Tình hình thực hiện nghiệp vụ bảo hiểm trách nhiệm dân sự chủ xe cơ giới tại Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex (PJICO)

CHÖÔNG I TOÅNG QUAN VEÀ BAÛO HIEÅM VAØ BAÛO HIEÅM TRAÙCH NHIEÄM DAÂN SÖÏ CHUÛ XE CÔ GIÔÙI TOÅNG QUAN VEÀ BAÛO HIEÅM: Söï caàn thieát cuûa Baûo hieåm trong ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi. Sau ñaây nhaän ñònh cuûa Henry Ford (nhaân vaät noåi tieáng theá giôùi) veà vai troø vaø söï caàn thieát cuûa Baûo hieåm ñoái vôùi ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi: “New York khoâng phaûi laø nôi khai sinh ra loaøi ngöôøi, nhöng saûn sinh ra nhöõng nhaø baûo hieåm … Khoâng coù baûo hieåm, seõ khoâng coù nhöõng toøa nhaø choïc trôøi bôûi khoâng coù moät coâng nhaân naøo chaáp nhaän laøm vieäc ôû ñoä cao nhö vaäy khi maø hoï coù theå rôi xuoáng cheát ngöôøi ñeå laïi moät gia ñình trong söï khoán khoå. Khoâng coù baûo hieåm, seõ khoâng coù moät nhaø tö baûn naøo daùm ñaàu tö haøng trieäu ñoâ la ñeå xaây döïng caùc toøa nhaø lôùn nhö vaäy bôûi vì moät ñieáu thuoác coù theå thieâu huûy noù thaønh moät ñaùm tro taøn. Khoâng coù baûo hieåm, khoâng ai daùm laùi xe qua caùc phoá. Moät ngöôøi laùi xe gioûi cuõng coù yù thöùc raèng anh ta coù theå ñaâm vaøo moät ngöôøi ñi boä baát cöù luùc naøo”. Thaät vaäy trong cuoäc soáng, con ngöôøi luoân bò nhöõng ruûi ro rình raäp laø: Ñau oám, tai naïn, ñoäng ñaát, khuûng boá…… Maø khoâng ai daùm noùi chaéc laø mình khoâng bao giôø gaëp phaûi. Beân caïnh cuoäc soáng hieän ñaïi ngöôøi ta phaûi ñoái phoù vôùi nhöõng ruûi ro raát lôùn veà ngöôøi vaø vaät chaát ñieån hình nhöõng vuï thieät haïi gaây chaán ñoäng theá giôùi: Söï kieän khuûng boá 11/09 ôû Myõ, khuûng boá taøu ñieän ngaàm ôû Taây Ban Nha, vuï ñoäâng ñaát ôû Iran, vuï chaùy ITC ôû Vieät Nam…vv… Toån thaát moät khi phaùt sinh noù thieät haïi raát lôùn veà ngöôøi vaø cuûa, noù coøn laøm giaùn ñoaïn quaù trình saûn xuaát, laøm teâ lieät neàn kinh teá, noù gaây haäu quaû raát nghieâm troïng vaø keùo daøi moät gian môùi khoâi phuïc hoaëc coù theå laø ngöng vónh vieãn. Nhöõng ruûi ro noùi treân laø nguoàn goác phaùt sinh trong hoaït ñoäng döï tröõ baûo hieåm. Nhöõng bieän phaùp thoâng thöôøng ñeå xöû lyù ruûi ro noùi treân: Bieän phaùp phoøng traùnh, haïn cheá toån thaát goàm: Neù traùnh ruûi ro, phoøng traùnh ruûi ro. Bieän phaùp khaéc phuïc haäu quaû ruûi ro goàm: Chaáp nhaän töï gaùnh chòu (baèng caùch tieát kieäm, laäp quõy döï tröõ, döï phoøng), chuyeån nhöôïng ruûi ro (chuyeån nhöôïng ñôn thuaàn, chuyeån nhöôïng treân nguyeân taéc töông hoã, phaân taùn ruûi ro baèng caùch cöùu trôï, laäp quyõ chung). Coù nhieàu loaïi quyõ döï tröõ, baûo hieåm hoaït ñoäng theo cô cheá ñoù: Quyõ döï tröõ quoác gia; baûo hieåm xaõ hoäi; baûo hieåm y teá; baûo hieåm thöông maïi…. Lòch söû ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa baûo hieåm. 1.1.2.1 Lòch söû ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa baûo hieåm theá giôùi. Nhö ta ñaõ thaáy, baûo hieåm xuaát hieän nhö moät phöông thöùc xöû lyù ruûi ro, toån thaát maø con ngöôøi phaûi ñoái phoù haøng ngaøy trong ñôøi soáng sinh hoaït saûn xuaát cuûa mình. Caùch xöû lyù ñoù döïa treân yù nieäm “coäng ñoàng hoùa ruûi ro, hieåm hoïa”. Vaøo 4500 naêm tröôùc coâng nguyeân, ôû Ai Caäp caùc ngöôøi thôï ñeõo ñaù ñaõ bieát thaønh laäp “quyõ töông trôï” ñeå giuùp naïn nhaân trong vuï tai naïn ñeõo ñaù. Trung Quoác 4000 naêm tröôùc coâng nguyeân. Ngöôøi ta cho raèng ôû thôøi kyø naøy caùc nhaø laùi buoân Trung Quoác ñaõ bieát hôïp taùc toå chöùc chuyeân chôû taøi saûn cuûa moãi ngöôøi phaân taùn treân nhieàu thuyeàn khaùc nhau. Caùch laøm nhö vaäy, giuùp cho moãi ngöôøi traùnh vieäc phaûi gaùnh chòu toån thaát toaøn boä soá haøng cuûa mình. Ñaây chính laø “phaân taùn ruûi ro”. Ôû Babylon 1700 naêm tröôùc coâng nguyeân vaø Athenes 500 naêm tröôùc coâng nguyeân, ngöôøi vay möôïn vôùi laõi suaát cao, khoâng phaûi traû neáu coù ruûi ro Hoäi baûo hieåm ñaàu tieân ra ñôøi vaøo naêm 1424 ôû YÙ cho vaän chuyeån ñöôøng bieån vaø ñöôøng boä. Anh quoác naêm 1600, nöõ Hoaøng Anh quoác cho pheùp caùc hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm ñöôïc thöïc hieän trong thôøi gian 90 naêm. Naêm 1720, caùc doanh nghieäp baûo hieåm Lloyd’s ra ñôøi vaø sau ñoù 60 naêm, hoï naém giöõ 90% ruûi ro haøng hoùa treân theá giôùi. Naêm 1667 saùu coâng ty baûo hieåm ra ñôøi sau moät ñaùm chaùy lôùn thieâu huûy 13000 toøa nhaø ôû Luaân Ñoân, baûo hieåm hoûa hoaïn daàn daàn lan sang caùc nöôùc chaâu AÂu khaùc. Coâng ty baûo hieåm nhaân thoï ñaàu tieân ra ñôøi ôû Anh vaøo naêm 1762. Cuoái theá kyû 19 ñaàu theá kyû 20, baûo hieåm phaùt trieån vaø ñaûm baûo cho nhieàu ruûi ro môùi nhö: Moâ toâ, maùy bay, baûo hieåm traùch nhieäm daân söï. Ngaøy nay baûo hieåm trôû thaønh lónh vöïc hoaït ñoäng quan troïng trong neàn kinh teá, noù ñoùng goùp raát lôùn trong söï phaùt trieån kinh teá vaø laø ñoäng löïc thuùc ñaåy cho caùc ngaønh coøn laïi. Lòch söû ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa baûo hieåm Vieät Nam. Giai ñoïan tröôùc 1975 ÔÛ mieàn Nam luùc baây giôø coù hôn 52 Coâng ty baûo hieåm trong vaø nöôùc hoaït ñoäng taïi Saøi Goøn. Caùc coâng ty cuõng thöïc hieän ña daïng caùc nghieäp vuï vaø cuõng thaønh laäp moät hieäp hoäi ngheà nghieäp baûo hieåm nhaèm thöïc hieän caùc chöùc naêng thoâng tin, tö vaán, ñaøo taïo…… ÔÛ mieàn Baéc: Ngaøy 17/12/1964 Coâng ty baûo hieåm Baûo Vieät ra ñôøi vaø hoaït ñoäng 15/01/1965 do naèm trong vuøng chieán tranh hoaït ñoäng cuûa Baûo Vieät chöa phaùt trieån maïnh, nhöõng nghieäp vuï chuû yeáu: Baûo hieåm haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu, baûo hieåm thaân taøu vaø taùi baûo hieåm. Giai ñoaïn sau 1975 ñeán tröôùc ngaøy 18/12/1993 Sau giaûi phoùng, vieäc quoác höõu hoùa caùc coâng ty baûo hieåm cuõ cuûa mieàn Nam ñaõ daãn ñeán thaønh laäp coâng ty baûo hieåm vaø taùi baûo hieåm Vieät Nam (BAVINA), treân cô sôû quoác höõu hoùa caùc coâng ty baûo hieåm tröôùc giaûi phoùng, BIVINA moät maët thöïc hieän caùc hôïp ñoàng cuõ vôùi khaùch haøng do caùc coâng ty baûo hieåm tröôùc ñaây thöïc hieän kyù keát vaø tieáp tuïc nhaän caùc hôïp ñoàng môùi. Ngaøy 01/03/1976 Boä Taøi Chính ra quyeát ñònh chuyeån coâng ty BIVINA thaønh chi nhaùnh cuûa coâng ty baûo hieåm Vieät Nam taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh (goïi taét laø Baûo Vieät / TPHCM). Baûo Vieät luùc naøy laø coâng ty baûo hieåm duy nhaát cuûa nhaø nöôùc hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm ôû Vieät Nam theo cheá ñoä haïch toùan kinh teá thoáng nhaát toaøn ngaønh vaøo 01/01/1980. Baûo Vieät laø ñôn vò tröïc thuoäc Boä Taøi Chính coù chöùc naêng giuùp Boä Taøi Chính thoáng nhaát caùc quaûn lyù baûo hieåm trong caû nöôùc vaø tröïc tieáp tieán haønh caùc nghieäp vuï baûo hieåm trong caû nöôùc. Naêm 1986 ñöôïc naâng caáp leân thaønh Toång coâng ty baûo hieåm Vieät Nam coù chi nhaùnh ôû taát caû tænh thaønh trong caû nöôùc. Giai ñoaïn sau 18/12/1993 Ngaøy 18/12/1993 Nghò ñònh 100/CP cuûa Chính Phuû ñaõ chaám döùt söï ñoäc quyeàn cuûa Baûo Vieät, Töø Nghò ñònh naøy Coù nhieàu coâng ty baûo hieåm thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc nhau thaønh laäp: Coâng ty baûo hieåm thaønh phoá Hoà Chí Minh (Baûo Minh) Coâng ty coå phaàn baûo hieåm Petrolimex (Pjico) Coâng ty coå phaàn baûo hieåm nhaø roàng (Baûo Long) Coâng ty baûo hieåm daàu khí (PVIC) Coâng ty taùi baûo hieåm quoác gia Vieät Nam (VINARE) Caùc coâng lieân doanh baûo hieåm, moâi giôùi baûo hieåm cuõng laàn löôït ra ñôøi. Nhaø nöôùc cuõng môû cöûa cho caùc coâng ty baûo hieåm nöôùc ngoaøi môû chi nhaùnh, ñaët vaên phoøng ñaïi dieän ñeå ñaàu tö tröïc tieáp vaøo Vieät Nam. Vôùi döï xuaát hieän cuûa caùc coâng ty baûo