Tìm hiểu thủ thuật, biện pháp dạy học mà Giáo viên sử dụng trong giờ dạy toán ở Trung học phổ thông (THPT) Chu Văn An để giúp học sinh ghi nhớ kiến thức mới

TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG KHOA SƯ PHẠM NGƯỜI THỰC HIỆN Họ & Tên: PHẠM LÊ DUY MSSV: DTN011021 Lớp: ĐH2A1 BẢNG TÓM TẮT ĐỀ TÀI TÌM HIỂU THỦ THUẬT, BIỆN PHÁP DẠY HỌC MÀ GIÁO VIÊN SỬ DỤNG TRONG GIỜ DẠY TOÁN Ở TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN ĐỂ GIÚP HỌC SINH GHI NHỚ KIẾN THỨC MỚI GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN ThS: LÊ THANH HÙNG An Giang, năm 2004 I. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI: Nghị quyết hội nghị lần thứ hai của ban chấp hành trung ương Đảng Cộng Sản Việt Nam khóa VIII đã xác định: “ Nhiệm vụ và mục tiêu cơ bản của giáo dục là xây dựng những con người và thế hệ, có năng lực tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại, phát huy tiềm năng dân tộc và con người Việt Nam, làm chủ tri thức khoa học và công nghệ hiện đại, có đủ tư duy sáng tạo, có năng lực thực hành giỏi, có tác phong công nghiệp, có tính kyû luật và sức khỏe.” Dạy học là con ñöôøng cơ bản, đặc trưng của nhà trường, là con ñöôøng quan troïng để hình thành và phát triển nhân cách cho thế hệ trẻ. Giáo dục nhà trường là giáo dục ưu việt nhất, đã góp một phần rất quan trọng cho việc thực hiện muc tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi döôõng nhân tài cho đất nước. Qua đó ta thấy được vai trò hết sức quan trọng của người giáo viên, người làm công tác giáo dục. Bên cạnh đó, trong thời đại kinh tế tri thức như hiện nay với sự phát triển như vũ baõo của khoa học kỹ thuật thì xuất hiện rất nhiều nguồn tri thức mới, đòi hỏi người học phải nắm bắt để không thể lạc hậu so với thời đại. Trong khi đó, quỹ thời gian của người học nói chung và học sinh nói riêng thì không thể nào mở rộng ra được nữa. Chính vì thế, nhu cầu cấp thiết lúc bây giờ là phải làm sao giúp cho học sinh ghi nhớ được kiến thức ngay trên lớp, tức là phải làm sao để cho học sinh nắm được kiến thức cơ bản cần phải nắm của bài học ngay trên lớp chứ không phải đợi về nhà nghiền ngẫm suy nghĩ rồi mới nắm được. Do vậy, vai trò của người giáo viên lúc bây giờ rất quan trọng, người giáo viên phải thể hiện vai trò chủ đạo của mình, giúp cho học sinh chủ động, tích cực trong việc nắm tri thức mà mình truyền đạt. Điều đó được thông qua các biên pháp, thủ thuật mà người giáo viên sử dụng để giúp học sinh ghi nhớ kiến thức. Tuy nhiên, mỗi giáo viên lại có biện pháp, thủ thuật riêng của mình, mà học sinh thì lại có nhiều đối tượng học sinh khác nhau. Chính vì thế sẽ nãy sinh trường hợp biện pháp, thủ thuật mà giáo viên sử dụng không phù hợp với đối töôïng học sinh này hay đối tượng học sinh khác, sẽ daãn đến hieäu quả giáo dục không cao, không đáp ứng được nhu cầu mang tính thời sự của giáo dục hiện nay, đó là giúp học sinh ghi nhớ kiến thức ngay tại lớp. Qua những lí do vừa nêu, tôi nhaän thấy cần phải tìm hiểu, nghiên cứu các biện pháp, thủ thuật mà giáo viên sử dụng để rút ra những kết luận khái quát về cách sử dụng biện pháp, thủ thuật của giáo viên. Nếu đề tài thành công sẽ góp phần vào việc giúp cho người giáo viên sử dụng bieän pháp và thủ thuật của mình một cách đúng đắn hơn, toàn diện hơn và đạt được hiêu quả giáo dục cao hơn. II . KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU: c Vôùi thôøi gian 06 tuần nghieân cöùu, thu thaäp taøi lieäu ôû tröôøng, toâi ñaõ tham döï cuoäc hoïp toå boä moân Toaùn-Tin. Theo söï phaân coâng cuûa toå tröôûng toå boä moân, toâi ñöôïc pheùp döï giôø 10 tieát ôû caùc lôùp khaùc nhau. Ñaëc bieät ôû khoái lôùp 11 toâi ñöôïc döï giôø taïi hai lôùp gioûi cuûa khoái laø 11A4, 11A5. Qua caùc tieát döï giôø toâi tieán haønh quan saùt nhöõng maët sau: - Quan saùt phong caùch giaûng daïy cuûa giaùo vieân. - Quan saùt caùch dieãn giaûi vaø truyeàn ñaït kieán thöùc cuûa giaùo vieân. - Quan saùt vieäc aùp duïng caùc kieán thöùc Toaùn hoïc vöøa ñöôïc hoïc vaøo giaûi caùc ví duï vaø baøi taäp. - Quan saùt caùch söû duïng caùc bieän phaùp thuû thuaät maø giaùo vieân söû duïng trong giôø daïy giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc môùi. Caùch thöùc thöïc hieän : Duøng Phuï luïc 1 vaø Phuï luïc 2 cuûa ñeà taøi * Keát quaû quan saùt: Trong quaù trình quan saùt caùc tieát daïy cuûa giaùo vieân toâi ñaõ ruùt ra ñöôïc moät soá nhaän ñònh sau: - Trong quaù trình giaûng daïy giaùo vieân ñaõ truyeàn ñaït vaø höôùng daãn caùc kieán thöùc trong SGK raát kyõ. - Song song vôùi quaù trình truyeàn thuï kieán thöùc môùi giaùo vieân loàng vaøo caùc kieán thöùc cuû (caùc kieán thöùc ñaõ hoïc tröôùc ñaây vaø caùc kieán thöùc môùi vöøa hoïc) ñeå caùc em hoïc sinh heä thoáng vaø nhôù laïi. - Giaùo vieân thöôøng goïi caùc em nhaéc laïi caùc kieán thöùc môùi vöøa hoïc sau khi keát thuùc moät phaàn hay moät muïc cuûa baøi. - Trong quaù trình giaûng daïy, giaùo vieân cuõng coù duøng caùc kieán thöùc cuû coù lieân quan ñeå so saùnh, ñoái chieáu, phaân tích caùc maët ñeå tìm ra moái lieân heä giöõa caùc kieán thöùc, tìm ra baûn chaát cuûa vaán ñeà, töø ñoù giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc. - Beân caïnh ñoù, giaùo vieân cuõng lieân heä caùc kieán thöùc Toaùn hoïc ñang ñöôïc hoïc vôùi caùc söï vaät hieän töôïng cuûa ñôøi soáng thöïc teá beân ngoaøi ñeå caùc em khaéc saâu ñöôïc kieán thöùc. d Trong quaù trình nghieân cöùu taïi tröôøng toâi ñaõ tieán haønh tìm hieåu, nghieân cöùu caùch söû duïng caùc bieän phaùp vaø thuû thuaät cuûa giaùo vieân söû duïng trong giôø daïy Toaùn baèng nhieàu caùch maø moät trong soá ñoù laø phöông phaùp ñieàu tra. Tröôùc tieân laø toâi tieán haønh soaïn maãu ñieàu tra sau ñoù toâi choïn 100 hoïc sinh ôû 03 khoái ñeå tieán haønh ñieàu tra. Hình thöùc ñieàu tra laø toâi phaùt moãi em moät phieáu. Caùch thöùc thöïc hieän : Duøng Phuï luïc 3 * Keát quaû: a b c d Caâu SL % SL % SL % SL % 1 34 34 32 32 31 31 3 3 2 36 36 42 42 16 16 6 6 3 19 19 39 39 21 21 21 21 4 37 37 36 36 22 22 5 5 5 25 25 24 24 23 23 18 18 * Nhaän xeùt: - Töø keát quaû treân toâi nhaän thaáy raèng ña soá caùc em hoïc sinh ñeàu cho raèng trong quaù trình giaûng daïy giaùo vieân coù söû duïng caùc bieän phaùp thuû thuaät giuùp caùc em ghi nhôù kieán thöùc môùi. - Nhìn chung, vieäc söû duïng caùc bieän phaùp thuû thuaät cuûa giaùo vieân giuùp caùc em ghi nhôù kieán thöùc môùi laø toû ra hieäu quaû, qua tieát daïy caùc em ñaõ ghi nhôù ñöôïc moät löôïng thoâng tin caàn thieát vaø baèng hoaït ñoâïng cuûa giaùo vieân trong giôø daïy ñaõ hình thình ôû caùc em ñoäng löïc vaø höùng thuù hoïc taäp. e Ngoaøi phöông phaùp ñieàu tra ra toâi ñaõ duøng phöông phaùp nghieân cöùu saûn phaåm ñeå tìm hieåu, nghieân cöùu caùch söû duïng caùc bieän phaùp vaø thuû thuaät cuûa giaùo vieân söû duïng trong giôø daïy Toaùn. Coâng vieäc ñaàu tieân laø toâi tieán haønh soaïn moät soá ñeà kieåm tra. Nhöng sau ñoù toâi laïi choïn ra moät ñeà ñeå kieåm tra taïi lôùp 11A5. Hình thöùc kieåm tra laø toâi phaùt moãi em moät ñeà. Caùch thöùc thöïc hieän : Duøng Phuï luïc 4 vaø Phuï luïc 5 * Keát quaû: A B c d e Caâu SL % SL % SL % SL % SL % Ñaùp aùn ñuùng 1 5 10 14 28 16 32 10 20 5 10 D 2 0 0 1 2 46 92 1 2 2 4 D 3 8 16 10 20 16 32 10 20 6 12 C 4 5 10 18 36 10 20 7 14 10 20 A 5 0 0 0 0 2 4 0 0 48 96 E 6 9 18 11 22 17 34 8 16 5 10 D 7 0 0 3 6 1 2 46 92 0 0 B 8 0 0 0 0 42 84 1 2 7 14 C 9 47 94 0 0 1 2 0 0 2 4 A 10 1 2 0 0 2 4 46 92 1 2 D * Nhaän xeùt: Qua baûng thoáng keâ treân ta thaáy keát quaû laøm baøi cuûa caùc em laø khaû quan (vì vôùi kieán thöùc vöøa môùi hoïc vaø ñeà kieåm tra töông ñoái