Tình hình CPH ở doanh nghiệp Viconship và bài học kinh nghiệm rút ra

Lêi më ®Çu Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ chñ tr­¬ng lín cña §¶ng vµ nhµ n­íc nh»m chuyÓn mét phÇn së h÷u nhµ n­íc sang së h÷u nhiÒu thµnh phÇn, huy ®éng vèn nhµn rçi cña c¸n bé, c«ng nh©n vµ d©n c­, gãp phÇn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng trªn, Bé giao th«ng vËn t¶i, Tæng c«ng ty Hµng h¶i ViÖt nam ®· tÝch cùc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp thuéc lÜnh vùc m×nh qu¶n lý ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp thuéc lÜnh vùc dÞch vô vËn t¶i. C«ng ty Container phÝa b¾c tªn viÕt t¾t lµ Viconship H¶i phßng ®­îc thµnh lËp ngµy 02/06/1993 víi nhiÖm vô chÝnh lµ Khai th¸c Container, ®¹i lý tµu biÓn, m«i giíi hµng h¶i cho c¸c h·ng tµu trong vµ ngoµi n­íc, khai th¸c vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng Container, söa ch÷a ®ãng míi vµ cho thuª Container, kinh doanh kho, bÕn, b·i. Còng nh­ nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c, C«ng ty Container phÝa b¾c lµ doanh nghiÖp kinh doanh trong lÜnh vùc vËn t¶i vµ dÞch vô vËn t¶i mét lÜnh vùc cã tÝnh c¹nh tranh cao ®ßi hái sù n¨ng ®éng vµ nh¹y bÐn víi thÞ tr­êng. §ång thêi víi chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ chÝnh phñ vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc th× viÖc cæ phÇn ho¸ C«ng ty Container phÝa b¾c lµ mét ®ßi hái tÊt yÕu hîp víi xu thÕ hiÖn nay. Lµ mét sinh viªn chuyªn nghµnh kinh tÕ ngo¹i th­¬ng, nhËn thøc ®­îc vai trß to lín cña viÖc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc, b»ng nh÷ng kiÕn thøc lý luËn häc tËp t¹i tr­êng §¹i Häc Ngo¹i Th­¬ng vµ thùc tiÔn ®· lÜnh héi ®­îc trong thêi gian thùc t¹i c«ng ty, em m¹nh d¹n chän chuyªn ®Ò tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: “T×nh h×nh CPH ë doanh nghiÖp Viconship vµ bµi häc kinh nghiÖm rót ra”. - Giíi h¹n néi dung vµ ph¹m vi nghiªn cøu: Do thêi gian h¹n chÕ luËn v¨n chØ nghiªn cøu viÖc thùc hiÖn CPH ë c«ng ty Viconship vµ ®¸nh gi¸ chung t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty tõ sau khi CPH ®Õn nay. - Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu: Dùa vµo nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vµ kinh nghiÖm thùc tÕ khi tham gia vµo thùc tËp t¹i c«ng ty Viconship, ®Ò tµi nghiªn cøu theo h­íng sö dông lý luËn kÕt hîp víi nh÷ng thùc tÕ ®Ó ph©n tÝch (ph­¬ng ph¸p so s¸nh, ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, ph­¬ng ph¸p pháng vÊn vµ quan s¸t) - Môc ®Ých cña ®Ò tµi: trªn c¬ së ph©n tÝch t×nh h×nh CPH ë c«ng ty vµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c«ng ty sau khi tiÕn hµnh CPH, luËn v¨n ®­a ra mét sè bµi häc nh»m gãp phÇn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh CPH cña ViÖt Nam. Víi néi dung trªn, kÕt cÊu luËn v¨n bao gåm 3 ch­¬ng ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn: Ch­¬ng I : Cæ phÇn ho¸ DNNN ë n­íc ta Ch­¬ng II : T×nh h×nh cæ phÇn ho¸ cña c«ng ty Viconship Ch­¬ng III : Bµi häc kinh nghiÖm rót ra qua qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ cña c«ng ty Viconship. Ch­¬ng I Cæ PHÇN HãA doanh nghiÖp nhµ n­íc (dnnn) ë viÖt nam i. dnnn vµ ®æi míi dnnn 1.Kh¸i niÖm Theo luËt doanh nghiÖp nhµ n­íc th× DNNN lµ tæ chøc kinh tÕ do Nhµ n­íc ®Çu t­ vèn, thµnh lËp vµ tæ chøc qu¶n lý, ho¹t ®éng kinh doanh hoÆc ho¹t ®éng c«ng Ých, nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ-x· héi do Nhµ n­íc giao. Nh­ vËy DNNN thuéc quyÒn së h÷u cña Nhµ n­íc, ®­îc Nhµ n­íc cÊp vèn vµ c¸c nguån kh¸c cho ho¹t ®éng cña m×nh. DNNN thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña Nhµ n­íc trªn c¬ së kinh doanh nh÷ng ngµnh nghÒ phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng vµ cã thÓ më réng quy m« kinh doanh theo kh¶ n¨ng cña m×nh. DNNN còng ®­îc sö dông vèn vµ c¸c quü theo nhu cÇu kinh doanh, ®ång thêi tù huy ®éng vèn ho¹t ®éng nh­ng kh«ng lµm thay ®æi h×nh thøc së h÷u. 2.Thùc tr¹ng vµ sù cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi DNNN ë n­íc ta. 2.1 Thùc tr¹ng cña doanh nghiÖp nhµ n­íc ë n­íc ta hiÖn nay. 2.1.1 Tµi s¶n vµ c«ng nghÖ Nh×n chung, tr×nh ®é c«ng nghÖ, kü thuËt cña c¸c DNNN cßn l¹c hËu. T¹i nhiÒu DNNN tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu so víi mÆt b»ng c«ng nghÖ thÕ giíi lµ kho¶ng 20 n¨m. C¸c trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ kh«ng ®ång bé, ch¾p v¸ vµ hÇu nh­ ®· tÝnh hÕt khÊu hao. HiÖn nay t¹i c¸c DNNN cã tíi 76% thiÕt bÞ c«ng nghÖ thuéc thÕ hÖ nh÷ng n¨m 50-60, hao mßn h÷u h×nh tõ 30 - 50%; 38% sè thiÕt bÞ c«ng nghÖ ë d¹ng ph¶i thanh lý. Thªm vµo ®ã tr×nh ®é c«ng nghÖ cña DNNN cßn yÕu kÐm. Trong sè c¸c DNNN trung ­¬ng th× cã tíi 54,3% ë tr×nh ®é phæ th«ng, 41% ë tr×nh ®é c¬ khÝ vµ chØ cã 4,7% ë tr×nh ®é tù ®éng ho¸. V× vËy n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng s¶n phÈm thÊp, lµm cho kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c DNNN bÞ ¶nh h­ëng rÊt lín. 2.1.2 Vèn cña DNNN. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc hiÖn ®ang ë t×nh tr¹ng thiÕu vèn trÇm träng. MÆc dï theo sè liÖu thèng kª ®Õn ®Çu th¸ng 6 n¨m 2000 n­íc ta cã kho¶ng 5280 DNNN víi tæng sè vèn lµ 116 ngµn tØ ®ång, tÝnh trung b×nh mçi doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã kho¶ng 21,97 tØ ®ång. Tuy nhiªn sè vèn nµy l¹i kh«ng ®­îc ph©n bè ®Òu, sè DNNN cã sè vèn d­íi 5 tû VND lµ 65,45%, riªng DNNN cã sè vèn d­íi 1 tû VND lµ 20%; DNNN cã sè vèn trªn 10 tû VND lµ 20,89%. Nh­ vËy ë ®©y cã sù bÊt cËp khi ph©n bè nguån vèn, cã nh÷ng doanh nghiÖp ®ang thiÕu vèn ho¹t ®éng th× l¹i cã nh÷ng doanh nghiÖp thõa vèn kh«ng biÕt dïng vµo viÖc g×. 2.1.3. HiÖu qu¶ kinh doanh DNNN lµ mét thµnh phÇn quan träng ®ãng gãp phÇn lín vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ GDP hµng n¨m. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng 1. B¶ng1. §ãng gãp vµo GDP cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ (§¬n vÞ: Tû VND) Khu vùc Kinh tÕ (KT) N¨m 1997 N¨m 1998 N¨m 1999 N¨m 2000 Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi (VND) Tû träng (%) Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi (VND) Tû träng (%) Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi (VND) Tû träng (%) Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi (VND) Tû träng (%) KT nhµ n­íc 126970 40,48 144406 40,00 154927 38,74 173118 38,98 KT tËp thÓ 27946 8,91 32131 8,90 35347 8,84 37907 8,53 KT t­ nh©n 10590 3,38 12325 3,41 13461 3,37 14638 3,30 KT c¸ thÓ 107632 34,32 122138 33,83 131706 32,93 142279 32,03 KT kh¸c 12035 3,84 13802 3,83 15543 3,89 17335 3,90 KT cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 28450 9,07 36214 10,03 48958 12,24 58862 13,25 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2000 n­íc CHXHCNVN-NXB thèng kª Nh­ vËy khu vùc DNNN lu«n ®ãng gãp víi tØ träng lín vµo GDP, trung b×nh kho¶ng 40% mçi n¨m, nh­ng trªn thùc tÕ c¸c DNNN l¹i ho¹t ®éng ch­a cã hiÖu qu¶.V× thùc chÊt ®ãng gãp 40% vµo ng©n s¸ch lµ ®· tÝnh kh«ng chØ thuÕ thu nhËp DN, thuÕ VAT (gièng c¸c lo¹i h×nh kh¸c) mµ c¶ khÊu hao, tiÒn sö dông vèn.... cho nªn khi trõ ®i chØ cßn h¬n 13%. Theo lêi «ng Ph¹m ViÕt Mu«n, phã tr­ëng ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp trung ­¬ng, hiÖn cã tíi 40% trong gÇn 6000 DNNN lµm ¨n thua lç, 40% kh¸c lµm ¨n bÊp bªnh, 20% cßn l¹i ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ (TrÝch tõ Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam- sè 50 ngµy 26/4/2000). Thùc tÕ nµy cho thÊy gi¸ trÞ mµ DNNN ®ãng gãp vµo GDP lµ do sè ®«ng chø kh«ng ph¶i do lµm ¨n cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. ChØ tÝnh riªng c¸c DNNN ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®· ®ãng gãp h¬n 80% tæng sè nép ng©n s¸ch cña tÊt c¶ c¸c DNNN. Tõ trªn cã thÓ nhËn thÊy r»ng khi b­íc sang nÒn KTTT c¸c doanh nghiÖp n­íc ta nãi chung vµ c¸c DNNN nãi riªng ch­a thùc sù hoµ nhËp ®­îc, ch­a t×m ra h­íng ®i ®óng ®¾n cho m×nh ®Ó ph¸t huy hÕt nguån lùc vµ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh cao nhÊt. 2.1.4. VÊn ®Ò lao ®éng trong DNNN Theo thèng kª cña Bé lao ®éng Th­¬ng binh x· héi th× tÝnh ®Õn ®Çu th¸ng 11/2000 tæng sè lao ®éng trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ 1,68 triÖu ng­êi so víi 38 triÖu lao ®éng cña x· héi. Cßn nÕu tÝnh riªng sè lao ®éng ®ang lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp th× c¬ cÊu lao ®éng ®­îc ph©n bæ nh­ sau: Lao ®éng trong c¸c DNNN 14,43% Lao ®éng trong c¸c DN t­ nh©n 10,31% Lao ®éng trong c¸c DN hé s¶n xuÊt kinh doanh nhá 30,4% Lao ®éng trong c¸c DN liªn doanh 6,76% Lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp kh¸c (hîp t¸c x·...) 38,1% Tuy nhiªn cho ®Õn nay, t¹i hÇu hÕt c¸c DNNN nãi riªng vµ c¸c doanh nghiÖp n­íc ta nãi chung ®Òu cã hiÖn t­îng võa thõa, võa thiÕu lao ®éng v× l­îng lao ®éng trong c¸c DNNN ®«ng nh­ng chÊt l­îng l¹i thÊp. Sè lao ®éng d­ b×nh qu©n t¹i c¸c DNNN lªn tíi 6%, cã n¬i lªn tíi 20%, chØ tÝnh riªng sè lao ®éng mÊt viÖc trong c¸c DNNN sÏ ph¶i ph¸ s¶n hoÆc gi¶i thÓ ®· lµ 70.000 ng­êi, cßn sè lao ®éng sÏ mÊt viÖc khi c¸c DNNN cßn l¹i ph¶i chuyÓn ®æi quyÒn së h÷u (cæ phÇn ho¸, b¸n, kho¸n, cho thuª...) chØ lµ h¬n 30.000 ng­êi. Së dÜ nh­ vËy v× c¸c doanh nghiÖp sÏ bÞ ph¸ s¶n hoÆc gi¶i thÓ vµ mét sè doanh nghiÖp kh¸c lµm ¨n thua lç, kÐm hiÖu qu¶ nªn sè lao ®éng lµm viÖc cÇm chõng hoÆc kh«ng cã viÖc ®Ó lµm cao. Theo sè liÖu thèng kª, ®Õn ®Çu n¨m 1995, chØ tÝnh riªng c¸c DNNN th­¬ng m¹i ®· cã 48.500 ng­êi ph¶i chê nghØ viÖc, mét phÇn lín ph¶i lµm viÖc Ýt ngµy hoÆc nöa ca... trong tæng sè 285.104 lao ®éng cña khu vùc nµy. Cßn theo sè liÖu gÇn ®©y l­îng lao ®éng d­ thõa trªn 100.000 ng­êi. Theo lé tr×nh ®Õn n¨m 2003 viÖc s¾p xÕp l¹i c¸c lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp sÏ gi¶m thiÓu sè lao ®éng d«i d­. Khi ®ã tæng sè lao ®éng trong c¸c DNNN sÏ chØ cßn kho¶ng 1,1 triÖu ng­êi, tøc gi¶m 34% so víi 1,68 triÖu ng­êi nh­ hiÖn nay. Lùc l­îng lao ®éng trong c¸c DNNN còng Ýt ®­îc qua ®µo t¹o c¬ b¶n, sè ®­îc ®µo t¹o, CN kü thuËt, cã tay nghÒ ®· bÞ th¶i lo¹i theo Q§ 176/H§BT (kho¶ng 720.000 ng­êi). §Õn sau nµy c¸c tr­êng d¹y nghÒ ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, sè lao ®éng míi vµo DN (nãi chung) hiÖn nay chØ 10% lµ ®­îc ®µo t¹o, 90% lµ lao ®éng phæ th«ng, chñ yÕu lµm viÖc theo kinh nghiÖm, v× vËy khi b­íc sang c¬ chÕ míi nh÷ng ng­êi lao ®éng nµy ch­a thÝch øng ®­îc vµ hä trë thµnh lùc l­îng lao ®éng d­ thõa trong doanh nghiÖp. Thªm vµo ®ã, do viÖc bæ nhiÖm c¸c gi¸m ®èc hoÆc chñ tÞch H§QT trong c¸c DNNN theo nhiÖm kú, ng¾n h¹n lµ 2-5 n¨m, v× vËy t©m lý cña nh÷ng ng­êi l·nh ®¹o chØ muèn ®­a ra nh÷ng kÕ ho¹ch ng¾n h¹n nh»m thu ®­îc lîi nhuËn tøc thêi ®Ó chøng tá kh¶ n¨ng qu¶n lý cña m×nh lµm ¶nh h­ëng lín ®Õn chiÕn l­îc kinh doanh l©u dµi. Tõ ®ã c¸c doanh nghiÖp ch­a chó träng ®Õn viÖc ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n cã tay nghÒ phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do ®ã n¨ng suÊt lao ®éng t¹i c¸c DNNN ch­a cao, dÉn tíi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh kÐm. 2.2. Nguyªn nh©n cña trùc tr¹ng DNNN hiÖn nay: Sù ¶nh h­ëng nÆng nÒ cña nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung cao ®é trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh kÐo dµi sù t­ duy kh«ng ®óng trong mét m« h×nh x· héi tr­íc ®©y. T­ duy ®ã ®· chi phèi ®­êng lèi x©y dùng ®­êng lèi kinh tÕ x· héi chñ nghÜa víi c¬ cÊu chØ cã hai thµnh phÇn (quèc doanh vµ tËp thÓ). T­ t­ëng muèn xo¸ bá nÒn kinh tÕ t­ nh©n vµ nÒn kinh tÕ c¸ thÓ ®ång nhÊt víi môc tiªu ph­¬ng h­íng x©y dùng x· héi chñ nghÜa. Tr­íc ®©y ng­êi ta th­êng xem th­êng c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan cña thÞ tr­êng, coi thÞ tr­êng lµ vèn cã cña chñ nghÜa t­ b¶n. Tõ ®ã dÉn ®Õn hËu qu¶ lµ viÖc h¹ch to¸n kinh tÕ ë c¸c doanh nghiÖp chØ mang tÝnh h×nh thøc. C¸c doanh nghiÖp thùc chÊt chØ lµ ng­êi s¶n xuÊt, gia c«ng cho nhµ n­íc chø kh«ng ph¶i lµ mét c¬ së kinh doanh. Nh­ vËy râ rµng DNNN trong ®iÒu kiÖn ®ã rÊt xa l¹ víi m« h×nh doanh nghiÖp theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc . Sù yÕu kÐm cña nÒn kinh tÕ lµ lùc l­îng s¶n xuÊt, nãi chung c¸c nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ kinh tÕ cña ta tuy phong phó song chñ yÕu míi ë d¹ng tiÒm n¨ng. §Ó biÕn chóng thµnh hiÖn thùc vµ cã hiÖu qu¶ cÇn ph¶i cã mét l­îng vèn lín, kÜ thuËt c«ng nghÖ ®ång bé, hiÖn ®¹i, ®éi ngò c«ng nh©n, c¸n bé kÜ thuËt, c¸n bé qu¶n lÝ cã n¨ng lùc, ®ång thêi ph¶i cã tr×nh ®é tæ chøc vµ qu¶n lÝ thÝch hîp cña nhµ n­íc còng nh­ cña doanh nghiÖp . Sù yÕu kÐm cña lùc l­îng s¶n xuÊt ë n­íc ta hiÖn nay biÓu hiÖn râ nhÊt lµ sù thÊp kÐm cña kÕt cÊu h¹ tÇng cña toµn bé nÒn kinh tÕ, còng nh­ mçi doanh nghiÖp. Tr×nh ®é kÕt cÊu h¹ tÇng cña toµn bé nÒn kinh tÕ n­íc ta chØ ë d­íi møc trung b×nh so víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. NÒn kinh tÕ cña n­íc ta cßn biÓu hiÖn ch­a cã tÝch luü néi bé, ch­a cã kh¶ n¨ng chi