hieåm trong vaø ngoaøi nöôùc, ñaõ taïo sö caïnh tranh naâng cao chaát löôïng dòch vuï baûo hieåm, laøm soâi ñoäng thò tröôøng baûo hieåm maø laâu nay nguû yeân, giuùp cho khaùch haøng löïa choïn ñöôïc nhöõng saûn phaåm dòch vuï toát nhaát. Vai troø, chöùc naêng, taùc duïng cuûa baûo hieåm. Xeùt veà khía caïnh kinh teá xaõ hoäi: Laø haønh lang baûo veä an toaøn cho moãi caù nhaân vaø toå chöùc tröôùc nhöõng ruûi ro vaø söï coá baát ngôø daãn ñeán toån thaát laøm ngöng treä nhöõng hoaït ñoäng dieãn ra bình thöôøng. Quyõ baûo hieåm ñöôïc ñöôïc taïo laäp moät caùch coù toå chöùc khoa hoïc nhaèm ñaùp öùng kòp thôøi vaø buø ñaép caùc toån thaát phaùt sinh, töø ñoù taùi laäp vaø ñaûm baûo cho tính thöôøng xuyeân lieân tuïc cuûa caùc quaù trình xaõ hoäi. Nhö vaäy treân phaïm vi roäng toaøn boä neàn kinh teá xaõ hoäi, baûo hieåm ñoùng vai troø nhö moät coâng cuï an toaøn vaø döï phoøng ñaûm baûo khaû naêng hoaït ñoäng laâu daøi cuûa moïi chuû theå daân cö vaø neàn kinh teá. Vôùi vai troø ñoù baûo hieåm thaâm nhaäp saâu vaøo moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng vaø phaùt huy taùc duïng voán coù cuûa mình: Thuùc ñaåy yù thöùc ñeà phoøng – haïn cheá toån thaát cho moïi thaønh vieân trong xaõ hoäi. Xeùt veà khía caïnh taøi chính: Baûo hieåm hoaït ñoäng theo nguyeân taéc thu phí tröôùc boài thöôøng sau neân vaøo moät thôøi ñieåm nhaát ñònh, caùc toå chöùc hoaït ñoäng baûo hieåm seõ naém giöõ moät quyõ tieàn teä raát lôùn nhöng taïm thôøi nhaøn roãi vaø nhö vaäy, caùc toå chöùc hoaït ñoäng baûo hieåm hieån nhieân trôû thaønh nhöõng nhaø ñaàu tö lôùn, quan troïng trong neàn kinh teá quoác daân. Nhö vaäy, baûo hieåm khoâng chæ ñoùng vai troø nhö moät coâng cuï an toaøn maø coøn coù vai troø cuûa moät trung gian taøi chính naém giöõ moät phaàn quan troïng trong neàn kinh teá. Vôùi vai troø ñoù baûo hieåm phaùt huy taùc duïng heát söùc quan troïng, ñaëc bieät, trong neàn kinh teá thò tröôøng, ñoù laø taäp trung, tích tuï voán ñaûm baûo cho quaù trình taùi saûn xuaát ñöôïc thöôøng xuyeân vaø lieân tuïc. Nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa baûo hieåm. Nguyeân taéc soá ñoâng. Hoaït ñoäng baûo hieåm noùi chung vaø hoaït ñoäng baûo hieåm thöông maïi noùi rieâng taïo ra moät “söï ñoùng goùp cuûa soá ñoâng vaøo ruûi ro cuûa soá ít” treân cô sôû quy tuï nhieàu ngöôøi coù cuøng ruûi ro thaønh coäng ñoàng nhaèm phaân taùn haäu quaû taøi chính cuûa nhöõng vuï toån thaát. Soá ngöôøi tham gia caøng ñoâng, toån thaát caøng phaân taùn moûng, ruûi ro caøng giaûm thieåu ôû möùc ñoä thaáp nhaát, theå hieän ôû möùc phí phaûi ñoùng laø nhoû nhaát ñuû ñeå moãi chuû tham gia khoâng bò aûnh höôûng nhieàu ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa mình. Nguyeân taéc trung thöïc. Khi hôïp ñoàng baûo hieåm döôïc kyù keát, xem nhö ruûi ro cuûa ngöôøi ñöôïc baûo hieåm chuyeån sang cho nhaø baûo hieåm khi ngöôøi naøy ñoùng phí ñaày ñuû, nhaø baûo hieåm cam keát seõ boài thöôøng khi coù toån thaát xaûy ra. Luùc naøy seõ coù nhöõng nghi ngôø giöõa hai beân nhö sau: Ñoái vôùi nhaø baûo hieåm: Khoâng bieát ngöôøi ñöôïc baûo hieåm coù khai baùo chính xaùc ruûi ro hay khoâng vaø khi ruûi ro xaûy ra thì do nguyeân nhaân khaùch quan hay coá yù. Ñoái vôùi ngöôøi ñöôïc baûo hieåm: Khi hoï ñoùng phí baûo hieåm cho nhaø baûo hieåm, hoï töï hoûi khi coù ruûi ro thì nhaø baûo hieåm coù boài thöôøng hay khoâng hoaëc coù ñuû khaû naêng boài thöôøng khoâng. Nhö vaäy ñeå coù söï tin töôûng hai beân treân hôïp ñoàng baûo hieåm phaûi gaén lieàn vôùi söï tin töôûng laãn nhau vaø ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi thöïc hieän nguyeân taéc trung thöïc tuyeät ñoái. Ngoaøi ra ñoái vôùi baûo hieåm nhaân thoï coøn theâm ba nguyeân taéc: Ngueân taéc lôïi ích baûo hieåm. Nguyeân taéc boài thöôøng. Nguyeân taéc theá quyeàn. Phaân loaïi baûo hieåm thöông maïi Coù nhieàu caùch phaân loaïi baûo hieåm: Phaân loaïi theo ñoái töôïng baûo hieåm, phaân loaïi theo kyõ thuaät baûo hieåm, phaân loaïi theo phöông thöùc quaûn lyù, phaân loaò theo quy ñònh hieän haønh. Ôû ñaây ta chæ noùi ñeán phaân loaïi theo phöông thöùc quaûn lyù. Phaân loaïi theo phöông thöùc quaûn lyù: Baûo hieåm töï nguyeän: Laø nhöõng loaïi baûo hieåm maø hôïp ñoàng ñöôïc keát laäp döïa hoaøn toaøn treân söï caân nhaéc vaø nhaän thöùc cuûa ngöôøi ñöôïc baûo hieåm. Ñaây laø tính chaát voán coù cuûa baûo hieåm thöông maïi khi noù coù vai troø nhö laø moät hoaït ñoäng dòch vuï cho saûn xuaát vaø sinh hoaït cuûa con ngöôøi. Baûo hieåm baét buoäc: Ñöôïc hình thaønh treân cô sôû luaät ñònh nhaèm baûo veä lôïi ích cuûa naïn nhaân trong caùc vuï toån thaát vaø baûo veä lôïi ích cuûa toaøn boä neàn kinh teá – xaõ hoäi. Caùc hoaït hoaït nguy hieåm coù theå daãn ñeán toån thaát con ngöôøi vaø taøi chính traàm troïng gaén lieàn vôùi traùch nhieäm daân söï ngheà nghieäp thöôøng laø ñoái töôïng cuûa söï baét buoäc naøy. Thoâng thöôøng, ñoái vôùi caùc loaïi baûo hieåm baét buoäc naøy gaàn nhö haàu heát caùc noäi dung cô baûn cuûa hôïp ñoàng chæ laø do nhaø nöôùc quy ñònh: Ngöôøi ñöôïc baûo hieåm, ñoái töôïng baûo hieåm, ruûi ro ñöôïc ñaûm baûo, phí baûo hieåm,… Ví duï: Baûo hieåm traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi. Tuy nhieân, söï baét buoäc chæ laø baét buoäc ngöôøi coù ñoái töôïng mua baûo hieåm chöù khoâng baét buoäc mua baûo hieåm ôû ñaâu. Tính chaát töông thuaän cuûa hôïp ñoàng baûo hieåm ñöôïc kyù keát vaãn coøn nguyeân vì ngöôøi ñöôïc baûo hieåm vaãn töï do löïa choïn nhaø baûo hieåm cho mình. Hôn nöõa, caùc quy ñònh cuûa nhaø nöôùc lieân quan ñeán ñieàu kieän baûo hieåm chæ ôû möùc toái thieåu, khaùch haøng baûo hieåm vaãn coù theå thoûa thuaän vôùi nhaø baûo hieåm ñeå ñöôïc ñaûm baûo cao hôn, toát hôn, phuø hôïp vôùi nhu caàu ñaûm baûo cho ruûi ro ñang coù vaø khaû naêng cuûa mình. Ôû caùc nöôùc treân theá giôùi, ñaëc bieät laø caùc nöôùc phaùt trieån, soá löôïng caùc loaïi baûo hieåm baét buoäc raát nhieàu lieân quan ñeán nhieàu ngaønh ngheà khaùc nhau vaø coù xu höôùng khoâng ngöøng taêng leân khi neàn kinh teá xaõ hoäi ngaøy caøng phaùt trieån moät caùch coù toå chöùc. Ôû Vieät Nam hieän nay, yù nghóa muïc ñích toát ñeïp ñoù ñöôïc theå hieän qua loaïi hình baûo hieåm baét buoäc traùch nhieäm daân söï cuûa chuû xe cô giôùi ñoái vôùi ngöôøi thöù ba vaø haønh khaùch treân xe. TOÅNG QUAN VEÀ BAÛO HIEÅM TRAÙCH NHIEÄM DAÂN SÖÏ CHUÛ XE CÔ GIÔÙI. Nhu caàu vaø söï phaùt trieån cuûa baûo hieåm xe cô giôùi. Söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa ngaønh baûo hieåm xe cô giôùi khoâng taùch rôøi söï toàn taïi vaø phaùt trieån taát yeáu cuûa ngaønh baûo hieåm noùi chung trong heä thoáng kinh teá xaõ hoäi, nhaát laø trong giai ñoaïn taêng tröôûng kinh teá ôû möùc ñoä cao, oån ñònh. Tuy nhieân cuõng caàn thaáy caùc nhaân toá tröïc tieáp, cuï theå khaúng ñònh söï caàn thieát cuûa caùc loaïi hình naøy, ñaëc bieät ñoái vôùi Vieät Nam: Kinh teá ngaøy caøng phaùt trieån, keùo theo söï gia taêng veà soá löôïng xe cô giôùi nhaèm ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån ñoù. Do cô sôû haï taàng giao thoâng chaät heïp khoâng ñaùp öùng kòp söï phaùt trieån cuûa phöông tieän ñi laïi. Ngöôøi daân ñieàu khieån phöông tieän khoâng coù yù thöùc chaáp haønh luaät leä giao thoâng neân soá löôïng xe cô giôùi taêng cuõng ñoàng nghóa vôùi vieäc gia taêng tai naïn giao thoâng. Moät khi tai naïn xaûy ra khoâng phaûi ai cuõng coù khaû naêng boài thöôøng cho ngöôøi thöù ba ñeå khoâi phuïc lai laïi taøi saûn ñaõ bò thieät haïi. Ñeå ñaùp öùng nhu caàu ñöôïc baûo veä cuûa caùc chuû xe, ñeå baûo veä quyeàn lôïi cho caùc naïn nhaân, do ñoù loaïi hình baûo hieåm xe cô giôùi ra ñôøi. Baûo hieåm xe cô giôùi ñöôïc caùc nhaø baûo hieåm trieån khai ôû