khoù). Keát quaû naøy, chöùng toû raèng caùc bieän phaùp vaø thuû thuaät cuûa giaùo vieân ñaõ coù hieäu quaû trong vieäc giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc môùi. Coù theå noùi vieäc söû duïng caùc bieän phaùp vaø thuû thuaät cuûa giaùo vieân giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc môùi laø ñaït ñöôïc yeâu caàu ñeà ra. f Khoâng nhöõng theá trong quaù trình nghieân cöùu taïi tröôøng toâi cuõng ñaõ söû duïng phöông phaùp troø chuyeän phoûng vaán vaø laáy yù kieán chuyeân gia ñeå phuïc vuï cho ñeà taøi nghieân cöùu cuûa mình. Toâi ñaõ troø chuyeän vaø phoûng vaán vôùi toå tröôûng toå Toaùn – Tin, caùc giaùo vieân giaûng daïy moân Toaùn. Qua ñoù, toâi ñaõ laáy yù kieán cuûa hoï veà caùc vaán ñeà caàn nghieân cöùu trong ñeà taøi cuûa toâi. Caùch thöùc thöïc hieän : Duøng Phuï luïc 6 vaø Phuï luïc 7 * Nhaän xeùt: Qua quaù trình trao ñoåi, phoûng vaán vaø laáy yù kieán thì haàu caùc giaùo vieân ñeàu coù nhaän ñònh raèng chöông trình hoïc cuûa caùc em hieän giôø laø quaù taûi, caùc em phaûi hoïc raát nhieàu moân vaø kieán thöùc cuûa caùc moân laø raát nhieàu trong khi thôøi gian hoïc taäp cuûa caùc em thì khoâng theå keùo daøi ra ñöôïc. Chính vì leõ ñoù neân caùc giaùo vieân ñeàu nhaát trí vôùi quan ñieåm caàn phaûi söû duïng caùc thuû thuaät vaø bieän phaùp giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc môùi. Rieâng veà moân Toaùn thì haàu heát caùc giaùo vieân ñeàu cho raèng löôïng kieán thöùc ôû moãi khoái lôùp ñeàu coù nhöõng vaán ñeà khoù, vaø moãi giaùo vieân coù moät caùch thöùc rieâng ñeå giuùp hoïc sinh lónh hoäi ñöôïc kieán thöùc moät caùch deã daøng vaø thaän tieän. Tuy nhieân ñieåm chung cuûa caùc giaùo vieân laø giaûng thaät kyõ, lieân heä ñoái chieáu vôùi caùc kieán thöùc cuû vaø ñoàng thôøi lieân heä vôùi caùc hieän töôïng cuûa cuoäc soáng. III. KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ XUAÁT: 1. KEÁT LUẬN: Sau quaù trình nghieân cöùu tìm hieåu bieän phaùp vaø thuû thuaät cuûa giaùo vieân giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc môùiôû tröôøng THPT Chu Vaên An, thoâng qua nhöõng keát quaû vaø tö lieäu thu thaäp ñöôïc toâi ñaõ phaân tích vaø cuoái cuøng ruùt ra ñöôïc moät soá nhaän ñònh sau: Qua nhöõng tieát döï giôø taïi tröôøng THPT Chu Vaên An, toâi nhaän thaáy haàu nhö trong tieát daïy naøo giaùo vieân cuõng coù söû duïng bieän phaùp vaø thuû thuaät giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieána thöùc môùi. Ñaëc bieät laø hai tieát döï giôø maãu maø toâi ñaõ trình baøy trong ñeà taøi. - Ñoái vôùi tieát döï giôø thöù nhaát ( tieát daïy cuûa thaày Ñoã Taán Loäc veà baøi Maët Troøn Xoay ) toâi nhaän thaáy thaày Loäc coù söû duïng bieän phaùp thuû thuaät ñoù chính laø thaày duøng nhöõng söï vaät hieän töôïng beân ngoaøi thöïc teá ñeå minh hoïa cho baøi daïy, chaúng haïn nhö thaày duøng hình aûnh bình boâng treân baøn giaùo vieân ñeå minh hoïa cho moâ hình khoái troøn xoay, vaø chæ ra hoäp ñöïng vieát treân baøn giaùo vieân khoâng phaûi laø maët troøn xoay. Vaø qua hai ví duï ñoù thaày ñaõ giuùp cho hoïc sinh khaéc saâu theâm baøi hoïc. - Ñoái vôùi tieát döï giôø thöù hai ( tieát daïy cuûa thaày Nguyeãn Hoaøi AÂn veà baøi Haøm Soá Loragit ) toâi nhaän thaáy thaày AÂn coù söû duïng bieän phaùp thuû thuaät ñoù chính laø thaày duøng nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc duøng ñeå ñoái chieáu so saùnh vôùi nhöõng kieán thöùc vöøa hoïc, qua ñoù thaày ñaõ giuùp hoïc sinh tìm ra nhöõng vaán ñeà mang tính cô baûn, mang tính ñaët tröng cuûa kieán thöùc ñeå töø ñoù giuùp hoïc sinh ñöôïc nhöõng choå maáu choát cuûa vaán ñeà maø töø ñoù ghi nhôù. Cuï theå laø thaày duøng kieán thöùc cuûa haøm soá muõ vaø haøm soá ngöôïc ñeå töø ñoù ñi ñeán haøm soá logarit. Thoâng qua quaù trình nghieân cöùu toâi nhaän thaáy ña soá giaùo vieân giaûng daïy moân Toaùn ñeàu coù söû duïng caùc bieän phaùp vaø thuû thuaät giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc môùi, moãi giaùo vieân coù moät bieän phaùp vaø thuû thuaät rieâng hay noùi caùch khaùc laø moãi giaùo vieân coù moät caùch thöùc, phöông phaùp truyeàn ñaït giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc môùi. Vaø keát quaû laø giuùp hoïc sinh ghi nhôù ñöôïc kieán thöùc môùi, ñieàu ñoù ñöôïc theå hieän thoâng qua baøi kieåm tra, vôùi nhöõng thaønh coâng ban ñaàu nhö theá ñaõ taïo tieàn ñeà giuùp caùc em coù ñöôïc nhöõng ñoäng cô caàn thieát ñeå nghieân cöùu vaø tìm toøi theâm veà Toaùn hoïc, vaø ñoù cuõng laø cô sôû ñeå caùc em duøng Toaùn hoïc giaûi quyeát moät soá tình huoáng maø thöïc tieãn cuoäc soáng ñaët ra. Tuy ñoäi nguõ giaùo vieân cuûa tröôøng ñaõ coá gaéng söû duïng caùc thuû thuaät vaø bieän phaùp giuùp caùc em ghi nhôù kieán thöùc môùi nhöõng vaãn coøn moät boä phaän hoïc sinh vaãn khoâng ghi nhôù ñöôïc hoaëc ghi nhôù raát keùm töø ñoù daãn ñeán khaû naêng tieáp thu kieán thöùc cuûa caùc em bò haïn cheá. Ñoäi nguõ giaùo vieân daïy toaùn cuûa tröôøng ngoaøi vieän söû duïng caùc thuû thuaät bieän phaùp giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc môùi thì toâi coøn tìm thaáy ôû taát caû caùc giaùo vieân ñeàu coù tinh thaàn traùch nhieäm cao, trình ñoä chuyeân moân vöõng vaøng, coù taám loøng taän tuî vôùi ngheà nghieäp vaø yeâu thöông caùc em hoïc sinh. Toùm laïi: Vieäc söû duïng caùc thuû thuaät vaø bieän phaùp cuûa giaùo vieân tröôøng THPT Chu Vaên An giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc môùi trong giôø daïy Toaùn laø raát thieát thöïc, ñaùp öùng ñöôïc yeâu caáu ñoøi hoûi cuûa tình hình daïy-hoïc hieän taïi. 2. ĐỀ XUẤT: Ñeå phaùt huy ngaøy caøng toát hôn vieäc giaùo vieän daïy Toaùn söû duïng bieän phaùp vaø thuû thuaät giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc môùi thì toâi coù moät soá ñeà xuaát sau: - Veà phía nhaø tröôøng: + Neân quan taâm nhieàu hôn nöõa coâng taùc giaûng daïy cuûa giaùo vieân, ñaëc bieät laø giaùo vieân daïy Toaùn. + Neân toå chöùc caùc cuoäc hoïp chuyeân ñeà veà phöông phaùp giaûng daïy cho töøng toå boä moân, thoâng qua caùc cuoäc hoïp ñoù neâu ra moät soá bieän phaùp vaø thuû thuaät giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc môùi. + Kòp thôøi tuyeân döông vaø khen thöôûng nhöõng giaùo vieân laøm toát vieäc söû duïng nhöõng bieän phaùp vaø thuû thuaät giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc môùi. - Veà phía giaùo vieân boä moân Toaùn: + Ngoaøi nhöõng chuaån möïc ñaïo maø xaõ hoäi qui ñònh ñoái vôùi ngöôøi giaùo vieân thì ngöôøi giaùo vieân caàn phaûi coù trình ñoä chuyeân moân nghieäp vuï vöõng vaøng, khoâng nhöõng theá maø ngöôøi giaùo vieân caàn phaûi khoâng ngöøng naâng cao trình ñoä ñeå baét kòp vôùi nhòp ñoä phaùt trieån cuûa xaõ hoäi. Nhö chuùng ta ñaõ bieát, thôøi ñaïi maø chuùng ta ñang soáng laø thôøi ñaïi buøng noå thoâng tin, thôøi ñaïi cuûa khoa hoïc kyõ thuaät, chính vaø theá ngaøy caøng coù nhieàu phaùt minh, nhieàu coâng trình khoa hoïc ra ñôøi. Laø ngöôøi giaùo vieân ñöùng lôùp, ngöôøi ñaïi dieän cho nguoàn tri thöùc thì baûn thaân cuûa ngöôøi giaùo vieân phaûi töï noå löïc vaø phaán ñaáu, khoâng theå coù tình traïng ngöôøi giaùo vieân ñöùng lôùp vôùi trình ñoä chuyeân moân keùm vaø löôïng kieán thöùc haïn heïp, moät ngöôøi giaùo vieân ñöùng lôùp vôùi trình ñoä chuyeân moân khoâng vöõng vaøng, kieán thöùc sai leäch thì seõ laøm hoûng caû moät theá heä maø ngöôøi giaùo vieân ñoù giaûng daïy. + Trong caùc tieát daïy thì ngöôøi giaùo vieân phaûi khoâng ngöøng taïo ra nhöõng tình huoáng coù vaán ñeà ñeå caùc em hoïc sinh tö duy töø ñoù caùc em seõ ghi nhôù ñöôïc kieán thöùc moät caùch deã daøng hôn. Trong