Tín dụng trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở VN

Lêi nãi ®Çu -TÝn dông ®­îc hiÓu theo nghÜa ®¬n gi¶n ®ã lµ mèi quan hÖ vay m­în, nh­ng nã l¹i cã vai trß rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nãi chung vµ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam nãi riªng. - Môc ®Ých cña bµi viÕt lµ mong mét phÇn lµm s¸ng tá, nªu bËt nªn ®­îc tÇm quan träng cña quan hÖ tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ quan hÖ tÝn dông trong nÒn kinh thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam nãi riªng th«ng qua viÖc ph©n tÝch b¶n chÊt , chøc n¨ng, vai trß còng nh­ c¸c h×nh thøc tån t¹i cña quan hÖ tÝn dông , ®ång thêi cã ®Æt nã trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña n­íc ta -mét n­íc ®ang ë trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. §Ò tµi: TÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam Néi dung chÝnh I, B¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña quan hÖ tÝn dông: 1,B¶n chÊt cña quan hÖ tÝn dông: TÝn dông lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ l­u th«ng hµng ho¸. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ kh«ng cã ai chØ mua hµng ho¸ hoÆc ng­îc l¹i. C¸c doanh nghiÖp khi th× hä ®ãng vai trß ng­êi mua mua c¸c yÕu tè ®Çu vµo tõ c¸c hé gia ®×nh vµ khi th× hä l¹i ®ãng vai trß ng­êi b¸n b¸n hµng ho¸, dÞch vô trªn thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ dÞch vô. Hé gia ®×nh th× mua hµng ho¸, dÞch vô tõ c¸c doanh nghiÖp vµ b¸n c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh­ søc lao ®éng cho c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. Cßn ë ®Þa vÞ cña chÝnh phñ th× khi hä ®ãng vai trß ng­êi mua hµng ho¸, khi th× hä lµ ng­êi ®Çu t­ hay ng­êi b¸n. Nh­ vËy sÏ n¶y sinh t×nh huèng sù vËn ®éng cña tiÒn tÖ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng ¨n khíp víi nhau vÒ thêi gian vµ kh«ng gian n¶y sinh ra t×nh h×nh sau: Cã nh÷ng doanh nghiÖp ®· tiªu thô ®­îc hµng ho¸ nh­ng ch­a ®Õn kú tr¶ c«ng cho ng­êi lao ®éng, ch­a ph¶i mua nguyªn vËt liÖu, hoÆc c¸c kho¶n chi ch­a ph¶i thanh to¸n..v.v..tøc lµ doanh nghiÖp cã tån t¹i kho¶n tiÒn t¹m thêi nhµn rçi, kh«ng sinh lêi. Ng­îc l¹i, cã doanh ngiÖp ch­a tiªu thô ®­îc hµng ho¸,nh­ng l¹i cã nhu cÇu tiÒn mua s¾m trang thiÕt bÞ..v.v..MÆt kh¸c, trong c¸c tÇng líp d©n c­ cã bé phËn kh«ng tiªu hÕt ngay sè tiÒn hä kiÕm ®­îc mµ ®Ó giµnh sö dông vµo c¸c môc ®Ých kh¸c nhau cña ®êi sèng, tøc lµ cã kho¶n tiÒn nhµn rçi nh­ng bé phËn d©n c­ kh¸c l¹i ®ang cÇn tiÒn cho c¸c nhu cÇu chi phÝ cho c¸c kho¶n lín h¬n. T×nh h×nh nµy còng t­¬ng tù víi c¸c tæ chøc kinh tÕ, vµ ngay c¶ Nhµ N­íc còng cÇn tiÒn ®Ó bï ®¾p nh÷ng thiÕu hôt ng©n s¸ch. Nh­ vËy, xÐt trªn ph¹m vi toµn x· héi, c¸c tæ chøc kinh doanh, bé phËn d©n c­ cã sè tiÒn nhµn rçi trong l­u th«ng, víi t­ c¸ch lµ nh÷ng ng­êi chñ së h÷u tiÒn tÖ ai còng muèn sao cho ®ång tiÒn cua m×nh sinh lêi. Ng­îc l¹i, cã bé phËn doanh ngiÖp, bé phËn d©n c­ cÇn sö dông sè tiÒn ®ã trong thêi gian nhÊt ®Þnh vµ hä chÊp nhËn tr¶ mét kho¶n tiÒn lêi nhÊt ®Þnh. M©u thuÉn nµy ®­îc gi¶i quyÕt th«ng qua h×nh thøc tÝn dông. VËy tÝn dông lµ quan hÖ kinh tÕ d­íi h×nh thøc quan hÖ tiÒn tÖ mµ ng­êi chñ së h÷u tiÒn tÖ cho ng­êi kh¸c vay trong thêi gian nhÊt ®Þnh ®Ó thu mãn tiÒn lêi gäi lµ lîi tøc. TÝn dông lµ mét ph¹m trï cña kinh tÕ hµng ho¸, lµ h×nh thøc vËn ®éng cña vèn cho vay. Sù cÇn thiÕt cña quan hÖ tÝn dông trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®­îc quyÕt ®Þnh bëi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt hµng ho¸, bëi sù ph¸t triÓn cña chøc n¨ng tiÒn tÖ lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n. Nh­ vËy sù ra ®êi cña quan hÖ tÝn dông lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan trong mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. 