mieàn Nam tröôùc 1975, chuû yeáu laø baûo hieåm traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi. Sau 1975, loaïi hình naøy ñöôïc tieáp tuïc duy trì ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø sau ñoù lan ra toaøn mieàn Nam (1979) vaø caû nöôùc (1980). Naêm 1988, nghò ñònh soá 30/HDBT cuûa hoäi ñoàng Boä Tröôûng vaø tieáp sau ñoù laø NÑ 115/1997/NÑ-CP ñöôïc ban haønh ñöa ra cheá ñoä baûo hieåm baét buoäc veà traùch nhieäm daân söï ñoái vôùi taát caû caùc chuû xe cô giôùi. Vieät Nam, baûo hieåm xe cô giôùi thoâng thöôøng goàm ba loaïi cô baûn sau: Baûo hieåm traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi. Baûo hieåm vaät chaát xe. Baûo hieåm con ngöôøi trong vieäc söû duïng xe. 1.2.2 Traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi. Phaùp luaät cuûa caùc quoác gia ñeàu thöøa nhaän vaø baûo veä quyeàn lôïi baát khaû xaâm phaïm veà taøi saûn, söùc khoûe, tính maïng, danh döï, nhaân phaåm vaø uy tín cuûa moïi coâng daân. Vì vaäy phaùp luaät buoäc moïi ngöôøi phaûi coù traùch nhieäm chung laø khoâng laøm haïi veà tinh thaàn cuõng nhö veà vaät chaát cuûa ngöôøi khaùc. Neáu coù haønh vi vi phaïm thì ngöôøi bò thieät haïi ñöôïc phaùp luaät baûo veä coù theå khieáu naïi ñoøi boài thöôøng töø phía ngöôøi gaây thieät haïi. Xe cô giôùi xeáp vaøo nguoàn gaây nguy hieåm cao ñoä maø phaùp luaät qui ñònh, do ñoù caùc chuû xe khoù coù theå traùnh khoûi nhöõng sai soùt laøm aûnh höôûng ñeán tính maïng, söùc khoûe, taøi saûn cuûa ngöôøi khaùc. Dó nhieân, luùc ñoù hoï phaûi chòu traùch nhieäm boài thöôøng ñoái vôùi nhöõng sai soùt ñoù maø ngay caû khi hoï khoâng coù loãi. Vaäy coù theå hieåu traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi laø phaàn traùch nhieäm maø theo qui ñònh cuûa phaùp luaät moät ngöôøi hay nhieàu ngöôøi laø chuû xe cô giôùi phaûi boài thöôøng haäu quaû ñaõ gaây ra cho moät hay nhieàu ngöôøi hoaëc ñoái töôïng hoï ñaûm nhaän chuyeân chôû. Tuy nhieân caàn löu yù raèng, haäu quaû cuûa traùch nhieäm haønh chính, traùch nhieäm hình söï do vieäc söû duïng xe cô giôùi gaây ra laø khoâng theå baûo hieåm. Trong thöïc teá, traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi coù theå bieåu hieän döôùi hai daïng laø: TNDSCXCG trong hôïp ñoàng vaø TNDSCXCG ngoaøi hôïp ñoàng. Traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi ngoaøi hôïp ñoàng. Nhö ñaõ trình baøy, TNDS laø traùch nhieäm boái thöôøng thieät haïi. Traùch nhieäm naøy phaûi phaùt sinh töø haønh vi vi phaïm phaùp luaät gaây thieät haïi ñeán tính maïng, söùc khoûe, taøi saûn cuûa ngöôøi khaùc. Vaäy traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi ngoaøi hôïp ñoàng laø traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi cho ngöôøi thöù ba trong caùc vuï tai naïn xe cô giôùi gaây ra. Tuy nhieân, trong thöïc teá, taïi naïn do xe cô giôùi gaây ra coù theå coù nhieàu nguyeân nhaân cho neân caàn phaûi ñieàu tra thaät ñaày ñuû ñeå xaùc minh roõ traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng. Do ñoù, khi xem xeùt traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng caàn chuù yù moät soá tröôøng hôïp sau: Ngöôøi laùi xe gaây ra tai naïn khi anh ta söû duïng vaøo vieäc rieâng: Chuû xe vaãn phaûi chòu traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi nhöng ñöôïc ñoøi hoûi traùch nhieäm cuûa ngöôøi laùi xe. Tai naïn xaûy ra khi xe ñang giao cho ngöôøi khaùc möôïn: Ngöôøi möôïn phaûi boài thöôøng. Neáu chuû xe cho möôïn caû laùi xe thì chuû xe chòu traùch nhieäm boài thöôøng. Tai naïn xaûy ra khi xe löu haønh khoâng coù söï ñoàng yù cuûa chuû xe: Ngöôøi söû duïng khoâng ñöôïc pheùp cuûa chuû xe phaûi boài thöôøng. Tai naïn do ngöôøi vò thaønh nieân gaây ra: Hoï khoâng chòu traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi vì khoâng coù naêng löïc haønh vi daân söï. Neáu ngöôøi vò thaønh nieân ñieàu khieån xe gaây taïi naïn thì thoâng thöôøng cha meï hoaëc ngöôøi daùm hoä laø ngöôøi chòu traùch nhieäm boài thöôøng. Traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi theo hôïp ñoàng. Traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi theo hôïp ñoàng ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû nhöõng thoûa thuaän daân söï giöõa moät beân laø chuû xe vôùi moät beân laø caùc ñoái töôïng caàn vaän chuyeån (haønh khaùch, haøng hoùa). Traùch nhieäm naøy coù theå ñöa ra treân cô sôû quy ñònh chung cuûa phaùp luaät vaø coù theå laø nhöõng thoûa thuaän rieâng. Traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi theo hôïp ñoàng thöôøng laø traùch nhieäm ñoái vôùi haønh khaùch treân xe vaø traùch nhieäm ñoái vôùi haøng hoùa treân xe. Noäi dung caùc loaïi hình baûo hieåm TNDS chuû xe cô giôùi. Baûo hieåm traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi ñoái vôùi ngöôøi thöù ba laø loaïi hình baûo hieåm baét buoäc, ñöôïc thöïc hieän theo nghò ñònh soá 115/1997/NÑ-CP ngaøy 17/12/1997 cuûa Chính Phuû veà cheá ñoä baét buoäc baûo hieåm traùch nhieäm daân söï cuûa chuû xe cô giôùi vaø quyeát ñònh 23/2003/QÑ-BTC (25/2/2003) cuûa Boä Taøi Chính veà vieäc ban haønh quy taéc, bieåu phí, möùc traùch nhieäm baûo hieåm baét buoäc traùch nhieäm daân söï cuûa xe cô giôùi. 1.2.3.1 Baûo hieåm TNDS cuûa chuû xe cô giôùi ñoái vôùi ngöôøi thöù ba. 1.2.3.1.1 Khaùi nieäm. Trong nhöõng vuï tai naïn giao thoâng ñöôøng boä, traùch nhieäm daân söï cuûa chuû xe cô giôùi ñoái vôùi ngöôøi thöù ba laø phaàn traùch nhieäm baét buoäc theo quy ñònh cuûa luaät phaùp, moät ngöôøi hay nhieàu ngöôøi phaûi boài thöôøng haäu quaû cuûa tai naïn ñaõ gaây ra cho moät hoaëc nhieàu ngöôøi khaùc. Traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi cho ngöôøi thöù ba trong caùc vuï tai naïn xe cô giôùi laø traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng. Vieäc boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng phaùt sinh töø haønh vi traùi phaùp luaät gaây thieät haïi taøi saûn chung cuûa xaõ hoäi, taøi saûn rieâng cuûa coâng daân hay tính maïng, söùc khoeû cuûa ngöôøi khaùc. Giaûi quyeát boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng laø aùp duïng moät bieän phaùp thuoäc veà cheá ñoä baét buoäc traùch nhieäm daân söï. 1.2.3.1.2 Ñieàu kieän phaùt sinh traùch nhieäm daân söï. Ñeå giaûi quyeát ñuùng ñaén moät vuï tai naïn giao thoâng, vieäc caàn thieát ñaàu tieân phaûi laø vieäc xaùc nhaän roõ traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi coù phaùt sinh hay khoâng. Cuõng gioáng nhö vieäc xaùc nhaän traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng khaùc, trong tröôøng hôïp naøy thoâng thöôøng traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi cuõng phaùt sinh khi hoäi tuï ñuû boán ñieàu kieän sau ñaây: Phaûi coù thieät haïi: Ñaây laø yeáu toá quan troïng haøng ñaàu khi xem xeùt ñeán vieäc nghóa vuï boài thöôøng coù phaùt sinh hay khoâng. Thoâng thöôøng laø thieät haïi veà taøi saûn, tính maïng söùc khoeû con ngöôøi. Nhöõng thieät haïi treân phaûi laø nhöõng thieät haïi thöïc teá, thöïc söï xaûy ra vaø coù theå thanh toaùn ñöôïc. Tuy nhieân, nhöõng thieät haïi veà con ngöôøi laø khoâng theå tính toaùn thaønh tieàn ñöôïc, ôû nhöõng ngöôøi khaùc nhau coù theå khaùc nhau. Nhöng vôùi muïc ñích an uûi, ñoäng vieân ñoái vôùi nhöõng ngöôøi bò thieät haïi vaø thaân nhaân cuûa hoï, toøa aùn coù theå phaùn quyeát baèng moät khoaûn tieàn nhaát ñònh. Phaûi coù haønh vi gaây thieät haïi traùi phaùp luaät: Trong phaïm vi phaàn naøy, haønh vi gaây thieät haïi traùi phaùp luaät ñöôïc hieåu laø haønh vi gaây tai naïn do khoâng chaáp haønh hoaëc chaáp haønh khoâng ñuùng nhöõng quy ñònh trong ñieàu leä veà traät töï an toaøn giao thoâng ñöôøng boä. Haønh vi gaây thieät haïi traùi phaùp luaät naøy coù theå ñôn thuaàn chæ laø moät vi phaïm phaùp