quaù trình giaûng daïy thì gioïng noùi cuûa ngöôøi giaùo vieân phaûi roõ raøng, caâu hoûi ñaët ra ñoái vôùi hoïc sinh phaûi ngaén goïn, deã hieåu, deã traû lôøi ñoái vôùi caùc em hoïc sinh vaø quan troïng nhaát phaûi coù taùc duïng thích thích tö duy cuûa hoïc sinh. + Đồng thời trong tiết dạy người giáo viên còn phải nhắc lại các kiến thức củ có liên quan đến kiến thức của bài học để giúp học sinh có sự so sánh đối chiếu các kiến thức với nhau, từ đó các em sẽ có sự hệ thống các kiến thức đã học. Đó là cơ sở để các em nhớ lại kiến thức củ và ghi nhớ kiến thức mới. + Ngoài ra, người giáo viên nói chung và người giáo viên dạy Toán nói riêng cần phải có sự liên hệ các kiến thức mà các em học sinh vừa được học với các sự vật hiện tượng của cuộc sống thực tế, để từ đó mỗi lần các em nhìn thấy hay nghe nói về các sự vật hiện tượng đó thì các em nhớ đến các kiến thức các em vừa học, nhớ đến bài học. + Không những thế mà mỗi giáo viên cần phải tự tìm cho mình một số biện pháp và thủ thuật giúp học sinh ghi nhớ kiến thức mới. + Giaùo vieân phaûi thöôøng xuyeân theo doõi baùo chí, ti vi ñeå kòp thôøi naém baét nhöõng thoâng tin veà khoa hoïc kyõ thuaät, qua ñoù giaùo vieân coù theå loàng gheùp vaøo noäi dung baøi giaûng ñeå laøm cho tieát hoïc caøng theâm lyù thuù vaø sinh ñoäng, khoâng nhöõng theá maø ngöôøi giaùo vieân caàn phaûi saün saøng giaûi ñaùp nhöõng thaéc maéc cuûa caùc em veà caùc vaán ñeà khoa hoïc maø caùc em muoán tìm hieåu. + Giaùo vieân caàn phaûi naém vöõng ñoái töôïng maø mình giaùo duïc ñeå töø ñoù löïa choïn caùc thuû thuaät vaø bieän phaùp phuø hôïp ñeå ñaït ñöôïc chaát löôïng cao trong quaù trình giaùo duïc. Vôùi nhöõng ñeà xuaát treân ñaây, toâi nghó raèng neáu coù theå thöïc hieän seõ goùp phaàn naâng cao chaát löôïng giaûng daïy vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho giaùo vieân söû duïng caùc bieän phaùp vaø thuû thuaät giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc môùi. Vaø moät laàn nöõa toâi hy voïng raèng vôùi nhöõng ñeà xuaát treân seõ goùp moät phaàn nhoû vaøo vieäc thöïc hieän thaéng lôïi muïc tieu giaùo duïc cuûa nhaø tröôøng vaø muïc tieâu giaùo duïc cuûa Ñaûng ta ñaõ xaùc ñònh: “Giaùo duïc laø quoác saùch haøng ñaàu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển” TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG KHOA SƯ PHẠM NGƯỜI THỰC HIỆN Họ & Tên: PHẠM LÊ DUY MSSV: DTN011021 Lớp: ĐH2A1 TÊN ĐỀ TÀI TÌM HIỂU THỦ THUẬT, BIỆN PHÁP DẠY HỌC MÀ GIÁO VIÊN SỬ DỤNG TRONG GIỜ DẠY TOÁN Ở TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN ĐỂ GIÚP HỌC SINH GHI NHỚ KIẾN THỨC MỚI GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN ThS: LÊ THANH HÙNG An Giang, năm 2004 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm LỜI CẢM TẠ Tôi xin chân thành cảm ơn đến toàn thể quí thầy cô của trường Đại Học An Giang đã truyền thụ kiến thức cho tôi trong suốt những năm tháng ngồi trên ghế nhà trường. Và đặc biệt tôi xin chân thành cám ơn thầy Lê Thanh Hùng - giảng viên tổ Tâm Lí và Giáo Dục trường Đại Học An Giang đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành đề tài. Tôi xin gởi lời cảm ơn sâu sắc đến Ban Giám Hiệu trường THPT Chu Văn An và các giáo viên giảng dạy môn Toán. Đặc biệt là thầy Đỗ Tấn Lộc và thầy Nguyễn Hoài Ân đã cung cấp tài liệu và hướng dẫn tôi trong suốt thời gian tôi thu thập tài liệu nghiên cứu tại trường. Cuối cùng, tôi xin kính chúc sức khoẻ quí thầy, cô và tập thể các em học sinh trường THPT Chu Văn An, đặc biệt là các em học sinh khối 11. Chúc quí thầy, cô thành công trong công việc của mình, chúc các em học sinh ngày càng học giỏi hơn. SV : Phaïm Leâ Duy Trang 1 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm LỜI NÓI ĐẦU Vấn đề chất lượng và kiểm định chất lượng đang được toàn xã hội quan tâm, là vấn đề có tính chất chiến lược của nền giáo dục nước ta hiện nay. Vì vậy, sự lựa chọn, phối hợp, sử dụng các phương pháp dạy học ở trường phổ thông cho phù hợp và có hiệu quả đã trở thành yếu tố hết sức cần thiết trong việc nâng cao chất lượng dạy và học, nhất là việc đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học, sao cho đối tượng giáo dục tiếp thu tri thức một cách hứng thú và sâu sắc. Bản thân tôi là người giáo viên tương lai, tôi nhận thấy rằng việc tìm hiểu, nghiên cứu nắm được thủ thuật và biện pháp mà giáo viên đã sử dụng trong tiết dạy để giúp học sinh ghi nhớ kiến thức mới là hết sức quan trọng. Vì vậy, tôi đã choïn đề tài : “ Tìm hiểu thủ thuật và biện pháp dạy học mà giáo viên sử dụng trong giờ dạy Toán ở trường THPT Chu Vaên An để giúp học sinh ghi nhớ kiến thức mới.” Để nghiên cứu nhằm tích luỹ một số thủ thuật và biện pháp phục vụ cho nghề nghieäp trong tương lai. Trong mọi hoạt động xã hội và ở lĩnh vực dạy Toán nói riêng, để có thể dạy tốt thì người giáo viên tröôùc hết phải nắm được phương pháp truyền đạt cũng như đối tuợng học sinh mà mình giảng dạy, hiểu được mức độ tiếp thu tri thức của các em để từ đó đề ra những biện pháp và thủ thuật giúp các em ghi nhớ kiến thức mới và có thể vận dụng các kiến thức đó giải quyết các vấn đề thức tiễn đặt ra. Tôi hy vọng tài liệu sẽ góp phần tích cực vào việc tìm ra phương pháp giảng dạy đạt hiệu quả, góp một phần nhỏ vào việc thực hiện mục tiêu giáo dục và đào tạo mà Đảng và nhà nước ta đã đề ra: “Giaùo duïc laø quoác saùch haøng ñaàu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển”. Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu cũng không tránh khỏi những thiếu sót hạn và chế về kinh nghiệm cũng như trình độ. Kính mong quí thầy cô thông cảm và vui lòng góp ý để đề tài được hoàn thiện. Xin chân thành cảm ơn. SV : Phaïm Leâ Duy Trang 2 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm MỤC LỤC Trang Lời cảm ơn Lời nói đầu Phần I : NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG I. Tính cấp thiết của đề tài II. Đối tượng nghiên cứu III. Nhiệm vụ nghiên cứu IV. Phương pháp nghiên cứu Phần II : NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Chương I: Cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu 1. Mục tiêu, nhiệm vụ, vị trí và tầm quan trọng của môn Toán 1.1 Mục tiêu 1.2 Nhiệm vụ 1.3 Vị trí và tầm quan trọng của môn Toán 2. Thực trạng viêc dạy và học Toán ở trường phổ thông 3. Vai trò và trách nhiệm của người giáo viên trong việc dạy Toán 3.1 Vai trò 3.2 Trách nhiệm 4. Vai trò và nhiệm vụ của học sinh trong việc học môn Toán 4.1. Vai trò 4.2. Nhiệm vụ 5. Cơ sở tâm lý của việc giúp học sinh ghi nhớ kiến thức mới 5.1. Khaùi nieäm thuû thuaät vaø bieän phaùp 5.2. Khaùi nieäm trí nhôù 5.3. Caùc quaù trình cô baûn cuûa trí nhôù vaø qui luaät dieãân bieán cuûa chuùng Chương II: Kết quả nghiên cứu I. Vài nét về khách thể nghiên cứu 1. Ñaëc ñieåm cuûa truôøng THPT Chu Vaên An 1 2 5 5 6 6 6 8 8 8 8 8 9 10 10 10 11 12 12 13 14 14 14 15 18 18 18 SV : Phaïm Leâ Duy Trang 3 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm 1.1. Vaøi neùt veà tình hình kinh teá xaõ hoäi cuûa ñòa phöông 1.2. Vaøi neùt veà trường THPT Chu Văn An 2. Ưu điểm và hạn chế trong việc giảng dạy môn Toán 3. Tình hình học tập của học sinh trường THPT Chu Văn An II. Nội dung nghiên cứu Phần III. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT I. Kết luận II. Đề xuất Phần IV. PHỤ LỤC VAØ TÀI LIỆU THAM KHẢO I. Phụ lục 1. Phuï luïc 1 2. Phuï luïc 2 3. Phuï luïc 3 4. Phuï luïc 4 5. Phuï luïc 5 6. Phuï luïc 6 7. Phuï luïc 7 8. Phuï luïc 8 9. Phuï luïc 9 II. Tài liệu tham khảo 18 18 21 21 22 26 26 27 29 29 29 30 31 33 37 40 42 44 49 54 SV : Phaïm Leâ Duy Trang 4 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm PHẦN I: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG I. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI: Nghị quyết hội nghị lần thứ hai của ban chấp hành trung ương Đảng Cộng Sản Việt Nam khóa VIII đã xác định: “ Nhiệm vụ và mục tiêu cơ bản của giáo dục là xây dựng những con người và thế hệ, có năng lực tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại, phát huy tiềm năng dân tộc và con người Việt Nam, làm chủ tri thức khoa học và công nghệ hiện đại, có đủ tư duy sáng tạo, có năng lực thực hành giỏi, có tác phong công nghiệp, có tính kyû luật và sức khỏe.” Dạy học là con ñöôøng cơ bản, đặc trưng của nhà trường, là con ñöôøng quan troïng để hình thành và phát triển nhân cách cho thế hệ trẻ. Giáo dục nhà trường là giáo dục ưu việt nhất, đã góp một phần rất quan trọng cho việc thực hiện muc tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi döôõng nhân tài cho đất nước. Qua đó ta thấy được vai trò hết sức quan trọng của người giáo viên, người làm công tác giáo dục. Bên cạnh đó, trong thời đại kinh tế tri thức như hiện nay với sự phát triển như vũ baõo của khoa học kỹ thuật thì xuất hiện rất nhiều nguồn tri thức mới, đòi hỏi người học phải nắm bắt để không thể lạc hậu so với thời đại. Trong khi đó, quỹ thời gian của người học nói chung và học sinh nói riêng thì không thể nào mở rộng ra được nữa. Chính vì thế, nhu cầu cấp thiết lúc bây giờ là phải làm sao giúp cho học sinh ghi nhớ được kiến thức ngay trên lớp, tức là phải làm sao để cho học sinh nắm được kiến thức cơ bản cần phải nắm của bài học ngay trên lớp chứ không phải đợi về nhà nghiền ngẫm suy nghĩ rồi mới nắm được. Do vậy, vai trò của người giáo viên lúc bây giờ rất quan trọng, người giáo viên phải thể hiện vai trò chủ đạo của mình, giúp cho học sinh chủ động, tích cực trong việc nắm tri thức mà mình truyền đạt. Điều đó được thông qua các biên pháp, thủ thuật mà người giáo viên sử dụng để giúp học sinh ghi nhớ kiến thức. Tuy nhiên, mỗi giáo viên lại có biện pháp, thủ thuật riêng của mình, mà học sinh thì lại có nhiều đối tượng học sinh khác nhau. Chính vì thế sẽ nãy sinh trường hợp biện pháp, thủ thuật mà giáo viên sử dụng không phù hợp với đối töôïng học sinh này hay đối tượng học sinh khác, sẽ daãn đến hieäu quả giáo dục không cao, không đáp ứng được nhu cầu mang tính thời sự của giáo dục hiện nay, đó là giúp học sinh ghi nhớ kiến thức ngay tại lớp. Qua những lí do vừa nêu, tôi nhaän thấy cần phải tìm hiểu, nghiên cứu các biện pháp, thủ thuật mà giáo viên sử dụng để rút ra những kết luận khái quát về cách sử dụng biện pháp, thủ thuật của giáo viên. Nếu đề tài thành công sẽ góp phần vào việc giúp cho người giáo viên sử dụng bieän pháp và thủ thuật của mình một cách đúng đắn hơn, toàn diện hơn và đạt được hiêu quả giáo dục cao hơn. SV : Phaïm Leâ Duy Trang 5 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm II. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: Đối töôïng nghiên cứu của đề tài chính là biện pháp và thủ thuật mà giáo viên sử dụng trong giờ dạy Toán để giúp học sinh ghi nhớ kiến thức mới. III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU: Nghiên cứu biện pháp và thủ thuật mà giáo viên sử dụng trong giờ dạy Toán ở tröôøng THPT Chu Vaên An. Khảo sát thực tế qua dự giờ để biết biện pháp và thủ thuật mà giáo viên sử dụng. Giới thiệu một số thủ thuật dạy học ở trường phổ thông. IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: 2.1. PHƯƠNG PHÁP ĐOÏC SÁCH VÀ TÀI LIEÄU: 2.1.1. Mục đích sử dụng: Tìm hiểu kiến thức Toán và đặc điểm tâm sinh lí của học sinh, phương pháp giảng dạy của giáo viên. 2.1.2. Tài liệu tham khảo: * Tâm lí học đại cương * Tâm lí học lứa tuổi và sư phạm * Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục * Giáo dục học đại cương * Tổ chức hoạt động dạy học * Tổ chức hoạt động giáo dục * Đánh giá trong giáo dục * Sách giáo khoa Toán phổ thông * Sách hướng dẫn giảng dạy Toán phổ thông 2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CÖÙU SAÛN PHAÅM: 2.2.1. Mục đích sử dụng: Nhằm tìm hiểu tình hình học tập của học sinh, kết quả đánh giá xếp loại của giáo viên về học lực, hạnh kiểm cũng như ưu khuyết điểm của học sinh. 2.2.2. Kỹ thuật tiến hành và chọn mẫu: Mượn các sổ sách của giáo viên, tập vở của học sinh vaø tieán haønh kieåm tra caùc em sau giôø hoïc. 2.3. PHƯƠNG PHÁP QUAN SÁT: 2.3.1. Mục đích sử dụng: SV : Phaïm Leâ Duy Trang 6 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm Thông qua các tiết dự giờ tìm hiểu các biện pháp, thủ thuật của giáo viên sử dụng trong tiết dạy, thái độ và tình hình học tập của học sinh 2.3.2. Kỹ thuật tiến hành và chọn mẫu: Dự giờ tiết dạy của giáo viên Soạn kế hoạch quan sát Soạn phiếu quan sát 2.4. PHƯƠNG PHÁP ĐIEÀU TRA: 2.4.1. Mục đích sử dụng: Nắm được đặc ñieåm tâm sinh lí của học sinh Biết kết quả học tập của học sinh Hiểu các phương pháp, thủ thuật của giáo viên Tìm hiểu nhu cầu trang thiết bị của nhà trường 2.4.2. Kỹ thuật tiến hành và chọn mẫu: Soạn phiếu hỏi ý kiến của các giáo viên dạy Toán Soạn phiếu hỏi ý kiến các em học sinh 2.5. PHƯƠNG PHÁP TRÒ CHUYEÄN, PHOÛNG VAÁN: 2.5.1. Mục đích sử dụng: Tiếp xúc học sinh nhà trường, giáo viên bộ môn. Nhằm đối chiếu các thông tin đã thu thập, đi sâu vào tư tưởng, tìm hiểu nguyện vọng, tâm tư tình cảm của người được phỏng vấn. 2.5.2. Kỹ thuật tiến hành và chọn mẫu: Soạn câu hỏi phỏng vấn giáo viên Soạn câu hỏi phỏng vấn học sinh 2.6. PHƯƠNG PHÁP LAÁY Ý KIEÁN CHUYÊN GIA: 2.6.1. Mục đích sử dụng: Nhằm tìm hiểu sâu các thông tin cần thu thập và rút ra những phán đoán sơ bộ để đi đến kết luận 2.6.2. Kỹ thuật tiến hành và chọn mẫu: Soạn câu hỏi trao đổi với giáo viên giảng dạy Toán Soạn câu hỏi trao đổi với tổ trưởng tổ bộ môn Toán SV : Phaïm Leâ Duy Trang 7 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Chương I Cơ Sở Lý Luận Của Đề Tài Nghiên Cứu 1. MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ, VỊ TRÍ VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA MÔN TOÁN: 1.1 MỤC TIÊU: Đại Hội Đại Biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng đã phân tích nội dung tổng quát của chất lượng đạo tào là : “ Đào tạo có chất lượng những người lao động mới có ý thức và đạo đức XHCN, có trình độ học vấn phổ thông và hiểu biết kỹ thuật, có kỹ năng lao động cần thiết, có óc thẩm mỹ và có sức khoẻ tốt.” Môn Toán, một môn học chiếm một thời gian rất đáng kể trong kế hoạch đào tạo của nhà trường phổ thông, với đặc điểm rieâng của mình, noù sẽ góp phần những gì và như thế nào trong viêc thực hiện mục tiêu và nguyên lý giáo dục? Nói cách khác môn Toán chiếm vi trí như thế nào và có nhiệm vụ gì trong việc thực hiện mục tiêu và nguyên lý giáo dục mà Đại Hội Đại Biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng đã đề ra? Có thể nói rằng chất lượng đào tạo của môn Toán được thể hiện ở hai mặt như sau: - Học sinh phải nắm được hệ thống kiến thức và quan điểm cũng như phương pháp cơ bản của toán học phổ thông theo quan điểm hiện đại. Và phải vận dụng nó vào hoạt động lao động sản xuất. - Học sinh phải thể hiện một số phẩm chất đạo đức của người lao động mới thông qua hoạt động học toán: đức tính cận thaän, chính xác, chu đáo, làm việc có kế hoạch, có kỹ luật, có nâng suất cao, tinh thần tự lực cách sinh, khắc phục khó khăn, dám nghĩ dám làm, trung thực, khiêm tốn, tiết kiệm, biết được đúng sai trong toán học, trong thực tiễn. Tóm lại: chất lượng đào tạo những người lao động mới qua môn Toán là chất lượng tổng hợp bao gồm khối lượng kiến thức và phương pháp toán học theo quan điểm hiện đại cùng nhận thức luận Macxit, kỹ năng và lòng hăng say vận dụng những hiểu biết