thaùi, moâi tröôøng lao ñoäng , söùc khoeû coäng ñoàng khu vöïc laân caän. Vò trí caùc traïm quan traéc caàn ñaët ôû caùc ñieåm ñaëc tröng coù theå xaùc ñònh ñöôïc caùc dieãn bieán cuûa moâi tröôøng aûnh höôûng cuûa baõi choân laáp taïo neân. Caùc traïm quan traéc moâi tröôøng nöôùc Nöôùc maët: trong BCL phaûi boá trí ít nhaát hai traïm quan traéc nöôùc maët ôû doøng chaûy nhaän nöôùc thaûi cuûa BCL. Traïm thöù nhaát: naèm ôû ñaàu möông thu nguoàn nöôùc thaûi maët cuûa BCL töø 15 – 20m Traïm thöù hai: naèm ôû cuoái möông thu, gaàn cöûa xaû nöôùc thaûi cuûa BCL töø 15 – 20m. Nöôùc ngaàm: Traïm quan traéc nöôùc ngaàm boá trí theo höôùng doøng chaûy töø phía thöôïng löu ñeán phía haï löu BCL, caàn ít nhaát laø 4 loã quan traéc . Caàn boá trí ít nhaát 4 traïm quan traéc (gieáng khôi hoaëc loã khoan) ôû moãi ñieåm daân cö quanh BCL. Nöôùc thaûi: vò trí caùc traïm quan traéc ñöôïc boá trí ñaûm baûo sao cho quan traéc ñöôïc toaøn dieän chaát löôïng nöôùc thaûi ôû ñaàu vaøo vaø ñaàu ra khoûi khu xöû lyù. Cuï theå laø: Moät traïm ñaët taïi vò trí tröôùc khi vaøo heä thoáng xöû lyù Moät traïm ñaët taïi vò trí sau xöû lyù, tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng xung quanh. Chu kyø quan traéc Ñoái vôùi caùc traïm quan traéc töï ñoäng phaûi tieán haønh quan traéc vaø nhaäp soá lieäu haøng ngaøy. Khi chöa coù traïm quan traéc töï ñoäng thì tuyø thuoäc vaøo thôøi kyø hoaït ñoäng hay ñoùng baõi maø thieát keá vò trí vaø taàn suaát quan traéc cho hôïp lyù, ñaûm baûo theo doõi ñöôïc toaøn boä caùc dieãn bieán moâi tröôøng do hoaït ñoäng cuûa BCL, cuï theå nhö sau: Ñoái vôùi thôøi kyø vaän haønh (töø naêm 2011 – 2020) caàn quan traéc Löu löôïng (nöôùc maët, nöôùc thaûi): 2 thaùng/laàn. Cuï theå ta seõ quan traéc vaøo cuoái caùc thaùng 2, 4, 6, 8, 10 vaø thaùng 12cuûa moãi naêm. Thaønh phaàn hoaù hoïc: 4 thaùng/laàn Cuï theå ta seõ laáy maãu quan traéc vaøo caùc thaùng 4, 8 vaø thaùng 12 cuûa moãi naêm trong giai ñoaïn vaän haønh. Ñoái vôùi thôøi kyø ñoùng BCL Trong naêm ñaàu (naêm 2021): 3 thaùng/laàn Ta seõ laáy maãu quan traéc vaøo caùc thaùng 3, 6, 9 vaø thaùng 12. Töø caùc naêm sau: 2- 3 laàn/naêm Ta seõ laáy maãu quan traéc vaøo thaùng 6 vaø thaùng 12 trong naêm. Chuù yù: khi laáy maãu taïi caùc loã khoan quan traéc nöôùc ngaàm , tröôùc khi laáy maãu phaûi bôm cho nöôùc löu thoâng ít nhaát 30 phuùt. Chæ tieâu phaân tích vaø ñoái saùnh