luaät veà daân söï nhöng cuõng coù theå naëng hôn laø moät vieäc phaïm phaùp veà hình söï. Trong tröôøng hôïp phaïm phaùp veà hình söï, ngöôøi gaây tai naïn khoâng nhöõng phaûi boài thöôøng thieät haïi maø coøn phaûi bò truy toá tröôùc phaùp luaät. Phaûi coù moái quan heä nhaân quaû giöõa haønh vi traùi phaùp luaät vaø thieät haïi: Moái quan heä naøy ñöôïc hieåu laø thieät haïi xaûy ra phaûi ñuùng laø keát quaû taát yeáu cuûa haønh vi traùi phaùp luaät, vaø ngöôïc laïi, haønh vi traùi phaùp luaät thöïc söï laø nguyeân nhaân tröïc tieáp cuûa thieät haïi xaûy ra. Tuy nhieân, khoâng loaïi tröø tröôøng hôïp haønh vi traùi phaùp luaät tuy khoâng phaûi laø nguyeân nhaân tröïc tieáp cuûa thieät haïi ñaõ xaûy ra nhöng laïi coù yù nghóa quyeát ñònh ñoái vôùi thieät haïi thì ñöôïc coi laø moái quan heä nhaân quaû vôùi thieät haïi. Phaûi coù loãi cuûa ngöôøi gaây thieät haïi: Ñaây laø yeáu toá quan troïng. Loãi cuûa ngöôøi gaây thieät haïi ñöôïc ñaùnh giaù treân cô sôû ñoä sai phaïm cuûa anh ta. Ngöôøi gaây thieät haïi phaûi nhaän thöùc ñöôïc hoaëc coù theå nhaän thöùc haønh vi cuûa mình laø traùi phaùp luaät. Sau nhöõng vuï tai naïn giao thoâng ñöôøng boä, möùc ñoä loãi cuûa ngöôøi gaây ra tai naïn ñöôïc ñaùnh giaù baèng vieäc xem xeùt, ño ñaïc hieän tröôøng, kieåm tra phöông tieän vaø kieåm tra lôøi khai nhaân chöùng cuûa cô quan chöùc naêng. Duø ngöôøi gaây tai naïn laø coá yù hay voâ yù, hoï ñeàu coù loãi, tuy nhieân ngöôøi gaây tai naïn coù theå thoaùt traùch nhieäm neáu chöùng minh ñöôïc tai naïn xaûy ra hoaøn toaøn laø do loãi cuûa naïn nhaân. Caàn löu yù raèng, thoâng thöôøng traùch nhieäm daân söï seõ phaùt sinh khi ngöôøi gaây tai naïn coù loãi trong vieäc ñieàu khieån xe. Tuy nhieân coù nhöõng tröôøng hôïp ngöôøi gaây tai naïn vaãn phaûi chòu traùch nhieäm boài thöôøng khi anh ta khoâng coù loãi. Ñoù laø tröôøng hôïp tai naïn xaûy ra vì caáu taïo cuûa maùy moùc, vaät lieäu. 1.2.3.1.3 Ñoái töôïng baûo hieåm. Laø traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng cuûa chuû xe cô giôùi gaây ra. Traùch nhieäm cuûa chuû xe cô giôùi bao goàm TNDS cuûa chuû sôû höõu nguoàn nguy hieåm cao ñoä laãn traùch nhieäm phaùt sinh do loãi cuûa ngöôøi maø chuû xe giao chieám höõu, söû duïng nguoàn nguy hieåm cao ñoä ñoù. Ñuùng theo baûn chaát cuûa BHTNDSCXCG ñoái vôùi ngöôøi thöù ba, ñoái töôïng baûo hieåm seõ khoâng bao goàm nhöõng tröôøng hôïp sau: Thieät haïi xaûy ra cho baûn thaân xe ñöôïc baûo hieåm. Thieät haïi veà tính maïng, söùc khoûe xaûy ra cho chuû xe, ngöôøi ñieàu khieån xe hoaëc baät kì ngöôøi naøo khaùc ñi treân xe ñöôïc baûo hieåm. Thieät hai cuûa taøi saûn, haøng hoaù ñang ñöôïc chueân chôû treân xe ñöôïc baûo hieåm. Thieät haïi gaây ra cho hai xe cuøng chuû ñaâm va nhau. Traùch nhieäm taøi chính, traùch nhieäm hình söï cuûa laùi xe. Caùc khoaûn tieàn phaït maø chuû xe vaø laùi xe phaûi chòu. 1.2.3.1.4 Phaïm vi baûo hieåm. Baûo hieåm traùch nhieäm daân söï cuûa chuû xe cô giôùi ñoái vôùi ngöôøi thöù ba coù muïc ñích baûo hieåm cho nhöõng ruûi ro thuoäc veà traùch nhieäm daân söï cuûa chuû xe cô giôùi. Trong caùc vuï tai naïn giao thoâng ñöôøng boä, nhöõng thieät haïi cuûa beân thöù ba ñöôïc xem xeùt boài thöôøng laø nhöõng thieät haïi vaät chaát veà ngöôøi vaø nhöõng thieät haïi veà taøi saûn ñöôïc tính toaùn theo nhöõng nguyeân taéc nhaát ñònh. Traùch nhieäm boài thöôøng cuûa nhaø baûo hieåm ñöôïc giôùi haïn trong phaïm vi haïn möùc traùch nhieäm ñaõ thoaû thuaän trong hôïp ñoàng hoaëc ñaõ ghi trong giaáy chöùng nhaän baûo hieåm. Trong baûo hieåm daân söï cuûa chuû xe, phaïm vi baûo hieåm coù theå môû roäng theâm vôùi nhöõng ruûi ro phuï. Tuyø thuoäc vaøo tình hình thöïc teá vaø theo yeâu caàu cuûa ngöôøi ñöôïc baûo hieåm maø nhaø baûo hieåm coù theå môû roäng phaïm vi baûo hieåm cuûa mình cho nhöõng ruûi ro khaùc. Gioáng nhö baát kì nghieäp vuï baûo hieåm naøo, nhöõng baûo ñaûm boå sung trong traùch nhieäm daân söï cuûa chuû xe cô giôùi ñoái vôùi ngöôøi thöù ba keùo theo moät khoaûn phí ñoùng theâm cuûa ngöôøi ñöôïc baûo hieåm. 1.2.3.1.5 Loaïi tröø baûo hieåm. Nhaø baûo hieåm coøn coù theå hoaëc khöôùc töø boài thöôøng hoaëc aùp duïng moät soá hình phaït ñoái vôùi chuû xe, laùi xe trong nhöõng tröôøng hôïp tai naïn xaûy ra do hoï ñaõ vi phaïm nghieâm troïng luaät leä giao thoâng: Xe khoâng coù giaáy pheùp löu haønh. Laùi xe khoâng coù baèng laùi hoaëc coù nhöng khoâng hôïp leä. Ñieàu khieån xe trong tình traïng say röôïu, bia, ma tuyù hoaëc caùc chaát kích thích töông töï khaùc. Xe ñöôïc söû duïng ñeå chuyeân chôû chaát chaùy, chaát noå traùi pheùp. Xe chôû quaù troïng taûi hoaëc quaù soá haønh khaùch quy ñònh. Xe ñi vaøo ñöôøng caám. Xe coù heä thoáng laùi beân phaûi. Xe ñi ñeâm khoâng coù ñeøn hoaëc chæ coù ñeøn beân phaûi. Xe söû duïng ñeå taäp laùi, ñua theå thao. DNBH khoâng chòu traùch nhieäm boài thöôøng cho nhöõng thieät haïi, toån thaát xaûy ra do: Haønh ñoäng coá yù gaây thieät haïi cuûa chuû xe, hoaëc cuûa ngöôøi bò thieät haïi. Xe khoâng coù giaáy chöùng nhaän kieåm ñònh an toaøn kyõ thuaät vaø moâi tröôøng. Laùi xe khoâng coù baèng laùi hôïp leä (ñoái vôùi loaïi xe cô giôùi baét buoäc phaûi coù giaáy pheùp laùi xe); laùi xe coù noàng ñoä coàn, röôïu, bia vöôït möùc quy ñònh cuûa phaùp luaät hieän haønh, khi coù keát luaän baèng vaên baûn cuûa cô quan Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn. Xe söû duïng ñeå taäp laùi, ñua theå thao, ñua xe traùi pheùp, chaïy thöû sau khi söûa chöõa (tröø khi coù thoaû thuaän khaùc). Xe ñi vaøo ñöôøng caám, khu vöïc caám; xe ñi ñeâm khoâng coù ñuû ñeøn chieáu saùng theo quy ñònh. Chieán tranh vaø caùc nguyeân nhaân töông töï chieán tranh. Thieät haïi coù tính chaát gaây ra haäu quaû giaùn tieáp nhö: giaûm giaù trò thöông maïi, thieät haïi gaén lieàn vôùi vieäc söû duïng vaø khai thaùc taøi saûn bò thieät haïi. Thieät haïi ñoái vôùi taøi saûn bò maát caép hoaëc bò cöôùp trong tai naïn. Thieät haïi ñoái vôùi taøi saûn ñaëc bieät bao goàm: vaøng baïc, ñaù quyù, tieàn vaø caùc loaïi giaáy tôø coù giaù trò nhö tieàn, ñoà coå, tranh aûnh quyù hieám, thi haøi, haøi coát. 1.2.3.1.6 Ngöôøi ñöôïc baûo hieåm. Ngöôøi ñöôïc baûo hieåm hay laø ngöôøi thuï höôûng chính laø naïn nhaân, ngöôøi bò thieät haïi hay coøn goïi laø ngöôøi thöù ba khaùc. Khaùi nieäm ngöôøi thöù ba ñöôïc söû duïng trong baûo hieåm traùch nhieäm daân söï chæ laø nhöõng naïn nhaân trong caùc vuï tai naïn giao thoâng coù theå laø nhöõng ngöôøi tröïc tieáp bò thöông taät thaân theå, cuõng coù theå laø ngöôøi coù taøi saûn bò thieät haïi do haäu quaû cuûa vuï tai naïn. Tuøy thuoäc vaøo töøng vuï tai naïn cuï theå, ngöôøi thöù ba coù theå moät hay nhieàu ngöôøi, moät theå nhaân hay moät phaùp nhaân daân söï hoaëc thöông maïi. Tuy nhieân, khoâng phaûi baát kyø ngöôøi naøo laø naïn nhaân trong caùc vuï tai naïn cuõng thuoäc khaùi nieäm ngöôøi thöù ba. 1.2.3.1.7 Soá tieàn baûo hieåm. Laø giôùi haïn möùc traùch nhieäm toái ña cuûa nhaø baûo hieåm cho moät vuï toån thaát hoaëc cho moät naêm toån thaát. Ôû Vieät Nam soá tieàn baûo hieåm ñöôïc tính theo vuï, bao goàm: Thieät haïi veà ngöôøi ñoái vôùi ngöôøi thöù ba: (ngöôøi thöù ba laø nhöõng ngöôøi khoâng phaûi laø laùi xe, ngöôøi ngoài treân xe vaø sôû höõu xe – tröø tröôøng hôïp chuû xe giao cho ngöôøi khaùc chieám höõu vaø söû duïng chieác xe ñoù): Toái ña 30trñ/ngöôøi/vuï (khoâng giôùi haïn soá ngöôøi trong moät vuï ñaâm va, khoâng giôùi haïn soá vuï ñaâm va trong moät naêm) Thieät haïi veà taøi saûn ñoái vôùi thöù ba: Toái ña 30trñ/vuï (khoâng giôùi haïn soá vuï ñaâm va trong moät naêm) 1.2.3.1.8 Phí baûo hieåm. Laø soá tieàn ñoùng goùp baét buoäc maø chuû xe phaûi coù nghóa vuï noäp cho NBH.Theo quy ñònh, DNBH vaø chuû xe coù traùch