đó vào thực tiễn cộng với một số phẩm chất đạo đức của người lao động. 1.2 NHIỆM VỤ: Bên cạnh những mục tiêu đã được nêu trên thì môn Toán còn có một số nhiệm vụ sau đây: - Làm cho học sinh nắm vững hệ thống kiến thức và phương pháp toán học cơ bản, phổ thông theo quan điểm hiện đại và tinh thần của giáo dục kỹ thuật tổng hợp, và có khả năng vận dụng được những kiến thức và phương pháp toán học vào kỹ thuật lao động, quản lí kinh tế, vào việc học các môn học khác: Vật Lý, Hoá Học, Kỹ Thuật Công Nông Nghiệp, Công Nghệ Học… - Làm cho học sinh nắm được phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận, phương pháp học tập để từ._. đấy rèn luyện năng lực tư duy logic, độc lập, chính xác, linh SV : Phaïm Leâ Duy Trang 8 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm hoạt và sáng tạo, phát triển trí tưởng tượng, có tiềm lực tập dượt nghiên cứu khoa học, có khả năng tự học, có hiểu biết về nhận thức luận duy vật biện chứng trong toán học. - Góp phần rèn luyện, giáo dục cho học sinh ý thức làm chủ, lòng yêu nước, yêu CNXH, yêu lao động. - Đảm bảo cho mọi học sinh đạt yêu cầu chất lượng phổ cập về toán học, đồng thời chú trọng phát hiện và bồi dưỡng học sinh có năng khiếu về toán học. 1.3 VỊ TRÍ VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA MÔN TOÁN: Môn Toán là môn học “công cụ” cung cấp kiến thức, kỹ năng, phương pháp, góp phần xậy dựng nền tảng văn hoá phổ thông của người lao động mới làm chủ tập thể. Những kiến thức toán học phổ thông cơ bản sẽ giúp cho học sinh có cơ sở để học các môn khoa học kỹ thuật khác và từ đó nắm được qui luật của thế giới khách quan “giúp cho học sinh giải thích được sự vật đúng với chân lý, đồng thời xác định ngay thái độ của học sinh đối với sự vật, đối với hiện tượng đang học và tuỳ theo yêu cầu của chương trình mà rèn luyện cho học sinh biết cách tác động đến sự vật, đến hiện tượng ấy.” Môn Toán trong nhà trường phổ thông đóng vai trò một môn học công cụ vì ngôn ngữ toán học, kiến thức toán học, tư duy, phương pháp toán học là cần thiết cho cuộc sống, cho việc học các môn học khác, đặc biệt là các môn Vật Lý, Hoá Học, Kỹ Thuật Công Nông Nghiệp, Công Nghệ Học… cho việc rèn luyện tác phong khoa học: biết cách đặt vấn đề, phân tích, giải quyết vấn đề, kiểm tra cách giải quyết, biết nhận ra cái bản chất, biết phân loại các trường hợp, biết từ những vấn đề riêng lẽ rút ra những kết luận chung, biết áp dụng những lý luận chung vào những tình huống cụ thể, biết suy luận ngắn gọn, chính xác, biết trình bày rõ ràng, mạch lạc. Môn Toán góp phần đào tạo về nhiều mặt để người lao động mới phát triểm toàn diện: đức tính cận thẩn, chính xác, chu đáo, làm việc có kế hoạch, có kỹ luật, có nâng suất cao, tinh thần tự lực cánh sinh, khắc phục khó khăn, dám nghĩ dám làm, trung thực, khiêm tốn, tiết kiệm, biết được đúng sai trong toán học, trong thực tiễn. Không những thế, vị trí của môn Toán còn được cố thủ tướng Phạm Văn Đồng chỉ rõ trong bức thư cho các bạn trẻ yêu Toán (10/1967) “Trong các môn khoa học và kỹ thuật, toán học giữ vị trí nổi bật. Nó có tác dụng lớn đối với nhiều ngành khoa học khác, đối với kỹ thuật, đối với sản xuất và chiến đấu. Nó còn là môn thể thao của trí tuệ, giúp chúng ta nhiều trong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận, phương pháp học tập, phương pháp giải quyết các vấn đề, giúp chúng ta rèn luyện trí thông minh sáng tạo. Nó còn giúp chúng ta rèn luyện nhiều đức tính quý báo khác như: cần cù và nhẫn nại, tự lực cánh sinh, ý chí vượt khó, yêu thích chính xác, ham chuộng chân lý. Dù các bạn phục vụ ngành nào, trong công tác nào thì các kiến thức và phương pháp toán học cũng rất cần cho bạn.” SV : Phaïm Leâ Duy Trang 9 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm 2. THỰC TRẠNG VIỆC DẠY VÀ HỌC TOÁN Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG: Vieäc daïy vaø hoïc Toaùn ôû caùc tröôøng phoå thoâng laø töông ñoái khoâng ñoàng boä. Maëc duø moân Toaùn laø moân chính, nhöng ôû moät soá tröôøng vieäc daïy vaø hoïc noù khoâng thaät nghieâm tuùc. ÔÛ moät soá tröôøng vuøng noâng thoân coù quan nieäm raèng chæ daïy cho hoïc sinh ñuû söùc thi toát nghieäp THPT vì theá löôïng kieán thöùc maø caùc em hoïc khoâng nhieàu vaø caùc em hoïc cuõng khoâng tích cöïc. Tuy nhieân ñoù chæ laø moät phaàn nhoû coøn ña phaàn caùc tröôøng ñeàu nhaän thaáy ñöôïc vai troø vaø taàm quan troïng cuûa moân Toaùn ñoái vôùi cuoäc soáng, vì theá ngay baûn thaân caùc tröôøng ñaõ coù nhöõng keá hoaïch giaûng daïy moân Toaùn raát hieäu quaû töø ñoù chaát löôïng giaûng daïy vaø chaát löôïng hoïc taäp cuûa caùc em ñoái vôùi moân Toaùn laø khaû quan. Beân caïnh ñoù, do ñaëc thuø cuûa boä moân laø moân hoïc khoù, noù ñoøi hoûi ôû ngöôøi hoïc tính caàn cuø, kieân nhaãn, neân coù moät boä phaän hoïc sinh khoâng ñaùp öùng ñöïoc caùc yeâu caàu ñoù vaø töø ñoù caùc em naõy sinh taâm lyù chaùn hoïc moân Toaùn vaø luoân mang trong ñaàu noãi lo sôï ñoái vôùi boä moân. ÔÛ moät soá tröôøng noâng thoân thì thöïc tieãn vieäc daïy vaø hoïc moân Toaùn laø nhö vaäy, coøn ôû caùc tröôøng naèm ôû vò trí trung taâm, ôû thaønh thò thì vieäc daïy vaø hoïc moân Toaùn laø raát toát. Sôû dó coù nhaän ñònh treân laø do ôû khu vöïc naøy thì möùc soáng cuûa ngöôøi daân cao hôn, do ñoù möùc ñoâï nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân cuõng cao hôn, hoï nhaän thaáy ñöôïc taàm quan troïng cuûa boä moân ñoái vôùi vieäc hoïc taäp, thi cöû cuûa con em hoï neân hoï ñaõ giuùp con em hoï ñaàu tö cho boä moân nhieàu hôn. Ngoaøi ra thì ñoäi nguõ giaùo vieân ôû caùc khu vöïc naøy cuõng coù ñieàu kieän hôn trong vieäc tieáp caän vaø truyeàn thuï tri thöùc. Noùi toùm laïi: Vieäc daïy vaø hoïc Toaùn ôû caùc tröôøng laø khoâng töông ñoàng nhau. 3. VAI TRÒ VÀ TRÁCH NHIỆM CỦA NGƯỜI GIÁO VIÊN TRONG VIỆC DẠY TOÁN: 3.1 VAI TRÒ: a. Vai trò của người giáo viên dạy Toán: Giaùo vieân laø ngöôøi höôùng daãn hoïc sinh, ñi cuøng vôùi hoïc sinh trong phöông phaùp daïy hoïc vaø chæ cho hoïc sinh con ñöôøng ñi deán muïc ñích. Daïy Toaùn khoâng ñôn thuaàn laø quaù trình truyeàn thuï kieán thöùc suoâng, khoâng phaûi chæ höôùng daãn caùc em laøm moät soá baøi taäp nhaát ñònh. Maø ngöôøi giaùo vieân daïy Toaùn caàn hình thaønh ôû caùc em naêng löïc tö duy, hình thaønh cho caùc em quaù trình suy nghó cuõng nhö caùc böôùc ñeå ñi ñeán keát quaû cuûa baøi toaùn. Khoâng nhöõng theá trong quaù trình giaûng daïy ngöôøi giaùo vieân caàn phaûi thieát keá, toå chöùc vaø ñieàu khieån caùc hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh theo caùc muïc tieâu cuï theå. - Thieát keá hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh theo nhöõng muïc tieâu cuï theå cuûa moãi baøi maø hoïc sinh caàn ñaït ñöôïc. SV : Phaïm Leâ Duy Trang 10 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm - Toå chöùc caùc hoaït ñoäng treân lôùp ñeå hoïc sinh hoaït ñoäng ñoäc laäp hoaëc hoaït ñoäng theo nhoùm chaúng haïn: neâu vaán ñeà caàn tìm hieåu, toå chöùc caùc hoaït ñoäng tìm toøi, phaùt hieän tri thöùc vaø hình thaønh caùc kyõ naêng veà Toaùn hoïc. - Ñònh höôùng ñieàu khieån caùc hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh, chính xaùc hoaù caùc khaùi nieäm, caùc ñònh nghóa, caùc quy taéc, caùc ñònh lyù Toaùn hoïc, maø hoïc sinh töï tìm toøi qua caùc hoaït ñoäng treân lôùp. - Thieát keá vieäc söû duïng caùc phöông tieän tröïc quan: hình veõ, ñoà duøng daïy hoïc, caùc moâ hình Toaùn hoïc ñeå hoïc sinh khai thaùc, tìm toøi vaø phaùt hieän nhöõng kieán thöùc, kyõ naêng, kyõ xaõo veà Toaùn hoïc. - Taïo ñieàu kieän cho hoïc sinh vaän duïng kieán thöùc ñaõ hoïc treân lôùp ñeå giaûi