tr¶ sè nî ®Õn h¹n vµ qu¸ h¹n. Kh¶ n¨ng vay vèn n­íc ngoµi còng kh«ng ph¶i lµ thuËn lîi, bëi lÏ ta cßn thiÕu nî n­íc ngoµi ch­a cã kh¶ n¨ng tr¶ nî trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. MÆt kh¸c hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cßn thÊp, l·i suÊt tiÒn vay cßn cao. Trong khi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm vµ kinh nghiÖm kinh doanh cña doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi cßn yÕu kÐm . Tr×nh ®é qu¶n lý vÜ m« ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung, ®èi víi doanh nghiÖp nãi riªng nh×n chung cßn yÕu kÐm, hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch qu¶n lÝ ch­a hoµn chØnh, phÇn lín c¸c v¨n b¶n ph¸p quy d­íi luËt cã nhiÒu quy ®Þnh m©u thuÉn víi nhau, hÖ thèng toµ ¸n ch­a tæ chøc kÞp thêi nh»m b¶o ®¶m viÖc thùc hiÖn nghiªm chØnh ph¸p luËt kinh tÕ. Trong ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ n­íc, tÖ quan liªu cöa quyÒn, thñ tôc hµnh chÝnh qu¸ phiÒn hµ ®èi víi doanh nghiÖp vµ c«ng d©n cßn kh¸ phæ biÕn . Trong qu¸ tr×nh chuyÓn c¬ chÕ qu¶n lÝ, nhiÒu v¨n b¶n qu¶n lÝ cò ®· lçi thêi, song ch­a ®­îc huû bá. Nh÷ng v¨n b¶n míi cã nhiÒu s¬ hë, nh­ng kh«ng kÞp thêi söa ®æi nªn bÞ lîi dung phôc vô lîi Ých tr­íc m¾t, côc bé cña c¬ së, nghµnh, g©y nhiÒu tiªu cùc, v« hiÖu ho¸ nh÷ng quy ®Þnh míi ®óng ®¾n cña n­íc. Mét sè c«ng t¸c ®Æc biÖt quan träng vÒ qu¶n lÝ ®èi víi doanh nghiÖp nh­ qu¶n lÝ tµi chÝnh, kÕ to¸n, kiÓm to¸n, thanh tra, gi¸m s¸t thi hµnh ph¸p luËt ch­a chuyÓn biÕn kÞp thêi trong mäi tr­êng kinh doanh míi cã lóc bu«ng láng. Ng­îc l¹i cã lóc, cã n¬i l¹i qu¸ nhiÒu thanh tra kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp mét c¸ch tuú tiÖn. Trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, n­íc ta vÊp ph¶i mét sè h¹n chÕ trong viÖc c¶i c¸ch chÕ ®é së h÷u trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. VÒ mÆt ph¸p lÝ, tµi s¶n tiÒn vèn trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc thuéc së h÷u toµn d©n, nh­ng trªn thùc tÕ tÝnh chÊt toµn d©n cña c¬ së bÞ bµo mßn mét c¸ch nghiªm träng. Do c¸c h×nh thøc cô thÓ cña së h÷u toµn d©n vÒ kinh tÕ kh«ng ®­îc x¸c ®Þnh nªn hÇu hÕt nh÷ng ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc thê ¬ vµ xa c¸ch víi së h÷u toµn d©n. §ã lµ nguyªn nh©n cña tham nhòng, thiÕu tr¸ch nhiÖm, thiÕu kØ c­¬ng vµ kØ luËt cña ng­êi lao ®éng, cña sù gi¶m sót vÒ n¨ng suÊt, chÊt l­îng hiÖu qu¶, thiÕu sù minh b¹ch trong ph©n phèi thu nhËp ë c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, ®· cã thêi gian dµi, ViÖt Nam cã sai lÇm lµ trao cho ng­êi lao ®éng vµ ®¹i héi c«ng nh©n viªn chøc nh÷ng thÈm quyÒn cña ng­êi chñ së h÷u. 2.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi DNNN 2.3.1. C¬ së lý luËn Tr­íc ®©y trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· h×nh thµnh mét hÖ thèng c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh ho¹t ®éng s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng cña Nhµ n­íc, thiÕu n¨ng ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh, û l¹i vµo Nhµ n­íc vµ kh«ng cã ®éng lùc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Nh­ng khi b­íc sang nÒn KTTT, Nhµ n­íc më réng quyÒn tù chñ cho DNNN vµ ban hµnh chÕ ®é tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, chÕ ®é bao cÊp bÞ b·i bá; thªm vµo ®ã víi nÒn kinh tÕ më c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t, yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng ngµy cµng cao; V× vËy c¸c DNNN cÇn cã sù ®æi míi ®Ó phï hîp víi c¬ chÕ míi. C¸c DNNN ë n­íc ta ho¹t ®éng trong nÒn KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN nªn nã ph¶i lµ lùc l­îng chñ ®¹o cã chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vµ ®Þnh h­íng sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt ®­îc thÓ hiÖn ë chç khi cã sù bÊt æn x¶y ra, DNNN dïng l­îng dù tr÷ hµng ho¸ cña m×nh ®Ó b¸n k×m gi¸, chèng ®Çu c¬... vµ DNNN chÞu tr¸ch nhiÖm cung cÊp hµng ho¸ thiÕt yÕu phôc vô nh©n d©n, thùc hiÖn s¶n xuÊt hµng ho¸ mµ doanh nghiÖp t­ nh©n kh«ng muèn lµm, s¶n xuÊt kinh doanh ë lÜnh vùc b¶o ®¶m an toµn, an ninh quèc gia. Chøc n¨ng ®Þnh h­íng thÓ hiÖn ë chç DNNN ph¶i ®i tiªn phong ë c¸c lÜnh vùc chiÕn l­îc, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c tham gia. V× vËy viÖc c¶i c¸ch DNNN nh»m kh¼ng ®Þnh vai trß chñ ®¹o cña nã trong nÒn kinh tÕ lµ ®óng ®¾n. 2.3.2. C¬ së thùc tiÔn Tr­íc hÕt lµ do tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸n bé cÊp cao ch­a theo kÞp qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi cña nÒn kinh tÕ. Kü n¨ng lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng chñ yÕu dùa vµo sù tÝch luü kinh nghiÖm tõ tr­íc, nh­ng víi thêi ®¹i ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt th× kinh nghiÖm ®ã kh«ng thÓ ¸p dông trong s¶n xuÊt ®­îc, t×nh tr¹ng nµy dÉn ®Õn sù d­ thõa mét sè l­îng lao ®éng ®¸ng kÓ trong c¸c DNNN ®ång thêi còng l¹i x¶y ra t×nh tr¹ng thiÕu lao ®éng cã chuyªn m«n vµ tay nghÒ cao. §©y lµ nghÞch lý ë nhiÒu DNNN hiÖn nay. Tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸n bé trong doanh nghiÖp cßn yÕu kÐm, chñ yÕu do hä quen ho¹t ®éng theo mÖnh lÖnh cña Nhµ n­íc, quen û l¹i, kÐm n¨ng ®éng; víi c¸ch qu¶n lý ®ã th× hÇu nh­ ai còng cã thÓ lµm c¸n bé qu¶n lý trong doanh nghiÖp ®­îc. Sang c¬ chÕ míi ®ßi hái tÝnh tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña c¸c DNNN th× hä ®· kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ®ã, cã nhiÒu ng­êi kh«ng ®­îc ®µo t¹o vÒ chuyªn m«n vµ nghiÖp vô qu¶n lý nªn rÊt lóng tóng tr­íc t×nh tr¹ng nµy. V× vËy vÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c DNNN lµ ph¶i c¬ cÊu l¹i tæ chøc trong doanh nghiÖp vµ ®µo t¹o l¹i ng­êi lao ®éng vµ c¸n bé qu¶n lý. Thø hai lµ do sù ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ cña c¸c DNNN. §©y lµ lý do chñ yÕu vµ quan träng nhÊt. Sù lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ xuÊt ph¸t tõ tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ cña c¸c DNNN cßn l¹c hËu. NhiÒu n¬i m¸y mãc thiÕt bÞ ®­îc s¶n xuÊt tõ nh÷ng n¨m 50-60 v× vËy kh«ng thÓ ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm, kh¶ n¨ng c¹nh tranh, nhiÒu s¶n phÈm lµm ra cã møc gi¸ cao h¬n c¸c mÆt hµng cïng lo¹i nhËp khÈu 20-40%. ViÖc sö dông ®ång vèn kÐm do ®Çu t­ vµo ngµnh cã møc t¨ng tr­ëng thÊp, khã tiªu thô s¶n phÈm còng lµm gi¶m hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp; Thªm vµo ®ã c¸c DNNN l¹i th­êng vay vèn ng¾n h¹n ng©n hµng víi l·i suÊt cao ®Ó ®Çu t­ cho dù ¸n trung vµ dµi h¹n dÉn tíi lîi nhuËn gi¶m râ rÖt, nhiÒu khi ph¶i tr¶ nh÷ng kho¶n thanh to¸n kh«ng cÇn thiÕt cho nî qu¸ h¹n ng©n hµng. VÊn ®Ò lao ®éng vµ qu¶n lý trong doanh nghiÖp nh­ ®· nãi ë trªn lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng rÊt thÊp, ¶nh h­ëng lín ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh­ vËy do 3 vÊn ®Ò chñ yÕu trªn mµ c¸c chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp gi¶m sót. VÝ dô nh­ c¸c chØ tiªu vÒ n¨ng suÊt lao ®éng, tû suÊt sinh lîi trªn mét ®ång vèn, kh¶ n¨ng thanh to¸n nî... Tõ ®ã viÖc c¶i c¸ch toµn diÖn DNNN nh»m môc ®Ých chÝnh lµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña DNNN, gi¶m bít g¸nh nÆng ng©n s¸ch cho Nhµ n­íc. 3. C¸c ph­¬ng h­íng ®æi míi DNNN ë ViÖt Nam. 3.1. ChÝnh s¸ch tõ phÝa Nhµ n­íc 3.1.1.§æi míi chÝnh s¸ch vÜ m« hç trî sù ph¸t triÓn DNNN §Ó c¸c DNNN ph¸t huy ®­îc vai trß cña m×nh ®ßi hái Nhµ n­íc t¹o ra mét m«i tr­êng kinh doanh hîp lý, c«ng b»ng, thuËn lîi, t«n träng quy luËt vËn ®éng cña thÞ tr­êng, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó cho doanh nghiÖp n¾m b¾t th«ng tin ®Çy ®ñ vÒ thÞ tr­êng, chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Nhµ n­íc gióp doanh nghiÖp ho¹t ®éng nh¹y bÐn víi c¬ chÕ thÞ tr­êng cã nhiÒu biÕn ®éng nh­ hiÖn nay. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc cÇn dµ so¸t, lo¹i bá nh÷ng v¨n b¶n ph¸p quy ®· cò, lçi thêi hoÆc chång chÐo g©y phiÒn hµ cho doanh nghiÖp, gÇn ®©y Bé Tµi chÝnh ®· xo¸ bá 700 v¨n b¶n; Bé th­¬ng m¹i ®· xo¸ bá 300 v¨n b¶n thuéc lo¹i nµy. §ång thêi chÝnh phñ vµ bé h÷u quan ban hµnh kÞp thêi nh÷ng v¨n b¶n h­íng dÉn, cô thÓ ho¸ viÖc thi hµnh ph¸p luËt, ph¸p lÖnh ®Æc biÖt lµ luËt doanh nghiÖp míi ®©y. Nhµ n­íc cÇn ®æi míi c¸c chÝnh s¸ch, tiÒn tÖ nh»m thu hót vèn ®¸p øng nhu cÇu cho doanh nghiÖp. TÝch cùc h×nh thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng vèn trung vµ dµi h¹n ho¹t ®éng, ®ång thêi cã nh÷ng chÝnh s¸ch qu¶n lý vµ kiÓm so¸t phï hîp ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn. §èi víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cßn nhiÒu yÕu kÐm nh­ ë ViÖt Nam hiÖn nay th× viÖc hoµ nhËp víi c¸c n­íc sÏ t¹o mét ¸p lùc rÊt lín cho c¸c DNNN v× thÕ Nhµ n­íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i duy tr× b¶o hé cã thêi h¹n nh÷ng mÆt hµng s¶n xuÊt trong n­íc; dïng c«ng cô tÝn dông, thuÕ ®Ó khuyÕn khÝch hµng xuÊt khÈu, t¹o tÝnh c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. ChÝnh s¸ch thuÕ còng cÇn ®­îc ®iÒu chØnh thùc hiÖn theo h­íng khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt, b¶o ®¶m b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, b¶o ®¶m nguån thu ng©n s¸ch. ChÝnh s¸ch gi¶i quyÕt lao ®éng trong c¸c DNNN cÇn triÓn khai tèt h¬n n÷a nh»m gi¶i quyÕt lao ®éng d«i d­ trong khu vùc DNNN gióp c¸c doanh nghiÖp th¸o gì khã kh¨n v­íng m¾c, tuy nhiªn còng ph¶i ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng vµ ®¶m b¶o æn ®Þnh chÝnh trÞ-x· héi. Ngoµi ra mét sè chÝnh s¸ch t¨ng c­êng tæ chøc l­u th«ng, ph©n phèi, x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng dÞch vô, më cöa tõng b­íc hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi cÇn ph¶i t¨ng c­êng hoµn thiÖn nh»m gióp doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¸t huy vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh kh«ng nh÷ng ë thÞ tr­êng trong n­íc mµ cßn ë thÞ tr­êng thÕ giíi. 3.1.2. Thùc hiÖn s¾p xÕp l¹i c¸c DNNN vµ c¸c Tæng c«ng ty ViÖc s¾p xÕp l¹i c¸c DNNN cÇn dùa trªn quy ho¹ch ph¸t triÓn toµn diÖn nÒn kinh tÕ nh»m gi¶m c¸c doanh nghiÖp thua lç, h×nh thµnh c¸c doanh nghiÖp lín, c¸c Tæng c«ng ty, c¸c tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh lµm x­¬ng sèng cho nÒn kinh tÕ. C¸c DNNN ho¹t ®éng kinh doanh sÏ lÊy hiÖu qu¶ kinh doanh, c¸c DNNN ho¹t ®éng c«ng Ých lÊy hiÖu qu¶ phôc vô chÝnh trÞ x· héi lµm th­íc ®o chÝnh ®Ó s¾p xÕp. C¸c DNNN ho¹t ®éng kinh doanh ®­îc chia lµm 3 lo¹i: Lo¹i 1: Nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nh÷ng ngµnh nghÒ quan träng, mòi nhän, ngµnh mµ khu vùc kinh tÕ kh¸c kh«ng thÓ hoÆc kh«ng muèn ®Çu t­ th× Nhµ n­íc n¾m gi÷ 100% vèn vµ cã sù hç trî thÝch hîp cho tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng. Lo¹i 2: Nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« lín, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh th× nhµ n­íc gi÷ cæ phÇn chi phèi nh»m thu hót c¸c nguån ®Çu t­ tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Lo¹i 3: C¸c doanh nghiÖp cßn l¹i, Nhµ n­íc sÏ ®Èy nhanh cæ phÇn ho¸, b¸n kho¸n, cho thuª... ®Ó khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c tham gia vµo ®Çu t­ s¶n xuÊt. Thùc hiÖn s¾p xÕp l¹i c¸c Tæng c«ng ty theo ngµnh, theo l·nh thæ kÕt hîp víi s¾p xÕp l¹i c¸c thµnh viªn doanh nghiÖp trong néi bé Tæng c«ng ty. PhÊn ®Êu trong 3 n¨m tíi, ®¹i bé phËn c¸c Tæng c«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, lµ nh÷ng doanh nghiÖp nßng cèt, v÷ng m¹nh ®ñ ®iÒu kiÖn héi nhËp vµo n¨m 2006 trong khu«n khæ AFTA. 3.1.3. T¨ng c­êng tÝnh tù chñ cho doanh nghiÖp Tr­íc hÕt cÇn ph¶i ph©n biÖt râ quyÒn cña chñ së h÷u Nhµ n­íc vµ quyÒn cña ph¸p nh©n doanh nghiÖp; kh«ng ®­îc lÉn lén gi÷a quyÒn cña Nhµ n­íc víi t­ c¸ch lµ chñ së h÷u cña doanh nghiÖp vµ víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ qu¶n lý kinh tÕ-x· héi. Nhµ n­íc kh«ng trùc tiÕp qu¶n lý doanh nghiÖp mµ th«ng qua ®¹i diÖn cña m×nh trong bé m¸y qu¶n lý ®Ó ®iÒu hµnh doanh nghiÖp theo luËt ph¸p. Thø hai, ®Ó cho c¸c DNNN cã quyÒn tù do kinh doanh theo ph¸p luËt Nhµ n­íc kh«ng cÇn can thiÖp qu¸ s©u vµo c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, chØ nªn t¸c ®éng ®Õn doanh nghiÖp ë gãc ®é chñ së h÷u trõ nh÷ng tr­êng hîp cÇn ph¶i ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ ®i theo quü ®¹o ®óng ®¾n th× nhµ n­íc míi ph¶i t¸c ®éng ®Õn doanh nghiÖp nhµ n­íc nh­ mét chñ thÓ qu¶n lý vÒ kinh tÕ. Thø ba, Nhµ n­íc cÇn chuyÓn ®æi c¬ chÕ kiÓm tra ho¹t ®éng doanh nghiÖp tõ c¬ chÕ kiÓm so¸t qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh sang c¬ chÕ kiÓm tra h­íng vµo viÖc ®¸nh gÝa kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c môc tiªu mµ doanh nghiÖp vµ nhµ n­íc ®· ®Ò ra. 3.1.4. Thµnh lËp c¸c c«ng ty ®Çu t­ tµi chÝnh nhµ n­íc. Nhµ n­íc ®Çu t­ vèn vµ c¸c nguån lùc nh­ ®Êt ®ai, tµi s¶n, t­ liÖu lao ®éng cho c¸c DNNN víi t­ c¸ch lµ mét chñ së h÷u, v× vËy Nhµ n­íc ®ßi hái c¸c DNNN ph¶i ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, b¶o toµn vµ t¨ng vèn cho Nhµ n­íc. Tuy nhiªn víi c¸ch tæ chøc DNNN thuéc mét Bé chñ qu¶n nµo ®ã dÉn tíi sù dµn tr¶i trong viÖc ®¸nh gi¸ n¨ng lùc ho¹t ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c DNNN nªn viÖc ®Çu t­ vèn cho doanh nghiÖp nhiÒu khi kh«ng ®em l¹i lîi Ých. VÊn ®Ò nµy ®Æt ra cho Nhµ n­íc lµ ph¶i nghiªn cøu thµnh lËp c¸c c«ng ty ®Çu t­ tµi chÝnh cña Nhµ n­íc. C¸c c«ng ty nµy ho¹t ®éng nh­ nh÷ng doanh nghiÖp kh¸c cã tr¸ch nhiÖm nhËn vèn cña Nhµ n­íc lµm nhiÖm vô ®Çu t­ vèn Nhµ n­íc t¹i c¸c doanh nghiÖp, kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, nh»m môc ®Ých b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn Nhµ n­íc t¹i c¸c DNNN. 3.2. C¸c ph­¬ng h­íng ®æi míi DNNN 3.2.1. Giao doanh nghiÖp nhµ n­íc cho tËp thÓ ng­êi lao ®éng (giao doanh nghiÖp ) * §Þnh nghÜa: Theo ®iÒu 3 N§ sè 103/1999/N§-CP th× : - Giao DNNN: lµ viÖc chuyÓn DNNN vµ tµi s¶n DNNN t¹i doanh nghiÖp thµnh së h÷u cña tËp thÓ ng­êi lao ®éng cã ®iÒu kiÖn rµng buéc. - Ng­êi nhËn giao: lµ ®¹i diÖn cu¶ ph¸p nh©n, tËp thÓ, nhãm ng­êi hoÆc c¸ nh©n nhËn giao . - Ng­êi giao: lµ ®¹i diÖn c¬ quan, doanh nghiÖp thùc hiÖn giao doanh nghiÖp. * §iÒu kiÖn giao doanh nghiÖp cho ng­êi lao ®éng : -TËp thÓ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp do ban chÊp hµnh c«ng ®oµn ®¹i diÖn hoÆc ng­êi ®­îc ®¹i héi toµn thÓ c«ng nh©n viªn chøc trong doanh nghiÖp bÇu lµm ®¹i diÖn tù nguyÖn ®¨ng ký nhËn giao doanh nghiÖp . - Cam kÕt ®Çu t­ thªm ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, b¶o ®¶m viÖc lµm tèi thiÓu tõ 3 n¨m trë lªn, ®ãng ®Çy ®ñ b¶o hiÓm cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp ( trõ nh÷ng ng­êi tù nguyÖn chÊm døt hîp ®ång lao ®éng ). -KÕ thõa phÇn c«ng nî lu©n chuyÓn ( trõ nî khã ®ßi) cña doanh nghiÖp theo tho¶ thuËn gi÷a bªn giao vµ bªn nhËn doanh nghiÖp ; - Cam kÕt kh«ng cho thuª, chuyÓn nh­îng, tù gi¶i thÓ doanh nghiÖp trong thêi h¹n tèi thiÓu lµ 3 n¨m sau khi giao ; - Khi ®ñ ®iÒu kiÖn chuyÓn nh­îng ph¶i thanh to¸n l¹i cho nhµ n­íc 30% gi¸ trÞ cæ phÇn t¹i thêi ®iÓm ®­îc giao doanh nghiÖp. 3.2.2. B¸n doanh nghiÖp nhµ nø¬c. B¸n doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ viÖc chuyÓn ®æi së h÷u cã thu tiÒn toµn bé tµi s¶n cña doanh nghiÖp nhµ n­íc sang së h÷u tËp thÓ, c¸ nh©n hoÆc ph¸p nh©n kh¸c . - C¨n cø vµo quyÕt ®Þnh phª duyÖt b¸n doanh nghiÖp cña cÊp cã thÈm quyÒn, gi¸m ®èc doanh nghiÖp th«ng b¸o cho toµn thÓ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp vµ trªn ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng; Tæ chøc ®¨ng ký danh s¸ch ng­êi mua doanh nghiÖp trong thêi h¹n 30 ngµy . -B¸n doanh nghiÖp nhµ n­íc cã thÓ thùc hiÖn b»ng m«t trong ph­¬ng thøc sau: +Tæ chøc b¸n doanh nghiÖp theo ph­¬ng thøc trùc tiÕp: H×nh thøc nµy ®­îc thùc hiÖn khi chØ cã mét ng­êi ®¨ng ký mua. +Tæ chøc b¸n doanh nghiÖp theo ph­¬ng thøc ®Êu thÇu: H×nh thøc nµy ®­îc tæ chøc khi cã tõ hai ng­êi ®¨ng ký mua doanh nghiÖp trë lªn . 3.2.3. Kho¸n kinh doanh vµ cho thuª doanh nghiÖp nhµ n­íc : a) Kho¸n kinh doanh ®èi víi mét doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ ph­¬ng thøc qu¶n lý doanh nghiÖp nhµ n­íc mµ bªn nhËn kho¸n ®­îc giao quyÒn qu¶n lý doanh nghiÖp, cã nghÜa vô thùc hiÖn mét sè chi tiªu, b¶o ®¶m cã ®iÒu kiÖn vµ ®­îc h­ëng c¸c quyÒn lîi theo hîp ®ång kho¸n. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña tõng ngµnh, kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp, ng­êi ra quyÕt ®Þnh kho¸n kinh doanh theo néi dung, chØ tiªu vµ ®iÒu kiÖn kho¸n kinh doanh nh­ng ph¶i xem xÐt c¸c yªu cÇu sau: +B¶o toµn vèn nhµ n­íc +Gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ ®ãng ®ñ b¶o hiÓm cho ng­êi lao ®éng +T¨ng lîi nhuËn hoÆc gi¶m lç cho doanh nghiÖp + Thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc vµ c¸c hîp ®ång ®· ký b) Cho thuª doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ h×nh thøc chuyÓn giao cho ng­êi nhËn thuª quyÒn sö dông tµi s¶n vµ lao ®éng trong doanh nghiÖp theo c¸c ®iÒu kiÖn ghi trong hîp ®ång thuª. -Ph­¬ng thøc cho thuª doanh nghiÖp lµ theo ph­¬ng thøc ®Êu thÇu hoÆc theo ph­¬ng thøc trùc tiÕp tuú theo sè l­îng ng­êi ®¨ng ký thuª doanh nghiÖp -H×nh thøc thuª doanh nghiÖp cã thÓ lµ: +Thuª tµi s¶n doanh nghiÖp : Ng­êi thuª nhËn thuª toµn bé c¸c tµi s¶n hîp thµnh c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kÌm theo thuª lao ®éng cña doanh nghiÖp, nh­ng kh«ng kÕ thõa c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp cho thuª. +Thuª doanh nghiÖp ho¹t ®éng : Ng­êi thuª thùc hiÖn thuª tµi s¶n hîp thµnh c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã kÌm theo thuª lao ®éng cña doanh nghiÖp ®ång thêi kÕ thõa c¸c kho¶n vay nî, c¸c hîp ®ång kinh tÕ, c¸c quyÒn vµ nghÜa vô kh¸c cña doanh nghiÖp theo tho¶ thuËn cña c¸c bªn cã liªn quan. 3.2.4. Cæ phÇn ho¸ DNNN. C«ng ty cæ phÇn lµ doanh nghiÖp trong ®ã c¸c cæ ®«ng cïng gãp vèn kinh doanh, cïng chia lîi nhuËn, cïng chÞu lç vµ rñi ro t­¬ng øng víi phÇn vèn gãp. §ång thêi chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña doanh nghiÖp trong ph¹m vi sè vèn ®· gãp vµo doanh nghiÖp. CÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng viÖc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ DNNN lµ mét biÖn ph¸p quan träng, chñ yÕu vµ cÊp b¸ch ®èi víi n­íc ta hiÖn nay. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn râ qua môc tiªu cña cæ phÇn ho¸: *. Môc tiªu cña cæ phÇn ho¸ Thø nhÊt: Huy ®éng vèn cña toµn x· héi, c¸c c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ-x· héi trong n­íc vµ ngoµi n­íc ®Ó ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, t¹o thªm viÖc lµm, ph¸t triÓn doanh nghiÖp, n©ng cao søc c¹nh tranh, thay ®æi c¬ cÊu doanh nghiÖp nhµ n­íc. Thø hai: T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nh÷ng ng­êi lao ®éng trong DNNN cã cæ phÇn, n©ng cao vai trß lµm chñ thùc sù, t¹o thªm ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶, t¨ng tµi s¶n nhµ n­íc, n©ng cao thu nhËp cña ng­êi lao ®éng, gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ. *. Mét sè b­íc vµ gi¶i ph¸p cho cæ phÇn ho¸: Tr­íc hÕt lµ viÖc x¸c ®inh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn cæ phÇn ho¸. C¸ch tÝnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp dùa vµo gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh, tµi s¶n l­u ®éng lµ hiÖn vËt ®­îc kiÓm kª theo c«ng thøc sau: n G = S Gi G: Tæng gi¸ trÞ néi t¹i cña doanh nghiÖp. i=1 Gi: GÝa trÞ thÞ tr­êng tõng lo¹i tµi s¶n. n: Sè tµi s¶n cßn l¹i cña doanh nghiÖp Thø hai lµ tÝnh gi¸ trÞ sö dông ®Êt ®Ó cæ phÇn ho¸ DNNN. ViÖc tÝnh gi¸ trÞ ®Êt ®­îc x¸c ®Þnh theo gi¸ thÞ tr­êng t¹i thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸. GÝa trÞ ®Êt cã thÓ ®­îc tÝnh vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp coi nh­ vèn gãp cña Nhµ n­íc vµo c«ng ty cæ phÇn, gi¸ trÞ nµy ®­îc ®iÒu chØnh theo thêi gi¸ 5 n¨m mét lÇn hoÆc nÕu kh«ng gãp vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®Ó cæ phÇn ho¸ th× coi nh­ Nhµ n­íc cho thuª ®Êt, gi¸ ®Êt ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt-kinh doanh vµ doanh nghiÖp ph¶i trÝch khÊu hao tr¶ dÇn hµng n¨m; Thø ba lµ tÝnh gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh vµo gÝa trÞ doanh nghiÖp + GTLT = VNN3 x TSLNSN x 30% +TSLNSN= TSLNBQ3 - TSLNBQn® TLN3 +TSLNBQ3 = TSVNN3 GTDNb +MGCP = CP Trong ®ã: GTLT: Gi¸ trÞ lîi thÕ VNN3: Vèn nhµ n­íc theo sæ kÕ to¸n 3 n¨m liÒn kÒ TSLNSN:Tû suÊt lîi nhuËn siªu ngh¹ch TSLNBQ3:Tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n 3 n¨m cña DNNN TSLNBQn®:Tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña ngµnh t¹i ®Þa bµn TLN3: Tæng sè lîi nhuËn thùc hiÖn 3 n¨m liÒn kÒ TSVNN3: Tæng sè vèn nhµ n­íc 3 n¨m liÒn kÒ MGCP: MÖnh gi¸ cæ phiÕu GTDNb:Gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®em b¸n CP: Sè cæ phiÕu ph¸t hµnh MÖnh gi¸ cæ phiÕu vµ sè cæ phiÕu ph¸t hµnh ph¶i chiÕu cè ®Õn quyÒn lîi cña ng­êi b¸n (Nhµ n­íc) vµ ng­êi mua (c¸c cæ ®«ng) vµ ph¶i hÊp dÉn víi cæ ®«ng, ®ång thêi kh«ng g©y thiÖt h¹i cho phÝa doanh nghiÖp. §©y lµ bµi to¸n kh¸ tÕ nhÞ vµ phøc t¹p. ViÖc b¸n cæ phiÕu cÇn ­u tiªn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp; mçi ng­êi Ýt nhÊt ph¶i cã mét cæ phiÕu. II. Thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn-mét ph­¬ng h­íng chñ ®¹o ®Ó ®æi míi DNNN ë viÖt nam. 1.Kh¸i niÖm 1.1. C«ng ty cæ phÇn. C«ng ty cæ phÇn lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp trong ®ã c¸c thµnh viªn (cæ ®«ng) cïng gãp vèn (cæ phÇn), cïng nhau tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh theo môc ®Ých ®· ®Þnh trªn c¬ së ph¸p luËt hiÖn hµnh, cïng nhau chia lîi nhuËn (cæ tøc), cïng chÞu rñi ro trong kinh doanh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n trong ph¹m vi cæ phÇn ®ãng gãp. Nh­ vËy, cæ ®«ng ë ®©y lµ c«ng d©n ViÖt Nam, cã thÓ liªn doanh ng­êi trong n­íc víi ng­êi n­íc ngoµi (ph¸p nh©n)._. víi t­ nh©n (thÓ nh©n) vµ víi ng­êi n­íc ngoµi (c«ng ty t­ nh©n, c¸ nh©n, hay c¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia vv...).Thùc chÊt doanh nghiÖp cæ phÇn lµ doanh nghiÖp ®a së h÷u. 1.2. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc 1.2.1. Kh¸i niÖm Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ qu¸ tr×nh chuyÓn tõ lo¹i h×nh doanh nghiÖp Nhµ n­íc sang lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn. Trong ®ã, toµn bé tµi s¶n cña doanh nghiÖp sÏ ®­îc ®Þnh gi¸ vµ chia nhá thµnh c¸c cæ phiÕu. Nhµ n­íc sÏ quyÕt ®Þnh l­îng cæ phiÕu mµ Nhµ n­íc cÇn n¾m gi÷, phÇn cßn l¹i sÏ ®­îc b¸n l¹i cho c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp vµ b¸n ra ngoµi. Cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ b­íc ®Çu ®Ó x©y dùng thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam. ThÞ tr­êng s¬ cÊp c¸c cæ phiÕu ®­îc t¹o ra th«ng qua cæ phÇn ho¸. Sau ®ã, thÞ tr­êng thø cÊp sÏ ho¹t ®éng trªn c¬ së mua b¸n l¹i hµng ho¸ chøng kho¸n ®· ®­îc trao ®æi trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp. 1.2.2. ý nghÜa cña qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc Ngay tõ quyÕt ®Þnh 217/H§BT ngµy 14/11/1987 cña Héi ®ång Bé tr­ëng (nay lµ ChÝnh phñ), Nhµ n­íc ®· cã chñ tr­¬ng cæ phÇn hãa thÝ ®iÓm mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc. MÆc dÇu thêi ®iÓm ®ã xem ra cßn qu¸ sím, c¶n trë cña t­ t­ëng bao cÊp cßn nÆng, song chñ tr­¬ng ®· kh¼ng ®Þnh h­íng ®i ®óng cña qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ. Ngµy 7/5/1996 ChÝnh phñ cã NghÞ ®Þnh 28/CP vÒ chuyÓn mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh C«ng ty cæ phÇn; trong ®ã nghÞ ®Þnh kh¼ng ®Þnh l¹i viÖc cæ phÇn ho¸ mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh C«ng ty cæ phÇn nh»m c¸c môc tiªu sau: - Huy ®éng vèn cña c«ng nh©n viªn chøc trong doanh nghiÖp; c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ trong n­íc vµ ngoµi n­íc ®Ó ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, ph¸t triÓn doanh nghiÖp. - T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nh÷ng ng­êi gãp vèn vµ c«ng nh©n viªn chøc trong doanh nghiÖp cã cæ phÇn, n©ng cao vai trß lµm chñ thùc sù, t¹o thªm ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶. Ngoµi ra, xÐt vÒ t×nh h×nh ®æi míi kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay, cæ phÇn ho¸ cßn lµ mét b­íc ®i tÊt yÕu, v×: Thø nhÊt, trong khi doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, cæ phÇn ho¸ lµ mét ph­¬ng ph¸p n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Theo b¸o c¸o cña bé Tµi ChÝnh, nh÷ng n¨m ®Çu thËp niªn 90, c¸c DNNN ViÖt Nam (chiÕm vÞ trÝ chñ ®¹o, ho¹t ®éng trong lÜnh vùc then chèt cña nÒn kinh tÕ ) chñ yÕu trong t×nh tr¹ng thiÕt bÞ l¹c hËu tõ 3-5 thÕ hÖ. C¬ cÊu kinh tÕ ch­a phï hîp, chñ yÕu lµ nghµnh n«ng nghiÖp chiÕm 27%, th­¬ng m¹i 43%, c«ng nghiÖp vµ x©y dùng chiÕm 30% ( trong khi c¸c n­íc ph¸t triÓn lµ 70%-80%); c¬ cÊu vèn ch­a hîp lý ( 81% cè ®Þnh, 19% l­u ®éng). Quy m« cña c¸c DNNN nhá (d­íi 1 tû ®ång) chiÕm 68%. Thùc tÕ trªn ®· khiÕn hiÖu qu¶ sö dông vèn cña DNNN rÊt thÊp. Mçi ®ång vèn chØ t¹o ®­îc 2,3 ®ång doanh thu vµ 0,1 ®ång lîi nhuËn.Tµi s¶n cè ®Þnh trong c¸c DNNN chiÕm 70%-80% nh­ng chØ cung cÊp ®­îc 44% tæng s¶n phÈm x· héi . Theo c¸c chuyªn gia kinh tÕ ViÖt Nam vµ thÕ giíi, víi thùc tr¹ng ®¸ng buån nµy, c¸c DNNN ViÖt Nam kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh khi ViÖt Nam gia nhËp c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i khu vùc vµ thÕ giíi. V× vËy, ®Ó t¹o chç ®øng trªn th­¬ng tr­êng, ViÖt Nam cÇn ph¶i c¶i c¸ch DNNN ®Ó t×m ra con ®­êng míi ®Ó ph¸t triÓn. NhiÒu gi¶i ph¸p ®· ®­îc ®­a ra nh­: c¬ cÊu l¹i vèn vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp; s¸p nhËp c¸c doanh nghiÖp cã vèn nhá, ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc t­¬ng ®èi gièng nhau; liªn doanh, liªn kÕt víi n­íc ngoµi ®Ó tËn dông nguån vèn n­íc ngoµi n©ng cÊp c¸c trang thiÕt bÞ l¹c hËu, tiÕp cËn ph­¬ng thøc qu¶n lý tiªn