nhieäm thöïc hieän theo bieåu phí vaø möùc traùch nhieäm baûo hieåm toái thieåu ban haønh theo Quyeát ñònh 23. Ngoaøi ra Boä Taøi Chính cuõng cho pheùp DNBH vaø chuû xe thoaû thuaän ôû möùc phí vaø möùc traùch nhieäm cao hôn (Ñieàu 4, Quyeát ñònh 23). Tuy nhieân, tuyø thuoäc vaøo tình hình kinh teá xaõ hoäi ôû töøng thôøi kì vaø caên cöù treân löu löôïng xe moãi naêm cuõng nhö soá vuï tai naïn maø coù söï ñieàu chænh möùc phí vaø möùc traùch nhieäm baûo hieåm sao cho phuø hôïp. Xeùt veà khía caïnh kyõ thuaät, theo GS-TS Hoà Xuaân Phöông, phí baûo hieåm xe cô giôùi coù theå ñöôïc xaùc ñònh theo phöông phaùp sau: Möùc phí baûo hieåm / naêm/ xe = Phí tuaàn + Phuï phí Phí thuaàn._. = Trong ñoù: Si : möùc ñoä toån thaát bình quaân thuoäc traùch nhieäm cuûa NBH trong moät vuï tai naïn naêm thöù i. Ti : soá vuï tai naïn xaûy ra coù phaùt sinh traùch nhieäm cuûa NBH , khi tính möùc ñoä toån thaát bình quaân Si, vôùi nhöõng vuï toån thaát coù möùc ñoä vöôït quaù haïn möùc traùch nhieäm naøy thì chæ ñöôïc tính baèng haïn möùc traùch nhieäm. i = 1 " n: caùc naêm laáy soá lieäu khaûo saùt. Phaàn phuï phí bao goàm nhöõng chi phí cuûa NBH tính bình quaân cho moät phöông tieän, nhöõng chi phí naøy bao goàm : hoa hoàng ,moâi giôùi ,chi phí quaûn lyù hôïp ñoàng, chi phí in aán, traû löông,…… Vaø chi phí phuï khaùc vaø thueá. Neáu F laø möùc phí baûo hieåm phaûi ñoùng trong moät naêm, f laø phí thuaàn, t laø tæ leâä phuï phí thì baûo hieåm coù theå ñöôïc xaùc ñònh baèng coâng thöùc: F = Ngoaøi ra, khi xaùc ñònh möùc phí baûo hieåm, coøn caàn phaûi xem xeùt ñeán nhöõng yeáu toá sau: Khu vöïc (vuøng) hoaït ñoäng cuûa xe. Loaïi xe vaø tuoåi xe. Ngheà nghieäp cuûa laùi xe. Tuoåi ñôøi vaø tham nieân cuûa laùi xe. Tuyø thuoäc vaøo tình hình thöïc teá cuõng nhö ñieàu kieän vaø khaû naêng thöïc thi maø NBH coøn coù nhöõng cheá ñoä thöôûng phaït. Chaúng haïn, ñeå khuyeán khích vieäc laùi xe an toaøn, NBH coù theå seõ giaûm chi phí baûo hieåm phaûi ñoùng cho nhöõng chuû xe coù nhieàu naêm khoâng bò tai naïn. Ngöôïc laïi, NBH coù theå aùp duïng cheá ñoä phaït ñoái vôùi nhöõng chuû xe baèng vieäc taêng phí trong caùc tröôøng hôïp sau: + Laùi xe aåu bò nhieàu tai naïn. + Xaûy ra tai naïn trong tình hình say röôïu, bia, ma tuyù. + Chaïy troán sau tai naïn. + Vi phaïm quy ñònh veà khai baùo ruûi ro, toån thaát. + Nhöõng vi phaïm vaø man traù khaùc. Veà vieäc hoaøn phí baûo hieåm, Ñieàu 6 Quyeát ñònh 23 quy ñònh : “ DNBH phaûi hoaøn traû laïi cho chuû xe 80% phí baûo hieåm cuûa thôøi gian huûy boû, tröø tröôøng hôïp trong thôøi gian hôïp ñoàng baûo hieåm ñang coù hieäu löïc ñaõ xaûy ra söï kieän baûo hieåm lieân quan ñeán chieác xe coù yeâu caàu huyû boû baûo hieåm.” Soá tieàn boài thöôøng : Soá tieàn boài thöôøng (STBT) ñöôïc tính caên cöù vaøo loãi cuûa chuû xe vaø möùc ñoä thieät haïi thöïc teá : STBT = Thieät haïi thöïc teá x möùc ñoä loãi cuûa xe STBH Trong ñoù : Möùc ñoä loãi cuûa xe : caên cöù vaøo hoà sô tai naïn do CSGT hay caûnh saùt ñieàu tra cung caáp ñeå xaùc ñònh loãi cuûa chuû xe gaây ra tai naïn : + Ñoái vôùi nhöõng vuï tai naïn ñöôïc giaûi quyeát baèng thöông löôïng, hoaø giaûi daân söï giöõa caùc beân, CSGT nôi thuï lyù tai naïn giao thoâng baùo tröôùc cho NBH thoáng nhaát veà phöông phaùp vaø caùch thöïc hieän ñeå buoåi hoaø giaûi coù keát quaû toát, ñoàng thôøi cung caáp cho NBH hoà sô tai naïn. + Ñoái vôùi nhöõng vuï tai naïn giaûi quyeát theo trình töï toá tuïng daân söï, trong voøng 30 ngaøy keå töø ngaøy xaûy ra tai naïn, caûnh saùt ñieàu tra seõ cung caáp cho NBH keát quaû ñieàu tra tai naïn nhaèm xaùc ñònh loãi vaø ñieàu tra nguyeân nhaân cuûa caùc beân coù lieân quan, ñoàng thôøi cung caáp chöùng töø caàn thieát ñeå NBH coù caên cöù phaùp lyù ban ñaàu ñeå taïm öùng boài thöôøng. Thieät haïi thöïc teá cuûa naïn nhaân, bao goàm nhöõng thieät haïi veà taøi saûn vaø nhöõng thieät haïi veà ngöôøi. Ñoái vôùi nhöõng thieät haïi veà taøi saûn, coù theå chia laøm hai tröôøng hôïp sau: + Tröôøng hôïp thöù nhaát : Taøi saûn bò hö hoûng hoaøn toaøn hoaëc hö hoûng khoâng theå söûa chöõa ñöôïc. Trong tröôøng hôïp naøy thieät haïi veà taøi saûn ñöôïc xaùc ñònh baèng giaù mua cuûa taøi saûn cuøng loaïi töông ñöông treân thò tröôøng töï do hoaëc chi phí hôïp lyù ñeå laøm laïi taøi saûn ñoù. + Tröôøng hôïp thöù hai: Taøi saûn bò hö hoûng coù theå söûa chöõa ñöôïc, thieät haïi ñöôïc tính theo chi phí thöïc teá hôïp lyù ñeå söûa chöõa taøi saûn ñoù, neáu thì phaûi tröø ñi giaù trò hao moøn… Trong töøng tröôøng hôïp coøn phaûi tính ñeán lôïi ích cuûa chuû sôû höõu taøi saûn trong vieäc söû duïng, khai thaùc taøi saûn ñoù. Theo ñieàu 10, quyeát ñònh 23 coù quy ñònh laø moïi toån thaát veà taøi saûn seõ ñöôïc DNBH tieán haønh giaùm ñònh. Tröôøng hôïp chuû xe khoâng thoáng nhaát möùc ñoä thieät haïi do DNBH xaùc ñònh, hai beân seõ thoaû thuaän choïn giaùm ñònh vieân kyõ thuaät chuyeân nghieäp thöïc hieän vieäc giaùm ñònh. Keát luaän cuûa giaùm ñinh vieân ñöôïc coi laø keát quaû cuoái cuøng. Tröôøng hôïp taøi saûn bò thieät haïi laø nhöõng taøi saûn ñaëc bieät nhö vuõ khí, trang thieát bò cuûa löïc löôïng vuõ trang … thì vieäc xaùc ñònh thieät haïi phaûi döïa vaøo yù kieán cuûa caùc cô quan chöùc naêng coù thaåm quyeàn. Ñoái vôùi thieät haïi veà ngöôøi : Xaùc ñònh thieät haïi veà tính maïng, söùc khoeû con ngöôøi laø moät coâng vieäc phöùc taïp bôûi tính maïng con ngöôøi laø voâ giaù, söùc khoeû con ngöôøi cuõng khoù thaåm ñònh giaù trò. Nhö vaäy thieät haïi veà tính maïng söùc khoeû con ngöôøi chæ coù theå tính toaùn ñuôïc neáu thoáng nhaát moät quan ñieåm ñoù laø döïa vaøo hao phí vaät chaát ñeå taïo ñieàu kieän cho naïn nhaân vaø gia ñình hoï coù theå khaéc phuïc ñöôïc haäu quaû tai naïn, oån ñònh ñôøi soáng. Theo quan ñieåm nhö vaäy, ñeå xaùc ñònh thieät haïi veà ngöôøi moät caùch töông ñoái vaø hôïp lyù, coù theå chia laøm hai tröôøng hôïp sau ñaây: Tröôøng hôïp naïn nhaân bò thöông, ñöôïc tính baèng nhöõng khoaûn chi phí sau: + Chi phí hôïp lyù cho vieäc caáp cöùu, ñieàu trò, boài döôõng, phuïc hoài söùc khoeû vaø chöùc naêng bò maát, bò giaûm suùt… + Chi phí hôïp lyù vaø phaàn thu nhaäp thöïc teá bò maát cuûa ngöôøi chaêm soùc naïn nhaân trong thôøi gian ñieàu trò. Neáu ngöôøi bò thieät haïi bò maát khaû naêng lao ñoäng vaø caàn coù ngöôøi thöôøng xuyeân chaêm soùc thì thieät haïi bao goàm caû chi phí hôïp lyù cho vieäc chaêm soùc naïn nhaân vaø khoaûn tieàn caáp döôõng cho nhöõng ngöôøi bò thieät haïi coù nghóa vuï caáp döôõng (neáu coù). + Tuyø töøng tröôøng hôïp, thieät haïi veà con ngöôøi tính ñeán moät khoaûn tieàn buø ñaép toån thaát veà tinh thaàn maø naïn nhaân phaûi gaùnh chòu nhö söï ñau ñôùn veà theå xaùc, söï hoaûng loaïn thaàn kinh… ngoaøi ra coøn tính ñeán nhöõng chi phí ñöa ñoùn naïn nhaân, phí toån di chuyeån beänh vieän, chi phí laøm chaân tay giaû, maét giaû… Tröôøng hôïp naïn nhaân bò cheát, ñöôïc tính ñeán nhöõng khoaûn sau: + Chi phí cöùu chöõa, boài döôõng chaêm soùc naïn nhaân tröôùc khi cheát, mai taùng phí hôïp lyù. + Tieàn caáp döôõng cho nhöõng ngöôøi maø khi coøn soáng naïn nhaân coù nghóa vuï caáp döôõng nhö vôï, choàng, cha, meï, con … + Tieàn boài thöôøng veà toån thaát tinh thaàn cho nhöõng ngöôøi thaân thích, gaàn guõi nhaát cuûa naïn nhaân. Trong tröôøng hôïp chuû xe coù tham gia baûo hieåm truøng thì traùch nhieäm cuûa DNBH seõ caên cöù theo tyû leä töông öùng vôùi soá tieàn baûo hieåm maø DNBH ñaõ nhaän baûo hieåm. 1.2.3.2 Baûo hieåm TNDS cuûa chuû xe ñoái vôùi haønh khaùch treân xe. Ñaây cuõng laø loaïi hình baûo hieåm baét buoäc ñöôïc thöïc hieän theo Nghò Ñònh 115 vaø Quyeát ñònh 23. Taïi Ñieàu 5, nghò ñònh 155 coù quy ñònh roõ: “ Cheá ñoä BHTNDSCXCG quy ñònh taïi Nghò ñònh naøy bao goàm baûo hieåm traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng do xe cô giôùi gaây ra ñoái vôùi ngöôøi thöù ba, BHTNDSCXCG ñoái vôùi haønh khaùch treân xe theo hôïp ñoàng vaän chuyeån haønh khaùch”. 