thaønh phaàn hoaù hoïc: theo tieâu chuaån Vieät Nam veà moâi tröôøng (TCVN). Coù theå moãi naêm vaøo ñaàu muøa möa laáy vaø phaân tích maãu nöôùc möa. Caùc traïm quan traéc moâi tröôøng khoâng khí Vò trí caùc traïm quan traéc: caùc traïm theo doõi moâi tröôøng khoâng khí ñöôïc boá trí nhö sau: beân trong caùc coâng trình vaø nhaø laøm vieäc trong phaïm vi cuûa BCL caàn boá trí maïng löôùi toái thieåu 4 ñieåm giaùm saùt khoâng khí beân ngoaøi caùc coâng trình vaø nhaø laøm vieäc trong phaïm vi cuûa BCL. Cheá ñoä quan traéc (khi chöa coù traïm quan traéc töï ñoäng): 3 thaùng/laàn Cuï theå ta seõ laáy maãu quan traéc vaøo caùc thaùng 3, 6, 9 vaø thaùng 12 trong naêm. Thoâng soá ño: buïi, tieáng oàn, nhieät ñoä, khí phaùt thaûi theo tieâu chuaån Vieät Nam (TCVN). Theo doõi söùc khoeû cuûa coâng nhaân vieân: caùn boä coâng nhaân laøm vieäc taïi BCL caàn phaûi ñöôïc theo doõi vaø kieåm tra söùc khoeû ñònh kyø, ít nhaát laø 6 thaùng/laàn. Caùc vò trí ño (caùc traïm): caùc vò trí ño (caùc traïm) phaûi coá ñònh, neân coù moác ñaùnh daáu. Ñoái vôùi traïm quan traéc nöôùc ngaàm phaûi coù thieát keá chi tieát. (hình veõ phaàn phuï luïc) Quan traéc kieåm tra ñoä doác, ñoä suït luùn cuûa lôùp phuû vaø thaûm thöïc vaät: 2 laàn/naêm vaøo thaùng 6 vaø thaùng 12 (khi chöa coù traïm quan traéc töï ñoäng). Neáu coù vaán ñeà thì phaûi hieäu chænh ngay. Cheá ñoä baùo caùo: haøng naêm ñôn vò quaûn lyù BCL phaûi coù baùo caùo vaøo thaùng cuoái naêm cuûa moãi naêm veà hieän traïng moâi tröôøng cuûa baõi cho caùc cô quan quaûn lyù. Ngoaøi taøi lieäu caùc keát quaû ño ñaïc, quan traéc phaûi coù caùc baùo caùo veà ñòa chaát thuyû vaên, ñòa chaát coâng trình, thuyeát minh chi tieát hoaït ñoäng caùc heä thoáng thu gom nöôùc raùc, raùc, khí, ñoä doác… Thôøi gian hoaït ñoäng: thôøi gian hoaït ñoäng cuûa maïng quan traéc ñöôïc baét ñaàu töø khi BCL baét ñaàu vaän haønh ñeán khi ñoùng BCL. Sau khi ñoùng BCL thì vieäc laáy maãu phaân tích phaûi tieáp tuïc trong voøng 5 naêm (töø naêm 2020 ñeán naêm 2025), neáu chaát löôïng maãu phaân tích ñaït döôùi tieâu chuaån Vieät Nam thì seõ chaám döùt vieäc laáy maãu phaân tích vaø ngöng hoaït ñoäng cuûa traïm quan traéc. 