tiÕn. Song nh÷ng gi¶i ph¸p nµy vÉn ch­a t¹o ®­îc sù thay ®æi vÒ chÊt, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, kinh doanh cña ®a sè doanh nghiÖp vÉn thÊp, søc c¹nh tranh cßn yÕu, ch­a cã sù thay ®æi mang tÝnh chÊt b­íc ngoÆt. Tr­íc thùc tr¹ng nµy, nghÞ quyÕt trung ­¬ng 2 kho¸ VII ®· ®­a ra mét gi¶i ph¸p quan träng ®Ó c¶i c¸ch DNNN. Theo ®ã “chuyÓn mét sè doanh nghiÖp quèc doanh cã ®iÒu kiÖn thµnh c«ng ty cæ phÇn, ph¶i chØ ®¹o chÆt chÏ quy m«, h×nh thøc thÝ ®iÓm, rót kinh nghiÖm chu ®¸o tr­íc khi më réng trong ph¹m vi thÝch hîp” Thø hai, cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho mét m« h×nh liªn kÕt quyÒn lîi th«ng qua hÖ thèng cæ phiÕu n¾m gi÷ cña c¸c bªn liªn quan. Ch¼ng h¹n, nhµ cung cÊp hoÆc b¹n hµng cã thÓ n¾m gi÷ mét sè l­îng cæ phiÕu nhÊt ®Þnh, vµ nhê ®ã cã liªn ®íi quyÒn lîi víi doanh nghiÖp ph¸t hµnh cæ phiÕu. Tãm l¹i, cæ phÇn ho¸ lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n cña ChÝnh phñ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc vµ hoµ nhËp víi c¸c n­íc trong khu vùc. 1.2.3. TiÕn tr×nh thùc hiÖn a. C¬ së ph¸p lý Chñ tr­¬ng Cæ phÇn ho¸ DNNN ë ViÖt Nam lÇn ®Çu tiªn ®­îc ®Ò cËp ®Õn t¹i quyÕt ®Þnh 217/HSSBT ngµy 14-11-1987. Tuy nhiªn, do cßn nhiÒu khã kh¨n nªn ®Õn n¨m 1990, ChÝnh phñ míi cã QuyÕt ®Þnh 143/H§BT vÒ viÖc thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ mét sè DNNN cïng víi viÖc s¾p xÕp l¹i khu vùc kinh tÕ quèc doanh. N¨m 1988 cuéc c¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ n­íc bÞ ch÷ng l¹i do cã nh÷ng v­íng m¾c ë tÇm vÜ m« mµ Nhµ n­íc ch­a ®Ò cËp ®Õn. Tõ khi chØ thÞ 202/CT ngµy 8/6/1992 vµ ®Æc biÖt lµ chØ thÞ 203/CT cña ChÝnh phñ vÒ viÖc quyÕt ®Þnh 8 doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµm thÝ ®iÓm cæ phÇn hãa thu ®­îc kÕt qu¶ b­íc ®Çu, ChÝnh phñ ®· kh¼ng ®Þnh tiÕp h­íng ®i trong viÖc s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp theo h­íng cæ phÇn hãa. Trong nh÷ng n¨m qua, chÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®· ban hµnh nhiÒu nghÞ ®Þnh, v¨n b¶n th«ng t­ h­íng dÉn thùc hiÖn chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ DNNN. §Æc biÖt lµ tõ khi cã NghÞ ®Þnh 28/CP ngµy 7-5-1996, viÖc cô thÓ ho¸ chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸ DNNN ®· cã chuyÓn biÕn b­íc ®Çu. NghÞ ®Þnh x¸c ®Þnh râ môc tiªu, ®èi t­îng cæ phÇn ho¸, nguyªn t¾c x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, chÕ ®é ­u ®·i ®èi víi ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸. Ngoµi ra, NghÞ ®Þnh còng quy ®Þnh viÖc thµnh lËp Ban chØ ®¹o trung ­¬ng Cæ phÇn ho¸, gióp Thñ t­íng ChÝnh phñ chØ ®¹o c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Sau ®ã, cã NghÞ ®Þnh 25/CP ngµy 26-3-1997 bæ xung söa ®æi mét sè ®iÒu cña NghÞ dÞnh 28/CP. Trong qu¸ tr×nh triÓn khai cæ phÇn hãa, c¸c doanh nghiÖp ®· béc lé mét sè tån t¹i mµ t¹i NghÞ ®Þnh 28/CP ch­a ®Ò cËp hÕt; ngµy 29/6/1998 ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh 44/1998/N§-CP nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i nµy. ViÖc ra ®êi NghÞ ®Þnh 44/N§-CP cña ChÝnh phñ kh«ng nh÷ng tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh môc tiªu vÒ cæ phÇn hãa DNNN, mµ chØ râ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ Nhµ n­íc kh«ng cÇn tiÕp tôc n¾m gi÷ 100% vèn ®Çu t­. Thñ t­íng ChÝnh Phñ ®· giao nhiÖm vô cho tÊt c¶ c¸c bé ngµnh vµ c¸c ®Þa ph­¬ng, h­íng dÉn vµ tæ chøc thùc hiÖn chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ DNNN. HiÖn nay dù th¶o NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ viÖc chuyÓn mét sè DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn ®· ®­îc Bé Tµi chÝnh so¹n th¶o xong. NÕu ®­îc ban hµnh, nghÞ ®Þnh nµy sÏ thay thÕ NghÞ ®Þnh sè 44/1998/N§- CP vÉn bÞ coi lµ cã nhiÒu bÊt cËp trong 3 n¨m triÓn khai thùc hiÖn. NghÞ ®Þnh nµy sÏ t¨ng thªm ­u ®·i cho ng­êi lao ®éng nh­ bá quy ®Þnh møc khèng chÕ tû lÖ vèn Nhµ n­íc dµnh cho viÖc b¸n cæ phÇn ­u ®·i cho ng­êi lao ®éng. Doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ còng sÏ ®­îc h­ëng mét sè ­u ®·i nh­ miÔn lÖ phÝ cÊp ®¨ng ký kinh doanh khi chuyÓn sang h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn, ®­îc tiÕp tôc duy tr× c¸c hîp ®ång thuª nhµ cöa, vËt kiÕn tróc cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc hay DNNN kh¸c hoÆc ®­îc ­u tiªn mua l¹i theo gi¸ thÞ tr­êng ®Ó æn ®Þnh s¶n xuÊt, kinh doanh. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ sÏ ®­îc chuyÓn giao cho c¸c c«ng ty kiÓm to¸n hoÆc nh÷ng tæ chøc kinh tÕ cã chøc n¨ng ®Þnh gi¸. b. §èi t­îng cæ phÇn ho¸ Theo NghÞ ®Þnh 28/CP ngµy 7-5-1996, ®èi t­îng cæ phÇn ho¸ lµ c¸c doanh nghiÖp mµ Nhµ n­íc kh«ng cÇn n¾m gi÷ 100% vèn Nhµ n­íc. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp sÏ ®­îc chia lµm 3 lo¹i: Lo¹i 1: DNNN kh«ng tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ gåm cã: - Doanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 1 NghÞ ®Þnh 56/CP ngµy 2-10-1996. Tr­êng hîp cÇn cæ phÇn hãa lo¹i nµy, th× ph¶i ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ cho phÐp. - DNNN s¶n xuÊt s¶n phÈm cung øng dÞch vô Nhµ n­íc ®éc quyÒn kinh doanh: vËt liÖu næ, ho¸ chÊt ®éc chÊt phãng x¹, in b¹c vµ c¸c chøng chØ cã gi¸. Lo¹i 2: DNNN mµ Nhµ n­íc cÇn n¾m gi÷ cæ phÇn chi phèi hoÆc cæ phÇn ®Æc biÖt khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸: - Nhµ n­íc gi÷ trªn 50% tæng sè cæ phiÕu cña c«ng ty - Cæ phÇn cña Nhµ n­íc Ýt nhÊt gÊp 2 lÇn sæ phÇn cña cæ ®«ng lín nhÊt kh¸c trong c«ng ty. Nhµ n­íc kh«ng n¾m gi÷ cæ phÇn chi phèi nh­ng cã quyÒn quyÕt ®Þnh mét sè vÊn ®Ò quan träng trong doanh nghiÖp theo ®iÒu lÖ trong tho¶ thuËn c«ng ty. Doanh nghiÖp lo¹i nµy lµ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c ngµnh sau : + Khai th¸c quÆng quý hiÕm + Khai th¸c kho¸ng s¶n quy m« lín + C¸c ho¹t ®éng dÞch vô vÒ khai th¸c dÇu khÝ + S¶n xuÊt ph©n bãn thuèc trõ s©u, thuèc ch÷a bÖnh + S¶n xuÊt kim lo¹i mµu vµ kim lo¹i quý hiÕm quy m« lín + S¶n xuÊt ®iÖn quy m« lín, truyÒn t¶i vµ ph©n phèi ®iÖn + Söa ch÷a ph­¬ng tiÖn bay + B­u chÝnh viÔn th«ng + VËn t¶i ®­êng s¾t, hµng kh«ng, viÔn d­¬ng + S¶n xuÊt r­îu bia thuèc l¸ + Ng©n hµng ®Çu t­, ng©n hµng cho ng­êi nghÌo Lo¹i 3: C¸c lo¹i doanh nghiÖp kh¸c -Nhµ n­íc kh«ng gi÷ cæ ph©n chi phèi, cæ phÇn ®Æc biÖt -Nhµ n­íc kh«ng n¾m gi÷ cæ phÇn -§a d¹ng ho¸ theo c¸c h×nh thøc: +S¸p nhËp, ®Êu thÇu, c«ng khai cho thuª +B¸n doanh nghiÖp cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ +Giao cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp +Gi¶i thÓ ph¸ s¶n c. Quy tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc Theo c¸c v¨n b¶n hiÖn hµnh vÒ cæ phÇn ho¸ DNNN, kÕt hîp víi kinh nghiÖm thùc tiÔn chØ ®¹o c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN thuéc bé X©y dùng, quy tr×nh cæ phÇn hãa bao gåm c¸c b­íc sau: (1). Héi ®ång qu¶n trÞ tæng c«ng ty quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban cæ phÇn ho¸ tæng c«ng ty. (2). Tæng c«ng ty, hoÆc c«ng ty ®éc lËp trùc thuéc bé, lùa chän DNNN cæ phÇn ho¸ theo mét trong ba h×nh thøc: gi÷ nguyªn gi¸ trÞ hiÖn cã ph¸t hµnh cæ phiÕu nh»m thu hót thªm vèn ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp; hoÆc b¸n mét phÇn gi¸ trÞ hiÖn cã cña doanh nghiÖp, hoÆc t¸ch mét bé phËn cña doanh nghiÖp ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó cæ phÇn ho¸, sau ®ã b¸o c¸o cho bé b»ng v¨n b¶n. (3). Tæ chøc tËp huÊn cho Ban cæ phÇn ho¸ vµ c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc cña DNNN cæ phÇn ho¸. (4). Xö lý c¸c tån t¹i vÒ tµi chÝnh cña DNNN tr­íc khi cæ phÇn ho¸ (5). Gi¶i quyÕt c¸c v¨n b¶n ph¸p lý vÒ b¶n ®å ®Þa chÝnh, giÊy cÊp ®Êt, giÊy phÐp x©y dùng c¸c c«ng tr×nh ®· cã diÖn tÝch ®Êt thuéc khu vùc s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty cæ phÇn vµ thuéc phóc lîi tËp thÓ... (6). LËp dù to¸n chi phÝ thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp theo quy ®Þnh t¹i Th«ng t­ sè 50 TC/ TCDN ngµy 30-8-1996 cña bé Tµi ChÝnh. (7). DNNN cæ ph©n ho¸ ph¶i tiÕn hµnh kho¸ sæ kÕ to¸n vµ lËp B¸o c¸o Tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®Õn thêi ®iÓm doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸, (8). Ban cæ phÇn ho¸ DNNN thµnh lËp Ban kiÓm kª ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp (hoÆc bé phËn) cæ phÇn ho¸, ®èi chiÕu víi sè liÖu sæ kÕ to¸n tÝnh ®Õn thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp (9). §èi víi doanh nghiÖp lín, phøc t¹p, Ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ cña bé xÐt thÊy doanh nghiÖp ký hîp ®ång thuª kiÓm to¸n doanh nghiÖp (hoÆc bé phËn) cæ phÇn ho¸ (10). Ban cæ phÇn doanh nghiÖp t¹i doanh nghiÖp thµnh lËp héi ®ång doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp (hoÆc mét bé phËn cæ phÇn ho¸). (11). Thèng kª danh s¸ch lao ®éng cña doanh nghiÖp. (12). Xem xÐt c¸c nguån tån quü phóc lîi, quü khen th­ëng vµ dù kiÕn ph­¬ng ¸n ph©n chia cho tõng c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc doanh nghiÖp (hoÆc bé phËn) cæ phÇn ho¸. (13). LËp dù ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn doanh nghiÖp (hoÆc bé phËn) sau khi cæ phÇn ho¸. (14). X©y dùng ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ theo mÉu h­íng dÉn cña ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ Trung ­¬ng vµ cña bé. (15). Dù kiÕn ph­¬ng ¸n sè l­îng cæ phiÕu b¸n chÞu, cæ phiÕu cÊp vµ cæ phiÕu b¸n th«ng th­êng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc doanh nghiÖp (hoÆc bé phËn) cæ phÇn ho¸ vµ b¸n cæ phiÕu cho c¸c ph¸p nh©n. (16). B¸o c¸o bé vÒ kÕt qu¶ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp hoÆc bé phËn cæ phÇn ho¸ ®Ó héi ®ång thÈm tra gi¸ trÞ doanh nghiÖp thÈm tra. (17). Tæ chøc ®¹i héi (bÊt th­êng) c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc cña doanh nghiÖp (hoÆc bé phËn) cæ phÇn ho¸. (18). Tr×nh Ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ cña bé ®Ó th«ng qua ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ cña doanh nghiÖp (hoÆc bé phËn), sau ®ã tr×nh Ban c¸n sù vµ l·nh ®¹o Bé quyÕt ®Þnh. (19). TiÕn hµnh c«ng viÖc qu¶ng c¸o tiÕp thÞ vÒ b¸n cæ phÇn doanh nghiÖp (hoÆc bé phËn). (20). §¨ng ký c¸c cæ ®«ng mua cæ phÇn vµ më sæ theo dâi. (21). Hoµn chØnh b¶n Dù th¶o ®iÒu lÖ c«ng ty cæ phÇn theo mÉu h­íng dÉn cña ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ bé vµ tr×nh bé duyÖt. (22). Khi c¸c cæ ®«ng mua ®­îc 2/3 sè l­îng cæ phÇn th× Ban cæ phÇn hãa cña DNNN b¸o c¸o Ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ cña Bé ®Ó tiÕn hµnh ®¹i héi cæ ®«ng, bÇu Héi ®ång qu¶n trÞ, ban kiÓm so¸t, cö gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng. (23). Ban cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp mua cæ phiÕu t¹i Côc kho b¹c Nhµ n­íc vµ viÕt chÝnh thøc cæ phiÕu cho c¸c cæ ®«ng lµ ph¸p nh©n vµ thÓ nh©n. (24). Ban cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp tæ chøc bµn giao tµi s¶n, vèn doanh nghiÖp (hoÆc bé phËn) cæ phÇn ho¸ tõ DNNN sang c«ng ty cæ phÇn. (25). Ban cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp b¸o c¸o Ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ cña bé vÒ biªn b¶n giao nhËn tµi s¶n, vèn cña doanh nghiÖp (hoÆc bé phËn) cæ phÇn ho¸ ®Ó tr×nh Bé tr­ëng quyÕt ®Þnh chuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn. (26). Ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ cña bé göi c«ng v¨n ®Ò nghÞ c¬ quan c«ng an cho phÐp kh¾c dÊu c«ng ty cæ phÇn vµ thu håi dÊu cò cña DNNN (nÕu cã). (27). Ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ cña bé cã v¨n b¶n göi së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­, n¬i c«ng ty cæ phÇn ®Æt trô së ®Ó ®¨ng ký kinh doanh. (28). Khai tr­¬ng ho¹t ®éng c«ng ty theo LuËt c«ng ty vµ ®iÒu lÖ, ph­¬ng ¸n cña c«ng ty cæ phÇn ®· ®­îc ®¹i héi cæ ®«ng nhÊt trÝ vµ bé duyÖt. C¸c b­íc trªn ®©y cã mèi liªn hÖ h÷u c¬ nh­ng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i tiÕn hµnh lÇn l­ît, mét sè b­íc cã thÓ tiÕn hµnh song song ®Ó rót ng¾n thêi gian. Quy tr×nh nµy ®­îc x©y dùng cho c¸c DNNN thuéc bé qu¶n lý v× vËy c¸c doanh nghiÖp thuéc ®Þa ph­¬ng qu¶n lý th× trong quy tr×nh nµy cÊp bé ®­îc thay thÕ b»ng UBND tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng. 1.2.4.HiÖu qu¶ tõ viÖc cæ phÇn ho¸ DNNN ë n­íc ta. C¸c DNNN sau khi cæ phÇn ho¸ ®· kÕt hîp ®­îc c¸c ­u ®iÓm cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn ®Ó cã l·i nhiÒu chia cho c¸c cæ ®«ng t­ nh©n, nªn DNNN ®· cè g¾ng hÕt søc c¾t gi¶m c¸c chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt, t¨ng ®Çu t­ s¶n xuÊt. Nh­ng do vÉn cßn lµ DNNN nªn tiÕp tôc h­ëng chÝnh s¸ch ­u ®·i dµnh riªng cho DNNN. C¸c DNNN cã l·i th× c¸c cæ ®«ng míi ®­îc chia lîi nhuËn nªn hä gi¶m chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt, c¶i tiÕn s¶n xuÊt, lµm viÖc nhiÖt t×nh khiÕn cho doanh thu vµ lîi nhuËn cña DNNN t¨ng vät, do ®ã Nhµ n­íc cã nhiÒu vèn ®Çu t­ cho c¸c lÜnh vùc kh¸c, gi¶m bao cÊp cho c¸c DNNN. Thùc tÕ t¹i ViÖt Nam, chØ tÝnh riªng kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña 11 c«ng ty ®­îc cæ phÇn ho¸ trong giai ®o¹n thÝ ®iÓm vµ më réng (tr­íc khi cã nghÞ quyÕt 44/CP) sau tõ 1 ®Õn 3 n¨m ho¹t ®éng theo c¬ chÕ míi còng cho thÊy tÝnh ­u viÖt cña gi¶i ph¸p nµy. §iÒu nµy thÓ hiÖn qua mét sè tiªu chÝ sau: -Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn t¨ng lªn râ rÖt. Tr­íc khi cæ phÇn ho¸, tæng sè vèn cña 11 doanh nghiÖp nµy lµ 26,3 tû ®ång, vèn ®iÒu lÖ khi chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn lµ 75,1 tû ®ång, t¨ng 2,8 lÇn. Nh­ vËy, vèn huy ®éng t¨ng thªm lµ 48,8 tû ®ång, t¨ng 183%. H¬n thÕ sau tõ 1 ®Õn 3 n¨m ®i vµo ho¹t ®éng, c¸c c«ng ty cæ phÇn ®· bæ xung vèn tõ lîi nhuËn sau thuÕ tÝnh ®Õn ngµy 31-12-1997 lµ 157 tû ®ång, t¨ng gÊp 2,1 lÇn vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu. Trong ®ã, c¸c doanh nghiÖp t¨ng tr­ëng vèn nhanh nhÊt lµ: CTCP ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn t¨ng 10,5 lÇn; c«ng ty c¬ ®iÖn l¹nh t¨ng 6 lÇn. - VÊn ®Ò lao ®éng vµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng còng ®­îc thùc hiÖn kh¸ thµnh c«ng. Sè lao ®éng sau khi cæ phÇn ho¸ lµ 4.263 ng­êi, t¨ng 1.113 (+35 %). Trong ®ã ®iÓn h×nh lµ c«ng ty c¬ ®iÖn l¹nh (t¨ng tõ 244 ng­êi lªn 804 ng­êi), CTCP Long An (tõ 900 lao ®éng lªn 1400 lao ®éng). Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng còng t¨ng tõ 564.000®/ng­êi/th¸ng lªn 1.157.000®/ng­êi/th¸ng. - HiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNNN sau khi cæ phÇn ho¸ còng t¨ng lªn râ rÖt: doanh thu t¨ng gÊp 3,1 lÇn, lîi nhuËn t¨ng 6,2 lÇn, nép ng©n s¸ch t¨ng 3,6 lÇn, tû suÊt lîi nhuËn t¨ng tõ 27% lªn 52,5%. Thu nhËp cæ tøc trªn vèn gãp b×nh qu©n ®¹t tõ 2-3%/th¸ng. 2. T×nh h×nh cæ phÇn ho¸ cña n­íc ta trong thêi gian qua Tõ n¨m 1987 trong quyÕt ®Þnh 217/H§BT, ChÝnh phñ ®· x¸c ®Þnh chñ tr­¬ng thÝ ®iÓm b¸n cæ phÇn cho ng­êi lao ®éng trong DNNN. Chñ tr­¬ng chuyÓn ®æi c¸c DNNN thµnh C«ng ty cæ phÇn ®­îc ®Ò cËp ®Çu tiªn trong NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn 2-BCH TW kho¸ VII (Th¸ng 11/1991): ChuyÓn mét sè doanh nghiÖp quèc doanh cã ®iÒu kiÖn thµnh C«ng ty cæ phÇn vµ thµnh lËp mét sè C«ng ty quèc doanh cæ phÇn míi, ph¶i lµm thÝ ®iÓm, chØ ®¹o chÆt chÏ, rót kinh nghiÖm chu ®¸o tr­íc khi më réng trong ph¹m vi thÝch hîp. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng nµy t¹i QuyÕt ®Þnh sè 202/CT ngµy 8/6/1992 cña ChÝnh phñ ®· lùa chän thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè DNNN cã ®ñ ®iÒu kiÖn thµnh C«ng ty cæ phÇn. Tõ kÕt qu¶ cña viÖc thÝ ®iÓm nµy, ngµy 7 th¸ng 5 n¨m 1996 ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 28/CP vÒ viÖc ChuyÓn mét sè DNNN thµnh C«ng ty cæ phÇn sau NghÞ ®Þnh nµy, Bé chÝnh trÞ, Bé lao ®éng-Th­¬ng binh vµ X· héi, Bé tµi chÝnh, Tæng liªn ®oµn lao ®éng, Ban cæ phÇn ho¸ TW ®· ban hµnh c¸c Th«ng t­ h­íng dÉn thùc hiÖn qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ®­îc xóc tiÕn khÈn tr­¬ng h¬n, tÝnh ®Õn 30 th¸ng 6 n¨m 1998 c¶ n­íc míi chuyÓn ®­îc 30 DNNN thµnh C«ng ty cæ phÇn vµ ®Õn th¸ng 12 n¨m 2001 c¶ n­íc ®· chuyÓn ®­îc 771 DNNN thµnh C«ng ty cæ phÇn, tÝnh ®Õn th¸ng 9/2002 cã 882 doanh nghiÖp, nh­ng con sè nµy cßn qu¸ thÊp so víi kÕ ho¹ch tiÕn hµnh thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ lµ: - N¨m 1998 : 150-200 Doanh nghiÖp. - N¨m 1999 : 400-500 Doanh nghiÖp. - N¨m 2000 : 1.000 Doanh nghiÖp. §¶ng ta ®· ®Ò ta chñ tr­¬ng, cã c¸c NghÞ quyÕt, chØ thÞ, th«ng b¸o x¸c ®Þnh môc ®Ých, ý nghÜa cña viÖc cæ phÇn ho¸; ChÝnh phñ ®· cã nhiÒu ®iÒu chØnh, söa ®æi vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn cæ phÇn ho¸ nh­ N§ 25/CP ngµy 26/03/1997 Söa ®æi mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 28/CP ngµy 07/05/1996; NghÞ ®Þnh 44/CP ngµy 29/06/1998 thay thÕ NghÞ ®Þnh 28/CP víi nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ h¬n, ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc chuyÓn ®æi sang C«ng ty cæ phÇn. Song trªn thùc tÕ chuyÓn ®æi, cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp còng cßn rÊt nhiÒu v­íng m¾c ph¶i khai th«ng vµ ngay c¶ mét sè ®iÒu trong NghÞ ®Þnh 44/CP theo ý kiÕn c¸ nh©n còng cÇn ph¶i c©n nh¾c ®iÒu chØnh. Nh­ vËy tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ ®· ®i ®­îc mét chÆng ®­êng t­¬ng ®èi dµi, bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan th× vÉn cßn cã rÊt nhiÒu nh÷ng v­íng m¾c cÇn thiÕt ph¶i söa ®æi ®Ó qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ cã thÓ diÔn ra nhanh h¬n, ®¹t kÕt qu¶ tèt ®Ñp h¬n. Dï vËy th× qua qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ trong thêi gian qua ta vÉn cã thÓ ®­a ra nh÷ng kÕt luËn nh­ sau: + Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ chñ tr­¬ng lín nh»m ph¸t huy kh¶ n¨ng huy ®éng vèn trong nh©n d©n vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi kh¸c, t¨ng c­êng vµ ph¸t huy vai trß lµm chñ thùc sù cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, thóc ®Èy doanh nghiÖp ph¸t triÓn. + Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc tuy kh«ng ph¶i lµ viÖc lµm míi ®èi víi c¸c n­íc kinh tÕ ph¸t triÓn, song l¹i lµ nh÷ng b­íc ®i ban ®Çu cña c¸c n­íc kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn. V× vËy, víi c¸c b­íc ®i chËm nh­ng ch¾c ch¾n dÇn dÇn chóng ta ®· lµm xoay chuyÓn ®­îc t­ t­ëng bao cÊp cña tuyÖt ®¹i ®a sè ng­êi lao ®éng c¸c doanh nghiÖp. §· ®­îc c¸c ngµnh, c¸c cÊp vµ kh¸ ®«ng ng­êi lao ®éng thõa nhËn vµ tù nguyÖn. + Víi c¸ch lµm tõng b­íc ®ã mµ nh÷ng v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa ®· kÞp thêi ®­îc c¸c Ngµnh vµ ChÝnh phñ quan t©m ®iÒu chØnh, v× vËy mµ tiÕn tr×nh cæ phÇn hãa ngµy mét tiÕn triÓn tèt. CH¦¥NG II T×nh h×nh cæ phÇn ho¸ cña c«ng ty viconship I. §¸NH GI¸ THùC TR¹NG CñA C¤NG TY CONTAINER PHÝA B¾C 1. qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty 1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty. Vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 80, nÒn kinh tÕ ViÖt nam ®ang dÇn dÇn æn ®Þnh vµ tõng b­íc ph¸t triÓn tèt. N¨m 1986, khi ViÖt nam thùc hiÖn viÖc ®æi míi c¬ chÕ nÒn kinh tÕ tõ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, ®ång thêi ¸p dông chÝnh s¸ch më cöa th× nÒn kinh tÕ ViÖt nam b­íc sang mét giai ®o¹n míi víi sù ph¸t triÓn ®ét ph¸ vÒ mäi mÆt. Trong khi ®ã nÒn kinh tÕ cña thÕ giíi vµ c¸c n­íc trong khu vùc ®· ph¸t triÓn kh¸ nhanh. §Ó cã thÓ theo kÞp sù ph¸t triÓn cña toµn thÕ giíi th× n­íc ta ph¶i chó träng ®Õn viÖc ph¸t triÓn ë lÜnh vùc ngo¹i th­¬ng vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nh»m n©ng cao møc sèng cho nh©n d©n. Tuy nhiªn, muèn ph¸t triÓn ë lÜnh vùc ngo¹i th­¬ng hay ®Çu t­ n­íc ngoµi th× tr­íc hÕt nghµnh giao th«ng vËn t¶i ph¶i ®i tr­íc mét b­íc ®Ó ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ. H¬n n÷a n­íc ta l¹i n»m trong khu vùc kinh tÕ cã tèc ®é ph¸t triÓn kh¸ nhanh vµ cã hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i ph¸t triÓn ë møc ®é t­¬ng ®èi hoµn h¶o, nªn cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn nghµnh giao th«ng vËn t¶i ë ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã, n­íc ta l¹i cã nhiÒu thuËn lîi vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh­ tr¶i dµi ®Êt n­íc tiÕp gi¸p víi biÓn §«ng nªn cã nhiÒu C¶ng lín nh­ Sµi Gßn - H¶i Phßng- §µ N½ng. §ã lµ tiÒm lùc ph¸t triÓn ngµnh vËn t¶i biÓn vµ nhµ n­íc còng ®ang cè g¾ng khai th¸c lîi thÕ ®ã nh»m tËp trung cñng cè ph¸t triÓn mét m¹ng l­íi giao th«ng vËn t¶i biÓn ®Ó cã thÓ theo kÞp c¸c n­íc kh¸c, do ®ã viÖc ¸p dông ph­¬ng thøc vËn t¶i Container ë ViÖt Nam lµ mét nhu cÇu tÊt yÕu bëi tÝnh ®ång bé cña nã trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. N¾m b¾t ®­îc t×nh h×nh ®ã, Bé giao th«ng vËn t¶i ®· ra quyÕt ®Þnh sè 1310/Q§-TCCB ngµy 17/07/1985 thµnh lËp C«ng ty Container ViÖt Nam ®Çu tiªn víi tªn tiÕng Anh lµ Vietnam container shipping company, tªn giao dÞch lµ VICONSHIP. VÒ tæ chøc ban ®Çu, c«ng ty gåm cã XÝ nghiÖp Container Sµi Gßn, §µ N½ng vµ c«ng ty t¹i H¶i Phßng, bao gåm 14 ®¬n vÞ phßng, ban, x­ëng, ®éi trùc thuéc, 42 tæ s¶n xuÊt, c«ng t¸c. §Þa bµn ho¹t ®éng cña c«ng ty trªn kh¾p ba miÒn B¾c-Trung-Nam. Trô së cña c«ng ty ®ãng t¹i 11 Vâ ThÞ S¸u-Ng« quyÒn-H¶i Phßng. Tæng sè lao ®éng cña c«ng ty lµ 748 ng­êi trong ®ã khu vùc H¶i phßng vµ §µ N½ng cã 349 ng­êi. §Õn th¸ng 5/1992 XÝ nghiÖp Container Sµi gßn xin thµnh lËp C«ng ty Container phÝa nam trùc thuéc Côc hµng h¶i ViÖt nam (nay thuéc Tæng Cty Hµng h¶i ViÖt nam). Còng trong thêi ®iÓm nµy C«ng ty Container PhÝa B¾c ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 1095/Q§-TCCB-L§ ngµy 2/6/1993 cña Bé tr­ëng Bé GTVT. - Tªn doanh nghiÖp : C«ng ty Container PhÝa B¾c - Tªn giao dÞch quèc tÕ tiÕng Anh : North Vietnam Container shipping company - Tªn viÕt t¾t tiÕng Anh : VICONSHIP HAIPHONG - Trô së chÝnh : 11 Vâ ThÞ S¸u H¶i Phßng - §iÖn tho¹i : 84.031.836705-06 - Telex : 311259 VICOHP-VT - Fax : 84.031.836104 - C¸c chi nh¸nh t¹i: Hµ Néi, Vinh (NghÖ An), TP Hå ChÝ Minh. -Sè ®¨ng ký kinh doanh: Sè 109301 do Träng tµi Kinh tÕ thµnh phè H¶i Phßng cÊp ngµy 19/11/1993. 1.2. Ngµnh nghÒ kinh doanh. - Khai th¸c Container, ®¹i lý tµu biÓn, m«i giíi hµng h¶i cho c¸c h·ng tµu trong vµ ngoµi n­íc. - Khai th¸c vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng Container. - Söa ch÷a, ®ãng míi vµ cho thuª Container. - Kinh doanh kho, bÕn, b·i. - Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng n«ng, l©m s¶n. 1.3. C¬ cÊu tæ chøc C«ng ty ( s¬ ®å 1) Bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty ®­îc tæ chøc theo kiÓu trùc tuyÕn chøc n¨ng bao gåm: -Mét tæng gi¸m ®èc: Võa lµ ng­êi thay mÆt nhµ n­íc qu¶n lý toµn bé c«ng ty, lµ ng­êi cã quyÒn cao nhÊt, quyÕt ®Þnh chØ ®¹o mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty theo ®óng kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña nhµ n­íc, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc nhµ n­íc vµ tËp thÓ lao ®éng vÒ ho¹t ®éng kinh doanh vµ kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty.Tæng gi¸m ®èc còng lµ ng­êi cã tr¸ch nhiÖm chØ ®¹o ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty thµnh viªn cã gãp vèn vµo c«ng ty vµ c¸c phßng tµi chÝnh kÕ to¸n, tæ chøc tiÒn l­¬ng, chi nh¸nh Vinh, chi nh¸nh thµnh phè Hå ChÝ Minh cña c«ng ty, ®ång thêi lµ ng­êi chØ ®¹o thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch chÊt l­îng cña c«ng ty. - Hai phã tæng gi¸m ®èc: Gióp viÖc cho tæng gi¸m ®èc vÒ ®iÒu hµnh chØ ®¹o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Hai phã tæng gi¸m ®èc chÞu tr¸ch nhiÖm ®¶m b¶o c¸c kÕ ho¹ch chÝnh s¸ch mµ tæng gi¸m ®èc ®· ®Ò ra ph¶i ®­îc thùc hiÖn. Trong ®ã +Phã tæng gi¸m ®èc phô tr¸ch vÒ thÞ tr­êng, kinh doanh vµ ®¶m b¶o chÊt l­îng: Trùc tiÕp chØ ®¹o phßng kÕ ho¹ch ®Çu t­, phßng ®¹i lý, ®¹i diÖn Hµ Néi, ban ®iÒu hµnh qu¶n lý chÊt l­îng. ChØ ®¹o c¸c ®¬n vÞ x©y dùng kiÓm so¸t, hoµn chØnh c¸c v¨n b¶n trong hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng nh»m thèng nhÊt c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Tæng hîp c¸c ý kiÕn ph¶n ¸nh cña kh¸ch hµng vµ c¸c nh©n viªn vÒ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ chÊt l­îng dÞch vô ®Ó ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc nh÷ng dÞch vô ch­a hoµn chØnh nh»m tho¶ m·n mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Vµ còng lµ ng­êi thay mÆt tæng gi¸m ®èc trong c«ng viÖc ®èi ngo¹i, ký c¸c hîp ®ång kinh tÕ, x©y dùng gi¸ c­íc dÞch vô ®¶m b¶o ­u thÕ c¹nh tranh vµ hiÖu qña trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh . +Phã tæng gi¸m ®èc phô tr¸ch s¶n xuÊt: lµ ng­êi trùc tiÕp phô tr¸ch, chØ ®¹o phßng kü thuËt vËt t­, ®éi c¬ giíi tæng hîp, ®éi kho b·i vµ phßng thanh tra b¶o vÖ. ChØ ®¹o viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp s¶n xuÊt hµng ngµy; Tæ chøc c«ng t¸c b¶o d­ìng, söa ch÷a, thay thÕ c¸c ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng. Lµ ng­êi thay mÆt tæng gi¸m ®èc ký kÕt c¸c hîp ®ång vËn chuyÓn, bèc xÕp, l­u kho, l­u b·i víi c¸c chñ tµu chñ hµng. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng dÞch vô t¹i b·i nh»m tho¶ m·n c¸c nhu cÇu cña kh¸ch hµng. - C¸c bé phËn nghiÖp vô: +Phßng ®¹i lý: Trùc tiÕp thùc hiÖn c«ng t¸c Marketing ®Ó t¹o nguån hµng. C¨n cø uû quyÒn cña gi¸m ®èc c«ng ty ký kÕt c¸c hîp ®ång ®¹i lý tµu biÓn, hîp ®ång vËn chuyÓn vµ dÞch vô hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu theo ®óng thñ tôc, biÓu gi¸ quy ®Þnh vµ cã hiÖu qu¶. §ång thêi cã chøc n¨ng tham m­u cho gi¸m ®èc c«ng ty trong c«ng t¸c ®èi ngo¹i, ký kÕt c¸c hîp ®ång dµi h¹n, ng¾n h¹n vµ ®Ò xuÊt gi¸ c­íc phï hîp ®Ó ®¶m b¶o ­u thÕ c¹nh tr¹nh vµ hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Phßng ®¹i lý còng chÞu tr¸ch nhiÖm lËp c¸c chøng tõ gèc, thùc hiÖn viÖc thanh quyÕt to¸n c¸c hîp ®ång do phßng ký víi c¸c chñ tµu, chñ hµng. Thùc hiÖn viÖc cung cÊp vá container theo yªu cÇu cña chñ tÇu, chñ hµng hoÆc l·nh ®¹o cña c«ng ty. +Phßng kÕ ho¹ch ®Çu t­: Cã tr¸ch nhiÖm x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n. KÕ ho¹ch ®Çu t­ x©y dùng hÖ thèng kho tµng bÕn b·i, nhµ ®iÒu hµnh…Ký c¸c hîp ®ång khi ®­îc gi¸m ®èc c«ng ty uû quyÒn. Theo dâi viÖc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång do gi¸m ®èc hoÆc c¸c phßng ký. Gi¶i quyÕt tranh chÊp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c hîp ®ång gi÷a c«ng ty vµ c¸c ®èi t¸c. +Phßng tæ chøc tiÒn l­¬ng: Cã nhiÖm vô qu¶n lý lao ®éng trong c«ng ty, lËp kÕ ho¹ch ®éi ngò c¸n bé, x©y dùng kÕ ho¹ch ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i nh»m n©ng cao nghiÖp vô vµ tay nghÒ cho ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn. §Ò xuÊt lµm thñ tôc ®Ò b¹t c¸c c¸n bé trong c«ng ty, ®Ò nghÞ h×nh thøc xö lý kû luËt khi ng­êi lao ®éng vi ph¹m kû luËt lao ®éng. X©y dùng, ban hµnh, gi¸m s¸t viÖc tæ chøc thùc hiÖn c¸c néi quy, quy chÕ vÒ lÜnh vùc lao ®éng tiÒn l­¬ng, thùc hiÖn chÝnh s¸ch ë c¸c ®¬n vÞ trong c«ng ty… +Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n: Cã nhiÖm vô lËp vµ qu¶n lý kÕ ho¹ch tµi chÝnh tÝn dông th­êng kú, tæ chøc thùc hiÖn vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn toµn bé c«ng t¸c th«ng tin kinh tÕ vµ ph¸t triÓn hÖ thèng kinh tÕ, h­íng dÉn, chØ ®¹o vµ kiÓm tra c¸c bé phËn trong c«ng ty thùc hiÖn ®Çy ®ñ chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu, chÕ ®é h¹ch to¸n. +Phßng kü thuËt vËt t­: Thùc hiÖn viÖc qu¶n lý kü thuËt, khai th¸c c¸c thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt cña c«ng ty nh»m sö dông tèi ®a c«ng suÊt cña ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ ®¶m b¶o an toµn, tiÕt kiÖm vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. X©y dùng kÕ ho¹ch b¶o d­ìng, söa ch÷a; KÕ ho¹ch cung øng vËt t­, phô tïng sö dông thay thÕ trong söa ch÷a c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ cña c«ng ty vµ container cña c¸c h·ng tµu ®¶m b¶o chÊt l­îng, tiÕt kiÖm vµ kÞp thêi. + §éi c¬ giíi tæng hîp: Thùc hiÖn viÖc qu¶n lý, khai th¸c c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, thiÕt bÞ ®¶m b¶o phôc vô kÞp thêi cho s¶n xuÊt vµ cã hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh. Tæ chøc kÕ ho¹ch vËn chuyÓn, bèc xÕp; KÕ ho¹ch b¶o d­ìng, söa ch÷a c¸c ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ do ®éi qu¶n lý ®¶m b¶o hiÖu qu¶ vµ an toµn vÒ ng­êi, hµng ho¸ ph­¬ng tiÖn. +Ban ®¶m b¶o chÊt l­îng: Thùc hiÖn viÖc triÓn khai, ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ho¹t ®éng dÞch vô cña c«ng ty. Phèi hîp víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c x©y dùng, kiÓm so¸t hoµn chØnh hÖ thèng c¸c v¨n b¶n thuéc hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng nh»m thùc hiÖn thèng nhÊt trong c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. +Phßng thanh tra b¶o vÖ: Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô trong c«ng t¸c thanh tra, c«ng t¸c b¶o vÖ tµi s¶n, hµng ho¸ vµ ng­êi lao ®éng trong c«ng ty. Thùc hiÖn c«ng t¸c chÝnh trÞ néi bé, chèng mÊt c¾p hå s¬, tµi liÖu; Gi÷ g×n bÝ mËt kinh doanh; b¶o vÖ kinh tÕ , b¶o vÖ c¸n bé… +§éi kho b·i: Thùc hiÖn nhiÖm vô tæ chøc, qu¶n lý vµ khai th¸c hÖ thèng kho b·i cña c«ng ty. §Ò xuÊt nh÷ng ý t­ëng nh»m më réng, quy ho¹ch vµ khai th¸c hÖ thèng kho b·i cña c«ng ty mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Tæ chøc viÖc qu¶n lý b¶o qu¶n vµ giao nhËn c¸c lo¹i hµng ho¸, container t¹i kho b·i c«ng ty ®Ó kh«ng x¶y ra nhÇm lÉn, thÊt tho¸t, h­ háng … 2. Thùc tr¹ng kinh doanh cña c«ng ty tr­íc khi cæ phÇn ho¸. 2.1.Tµi s¶n cè ®Þnh Theo b¸o c¸o tæng kÕt t×nh h×nh tµi s¶n cña c«ng ty tr­íc khi tiÕn hµnh CPH th× tæng sè tµi s¶n cè ®Þnh cña c«ng ty tÝnh ®Õn ngµy 30/06/2001 lµ 16.737 triÖu ®ång. Víi c¬ cÊu ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng 2 B¶ng 2. Tµi s¶n cè ®Þnh cña C«ng ty §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång Tªn TSC§ Nguyªn gi¸ GÝa trÞ cßn ®Õn ngµy 30/06/2001 1.Nhµ cöa-vËt kiÕn tróc - V¨n phong lµm viÖc - X­ëng söa ch÷a - B·i chøa Container - Kho CFS 2. Ph­¬ng tiÖn-thiÕt bÞ - Xe 4 chç ngåi (3xe) - Xe n©ng 41T(2xe) - Xe n©ng 3T(1xe) - Xe chuyªn dïng (20xe) - M¸y c«ng cô 3. Tµi s¶n kh¸c 10.413 3.554 124 5.177 1.558 7.543 241 360 257 6.548 87 20.184 6.740 2.196 11 3.287 1.246 9.336 713 6.460 220 1.907 36 661 HÖ sè hao mßn TSC§: 0,42 HÖ sè hao mßn PTVC: 0,71 Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt tµi s¶n cña c«ng ty. C¨n cø vµo sè liÖu cña b¶ng 2 ta cã nhËn xÐt nh­ sau: Gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh cña c«ng ty t­¬ng ®èi lín, ®iÒu nµy cho thÊy lÜnh vùc ho¹t ®éng cña c«ng ty lµ lÜnh vùc cÇn mét l­îng vèn rÊt lín ®Ó ho¹t ®éng. HÖ sè hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh chung cña c«ng ty lµ 0,42 lµ mét tû lÖ hao mßn b×nh th­êng ._.ph­¬ng tiÖn trªn. Sè vèn ®Çu t­ kho¶ng 600 triÖu lÊy tõ nguån b¸n 03 ®Çu xe cò. 2.4.2 ThiÕt bÞ n©ng. HiÖn t¹i C«ng ty cã 02 xe n©ng lo¹i 41 tÊn vµ 02 xe n©ng nhá lo¹i 3 tÊn ®Ó ®ãng rót hµng trong Container viÖc sö dông xe n©ng hµng 41 tÊn ®Ó n©ng h¹ vá Container träng l­îng tèi ®a 4,5 tÊn lµ kh«ng hiÖu qu¶ hiÖn C«ng ty ph¶i thuª xe n©ng vá cña ®¬n vÞ kh¸c. §Ó chñ ®éng s¶n xuÊt kinh doanh C«ng ty cæ phÇn trong thêi gian tíi ph¶i ®Çu t­ tèi thiÓu 01 xe n©ng vá 7-9 tÊn, vèn ®Çu t­ kho¶ng 1 tû. Do ®Æc ®iÓm cña hµng ho¸ XNK vµ mét sè quy ®Þnh cña c¸c ngµnh chøc n¨ng nªn nhu cÇu vÒ ®ãng rót hµng t¹i kho b·i cña C«ng ty ngµy cµng t¨ng. MÆt kh¸c theo c¬ cÊu tæ chøc lao ®éng míi C«ng ty sÏ gi¶m sè lao ®éng bèc xÕp thñ c«ng ®Ó bæ sung sang c¸c bé phËn kh¸c, nªn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ãng rót hµng C«ng ty ph¶i ®Çu t­ thªm 02 xe n©ng lo¹i tõ 3-5 tÊn. Sè vèn ®Çu t­ kho¶ng 500 triÖu ®ång. 2.4.3 X©y dùng b·i chøa Container míi vµ n©ng cÊp b·i cò. DiÖn tÝch b·i chøa Container hiÖn t¹i cña C«ng ty lµ 30.000m2, theo ®iÒu kiÖn chÊt xÕp lµ 750 TEU/10.0002 th× víi diÖn tÝch hiÖn cã chØ cã thÓ xÕp tèi ®a 2.250 TEU. HiÖn nay l­îng Container t¹i b·i b×nh qu©n lµ 2.400 TEU, cã thêi ®iÓm cao lªn ®Õn 2.500 TEU. Nh­ vËy víi diÖn tÝch b·i s½n cã lµ thiÕu, mÆt kh¸c nhu cÇu ®ãng rót hµng t¹i b·i ngµy cµng t¨ng nªn ngoµi khu vùc chÊt xÕp Cotainer, C«ng ty ph¶i dµnh mét phÇn diÖn tÝch phï hîp ®Ó ®ãng rót hµng. ViÖc ®Çu t­ thªm 5.000 m2 b·i lµ cÇn thiÕt ®¸p øng cho yªu cÇu kinh doanh. Sè vèn ®Çu t­ lµ 500-700 triÖu ®ång. Ngoµi ra trong sè 30.000m2 b·i cò cã 10.000m2 ®Çu t­ tõ n¨m 1993 hiÖn ®· xuèng cÊp cÇn ph¶i söa ch÷a n©ng cÊp ®Ó b¶o ®¶m an toµn trong chÊt xÕp vµ khai th¸c xe n©ng lín cã tù träng 60 tÊn thao t¸c lµm hµng. Víi sè vèn lµ 300 triÖu ®ång. 2.4.4 §Çu t­ n©ng cÊp x­ëng söa ch÷a. Tr­íc ®©y khi thµnh lËp x­ëng víi môc ®Ých chÝnh lµ söa ch÷a c¸c ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ cña C«ng ty. HiÖn nay mét mÆt sè ®Çu ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ cña C«ng ty t¨ng nhiÒu so víi tr­íc, mÆt kh¸c nh­ ph©n tÝch ë trªn, s¶n xuÊt kinh doanh söa ch÷a ®ãng míi Container t­¬ng lai sÏ lµ thÞ tr­êng hÊp dÉn mang l¹i c«ng ¨n viÖc lµm vµ doanh thu cho C«ng ty. V× vËy ®Çu t­ n©ng cÊp x­ëng söa ch÷a hiÖn t¹i cña C«ng ty c¶ vÒ nh©n lùc, nhµ x­ëng ®Õn m¸y mãc thiÕt bÞ ®ñ ®¸p øng nhu cÇu hiÖn t¹i vµ trong tu¬ng lai gÇn vÒ söa ch÷a vµ ®ãng míi Container lµ h­íng ®Çu t­ ®óng mµ C«ng ty cæ phÇn cÇn tiÕn hµnh ngay. Nh­ vËy dù kiÕn trong n¨m 2001 C«ng ty cæ phÇn sÏ ®Çu t­ míi vµ n©ng cÊp tµi s¶n cè ®Þnh víi tæng vèn gÇn 3.000 triÖu ®ång. 2.5. Dù kiÕn doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty trong 3 n¨m tõ 2002-2004. 2.5.1 Dù kiÕn doanh thu B¶ng 7. Dù kiÕn doanh thu §¬n vÞ: TriÖu ®ång. Ho¹t ®éng kinh doanh 2002 2003 2004 VËn t¶i bèc xÕp Bèc xÕp Kho b·i Khai th¸c Container §¹i lý tµu biÓn Khai th¸c hµng kh«ng Söa ch÷a Container Kinh doanh khai th¸c 7.500 8.000 4.500 3.000 300 0 300 400 8.000 8.800 5.000 3.500 300 200 600 600 8.200 10.000 5.600 4.050 300 500 900 700 Tæng doanh thu 24.000 27.000 30.250 Nguån: B¸o c¸o vÒ ph­¬ng h­íng kinh doanh cña c«ng ty 2.5.2 Dù kiÕn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. B¶ng 8. Dù kiÕn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh TT ChØ tiªu §VT 2002 2003 2004 1 Vèn ®iÒu lÖ Tr.®ång 23.000 23.000 23.000 Trong ®ã Cæ phÇn Nhµ n­íc - C¸c cæ ®«ng kh¸c - 2 Doanh thu - 24.000 27.000 30.250 3 Tæng chi phÝ - 4 Lîi nhuËn tr­íc thuÕ - 3.350 3.800 4.200 5 Lîi nhuËn sau thuÕ - 2.850 3.250 3.000 6 C¸c kho¶n nép ng©n s¸ch - 1.990 2.250 3.130 Trong ®ã ThuÕ TNDN - 500 550 1.200 ThuÕ VAT - 1.490 1.700 1.930 7 Tû suÊt LN/DT % 11,88 12,04 9,92 8 TrÝch quü Tr.®ång 313,5 358,6 330 - Quü dù tr÷(5%) - 142,5 163 150 - Quü PL,KT(3%) - 85,5 97,8 90 - Quü PT,§T­(3%) - 85,5 97,8 90 9 - Quü chia cæ tøc - 2.536,5 2.901,4 2.670 10 Tû suÊt lîi tøc cæ phÇn % 11,03 12,61 11,61 11 Lao ®éng ng­êi 226 226 226 12 Thu nhËp b×nh qu©n Tr.®ång 21,6 22,2 22,8 Nguån: B¸o c¸o vÒ ph­¬ng h­íng kinh doanh cña c«ng ty 2.6. C¸c lîi Ých ng­êi lao ®éng vµ x· héi 2.6.1 Thu nhËp ng­êi lao ®éng. - §­îc mua cæ phÇn víi gi¸ ­u ®·i theo sè n¨m c«ng t¸c cña tõng ng­êi. - §­îc ®¶m b¶o thu nhËp æn ®Þnh tõng th¸ng. So víi møc thu nhËp tr­íc khi cæ phÇn ho¸ hµng n¨m sÏ t¨ng 2-3%. - §­îc h­ëng lîi tøc theo sè cæ phÇn m×nh së h÷u vµ kÕt qu¶ SXKD cña C«ng ty. Qua tÝnh to¸n cho thÊy l·i cæ tøc cao h¬n (gÊp ®èi) l·i tiÒn göi ng©n hµng. 2.6.2 C¸c lîi Ých kh¸c cña ng­êi lao ®éng. Khi thµnh cæ ®«ng cña C«ng ty, ng­êi lao ®éng thùc sù trë thµnh chñ nh©n cña C«ng ty, cã quyÒn tham gia ý kiÕn, quyÕt ®Þnh ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng SXKD cña C«ng ty, phôc vô cho c¸c lîi Ých chÝnh ®¸ng cho ng­êi lao ®éng, Nhµ n­íc, cæ ®«ng vµ ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn chung cña ®Êt n­íc. Ng­êi lao ®éng vÉn ®­îc h­ëng c¸c chÕ ®é vÒ BHXH, BHYT theo c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. Ng­êi lao ®éng vÉn ®­îc tham gia ho¹t ®éng c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, x· héi. 2.6.3 Lîi Ých kinh tÕ x· héi a. Ng©n s¸ch nhµ n­íc C«ng ty ®ãng gãp cho Ng©n s¸ch Nhµ n­íc mét kho¶n ®¸ng kÓ tõ c¸c nguån thuÕ cao h¬n tr­íc khi cæ phÇn ho¸ vµ phÇn chia l·i cæ tøc hµng n¨m cao h¬n tiÒn göi ng©n hµng. b. C¸c lîi Ých kinh tÕ x· héi kh¸c Sau khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ C«ng ty Container phÝa B¾c, trõ phÇn ®Ó l¹i gãp vèn vµ chi phÝ cæ phÇn hãa, Nhµ n­íc cßn thu l¹i ®­îc mét kho¶n ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc cÇn thiÕt h¬n hoÆc ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi kh¸c. Ch­¬ng III Bµi häc kinh nghiÖm rót ra qua qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ cña c«ng ty Viconship. I. Ho¹t ®éng cña c«ng ty viconship sau khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. CPH lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n cña nhµ n­íc nh»m ®æi míi c¸c DNNN. Cæ phÇn ho¸ ®· ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ tèt ®Ñp cho c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ nãi chung. Riªng ®èi víi c«ng ty Viconship, mÆc dï tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ ch­a ®­îc l©u nh­ng còng ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ kh¶ quan. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn trªn mét sè mÆt sau: 1.VÒ mÆt doanh thu. 1.1. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh chung (Víi gi¶ thiÕt doanh sè c¶ n¨m gÊp 2 lÇn doanh sè 6 th¸ng) B¶ng 9: KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh chung cña c«ng ty §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång ChØ tiªu 2001 2002 Tæng DT 19.436 24.000 Tæng LN 2.440 3.200 LN/DT 12,55% 13,33% Nép ng©n s¸ch 766 900 Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt kinh doanh cña c«ng ty C¨n cø vµo b¶ng trªn ta thÊy: -Doanh thu cña c«ng ty sau khi tiÕn hµnh CPH ®· t¨ng 23,5% so víi tr­íc khi tiÕn hµnh CPH t­¬ng ®­¬ng mét sè tiÒn lµ 4.564 triÖu ®ång -§i cïng víi viÖc t¨ng doanh thu th× lîi nhuËn cña c«ng ty còng ®· t¨ng lªn mét sè lµ 760 triÖu ®ång t­¬ng ®­¬ng víi mét tû lÖ lµ 3,1%. - ViÖc DT vµ LN cña b¶n th©n c«ng ty kh«ng ngõng t¨ng lªn chøng tá ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty kh«ng ngõng ®­îc c¶i thiÖn. §©y lµ mét xu h­íng tèt. Ngoµi ra nÕu c¨n cø vµo tû lÖ LN/DT ta thÊy tû lÖ nµy cña giai ®o¹n sau khi tiÕn hµnh CPH còng t¨ng lªn so víi tr­íc khi tiÕn hµnh CPH tõ 12,55% lªn 13,33% ®· chøng tá c«ng ty ngµy cµng lµm ¨n cã hiÖu qu¶ h¬n. - C¸c kho¶n nép ng©n s¸ch cña c«ng ty còng t¨ng lªn tõ 766 triÖu ( n¨m 2001) lªn tíi 900 triÖu (n¨m 2002) - Cïng víi viÖc t¨ng doanh thu cña c«ng ty th× chi phÝ cña c«ng ty còng ®­îc gi¶m mét c¸ch t­¬ng ®èi, cã ®­îc ®iÒu nµy lµ do ý thøc cña b¶n th©n ng­êi lao ®éng trong c«ng ty sau khi tiÕn hµnh CPH ®· cã ý thøc h¬n trong viÖc qu¶n lý, sö dông tiÕt kiÖm c¸c tµi s¶n cña c«ng ty, h¹n chÕ tèi ®a c¸c chi phÝ mÊt m¸t ph¸t sinh. 1.2. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh theo kÕt cÊu (Víi gi¶ thiÕt doanh sè c¶ n¨m gÊp 2 lÇn doanh sè 6 th¸ng) B¶ng 10: KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh theo kÕt cÊu §¬n vÞ: triÖu ®ång Ho¹t ®éng kinh doanh 2001 2002 VËn t¶i 6.500 7.500 Bèc xÕp 6.536 8.000 Kho b·i 3.900 4.500 Khai th¸c container 2.000 2.750 §¹i lý tµu biÓn 100 300 Khai th¸c hµng kh«ng 0 250 Söa ch÷a container 0 3.00 Kinh doanh khai th¸c 400 4.00 Tæng doanh thu 19.436 24.000 Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty Qua b¶ng 10 ta thÊy: -Ho¹t ®éng vËn t¶i vµ bèc xÕp vÉn lµ nh÷ng ho¹t ®éng chiÕm tû träng lín trong c¬ cÊu doanh thu cña c«ng ty. Nhãm c¸c ho¹t ®éng nµy vÉn ®¹t møc t¨ng tr­ëng cao nhÊt. §iÒu nµy cho thÊy c«ng ty lµm ¨n ngµy cµng cã hiÖu qu¶ bëi chÝnh nh÷ng ho¹t ®éng nµy lµ nh÷ng ho¹t ®éng ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh cao cho c«ng ty. - Ho¹t ®éng kho b·i còng cã ®­îc mét møc t¨ng ®¸ng kÓ: tõ 3900 triÖu ( n¨m 2001) lªn møc 4500 triÖu ( n¨m 2002). Bªn c¹nh ®ã, c¸c ho¹t ®éng kh¸c nh­ khai th¸c container, ®¹i lý tµu biÓn, kinh doanh khai th¸c còng cã ®­îc nh÷ng møc t¨ng tr­ëng ®¸ng kÓ. - §¸ng chó ý nhÊt lµ c«ng ty ®· ®¹t ®­îc mét sù t¨ng tr­ëng trong ho¹t ®éng kinh doanh hµng kh«ng vµ ho¹t ®éng söa ch÷a container. §©y lµ mét dÊu hiÖu ®¸ng mõng, cho thÊy c«ng ty ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn v­ît bËc trong viÖc më réng lÜnh vùc kinh doanh cña m×nh. 2. VÒ mÆt thÞ tr­êng vµ s¶n phÈm dÞch vô . - Cïng víi viÖc më réng thu hót nguån vèn tõ bªn ngoµi, t¨ng doanh thu vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty th× thÞ tr­êng ho¹t ®éng cña c«ng ty sau khi tiÕn hµnh CPH còng ®· ®­îc më réng. NÕu nh­ tr­íc kia thÞ tr­êng kinh doanh cña c«ng ty chñ yÕu tËp trung vµo thÞ tr­êng Mü th× giê ®©y bªn c¹nh viÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng cña m×nh thÞ tr­êng Mü, c«ng ty cßn më réng ho¹t ®éng sang c¸c tuyÕn ®­êng ®i Ch©u ©u vµ ®· cã ®­îc nh÷ng kÕt qña kh¶ quan. Kh«ng nh÷ng thÕ c«ng ty cßn tiÕn hµnh mua mét sè tµu ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh c¸c tuyÕn ®­êng vËn chuyÓn néi ®Þa, vµ c¸c tuyÕn ®­êng quèc tÕ ng¾n nh­ sang Singapore hay Hongkong. - Kh«ng chØ thÞ tr­êng cña c«ng ty ®­îc më réng mµ s¶n phÈm dÞch vô cña c«ng ty còng ngµy mét ®a d¹ng h¬n vµ hoµn thiÖn h¬n. C«ng ty liªn tôc cã nh÷ng tuyÕn ®­êng vËn t¶i míi, cã hiÖu qu¶ h¬n nh»m ®¸p øng tèi ®a nhu cÇu cña kh¸ch hµng. S¶n phÈm dÞch vô cña c«ng ty ngµy cµng ®­îc më réng vµ hoµn thiÖn thÓ hiÖn trªn mét sè ®iÓm sau: +S¶n phÈm dÞch vô vËn chuyÓn cña c«ng ty giê ®©y kh«ng chØ giíi h¹n ë vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn mµ c«ng ty ®· më réng sang nhËn vËn chuyÓn b»ng ®­êng kh«ng vµ b­íc ®Çu ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ tèt ®Ñp ( ®¹t doanh sè 250 triÖu ( b¶ng 10)) +C«ng ty ®· më réng viÖc nhËn vËn chuyÓn sang lÜnh vùc hµng lÎ, kh«ng nh­ tr­íc kia chØ giíi h¹n ë hµng nguyªn container ( FCL) + ChÊt l­îng s¶n phÈm dÞch vô cña c«ng ty ngµy cµng ®­îc n©ng cao thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm nh­: c¸c quy tr×nh thñ tôc thuª vËn t¶i ngµy cµng ®­îc ®¬n gi¶n h¬n, nhanh h¬n, c¸c chøng tõ do c«ng ty ph¸t hµnh cho ng­êi göi hµng ngµy cµng ®­îc rót ng¾n thêi gian vµ cã ®­îc tÝnh chuÈn x¸c cao h¬n, hay c¸c dÞch vô ch¨m sãc kh¸ch hµng ngµy cµng tèt h¬n. 3. VÒ mÆt c¬ së vËt chÊt kü thuËt Sau khi tiÕn hµnh qu¸ tr×nh CPH, viÖc ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng vµ vËt chÊt kü thuËt cña c«ng ty còng cã ®­îc b­íc chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ. HiÖn nay b·i chøa container cña c«ng ty lµ 35000 m2 (t¨ng 5000 m2 so víi møc 30000 m2 b·i chøa container tr­íc kia cña c«ng ty). Giê ®©y, c«ng ty vÒ c¬ b¶n ®· gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò thiÕu b·i chøa container khi vµo thêi ®iÓm cao ®iÓm, ®ång thêi phÇn diÖn tÝch ®­îc dïng cho viÖc ®ãng rót hµng ho¸ còng ®­îc t¨ng lªn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o vµ n©ng cao chÊt l­îng cña kh©u ®ãng rót hµng ho¸, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. C«ng ty còng ®Çu t­ mua míi 2 ®Çu kÐo míi (thay thÕ cho ®Çu kÐo cò mµ tiªu hao qu¸ nhiÒu nhiªn liÖu), 1 xe n©ng 9 tÊn nh»m tù chñ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô vµ t¨ng c­êng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. 4. VÒ mÆt nguån nh©n lùc vµ ng­êi lao ®éng cña c«ng ty Qu¸ tr×nh CPH ®· ®em l¹i mét b­íc chuyÓn biÕn lín ®èi víi ng­êi lao ®éng trong c«ng ty. Giê ®©y nh÷ng ng­êi lao ®éng ®· thùc sù lµ nh÷ng ng­êi chñ cña c«ng ty vµ còng lµ nh÷ng ng­êi chñ cña chÝnh m×nh, do ®ã ý thøc tù chñ, tiÕt kiÖm vµ n¨ng suÊt lao ®éng cña hä ®Òu ®­îc n©ng cao. C¬ cÊu lao ®éng sau khi tiÕn hµnh CPH còng ®· ®­îc thay ®æi theo h­íng phï hîp h¬n. B¶ng 11. KÕt cÊu lao ®éng cña c«ng ty sau khi tiÕn hµnh CPH §¬n vÞ: Ng­êi Lo¹i lao ®éng 2001 2002 Lao ®éng thñ c«ng 40 15 Lao ®éng lµ thî söa ch÷a 16 25 Lao ®éng lµm ®¹i lý 16 25 Khèi qu¶n lý 22 18 Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt vÒ t×nh h×nh lao ®éng cña c«ng ty - Qua sè liÖu b¶ng 11 ta thÊy c¬ cÊu lao ®éng cña c«ng ty ®· ®­îc ®iÒu chØnh theo h­íng phï hîp h¬n. ViÖc t¨ng sè lao ®éng lµm thî söa ch÷a vµ lµm ®¹i lý lªn lµ phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn cña c«ng ty. -Tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng trong c«ng ty sau khi tiÕn hµnh CPH còng ®­îc n©ng cao h¬n. C«ng ty rÊt chó träng ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸c kiÕn thøc qu¶n lý kinh tÕ còng nh­ n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cho ®éi ngò CBCNV. C«ng ty th­êng xuyªn mêi gi¶ng viªn cña c¸c tr­êng §H Quèc Gia, §H Kinh TÕ, §H Ngo¹i Th­¬ng vÒ më c¸c líp ®µo t¹o, båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é cho CBCNV cña c«ng ty. Ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc §¶ng vµ ®oµn thÓ còng ®­îc cñng cè theo h­íng ®æi míi ®Ó ®¶m ®­¬ng ®­îc tr¸ch nhiÖm ®­îc giao. - C¸c chÕ ®é x· héi nh­ BHYT, BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng cña c«ng ty vÉn ®­îc ®¶m b¶o. Vµ mét ®iÒu ®¸ng nãi nhÊt ®ã lµ l­¬ng cña ng­êi lao ®éng t¨ng lªn mét c¸ch t­¬ng ®èi. B¶ng 12: T×nh h×nh l­¬ng cña ng­êi lao ®éng ChØ tiªu 2001 2002 L­¬ng/ng­êi/ th¸ng 1,6 triÖu 1,7 triÖu Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt 6 th¸ng ®Çu n¨m cña c«ng ty Nh×n vµo b¶ng trªn, ta thÊy møc l­¬ng cña ng­êi lao ®éng ®· t¨ng mét møc 6,25% tõ møc l­¬ng 1,6 triÖu/ng­êi/th¸ng lªn møc 1,7 triÖu/ng­êi/th¸ng. §©y lµ kÕt qu¶ rÊt quan träng ®èi víi ng­êi lao ®éng trong c«ng ty. KÕt qu¶ nµy ®· khuyÕn khÝch mäi ng­êi lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n vµ cã ý thøc h¬n trong viÖc b¶o vÖ tµi s¶n cña toµn bé c«ng ty vµ ®iÒu ®ã còng thÓ hiÖn tÝnh ­u viÖt cña ph­¬ng thøc CPH trong viÖc ®æi míi DNNN. II. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm rót ra tõ qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ cña c«ng ty Viconship. Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c«ng ty Viconship b¾t ®Çu tõ th¸ng 1/2002 vµ ®Õn th¸ng 4/2002 th× hoµn tÊt. Nh­ vËy chØ trong mét thêi gian ng¾n lµ 4 th¸ng vµ v­ît qua rÊt nhiÒu khã kh¨n, c¶n trë c«ng ty ®· hoµn tÊt qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸. Tõ thùc tiÔn thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ cña c«ng ty Viconship cã thÓ rót ra mét sè bµi häc sau: 1.VÒ phÝa doanh nghiÖp 1.1. ChuÈn bÞ vÒ mÆt t­ t­ëng cho CBCNV trong toµn bé c«ng ty ®Ó chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ . TiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ DNNN lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. Môc tiªu cña qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ lµ lµm t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c DNNN( sau khi c¸c DNNN nµy ®· trë thµnh c¸c c«ng ty cæ phÇn). Nh­ng b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ l¹i lµ ®a d¹ng ho¸ chñ së h÷u ®èi víi DNNN nh»m huy ®éng thªm vèn vµ kinh nghiÖm qu¶n lý tõ c¸c nhµ ®Çu t­, ng­êi lao ®éng, thÓ nh©n, ph¸p nh©n ngoµi doanh nghiÖp …, nh»m t¹o ®éng lùc míi vµ ph¸t huy quyÒn tù chñ kinh doanh cña doanh nghiÖp, tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, ViÖt Nam còng cã nh÷ng nÐt ®éc ®¸o riªng, ®ã lµ môc tiªu vµ c¸ch thøc tiÕn hµnh. Cæ phÇn ho¸ ë ViÖt Nam kh«ng nh»m môc tiªu t­ nh©n ho¸, tøc lµ kh«ng biÕn c«ng ty cæ phÇn thµnh c«ng ty cña sè Ýt c¸c cæ ®«ng, cña mét sè c¸ nh©n, mµ lµm cho mäi ng­êi lao ®éng ®Òu cã cæ phÇn, trë thµnh nh÷ng ng­êi chñ thùc sù cña c«ng ty, g¾n bã víi c«ng ty, ®ång thêi thu hót thªm cæ ®«ng bªn ngoµi vµo c«ng ty. Do ®ã ®Ó cã thÓ nhanh chãng hoµn tÊt qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa th× mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng lµ cÇn ph¶i chuÈn bÞ kü l­ìng vÒ mÆt t­ t­ëng cho CBCNV trong c«ng ty tr­íc khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. Thùc tÕ cho thÊy mét sè Ýt c¸n bé cÊp qu¶n lý ch­a thËt sù quyÕt t©m tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸, cßn do dù. Cßn ng­êi lao ®éng, do ch­a hiÓu râ thùc chÊt vµ lîi Ých cña qu¸ tr×nh chuyÓn DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn nªn hä lo sî c«ng viÖc vµ thu nhËp kh«ng ®­îc ®¶m b¶o khi mÊt ®i sù b¶o hé cña Nhµ n­íc. T­ t­ëng dùa vµo Nhµ n­íc khiÕn cho hä ng¹i cã sù thay ®æi x¸o trén trong c«ng viÖc. Do ®ã, viÖc chuÈn bÞ kü vÒ mÆt t­ t­ëng cho CBCNV cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh chñ tr­¬ng CPH DNNN cña §¶ng vµ Nhµ n­íc lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n vµ thiÕt thùc, sau ®ã c«ng t¸c t­ t­ëng ®Æc biÖt lµ trong chi bé §¶ng vµ ®éi ngò c¸n bé ph¶i ®­îc th«ng suèt tr­íc. Sau ®ã c«ng ®oµn cÇn tÝch cùc tæ chøc tuyªn truyÒn, vËn ®éng quÇn chóng. Mäi th¾c m¾c cÇn ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt kÞp thêi. §ång thêi ph¶i cho CBCNV hiÓu râ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, tµi s¶n cña doanh nghiÖp lµ c¸i g×, ë ®©u, gi¸ trÞ bao nhiªu… 1.2. LËp ban chØ ®¹o CPH t¹i doanh nghiÖp. C«ng viÖc chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ tr¶i qua nhiÒu kh©u nh­: chuÈn bÞ kü l­ìng vÒ mÆt t­ t­ëng; so¹n th¶o ®iÒu lÖ CTCP, kiÓm kª ®¸nh gi¸ tµi s¶n, ®¨ng ký vµ b¸n cæ phÇn. Giai ®o¹n chuÈn bÞ vÒ mÆt t­ t­ëng cÇn lµm cho CBCNV trong c«ng ty hiÓu râ ®­îc tÇm quan träng vµ lîi Ých cña viÖc cæ phÇn ho¸ mang l¹i, do ®ã khuyÕn khÝch mäi ng­êi quan t©m, ñng hé cho qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ cña c«ng ty. Kh©u so¹n th¶o ®iÒu lÖ c«ng ty cæ phÇn nh»m ®­a ra nh÷ng ®iÒu lÖ cña c«ng ty cæ phÇn dùa trªn nh÷ng quy ®Þnh cña nhµ n­íc vµ thÝch hîp víi b¶n th©n c«ng ty t¹o ra “ mét chuÈn mùc“ ®Ó c«ng ty ho¹t ®éng ®­îc hiÖu qña. Qu¸ tr×nh kiÓm kª ®¸nh gi¸ tµi s¶n nh»m môc ®Ých x¸c ®Þnh ®óng gÝa trÞ cña doanh nghiÖp tr­íc khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸, c«ng viÖc nµy cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc x¸c ®Þnh sè l­îng cæ phÇn vµ tÝnh hÊp dÉn cña c¸c cæ phiÕu vµ lîi Ých cña viÖc ®Þnh gi¸ ®óng ®em l¹i cho c«ng ty. Cßn kh©u ®¨ng ký vµ b¸n cæ phÇn quyÕt ®Þnh viÖc cæ phiÕu cu¶ c«ng ty cã ®­îc c«ng chóng nhanh chãng biÕt ®Õn vµ cæ phiÕu ®ã cã nhanh chãng ®Õn ®­îc tay cña ng­êi mua hay kh«ng. Nh×n chung mçi kh©u ®Òu cã tÇm quan träng vµ g¾n kÕt víi nhau. §Ó cã thÓ tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ thuËn lîi th× viÖc lËp ra mét ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ cña doanh nghiÖp ®Ó hoµn tÊt c¸c kh©u chuÈn bÞ lµ cÇn thiÕt. Mçi c«ng ty khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ cÇn lËp ra mét ban chØ ®¹o CPH cña b¶n th©n doanh nghiÖp ë mét quy m« nhÊt ®Þnh tuú thuéc vµo quy m« vµ ph¹m vi kinh doanh cu¶ c«ng ty nh­ng nhÊt thiÕt cÇn ph¶i ®¶m b¶o c¸c kh©u trªn ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng vµ ®¹t kÕt qu¶ tèt. 1.3. Hç trî ng­êi lao ®éng trong c«ng ty trong viÖc mua cæ phÇn . C¨n cø vµo th«ng t­ sè 03/1999/TT-L§TBXH th× c«ng ty kh«ng cã lao ®éng nghÌo. Dï vËy, khi tiÕn hµnh b¸n cæ phÇn cho ng­êi lao ®éng, ng­êi lao ®éng vÉn kh«ng cã ®ñ tiÒn tÝch luü ®Ó mua hÕt sè cæ phÇn cña m×nh. Do ®ã, bªn c¹nh viÖc x©y dùng c¬ chÕ ­u tiªn cho tõng ®èi t­îng cô thÓ dùa vµo c¸c tiªu chÝ nh­: tr×nh ®é tay nghÒ, th¸i ®é ®¹o ®øc, søc khoÎ, møc giµu nghÌo cho hîp lý th× c«ng ty còng ®øng ra b¶o l·nh tiÒn vay gióp CBCNV mua hÕt sè cæ phÇn. ThiÕt nghÜ ®©y còng lµ mét biÖn ph¸p quan träng mµ c¸c c«ng ty khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ nªn tiÕn hµnh ®Ó cã thÓ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ cã lao ®éng nghÌo xÐt theo tiªu chuÈn ®­îc ®­a ra trong th«ng t­ 03/1999/TT-L§TBXH. Qua ®ã cã thÓ thÓ thÊy r»ng h×nh thøc hç trî ng­êi mua trong c«ng ty b»ng c¸ch b¶o l·nh tiÒn vay lµ mét h×nh thøc quan träng ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ cña c«ng ty. Nh­ng ®èi víi ban l·nh ®¹o c«ng ty khi ¸p dông biÖn ph¸p nµy cÇn chó ý mét ®iÓm cèt yÕu lµ ph¶i tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh sao cho cã hiÖu qu¶ ®Ó cæ tøc cña cæ phiÕu cña c«ng ty cao h¬n l·i suÊt tiÒn vay ®Ó ng­êi lao ®éng thÊy