quyeát moät soá vaán ñeà lieân quan tôùi Toaùn hoïc trong ñôøi soáng vaø trong saûn xuaát. b. Kỹ năng và thủ thuật giải toán: Trong daïy hoïc moân Toaùn thì vaán ñeà coát loõi laø ngöôøi giaùo vieân phaûi hình thaønh cho hoïc sinh nhöõng kyõ naêng vaø nhöõng thuû thuaät giaûi Toaùn. Moân Toaùn coù ñaëc thuø khoâng gioáng nhö caùc moân khoa hoïc khaùc. Bôûi vì, khi hoïc Toaùn thì ngöôøi hoïc phaûi ñoái dieän vôùi nhöõng caùi laø chaân lyù, laø chính xaùc. Do ñoù, moân Toaùn yeâu caàu ôû ngöôøi hoïc söï thaønh thaïo vaø chính xaùc. Vaø nhieäm vuï cuûa ngöôøi giaùo vieân daïy Toaùn laø phaûi daïy cho caùc em kyõ naêng vaø thuû thuaät giaûi Toaùn ñeå ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa boä moân ñoái vôùi ngöôøi hoïc. Toaùn hoïc raát ña daïng, muoân maøu, muoân veõ. Chính vì theá, ngöôøi hoïc noù caàn phaûi coù caùi nhìn thaät chính xaùc veà vaán ñeà vaø nhaän ra ñöôïc baûn chaát ñeå giaûi quyeát. Ñeå thöïc hieän ñöôïc ñieàu ñoù, ngöôøi giaùo vieân daïy Toaùn caàn phaûi reøn luyeän ôû caùc em naêng löïc phaùn ñoaùn, suy luaän. Naêng löïc ñoù khoâng chæ hình thaønh moät caùch hình thöùc (töùc laø giaùo vieân noùi hoïc sinh nghe) maø noù caàn phaûi ñöôïc reøn luyeän moät caùch thöôøng xuyeân vaø lieân tuïc, thaäm chí ñaït tôùi möùc ñoâï kyõ naêng vaø kyõ xaõo. 3.2 TRÁCH NHIỆM: - Moân Toaùn laø moät moân hoïc töông ñoái khoù ôû tröôøng phoå thoâng. Vì vaäy, traùch nhieäm cuûa ngöôøi giaùo vieân daïy Toaùn seõ caøng naëng neà hôn, caùc giaùo vieân daïy Toaùn phaûi laøm caùch naøo ñeå hoïc sinh naém ñöôïc caùc kieán thöùc cô baûn cuûa Toaùn hoïc vaø vaän duïng noù, khoâng nhöõng theá ngöôøi giaùo vieân coøn phaûi tìm caùch ñeå caùc em ghi nhôù ñöôïc caùc kieán thöùc ngay taïi lôùp. - Coù theå noùi coâng vieäc cuûa ngöôøi giaùo vieân daïy Toaùn trong vieäc giaûng daïy laø loät taû cho hoïc sinh thaáy ñöôïc nhöõng choå quan troïng trong baøi, tìm nhöõng lieân quan töï nhieân giöõa caùc kieán thöùc ñeå cho hoïc sinh mau nhôù, khoâng nhöõng theá ngöôøi giaùo vieân coøn phaûi ñoaùn tröôùc nhöõng choå khoù ñoái vôùi hoïc sinh ñeå giaûng kyõ, nhöõng choå deã ñeå SV : Phaïm Leâ Duy Trang 11 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm giaûng löôùt qua. Muïc ñích chính cuûa vieäc naøy laø sau khi nghe giaûng, hoïc sinh ñaõ thuoäc ñöôïc nöõa baøi, thaäm chí coù theå sau khi nghe giaûng hoïc sinh thuoäc troïn baøi giaûng. - Beân caïnh ñoù vôùi phöông phaùp môùi nhö hieän nay, ngöôøi giaùo vieân khoâng giaûng heát ñeå hoïc sinh ngoài nghe moät caùch thuï ñoäng, maø giaùo vieân phaûi neâu ra nhöõng caâu hoûi, höôùng daãn cho hoïc sinh caùch nhaän xeùt, suy nghó roài tìm kieám caâu traû lôøi. Neáu khoâng tìm ra ñöôïc caâu traû lôøi, giaùo vieân seõ gôïi yù giuùp hoïc sinh traû lôøi. Nhö vaäy, qua tieát hoïc, hoïc sinh töï tìm laáy ñöôïc heát nhöõng kieán thöùc cô baûn trong baøi, vaø nhö theá hoïc sinh seõ nhôù ñöôïc laâu. Trong phöông phaùp ñoù ngöôøi giaùo vieân laø ngöôøi ñoùng vai troø chuû ñaïo raát quan troïng, khoâng theå thieáu ñöôïc. 4. VAI TRÒ VÀ NHIỆM VỤ CỦA HỌC SINH TRONG VIỆC HỌC MÔN TOÁN: 4.1 VAI TRÒ: a. Vai troø: - Hoïc sinh laø trung taâm cuûa quaù trình ñaøo taïo, hoïc laø traùch nhieäm cuûa hoïc sinh, chính hoï laø ngöôøi hoïc vaø hoï hoïc vì chính hoï, töùc laø phaûi bieán quaù trình ñaøo taïo thaønh quaù trình töï ñaøo taïo. - Hoïc Toaùn khoâng phaûi laø quaù trình tieáp nhaän moät caùch thuï ñoäng nguoàn tri thöùc, maø chuû yeáu laø quaù trình hoïc sinh töï nhaän thöùc, töï maøi moø, töï giaûi baøi taäp, töï khaùm phaù phaùt hieän ra caùc tri thöùc caàn lónh hoäi. - Trong vieäc ñaùp öùng nhu caàu hoïc taäp cuûa hoïc sinh, giaùo vieân coù theå taïo ra caùc ñoäng cô ñeå naâng cao naêng löïc hoïc taäp cuûa hoïc sinh baèng caùc caùch sau: + Taøi lieâu giaûng daïy, ñaëc bieät laø lyù thuyeát phaûi phuø hôïp vôùi nhu caàu giaûi quyeát vaán ñeà maø hoïc sinh thöôøng gaëp, phaûi quaùn trieät toái ña phöông chaâm “qui laï veà quen” ñeå hoïc sinh deã daønh trong vieäc ghi nhôù kieán thöùc môùi. + ÖÙng duïng lyù thuyeát ñeå vaän duïng giaûi quyeát caùc ví duï trong saùch giaùo khoa vaø cuõng töø ñoù laøm cô sôû ñeå giaûi caùc baøi taäp. + Moâi tröôøng hoïc taäp phaûi thaät söï thoaûi maùi, phaûi ñaûm baûo cho hoïc sinh tieáp thu kieán thöùc trong ñieàu kieän thaän lôïi nhaát, ñoù cuõng laø cô sôû ñeå caùc em ghi nhôù kieán thöùc toát hôn vaø nhôù laâu hôn. b. Caùc yeâu caàu ñoái vôùi hoïc sinh: * Naém vöõng tri thöùc: Naém vöõng tri thöùc laø hoaø laãn nhöõng hieåu bieát cuûa nhaân loaïi vaø hieåu bieát cuûa chính mình (laøm cho baûn thaân coù khaû naêng haønh ñoäng). Bieåu hieän cuûa söï naém vöõng tri thöùc laø: @ Hieåu: SV : Phaïm Leâ Duy Trang 12 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm Khoâng coù söï naém vöõng naøo maø khoâng baét ñaàu töø söï hieåu. Tuy nhieân, ñaây chæ laø tieàn ñeå cuûa söï hieåu maø thoâi, hieåu caùi gì ñoù vôùi caùi ñaõ bieát vaø saép xeáp chuùng vaøo heä thoáng daây chuyeàn kinh nghieäm cuûa caù nhaân. Caùc thoâng soá cuûa söï hieåu bieát: - Tính khoái löôïng: laø löôïng thoâng tin chöùa ñöïng trong tri thöùc moät caùch coù yù thöùc. - Tính heä thoáng: nhöõng khoái löôïng thoâng tin ñöôïc saép xeáp theo moät traät töï loâgic. - Tính beàn vöõng: Söï saép xeáp cuûa löôïng thoâng tin moät caùch chính xaùc maø ta coù theå nhìn thaáy ñöôïc löôïng thoâng tin ñoù trong caùc daïng saép xeáp khaùc nhau cuûa moät löôïng thoâng tin, cho hoïc sinh thaáy ñöôïc nhieàu khía caïnh khaùc nhau cuûa moät vaán ñeà. @ Bieát: Bieát töùc laø laøm ñöôïc, vaän duïng ñöôïc vaøo caùc thoâng soá chöa bieát - Keát quaû cuûa haønh ñoäng: cao hay thaáp - Trình ñoä tieán boä cuûa haønh ñoäng: giaûm bôùt ñoäng taùc thöøa, ít tieâu hao naêng löôïng, daãn ñeán haønh ñoäng caøng chính xaùc. @ Nhu caàu vaän duïng: - Laøm phong phuù vaø môû roäng voán tri thöùc, bieán tri thöùc cuûa nhaân loaïi thaønh tri thöùc cuûa mình, laøm voán soáng rieâng cuûa baûn thaân. - Duøng tri thöùc môùi ñeå caûi taïo hieän thöùc, caûi taïo nhaän thöùc. - Duøng tri thöùc môùi naém ñöôïc trôû thaønh yeáu toá cuûa nieàm tin, cuûa theá giôùi quan, nhaân sinh quan. * Söï phaùt trieån trí tueä: Söï phaùt trieån trí tueä laø söï bieán ñoåi veà chaát löôïng trong hoaït ñoâïng nhaän thöùc söï bieán ñoåi ñoù ñöôïc ñaëc tröng bôûi caáu truùc ñöôïc phaûn aùnh vaø phöông thöùc phaûn aùnh cuûa chuùng, theo quan nieäm naøy söï phaùt trieån trí tueä khoâng chæ laø söï taêng soá löôïng tri thöùc nhieàu hay ít, cuõng khoâng chæ ôû choå naém ñöôïc phöông thöùc phaûn aùnh. Neáu thieân veà moät maët naøo ñoù seõ daãn ñeán hai khuynh höôùng sau: - Nhoài nheùt tri thöùc - Coi thöôøng vieäc vuõ trang tri thöùc cô baûn cho hoïc sinh maø khoâng chaêm lo vaøo vieäc ñoåi môùi nhöõng thuû thuaät, nhöõng taùc ñoäng tôùi trí oùc. Do ñoù, söï phaùt trieån trí tueä caàn ñöôïc hieåu laø söï thoáng nhaát giöõa vieäc vuõ trang tri thöùc (töùc môû roäng, caûi bieán chính xaùc, laøm cho chuùng theâm saâu saéc) vaø söï phaùt trieån toái ña nhöõng phöông thöùc phaûn aùnh chuùng (ñieàu chænh, thuaàn phuïc, coù theå coù nhöõng phöông thöùc môùi, nhöõng phöông thöùc saùng taïo). 