2,C¸c chøc n¨ng cña tÝn dông: Lµ mét bé phËn cña hÖ thèng tµi chÝnh, quan hÖ tÝn dông còng cã chøc n¨ng ph©n phèi vµ gi¸m ®èc. Chøc n¨ng ph©n phèi cña tÝn dông ®­îc thùc hiÖn th«ng qua ph©n phèi l¹i vèn.Ph©n phèi cña tÝn dông dùa trªn c¬ së tù nguyÖn theo nguyªn t¾c hoµn tr¶ vµ cã hiÖu qu¶. Néi dung cña chøc n¨ng nµy biÓu hiÖn ë c¬ chÕ "hót"(hay huy ®éng) c¸c nguån vèn tiÒn tÖ nhµn rçi, ph©n t¸n trong x· héi ®Ó "®Èy" ( hay cho vay) nã vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiªu dïng, "thu håi" vèn cho vay theo kú h¹n vµ "tham dù ph©n phèi" ë c¸c c¬ së ®i vay theo sè l­îng cho vay víi tû suÊt lîi tøc ®· ghi trong hîp ®ång. Chøc n¨ng gi¸m ®èc, thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸m ®èc tøc lµ th«ng qua nghiÖp vô nhËn göi vµ cho vay ®­îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch kÕ to¸n ®Ó kiÓm tra, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông, kiÓm tra viÖc chÊp hµnh chÝnh s¸ch tµi chÝnh nãi chung. Ng­êi cã vèn cho vay lu«n quan t©m ®Õn sù an toµn cña vèn; kh«ng nh÷ng thÕ , hä cßn mong muèn vèn cña hä khi sö dông cã kh¶ n¨ng sinh lîi ®Ó hä cã thÓ thu vÒ thªm mét kho¶n lîi tøc. Muèn vËy, ng­êi cho vay ph¶i am hiÓu vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña ng­êi ®i vay, tõ kh©u xem xÐt t­ c¸ch ph¸p nh©n cña ng­êi ®i vay, t×nh h×nh vèn liÕng, mÆt hµng s¶n xuÊt kinh doanh vÒ c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng, kh¶ n¨ng tr¶ nî nãi riªng vµ t×nh h×nh tµi chÝnh nãi chung,quan hÖ víi c¸c chñ nî kh¸c..v.v.. Sau khi xem xÐt t­ c¸ch ph¸p nh©n ®Ó cho vay, ng­êi cho vay cßn ph¶i kiÓm so¸t viÖc sö dông vèn cho vay cã ®óng môc ®Ých kh«ng, cã hiÖu qu¶ kh«ng ®Ó ®iÒu chØnh liÒu l­îng vèn vay vµ ®Ó thu håi vèn ®óng h¹n, cã kÌm lîi tøc. II,Vai trß vµ c¸c h×nh thøc cña tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þng h­íng x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam: 1,Vai trß cña tÝn dông: Thùc hiÖn tèt hai chøc n¨ng trªn, tÝn dông cã vai trß sau ®©y: _ Víi t­ c¸ch lµ c«ng cô tËp trung vèn vµ tÝch luü ,tÝn dông gãp phÇn gi¶m hÖ sè tiÒn nhµn rçi, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, gãp phÇn t¨ng vßng quay cña vèn, tiÕt kiÖm tiÒn mÆt trong l­u th«ng vµ gãp phÇn kh¾c phôc l¹m ph¸t tiÒn tÖ. _TÝn dông gãp phÇn cung cÊp khèi l­îng vèn cho c¸c doanh nghiÖp, tõ ®ã t¨ng qui m« s¶n xuÊt kinh doanh, ®æi míi thiÕt bÞ, ¸p dông tiÕn bé khoa häc-kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi, n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng vµ chÊt l­îng s¶n xuÊt, t¹o kh¶ n¨ng vµ khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo c¸c c«ng tr×nh lín, c¸c ngµnh, lÜnh vùc cã ý nghÜa quan träng ®èi víi quèc kÕ d©n sinh, thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. _TÝn dông gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh më réng mèi quan hÖ giao l­u tiÒn tÖ gi÷a n­íc ta vµ c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. _TÝn dông gãp phÇn vµo viÖc h×nh thµnh, ®iÒu chØnh vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. _TÝn dông t¹m thêi hç trî vèn tiªu dïng cho c­ d©n c¶i thiÖn ®êi sèng. 2, C¸c h×nh thøc cña tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa: ë n­íc ta viÖc chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ N­íc, c¸c ho¹t ®éng tÝn dông còng ph¶i ®­îc ®æi míi c¶ vÒ néi dung, h×nh thøc lÉn ph¹m vi tÝnh chÊt cña nã. Kinh tÕ thÞ tr­êng t¹o ra kh¶ n¨ng më réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña tÝn dông; ®Õn l­ît m×nh, tÝn dông l¹i thóc ®Èy m¹nh mÏ qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt. Sù c¹nh tranh gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông ®­a ®Õn viÖc thu hót vµ huy ®éng mét l­îng vèn trong thêi gian nhanh nhÊt vµ víi l·i suÊt thÊp nhÊt, kÞp thêi ®¸p øng mäi nhu cÇu cña doanh nghiÖp. Thõa nhËn ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ th× lîi tøc ph¶i ®­îc xem nh­ lµ gi¸ c¶ cña lo¹i hµng ho¸-tiÒn tÖ vµ nã thay ®æi theo quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ. ChÝnh sù thay ®æi cña lîi tøc trong tõng thêi kú gãp phÇn vµo viÖc ®iÒu hoµ cung cÇu vÒ vèn tiÒn tÖ trong toµn nÒn kinh tÕ. Víi t¸c dông ®ã, quan hÖ tÝn dông ®­îc sö dông nh­ lµ mét c«ng cô kinh tÕ vÜ m«, cïng víi quan hÖ tµi chÝnh, ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ. Do ®ã khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng th× quan hÖ tÝn dông ë ViÖt Nam tån t¹i d­íi c¸c h×nh thøc sau: _TÝn dông ng©n hµng §©y lµ h×nh thøc tÝn dông rÊt quan träng vµ lµ quan hÖ tÝn dông chñ yÕu gi÷a ng©n hµng vµ c¸c doanh nghiÖp. Nã lµ h×nh thøc mµ c¸c quan hÖ tÝn dông ®­îc thùc hiÖn th«ng qua vai trß trung t©m cña ng©n hµng. Nã ®¸p øng phÇn lín nhu cÇu tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n. Theo ®µ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, h×nh thøc tÝn dông ng©n hµng ngµy cµng trë thµnh h×nh thøc chñ yÕu kh«ng chØ ë trong n­íc mµ cßn trªn tr­êng quèc tÕ. Tuú theo c¸ch ph©n chia kh¸c nhau, tÝn dông ng©n hµng cã c¸c lo¹i kh¸c nhau. NÕu ph©n chia theo thêi gian: +TÝn dông ng¾n h¹n + TÝn dông trung h¹n ( trªn 1 n¨m vµ d­íi 5 n¨m) + TÝn dông dµi h¹n (trªn 5 n¨m). NÕu ph©n chia theo ®èi t­îng ®Çu t­ cña tÝn dông: + TÝn dông vèn l­u ®éng + TÝn dông vèn cè ®Þnh... _TÝn dông Nhµ N­íc TÝn dông nhµ n­íc lµ quan hÖ vay m­în cã hoµn tr¶ vèn vµ l·i sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh gi÷a Nhµ n­íc víi c¸c tæ chøc kinh tÕ trong n­íc, gi÷a Nhµ n­íc víi c¸c tÇng líp d©n c­, gi÷a Nhµ n­íc víi chÝnh phñ c¸c n­íc kh¸c... H×nh thøc nµy ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc Nhµ n­íc ph¸t hµnh c«ng tr¸i b»ng thãc, b»ng vµng, b»ng tiÒn ®Ó vay d©n khi ng©n s¸ch Nhµ n­íc thiÕu hôt. TÝnh hiÖu qu¶ cña h×nh thøc tÝn dông Nhµ n­íc phô thuéc vµo viÖc thùc hiÖn ®óng ®¾n nguyªn t¾c tù nguyÖn vµ cïng cã lîi gi÷a Nhµ n­íc vµ ng­êi ®i mua c«ng tr¸i. Muèn vËy ph¶i ®¶m b¶o l·i suÊt tÝn dông Nhµ n­íc phï hîp víi l·i suÊt tÝn dông ng©n hµng, thêi gian tr¶ ph¶i ®¶m b¶o ®óng thêi gian ghi trªn c«ng tr¸i, ph­¬ng thøc thanh to¸n ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn cho ng­êi mua c«ng tr¸i. _TÝn dông tËp thÓ (hay tÝn dông nh©n d©n): TÝn dông tËp thÓ lµ h×nh thøc tù nguyÖn gãp vèn cña c¸c thµnh viªn cho nhau vay hoÆc ®Ó cïng nhau kinh doanh tÝn dông. Nã tån t¹i d­íi h×nh thøc tæ chøc nh­ c¸c hiÖp héi tÝn dông, hîp t¸c x· tÝn dông... TÝn dông tËp thÓ lµ h×nh thøc cã vai trß bæ sung cho tÝn dông ng©n hµng vÒ huy ®éng vµ cho vay chñ yÕu ë n«ng th«n. ë n­íc ta, hîp t¸c x· tÝn dông ®­îc thµnh lËp tõ n¨m 1956 vµ trë thµnh phæ biÕn vµo nh÷ng n¨m 1960, cã t¸c dông mét thêi trong phong trµo hîp t¸c ho¸. Song, do ho¹t ®éng theo c¬ chÕ hµnh chÝnh bao cÊp, nã chØ lµ "ch©n rÕt" cña ng©n hµng, nªn ®· bÞ h¹n chÕ t¸c dông vµ tan r·. Tõ khi cã chØ thÞ 100 cña Ban BÝ th­ trung ­¬ng vÒ kho¸n s¶n phÈm trong hîp t¸c x· n«ng nghiÖp, trong n«ng th«n ®· xuÊt hiÖn m¹nh mÏ nhu cÇu tÝn dông. N¨m 1982, c¸c hîp t¸c x· tÝn dông ®­îc kh«i phôc l¹i. C¸c quü tÝn dông nh©n d©n vµ c¸c h×nh thøc tÝn dông kh¸c, kÓ c¶ tÝn dông nÆng l·i xuÊt hiÖn ngoµi ng©n hµng, mµ ®Ønh cao lµ n¨m 1988 vµ ®Çu n¨m 1989. Ch¼ng bao l©u, hµng lo¹t nh÷ng tæ chøc tÝn dông ®ã bÞ ®æ vì, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ chi tr¶, ®· g©y rèi lo¹n vÒ kinh tÕ- x· héi, nhÊt lµ trong lÜnh vùc tiÒn tÖ, tÝn dông. HËu qu¶ trªn do nhiÒu nguyªn nh©n, song tr­íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn sù thiÕu thÓ chÕ ph¸p lý hoµn chØnh, thiÕu hÖ thèng kiÓm tra, thanh to¸n cã hiÖu lùc ®Ó ho¹t ®éng tÝn dông ®­îc an toµn vµ n»m trong khu«n khæ cña luËt ph¸p thèng nhÊt. TÝn dông tËp thÓ lµ h×nh thøc tån t¹i tÊt yÕu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, cã vai trß cùc kú quan träng ®èi víi viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng nghiÖp, n«ng th«n khi hé gia ®×nh lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ vµ khi ng©n hµng ch­a v­¬n tíi tõng hé n«ng d©n. Tuy nhiªn ®iÒu ®ã chØ trë thµnh hiÖn thùc khi c¸c tæ chøc tÝn dông tËp thÓ cã c¬ chÕ kinh doanh phï hîp, tån t¹i vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së t«n träng ph¸p luËt, nhÊt lµ ph¸p luËt trong lÜnh vùc tiÒn tÖ, tÝn dông, cã sù gióp ®ì cña Nhµ n­íc. Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi , ngoµi c¸c h×nh thøc tÝn dông chñ yÕu trªn cßn cã mét sè h×nh thøc tÝn dông kh¸c nh­ tÝn dông tiªu dïng, tÝn dông häc ®­êng... III, Thùc tr¹ng ,quan ®iÓm vµ nh÷ng gi¶i ph¸p ®æi míi quan hÖ tÝn dông ë ViÖt Nam: Ta cã thÓ lÊy mét vÝ dô minh ho¹ nh­ sau : nÕu coi nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung tr­íc kia lµ mét ng«i nhµ ba tÇng vµ quan hÖ tÝn dông lµ cÇu thang trong ng«i nhµ ®ã, th× khi ViÖt Nam chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®­îc vÝ nh­ mét toµ nhµ chäc trêi vµ quan hÖ tÝn dông lµ chiÕc cÇu thang m¸y gióp viÖc ®i l¹i, l­u th«ng trong toµ nhµ ®­îc dÔ dµng, thuËn tiÖn. Tuy nhiªn vÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ ph¶i ®Æt vÞ trÝ cña cÇu thang ë chç nµo ®Ó mang l¹i hiÖu qu¶ sö dông tèt nhÊt. T¹i