m×nh ®i vay mµ vÉn cã lîi, chÝ Ýt lµ kh«ng ph¶i tr¶ l·i tiÒn vay. 1.4. D©n chñ ho¸ trong qu¸ tr×nh CPH. Ng­êi lao ®éng lµ mét nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc tiÕn hµnh CPH diÔn ra cã thuËn lîi hay kh«ng. ChÝnh nh÷ng ng­êi lao ®éng còng lµ ng­êi chñ cña c«ng ty sau khi c«ng ty tiÕn hµnh CPH. Do vËy, ®Ó tiÕn hµnh CPH thuËn lîi còng nh­ ®Ó c«ng ty ho¹t ®éng ®­îc tèt ngay sau qu¸ tr×nh tiÕn hµnh CPH th× viÖc thùc hiÖn d©n chñ hãa trong qu¸ tr×nh CPH lµ mét biÖn ph¸p mµ c¸c c«ng ty thùc hiÖn CPH nªn lµm bëi nh÷ng lý do sau: - Cã d©n chñ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn CPH th× ng­êi lao ®éng míi thÊy ®­îc nh÷ng lîi Ých cña viÖc CPH, thÊy ®­îc nh÷ng thuËn lîi còng nh­ nh÷ng th¸ch thøc mµ c«ng ty sÏ gÆp ph¶i sau khi tiÕn hµnh CPH. Cã nh­ vËy hä míi thÊy ®­îc vai trß vµ tÇm quan träng cña m×nh trong c«ng ty. Tõ ®ã thóc ®Èy mäi ng­êi nç lùc hÕt m×nh ®ãng gãp c«ng søc vµo x©y dùng c«ng ty gióp c«ng ty v­ît qua nh÷ng khã kh¨n mµ b¶n th©n c«ng ty gÆp ph¶i sau qóa tr×nh CPH, tiÕn tíi x©y dùng c«ng ty ngµy cµng lµm ¨n cã hiÖu qu¶. -Cã d©n chñ trong qu¸ tr×nh CPH th× ng­êi lao ®éng trong c«ng ty míi hiÓu râ t¹i sao cÇn ph¶i tiÕn hµnh CPH vµ qu¸ tr×nh CPH c«ng ty hä lµ do hä tù nguyÖn chø kh«ng ph¶i lµ do sù b¾t Ðp tõ mét phÝa nµo ®ã. Nhê ®ã qu¸ tr×nh CPH sÏ diÔn ra nhanh chãng h¬n vµ mäi ng­êi lao ®éng trong c«ng ty còng thÊy m×nh cã tr¸ch nhiÖm h¬n trong viÖc tiÕt kiÖm, b¶o vÖ tµi s¶n cña c«ng ty, chèng l·ng phÝ… 2. VÒ phÝa Nhµ n­íc 2.1. Nhanh chãng ®­a ra mét ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ chÝnh x¸c cho doanh nghiÖp tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. ViÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ trÞ doanh nghiÖp cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. NÕu x¸c ®Þnh qu¸ cao th× doanh nghiÖp mÊt tÝnh hÊp dÉn, cæ phÇn b¸n ra kh«ng cã nhµ ®Çu t­ mua. Song nÕu x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp qu¸ thÊp th× Nhµ n­íc chÞu thua thiÖt vµ cßn dÉn ®Õn hiÖn t­îng ®Çu c¬ cæ phiÕu cña c«ng ty. HiÖn nay trªn thÕ giíi, viÖc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh qua nhiÒu ph­¬ng ph¸p, ®ã lµ: -Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gÝa theo gi¸ thµnh tµi s¶n (ph­¬ng ph¸p chi phÝ). -Ph­¬ng ph¸p gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn (NAY) . -Ph­¬ng ph¸p thu nhËp ( lîi nhuËn). -Ph­¬ng ph¸p so s¸nh trùc tiÕp (gi¸ trÞ thÞ tr­êng hiÖn hµnh) . -Ph­¬ng ph¸p thÆng d­ . -Ph­¬ng ph¸p ®Êu gi¸ . Nh×n chung ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp th× th­êng ¸p dông ®ång thêi nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ ®Ó cuèi cïng ®­a ra mét ®¸p sè ®óng. Nh­ng hiÖn nay ë ViÖt Nam chØ ¸p dông mét ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ duy nhÊt lµ tÝnh tµi s¶n rßng. NghÜa lµ, gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn gi¸ trÞ ghi trªn sæ s¸ch vµ mét sè yÕu tè kh¸c nh­ vÞ trÝ, uy tÝn, th­¬ng hiÖu. H¬n n÷a, do viÖc ban hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ x¸c ®Þnh phÈm chÊt vµ gi¸ trÞ tµi s¶n ch­a ®­îc chó träng nªn quyÒn quyÕt ®Þnh cuèi cïng thuéc vÒ héi ®ång ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp sau khi ®· bµn b¹c thèng nhÊt ®èi víi doanh nghiÖp. V× thÕ, kÕt qu¶ nhiÒu khi kh«ng phï hîp. Kh«ng nh÷ng thÕ, c¬ chÕ ®Þnh gi¸ hiÖn nay cßn tån t¹i nhiÒu bÊt cËp v× ch­a tÝnh hÕt ®­îc nh÷ng tr­êng hîp ph¸t sinh trong thùc tÕ. Ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ vÉn chñ yÕu lµ kiÓm kª tµi s¶n theo c«ng thøc: Tæng tµi s¶n=( nî ph¶i thu+vèn)-(nî ph¶i tr¶+ quü khen th­ëng, phóc lîi). Víi c«ng thøc nµy c¸c nhµ lµm luËt ®· kh«ng tÝnh ®Õn mét thùc tÕ lµ nhiÒu doanh nghiÖp th­¬ng m¹i kh«ng cã hoÆc cã rÊt Ýt tµi s¶n cè ®Þnh, nh­ng doanh thu l¹i rÊt cao, l·i lín . Ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ hiÖn nay lµm cho viÖc x¸c ®Þnh ®óng gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp lµ rÊt khã g©y ra hiÖn t­îng ®Çu c¬ vµo cæ phiÕu cña nh÷ng c«ng ty mµ ®Þnh gi¸ kh«ng thÓ hiÖn ®óng gi¸ trÞ cña b¶n th©n doanh nghiÖp. §Ó lµm cho tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch nhanh chãng th× nhµ n­íc cÇn hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ theo h­íng g¾n víi thÞ tr­êng th«ng qua h×nh thøc ®Êu thÇu theo l« trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Bæ xung thªm c¸c quy ®Þnh vÒ x¸c ®Þnh phÈm chÊt tµi s¶n, x¸c ®Þnh lîi thÕ cña doanh nghiÖp, ®­a thªm gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt vµo gÝa trÞ doanh nghiÖp, ¸p dông thªm mét sè ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ nh»m kiÓm tra tÝnh hîp lý cña kÕt qu¶ tr­íc khi c«ng bè. 2.2. §iÒu chØnh c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Ó t¹o s©n ch¬i b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp sau khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ . Sù thiÕu b×nh ®¼ng trong chÝnh s¸ch ®èi víi DNNN vµ c«ng ty cæ phÇn ho¸ ®· c¶n trë tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸. Bëi hiÖn nay, c¸c DNNN ®ang ®­îc h­ëng qu¸ nhiÒu ­u ®·i: kh«ng ph¶i gãp vèn; kh«ng chÞu rñi ro kinh doanh, ®­îc xÐt miÔn gi¶m thuÕ dÔ dµng; ®Æc biÖt cã nhiÒu lîi thÕ h¬n so víi doanh nghiÖp cæ phÇn hãa vÒ sö dông ®Êt, vay vèn ng©n hµng, ®­îc khoanh nî, xo¸ nî khi gÆp rñi ro. V× thÕ, trong thêi gian tíi, Nhµ n­íc cÇn ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch theo h­íng cho h­ëng møc ­u ®·i cao h¬n ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp nhµ n­íc, ®Æc biÖt lµ nh÷ng doanh nghiÖp nhµ n­íc ®ang gÆp khã kh¨n nh­ng vÉn tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸.Tõng b­íc xo¸ bá sù ph©n biÖt trong hÖ thèng c¬ chÕ, t¹o m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn vµ DNNN, nhÊt lµ quyÒn sö dông ®Êt, vay vèn, xuÊt nhËp khÈu . 2.3. §¶m b¶o tÝnh nhÊt qu¸n trong c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cña Nhµ n­íc. §Ó cã thÓ ®Èy nhanh tèc ®é cæ phÇn ho¸ th× viÖc t¹o ra mét hµnh lang ph¸p luËt th«ng tho¸ng æn ®Þnh lµ mét ®iÒu cÇn thiÕt. §èi víi thùc tÕ cña nø¬c ta cÇn ph¶i kh¾c phôc sù chång chÐo gi÷a luËt doanh nghiÖp víi c¸c nghÞ ®Þnh 44/1998/N§CP; QuyÕt ®Þnh 145/1999/Q§-TTg vÒ b¸n cæ phÇn cho ng­êi n­íc ngoµi; NghÞ ®Þnh sè 61/CP vÒ thanh tra, kiÓm tra doanh nghiÖp; NghÞ ®Þnh sè 48/CP vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n…®iÓn h×nh lµ m©u thuÉn trong viÖc ph©n cÊp quyÒn h¹n b¸n cæ phÇn cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i nghÞ ®Þnh sè 51/1999/N§-CP ngµy 08/07/1999 “ ®èi víi doanh nghiÖp trung ­¬ng qu¶n lý do bé tr­ëng bé tµi chÝnh quyÕt ®Þnh; ®èi víi doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng qu¶n lý do chñ tÞch UBND tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng quyÕt ®Þnh theo ®Ò nghÞ cña gi¸m ®èc së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­”. Nh­ng trong quyÕt ®Þnh sè 145/Q§-TTg ngµy 28/6/1999 cña thñ t­íng chÝnh phñ l¹i quy ®Þnh “ UBND tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng; Bé qu¶n lý ngµnh, héi ®ång qu¶n trÞ tæng c«ng ty 91 cã tr¸ch nhiÖm thÈm ®Þnh ph­¬ng ¸n cña tõng doanh nghiÖp tr×nh thñ t­íng chÝnh phñ phª duyÖt” 2.4. Xo¸ bá møc khèng chÕ vÒ tû lÖ mua cæ phÇn lÇn ®Çu vµ xo¸ bá nh÷ng h¹n chÕ trong ph­¬ng thøc b¸n cæ phÇn nh»m më réng ®èi t­îng mua cæ phiÕu. ViÖc quy ®Þnh vÒ khèng chÕ møc mua cña c¸c c¸ nh©n vµ c¸c thÓ nh©n trong ®ît ph¸t hµnh lÇn ®Çu nh»m tr¸nh t×nh tr¹ng ®éc quyÒn, biÕn cæ phÇn ho¸ thµnh t­ nh©n ho¸ lµ ch­a hîp lý vµ cã ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN. Quy ®Þnh nµy sÏ t¹o Ên t­îng cßn h¹n chÕ, kh«ng cëi më trong chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸ cña doanh nghiÖp dÉn ®Õn t©m lý dÌ dÆt cña c¸c nhµ ®Çu t­. ViÖc h¹n chÕ c¸c nhµ ®Çu t­ mua mét sè l­îng lín cæ phÇn ngay c¶ trong tr­êng hîp doanh nghiÖp kh«ng b¸n hÕt sè cæ phÇn dù kiÕn ph¸t hµnh còng lµ nguyªn nh©n chËm tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸, h¹n chÕ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn trong tr­êng hîp doanh nghiÖp cã vèn nhµ n­íc kh«ng lín. Nh÷ng h¹n chÕ ë trªn cho thÊy, cÇn thiÕt ph¶i xo¸ bá sù khèng chÕ khi c¸c nhµ ®Çu t­ tham gia mua cæ phÇn, ®ång thêi kÕt hîp víi nh÷ng quy ®Þnh kh¸c nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ®«ng ®¶o c¸c ®èi t­îng ®­îc tham gia mua cæ phÇn lÇn ®Çu. Tuy nhiªn ®Ó ®¶m b¶o sù chi phèi cña nhµ n­íc ( ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp thuéc ®èi t­îng nµy) còng nh­ chèng nguy c¬ biÕn cæ phÇn ho¸ thµnh t­ nh©n ho¸, Nhµ n­íc cÇn quy ®Þnh râ sè l­îng cæ phÇn Nhµ n­íc cÇn n¾m gi÷ ®Ó gi÷ quyÒn chi phèi vµ sè l­îng cæ ®«ng tèi thiÓu ph¶i cã khi chuyÓn DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn. ViÖc quy ®Þnh h¹n chÕ quyÒn mua cæ phÇn cña c¸c ®èi t­îng lµ c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý nghiÖp vô; vî hoÆc chång, bè, mÑ vµ con cña hä lµm viÖc t¹i DNNN thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ lµ kh«ng hîp lý, thiÕu t¸c dông ®éng viªn g¾n bã quyÒn lîi cña nh÷ng ng­êi cã nhiÒu cèng hiÕn vµ cã ¶nh h­ëng lín ®Õn tiÕn ®é cæ phÇn ho¸ vµ sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp sau khi tiÕn hµnh cæ phÊn ho¸. Bªn c¹nh ®ã cßn ch­a thèng nhÊt trong c¸c quy ®Þnh vÒ tû lÖ tham gia cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ quyÕt ®Þnh 145/1999/Q§-TTg cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc së h÷u sè cæ phÇn cã tæng gi¸ trÞ tèi ®a b»ng 30% vèn ®iÒu lÖ. Tuy nhiªn t¹i quyÕt ®Þnh sè 139/1999/Q§-TTg l¹i quy ®Þnh nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chØ ®­îc së h÷u kh«ng qu¸ 20% sè vèn ®iÒu lÖ ( ®èi víi c¸c doanh nghiÖp niªm yÕt). §iÒu nµy dÉn ®Õn v­íng m¾c cho c¸c doanh nghiÖp ®· b¸n cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn møc 20% vèn ®iÒu lÖ, ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn t©m lý cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi khi tham gia ch­¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ còng nh­ giao dÞch trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy ChÝnh phñ cÇn sím ®iÒu chØnh c¸c quy ®Þnh t¹i quyÕt ®Þnh 139/1999/Q§-TTg sao cho phï hîp víi c¸c quy ®Þnh trong c¸c v¨n b¶n kh¸c ®· ban hµnh. Cuèi cïng lµ viÖc ChÝnh phñ nªn ®iÒu chØnh níi láng ®iÒu kiÖn niªm yÕt, gi¶m bít vµ chuÈn mùc ho¸ c¸c thñ tôc niªm yÕt, h¹n chÕ sù can thiÖp mang tÝnh chÊt hµnh chÝnh ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c c«ng ty cæ phÇn nhanh chãng tham gia niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. 2.5. Thµnh lËp c¸c tæ chøc trung gian hç trî c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn CPH. §Ó gióp c¸c doanh nghiÖp th¸o gì nh÷ng khã kh¨n v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng t¸c CPH, Nhµ n­íc cÇn nghiªn cøu thµnh lËp c¸c tæ chøc trung gian nh­: C«ng ty mua b¸n nî vµ tµi s¶n doanh nghiÖp, c«ng ty t­ vÊn vÒ vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸, c«ng ty ®Þnh gÝa tµi s¶n. Cïng víi c«ng ty ®Çu t­ chøng kho¸n, c¸c c«ng ty nµy sÏ ®¶m nhËn c¸c nhiÖm vô vÒ b¸n phÇn vèn nhµ n­íc ë c¸c c«ng ty CPH. Tõ ®ã, t¸ch ho¹t ®éng nµy ra khái c¸c DNNN thùc hiÖn CPH nh»m ®Èy nhanh tèc ®é cæ phÇn ho¸. KÕt luËn Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc DNNN lµ viÖc lµm ®ang diÔn ra vµ lµ viÖc lµm cÊp b¸ch hiÖn nay ë n­íc ta. TÝnh ®Õn ®Çu th¸ng 9 n¨m 2002, c¶ n­íc ®· cã 882 Doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ®­îc chuyÓn sang h×nh thøc C«ng ty cæ phÇn. Tuy sè l­îng DNNN ®­îc cæ phÇn ho¸ ch­a nhiÒu nh­ng quan träng lµ cæ phÇn ho¸ ®· h×nh thµnh ®­îc lo¹i doanh nghiÖp cã nhiÒu h×nh thøc së h÷u, huy ®éng ®­îc thªm vèn cña x· héi, t¹o thªm ®­îc ®éng lùc vµ c¬ chÕ qu¶n lý cã hiÖu qu¶ cho doanh nghiÖp. C«ng ty Container phÝa b¾c lµ 1 DNNN trong nghµnh giao th«ng vËn t¶i ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ xu thÕ tÊt yÕu lµ ph¶i cæ phÇn ho¸, th«ng qua viÖc x©y dùng ph­¬ng ¸n cæ phÇn C«ng ty chuyªn ®Ò ®· nªu ®­îc c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n sau : -T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ë n­íc ta hiÖn nay, nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm vµ tån t¹i; Ph­¬ng h­íng ®æi míi DNNN ë ViÖt Nam nãi chung vµ CPH nãi riªng. -§¸nh gi¸ t×nh h×nh kinh doanh cña c«ng ty; §­a ra ph­¬ng ¸n CPH C«ng ty Container phÝa b¾c; §¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty tõ sau khi tiÕn hµnh CPH ®Õn nay. -§Ò ra nh÷ng bµi häc rót ra tõ qu¸ tr×nh CPH, nh»m ®Èy nhanh qu¸ tr×nh CPH. Tuy nhiªn vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ DNNN hiÖn nay lµ vÊn ®Ò míi mÎ vµ bøc xóc ®èi víi c¸c nhµ qu¶n trÞ, c¸c nhµ qu¶n lý cã liªn quan. Do vËy sù ®ãng gãp cña chuyªn ®Ò nµy ch¾c ch¾n cßn nhiÒu h¹n chÕ. Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n ThÇy gi¸o: PGS.TS NguyÔn Nh­ TiÕn vµ c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn c«ng ty Viconship ®· tËn t×nh h­íng dÉn, gióp ®ì em hoµn thµnh b¶n kho¸ luËn nµy. ._.