1.2.3.2.1 Ñoái töôïng baûo hieåm: Ngoaøi traùch nhieäm daân söï ñoái vôùi chuû xe cô giôùi ñoái vôùi nhöõng thieät haïi veà tính maïng, söùc khoeû cuûa haønh khaùch phaùt sinh trong quùa trình vaän chuyeån theo hôïp ñoàng vaän chuyeån haønh khaùch vaø chuû xe phaûi coù nghóa vuï boài thöôøng theo luaät ñònh . Tuy nhieân hieän nay coù vaøi thay ñoåi ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh vaän taûi haønh khaùch. Theo Quyeát ñònh 19 ngaøy 3/2/2000 cuûa Chính Phuû veà vieäc baõi boû caùc loaïi giaáy traùi pheùp vôùi quy ñònh cuûa luaät doanh nghieäp thì caùc giaáy traùi pheùp sau trong lónh vöïc giao thoâng vaän taûi ñöôøng boä bò baõi boû: giaáy pheùp vaän taûi haøng hoaù, giaáy pheùp vaän taûi haønh khaùch, giaáy pheùp vaän taûi ñöôøng boä. Maët khaùc, theo Quyeát ñònh 729/1999/QÑ – BGTVT ngaøy 24/3/1999 cuûa Boä giao thoâng vaän taûi veà quy cheá hoaït ñoäng cuûa chuû xe oâ toâ vaän taûi haønh khaùch theo phöông thöùc hoaït ñoäng. Theo quyeát ñònh naøy coù hai phöông thöùc ñoái vôùi chuû xe kinh doanh vaän taûi haønh khaùch: xe vaän chuyeån haønh khaùch coù baùn veù taïi beán baõi vaø vaän chuyeån haønh khaùch theo hôïp ñoàng. 1.2.3.2.2 Ngöôøi ñöôïc baûo hieåm: Laø nhöõng haønh khaùch treân xe cô giôùi coù ñaêng kyù kinh doanh vaän chueåyn haønh khaùch bò thieät haïi veà tính maïng, söùc khoeû trong quaù trình vaän chuyeån. 1.2.3.2.3 Soá tieàn baûo hieåm – phí baûo hieåm : Gioáng nhö BHTNDSCXCG ñoái vôùi ngöôøi thöù ba nhöng soá tieàn baûo hieåm chæ tính ñoái vôùi ngöôøi thieät maïng, khoâng tính cho taøi saûn, haønh lyù cuûa haønh khaùch. 1.2.3.2.4 Phaïm vi baûo hieåm – loaïi tröø baûo hieåm: Töông töï nhö BHTNDSCXCG ñoái vôùi ngöôøi thöù ba nhöng NBH chæ chòu traùch nhieäm boài thöôøng trong phaïm vi soá choã ngoài nhö ñaõ kí keát trong hôïp ñoàng baûo hieåm hay Giaáy chöùng nhaän baûo hieåm. Soá tieàn boài thöôøng. Ñöôïc tính nhö BHTNDSCXCG ñoái vôùi ngöôøi thöù ba nhöng chæ tính ñoái vôùi nhöõng thieät haïi veà ngöôøi. 1.2.3.3 Baûo hieåm traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi ñoái vôùi haøng hoaù vaän chuyeån treân xe: Ñaây laø loaïi baûo hieåm ñöôïc thöïc hieän theo phöông thöùc töï nguyeän. Tuy nhieân, nhaø nöôùc khuyeán khích caùc chuû xe tham gia ñeå ñaûm baûo caùc an toaøn cho caùc chuû xe vaø haøng hoaù. 1.2.3.3.1 Ñoái töôïng baûo hieåm: Laø traùch nhieäm daân söï chuû xe ñoái vôùi nhöõng thieät haïi cuûa haøng hoaù chuyeân chôû treân xe. 1.2.3.3.2 Ngöôøi ñöôïc baûo hieåm: Chuû xe cô giôùi coù giaáy pheùp ñaêng kyù kinh doanh vaän chuyeån haøng hoaù hoaëc ngöôøi thueâ xe kinh doanh vaän chuyeån haøng hoaù. 1.2.3.3.3 Soá tieàn baûo hieåm – phí baûo hieåm: Soá tieàn baûo hieåm (STBH) ñöôïc xaùc ñònh theo soá troïng taûi ñaêng kyù: STBH = Möùc traùch nhieäm baûo hieåm x soá troïng taûi ñaêng kyù Hieän nay, möùc baûo hieåm thaáp nhaát laø 10 trieäu ñoàng/ taán / vuï vôùi möùc phí 60.000 ñoàng / taán. Ngoaøi ra chuû xe vaø doanh nghieäp baûo hieåm coù theå thoaû thuaän theo möùc traùch nhieäm cao hôn. 1.2.3.3.4 Phaïm vi baûo hieåm – loaïi tröø baûo hieåm : Phaïm vi baûo hieåm : NBH nhaän baûo hieåm traùch nhieäm daân söï chuû xe ñoái vôùi haøng hoaù vaän chuyeån theo hôïp ñoàng vaän chuyeån giöõa chuû xe vaø chuû haøng. Traùch nhieäm daân söï chuû xe ôûù ñaây laø soá tieàn chuû xe phaûi chòu traùch nhieäm boài thöôøng cho chuû haøng caên cöù theo “ theå leä vaän chuyeån haøng hoaù baèng oâ toâ” ban haønh keøm theo quyeát ñònh soá 1690/QÑ – VT ngaøy 15/9/1990 cuûa Boä giao thoâng vaän taûi vaø böu ñieän. Ngoaøi ra, DNBH coøn thanh toaùn cho chuû xe caùc chi phí caàn thieát vaø hôïp lyù nhaèm : Ngaên ngöøa vaø laøm giaûm nheï toån thaát cho haøng hoaù khi xaûy ra tai naïn. Baûo quaûn, xeáp dôõ löu kho, löu baõi haøng hoaù trong quaù trình vaän chuyeån do haäu quaû cuûa tai naïn. Giaùm ñònh toån thaát thuoäc traùch nhieäm baûo hieåm. Loaïi tröø baûo hieåm : ngoaøi caùc loaïi tröø ñaõ neâu ôû phaàn BHDSCXCG ñoái vôùi ngöôøi thöù ba , DNBH khoâng chòu traùch nhieäm boài thöôøng thieät haïi trong nhöõng tröôøng hôïp: Xe chôû haøng traùi pheùp Chuû xe, laùi xe khoâng coù traùch nhieäm trong vieäc troâng coi, baûo quaûn haøng. Xe khoâng thích hôïp vôùi loaïi haøng chuyeân chôû. Maát caép Baét giöõ cuûa cô quan chöùc naêng Haøng hoaù hö hoûng töï nhieân do khoâng ñuû phaåm chaát, do bao bì ñoùng goùi, saép xeáp khoâng ñuùng yeáu caàu kyõ thuaät. 1.2.3.3.5 Soá tieàn boài thöôøng (STBT): Thieät haïi thöïc teá cuûa Möùc ñoä loãi STBT = Haøng hoaù vaän chuyeån X cuûa chuû xe <= STBH Neáu boài thöôøng 100% thì sau khi boài thöôøng NBH coù quyeàn löu haønh thu hoài giaù trò cuûa haøng hoaù. Ngoaøi ra NBH coøn chi ñoøi ñoái vôùi ngöôøi thöù ba coù loãi vaø khi tính thieät haïi thöïc teá ñöôïc aùp duïng möùc mieãn thöôøng. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG I Trong cuoäc soáng chuùng ta luoân phaûi ñoái maët vôùi nhöõng ruûi ro ñang rình raäp ôû moïi luùc moïi nôi, khi xaõ hoäi caøng vaên minh, hieän ñaïi thì toån thaát phaûi gaùnh chòu töø nhöõng ruûi ro tieàm aån caøng thöôøng xuyeân vaø thaûm khoác hôn. Duø muoán hay khoâng moãi chuùng ta luoân phaûi ñuông ñaàu vôùi nhöõng ruûi ro maø khoâng theå bieát tröôùc ñöôïc möùc ñoä thieät haïi maø noù gaây ra, chính vì leõ ñoù, baûo hieåm ra ñôøi vaø khaúng ñònh ñöôïc vai troø quan troïng cuûa noù treân toaøn xaõ hoäi. Vì muïc ñích toát ñeïp cuûa baûo hieåm maø nhaø nöôùc ñöa vaøo loaïi hình baûo hieåm traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi. Noù raát caàn thieát ñoái vôùi ñôøi soáng xaõ hoäi. Noù thay maët chuû nhaân thöïc hieän traùch nhieäm daân söï ñoái vôùi ngöôøi bò thieät haïi maø khoâng phaûi baát kyø chuû nhaân naøo cuõng ñuû khaû naêng thöïc hieän traùch nhieäm daân söï ñoù, goùp phaàn khaéc phuïc nhöõng haäu quaû taøi chính sau nhöõng vuï tai naïn do xe cô giôùi gaây ra. CHÖÔNG II TÌNH HÌNH THÖÏC HIEÄN NGHIEÄP VUÏ BAÛO HIEÅM TRAÙCH NHIEÄM DAÂN SÖÏ CHUÛ XE CÔ GIÔÙI TAÏI COÂNG TY COÅ PHAÀN BAÛO HIEÅM PETROLIMEX (PJICO SAØI GOØN). 2.1 GIÔÙI THIEÄU SÔ LÖÔÏC VEÀ COÂNG TY BAÛO HIEÅM PETROLIMEX. 2.1.1 Quùa trình hình thaønh vaø phaùt trieån. Coâng ty coå phaàn baûo hieåm PETROLIMEX laø moät doanh nghieäp ñöôïc thaønh laäp vaøo ngaøy 15/06/1995 theo quyeát ñònh soá 4 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi Chính, ñöôïc pheùp kinh doanh moïi dòch vuï baûo hieåm treân phaïm vi toaøn laõnh thoå Vieät Nam vaø quoác teá: Bao goàm caùc coå ñoâng lôùn: Toång coâng ty xaêng daàu Vieät Nam-Petrolimex, Ngaân Haøng Ngoaïi Thöông Vieät Nam, coâng ty taùi baûo hieåm quoác Gia Vieät Nam, Toång Coâng Ty Theùp Vieät Nam, Coâng Ty Vaät Tö Vaø Thieát Bò Toaøn Boä, Coâng Ty Ñieän Töû Haø Noäi, CÑ Lieân Hieäp Ñöôøng Saét Vieät Nam, Coâng Ty Thieát bò An Toaøn. Caùc coâng ty naøy ñeàu laø nhöõng toå chöùc kinh teá lôùn nhaø nöôùc, coù tieàm naêng vaø caû uy tín trong vaø ngoaøi nöôùc. Sau 8 naêm hoaït ñoäng ñaõ thieát laäp ñöôïc maïng löôùi phuïc vuï roäng raõi khaép toaøn quoác goàm chi nhaùnh vaø vaên phoøng ñaïi dieän. Trong soá ñoù Pjico Saøi Goøn laø moät trong nhöõng ñôn vò hoaït ñoäng hieäu quaû nhaát vaø ñoùng goùp nhieàu nhaát vaøo söï phaùt trieån cuûa coâng ty. Baûng 1: Thò phaàn cuûa caùc coâng ty baûo hieåm ÑÔN VÒ BAÛO HIEÅM DOANH THU 2002 THÒ PHAÀN 2002 Baûo Minh Saøi Goøn 260 tyû ñoàng 42% Baûo Vieät Saøi Goøn 148 tyû ñoàng 24.1% Pjico Saøi Goøn 40 tyû ñoàng 6.5% Allianz 35 tyû ñoàng 5.7% Baûo Long 32 tyû ñoàng 5.2% PTI 30 tyû ñoàng 4.9% UIC 25 tyû ñoàng 4.08% VIA 15 tyû ñoàng 2.45% BIDV 15 tyû ñoàng 