Tìm hiểu thị trường Mỹ và một số gợi ý đối với các Doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam

Lêi më ®Çu Ngµy nay, trong xu thÕ héi nhËp, toµn cÇu hãa nÒn kinh tÕ thÕ giíi, kinh nghiÖm ë mét sè quèc gia ph¸t triÓn ®· cho thÊy: mét quèc gia muèn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng th× ®iÒu tÊt yÕu lµ quèc gia ®ã cÇn héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, ®óng nh­ häc thuyÕt vÒ lîi thÕ so s¸nh cña nhµ kinh tÕ häc næi tiÕng David Ricacdo ®· chøng minh r»ng: TÊt c¶ c¸c quèc gia ®Òu cã lîi khi tham gia vµo ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ, ®iÒu nµy ®óng víi kh«ng chØ c¸c quèc gia ph¸t triÓn mµ ngay c¶ víi quèc gia kÐm ph¸t triÓn h¬n nh­ ®èi víi n­íc ta . NhËn thøc ®óng ®¾n vai trß cña th­¬ng m¹i quèc tÕ, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, chÝnh phñ n­íc ta ®· cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch thay ®æi phï hîp t¹o ®iÒu kiÖn vµ m«i tr­êng kinh doanh th«ng tho¸ng h¬n ®Ó thu hót c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam vµ ngay c¶ víi ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam. §Æc biÖt trong thêi kú CNH, HDH cña n­íc ta hiÖn nay, môc tiªu ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu thùc hiÖn chiÕn l­îc CNH h­íng ngo¹i lµ môc tiªu chÝnh ®Ó thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh chãng, theo kÞp c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi . B»ng viÖc më cöa nÒn kinh tÕ t¹o lËp mèi quan hÖ víi h¬n 100 quèc gia kh¸c nhau trªn thÕ giíi, kh«ng ph©n biÖt ®èi xö vÒ t«n gi¸o vÒ thÓ chÕ chÝnh trÞ víi ph­¬ng ch©m : “ViÖt Nam muèn lµ b¹n cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ” th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch, c¸c v¨n b¶n ®­îc luËt hãa, c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng ®­îc ký kÕt, viÖc gia nhËp vµo khèi liªn kÕt cña khu vùc nh­ ASEAN, APEC, ®ång thêi ViÖt Nam tiÕn tíi sÏ gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc Mü b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam ®· t¹o ra c¬ héi t×m kiÕm thÞ tr­êng míi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ sau khi hiÖp ®Þnh Th­¬ng M¹i ViÖt-Mü ®· ký kÕt, s¾p tíi sÏ ®­îc quèc héi hai n­íc th«ng qua. MÆc dï tr­íc ®ã c¸c ho¹t xuÊt nhËp khÈu vÉn ®­îc thùc hiÖn nh­ng hµng ho¸ vµo thÞ tr­êng cña hai n­íc bÞ kiÓm so¸t, ®¸nh thuÕ rÊt cao, hoÆc ch­a ®­îc thùc hiÖn c«ng khai b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, ®iÒu nµy ®· lµm h¹n chÕ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n­íc, lóc nµy lµ thêi ®iÓm tèt nhÊt cho c¶ hai phÝa ®Ó cïng hîp t¸c kinh doanh trªn c¶ lÜnh vùc ®Çu t­ trùc tiÕp vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Nh­ chóng ta ®· biÕt Mü lµ n­íc réng lín cã quan hÖ bu«n b¸n víi hÇu hÕt c¸c quèc gia vµ khu vùc kh¸c nhau trªn thÕ giíi, nã ®· kh¼ng ®Þnh kh¶ n¨ng ¶nh h­ëng cña nÒn kinh tÕ Mü ®èi víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, lµ mét c­êng quèc kinh tÕ cã møc thu nhËp b×nh qu©n tÝnh theo ®Çu ng­êi rÊt cao, lµ mét quèc gia hîp chñng quèc víi nhiÒu tÇng líp d©n c­, ®a s¾c téc, ®a v¨n ho¸ cã kh¶ n¨ng tiªu dïng khèi l­îng hµng ho¸ lín hµng n¨m, víi hÖ thèng ph¸p luËt hoµn thiÖn ®Çy ®ñ vµ chÆt chÏ chÝnh v× ®iÒu nµy thÞ tr­êng Mü ®­îc ®¸nh gi¸ lµ thÞ tr­êng lín kh¸ míi mÎ ®Çy tiÒm n¨ng, thu hót m¹nh mÏ c¸c nhµ kinh doanh quèc tÕ kinh doanh ë ®©y, trong ®ã bao gåm c¶ c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam, nh­ng nã ®ång thêi còng ®Æt ra kh«ng Ýt nh÷ng trë ng¹i, khã kh¨n ®èi víi doanh nghiÖp ta, khi mµ doanh nghiÖp cña nø¬c ta cßn ®ang b­íc ®Çu th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü. §Ò tµi cña em lµ : “T×m hiÓu thÞ tr­êng Mü vµ mét sè gîi ý ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ”, nh»m gãp phÇn hiÓu biÕt râ h¬n vÒ thÞ tr­êng Mü vµ cã ý kiÕn ®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ gióp cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam. KÕt cÊu cña ®Ò ¸n bao gåm : Ch­¬ng I: lý luËn chung vÒ nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi Ch­¬ng II: t×m hiÓu vÒ thÞ tr­êng Mü Ch­¬ng III: mét sè gîi ý ®èi víi doanh nghiÖp viÖt nam khi tham gia xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng mü Ch­¬ng I : Lý luËn chung vÒ nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi Tæng quan vÒ thÞ tr­êng n­íc ngoµi : Kh¸i niÖm thÞ tr­êng & thÞ tr­êng n­íc ngoµi : Kh¸i niÖm vÒ thÞ tr­êng nãi chung vµ thÞ tr­êng n­íc ngoµi nãi riªng cã nhiÒu c¸ch ®Þnh nghÜa kh¸c nhau, tuú theo c¸ch tiÕp cËn cña mçi ng­êi. Theo quan ®iÓm cña kinh tÕ häc th× “ ThÞ tr­êng lµ tæng thÓ cña cung vµ cÇu ®èi víi mét lo¹i hµng ho¸ nhÊt ®Þnh trong mét kh«ng gian vµ thêi gian cô thÓ ”. Víi c¸ch nh×n cña nhµ qu¶n lý mét doanh nghiÖp, kh¸i niÖm thÞ tr­êng ph¶i ®­îc g¾n víi c¸c t¸c nh©n kinh tÕ tham gia vµo thÞ tr­êng nh­ ng­êi mua, ng­êi b¸n, ng­êi ph©n phèi .v.v...víi nh÷ng hµnh vi cô thÓ cña hä. Nh÷ng hµnh vi nµy kh«ng ph¶i bao giê còng tu©n theo mét quy luËt nhÊt ®Þnh. Hµnh vi cô thÓ cña ng­êi mua vµ ng­êi b¸n ®èi víi s¶n phÈm cô thÓ cßn chÞu t¸c ®éng cña yÕu tè t©m lý vµ ®iÒu kiÖn giao dÞch. Ch¼ng h¹n trong mét sè tr­êng hîp cô thÓ khi gi¸ cña s¶n phÈm ®ã t¨ng lªn th× nhu cÇu vÒ s¶n phÈm ®ã kh«ng gi¶m ®i mµ ng­îc l¹i cßn t¨ng lªn. Trong nh÷ng tr­êng hîp nµy tÝnh quy luËt cña nhu cÇu vµ vai trß ®iÒu tiÕt cña gi¸ c¶ kh«ng cßn ®óng n÷a. Nh­ vËy víi mét s¶n phÈm cô thÓ víi mét nhãm kh¸ch hµng cô thÓ, nh÷ng quy luËt chung cña mèi quan hÖ cung cÇu kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®óng. MÆt kh¸c trong ®iÒu kiÖn kinh hiÖn ®¹i th× trong kh¸i niÖm thÞ tr­êng, yÕu tè cung cÊp ®ang mÊt dÇn tÇm quan träng trong khi ®ã nhu cÇu vµ sù nhËn biÕt nhu cÇu lµ nh÷ng yÕu tè ngµy cµng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. HiÖn nay do n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ cung øng s¶n phÈm cña c¸ doanh nghiÖp cho thÞ tr­êng ®· t¨ng lªn gÇn nh­ v« h¹n, trong khi ®ã nhu cÇu ®èi víi nhiÒu s¶n phÈm ®· dÇn tíi møc b·o hoµ th× ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ph¶i chuyÓn h¼n sang quan ®iÓm nhu cÇu, mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ph¶i tËp trung chó ý viÖc n¾m b¾t nhu