5.3.4. Taùi söû duïng dieän tích baõi choân laáp - Baõi choân laáp sau khi ñoùng cöûa coù theå taùi söû duïng maët baèng nhö: giöõ nguyeân traïng thaùi BCL, laøm coâng vieân, khu vui chôi giaûi trí, saân theå thao, baõi ñaäu xe, troàng caây xanh… - Muoán taùi söû duïng BCL phaûi tieán haønh khaûo saùt, ñaùnh giaù caùc yeáu toá moâi töôøng coù lieân quan, neáu ñaûm baûo môùi tieán haønh taùi söû duïng. - Trong suoát thôøi gian chôø söû duïng laïi dieän tích BCL, vieäc xöû lyù nöôùc raùc,khí gas vaãn phaûi tieáp tuïc hoaït ñoäng bình thöôøng. - Sau khi ñoùng BCL vaãn phaûi tieán haønh theo doõi söï bieán ñoäng cuûa moâi tröôøng taïi caùc traïm quan traéc. - Sau khi ñoùng BCL phaûi tieán haønh thaønh laäp laïi baûn ñoà ñòa hình cuûa khu vöïc BCL. - Sau khi ñoùng BCL phaûi coù baùo caùo ñaày ñuû veà quy trình hoaït ñoäng cuûa BCL, ñeà xuaát caùc bieän phaùp tích cöïc kieåm soaùt moâi tröôøng trong nhöõng naêm tieáp theo. - Khi taùi söû duïng phaûi tieán haønh kieåm tra chaët cheõ caùc loã khoan thu hoài khí gas. Khi aùp suaát cuûa caùc loã khoan khí khoâng coøn cheânh leäch vôùi aùp suaát khí quyeån vaø noàng ñoä khí gas khoâng lôùn hôn 5% môùi ñöôïc pheùp san uûi laïi. Döï truø kinh teá Baõi Choân Laáp Ñeå coù theå tính toaùn, döï kieán ñöôïc kinh phí xaây döïng, trang thieát bò vaø nhaân söï cho baõi choân laáp chaát thaûi raén cuûa huyeän Caàn Giuoäc, Tænh Long An, ta coù theå tính toaùn nhö sau: Baõi raùc ñöôïc xaây döïng kieåu module, moãi module coù dieän tích laø 1,25ha. Tính toaùn kinh phí xaây döïng, trang thieát bò caàn thieát, nhaân söï cho vieäc hoaït ñoäng cuûa baõi choân laáp nhö sau: Caùc chi phí cho vieäc xaây döïng moät module choân laáp raùc bao goàm Baûng 5.6: Kinh phí döï kieán xaây döïng moät module raùc coù dieän tích 1,25ha STT Teân haïng muïc coâng trình Ñôn vò Khoái löôïng Ñôn giaù (VNÑ) Thaønh tieàn (VNÑ) 1 Ñaøo ñaát loøng oâ choân raùc m3 31.200 3.500 109.200.000 2 Ñaàm neùn ñaùy oâ choân m2 9.176 2000 18.352.000 3 Ñeâ bao xung quanh oâ choân m3 1.313 15.000 19.695.000 4 Nhöïa choáng thaám HDPE ñaùy m2 9.176 52.000 477.152.000 5 Nhöïa choáng thaám HDPE vaùch m2 630 52.000 32.760.000 6 HDPE phuû beà maët m2 10.400 52.000 540.800.000 7 Vaûi ñòa kyõ thuaät ñaùy m2 9.176 4000 36.704.000 8 Vaûi ñòa kyõ thuaät phuû beà maët m2 10.400 4000 41.600.000 9 Soûi m3 5.873 5000 29.365.000 10 Lôùp seùt ñaùy + vaùch + phuû beà maët m3 12.124 6000 72.744.000 11 Hoá thu gom nöôùc raùc Caùi 1 1.500.000 1.500.000 12 Möông thu nöôùc raùc m 80 300.000 24.000.000 è 8 oâ choân =1.409.872.000 * 8 = 11.278.976.000 (ñoàng) Chí phí ñeàn buø: 100.000.000 ñoàng