2.45% PVI 13 tyû ñoàng 2.12% TOÅNG COÄNG 613 tyû ñoàng 100% Nguoàn: Keá hoaïch hoaït ñoäng kinh doanh naêm Vôùi lôïi theá naèm ngay TP.HCM laø ñòa baøn maø kinh teá phaùt trieån nhaát nöôùc vaø ñoäi nguõ caùn boä naêng ñoäng, coù kinh nghieäm, chieám thò phaàn ñaùng keå trong 10 coâng ty caïnh tranh treân cuøng ñòa baøn. Bieåu 1: Doanh soá taêng taêng tröôûng cuûa Pjico Nguoàn: Baùo caùo hoaït ñoäng cuûa Pjico Muïc tieâu ñaët ra cho Pjico Saøi Goøn laø phaûi giöõ vöõng vò trí vaø ngaøy caøng naâng cao thò phaàn cuûa Pjico taïi ñòa baøn TP.HCM. Qua 8 naêm hoaït ñoäng Pjico Saøi Goøn ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh tích ñaùng khích leä. Töø 7 caùn boä nhaân vieân trong nhöõng ngaøy ñaàu taïi truï sôû 12 Leâ Duaån, ñeán nay Pjico Saøi Goøn ñaõ xaây döïng ñöôïc moät ñoäi nguõ treân 70 caùn boä nhaân vieân vaø heä thoáng maïng löôùi coäng taùc vieân, toång ñaïi lyù, ñaïi lyù hoïat ñoäng taïi TP. Hoà Chí Minh vaø caùc tænh Ñoàng Nai, Bình Döông, Vuõng Taøu, Long An, Tieàn Giang, Beán Tre,…Toång doanh thu phí baûo hieåm Pjico Saøi Goøn ñaït gaàn 250 tyû ñoàng, toác ñoä taêng tröôûng doanh thu bình quaân laø 30.6% naêm. Pjico Saøi Goøn ñaõ nhanh choùng trieån khai roäng raõi caùc nghieäp vuï baûo hieåm trong caùc lónh vöïc baûo hieåm haøng haûi, phi haøng haûi. Soá löôïng khaùch haøng cuûa Pjico Saøi Goøn ngaøy moät nhieàu, thuoäc nhieàu ngaønh ngheà, lónh vöïc. Nhieàu khaùch haøng, coâng trình lôùn ñaõ tham gia baûo hieåm ôû Pjico Saøi Goøn nhö: Diamod Plaza, Harbour View, BP Petco, Deät Thaùi Tuaán, taøu chôû daàu cuûa ILACO, ñoäi taøu cuûa vaän chuyeån xaêng daàu cuûa VITACO. 2.1.2 Cô caáu toå chöùc boä maùy hoaït ñoäng. Ñeå phuïc vuï khaùch haøng toát hôn nöõa, vieäc chaêm soùc khaùch haøng laø muïc tieâu haøng ñaàu cuûa Pjico Saøi Goøn, chính vì theá Pjico Saøi Goøn ñaõ trieån khai boä maùy toå chöùc, maïng löôùi kinh doanh cuûa mình treân toaøn vuøng. Sau 8 naêm hoaït ñoäng, nhöõng ngaøy ñaàu thaønh laäp chæ vôùi 7 CBCNV vôùi 90% coù trình ñoä Ñaïi Hoïc. Ñoäi nguõ CBCNV naêng ñoäng, ñöôïc ñaøo taïo chính quy, hieän coâng taùc taïi 8 phoøng ñaïi dieän khu vöïc TP.HCM. Ngoaøi ra, Pjico Saøi Goøn ñaõ coù treân 100 Ñaïi lyù, Toång Ñaïi lyù, Coäng taùc vieân. Phöông höôùng tôùi, Pjico Saøi Goøn seõ môû roäng hoaït ñoäng taïi moät soá tænh, Khu coâng nghieäp lôùn, ñaëc bieät taïi khu vöïc TP.HCM seõ phuû kín caùc phoøng BH Khu vöïc taïi caùc Quaän Huyeän. Sô ñoà 1: boä maùy toå chöùc Pjico Saøi Goøn. SÔ ÑOÀ TOÅ CHÖÙC CHI NHAÙNH PJICO SAØI GOØN PHOÙ GIAÙM ÑOÁC PHOÙ GIAÙM ÑOÁC PHOØNG BAÛO HIEÅM PHI HAÈNG HAÛI PHOØNG TAØI CHÍNH KEÁ TOAÙN PHOØNG TOÅ CHÖÙC HAØNH CHAÙNH PHOØNG QUAÛN LYÙ NGHIEÄP VUÏ PHOØNG BAÛO HIEÅM HAÈNG HAÛI PHOØNG BH KHU VÖÏC 1 PHOØNG BH KHU VÖÏC 2 PHOØNG BH KHU VÖÏC 3 PHOØNG BH KHU VÖÏC 4 PHOØNG BH KHU VÖÏC 6 PHOØNG BH KHU VÖÏC 7 PHOØNG BH KHU VÖÏC 8 PHOØNG BH KHU VÖÏC 9 GIAÙM ÑOÁC ÑAÏI LYÙ & COÄNG TAÙC VIEÂN Quy moâ hoïat ñoäng. Vôùi ñoäi nguõ caùn boä nhaân vieân chuyeân nghieäp, naêng ñoäng vaø taän tuïy, ñeán nay Pjico ñaõ phaùt trieån veà moïi maët vaø thöïc söï trôû thaønh moät coâng ty baûo hieåm quoác gia vôùi heä thoáng phuïc vuï toaøn quoác bao goàm 30 chi nhaùnh, 400 vaên phoøng ñaïi dieän, toång ñaïi lyù vaø ñaïi lyù khaép caû nöôùc. Ngay sau khi thaønh laäp, Pjico nhanh choùng tieáp caän thò tröôøng, trieån khai treân 50 saûn phaåm baûo hieåm vaø ñang chieám lónh thò tröôøng trong caùc lónh vöïc nhö: Giao thoâng vaän taûi, xaây döïng vaø laép ñaët coâng trình, xaêng daàu vaø baûo hieåm xe cô giôùi. Nghieäp vuï baûo hieåm haèng haûi: Baûo hieåm haøng hoùa vaän chuyeån baèng ñöôøng bieån, ñöôøng boä, ñöôøng soâng, ñöôøng haøng khoâng. Baûo hieåm thaân taøu. Baûo hieåm traùch nhieäm daân söï chuû taøu. Baûo hieåm nhaø thaàu ñoùng taøu.- Baûo hieåm taøu soâng. Nghieäp vuï baûo hieåm phi haøng haûi. Baûo hieåm xe cô giôùi. Baûo hieåm keát hôïp con ngöôøi. Baûo hieåm hoïc sinh, giaùo vieân. Baûo hieåm boài thöôøng cho ngöôøi lao ñoäng. Baûo hieåm haønh khaùch. Nghieäp vuï baûo hieåm kyõ thuaät vaø taøi saûn. Baûo hieåm moïi ruûi ro veà xaây döïng laép ñaët. Baûo hieåm hoûa hoaïn vaø caùc ruûi ro ñaëc bieät. Baûo hieåm moïi ruûi ro coâng nghieäp. Baûo hieåm maùy moùc. Baûo hieåm traùch nhieäm. Baûo hieåm hoån hôïp taøi saûn cho thueâ. Nghieäp vuï taùi baûo hieåm. Nhöôïng vaø nhaän taùi baûo hieåm caùc nghieäp vuï baûo hieåm. Caùc hoaït ñoäng khaùc. Thöïc hieän caùc nghieäp vuï lieân quan tôùi baûo hieåm: Giaùm ñònh, ñieàu tra, tính toaùn phaân boå toån thaát, ñaïi lyù giaùm ñònh, xeùt giaûi quyeát boài thöôøng vaø ñoøi ngöôøi thöù ba. Hôïp taùc ñaàu tö, tín duïng lieân doanh lieân keát vôùi caùc baïn haøng trong vaø ngoaøi nöôùc. 2.1.4 Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty vaø phöông höôùng hoaït ñoäng trong nhöõng naêm tôùi. Tình hình kinh doanh cuûa coâng ty naêm 2003 coù söï bieán chuyeån raát tích cöïc, giöõ ñöôïc nhòp ñoä taêng tröôûng ôû möùc cao treân 51%. Thò phaàn cuûa coâng ty cuõng coù xu höôùng oån ñònh ngaøy caøng taêng. Noäp ngaân saùch nhaø nöôùc 4,8 tæ ñoàng, ñôøi soáng CBCNV ñöôïc naâng leân ñaït bình quaân 2,8 trieäu ñoàng/ngöôøi/thaùng. Bieåu 2: tyû troïng caùc nghieäp vuï baûo hieåm Bieåu 3: Nguoàn: baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Pjico naêm 2003 Phöông höôùng hoaït ñoäng cuûa Pjico naêm 2004: Taäp chung phaán ñaáu trôû thaønh nhaø baûo hieåm xe cô giôùi chuyeân nghieäp Thay ñoåi cô caáu toå chöùc cuûa coâng ty phuø hôïp vôùi nhu caàu hoäi nhaäp Hoaøn haûo ôû khaâu boài thöôøng. Naêm 2004 môû theâm 2 ñeán 3 vaên phoøng môùi. Chæ tieâu toång doanh thu phí baûo hieåm Pjico Saøi Goøn laø 70 tæ ñoàng. Thu nhaäp bình quaân ngöôøi lao ñoäng: 3 trieäu ñoàng/ngöôøi/thaùng. 2.2 MOÂI TRÖÔØNG KINH TEÁ XAÕ HOÄI VAØ PHAÙP LYÙ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN VIEÄC TRIEÅN KHAI BAÛO HIEÅM TRAÙCH NHIEÄM DAÂN SÖÏ CHUÛ XE CÔ GIÔÙI. 2.2.1 Moâi tröôøng kinh teá – xaõ hoäi. 2.2.1.1 Tình hình kinh teá xaõ hoäi Vieät Nam vaø thò tröôøng baûo hieåm Vieät Nam. Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá Vieät Nam trong nhöõng naêm gaàn ñaây khaù cao, naêm 2003 tình hình xaõ hoäi xaáu ñi do gaëp dòch SARS buøng noå ôû chaâu AÙ nhöng GDP cuûa Vieät Nam vaãn ñaït ôû möùc taêng töôûng cao laø 7,24% ñöùng thöù 2 treân theá giôùi ( sau Trung Quoác) Baûng 2: Toác ñoä taêng vaø cô caáu GDP (%) Naêm Toác ñoä taêng (tính theo giaù so saùnh) Cô caáu (tính theo giaù thöïc teá) Toång soá Noâng laâm nghieäp -thuûy saûn Coâng nghieäp-xaây döïng Dòch vuï Toång soá Noâng laâm nghieäp -thuûy saûn Coâng nghieäp - xaây döïng Dòch vuï 2001 6,89 2,98 10,39 6,10 100,00 23,25 38,12 38,63 2002 7,04 4,06 9,44 6,54 100,00 22,99 38,55 38,46 2003 7,24 3,20 10,34 6,57 100,00 21,80 39,97 38,23 Nguoàn: toång cuïc thoáng keâ Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp – xaây döïng toaøn ngaønh naêm 2003 taêng ñöôïc 10,34% cao hôn naêm 2002 laø 0,9%, cô caáu trong GDP cuûa coâng nghieäp – xaây döïng naêm 2003 laø 39,97% taêng hôn naêm 2002 laø 1,42% . Ñaïi dòch SARS naêm 2003 ñaõ laøm cho doanh thu cuûa ngaønh du lòch giaûm . Ñieàu ñoù ñaõ aûnh höôûng roõ reät ñeán toác ñoä taêng tröôûng cuûa ngaønh dòch vuï: 6,57% - chæ taêng 0,03% so vôùi naêm 2002. cô caáu trong GDP cuûa ngaønh dòch vuï naêm 2003 giaûm 3,23% so vôùi naêm 2002 Ngaønh noâng laâm nghieäp – thuyû saûn naêm 2003 taêng 3,2%, toác ñoä taêng giaûm hôn so vôùi naêm 2002, cô caáu cuûa ngaønh noâng laâm nghieäp – thuyû saûn cuõng giaûm. 