4.2 NHIỆM VỤ: SV : Phaïm Leâ Duy Trang 13 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm Do moân Toaùn laø moân hoïc khoù neân khoâng chæ ngöôøi giaùo vieân coù nhieäm vuï naëng neà, maø ngay caû baûn thaân ngöôøi hoïc cuõng phaûi töï noå löïc, phaán ñaáu ñeå ñaït döôïc keát quaû khaû quan, cuï theå laø: - Trong lôùp phaûi thaät söï chuù yù nghe giaùo vieân giaûng baøi, ghi cheùp caån thaän nhöõng lôøi giaûng treân lôùp vaø khi veà nhaø phaûi cheùp laïi ngay. Phaàn naøo khoâng hieåu, môû saùch ra xem laïi, xem caû nhöõng phaàn giaùo vieân giaûng löôùt qua hoaëc khoâng coù thôøi gian giaûng treân lôùp (nhöõng phaàn naøy thöôøng laø nhöõng phaàn deã, hoïc sinh coù theå töï xem vaø hieåu ñöôïc). - Trong khi hoïc thì hoïc sinh caàn phaûi coù moät tôø giaáy nhaùp vaø moät caây vieát. Ñöøng bao giôø hoïc thuoäc loøng maø khoâng vieát, khoâng veõ, phaûi veõ laïi hình, cheùp laïi nhöõng ñaüng thöùc, ghi nhöõng coâng thöùc ra giaáy. - Luoân luoân phaûi ñaët caâu hoûi taïi sao laïi bieán ñoåi ñöôïc nhö vaäy, cô sôû cuûa bieán ñoåi ñoù laø ñònh lyù, khaùi nieäm hay ñònh nghóa naøo. - Nhieàu khi phaûi xem laïi baøi cuû, tìm laïi nhöõng ñònh lyù, nhöõng qui taéc maø ngöôøi vieát saùch (hay laø giaùo vieân) ñaõ aùp duïng ñeå chöùng minh moät ñònh lyù, moät baøi taäp naøo ñoù. - Ghi baèng vieát chì hay vieát khaùc maøu teân nhöõng ñònh lyù, nhöõng qui taéc ñoù ôû ngoaøi leà, ngang nhöõng ñoaïn chöùng minh, nhöõng baøi taäp ñeå sau naøy xem laïi cho deã. - Khi ñaõ hieåu roài thì tieán haønh chöùng minh laïi hoaëc giaûi laïi xem coù ñöôïc hay khoâng, xem baøi laøm coøn thieáu vaø caàn boå sung nhöõng gì. Sau ñoù, coá töôïng töôïng laïi caùch laøm, töôûng töôïng laïi caùc hình veõ, caùc coâng thöùc, caùc ñieåm quan troïng trong lyù luaän. Neáu ñöôïc, töùc laø ñaõ thuoäc baøi. - Ñeå hoïc toát moân Toaùn thì sau khi hoïc lyù thuyeát hoïc sinh phaûi thöïc haønh ngay. Sau khi hoïc heát moãi chöông, neáu coù thôøi gian raõnh neân laøm theâm nhöõng baøi toaùn ngoaøi nhöõng baøi ñaõ giaûi treân lôùp. - Neân choïn nhöõng baøi deã laøm tröôùc, neáu nghó nöõa giôø maø khoâng tìm ra caùch giaûi thì neân boû qua laøm vieäc khaùc. Coù khi moät vaøi hoâm sau, chæ coi laïi ñaàu baøi maø töï nhieân tìm ñöôïc caùch giaûi. 5. CƠ SỞ TÂM LÝ CỦA VIỆC GIÚP HỌC SINH GHI NHỚ KIẾN THỨC MỚI: 5.1. KHAÙI NIEÄM VEÀ THUÛ THUAÄT VAØ BIEÄN PHAÙP: Thuû thuaät vaø bieän phaùp chính laø caùch thöùc taùc ñoäng cuûa con ngöôøi vaøo söï vaät hieän töôïng nhaèm laøm cho taác ñoäng ñoù ñaït ñöôïc keát quaû toát nhaát. Thuû thuaät vaø bieän phaùp cuûa giaùo vieân giuùp hoïc sinh ghi nhôù kieán thöùc môùi chính laø caùch thöùc taùc ñoäng cuûa giaùo vieân vaøo hoïc sinh thoâng qua vieäc truyeàn ñaït tri thöùc hay noùi caùch khaùc ñoù laø phöông phaùp giaûng daïy toái öu maø ngöôøi giaùo vieân söû duïng trong tieát daïy. SV : Phaïm Leâ Duy Trang 14 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm 5.2. KHÁI NIỆM TRÍ NHỚ: a. Trí nhớ là gì: Trí nhớ là một quá trình tâm lý, phản ánh những kinh nghiệm của cá nhân dưới hình thức biểu tượng. Là sự ghi nhớ, giữ gìn và tái hiện lại những cái đã trãi qua. c. Vai trò của trí nhớ: Trí nhớ có vai trò to lớn trong đời sống và hoạt động của con người - Nhờ có trí nhôù mà chúng ta tích luỹ được kinh nghiệm sống. Nếu không có kinh nghiệm sống thì hoạt động của chúng ta sẽ rất khó khăn, mà kinh nghiệm lại nhôù trí nhớ. - Nhờ có nhận lại và nhớ lại mà ta có thể đem những kinh nghiệm sống để ứng dụng vào thực tiễn. - Không có trí nhớ ta không thể xác định được phương hướng, thích nghi với mọi giới vì không có trí nhớ ta không nhận lại và nhớ lại được thế giới khách quan. - Không có trí nhớ trong học tập sẽ không tư duy được. Chính vì vậy Lê-nin đã từng phát biểu: “Con người chỉ có thể trở thành người cộng sản, sau khi làm giàu trí nhớ của mình bằng sự hiểu biết kho tàng tri thức mà nhân loại đã tạo ra.” 5.3 CÁC QUÁ TRÌNH CƠ BẢN CỦA TRÍ NHỚ VÀ QUI LUẬT DIỄN BIẾN CỦA CHÚNG: Trí nhớ của con người là một hoạt động tích cực, phức tạp bao gồm nhiều quá trình khác nhau. a. Quá trình ghi nhớ: Là giai đoạn đầu tiên của một hoạt động nhớ cụ thể nào đó. Ghi nhớ là quá trình hình thành những dấu vết của đối tượng mà ta đang tri gác trên voû não. Ghi nhớ không chủ định: Là loại ghi nhớ không cần đặt ra mục đích từ trước, nó không đòi hỏi sự nỗ lực nào của ý chí mà noù được thực hiện một cách tự nhiên. Ghi nhớ có chủ định: Là loại ghi nhớ cần đặt ra mục đích từ trước, có sự cố gắng cũng như những thủ thuật và phương pháp ghi nhớ xác định. Loại ghi nhớ này được thực hiện: + Ghi nhớ máy móc: Là loại ghi nhớ dựa trên sự lặp đi, lặp lại nhiều lần một cách đơn giản. Biểu hiện ñieån hình của loại ghi nhớ này là sự học vẹt. Ghi nhớ máy móc thường dẫn đến sự lĩnh hội tri thức một cách hình thức và tốn nhiều thời gian. Tuy nhiên nó cũng có giá trị trong trường hôïp ta ghi nhớ những tài liệu không có nội dung khái quát: số điện thoại, ngày tháng năm sinh… SV : Phaïm Leâ Duy Trang 15 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm + Ghi nhớ có ý nghĩa: Là sự ghi nhớ được dựa trên sự thông hiểu nội dung tài liệu, trên sự nhận thức được những mối liên hệ logic giữa các bộ phận của tài liệu đó. Loại ghi nhớ này gắn liền với tư duy của con người. Học thuộc lòng và thuật nhớ: + Học thuộc lòng: Là sự kết hợp ghi nhớ có ý nghĩa với ghi nhớ máy móc, nghĩa là ghi nhớ máy móc dựa trên sự thông hiểu tài liệu. + Thuật nhớ: Là sự ghi nhớ chủ định bằng cách tự tạo ra những mối liên hệ bề ngoài để ghi nhớ. b. Quá trình giữ gìn: Giữ gìn là quá trình cũng cố vững chắc những dấu vết đã hình thành được trên voû não trong quá trình ghi nhớ. c. Quá trình nhận lại và nhớ lại: Nhận lại: là sự nhớ lại một đối tượng nào đó trong điều kiện tri giác lại đối tượng đó. Nhớ lại: là quá trình tái hiện lại sự vật, hiện tượng trong óc khi không gặp lại chúng. * Kết quả nhớ lại phụ thuộc: - Kỹ năng khôi phục đường dây liên hệ thần kinh tạm thời. - Phụ thuộc vào đặc điểm tâm sinh lý cá nhân. - Phụ thuộc vào biện pháp ghi nhớ và tri thức được vận dụng. - Phụ thuộc vào động cơ mạnh hay yếu. d. Quên và cách chống quên: Quên là sự không nhận lại hay nhớ lại được hoặc nhận lại, nhớ lại sai. Quên thường diễn ra theo qui luật: - Người ta thường quên những cái không hoặc ít có quan hệ với đời sống của mình. - Có trường hợp quên là sự cần thiết cho cá nhân, ta phải quên đi những cái không liên quan đến nhiệm vụ để nhớ những cái ta cần nhớ. - Tốc độ quên phụ thuộc khi gặp kích thích mới lạ hay kích thích mạnh Cách chống quên: - Phải tiến hành ôn tập ngay sau khi học. - Phải ôn tập thường xuyên. - Vận dụng nhiều giác quan tham gia vào ôn tập. SV : Phaïm Leâ Duy Trang 16 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm - Ôn tập phải kết hợp với thực hành, luyện tập. - Không nên ôn tập hai tài liệu liên tiếp gần nhau. - Giảng dạy chống nhồi nhét, ghi nhớ có điểm tựa. - Ôn tập phải kết hợp với nghỉ ngơi. SV : Phaïm Leâ Duy Trang 17 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm Chương II Kết Quả Nghiên Cứu I. VÀI NÉT VỀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU: 1. ĐẶC ĐIỂM CỦA TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN: 1.1 VAØI NEÙT VEÀ TÌNH HÌNH KINH TEÁ XAÕ HOÄI CUÛA ÑÒA PHÖÔNG: Huyeän Phuù Taân ñöôïc thaønh laäp vaøo cuoái naêm 1968, laø moät trong 03 huyeän cuø lao thuoäc tænh An Giang, coù 03 maët tieáp giaùp soâng: Phía Ñoâng giaùp huyeän Hoàng Ngöï, Thanh Bình (Ñoàng Thaùp); Phía Taây giaùp huyeän Chaâu Phuù vaø thò xaõ Chaâu Ñoác; Phía Nam giaùp huyeän Chôï Môùi vaø phía Baéc giaùp huyeän Taân Chaâu. Dieän tích töï nhieân laø 307 km2 trong ñoù ñaát noâng nghieäp laø 24,489 ha, huyeän coù 15 xaõ vaø 02 thò traán vôùi 44 aáp, daân soá laø 235.806 ngöôøi. Ña soá ngöôøi daân soáng baèng ngheà noâng laø chính, beân caïnh ñoù coù moät soá ngheà thuû coâng truyeàn thoáng cuûa ñòa phöông, phaàn coøn laïi soáng baèng ngheà thuû coâng nghieäp vaø dòch vuï. Ñaëc ñieåm xaõ hoäi noåi baät cuûa huyeän laø vuøng toân giaùo vôùi hôn 85% ngöôøi coù ñaïo vaø laø trung taâm cuûa ñaïo Phaät