Chi phí xaây döïng cô baûn (chi tieát baûng 5.8): 346.680.000 ñoàng Baûng 5.7: Kinh phí xaây döïng cô baûn cho BCL STT Teân haïng muïc coâng trình Ñôn vò Khoái löôïng Ñôn giaù (VNÑ) Thaønh tieàn (VNÑ) 1 Bôø bao xung quanh baõi choân laáp m3 8.712 15.000 130.680.000 2 Heä thoáng xöû lyù nöôùc raùc m3 104 600.000.000 3 Heä thoáng thoaùt khí gas Oáng 16 1000.000 16.000.0000 4 Ñöôøng noäi boä caáp V m 300 300.000 90.000.000 5 Nhaø baûo veä, nhaø kho, nhaø xe, vaên phoøng m2 200 500.000 100.000.000 6 Caây xanh 10.000.000 Thi coâng oâ choân (chi tieát baûng 5.7): 11.278.976.000 ñoàng Kinh phí ñaàu tö trang thieát bò, maùy moùc vaø nhaân söï: 4.950.000.000 ñoàng Trong ñoù: Xe eùp raùc 3.5 taán: 3 xe Xe uûi, san neàn: 2 xe Xe ñaøo ñaát: 1 xe Nhaân söï: 12 ngöôøi. è Toång kinh phí xaây döïng cho BCL laø: 18.200.656.000 (ñoàng) CHÖÔNG VI KEÁT LUAÄN - KIEÁN NGHÒ KEÁT LUAÄN: Hieän nay tình hình thu gom, quaûn lyù vaø xöû lyù CTR taïi huyeän Caàn Giuoäc coøn raát loûng leûo chöa coù moät quy hoaïch cuï theå vaø chi tieát. Tyû leä thu gom raùc treân ñòa baøn chieám tyû leä raát thaáp khoaûng 60%. Phöông phaùp xöû lyù ñöôïc söû duïng ôû baõi raùc hieän nay cuûa huyeän laø phöông phaùp ñoå ñoáng hôû ñaõ gaây aûnh höôûng nghieâm troïng tôùi moâi tröôøng. Coâng taùc thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù CTRSH treân ñòa baøn huyeän do Coâng ty Moâi Tröôøng Ñoâ Thò chuyeân traùch. Tuy nhieân vieäc quaûn lyù CTRSH treân ñòa baøn coøn chöa ñöôïc chaët cheõ. Coâng vieäc thu gom CTR ñöôïc phoù thaùc cho tö nhaân, neân thoâng thöôøng hoï tìm ñöôïc vò trí naøo laø ñoå ôû ñoù, ñaõ gaây oâ nhieãm moâi tröôøng vaø maát veû myõ quan cuûa Thò xaõ. Caên cöù theo keát quaû tính toaùn thì vaøo thôøi ñieåm năm 2011 toaøn huyeän seõ sinh ra 42000 taán/naêm raùc thaûi sinh hoaït. Tôùi naêm 2020 thì löôïng raùc sinh hoaït sinh ra seõ laø 55.000 taán/naêm. Neáu tính toång coäng töø nay ñeán naêm 2020 thì löôïng CTRSH döï baùo seõ laø 438.000 taán raùc. Vôùi löôïng raùc khoång loà nhö vaäy, neáu khoâng coù bieän phaùp xöû lyù vaø quy hoaïch cuï theå thì löôïng raùc naøy seõ gaây oâ nhieãm moâi tröôøng raát nghieâm troïng cho huyeän Caàn Giuoäc. Phöông phaùp xöû lyù CTR ñöôïc löïa choïn laø phöông phaùp choân laáp hôïp veä sinh. Phöông phaùp naøy phuø hôïp vôùi tính chaát raùc cuûa ñòa phöông cuõng nhö ñieàu kieän töï nhieân kinh teá - xaõ hoäi, kyõ thuaät taïi