cÇu vµ c¸c ph­¬ng thøc ®Ó tháa m·n tèi ®a nhu cÇu ®ã. V× vËy khi xÐt kh¸i niÖm thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp ph¶i nhÊn m¹nh vai trß quyÕt ®Þnh cña nhu cÇu. Song nhu cÇu lµ c¸i néi dung bªn trong ®­îc biÓu hiÖn b»ng hµnh vi ý kiÕn th¸i ®é bªn ngoµi cña kh¸nh hµng lµ c¸i mµ doanh nghiÖp cã thÓ tiÕp cËn ®­îc. V× vËy, ®øng trªn gi¸c ®é cña doanh nghiÖp th× “ thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp lµ tËp hîp nh÷ng kh¸ch hµng tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp ®ã. Tøc lµ nh÷ng kh¸ch hµng ®ang mua hoÆc sÏ mua s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®ã”. Víi thÞ tr­êng thÕ giíi th× nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cµng râ nÐt h¬n, sù kh¸c biÖt ®a d¹ng cµng trë lªn s©u s¾c h¬n. Do ®ã kh¸i niÖm thÞ tr­êng n­íc ngoµi cña doanh nghiÖp nh­ sau : “ ThÞ tr­êng n­íc ngoµi cña doanh nghiÖp lµ tËp hîp nh÷ng kh¸ch hµng tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp ®ã ”. Theo kh¸i niÖm trªn th× sè l­îng vµ c¬ cÊu cña kh¸ch hµng n­íc ngoµi ®èi víi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp còng nh­ sù biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè ®ã theo kh«ng gian vµ thêi gian lµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña thÞ tr­êng n­íc ngoµi cña doanh nghiÖp. Sè l­îng vµ c¬ cÊu nhu cÇu chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan, vÜ m« vµ vi m« ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i nghiªn cøu mét c¸ch tû mû. ThÞ tr­êng kh«ng tiªu dïng tuyÖt ®èi ThÞ tr­êng lý thuyÕt cña s¶n phÈm ThÞ tr­êng hiÖn t¹i cña s¶n phÈm Toµn bé d©n c­ (nÕu s¶n phÈm ®ang xÐt lµ vËt phÈm tiªu dïng) hoÆc Toµn bé c¸c doanh nghiÖp (nÕu s¶n phÈm lµ t­ liÖu s¶n xuÊt) trong vïng l·nh thæ nghiªn cøu CÊu tróc thÞ tr­êng n­íc ngoµi : ThÞ tr­êng kh«ng tiªu dïng t­¬ng ®èi ThÞ tr­êng hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp ThÞ tr­êng hiÖn t¹i cña ®èi thñ canh tranh ThÞ tr­êng tiÒm n¨ng thùc tÕ cña DN ThÞ tr­êng tiÒm n¨ng lý thuyÕt cña DN H×nh 1: S¬ ®å cÊu tróc thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp Theo ®Þnh nghÜa trªn, thÞ tr­êng n­íc ngoµi cña doanh nghiÖp lµ tËp hîp kh¸ch hµng n­íc ngoµi hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai cña doanh nghiÖp trong ®ã nã còng ®­îc chia thµnh nh÷ng nhãm kh¸ch hµng t­¬ng ®èi thuÇn nhÊt theo nh÷ng cÊu tróc nhÊt ®Þnh. ViÖc ph©n ®o¹n thÞ tr­êng theo cÊu tróc cho phÐp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh râ h¬n môc tiªu cÇn chiÕm lÜnh trong t­¬ng lai vµ c¸c biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã. CÊu tróc cña kh¸ch hµng cã thÓ ph©n tÝch theo nhiÒu gi¸c ®é kh¸c nhau, ë ®©y ta chØ xÐt theo møc ®é tiªu dïng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, lóc ®ã cÊu tróc cña thÞ tr­êng bao gåm c¸c bé phËn hîp thµnh sau : ( s¬ ®å h×nh 1 ) Néi dung c¸c ®o¹n thÞ tr­êng trong s¬ ®å trªn nh­ sau : a- ThÞ tr­êng s¶n phÈm : s¶n phÈm ë ®©y ®­îc hiÓu lµ mét hay mét nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. NÕu s¶n phÈm lµ vËt phÈm tiªu dïng th× thÞ tr­êng s¶n phÈm lµ toµn bé d©n c­ trong vïng l·nh thæ ®ang xÐt, cßn nÕu s¶n phÈm lµ t­ liÖu s¶n xuÊt th× thÞ tr­êng s¶n phÈm lµ tæng thÓ c¸c doanh nghiÖp trong vïng ®ã cã sö dông lo¹i t­ liÖu s¶n xuÊt ®ã. NÕu lo¹i trõ ra tËp hîp nh÷ng ng­êi hoÆc doanh nghiÖp kh«ng tiªu dïng tuyÖt ®èi, ®©y lµ nh÷ng kh¸ch hµng mµ trong mäi tr­êng hîp kh«ng tiªu dïng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp v× nh÷ng lý do kh¸c nhau nh­ giíi tÝnh, løa tuæi, n¬i c­ tró ... hoÆc c¸c ®Æc tr­ng c¸ biÖt kh¸c th× ®©y chÝnh lµ thÞ tr­êng lý thuyÕt cña s¶n phÈm. ThÞ tr­êng kh«ng tiªu dïng t­¬ng ®èi lµ tËp hîp nh÷ng ng­êi hoÆc doanh nghiÖp hiÖn t¹i kh«ng tiªu dïng s¶n phÈm ®ã v× nhiÒu lý do kh¸c nhau, ch¼ng h¹n: V× thiÕu th«ng tin vÒ s¶n phÈm V× thiÕu kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh ®Ó tiªu dïng V× chÊt l­îng s¶n phÈm ch­a ®Ët yªu cÇu V× thiÕu m¹ng l­íi cung øng s¶n phÈm V× thãi quen vµ tËp qu¸n tiªu dïng .v.v... ViÖc x¸c ®Þnh thÞ tr­êng kh«ng tiªu dïng t­¬ng ®èi lµ viÖc khã kh¨n song l¹i cÇn thiÕt ®èi víi doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cÇn t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n kh«ng tiªu dïng s¶n phÈm cña kh¸ch hµng ®Ó ®­a ra c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc nh­ thóc ®Èy ho¹t ®éng Marketting, t¨ng c­êng qu¶n lý, gi¶m gi¸ thµnh, më réng hÖ thèng ph©n phèi ... nh»m thu hÑp ®o¹n ®o¹n thÞ tr­êng nµy. NÕu lo¹i trõ thÞ tr­êng kh«ng tiªu dïng t­¬ng ®èi nµy ta ®­îc thÞ tr­êng hiÖn t¹i cña s¶n phÈm ®ang xÐt, nã bao gåm thÞ tr­êng hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp vµ thÞ tr­êng hiÖn t¹i cña ®èi thñ canh tranh. §èi víi doanh nghiÖp viÖc t×m hiÓu thÞ tr­êng cña ®èi thñ c¹nh tranh lµ rÊt khã song v« cïng cÇn thiÕt nh»m t×m ra c¸c biÖn ph¸p tõng b­íc chiÕm lÜnh thÞ tr­êng thÞ tr­êng ®ã. b- ThÞ tr­êng cña doanh nghiÖp : ThÞ tr­êng s¶n phÈm hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh th«ng qua b¸o c¸o thèng kª néi bé cña doanh nghiÖp vÒ sè l­îng kh¸ch, doanh sè b¸n ra vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña nã. §ång thêi, ®Ó biÕt râ h¬n c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn tËp tÝnh tiªu dïng th× ph¶i x¸c ®Þnh th«ng qua c¸c cuéc ®iÒu tra thÞ tr­êng . ThÞ tr­êng tiÒm n¨ng lý thuyÕt lµ thÞ tr­êng mµ doanh nghiÖp cã thÓ chiÕm lÜnh ®­îc nÕu mäi ®iÒu kiÖn kinh doanh ®­îc liªn kÕt l¹i mét c¸ch tèi ­u. §ã chÝnh lµ môc tiªu mµ doanh nghiÖp ph¶i chiÕm lÜnh trong mét thêi gian dµi. ThÞ tr­êng tiÒm n¨ng lý thuyÕt bao gåm 3 bé phËn : ThÞ tr­êng hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp Mét phÇn thÞ tr­êng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh mµ doanh nghiÖp cã thÓ hy väng chiÕm lÜnh, dÉn ®Çu Mét phÇn thÞ tr­êng kh«ng tiªu dïng t­¬ng ®èi cã thÓ sÏ tiªu dïng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. ThÞ tr­êng tiÒm n¨ng thùc tÕ lµ sù thu hÑp cña thÞ tr­êng tiÒm n¨ng lý thuyÕt sao cho nã mang tÝnh hiÖn thùc h¬n trªn c¬ së n¨ng lùc hiÖn cã cña doanh nghiÖp, nh­ c¸c h¹n chÕ vÒ vèn vµ sù c¶n trë cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. §ã lµ môc tiªu mµ doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh ®Ó chiÕm lÜnh trong mét thêi gian ng¾n . Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi : Khi tham gia vµo ho¹t ®éng kinh doanh ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi doanh nghiÖp ph¶i chÞu ¶nh h­ëng cña rÊt nhiÒu c¸c nh©n tè kh¸c nhau, th­êng lµ ®a d¹ng vµ phong phó h¬n so víi thÞ tr­êng néi ®Þa. C¸c nh©n tè nµy cã thÓ ®­îc thÓ hiÖn mét c¸ch râ nÐt song cã tr­êng hîp rÊt tiÒm Èn, khã n¾m b¾t ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh n­íc ngoµi. ViÖc ®Þnh d¹ng c¸c nh©n tè nµy cho phÐp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh râ nh÷ng néi dung cÇn tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ tr­êng quèc tÕ. Nã còng lµ c¨n cø ®Ó lùa chän thÞ tr­êng, c¸ch thøc th©m nhËp thÞ tr­êng vµ ®­a ra c¸c chÝnh Marketting phï hîp. Nh×n chung, viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi ®­îc tiÕn hµnh theo nhãm nh©n tè ¶nh h­ëng sau : Nghiªn cøu c¸c nh©n tè mang tÝnh toµn cÇu : C¸c nh©n tè mang tÝnh toµn cÇu hiÖn nay lµ c¸c nh©n tè thuéc vÒ hÖ thèng th­¬ng m¹i quèc tÕ. MÆc dï xu h­íng chung trªn thÕ giíi lµ tù do mËu dÞch vµ c¸c nç lùc chung ®Ó gi¶m bít hµng rµo ng¨n c¶n ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ, c¸c nhµ kinh doanh quèc tÕ lu«n ph¶i ®èi diÖn víi c¸c h¹n chÕ th­¬ng m¹i kh¸c nhau. Phæ biÕn nhÊt lµ thuÕ quan, mét lo¹i thuÕ do chÝnh phñ n­íc ngoµi ®¸nh vµo nh÷ng s¶n phÈm nhËp khÈu nh»m b¶o hé cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc khái bÞ canh tranh bëi hµng ho¸ cña n­íc ngoµi. Mét h×nh thøc kh¸c mµ nhµ xuÊt khÈu còng gÆp trë ng¹i ®ã lµ h¹n ngh¹ch (quota) lµ viÖc ®­a ra nh÷ng giíi h¹n vÒ sè luîng hµng ho¸ nhËp vµo mét quèc gia nhËp khÈu. Môc tiªu cña h¹n ng¹ch lµ ®Ó b¶o l­u ngo¹i hèi vµ b¶o vÖ c«ng nghÖ còng nh­ c«ng ¨n viÖc lµm trong n­íc. Sù cÊm vËn lµ h×nh thøc cao nhÊt cña h¹n ng¹ch, trong ®ã viÖc nhËp khÈu c¸c lo¹i s¶n phÈm trong danh s¸ch cÊm vËn bÞ cÊm hoµn toµn. Th­¬ng m¹i quèc tÕ còng cã thÓ bÞ h¹n chÕ do viÖc kiÓm so¸t ngo¹i hèi lµ viÖc ®iÒu tiÕt l­îng ngo¹i tÖ hiÖn cã vµ tû gi¸ hèi ®o¸i so víi c¸c ®ång tiÒn kh¸c. Ngoµi ra, c¸c nhµ kinh doanh n­íc ngoµi còng cã thÓ gÆp ph¶i nh÷ng rµo c¶n phi thuÕ quan nh­ giÊy phÐp nhËp khÈu, c¸c tiªu chuÈn kü thuËt, chÊt l­îng cña hµng ho¸, sù qu¶n lý, sù ph©n biÖt ®èi xö víi c¸c nhµ cung øng s¶n phÈm. §Ó kh¾c phôc nh÷ng c¶n trë trªn, nh»m khuyÕn khÝch th­¬ng m¹i tù do gi÷a c¸c n­íc hay Ýt ra gi÷a mét sè kh¸c nhau, c¸c n­íc ®· thèng nhÊt víi nhau ®i ®Õn ký kÕt h×nh thµnh lªn c¸c tæ chøc, khu vùc mËu dÞch tù do nh­ hiÖp ®inh chung vÒ th­¬ng m¹i vµ thuÕ quan (nay lµ tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO ) ®· cã nh÷ng nç lùc quan träng ®Ó gi¶m møc ®é thuÕ quan vµ phi thuÕ quan trªn kh¾p thÕ giíi. ë nhiÒu khu vùc kh¸c ®· h×nh thµnh c¸c liªn minh kinh tÕ ë c¸c møc ®é kh¸c nhau ( EU, NAFTA, ASEAN ...) nh»m môc tiªu gi¶m bít thuÕ quan ®èi víi c¸c n­íc trong khèi liªn kÕt, gi¶m gi¸ c¶, khuyÕn khÝch ®Çu t­, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ng­êi d©n, ®ång thêi còng ¸p dông mét møc thuÕ quan thèng nhÊt ®èi víi c¸c n­íc ngoµi khèi. Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i tr­êng kinh tÕ : Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i tr­êng kinh tÕ lµ viÖc nghiªn cøu nÒn kinh tÕ cña n­íc cÇn tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh ë ®ã. Cã ba ®Æc tÝnh kinh tÕ ph¶n ¸nh sù hÊp dÉn cña mét n­íc xÐt nh­ mét thÞ tr­êng cho c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi. Thø nhÊt lµ, CÊu tróc c«ng nghiÖp cña n­íc ®ã. CÊu tróc c«ng nghiÖp cña mét n­íc ®Þnh h×nh c¸c yªu cÇu vÒ s¶n phÈm vµ dÞch vô, møc lîi tøc vµ møc ®é sö dông nh©n lùc. Cã thÓ ph©n biÖt c¸c n­íc thµnh 4 lo¹i cÊu tróc c«ng nghiÖp nh­ sau : C¸c nÒn kinh tÕ tù cÊp tù tóc : Trong nÒn kinh tÕ nµy phÇn lín d©n c­ lµm n«ng nghiÖp gi¶n ®¬n. Hä tiªu thô hÇu hÕt s¶n phÈm lµm ra vµ trao ®æi sè cßn l¹i ®Ó lÊy hµng ho¸ vµ dÞch vô kh¸c. §©y lµ thÞ tr­êng Ýt hÊp ®Én ®èi víi c¸c nhµ xuÊt khÈu. C¸c nÒn kinh tÕ xuÊt khÈu nguyªn liÖu th« : C¸c n­íc nµy nhê cã s½n nguån tµi nguyªn phong phó nh­ng l¹i nghÌo vÒ c¸c ph­¬ng diÖn kh¸c. PhÇn lín thu nhËp lµ nhê xuÊt khÈu tµi nguyªn thiªn nhiªn. §©y lµ thÞ tr­êng hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ xuÊt khÈu c¸c trang thiÕt bÞ khai th¸c, dông cô vµ nhiªn liÖu, thiÕt bÞ xö lý vµ ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn. Mét bé phËn d©n c­ giµu cã cña n­íc nµy lµ thÞ tr­êng ®èi víi c¸c lo¹i hµng ho¸ xa xØ mang phong c¸ch ph­¬ng T©y. C¸c nÒn kinh tÕ ®ang c«ng nghiÖp ho¸ : C¸c n­íc nµy ®ang tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ nªn rÊt cÇn nhËp nhiÒu c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu, thÐp c¬ khÝ nÆng ...C«ng nghiÖp ho¸ còng t¹o ra mét tÇng líp giµu cã míi vµ mét tÇng líp trung l­u ®ang ph¸t triÓn, cã nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i hµng ho¸ míi, chñ yÕu lµ hµng nhËp khÈu. C¸c nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp hãa : §©y lµ nh÷ng n­íc ph¸t triÓn cao, lµ n­íc xuÊt khÈu nhiÒu hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ vèn ®Çu t­. Hä mua b¸n s¶n phÈm chÕ biÕn víi nhau vµ xuÊt khÈu sang c¸c n­íc kh¸c ®Ó ®æi lÊy nguyªn liÖu th« vµ s¶n phÈm s¬ chÕ. C¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp chÕ biÕn réng lín vµ ®a d¹ng ®· t¹o nªn mét tÇng líp trung l­u ®«ng ®¶o t¹o nªn mét thÞ tr­êng hÊp dÉn ®èi víi mäi lo¹i s¶n phÈm. Thø hai lµ, ®Æc tÝnh vÒ ph©n phèi thu nhËp. Sù ph©n phèi thu nhËp cña mét n­íc bÞ chi phèi bëi cÊu tróc c«ng nghiÖp, song cßn chÞu t¸c ®äng cña nh©n tè chÝnh trÞ n÷a. Theo ®Æc tÝnh nµy th× c¸c n­íc cã thÓ chia thµnh 5 lo¹i kÕt cÊu ph©n phèi thu nhËp kh¸c nhau. Lîi tøc gia ®×nh rÊt thÊp PhÇn lín lîi tøc gia ®×nh ®Òu thÊp Lîi tøc gia ®×nh thÊp, trung b×nh, cao PhÇn lín lîi tøc gia ®×nh ®Òu trung b×nh. Trong ®ã ba lo¹i kÕt cÊu thu nhËp sau cïng lµ hÊp dÉn h¬n c¶ víi c¸c nhµ kinh doanh n­íc ngoµi. Thø ba lµ, ®Æc tÝnh vÒ ®éng th¸i cña c¸c nÒn kinh tÕ. C¸c n­íc trªn thÕ giíi ®· tr¶i qua nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ kh¸c nhau ®Æc tr­ng b»ng tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸c nhau. Cã thÓ ph©n c¸c n­íc thµnh 4 lo¹i sau : C¸c n­íc cã tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ rÊt cao ( Trung Quèc, c¸c n­íc NIC, c¸c n­íc thuéc §«ng Nam ¸ ). C¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®· ®i vµo thÕ æn ®Þnh víi tèc ®é t¨ng tr­ëng thÊp ( Mü, c¸c n­íc thuéc EU ). C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn víi tèc ®é t¨ng tr­ëng thÊp. C¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn cã nÒn kinh tÕ tr× trÖ thËm chÝ suy tho¸i triÒn miªn. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cã ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ tæng møc nhu cÇu thÞ tr­êng vµ tæng møc nhËp khÈu s¶n phÈm. Ch¼ng h¹n nh­ sù suy gi¶m cña nÒn kinh tÕ Mü võa qua ®· kÐo theo hµng lo¹t c¸c n­íc xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü suy gi¶m theo, ®ång thêi lµm gi¶m tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i tr­êng chÝnh trÞ & luËt ph¸p : Mçi quèc gia kh¸c nhau ®Òu rÊt kh¸c nhau vÒ m«i tr­êng chÝnh trÞ luËt ph¸p. V× vËy, khi kinh doanh ë n­íc ngoµi cÇn nghiªn cøu ®Õn c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n sau : Th¸i ®é ®èi víi nhµ kinh doanh n­íc ngoµi cña chÝnh phñ n­íc së t¹i : Mét sè n­íc cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch dÔ d·i thu hót, khuyÕn khÝch thùc sù ®èi víi doanh nghiÖp n­íc ngoµi, cßn mét sè n­íc kh¸c l¹i cã th¸i ®é thï ®Þch. Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ : ®ã lµ viÖc xem xÐt mét ®Êt n­íc cã hoµ b×nh kh«ng, cã ®¶m b¶o gi÷ v÷ng æn ®Þnh vÒ an ninh quèc phßng vÒ l©u dµi kh«ng. Cã nh÷ng n­íc chÝnh quyÒn cø thay ®æi liªn tôc hay cã nh÷ng m©u thuÉn trong bé m¸y cña chÝnh phñ ®«i khi b»ng b¹o lùc, ngay c¶ khi kh«ng thay ®æi, ch¼ng h¹n nÕu mét chÝnh phñ cø ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch thay ®æi liªn tôc ®«i khi cßn cùc ®oan nh­ : quèc h÷u ho¸ tÊt c¶ c¸c tµi s¶n cña doanh nghiÖp n­íc ngoµi, tµi kho¶n bÞ phong to¶ hoÆc ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch míi vÒ thuÕ, vÒ h¹n ng¹ch nhËp khÈu, c¸c quy ®Þnh kh¸c trong bé m¸y qu¶n lý cña doanh nghiÖp n­íc ngoµi, ®iÒu g©y kh«ng Ýt nh÷ng lo l¾ng c¶n trë c¸c nhµ kinh doanh quèc tÕ m¹nh d¹n ®Çu t­ ra n­íc ngoµi. Sù ®iÒu tiÕt vÒ tiÒn tÖ : viÖc chÝnh phñ quy ®Þnh vÒ qu¶n lý ngo¹i hèi còng g©y ra nh÷ng khã kh¨n cho c¸c nhµ kinh doanh n­íc ngoµi. Tr­êng hîp lý t­ëng nhÊt lµ hä tù do ®­îc chuyÓn ngo¹i tÖ ra n­íc ngoµi. Trong tr­êng Ýt thuËn lîi h¬n, nhµ kinh doanh n­íc ngoµi cã thÓ chuyÓn sang hµng ho¸ mµ hä cÇn. Tr­êng hîp xÊu nhÊt lµ nhµ kinh doanh buéc ph¶i b¸n lç t¹i thÞ tr­êng kh¸c. Bªn c¹nh ®ã, nhµ kinh doanh quèc tÕ còng ph¶i ®èi mÆt víi mét rñi ro lín kh¸c lµ sù biÕn ®éng bÊt th­êng cña tû gi¸ hèi ®o¸i. TÝnh hiÖu lùc cña bé m¸y chÝnh quyÒn : §ã lµ viÖc chÝnh phñ n­íc ë t¹i ®· sö dông quyÒn lùc cña m×nh b»ng c¸c chÝnh ®Ó hç trî c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi nh­ viÖc xö lý thuÕ quan hiÖu qu¶, cung cÊp th«ng tin thÞ tr­êng thÝch ®¸ng, hiÖu lùc cña chÝnh phñ trung ­¬ng ®èi víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ nh÷ng yÕu tè kh¸c cã tÝnh chÊt h­íng dÉn kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã, uy tÝn cña chÝnh phñ ®èi víi quÇn chóng nh©n d©n, t×nh tr¹ng tham nhòng, quan liªu, m¨u thuÉn néi bé còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh n­íc ngoµi. C¸c quy ®Þnh mang tÝnh b¾t buéc vÒ ph¸p luËt vµ qu¶n lý còng cÇn ®­îc xem xÐt kü l­ìng, nh­ viÖc cÊm ®o¸n hoÆc kiÓm so¸t ®èi víi mét sè hµng ho¸ vµ dÞch vô, cÊm mét sè ph­¬ng thøc ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ( nhÊt lµ ph­¬ng thøc qu¶ng c¸o ), c¸c kiÓu kiÓm so¸t vÒ gi¸ c¶, c¸c tiªu chuÈn mang tÝnh b¾t buéc ®èi víi s¶n phÈm ... Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i tr­êng v¨n ho¸ : Mçi n­íc ®Òu cã nh÷ng tËp tôc, quy t¾c, kiªng kþ riªng. Chóng ®­îc h×nh thµnh theo truyÒn thèng v¨n ho¸ mçi d©n téc vµ cã ¶nh h­ëng lín ®Õn tËp tÝnh tiªu dïng cña kh¸ch hµng n­íc ®ã. Tuy sù giao l­u v¨n ho¸ gi÷a c¸c n­íc ®· lµm xuÊt hiÖn kh¸ nhiÒu nh÷ng tËp tÝnh tiªu dïng chung cho mäi d©n téc, song vÉn cã nh÷ng yÕu tè v¨n ho¸ truyÒn thèng cßn ®­îc duy tr× bÒn v÷ng, cã ¶nh h­ëng rÊt m¹nh ®Õnthãi quen vµ t©m lý tiªu dïng. §Æc biÖt chóng thÓ hiÖn rÊt râ trong sù kh¸c biÖt gi÷a truyªn thèng v¨n ho¸ ph­¬ng §«ng vµ ph­¬ng T©y, gi÷a c¸c t«n gi¸o vµ gi÷a c¸c chñng téc. Sù kh¸c biÖt vÒ v¨n ho¸ cã thÓ diÔn ra ngay trong thÞ tr­êng mét n­íc. Trªn thÕ giíi cã nh÷ng thÞ tr­êng cã b¶n s¾c v¨ ho¸ thuÇn nhÊt (nh­ Trung Quèc, NhËt ...) song cã nh÷ thÞ tr­êng hÕt søc pha t¹p vÒ v¨ hãa (nh­ Hoa Kú) v× thÕ khi xem xÐt sù kh¸c biÖt vÒ b¶n chÊt v¨n ho¸ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®ãng khung trong ranh giíi quèc gia. Sù kh¸c biÖt vÒ v¨n ho¸ còng sÏ ¶nh h­ëng lín ®Õn c¸ch thøc giao dÞch, ®µm ph¸n ký ký hîp ®ång, lo¹i s¶n phÈm mµ kh¸ch hµng lùa chän sÏ mua, c¸c h×nh thøc khuÕc tr­¬ng, qu¶ng c¸o hµng ho¸ cã thÓ ®­îc chÊp nhËn. C¸c ®Æc ®iÓm vÒ v¨n ho¸ ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ®Æc ®iÓm sau : Thêi gian : Cã nh÷ng n­íc thêi gian ®èi víi hä rÊt quan träng hä muèn nhanh chãng hoµn thµnh c«ng viÖc cña m×nh, trong khi ®ã mét sè n­íc hä rÊt thËn träng khi ra quyÕt ®Þnh hä muèn kÐo dµi thêi gian ®Ó ra quyÕt ®Þnh. Mèi quan hÖ gi÷a thêi gian vµ viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh doanh còng rÊt kh¸c nhau gi÷a c¸c nÒn v¨n ho¸. Mét sè quèc gia thêi gian ®Ó ra quyÕt ®Þnh tû lÖ thuËn víi tÇm quan träng cña quyÕt ®Þnh ®ã. Cè g¾ng ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh cã thÓ cã kÕt qu¶ ng­îc l¹i. Kh«ng gian : Ph­¬ng T©y hä cã quan niÖm cho r»ng kho¶ng kh«ng gian giao dÞch th­êng thÓ hiÖn ®Þa vÞ nh­ kÝch cì v¨n phßng còng nh­ ®Þa ®iÓm cña nã. Nh­ng diÒu nµy l¹i kh«ng ®óng ë c¸c n­íc kh¸c. §¸nh gi¸ tÇm quan träng cña mét ng­êi theo kh«ng gian vµ ®Þa ®iÓm cñav¨n phßng cã thÓ dÉn tíi sù hiÓu lÇm nghiªm träng cña c¸ nh©n ®ã. Quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ kho¶ng kh«ng cßn cã thÓ thÊy trong sù gÇn gòi c¸ nh©n. Kho¶ng c¸ch khi nãi chuyÖn vµ ©m l­îng giäng nãi kh¸c nhau gi÷a c¸c nÒn v¨n ho¸. Sù gÇn gòi cã thÓ g©y khã chÞu ë n­íc nµy song l¹i lµ ®iÒu b×nh th­êng ë n­íc kh¸c. Ng«n ng÷ : C¸c n­íc kh¸c nhau cã ng«n ng÷ kh¸c nhau, c¸c møc ®é, c¸ch thøc thÓ hiÖn kh¸c nhau biÓu hiÖn t©m