ViÖt Nam, trong nh÷ng n¨m qua quan hÖ tÝn dông ®· ®­îc c¶i c¸ch rÊt nhiÒu vµ ®· mang l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh, còng nh­ vÉn cßn tån t¹i mét sè mÆt cßn yÕu kÐm. §Ó hiÓu ®­îc c¹n kÏ chóng ta cïng ®i t×m hiÓu vÒ quan hÖ tÝn dông ë ViÖt Nam: thùc tr¹ng, nh÷ng thµnh tùu ,nh÷ng h¹n chÕ vµ ph­¬ng h­íng kh¾c phôc, ®æi míi. 1,TÝn dông ng©n hµng: a,Thùc tr¹ng: _T¹i ViÖt Nam ng©n hµng Nhµ N­íc ®ãng vai trß lµ ng©n hµng trung ­¬ng , lµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ N­íc gi¸m s¸t ho¹t ®éng khu vùc tiÒn tÖ vµ kiÓm so¸t khèi l­îng tiÒn trong nÒn kinh tÕ . Ng©n hµng Nhµ N­íc lµ c¬ quan duy nhÊt cã kh¶ n¨ng ph¸t hµnh tiÒn. Vµ ng©n hµng Nhµ N­íc cã ba chøc n¨ng sau: kiÓm so¸t c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ho¹t ®éng ®óng luËt; lµ ng­êi cho vay cuèi cïng, hay lµ ng©n hµng cña c¸ ng©n hµng vµ cuèi cïng lµ chøc n¨ng kiÓm so¸t møc cung tiÒn. Trong khi ®ã th× ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ ng©n hµng nhËn tiÒn göi vµ cho vay víi l·i suÊt, th«ng qua ®ã thu ®­îc mét kho¶n tiÒn lêi tõ sù chªnh lÖch l·i suÊt. Nh­ vËy cã thÓ nãi quan hÖ tÝn dông ng©n hµng ë ViÖt Nam chñ yÕu lµ do c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®¶m tr¸ch. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh cña ViÖt Nam nh×n chung vÉn lµ c¸c chñ thÓ gi÷ vÞ trÝ chñ chèt trong hÖ thèng nµy. Tõ n¨m 1990, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ®­îc s¾p xÕp l¹i thµnh 6 ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh, bao gåm: Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, Ng©n hµng C«ng th­¬ng, Ng©n hµng ngo¹i th­¬ng, Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn, Ng©n hµng Phôc vô ng­êi nghÌo vµ Ng©n hµng Ph¸t triÓn nhµ ë vµ c¬ së h¹ tÇng ®ång b»ng s«ng Cöu Long. HÖ thèng ng©n hµng quèc doanh ho¹t ®éng réng kh¾p trªn c¶ n­íc víi 238 chi nh¸nh t¹i c¸c tØnh, thµnh phè vµ h¬n 1000 chi nh¸nh cÊp 3 trùc thuéc t¹i kh¾p c¸c vïng d©n c­. Ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh thùc sù trë thµnh chç dùa quan träng, chñ yÕu cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, qua ®ã ®ãng gãp quan träng vµo t¨ng tr­áng æn ®Þnh kinh tÕ trong thêi k× ®æi míi. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn còng lµ nh÷ng thµnh phÇn ®ang lín m¹nh. Vµo thêi ®iÓm ®Çu thËp kØ 1990, c¶ n­íc cã 15 ng©n hµng cæ phÇn, cho ®Õn nay, c¸c ng©n hµng cæ phÇn ®· vµ ®ang ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng. VÒ sè l­îng ®· cã 48 ng©n hµng cæ phÇn (trong ®ã cã 32 ng©n hµng cæ phÇn ®« thÞ, 16 ng©n hµng cæ phÇn n«ng th«n). Thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa trong lÜnh vùc ng©n hµng, Nhµ n­íc còng ®· cho phÐp ng©n hµng n­íc ngoµi ®­îc ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. HiÖn nay trªn l·nh thæ ViÖt Nam cã h¬n 5 ng©n hµng liªn doanh víi n­íc ngoµi. Bªn c¹nh c¸c tæ chøc mang tÝnh chÝnh thøc, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam còng ph¶i kÓ ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông nh©n d©n. HiÖn nay hÖ thèng nµy vÉn ®ang ®­îc triÓn khai vµ ph¸t triÓn réng kh¾p trªn ph¹m vi c¶ n­íc. Ngoµi ra ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc kh«ng chuyªn ngµnh ng©n hµng, trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vÉn cã nh÷ng ho¹t ®éng mang tÝnh ng©n hµng, ®ã lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ thuéc c¸c bé c¸c ngµnh, c¸c c¬ quan, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ chÝnh trÞ, x· héi vÝ dô nh­ : hÖ thèng kho b¹c nhµ n­íc,Tæng côc §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn, Bé lao ®éng Th­¬ng binh vµ X· héi, Tæng côc B­u ®iÖn, Hîp t¸c x·, Héi phô n÷, Héi n«ng d©n.... Víi mét c¬ cÊu tæ chøc ®a d¹ng vµ vÉn ®ang më réng nh­ vËy, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ®ang tõng b­íc thÓ hiÖn sù lín m¹nh vÒ sè l­îng, phÇn nµo chøng tá vai trß quan träng cña m×nh trong nÒn kinh tÕ. Tuy vËy, ®Ó ®¸nh gi¸ vµ nhËn dÞnh ®óng ®¾n, chóng ta cÇn xem xÐt c¸c mÆt vÒ chÊt l­îng ho¹t ®éng cña hÖ thèng nµy. - VÒ quy m« vèn tù cã: Vèn cña ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho ho¹t ®éng, ph¸t triÓn vµ thÓ hiÖn tÝnh c¹nh tranh cña ng©n hµng th­¬ng m¹i. Víi mét kho¶n vèn lín, ng©n hµng cã kh¶ n¨ng cung cÊp tÝn dông lín h¬n, lµm