khu vöïc. Neáu ñöôïc aùp duïng noù seõ coù nhöõng hieäu quaû ñaùng keå trong vieäc baûo veä moâi tröôøng cho huyeän cuõng nhö giaûi quyeát ñöôïc tình traïng raùc toàn ñoïng vaø xöû lyù theo phöông phaùp thoâ sô gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nhö hieän nay. Dieän tích baõi choân laáp ñaõ ñöôïc tính toaùn hoaøn toaøn coù theå ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu veà xöû lyù CTRSH ôû huyeän Caàn Giuoäc trong giai ñoaïn 2006 – 2020. Vieäc xuùc tieán xaây döïng moät BCL CTRSH hôïp veä sinh treân ñòa baøn huyeän Caàn Giuoäc laø heát söùc caáp baùch. KIEÁN NGHÒ: Ñeå phaùt trieån beàn vöõng – baûo veä moâi tröôøng ñeà nghò huyeän Caàn Giuoäc caàn coù chính saùch quan taâm tôùi vaán ñeà quaûn lyù vaø xöû lyù CTR. Nhaø nöôùc caàn hoä trôï voán ñeå huyeän coù theå nhanh choùng trieån khai döï aùn. Caàn quan taâm vaø ñaàu tö nhieàu hôn vaøo vieäc thu gom, vaän chuyeån raùc. Khi xaây döïng BCL CTRSH nhaát thieát phaûi aùp duïng caùc kyõ thuaät choân laáp hôïp veä sinh, vôùi ñaày ñuû caùc thieát bò khoâng cheá oâ nhieãm do nöôùc roø ræ, caùc thieát bò thoâng thoaùng khí vaø heä thoáng phoøng choáng chaùy noå, ñoàng thôøi phaûi thöïc hieän nghieâm tuùc chöông trình giaùm saùt oâ nhieãm vaø phoøng choáng söï coá oâ nhieãm moâi tröôøng cho baõi choân laáp. Ñeà nghò môû caùc lôùp taäp huaán roäng raõi, tuyeân truyeàn veà coâng taùc baûo veä moâi tröôøng, caùc phöông thöùc thu gom vaø phaân loaïi CTR taïi nguoàn, giuùp cho deã daøng cho vieäc xöû lyù veà sau. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. GS.TS.Traàn Hieáu Nhueä vaø nhöõng ngöôøi khaùc, Quaûn Lyù Chaát Thaûi Raén, Nhaø xuaát baûn Xaây döïng. 2. TS.Nguyễn Văn Phước, Quản lý và xử lý chất thải rắn, Nhà xuất bản Ñaïi hoïc Quoác gia TP. Hoà Chí Minh, 2007. 3. Laâm Minh Trieát (chuû bieân), Xöû lyù nöôùc thaûi ñoâ thò vaø coâng nghieäp – Tính toaùn thieát keá coâng trình, Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc Quoác gia TP. Hoà Chí Minh, 2004. 4. Nguyeãn Ñöùc Löôïng (Chuû bieân), Xöû lyù chaát thaûi höõu cô, Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc, Quoác gia TP. Hoà Chí Minh, 2003. 5. TCXDVN 261:2001, Tieâu chuaån xaây döïng Vieät Nam - Baõi choân lấp chaát thaûi raén thieâu chuaån thieát keá, Nhaø xuaát baûn xaây döïng, 2002. 6. TS. Trònh Xuaân Lai, Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi, Nhaø xuaát baûn xaây döïng, 2000. PHUÏ LUÏC Baûng 3.2: Thaønh phaàn vaät lyù cuûa CTRSH ( thoáng keâ 1960 – 2000) Thaønh phaàn chaát thaûi Phaàn traêm tính theo troïng löôïng (%) 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 Giaáy + carton 34.1 36.8 36.3 33.6 36.1 37.4 37.5 38.1 38.1 Thuyû tinh 7.6 8.4 10.4 10.5 9.9 8 6.7 6.5 6.1 Kim loaïi toång coäng 12 10.7 11.6 11.2 9.6 8.6 8.3 7.9 7.7 Nhöïa 0.5 1.4 2.5 3.5 5.2 7.1 8.3 9.6 11.2 Cao su + da 2.3 2.5 2.6 3 2.8 2.3 2.4 2.8 2.9 Vaûi sôïi 1.9 1.8 1.6 1.7 1.7 1.7 2.9 2.9 3 Goã 3.4 3.4 3.3 3.4 4.4 5 6.3 6.5 7.2 Caùc loaïi voâ cô khaùc 1.6 1.8 2.2 2.9 3.4 3.6 3.1 3.1 3 Thöïc phaåm 13.9 12.3 10.5 10.5 8.7 8 6.7 6.3 5.9 Chaát thaûi chaên nuoâi 22.8 20.9 19 19.7 18.2 18.2 17.9 16.2 14.8 Nguoàn: Enviromental Protection Agency (EPA - USA) hand book of solid wastes Management. Baûng 3.3: Thaønh phaàn chaát thaûi raén sinh hoaït. STT Teân Thaønh phaàn Tyû leä (%) 01 Giaáy Saùch, baùo vaø caùc vaät lieäu giaáy khaùc. 5.1 02 Thuyû Tinh Chai, coác, kính vôõ … 0.7 03 Kim loaïi Saét, nhoâm, hôïp kim caùc loaïi 0.37 04 Nhöïa Chai nhöïa, bao tuùi nilon, caùc loaïi khaùc. 10.52 05 Höõu cô deã chaùy Thöùc aên thöøa, rau, traùi caây, caùc chaát khaùc. 76.3 06 Chaát thaûi nguy haïi Pin, ac quy, sôn, boùng ñeøn, beänh phaåm 0.15 07 Xaø baàn Saønh, söù, beâ toâng, ñaù, voû soø 2.68 08 Höõu cô khoù phaân huyû Cao su, da, giaû da 1.93 09 Chaát coù theå ñoát chaùy Caønh caây, goã vuïn, loâng gia suùc, toùc 2.15 Toång coäng 100 Nguoàn: Vieän kyõ thuaät nhieät ñôùi vaø baûo veä moâi tröôøng 8/2000 Baûng 3.4: Ñoä aåm cuûa CTRSH STT Thaønh phaàn Ñoä aåm Khoaûng dao ñoäng Giaù trò trung bình 01 Thöïc phaåm 50 –80 70 02 Raùc laøm vöôøn 30 – 80 60 03 Goã 15 – 40 20 04 Raùc sinh hoaït 15 – 40 20 05 Da 8 – 12 10 06 Vaûi 6 – 15 10 07 Buïi tro, gaïch 6 – 12 8 08 Giaáy 4 – 10 6 09 Carton 2 – 6 5 10 Kim loaïi ñen 2 – 4 3 11 Ñoà hoäp 2 – 4 3 12 Kim loaïi maøu 1 – 4 3 13 Plastic 1 – 4 2 14 Cao su 1 – 4 2 15 Thuyû tinh 1 – 4 2 Nguoàn: George Tchobanoglous, Hilary, Thysen, Rolf elissen,soild wastes, Engineeriny principles and management issues, Tokyo 1977. Baûng 3.5: Tyû troïng thaønh phaàn CTRSH STT Thaønh phaàn Tyû troïng (lb/yd3) Khoaûng dao ñoäng Giaù trò trung bình 01 Buïi, tro, gaïch 20 - 60 30 02 Thuyû tinh 10 – 30 12.1 03 Kim loaïi ñen 8 – 70 20 04 Thöïc phaåm 8 – 30 18 05 Goã 8 – 20 15 06 Da 6 – 16 10 07 Cao su 6 – 12 8 08 Kim loaïi maøu 