t­, th¸i ®é cña ng­êi truyÒn ®¹t ë mçi n­íc lµ kh¸c nhau. Víi mét sè n­íc “ ng«n ng÷ im lÆng ” còng cã ý nghÜa truyÒn ®¹t riªng cña nã. V× vËy, ®èi víi mét nÒn v¨n ho¸ kh¸c cÇn ph¶i t×m hiÓu vÒ c¸ch thøc vµ nh÷ng c¬ së cña ng«n ng÷ v× sù bÊt ®ång ng«n ng÷ cã thÓ dÉn ®Õn sù hiÓu lÇm tai h¹i trong qu¸ tr×nh giao dÞch. Sù quen thuéc : ë NhËt b¶n t¹o ®­îc mèi quan hÖ ban ®Çu víi ®èi t¸c tèt ®Ñp lµ ®iÒu cÇn thiÕt nhÊt ®Ó cã thÓ kinh doanh víi hä. LÇn gÆp gì ban ®Çu cña hä trong ®µm ph¸n kinh doanh chØ lµ ®Ó t¹o ra mèi quan hÖ, hiÓu biÕt lÉn nhau vµ ®Ó t¹o tiÒn ®Ò cho cuéc ®µm ph¸n tiÕp theo. Kü thuËt ®µm ph¸n : sù kh¸c biÖt vÒ v¨n ho¸ cßn thÓ hiÖn ë c¸ch ®µm ph¸n vµ tiÕn hµnh giao dÞch. Ch¼ng h¹n, mèi quan hÖ gi÷a gi¸ mÆc c¶ vµ g¸i giao dÞch cã thÓ sai kh¸c nhiÒu hay Ýt tuú thuéc vµo c¸c n­íc kh¸c nhau. Trong mét sè nÒn v¨n ho¸ logic ®­îc t«n träng khi tranh luËn vÒ mét giao dÞch th­¬ng m¹i nh­ ë nh÷ng n­íc kh¸c th× t×nh c¶m lµ thø cÇn ®Õn. Cã n¬i cÇn bµn luËn xung quanh chñ ®Ò tr­íc khi ®i vµo vÊn ®Ò chÝnh, n¬i kh¸c l¹i muèn ®i th¼ng ngay vµo vÊn ®Ò cÇn bµn luËn. Cã n¬i th× vai trß cña ng­êi tr­ëng ®oµn ®µm ph¸n lµ quan träng nhÊt trong viÖc ra quyÕt ®Þnh nh­ ë Mü ch¼ng h¹n, vµ kh«ng ph©n biÖt vÒ tuæi t¸c hay giíi tÝnh mµ chØ tËp trung ®Õn tr×nh ®é, n¨ng lùc c¶ ng­êi ®ã, ë NhËt vµ mét sè n­íc ph­¬ng §«ng l¹i ®Ò cao vai trß quyÕt ®Þnh cña tËp thÓ, c¸c ý kiÕn cña ng­êi tr­ëng ®oµn ®µm ph¸n ®­a ra muèn ®­îc tÊt c¶ mäi ng­êi ñng hé víi ý kiÕn cña m×nh vµ nh­ vËy th× quyÕt ®Þnh cña hä míi ®­îc thùc hiÖn. HÖ thèng ph¸p lý : trong mét cuéc ®µm ph¸n th­¬ng m¹i, sù tho¶ thuËn c¸c ®iÒu kiÖn ph¸p lý khiÕn nhiÒu ng­êi cã c¶m gi¸c ®­îc ®¶m b¶o. Song gi÷a c¸c nÒ v¨n ho¸ kh¸c nhau cã sù kh¸c biÖt vÒ c¬ së ph¸p lý còng nh­ sù nhËn thøc vÒ luËt ph¸p. Mét sè n­íc ph¸p luËt lµ tuyÖt ®èi vµ ®­îc bæ xung theo c¸ch hiÓu sau khi nã bÞ vi ph¹m. Mét sè n­íc kh¸c, nã cã thÓ co gi·n h¬n song c¸ch quan niÖm vÒ sù vi ph¹m l¹i rÊt cøng nh¾c. HiÓu biÕt vÒ hÖ thèng ph¸p lý vµ sù ho¹t ®éng cña nã lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó tiÕn hµnh giao dÞch ë mét nÒn v¨n ho¸ kh¸c. C¸ch tiªu thô : v¨n ho¸ cã ¶nh h­ëng lín ®Õn s¶n phÈm ®­îc tiªu thô còng nh­ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn t­¬ng øng, ®ång thêi nã còng t¸c ®éng ®Õn c¸ch thøc tiªu thô vµ ý nghÜa mµ kh¸ch hµng g¾n vµo s¶n phÈm cô thÓ. Do ®ã khi xóc tiÕn mét s¶n phÈm t¹i n­íc ngoµi th× ban ®Çu nªn tu©n thñ c¸c yªu cÇu vÒ v¨n ho¸ ®ang tån t¹i h¬n lµ thay ®æi nh÷ng yªu cÇu ®ã. Xóc tiÕn s¶n phÈm ph¶i nh¹y c¶m víi gi¸ trÞ c¬ së n­íc ®ã vµ sù kh¸c nhau vÒ c¸ch tiªu thô. Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i tr­êng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi : Søc hÊp dÉn cña thÞ tr­êng n­íc ngoµi cßn chÞu ¶nh h­ëng quan träng cña møc ®é canh tranh trªn thÞ tr­êng ®ã. Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i tr­êng c¹nh tranh lµ viÖc ®¸nh gi¸ nh÷ng ®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu trong c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ kh¸c, ®©y lµ vÊn ®Ò quan träng khi xem xÐt thÞ tr­êng n­íc ngoµi, lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p h¬n so víi c¸c vÊn ®Ò kh¸c v× nã ph¶i tiÕn hµnh trong nhËn thøc cña kh¸ch hµng víi c¸c c¸ch nh×n nhËn kh¸c nhau trong ý thøc cña hä. Khã kh¨n lín nhÊt trong viÖc x¸c ®Þnh t×nh h×nh c¹nh tranh ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ thiÕu nh÷ng th«ng tin ®¸ng tin cËy. Tr­íc hÕt, c¸c nhµ kinh doanh n­íc ngoµi ph¶i ®èi mÆt víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh néi ®Þa. Cã hai tr­êng cã thÓ x¶y ra lµ : Thø nhÊt lµ ®èi thñ c¹nh tranh cã thÓ h­ëng ®­îc nh÷ng ­u thÕ thuËn lîi h¬n do cã nh÷ng hç trî tõ chÝnh phñ vµ tinh thÇn d©n téc cña kh¸ch hµng. Thø hai lµ ë mét sè n­íc, ®Æc biÖt lµ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn th× ng­îc l¹i ®èi thñ c¹nh tranh ë thÞ tr­êng néi ®Þa l¹i ë thÕ bÊt lîi h¬n do sù bÊt tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng ®èi víi uy tÝn cña doanh nghiÖp ®ã ho¹c trë thµnh n¹n nh©n cña thãi chuéng hµng ngo¹i. Khi ph©n tÝch vÞ trÝ c¹nh tranh, nhµ kinh doanh ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc t©m lý thÞ tr­êng néi ®Þa ë ®ã vµ møc ®é lan truyÒn cña nã ... nã sÏ lµm c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch Marketting cña doanh nghiÖp. Lo¹i ®èi thñ c¹nh tranh thø hai lµ c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi kh¸c ®ang ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng ®ã. §©y lµ sù c¹nh tranh kh¸ c¨ng th¼ng kh«ng thÓ chê ®îi hä mét th¸i ®é hîp t¸c hay nh÷ng ph¶n øng thô ®éng mµ ng­îc l¹i doanh nghiÖp ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng biÖn ph¸p øng phã cã khi trùc tiÕp cã khi gi¸n tiÕp, khi th« thiÓn, khi tinh vi víi nh÷ng nguån lùc cã thÓ rÊt ®¸ng kÓ cho chi phÝ c¹nh tranh. C¸c ph­¬ng thøc c¹nh tranh còng hÕt søc ®a d¹ng vµ phong phó. Nh­ th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch Marketting, qu¶ng c¸o khuyÕch tr­¬ng, c¸c chÝnh s¸ch vÒ gi¸ c¶, møc ®é ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, kªnh ph©n phèi ... nh÷ng sù thay ®æi vÒ kiÓu d¸ng mÉu m·, chÊt l­îng s¶n phÈm phï hîp gi÷ uy tÝn ®­îc víi kh¸ch hµng lµ ®iÒu hÕt søc quan träng. Bªn c¹nh ®ã cßn liªn quan ®Õn c¸c dÞch vô sau b¸n hµng nh­ vÒ bao gãi b¶o qu¶n s¶n phÈm, viÖc vËn chuyÓn, b¶o hµnh s¶n phÈm cho kh¸ch hµng lµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho doanh nghiÖp. Mét biÖn ph¸p c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ kh¸c th­êng ®­îc sö dông lµ t×m ra c¸c kho¶ng trèng trªn thÞ tr­êng ( nh÷ng lo¹i s¶n phÈm ®éc ®¸o, nh÷ng ®o¹n thÞ tr­êng mµ nhu cÇu cña hä ch­a ®­îc ®¸p øng ... ) ®Ó chiÕm lÜnh: trong tr­êng hîp nµy doanh nghiÖp n­íc ngoµi cã thÓ x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®éc quyÒn cña m×nh trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh tr­íc khi ph¶i ®èi mÆt víi c¸c ®èi thñ canh tranh trùc tiÕp. Trªn ®©y lµ c¸c nghiªn cøu liªn quan ®Õn c¸c nh©n tè vÜ m« cña thÞ tr­êng gióp cho c¸c nhµ kinh doanh quèc tÕ nh×n nhËn mét c¸ch kh¸i qu¸t vÒ thÞ tr­êng n­íc ngoµi ®Ó lùa chän cho m×nh mét thÞ tr­êng thÝch hîp. Khi ®Ò cËp ®Õn c¸c chÝnh s¸ch marketting vµ ph­¬ng thøc th©m