Giaùo Hoaø Haûo 1.2 VAØI NEÙT VEÀ TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN: a. Boä maùy toå chöùc cuûa tröôøng THPT Chu Vaên An: Hieäu tröôûng: Ñoaøn Vaên Ba (Bí thö Ñaûng) Phoù hieäu tröôûng: Ung Vaên Tieát ( Phoù bí thö Ñaûng) Phoù hieäu tröôûng: Nguyeãn Ñình Phuøng b. Caùc toå boä moân cuûa tröôøng THPT Chu Vaên An: 1. Toaùn – Tin: 2. Lyù – Kyõ Thuaät: 3. Hoùa - Sinh: 4. Theå Duïc Quaân Söï: 5. Thí Ngieäm Thöïc Haønh: 6. Söû – Ñòa – Giaùo Duïc: 7. Vaên: 8. Haønh Chính: c. Caùc boä phaän khaùc: Chuû tòch coâng ñoaøn: Huyønh Thanh Lieâm SV : Phaïm Leâ Duy Trang 18 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm Bí thö chi ñoaøn giaùo vieân: Nguyeãn Duy Linh Trôï lyù thanh nieân: Mai Gia Linh d. Tình hình lôùp hoïc vaø hoaït ñoäng daïy hoïc: 1. Soá löôïng lôùp: * Goàm 34 lôùp hoïc, trong ñoù - Khoái 12: 11 lôùp - Khoái 11: 11 lôùp - Khoái 10: 12 lôùp * Trong moãi khoái tröôøng coù choïn ra moät soá lôùp gioûi - Khoái 12: caùc lôùp 12A5, 12A6 - Khoái 11: caùc lôùp 11A4,11A5, 11A6, 11A7 - Khoái 10: caùc lôùp 10A5, 10A6, 10A7,10A8 2. Tình hình daïy hoïc: - Nhìn chung thì caùc em hoïc töông ñoái khaù, tæ leä hoïc sinh ñaït loaïi khaù, gioûi chieám khoaûng 50,7% (khoái 10 : 54,1% ; khoái 11 : 42,6%). - Nhieàu naêm lieàn ñöôïc naèm trong toáp nhöõng tröôøng daãn ñaàu cuûa tænh. Tæ leä toát nghieäp THPT töø 95% trôû leân (rieâng naêm vöøa roài laø 91,97%). - Chaát löôïng hoïc taäp cuûa caùc em hoïc sinh coù chieàu höôùng ngaøy caøng tieán boä, töùc laø chaát löôïng hoïc taäp cuûa caùc em hoïc sinh lôùp 10 khaù hôn caùc em hoïc sinh lôùp 11 vaø caùc em hoïc sinh lôùp 11 laïi khaù hôn caùc em hoïc sinh lôùp 12. 3. Yeâu caàu cuûa nhaø tröôøng ñoái vôùi vieäc daïy hoïc: - Giaùo vieân phaûi laøm sao daïy cho hoïc sinh hoïc ñöôïc nhöõng ñieàu caàn phaûi hoïc, hieåu ñöôïc caùc vaán ñeà ñaõ hoïc vaø vaän duïng caùc vaán ñeà hoïc ñöôïc vaøo thöïc tieån. - Giaûng daïy traùnh nhoài nheùt, traùnh tình traïng hoïc veït, hoïc thuoäc loøng. - Ñoái vôùi caùc em hoïc sinh hoïc yeáu thì giaùo vieân chæ yeâu caàu caùc em naém ñöôïc vaø hoïc thuoäc baøi giaûng cuûa giaùo vieân. - Caùc thaày, coâ giaùo phaûi laø nhöõng ngöôøi höôùng daãn, gôïi yù ñeå caùc em hoïc sinh tieáp caän kieán thöùc. - Vì vaäy, yeâu caàu ñoái vôùi ngöôøi giaùo vieân ñöùng lôùp laø phaûi coù kieán thöùc vöõng vaøng, phaûi coù phöông phaùp sö phaïm hieäu quaû, phaûi laø taám göông saùng veà moïi maët ñeå caùc em hoïc hoûi, noi theo. SV : Phaïm Leâ Duy Trang 19 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm - Ñoái vôùi nhöõng lôùp gioûi giaùo vieân coù theå thoaùt ly chöông trình, môû roäng, tìm hieåu saâu kieán thöùc ñeå giuùp caùc em naém kieán thöùc chaéc, roäng vaø saâu. e. Hoaït ñoäng ngoaøi giôø : (Vaên ngheä, theå thao vaø caùc hoaït ñoäng khaùc) - Tröôøng coù hoïc sinh nhaän ñöôïc hoïc boång du hoïc taïi UÙc (Moäng Quyønh). - Tröôøng coù nhieàu hoïc sinh nhaän ñöôïc giaûi thöôûng tieáng haùt truyeàn hình (Ñoâng Ñaøo, Thuyù Kieàu). - Tröôøng ñaït ñöôïc giaûi thöôûng moâi tröôøng cuûa boä giaùo duïc. - Ñaït thaønh tích trong cuoäc thi “Ñöôøng leân ñænh Olympia” + Hai laàn ñaït giaûi nhaát + Moät laàn ñaït giaûi tö + Quoác Duy tham gia voøng thi quyù - Ñaït giaûi nhì trong cuoäc thi “Baûy saéc caàu voøng” - Coâng taùc Ñoaøn tröôøng do hoïc sinh laøm bí thö f. Thuaän lôïi vaø khoù khaên cuûa tröôøng: 1. Thuaän lôïi: - Coù ñöôïc nhöõng thaønh tích toát nhö theá laø nhôù söï laûnh ñaïo saùng suoát cuûa huyeän uyû, uyû ban nhaân daân huyeän, söï chæ ñaïo ñuùng ñaén cuûa sôû giaùo duïc ñaøo taïo, söï uûm hoä cuûa caùc ban ngaønh ñoaøn theå huyeän, thò traán. Coù theå noùi baát cöù hoaït ñoäng naøo cuûa tröôøng cuõng nhaän ñöôïc söï chæ ñaïo, söï quan taâm öu aùi cuûa caùc caáp laõnh ñaïo, söï phoái hôïp ñoàng boä vôùi caùc ngaønh. - Hoäi cha meï hoïc sinh cuûa nhaø tröôøng thaät söï laø chieác caàu noái giöõa gia ñình vaø nhaø tröôøng. Hoäi quan taâm giaùo duïc haïnh kieåm cho hoïc sinh, ñoäng vieân, khen thöôûng, caáp hoïc boång, saùch vôû, quaàn aùo, xe ñaïp … taïo ñieàu kieän cho vieäc hoïc taäp cuûa hoïc sinh ñöôïc thuaän lôïi hôn. - Tröôøng vôùi 100% giaùo vieân ñaït chuaån, trong ñoù coù 01 thaïc syõ, 03 giaùo vieân ñang hoïc cao hoïc, 60% trình ñoä chuyeân moân gioûi, 03 ñeà taøi nghieân cöùu caáp quoác gia, nhieàu saùng kieán kinh nghieäm caáp tænh, nhaø giaùo Nguyeãn Huy Dieãm vinh döï ñöôïc chuû tòch nöôùc phong taëng danh hieäu “Nhaø giaùo öu tuù”. Nhaø tröôøng ñöôïc thuû töôùng chính phuû taëng baèng khen, chi boä ñöôïc coâng nhaän trong saïch vöõng maïnh trong nhieàu naêm lieàn. 2. Khoù khaên: Nhìn chung cô sôû vaät chaát cuûa tröôøng coøn haïn cheá nhieàu, nhaát laø caùc duïng cuï duøng trong phoøng thí nghieäm, saân baõi taäp theå duïc, quoác phoøng, khuoâng vieân nhaø SV : Phaïm Leâ Duy Trang 20 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm tröôøng raát heïp, khoù khaên cho vieäc toå chöùc caùc hoaït ñoäng toaøn tröôøng. Caùc phoøng hoïc cuõng ñaõ cuû vaø bò hö hao nhieàu caàn phaûi tu boå laïi. 2. ƯU ĐIỂM VÀ HẠN CHẾ TRONG VIỆC GIẢNG DẠY MÔN TOÁN: 2.1 ÖU ÑIEÅM: - Taát caû giaùo vieân daïy Toaùn cuûa tröôøng ñeàu coù trình ñoä ñaït chuaån trôû leân, trong ñoù coù moät giaùo vieân ñang hoïc cao hoïc taïi tröôøng Ñaïi Hoïc Caàn Thô. - Haàu heát caùc giaùo vieân daïy Toaùn ñeàu laø caùc giaùo vieân ñaõ giaûng daïy laâu naêm neân coù nhieàu kinh nghieäm trong coâng taùc giaûng daïy. - Giaùo vieân söû duïng nhieàu ñoà duøng daïy hoïc vaø caùc phöông tieän tröïc quan vaøo tieát daïy ñeå naâng cao chaát löôïng giaûng daïy. - Ña phaàn caùc em hoïc sinh ñeàu nhaän thaáy ñöôïc taàm quan troïng cuûa boä moân, neân baûn thaân caùc em ñaõ töï phaán ñaùu reøn luyeän trong quaù trình hoïc taäp. - Trong nhöõng naêm gaàn ñaây tröôøng luoân coù hoïc sinh ñaït giaûi trong kyø thi choïn hoïc sinh gioûi Toaùn 2.2. HAÏN CHEÁ: - Laø moân hoïc ñöôïc xem laø khoù, thaäm chí laø raát khoù ñoái vôùi moät boä phaän hoïc sinh. - Moät soá em hoïc sinh do maát caên baûn ôû lôùp döôùi neân naõy sinh taâm lyù chaùn naûn, thaäm chí sôï moân Toaùn. - Caùc ñoà duøng daïy hoïc, caùc phöông tieän tröïc quan, caùc moâ hình Toaùn hoïc chöa nhieàu neân ñaõ aûnh höôûng moät phaàn ñeán chaát löôïng giaûng daïy cuûa giaùo vieân cuõng nhö chaát löôïng hoïc taäp cuûa hoïc sinh. 3. TÌNH HÌNH HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN: Laø moät tröôøng noâng thoân nhöng chaát löôïng ñaøo taïo cuûa tröôøng ngaøy caøng taêng. Tong 15 naêm trôû laïi ñaây tæ leä toát nghieäp THPT cuûa tröôøng luoân ñaït treân 90%, nhieàu naêm treân 95%, rieâng naêm 2002 ñaït 99,7%. Nhieàu naêm lieàn tröôøng naêm trong toáp nhöõng tröôøng daãn ñaàu cuûa tænh. Soá löôïng hoïc sinh gioûi caáp tænh ngaøy caøng nhieàu hôn vaø luoân naèm ôû nhoùm ñaàu cuûa tænh, tröôøng cuõng coù 7 hoïc sinh ñaït giaûi hoïc sinh gioûi caáp quoác gia, coù em laø thuû khoa trong caùc kyø thi toát nghieäp THPT vaø ñaëc bieät laø thuû khoa trong kyø thi tuyeån sinh ñaïi hoïc, nhieàu em nhaän ñöôïc hoïc boång du hoïc ôû nöôùc ngoaøi, beân caïnh ñoù coù hoïc sinh ñaït thaønh tích cao trong cuoäc thi “Ñöôøng leân ñænh Olympia”, cuoäc thi “Baûy saéc caàu voøng”. Caùc caâu laïc boä ñöôïc ñöôïc thaønh laäp, caùc em hoïc sinh học taäp vaø hoaït ñoäng soâi noãi, coù Nguyeãn Quoác Duy ñaõ tham döï cuoäc thi “Ñöôøng leân ñænh Olympia” vaøo voøng quyù mang laïi vinh döï cho tænh nhaø. SV : Phaïm Leâ Duy Trang 21 Lôùp : ÑH2A1 Tröôøng Ñaïi Hoïc An Giang Khoa sö phaïm II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU: Ñeå tìm hieåu vaø xaùc ñònh caùc bieän phaùp vaø thuû thu._.