gi¶m bít rñi ro vµ lµ mét yÕu tè ®Ó ng©n hµng cã thÓ c¶i tiÕn c«ng nghÖ, më réng ho¹t ®éng vµ t¨ng kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô trªn thÞ tr­êng. Tuy vËy l­îng vèn tù cã cña hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖtNam còng hÇu hÕt kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh ®­îc Nhµ n­íc cÊp vèn ®iÒu lÖ tõ ng©n s¸ch: trong ®ã Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng (NHNT), Ng©n hµng C«ng th­¬ng ( NHCT), Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn (NH§T&PT), mçi ng©n hµng ®­îc cÊp 1100 tû ®ång; riªng Ng©n hµng NN&PTNT ®­îc cÊp vèn lín nhÊt nh­ng còng chØ cã 2200 tû ®ång. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1999, vèn tù cã ®· bæ sung cña c¸c NHTMQD còng míi chØ lªn tíi 2063 tû ®ång ë NHNT, 1637 tû ®ång ë NHCT, 1892 tû ®ång ë NH§T&PT vµ 2755 tû ®ång ë NHNN&PTNT. Thö so s¸nh víi sè tµi s¶n cña mét sè ng©n hµng trªn thÕ giíi vµo thêi ®iÓm n¨m 1995: Deutsche Bank (§øc) 502.3 tû USD; Sumitomo Bank (NhËt) 498.9 tû USD ; Credit Lyonnais (Ph¸p) 337.6 tû USD; hay Chase Manhattan Bank (Mü) 333.8 tû USD... th× míi thÊy sù nhá bÐ vµ kho¶ng c¸ch rÊt xa cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam. Ngay c¶ so s¸nh víi khu vùc th× ng©n hµng th­¬ng m¹i lín nhÊt cña ViÖt Nam (kho¶ng 170 triÖu USD) chØ cã vèn ®¹t kho¶ng 1/5 møc cña c¸c ng©n hµng cña c¸c n­íc trong khu vùc. XÐt vÒ khu vùc ng©n hµng cæ phÇn ViÖt Nam th× t×nh h×nh cßn thiÕu kh¶ quan h¬n. Theo ®¸nh gi¸ hiÖn nay th× cã kho¶ng 11 ng©n hµng cæ phÇn ch­a cã ®ñ kh¶ n¨ng t¨ng vèn ®iÒu lÖ theo yªu cÇu. Ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng cæ phÇn ch­a thÓ hiÖn hiÖu qu¶ cao, do vËy viÖc t¨ng vèn rÊt khã kh¨n. Víi quy m« vèn thÊp vµ tû lÖ an toµn vèn d­íi møc th«ng lÖ quèc tÕ nh­ hiÖn nay cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam, chóng ta ®· bÞ h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng tÝn dông, tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh còng gÆp nhiÒu c¶n trë, khã më réng ph¹m vi ho¹t ®éng vµ ®æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng, vµ cµng khã h¬n trong viÖc c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi trªn l·nh thæ ViÖt Nam. - VÒ vÊn ®Ò nî qu¸ h¹n Ho¹t ®éng tÝn dông lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô c¬ b¶n cña ng©n hµng th­¬ng m¹i, lµ nguån chñ yÕu ®em l¹i lîi nhuËn. NghiÖp vô nµy lu«n ph¶i g¾n víi rñi ro tÝn dông, cã thÓ ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn an toµn cña ng©n hµng. Trong hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam, tû lÖ nî qu¸ h¹n lµ mét vÊn ®Ò kh¸ nghiªm träng. Theo tÝnh to¸n cña WB, nî khã ®ßi ph¶i xö lý theo tiªu chuÈn kÕ to¸n ViÖt Nam cña hÖ thèng ng©n hµng ®¹t trªn 1 tû USD. NÕu c¨n cø theo tiªu chuÈn kÕ to¸n quèc tÕ th× sè nî khã ®ßi lªn tíi 3-4 tû USD. Sè liÖu tõ nguån kh¸c cho thÊy tû lÖ nî xÊu trong tæng d­ nî trong toµn bé hÖ thèng ng©n hµng lªn tíi 12.7% (møc an toµn lµ d­íi 5%). C¸c nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng tû lÖ nî qu¸ h¹n ngµy cµng gia t¨ng trong hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam cã thÓ tãm l­îc lµ: mét sè kho¶n nî tõ thêi bao cÊp kh«ng chi tr¶ ®­îc; hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®i vay vÉn ch­a c¶i thiÖn ®­îc nhiÒu; nhiÒu doanh nghiÖp vÉn ®­îc cho vay theo chØ thÞ chØ ®¹o ... mµ kh«ng tÝnh to¸n ®Õn rñi ro tÝn dông, ®Õn ®iÒu kiÖn hoµn vèn vµ cã l·i, c¸c doanh nghiÖp nµy l¹i chiÕm mét tû lÖ vèn vay rÊt lín; b¶n th©n ho¹t ®éng cña ng©n hµng cßn nhiÒu yÕu kÐm, bÊt cËp, mét sè c¸n bé ng©n hµng tr×nh ®é ch­a ®¸p øng yªu cÇu, mét sè kh¸c bÞ biÕn chÊt, g©y c¸c vô thiÖt h¹i lín. - VÒ hiÖu qu¶ huy ®éng vèn vµ tÝn dông Víi c¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña m×nh, huy ®éng vèn vµ ho¹t ®éng tÝn dông lµ nh÷ng nghiÖp vô nÒn t¶ng cña mét ng©n hµng th­¬ng m¹i. Qua ®ã, ng©n hµng huy ®éng vèn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ, ®em cho vay c¸c ®èi t¸c kh¸c cã nhu cÇu vÒ vèn. Víi ho¹t ®éng nµy, c¸c nguån vèn d­ thõa sÏ ®­îc tËn dông vµ sö dông hiÖu qu¶ h¬n, nh÷ng n¬i cÇn ®Çu t­ còng cã ®­îc nguån lùc cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®Õn sù ph¸t triÓn tèi ­u. N¨m 1995, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh huy ®éng ®­îc 31700 tû VN§ (kÓ c¶ ngo¹i tÖ quy ®æi). Tíi n¨m 1999 th× sè vèn huy ®éng ®­îc lªn tíi 115508 tû VN§, t¨ng 3.46 lÇn. §èi víi c¸c chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi vµ ng©n hµng liªn doanh, n¨m 1995, huy ®éng ®­îc 2085 tû VN§ (kÓ c¶ ngo¹i tÖ quy ®æi ), n¨m 1999 lªn tíi 14413 tû VN§, t¨ng 7 lÇn. N¨m 2000, sè d­ tiÒn göi t¹i c¸c ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông (TCTD) ®· t¨ng thªm 30%, mét tèc ®é rÊt cao cã ®­îc lµ nhê mét sè gi¶i ph¸p nh­: l·i suÊt huy déng linh ho¹t, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ng©n hµng... Nh×n chung, sè vèn huy ®éng ®­îc tõ nÒn kinh tÕ v½n t¨ng ®Òu ®Æn trong c¸c n¨m gÇn ®©y, rÊt cã ý nghÜa ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trong bèi c¶nh vèn ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi vµo n­íc ta cã xu h­íng gi¶m sót. Tuy vËy, viÖc huy ®éng vèn cña c¸c ng©n hµng vÉn cßn gÆp nhiÒu h¹n chÕ. Møc huy déng vèn so s¸nh víi c¸c n­íc trong khu vùc th× ViÖt Nam v½n cßn ë møc thÊp. Do vËy, nh×n chung, vÉn cßn t×nh tr¹ng d­ thõa vèn trong d©n c­, trong khi toµn bé nÒn kinh tÕ l¹i ®ang trong giai ®o¹n rÊt cÇn vèn ®Ó ph¸t triÓn. b, Nh÷ng h¹n chÕ: Sau c¸c b­íc ®æi míi kh¸ toµn diÖn, chuyÓn sang chuyªn doanh, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam ®· huy ®éng ®­îc mét khèi l­îng ®¸ng kÓ vèn trong n­íc vµ quèc tÕ, thóc ®Èy ®Çu t­ cho s¶n xuÊt cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, coi träng ®Çu t­ tÝn dông ­u ®·i ®Ó phôc vô xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch x· héi. C¸c dÞch vô mµ hÖ thèng ng©n hµng cung cÊp ngµy cµng ®a d¹ng vµ tiÖn dông, tiÕn dÇn ®Õn c¸c dÞch vô hiÖn ®¹i cña thÕ giíi vµ khu vùc. Tuy nhiªn hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i cßn nhiÒu yÕu kÐm, thÓ hiÖn ë mét sè khÝa c¹nh sau: Thø nhÊt, kÕt qu¶ ®¹t ®­îc vÉn cßn h¹n chÕ so víi hÖ thèng ng©n hµng cña c¸c n­íc trong khu vùc. Thø hai, phÇn lín c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cßn thiÕu mét chiÕn l­îc kinh doanh hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng trªn c¬ së ®¸nh gi¸ ®óng nguån lùc hiÖn cã vµ dù b¸o m«i tr­êng kinh tÕ, chÝnh s¸ch kinh doanh, chÝnh s¸ch kh¸ch hµng, kÕ ho¹ch vµ c¸ biÖn ph¸p qu¶n lý dµi h¹n. Thø ba, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i (nhÊt lµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh, ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn) ®Òu cã chØ sè tµi chÝnh yÕu kÐm, hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp, vèn nhá; ngoµi ra søc c¹nh tranh thÊp, chÊt l­îng tÝn dông kh«ng cao, chi phÝ nghiÖp vô lín, kh¶ n¨ng sinh lêi thÊp. Thø t­, hÖ thèng kÕ to¸n ch­a phï hîp víi chuÈn mùc quèc tÕ, kinh nghiÖm vµ nghiÖp vô ng©n hµng quèc tÕ còng nh­ c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng quèc tÕ cßn h¹n chÕ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ch­a ®­îc øng dông nhiÒu... Thø n¨m, bé m¸y tæ chøc vµ qu¶n lý nguån nh©n lùc cña c¸c ng©n hµng cßn nhiÒu bÊt cËp vÒ c¶ tr×nh ®é qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh, kiÕn thøc thÞ tr­êng vµ kinh doanh, m« h×nh cång kÒnh vµ do ®ã chi phÝ cao. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh nãi nªn nh÷ng h¹n chÕ cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ®ã lµ sù trao ®¶o cña c¶ hÖ thèng ng©n hµng vµo n¨m 2003. Do ®Æc ®iÓm lµ trung gian tµi chÝnh, lµ "chiÕc vÝ" ®ùng tiÒn cho nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng ng©n hµng t¸c ®éng tíi tÊt c¶ c¸c yÕu tè kinh tÕ x· héi víi tÝnh chÊt d©y chuyÒn. Ho¹t ®éng ng©n hµng th­êng xuyªn chÞu nh÷ng ¶nh h­ëng kh¸ch quan rÊt khã kiÓm so¸t do "th«ng tin kh«ng ®èi xøng". Trong ®ã, nh÷ng tin ®ån thÊt thiÖt ®­îc xem nh­ mét hiÓm ho¹. Nh÷ng tin ®ån thÊt thiÖt th­êng xuÊt hiÖn kh«ng cã c¨n cø víi môc ®Ých ph¸ ho¹i râ rÖt. Nh÷ng ngµy gi÷a th¸ng 10-2003, kh«ng hiÓu tõ ®©u xuÊt hiÖn nh÷ng tin ®ån thÊt thiÖt nh»m vµo Ng©n hµng TMCP A Ch©u (ACB). Nh÷ng tin ®ån ®­îc tung ra rÊt " th©m ®éc" r»ng Tæng gi¸m ®èc ng©n hµng nµy bá trèn, bÞ b¾t; ACB cã vÊn ®Ò ... ®Õn nçi ng©n hµng ACB - ng©n hµng m¹nh nhÊt trong c¸c ng©n hµng cæ phÇn ë ViÖt Nam ph¶i mét phen ®iªu ®øng. Tæng gi¸m ®èc ACB -«ng Ph¹m V¨n ThiÖt, thËm chÝ c¶ Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ N­íc- «ng Lª §øc Thuý vµ Phã chñ tÞch UBND TP.Hå ChÝ Minh - «ng NguyÔn ThiÖn Nh©n ®· ph¶i trùc tiÕp ®Õn c¸c ®iÓm giao dÞch cña Ng©n hµng ®Ó gi¶i thÝch vµ minh chøng cho sù thÊt thiÖt cña tin ®ån trªn lµ môc ®Ých ph¸ ho¹i ho¹t ®éng cña ACB nãi riªng vµ hÖ thèng ng©n hµng nãi chung. Nh©n viªn cña ng©n hµng nµy ph¶i lµm viÖc trong t×nh tr¹ng qu¸ t¶i khi kh«ng Ýt kh¸ch hµng c¶ tin rót vèn. Cuèi cïng råi ho¹t ®éng cña ACB còng trë l¹i b×nh th­êng, tin ®ån trªn còng ®­îc x¸c ®Þnh lµ tin ®ån nh¶m nhÝ... §©y lµ sù cè ®iÓn h×nh cho thÊy t¸c h¹i cña nh÷ng lêi ®ån thæi. Sù kiÖn ACB võa kÞp "nguéi",mét thêi gian ng¾n sau ®ã l¹i xuÊt hiÖn mét tin liªn quan tíi lÜnh vùc ng©n hµng. Sè lµ ngµy 9 vµ 10-11 võa qua,trªn mét tê b¸o xuÊt hiÖn mét tin lµ "HÖ thèng thanh to¸n ATM cña Vietcombank bÞ sù cè lµm nhiÒu giao dÞch ph¶i ®×nh trÖ, nhiÒu thÎ ATM (thÎ ghi nî néi ®Þa connect 24) bÞ hÖ thèng xo¸ bá ra khái m¹ng giao dÞch". Nh­ng ngay sau ®ã, bµ NguyÔn ThÞ Hµ, phã tæng gi¸m ®èc Vietcombank ®· chÝnh thøc b¸c bá tin nµy.Theo bµ Hµ th× trong hai ngµy 9 vµ 10- 11, hÖ th«ng sm¸y ATM cña Vietcombank ®· xö lý kho¶ng trªn 30.000 giao dÞch kh¸c nhau cho kh¸ch hµng trªn toµn quèc, vµ ®©y lµ minh chøng râ rÖt nhÊt vÒ viÖc kh«ng cã chuyÖn g× x¶y ra ®èi víi hÖ thèng ATM cña Vietcombank. §ã lµ ch­a nãi ®Õn viÖc, trong ho¹t ®éng ng©n hµng rñi ro lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái, do vËy sù trôc trÆc cña hÖ thèng, kiÓu nh­ hÖ thèng ATM nÕu cã còng lµ b×nh th­êng. Còng ph¶i nãi thªm r»ng, rót tiÒn t¹i m¸y ATM ng­¬× ta chØ rót mét Ýt ®Ó tiªu dïng, nh­ng t¹i n­íc ta cã nh÷ng ng­êi rót rÊt nhiÒu , rót mét lóc hµng chôc triÖu hoÆc h¬n, nªn l­îng tiÒn trong khay cña m¸y ATM hÕt ch­a kÞp tiÕp quü , céng víi ®«i lóc ®­êng truyÒn viÔn th«ng trôc trÆc ( hiÖn t­îng nµy còng th­êng x¶y ra ) thÕ lµ lËp tøc cã d­ luËn ®­êng truyÒn trôc trÆc, cã vÊn ®Ò vµ kh¸ch hµng cã thÓ bÞ ...mÊt tiÒn. Qu¶ lµ nh÷ng lêi ®ån hÕt søc thiÕu c¨n cø. Nh÷ng ngµy cuèi n¨m 2003, d­ luËn l¹i xuÊt hiÖn mét tin ®ån " cay ®éc" r»ng n­íc ta s¾p thùc hiÖn ®æi tiÒn. ChuyÖn b¾t ®Çu tõ viÖc ng©n hµng Nhµ N­íc häp b¸o th«ng b¸o ph¸t hµnh thªm mét sè tiÒn giÊy vµ tiÒn xu míi. XÐt vÒ b¶n chÊt , viÖc ph¸t hµnh thªm tiÒn cã mÖnh gi¸ míi chØ nh»m môc ®Ých thay ®æi c¬ cÊu theo h­íng t¨ng c«ng cô thanh to¸n, chø kh«ng lµm t¨ng l­îng cung tiÒn trong nÒn kinh tÕ . ThÕ nh­ng ,c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng ®· kh«ng chõa mét thñ ®o¹n nµo ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých ph¸ ho¹i. Lîi dông vµo sù c¶ tin vµ sù thiÕu th«ng tin cña mét bé phËn nhá ng­êi d©n, tin vµo viÖc ®æi tiÒn ®­îc c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng tung ra. ChÝnh tõ c¸c tin ®ån nµy céng víi mét vµi nguyªn nh©n kh¸c nªn chØ vµi ngµy sau thêi ®iÓm c«ng bè ph¸t hµnh c¸c mÖnh gi¸ tiÒn míi, ®©y ®ã ®· cã hiÖn t­îng tÝch tr÷, g¨m gi÷ vµng vµ USD v× lo ng¹i tiÒn ViÖt Nam sÏ mÊt gi¸. Gi¸ vµng vµ USD t¹i thÞ tr­êng tù do t¨ng lªn rÊt nhanh. ChØ trong vßng cã mÊy ngµy , gi¸ vµng tõ kho¶ng 735.000 ®ång/chØ t¨ng lªn xÊp xØ 800.000 ®ång/chØ ,cßn gi¸ USD thÞ tr­êng chî ®en còng t¨ng lªn gÇn 500 dång/USD chØ trong mét thêi gian rÊt ng¾n. Tuy nhiªn, mäi viÖc cuèi cïng ®· râ ,c¶ Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc dÕn c¸c quan chøc cao cÊp kh¸c cña Ng©n hµng nhµ n­íc cho biÕt tØ gi¸ USD/VN§ sÏ t¨ng kh«ng qu¸ 1,6% trong n¨m nay vµ VN§ sÏ ®¶m b¶o gi¸ trÞ. Ngoµi ra, Ng©n hµng Nhµ N­íc còng hç trî c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu vµng ®Ó b×nh æn thÞ tr­êng trong n­íc. Nhê vËy tØ gi¸ VN§/USD ®· h¹ xuèng . Nh­ng nµo ®· hÕt, trong nh÷ng ngµy nghØ cña tuÇn lÔ cuèi cïng n¨m 2003, d­ luËn l¹i x«n xao víi tin ®ån : Ng©n hµng ViÖt Nam sÏ thu håi hai lo¹i tiÒn nhùa míi ph¸t hµnh do chóng kh«ng ®­îc in n¨m s¶n xuÊt. Phã gi¸m ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam- NguyÔn ThÞ Kim Phông ph¶i tøc tèc më cuéc häp b¸o ngay trong tèi ngµy 27-12 ®Ó kh¼ng ®Þnh: ®©y lµ tin ®ån thÊt thiÖt nh»m g©y mÊt æn ®Þnh t×nh h×nh an ninh tiÒn tÖ . C¨n nguyªn cña tin ®ån nµy xuÊt ph¸t hiÖn : c¶ mÆt tr­íc vµ mÆt sau cña hai tê b¹c 50.000 vµ 500.000 kh«ng ®­îc in n¨m s¶n xuÊt . Chóng ta cÇn biÕt r»ng, t¹i ViÖt Nam hiÖn nay ch­a cã luËt nµo qui ®Þnh b¾t buéc ph¶i in n¨m s¶n xuÊt trªn mÆt ®ång tiÒn. Mét sè ®ång tiÒn giÊy