nhËp thÞ tr­êng cô thÓ th× cÇn cã nh÷ng nghiªn cøu chi tiÕt h¬n vÒ b¶n th©n thÞ tr­êng tiÒm n¨ng vµ ph­¬ng thøc tæ chøc ho¹t ®éng cña nã. ViÖc nghiªn cøu nµy ®­îc tiÕn hµnh theo c¸c kÝa c¹nh sau: Nghiªn cøu nhu cÇu thÞ tr­êng : ViÖc nghiªn cøu nµy th«ng qua hµng lo¹t nh÷ng chØ tiªu ®Æc tr­ng cho nhu cÇu cña thÞ tr­êng nh­ : tæng l­îng s¶n phÈm cã thÓ tiªu thô, tæng l­îng s¶n phÈm cïng lo¹i ®ã ®· ®­îc tiªu thô trªn thÞ tr­êng, doanh sè vµ lîi nhuËn thu ®­îc, sè l­îng kh¸ch hµng hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai cña doanh nghiÖp ... §Ó cã thÓ nghiªn cøu ®­îc c¸c chØ tiªu nµy cã thÓ th«ng qua c¸c ph­¬ng ph¸p nh­ : Th«ng qua c¸c tµi liÖu b¸o chÝ liªn quan, c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, héi chî, triÓn l·m. HoÆc cã thÓ trùc tiÕp tiÕn hµnh mét cuéc ®iÒu tra pháng vÊn kh¸ch hµng Th«ng qua c¸c c¬ quan xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña chÝnh phñ : ®¹i sø qu¸n, l·nh sù qu¸n ... hay th«ng qua c¸c chuyªn gia t­ vÊn vÒ thÞ tr­êng ®ã. Nghiªn cøu c¬ cÊu thÞ tr­êng : Mçi thÞ tr­êng n­íc ngoµi kh«ng bao giê lµ mét thÞ tr­êng thuÇn nhÊt. Nã bao gåm nh÷ng nhãm kh¸ch hµng rÊt kh¸c nhau vÒ mäi ®Æc tr­ng kinh tÕ, d©n sè x· héi, vµ v¨n ho¸. V× thÕ nhµ kinh doanh n­íc ngoµi cÇn ph©n tÝch tû mû c¬ cÊu tËp hîp kh¸ch hµng tiÒm n¨ng theo ®é tuæi, giíi tÝnh, n¬i c­ tró, nghÒ nghiÖp, tr×nh ®é v¨n ho¸, giai cÊp vµ tÇng líp x· héi, t«n gi¸o, c¸c møc thu nhËp, theo chñng lo¹i s¶n phÈm tiªu dïng vµ møc ®é tiªu dïng s¶n phÈm, theo c¸c ®èi thñ c¹nh tranh vµ s¶n phÈm c¹nh tranh chñ yÕu. ViÖc x¸c ®Þnh c¸c lo¹i c¬ cÊu thÞ tr­êng trªn cho phÐp doanh nghiÖp ®Þnh vÞ tõng ®o¹n thÞ tr­êng môc tiªu víi nh÷ng tËp tÝnh tiªu dïng cô thÓ nh»m x¸c ®Þnh nh÷ng ®o¹n thÞ tr­êng cã triÓn väng nhÊt vµ kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh c¸c ®o¹n thÞ tr­êng ®ã. Nghiªn cøu hµnh vi hiÖn thùc vµ tËp tÝnh tinh thÇn cña kh¸ch hµng : Hµnh vi hiÖn thùc cña kh¸ch hµng ®­îc biÓu hiÖn qua sù biÕn ®éng cña nhu cÇu theo c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng, nh÷ng thãi quen mua hµng vµ thu thËp th«ng tin vÓ s¶n phÈm. Hµnh vi hiÖnnthùc cßn ®­îc biÓu hiÖn qua møc ®é co gi·n cña nhu cÇu theo gi¸ c¶, møc ®é co gi·n theo thu nhËp cña nhãm kh¸ch hµng, c¬ cÊu tiªu dïng theo c¸c kªnh ph©n phèi, c¬ cÊu kh¸ch hµng t×m th«ng tin vÒ s¶n phÈm theo c¸c kªnh th«ng tin kh¸c nhau. TËp tÝnh tinh thÇn cña kh¸ch hµng lµ nh÷ng ®iÒu kh¸ch hµng suy nghÜ, c¸ch lùa chän s¶n phÈm vµ ra quyÕt ®Þnh mua hµng. ý kiÕn vµ th¸i ®é cña kh¸ch hµng ®ù¬c thÓ hiÖn qua møc ®é tù chñ cña kh¸ch hµng trong c¸c quyÕt ®Þnh mua hµng vµ møc ®é ¶nh h­ëng cña gia ®×nh, b¹n bÌ, ng­êi t­ vÊn, nh÷ng ý kiÕn khen, chª cña kh¸ch hµng ®èi víi c¸c yÕu tè chÊt l­îng cña s¶n phÈm, gi¸ c¶ vµ c¸c møc gi¸ ®­îc chÊp nhËn. Nghiªn cøu c¸ch thøc tæ chøc thÞ tr­êng n­íc ngoµi : ViÖc nghiªn cøu c¸ch thøc tæ chøc thÞ tr­êng n­íc ngoµi liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò ®Õn lùa chän c¸c nhµ trung gian, nhµ ph©n phèi, ng­êi chØ dÉn víi quy m« vµ c¸ch thøc ë mçi n­íc lµ kh¸c nhau tuú thuéc vµo møc ®é am hiÓu vÒ thÞ tr­êng n­íc ngoµi cña nhµ kinh doanh quèc tÕ ë mçi n­íc. V× vËy nã ®ßi hái ph¶i t×m hiÓu kü tr­íc khi cã quyÕt ®Þnh vÒ c¸ch thøc x©m nhËp thÞ tr­êng. H¬n n÷a, cßn mét yÕu tè hÕt søc quan träng trong viÖc quyÕt ._.®Þnh c¸ch thøc tæ chøc thÞ tr­êng n­íc ngoµi ®ã lµmøc ®é ph¸t triÓn cña kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi t¹i n­íc ®ã. Giao th«ng vËn t¶i, liªn l¹c viÔn th«ng, c¸c dÞch vô vµ ®iÒu kiÖn sinh ho¹t cã thÓ t¹o ra sù hÊp dÉn hoÆc ng­îc l¹i cã thÓ lµm n¶n lßng c¸c nhµ kinh doanh n­íc ngoµi. Nh÷ng nghiªn cøu ®Æc biÖt vÒ kh¶ n¨ng lËp xÝ nghiÖp ë n­íc ngoµi : Do xu h­íng toµn cÇu ho¸, hîp t¸c ho¸ diÔn ra m¹nh mÏ trªn thÕ giíi nªn mét c«ng ty muèn më réng ho¹t ®éng kinh doanh hoÆc ®Ó t×m kiÕm thÞ tr­êng míi ë n­íc ngoµi th× ®Òu cÇn ph¶i nghiªn cøu ®Õn vÊn ®Ò thµnh lËp mét c«ng ty ¬ n­íc ngoµi. ViÖc lËp xÝ nghiÖp ë n­íc ngoµi, nã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh thµnh lËp mét c«ng ty míi nªn cÇn ph¶i nghiªn cøu kü c¸c lÜnh vùc sau : LuËt vÒ c¸c c«ng ty, luËt thuÕ, luËt lao ®éng. C¸ch thøc quan hÖ víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng C¸c h¹n chÕ cã thÓ ®èi víi viÖc thµnh lËp c¸c xÝ nghiÖp n­íc ngoµi vµ c¸ch kh¾c phôc ThÞ tr­êng lao ®éng vµ ®Æc ®iÓm cña qu¶n lý nh©n lùc C¸c kÕt to¸n tµi chÝnh néi ®Þa hoÆc quèc tÕ cÇn dù kiÕn ®èi víi viÖc lËp xÝ nghiÖp Kh¶ n¨ng liªn kÕt c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i cã thÓ cã Ch­¬ng ii :t×m hiÓu vÒ thÞ tr­êng mü ®Æc ®iÓm chung cña thÞ tr­êng mü : Quan ®iÓm cña Mü vÒ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ : §Æc ®iÓm næi bËt cña th­¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn nay lµ sù tham gia ngµy cµng t¨ng cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. N¨m 1992, tû träng cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn thÕ giíi lµ 27%, n¨m 1996 t¨ng lªn 32% vµ dù ®o¸n n¨m 2000 vµo kho¶ng 35%. Theo quan ®iÓm cña Mü : cµng khã kh¨n vÒ kinh tÕ th× cµng cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn mét c¸ch toµn diÖn cho viÖc tù do ho¸ th­¬ng m¹i quèc tÕ . 1. Quan ®iÓm vÒ tù do ho¸ th­¬ng m¹i quèc tÕ theo h­íng ®a ph­¬ng: Theo quan ®iÓm cña Mü th× viÖc thùc hiÖn tù do ho¸ th­¬ng m¹i quèc tÕ theo h­íng ®a ph­¬ng lµ biÖn ph¸p tèt nhÊt v× nã tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng ph©n biÖt vÒ kinh tÕ gi÷a c¸c ®èi t¸c vµ ®ång thêi l«i kÐo ®­îc tèi ®a c¸c thµnh viªn tham gia. Trªn thùc tÕ, h×nh thøc nµy ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c tho¶ thuËn ®a ph­¬ng trong khu«n khæ WTO vµ t¹o ra nhiÒu ¶nh h­ëng cã lîi ®èi víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Tuy nhiªn, ®­îc lîi nhiÒu nhÊt trong qu¸ tr×nh nµy lµ Mü vµ c¸c n­íc ph¸t triÓn kh¸c. Theo sè liÖu cña c¸c chuyªn gia Mü, nguån lîi thu ®­îc tõ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu trung b×nh mçi n¨m trªn quy m« toµn thÕ giíi trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t lµ 96 tû USD vµ trong t­¬ng lai xa - 1741 tû USD. §èi víi Mü, chØ tiªu nµy t­¬ng øng lµ 13,3 tû vµ 27 tû USD. KÓ tõ thêi ®iÓm thµnh lËp WTO (th¸ng giªng n¨m 1995), Mü ®· tÝch cùc