4 – 15 10 09 Raùc laøm vöôøn 4 – 14 6.5 10 Ñoà hoäp 3 - 10 5.5 11 Giaáy 2 – 8 5.1 12 Plastic 2 – 8 4 13 Vaûi 2 - 6 4 14 Carton 2 - 5 3.1 ( Chuù thích: lb/yd3 * 0.5933 = kg/m3) Nguoàn: George Tchobanoglous, Hilary, Thysen, Rolf elissen,soild wastes, Engineeriny principles and management issues, Tokyo 1977. Baûng 3.6: Thaønh phaàn hoaù hoïc cuûa CTRSH Thaønh phaàn Tyû troïng ( % troïng löôïng khoâ) Carbon Hydro Oxy Nitô Löu huyønh Tro Thöïc phaåm 48 6.4 37.6 2.6 0.4 5 Giaáy 3.5 6 44 0.3 0.2 6 Carton 4.4 5.9 44.6 0.3 0.2 5 Chaát deûo 60 7.2 22.8 Kxd Kxd 10 Vaûi, haøng deät 55 6.6 31.2 4.6 0.15 2.45 Cao su 78 10 Kxd 2 Kxd 10 da 60 8 11.6 10 0.4 10 Laù caây, coû 47.8 6 38 3.4 0.3 4.5 Goã 49.5 6 42.7 0.2 0.1 1.5 Buïi, gaïch vuïn, tro 26.3 3 2 0.5 0.2 68 Nguoàn: George Tchobanoglous, Hilary, Thysen, Rolf elissen,soild wastes, Engineeriny principles and management issues, Tokyo 1977. Baûng 3.7: Nhieät löôïng cuûa raùc sinh hoaït STT Thaønh phaàn Nhieät löôïng ( Btu/lb) Khoaûng dao ñoäng Giaù trò trung bình 01 Plastic 12000 - 16000 14000 02 Thuyû tinh Cao su 9000 – 12000 10000 03 Kim loaïi ñen Goã 7500 – 8500 8000 04 Da 6500 – 8500 7500 05 Vaûi 6500 – 8500 7500 06 Carton 6000 – 7500 7000 07 Giaáy 5000 – 8000 7200 08 Raùc sinh hoaït 4000 – 5500 4500 09 Thöïc phaåm 1500 – 3000 4500 10 Raùc laøm vöôøn 1000 - 5000 3000 11 Buïi, tro, gaïch 1000 - 5000 3000 12 Ñoà hoäp 100 – 500 300 13 Saét 100 – 500 300 Nguoàn: George Tchobanoglous, Hilary, Thysen, Rolf elissen,soild wastes, Engineeriny principles and management issues, Tokyo 1977. Baûng 3.8: Thaønh phaàn moät soá chaát khí cô baûn trong khí thaûi baõi raùc Thaønh phaàn khí % theå tích CH4 CO2 N2 O2 NH3 SOx, H2S, mercaptan… H2 CO Chaát höõu cô bay hôi vi löôïng 45 - 60 40 - 60 2 - 5 0,1 - 1,0 0,1 - 1,0 0 - 1,0 0 - 0,2 0 - 0,2 0,01 - 0,6 Nguoàn: Handbook of Solid waste Management, 1994. Baûng 3.9: Dieãn bieán thaønh phaàn khí thaûi taïi baõi choân laáp Khoaûng thôøi gian töø luùc hoøan thaønh choân laáp ( thaùng) % trung bình theo theå tích N2 CO2 CH4 0-3 5.2 88 5 3-6 3.8 76 21 6-12 0.4 65 29 12-18 1.1 52 40 18-24 0.4 53 47 24-30 0.2 46 48 30-36 1.3 50 51 36-42 0.9 51 47 42-48 0.4 48 Nguoàn: Handbook of Solid waste Management, 1994 Baûng 3.10: Nöôùc thaûi taïi moät soá baõi choân laáp CTR Thoâng soá Ñôn vò Haøm löôïng pH 5,6 - 7,8 BOD5 mg/l 200 - 40.000 COD mg/l 300 - 60.000 NH3 mg/l 5 - 750 Chlorite mg/l 