tr­íc ®©y còng kh«ng in n¨m s¶n xuÊt . Tuy nhiªn,ë nh÷ng giÊy b¹c míi, yÕu tè n¨m s¶n xuÊt ®· ®­îc m· ho¸ vµo d·y sè xªri ë gãc d­íi bªn ph¶i ®ßng tiÒn. Sù c­¬ng quyÕt vµ kÞp thêi cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam trong viÖc xö lý c¸c t×nh huèng ®· t¸c ®éng hiªô qu¶ tíi viÖc b×nh æn thÞ tr­êng vµ ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng. §èi víi hÖ thèng Ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam d­êng nh­ n¨m 2003 lµ n¨m chÞu nhiÒu hËu qu¶ ®Çu tiªn vÒ nh÷ng tin ®ån thÊt thiÖt. §¨c biÖt, cã mét sè tin ®ån cã biÓu hiÖn cho thÊy cã chñ ý víi môc ®Ých ph¸ ho¹i. MÆc dï mäi viÖc ®­îc gi¶i quyÕt nhanh chãng vµ kÞp thêi, nh­ng t¸c ®éng cña nã còng kh«ng khái lµm nhiÒu ng­êi giËt m×nh . Theo l«gÝc th× sù ph¸t trÓn th­êng tû lÖ thuËn víi c¸c thñ ®o¹n cña bän téi ph¹m. LÜnh vùc Ng©n hµng cµng ph¸t triÓn th× thñ ®o¹n cña chóng còng cµng tinh vi h¬n. Do ®ã, ngµnh ng©n hµng cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p m¹nh mÏ ®Ó h¹n chÕ t×nh tr¹ng nµy tõ khi cßn " trøng n­íc". Cô thÓ lµ ngµnh ng©n hµng cÇn ph¶i quan t©m x¸c ®¸ng tíi vÊn ®Ò thanh kho¶n, an toµn vµ phßng ngõa rñi ro trong m«i tr­êng c¹nh tranh cña c¬ chÕ thÞ tr­êng víi kh¸ch hµng lµ th­îng ®Õ. Ph¶i cã sù ®¶m b¶o phôc vô tèt kh¸ch hµng nh­ng còng ph¶i t¹o ra sù an toµn trong ho¹t ®éng, tr¸nh tr­êng hîp ho¹t ®éng cã biÓu hiÖn thiÕu lµnh m¹nh ,t¹o ®iÒu kiÖn cho bän xÊu lîi dông v× môc ®Ých ph¸ ho¹i. Nh÷ng kÎ cã ý ®å xÊu ®· vµ sÏ t×m c¸ch lµm chao ®¶o mét ng©n hµng nµo ®ã nãi riªng vµ c¶ mét hÖ thèng ng©n hµng nãi chung , nÕu kÝch ®éng ®­îc d­ luËn vµ g©y t©m lý hoang mang víi môc ®Ých lµm cho ng­êi d©n tin r»ng ng©n hµng cã vÊn ®Ò nªn rñ nhau ®i rót vèn tr­íc thêi h¹n dÉn ®Õn ng©n hµng cã thÓ sôp ®æ. Cã thÓ nãi, tõ tr­íc ®Õn nay ngµnh ng©n hµng chØ xö lý c¸c lo¹i rñi ro ®­îc dù b¸o vµ ph©n tÝch ®­îc, cßn nh÷ng rñi ro vÒ thÞ tr­êng, nh­ tin ®ån thÊt thiÖt ch¼ng h¹n ng©n hµng khã cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, s¾p tíi c¸c ng©n hµng ph¶i chó träng c«ng t¸c dÞch vô kh¸ch hµng nh»m t¨ng c­êng sù gÇn gòi gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng .C¸c ng©n hµng nªn th­êng xuyªn thùc hiÖn tiÕp xóc víi kh¸ch hµng, th«ng b¸o kÞp thêi vÒ t×nh h×nh kinh doanh cña m×nh cã thÓ kiÓm to¸n. C¸c ng©n hµng còng cÇn tËn dông nhiÒu kªnh truyÒn th«ng ®Ó ®­a tin vÒ s¶n phÈm, dÞch vô cña m×nh ®Õn kh¸ch hµng qua ®ã còng lµ dïng th«ng tin chÝnh thèng ®Ó ®Ëp l¹i nh÷ng tin ®ån thÊt thiÖt. Ho¹t ®éng kinh doanh lµnh m¹nh cïng víi c«ng t¸c ch¨m sãc kh¸ch hµng vµ mét sè biÖn ph¸p hîp lý kh¸c sÏ lµ mét gi¶i ph¸p hiÖu qu¶ ®Ó nÕu c¸c tin ®ån thÊt thiÖt xuÊt hiÖn còng sÏ khã g©y ra nh÷ng t¸c ®éng trong ho¹t ®éng kinh doanh. c, Gi¶i ph¸p: - §èi víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh: + CÇn tiÕn hµnh lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh cña m×nh trªn c¬ së c¬ cÊu l¹i nî, lµm s¹ch b¶ng tæng kÕt tµi s¶n vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p nh»m ng¨n ngõa ph¸t sinh nî xÊu. + CÇn bæ sung vèn ®iÒu lÖ cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh b»ng c¸c nguån thu tõ ng©n s¸ch, t¸i cÊp vèn, t¸i ®Çu t­ vµ cæ phÇn ho¸. + T¸ch b¹ch ho¹t ®éng tÝn dông chÝnh s¸ch ra khái c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh, trªn c¬ së thµnh lËp ng©n hµng phôc vô c¸c ®èi t­îng chÝnh s¸ch, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh thùc sù ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ - tÝn dông vµ dÞch vô ng©n hµng theo nguyªn t¾c thÞ tr­êng. + Thµnh lËp c«ng ty qu¶n lý nî quy m« quèc gia nh»m gióp c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i nãi chung vµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh nãi riªng gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c kho¶n nî tån ®äng, tr¸nh khái c¸c t¸c ®éng xÊu ®Õn c¸c giai ®o¹n sau. + X©y dùng thÝ ®iÓm vµ ®­a vµo ¸p dông m« h×nh tæ chøc ng©n hµng th­¬ng m¹i theo tiªu chuÈn quèc tÕ. Theo ®ã, c¬ cÊu chñ yÕu cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh lµ qu¶n lý theo nhãm kh¸ch hµng vµ lo¹i dÞch vô cña mét ng©n hµng ®a n¨ng, thay thÕ cho viÖc qu¶n lý theo chøc n¨ng vµ nghiÖp vô hiÖn nay, ®ång thêi tæ chøc vµ c¬ cÊu l¹i c¸c ®Þnh chÕ néi bé c¸c c¬ quan qu¶n lý rñi ro, qu¶n lý tµi s¶n nî, tµi s¶n cã, ._.