2.2.1.2 Tình hình thò tröôøng baûo hieåm Vieät Nam. Trong naêm 2003 ngaønh baûo hieåm Vieät Nam tieáp tuïc coù böôùc phaùt trieån oån ñònh vaø vöõng chaéc vôùi toång doanh thu phí baûo hieåm toaøn thò tröôøng öôùc ñaït treân 10.490 tyû ñoàng, taêng 35% so vôùi naêm 2002. trong ñoù doanh thu phí baûo hieåm phi nhaân thoï öôùc ñaït 3.990 tyû ñoàng , taêng 26% so vôùi naêm 2002 vaø doanh thu phí baûo hieåm nhaân thoï öôùc ñaït treân 6500 tyû ñoàng taêng gaàn 41% so vôùi naêm 2002. caùc doanh nghieäp baûo hieåm ñaõ cuûng coá caùc nghieäp vuï môùi, naâng cao chaát löôïng phuïc vuï, söï hôïp taùc giöõa caùc doanh nghieäp vôùi nhau ñaõ ñöôïc caûi thieän. Hieän nay treân thò tröôøng baûo hieåm Vieät Nam coù 24 doanh nghieäp baûo hieåm tham gia hoaït ñoäng, trong ñoù coù 18 doanh nghieäp baûo hieåm goác, moät doanh nghieäp taùi baûo hieåm, cuøng vôùi söï xuaát hieän caùc coâng ty baûo hieåm coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi nhö lieân doanh baûo hieåm Vieät-UÙc, leân doanh baûo hieåm Baûo Minh-CMG, Groupama, hay caùc coâng ty 100% voán nöôùc ngoaøi nhö Manulife, Prudential, Allianz, ñaõ laøm thay ñoåi caên baûn cuûa ngaønh baûo hieåm ôû trong caû hai lónh vöïc nhaân thoï vaø phi nhaân thoï. Ñieàu naøy minh chöùng cho söï taêng tröôûng maïnh cuûa thò tröôøng baûo hieåm Vieät Nam . Baûo hieåm phi nhaân thoï – moät naêm nhieàu thuaän lôïi. Naêm 2003, vôùi toác ñoä taêng tröôûng kinh teá ñaït 7,24%, xuaát khaåu taêng 28%, nhaäp khaåu taêng 22%, ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaõ phuïc hoài vaø ñaït möùc taêng tröôûng 30%, voán ñaàu tö trong nöôùc cuõng taêng maïnh. Döôøng nhö caùc ñieàu kieän thuaän lôïi veà phaùt trieån kinh teá treân ñaõ goùp phaàn tích cöïc vaøo vieäc phaùt trieån thò tröôøng baûo hieåm noùi chung vaø baûo hieåm phi nhaân thoï noùi rieâng. Beân caïnh ñoù, chieán löôïc phaùt trieån ngaønh baûo hieåm ñeán naêm 2010 ñaõ ñöôïc Chính Phuû ban haønh coù taùc duïng ñònh höôùng cho caùc doanh nghieäp trong vieäc xaây döïng chieán löôïc kinh doanh cuûa ñôn vò mình. Nghò ñònh veà xöû phaït vaät chaát trong kinh doanh baûo hieåm ñöôïc ban haønh ñaõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm trieån khai nghieäp vuï baûo hieåm xe cô giôùi. Theo soá lieäu thoáng keâ cuûa Vinare, toång doanh thu phí baûo hieåm phi nhaân thoï toaøn thò tröôøng naêm 2003 ñaït khoaûng 3990 tæ ñoàng, taêng 26% so vôùi naêm tröôùc. Cuõng trong naêm 2003, thò tröôøng baûo hieåm phi nhaân thoï coù theâm moät coâng ty baûo hieåm phi nhaân thoï (coâng ty coå phaàn baûo hieåm Vieãn Ñoâng) vaø ba coâng ty moâi giôùi baûo hieåm ñöôïc caáp giaáy pheùp, trong ñoù coù coâng ty nöôùc ngoaøi laø Gras Savoye. Ngoaøi tröôøng hôïp cuûa Gras Savoye, caùc coâng ty môùi thaønh laäp naøy ñeàu thuoäc thaønh phaàn kinh teá tö nhaân ra ñôøi sau khi coù ñònh höôùng cuûa thuû töôùng chính phuû cho pheùp caùc thaønh phaàn kinh teá khoâng thuoäc nhaø nöôùc tham gia baûo hieåm. Bieåu 4: doanh thu phí baûo hieåm Nguoàn: toång cuïc thoáng keâ. Baûo hieåm traùch nhieäm daân söï cuûa chuû taøu coù doanh thu phí taêng 35% chuû yeáu do yeâu caàu taêng phí cuûa caùc hoäi baûo hieåm töông hoã quoác teá vaø moät phaàn do soá taøu tham gia baûo hieåm taêng. Caùc dòch vuï baûo hieåm khaùc coù toác ñoä taêng tröôûng töông ñöông nhö nhöõng naêm tröôùc nhö baûo hieåm chaùy 17%, baûo hieåm haøng haûi 17%, baûo hieåm thaân taøu 10%. Baûo hieåm traùch nhieäm daân söï chuû xe cô giôùi coù möùc taêng tröôûng ñoät bieán trong 6 thaùng ñaàu naêm, tuy nhieân trong 6 thaùng cuoái naêm ñaõ coù phaàn chöõng laïi, toác ñoä taêng tröôûng caû naêm öôùc ñaït 40%. Tuy nhieân, tình hình caïnh tranh gay gaét giöõa caùc coâng ty baûo hieåm, keå caû caùc coâng ty moâi giôùi baûo hieåm dieãn bieán coù chieàu höôùng phöùc taïp. Ñaây ñöôïc xem laø khuùc maéc lôùn nhaát chöa ñöôïc giaûi quyeát trieät ñeå trong hoaït ñoäng baûo hieåm phi nhaân thoï keå töø tröôùc ñeán nay. Ñoái vôùi baûo hieåm chaùy, baûo hieåm xaây döïng laép ñaët, caïnh tranh mang tính phi kó thuaät dieãn ra döôùi hình thöùc giaûm tæ leä phí, taêng hoa hoàng, giaûm möùc khaáu tröø, môû roäng ñieàu kieän, ñieàu khoaûn, ñaëc bieät laø ôû caùc dòch vuï khai thaùc töø caùc doanh nghieäp tö nhaân vöøa vaø nhoû. Möùc ñoä caïnh tranh caøng quyeát lieät hôn vaøo giai ñoïan cuoái naêm khi maø caùc dòch vuï taùi baûo hieåm lôùn, caùc dòch vuï coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi chuaån bò taùi tuïc cho naêm môùi. Trong baûo hieåm thaân taøu, tình hình caïnh tranh gay gaét khieán cho tyû leä phí aùp duïng cho moät soá taøu môùi ñöa vaøo khai thaùc raát thaáp, khoâng töông xöùng vôùi ruûi ro ñöôïc baûo hieåm vaø coù tröôøng hôïp khoâng ñuû ñeå traû phí taùi baûo hieåm ra nöôùc ngoaøi. Thaùch thöùc naêm 2004: Naêm 2004 seõ laø moät naêm maø ngaønh baûo hieåm Vieät Nam seõ phaûi ñoái ñaàu vôùi nhieàu thaùch thöùc. Chính Phuû ñaët quyeát taâm lôùn cho phaùt trieån kinh teá trong naêm 2004 vôùi toác ñoä taêng tröôûng laø 8,2%. Rieâng vôùi ngaønh baûo hieåm, vieäc môû cöûa hôn nöõa thò tröôøng baûo hieåm Vieät Nam cuõng ñoàng nghóa vôùi vieäc taïo ñieàu kieän cho caùc thaønh phaàn kinh teá trong vaø ngoaøi nöôùc tham gia vaøo thò tröôøng, vì ñoù coù nghóa laø vieäc caïnh tranh seõ caøng lôùn hôn, ñoàng thôøi cuõng laø moät thaùch thöùc lôùn hôn. Ñaëc bieät, vò theá cuûa ngaønh baûo hieåm trong vieäc quyeát ñònh Vieät Nam gia nhaäp toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO) vaøo naêm 2005 hay khoâng cuõng ñang ñöôïc ñaët ra bôûi trong caùc phöông aùn ñaøm phaùn, loä trình môû cöûa thò tröôøng baûo hieåm, boû phaân bieät ñoái xöû vaø bình ñaúng trong hoaït ñoäng baûo hieåm laø moät trong nhöõng ñieàu kieän tieân quyeát. Nhö vaäy, trong thôøi gian tôùi chaéc chaén caùnh cöûa cuûa thò tröôøng baûo hieåm seõ môû roäng vaø neáu doanh nghieäp baûo hieåm Vieät Nam khoâng chuaån bò kó caøng seõ maát ñi khaû naêng caïnh tranh ngay treân saân nhaø. Theo khaúng ñònh cuûa baø Nguyeãn Thò Baêng Taâm, thöù tröôûng boä taøi chính, naêm 2004 seõ chính thöùc xoaù boû daàn cô cheá ñoäc quyeàn baûo hieåm theo töøng ngaønh nhö hieän nay. Taát caû caùc coâng ty baûo hieåm ñeàu coù quyeàn khai thaùc caùc dòch vuï ngang nhau treân tinh thaàn hieäu quaû phuïc vuï, traùch nhieäm hoaït ñoäng vaø uy tín vôùi khaùch haøng laø yeáu toá quyeát ñònh. Boä taøi chính döï kieán seõ ñieàu chænh taêng voán ñieàu leä cho Baûo Vieät töø 586 tyû ñoàng hieän nay leân 3000 tyû ñoàng vaøo naêm 2005 vaø leân 5000 tyû ñoàng vaøo naêm 2010. Caùc chæ tieâu ñöôïc ñeà ra: toång doanh thu phí baûo hieåm taêng bình quaân khoaûng 24% treân moät naêm. Tyû troïng doanh thu phí cuûa toaøn ngaønh baûo hieåm so vôùi GDP laø 2,5% naêm 2005 vaø 4,2% naêm 2010. Ñeán naêm 2010, toång döï phoøng nghieäp vuï cuûa caùc doanh nghieäp baûo hieåm taêng khoaûng 12 laàn; toång voán ñaàu tö trôû laïi neàn kinh teá taêng khoaûng 14 laàn so vôùi naêm 2002 vaø taïo vieäc laøm cho khoaûng 150.000 ngöôøi vaøo naêm 2010. 2.2.1.3 Maïng löôùi giao thoâng ñöôøng boä. Baûng 3: tình hình xe cô giôùi tham gia giao thoâng qua caùc naêm. NAÊM Toång soá OÂ toâ Moâ toâ 1992 1.974.261 270.036 1.074.225 1993 2.720.062 292.899 2.427.163 1994 3.330.000 330.000 3.000.000 1995 3.918.935 340.779 3.578.156 1996 4.595.250 386.976 4.208.274 1997 5.244.978 417.768 4.827.210 1998 5.643.000 443.000 5.200.000 1999 6.051.000 465.000 5.586.000 2000 6.965.562 486.608 6.478.954 2001 8.916.134 557.092 8.359.042 2002 10.880.401 607.401 10.273.000 2003 12.054.000 675.000 11.379.000 Nguoàn: Taïp chí Baûo Vieät Baûng 4: Tình hình tai naïn giao thoâng. Naêm Soá vuï Soá ngöôøi cheát Soá ngöôøi bò thöông T/L soá ngöôøi treân 100.000 xe cô giôùi 1992 8.165 2.755 9.040 13,9 1993 11.678 +23,6% 4.350 +29,9% 12.590 +13,7% 15,9 1994 13.118 +10,9% 4.533 +4,8% 13.056 +10% 13,6 1995 15.376 +17,2% 5.430 +19,3% 16.920 +29,5% 13,8 1996 19.075 +24% 5.581 +2,7% 21.556 +27,3% 12,1 1997 19.159 +0,4% 5.680 +1,8% 21.905 ._.