100 - 3.000 Toång raén mg/l 250 - 2.500 Keõm mg/l 25 - 250 Chì mg/l 0,2 - 10 Nguoàn: Asia Institute of Technology, 1992 Baûng 3.11: Thaønh phaàn nöôùc thaám cuûa baõi choân laáp raùc sinh hoaït môùi vaø laâu naêm (mg/l) Chæ tieâu Baõi môùi ( < 2 naêm) Baõi laâu naêm (> 10 naêm) TCVN 5945 - 1995 ( loaïi A) Möùc dao ñoäng Trung bình BOD5 (mgO2/l) 2000 - 20.000 10.000 100 - 200 20 TOC 1.500 - 20.000 6.000 80 - 160 - COD 3.000 - 60.000 18.000 100 - 500 50 Nitô höõu cô 10 - 800 200 80 - 120 - Amoniac 10 - 800 200 20 - 40 0,1 Nitrat 5 - 40 25 5 - 10 - T - P 5 - 100 30 5 - 10 - pH 4,5 - 7,5 6,0 6,6 - 7,5 6 - 9 Toång saét 50 - 1.200 60 20 - 200 1 Nguoàn: George Tchobanoglous & Hilary theisen & Samuel A. Vigil - Intergrated Solid Waste Management - Mc Graw Hill Baûng 3.12: Thaønh phaàn chính cuûa khí caùc baõi raùc Thaønh phaàn Noàng ñoä ñaëc tröng ( % V) CH4 45 - 60 CO2 40 - 60 N2 2 - 5 H2S 0,1 - 1 H2 0 - 0,2 CO 0 - 0,2 Nguoàn: Integrated Soild Waste management - Mc Graw - Hill, Inc. Baûng 3.13: Thaønh phaàn ñaëc tröng cuûa khí caùc baõi choân laáp raùc Thaønh phaàn Noàng ñoä ñaëc tröng (%V) Noàng ñoä cao nhaát quan saùt ñöôïc (%V) Meâtan 63,8 88 Dioxytcacbon (CO2) 33,6 89,3 Oxy 0,16 20,9 Nitô 2,4 87 Hydro 0,05 21,1 Oxytcacbon (CO) 0,001 0,09 Etan 0,005 0,0139 Eten 0,018 - Acetalñehyt 0,005 - Propan 0,002 0,0171 Butan 0,003 0,023 Helium 0,00005 - Alkan maïch daøi < 0,05 0,07 Hydrocacbon khoâng no 0,009 0,048 Hôïp chaát halogen 0,00002 0,032 Sunfuahydro 0,00002 35 Hôïp chaát sunfua höõu cô 0,00001 0,028 Nguoàn: Waste Management paper 27, landfill gas, Department of the Environment, HMSO, LonDon 1994. Baûng 4.1: Thaønh phaàn vaät lyù cuûa raùc thaûi sinh hoaït taïi huyeän Caàn Giuoäc, Tænh Long An STT Teân Thaønh phaàn Tyû leä (%) 1 Giaáy Saùch, baùo vaø caùc vaät lieäu giaáy khaùc 5,10 2 Thuûy tinh Chai, coác, kính vôõ… 0,70 3 Kim loaïi Saét nhoâm, hôïp kim caùc loaïi 0,37 4 Nhöïa Chai nhöïa, bao tuùi nilon, caùc loaïi khaùc 10,62 5 Höõu cô deã phaân huûy Thöùc aên thöøa, rau, traùi caây… 76,3 6 Chaát thaûi nguy haïi Pin, acquy, sôn, ñeøn tuyùp, hoùa chaát ñoäc haïi 0,15 7 Xaø baàn Saønh söù, beâ toâng, gaïch, ñaù, voû soø, voâi caùt… 2,68 8 Höõu cô khoù phaân huûy Cao su, da, giaû da 1,93 9 Chaát coù theå ñoát chaùy Caønh caây, goã vuïn, loâng gia suùc, toùc 2,15 Toång 100 Nguoàn phaân tích: Trung taâm coâng ngheä moâi tröôøng CEFINEA 9/2000. ._.