tham gia vµo c«ng viÖc cña tæ chøc nµy, kh«ng chØ më réng lÜnh vùc ho¹t ®éng mµ cßn gãp phÇn t¨ng sè l­îng thµnh viªn tham gia b»ng c¸ch kÕt n¹p thªm c¸c ®èi t¸c th­¬ng m¹i míi. Theo s¸ng kiÕn cña Mü, tæ chøc nµy ®· thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®µm ph¸n vÒ c¸c lÜnh vùc dÞch vô nh­ tµi chÝnh, viÔn th«ng, cung øng dÞch vô ra n­íc ngoµi ... Mét trong nh÷ng h­íng ­u tiªn trong chÝnh s¸ch cña chÝnh quyÒn Mü hiÖn nay lµ hç trî tæ chøc WTO tiÕp tôc qu¸ tr×nh tù do ho¸ hÖ thèng th­¬ng m¹i thÕ giíi. HiÖn nay, h×nh thøc tù do ho¸ th­¬ng m¹i quèc tÕ theo h­íng ®a ph­¬ng ®­îc coi lµ toµn diÖn nhÊt vµ ®Çy ®ñ nhÊt. Sè c¸c n­íc thµnh viªn tham gia chiÕm tíi 90,4% tæng sè c¸c quèc gia trªn toµn thÕ giíi, trong ®ã Ch©u ¢u chiÕm 44,1%; Ch©u ¸ - Th¸i b×nh d­¬ng chiÕm 24,8% vµ ch©u Mü chiÕm 9,8% Tù do ho¸ c¸c quan hÖ th­¬ng m¹i khu vùc: ViÖc tù do ho¸ th­¬ng m¹i khu vùc ®ang diÔn ra th«ng qua h×nh thøc ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh th­¬ng maÞ khu vùc. C¸c HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i khu vùc ®· ®­îc phæ biÕn réng r·i trªn thÕ giíi vµ trë thµnh nh©n tè quan träng trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Cã 4 h×nh thøc hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i khu vùc lµ: - HiÖp ®Þnh thµnh lËp khu vùc th­¬ng m¹i tù do, trong ®ã c¸c n­íc thµnh viªn c¾t gi¶m hoÆc huû bá nh÷ng h¹n chÕ trong th­¬ng m¹i néi bé khu vùc trong khi vÉn duy tr× b¶o hé ®èi víi c¸c n­íc kh«ng thuéc thµnh viªn cña khu vùc th­¬ng m¹i tù do: NAFTA lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh. - HiÖp ®Þnh thµnh lËp liªn minh thuÕ quan, trong ®ã c¸c n­íc tho¶ thuËn thùc hiÖn thuÕ quan thèng nhÊt ®èi víi c¸c s¶n phÈm nhËp tõ c¸c n­íc n»m ngoµi liªn minh: khèi thÞ tr­êng chung Nam Mü (MERCOSUR). - HiÖp ®Þnh thµnh lËp thÞ tr­êng chung trong ®ã bao hµm c¶ liªn minh thuÕ quan, vÊn ®Ò tù do dÞch chuyÓn vèn, lao ®éng vµ dÞch vô: vÝ dô liªn minh ch©u ¢u (EU) ra ®êi ngµy 1/1/1994 lµ mét thÞ tr­êng nhÊt thÓ ho¸ víi mét ch­¬ng tr×nh lín x©y dùng ®ång tiÒn chung ch©u ¢u (®ång EURO) ®· ®¸nh dÊu mét giai ®o¹n ph¸t triÓn quan träng cña chñ nghÜa khu vùc. - HiÖp ®Þnh thµnh lËp mét tæ chøc kinh tÕ vµ th­¬ng m¹i khu vùc trong ®ã thùc hiÖn hµi hoµ chÝnh s¸ch kinh tÕ cña c¸c n­íc thµnh viªn: vÝ dô APEC (diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i b×nh d­¬ng). Lµ n­íc tÝch cùc theo ®uæi t­ t­ëng vÒ chñ nghÜa khu vùc, Mü ®· ký HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i tù do víi Canada n¨m 1988. Sau khi ký kÕt hiÖp ®Þnh víi Mªhic« n¨m 1992, B¾c Mü ®· trë thµnh Khu vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü (NAFTA) liªn kÕt vïng l·nh thæ khæng lå víi 370 triÖu d©n vµ chiÕm h¬n 20% thÞ phÇn trong nÒn kinh tÕ th­¬ng m¹i thÕ giíi. HiÖp ®Þnh nµy xem xÐt viÖc huû bá dÇn c¸c hµng rµo thuÕ quan ®èi víi hµng c«ng nghiÖp, n«ng s¶n, b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, ®­a c¸c quy t¾c chung ®èi víi ®Çu t­, tù do ho¸ th­¬ng m¹i dÞch vô vµ thµnh lËp mét c¬ chÕ gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp th­¬ng m¹i gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Ngoµi ra, Mü coi viÖc gia nhËp APEC cña m×nh cã ý nghÜa hÕt søc lín lao. ViÖc tù do ho¸ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn cña tæ chøc nµy ®· thóc ®Èy ngo¹i th­¬ng Mü t¨ng tr­ëng. VÝ dô, tû träng xuÊt khÈu cña Mü sang c¸c n­íc trong APEC ®· t¨ng tõ 52% n¨m 1982 lªn 70% n¨m 1996. HiÖn nay, h¬n 61% th­¬ng m¹i quèc tÕ ®­îc thùc hiÖn trong khu«n khæ c¸c c¬ chÕ th­¬ng m¹i tù do khu vùc, trong ®ã cã mét sè khu vùc chiÕm tû träng lín nh­ APEC (chiÕm 23,7%), EU (22,8%), NAFTA (7,9%), khu vùc th­¬ng m¹i tù do B¾c - Nam Mü (2,6%), Khu vùc th­¬ng m¹i tù do EU - §Þa Trung H¶i (2,3%) (17). 3. C¸c tho¶ thuËn song ph­¬ng vÒ tù do ho¸ th­¬ng m¹i: Ngoµi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tù do ho¸ th­¬ng m¹i thÕ giíi trªn c¬ së ®a ph­¬ng vµ khu vùc, Mü cßn tÝch cùc sö dông mét chiÕn l­îc kh¸c, ®ã lµ : tho¶ thuËn song ph­¬ng ®Ó ®iÒu tiÕt quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c th­¬ng m¹i chÝnh vµ cã triÓn väng. §a sè c¸c ®èi t¸c nµy, mÆc dï thùc hiÖn chÝnh s¸ch tù do ho¸ m¹nh mÏ trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, song vÉn cßn duy tr× nh÷ng hµng rµo th­¬ng m¹i ®¸ng kÓ. Th«ng th­êng, viÖc xo¸ bá c¸c rµo c¶n nµy b»ng c¸c tho¶ thuËn song ph­¬ng diÔn ra nhanh h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n so víi th«ng qua khu«n khæ cña GATT/WTO. Nhê viÖc ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng, trong thêi gian tõ n¨m 1994 - 1998 hµng xuÊt khÈu cña Mü sang NhËt ®· t¨ng nhanh gÊp 6 lÇn so víi hµng NhËt b¶n nhËp khÈu vµo Mü. ViÖc ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh víi NhËt ®· t¹o ®iÒu kiÖn kh«ng chØ cho viÖc b×nh th­êng ho¸ vµ më réng th­¬ng m¹i song ph­¬ng mµ cßn gãp phÇn ®Èy nhanh tiÕn tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i quèc tÕ bëi v× tû träng mËu dÞch gi÷a hai n­íc nµy chiÕm h¬n 16% th­¬ng m¹i thÕ giíi. HiÖn nay, Mü ®ang ®Æc biÖt chó ý ®Õn viÖc ph¸t triÓn quan hÖ th­¬ng m¹i víi Trung quèc. §éng lùc chÝnh thóc ®Èy viÖc xo¸ bá c¸c hµng rµo ng¨n c¶n c¸c nhµ xuÊt khÈu Mü x©m nhËp thÞ tr­êng Trung quèc chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh Mü nhËp siªu nÆng nÒ trong th­¬ng m¹i víi Trung quèc theo sè liÖu cña Mü, n¨m 1997 Mü nhËp siªu 50 tû USD víi Trung quèc). Ngoµi ra, Mü rÊt quan t©m ®Õn c¸c n­íc thµnh viªn cña HiÖp héi c¸c n­íc §«ng Nam ¸ (ASEAN): mét thÞ tr­êng mµ ­íc tÝnh ®Õn n¨m 2010 sÏ cã 686 triÖu ng­êi tiªu dïng; GDP cña c¸c n­íc nµy ®¹t 1.100 tû USD, thu nhËp tõ c¸c dù ¸n c¬ së h¹ tÇng cã thÓ v­ît 1.000 tû USD. NhËn thÊy tiÒm n¨ng to lín cña khu vùc nµy vµ vai trß ®ang t¨ng cña nã trong nÒn th­¬ng m¹i thÕ giíi, hiÖn nay Mü ®ang tÝch cùc thóc ®Èy c¸c n­íc nµy thùc hiÖn tù do ho¸ th­¬ng m¹i h¬n n÷a. ViÖc ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh song ph­¬ng më ®­êng cho c¸c C«ng ty Mü x©m nhËp c¸c thÞ tr­êng tiªu thô míi kh«ng chØ lµm t¨ng khèi l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu vµ dÞch vô cña Hoa kú mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i quèc tÕ tiÕn triÓn nhanh chãng. Hoa Kú ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét quèc gia cã sù tù do hãa th­¬ng m¹i nhÊt cña thÕ giíi, víi mèi quan hÖ kinh doanh réng kh¾p víi hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng ®ã ®· gãp phÇn kh«ng nhá cho sù t¨ng tr­ëng cña kinh tÕ thÕ giíi. §ång thêi, Mü còng lu«n mong muèn c¸c n­íc kh¸c cïng tham gia vµo qu¸ tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i cïng víi n­íc Mü. Theo lêi ph¸t biÓu cña tæng thèng Bill Clint¬n tr­íc quèc héi Mü : “ T«i kªu gäi c¸c quèc gia trªn thÕ giíi h·y tham gia cïng víi Mü trong c¸c cuéc ®µm ph¸n toµn cÇu nh»m më réng xuÊt khÈu ... Chóng ta ph¶i xo¸ bá nh÷ng rµo c¶n, më cöa c¸c thÞ tr­êng vµ ph¸t triÓn mËu dÞch ”, ®iÒu nµy khÆng ®Þnh mong muèn cña phÝa Mü nh»m nç lùc thóc ®Èy tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸. NÕu chØ cã Mü më cöa, th× «ng Clint¬n còng ®­a ra lêi r¨n ®e : “ Khi mµ hµng nhËp khÈu vµo n­íc Mü th× phÝa Mü sÏ cã hµnh ®éng ®Ó ®¸p l¹i b»ng c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau nh­ viÖc ®¸nh thuÕ cao, hay h¹n chÕ sè l­îng hµng ho¸ nhËp vµo Mü... ”. Ch¼ng h¹n, ®èi víi Ch©u ©u, nÕu hai bªn kh«ng ®¹t ®­îc sù nh©n nh­îng nµo th× Mü sÏ ®¸nh thuÕ 100% vµo hµng ho¸ nhËp cña ch©u ©u, tõ pho m¸t ®Õn c¸c lo¹i ¸o thun ®Ó ®Êu tranh chèng l¹i nh÷ng quy chÕ nhËp khÈu chuèi cña liªm minh ch©u ©u (EU) dµnh cho Mü. §èi víi n­íc ta, Mü ®· cã nhiÒu b­íc tiÕn tiÕn bé trong viÖc thiÕt lËp mèi quan hÖ ngo¹i giao víi ViÖt Nam kÓ tõ sau khi n­íc ta chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, tõ viÖc xo¸ bá cÊm vËn n¨m 1994 trë l¹i b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi ta ®Õn viÖc chÊp thuËn ký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng, cho phÐp doanh nghiÖp ta khi xuÊt khÈu sang Mü ®­îc h­ëng quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN) c¸i mµ Mü ®· dµnh cho hÇu hÕt c¸c n­íc xuÊt khÈu vµo Mü, nh»m gi¶m møc thuÕ quan ®¸nh vµo hµng ho¸ cña ViÖt Nam khi xuÊt sang Mü còng nh­ lµm gi¶m c¸c h¹n chÕ cña ViÖt Nam ®èi víi hµng ho¸ Mü. Nh­ng ®©y lµ mèi quan hÖ cã ®i cã l¹i, Mü yªu cÇu phÝa ViÖt Nam cÇn më cöa h¬n n÷a, t¹o c¬ chÕ th«ng tho¸ng vµ c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp Mü ®Çu t­ còng nh­ t×m kiÕm thÞ tr­êng ë ViÖt Nam, mét thÞ tr­êng kh¸ réng lín ch­a ®­îc khai th¸c trong khu vùc kinh tÕ ph¸t triÓn n¨ng ®éng nhÊt cña thÕ giíi. kinh tÕ Mü nh÷ng n¨m võa qua : Kinh tÕ cña Mü lµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn v÷ng m¹nh, lµ mét c­êng quèc ®øng ®Çu trªn thÕ giíi víi møc t¨ng tr­ëng GDP b×nh qu©n mçi n¨m kh¸ cao trung b×nh 3% - 4%/n¨m vµ kh¸ æn ®Þnh trong thêi gian dµi d­íi thêi tæng thèng Bill Clint¬n, b×nh qu©n thu nhËp ®Çu ng­êi kho¶ng 30.000 USD / n¨m . Kinh tÕ Mü ®­îc coi nh­ lµ ®Çu tÇu cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, khi kinh tÕ Mü cã nh÷ng biÕn ®éng th× nÒn kinh tÕ thÕ giíi còng bÞ ¶nh h­ëng. Võa qua nÒn kinh tÕ Mü cã sù suy gi¶m do ¶nh h­ëng cña nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau ®· chøng minh cho ®iÒu nµy, nã kÐo theo nÒn kinh tÕ NhËt vµ hÇu hÕt c¸c n­íc xuÊt khÈu sang Mü bÞ ®×nh trÖ, nh­ng kh«ng v× thÕ mµ Mü mÊt ®i vai trß chñ ®¹o cña m×nh, víi Mü ®ã lµ sù suy gi¶m t¹m thêi, cã sù dù tÝnh tõ tr­íc theo ®óng chu kú kinh tÕ cña m×nh, ng­êi ta dù ®o¸n nã sÏ håi phôc trë l¹i vµo n¨m 2002 vµ vÉn lµ mét nÒn kinh tÕ m¹nh ®øng ®Çu thÕ giíi. Nhê sù ph¸t triÓn v÷ng m¹nh cña nÒn kinh tÕ Mü mµ nã ®· thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña c¸c n­íc kh¸c, t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng triÖu lao ®éng mçi n¨m trªn thÕ giíi. Nh­ chóng ta ®· biÕt, Mü lµ n­íc nhËp khÈu lín cña thÕ giíi, khi mµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn t¨ng tr­ëng cao vµ æn ®Þnh th× nã sÏ khiÕn cho d©n chóng tiªu dïng hµng ho¸ nhiÒu h¬n v× vËy nã còng gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng nhËp khÈu cña Mü víi c¸c lo¹i mÆt hµng mµ Mü ®· nh­êng chç cho c¸c n­íc kh¸c s¶n xuÊt nh­ quÇn ¸o, giÇy dÐp, ®å gia dông, hµng ®iÖn tö ... ®©y lµ nh÷ng lo¹i mÆt hµng mµ ta cã thÓ xuÊt khÈu. VÒ c¬ cÊu c¸c ngµnh s¶n xuÊt, giê ®©y Mü chñ yÕu ph¸t triÓn c¸c ngµnh dÞch vô nh­ b¶o hiÓm quèc tÕ, ng©n hµng tµi chÝnh ..., vµ c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao nh­ ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin, phÇn mÒm m¸y tÝnh, c«ng nghÖ sinh häc, hãa häc, s¶n xuÊt c¸c lo¹i m¸y mãc hiÖn ®¹i phôc vô cho c¶ môch ®Ých d©n sù lÉn qu©n sù... cßn víi hÇu hÕt c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nÆng, c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m h¶i s¶n vµ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng hÇu nh­ ®· nh­êng l¹i cho c¸c n­íc kh¸c s¶n xuÊt vµ Mü chØ viÖc nhËp khÈu. Riªng víi ngµnh n«ng nghiÖp Mü vÉn duy tr× víi mét sè mÆt hµng cã tÝnh c¹nh tranh cao nh­ :cµ phª, ca cao, h¹t ®iÒu, hå tiªu... m«i tr­êng chÝnh trÞ & luËt ph¸p ë Mü: VÒ chÝnh trÞ, Mü lµ quèc gia t­ b¶n chñ nghÜa theo hÖ thèng chÝnh trÞ Qu©n chñ chuyªn chÕ vµ ®­îc coi lµ ®Êt n­íc cña sù tù do d©n chñ trªn thÕ giíi víi m«i tr­êng chÝnh trÞ kh¸ æn ®Þnh nh­ng còng ®Çy nh÷ng biÕn ®éng phøc t¹p. Sau khi hÖ thèng c¸c n­íc XHCN ë §«ng ©u sôp ®æ ®ång thêi còng lµ lóc Mü kÕt thóc cuéc chiÕn tranh l¹nh víi Liªn X«, mèi quan hÖ cña Mü víi c¸c n­íc thuéc hÖ thèng c¸c n­íc XHCN ®· dÇn trë lªn b×nh th­êng vµ cã nh÷ng chiÒu h­íng tèt ®Ñp ngay c¶ nh­ ®èi víi n­íc Nga. V× vËy nã ®· t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn cho viÖc thóc mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi víi ViÖt Nam víi nh÷ng b­íc tiÕn cô thÓ nh­ viÖc Mü ®· xo¸ bá cÊm vËn ®èi víi n­íc ta n¨m 1994, gÇn ®©y lµ chuyÕn ®Õn th¨m cña tæng thèng Mü Bill Clint¬n nh»m nèi l¹i quan hÖ ngo¹i giao gi÷a hai n­íc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thu hót ®©u t­ cña n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam, ®ång thêi hai bªn ®· ®i ®Õn viÖc ký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng gi÷a hai n­íc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Hoa Kú. VÒ hÖ thèng chÝnh s¸ch luËt ph¸p cña Mü ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, ®©y lµ mét hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch ®­îc thÓ hiÖn mét c¸ch rÊt cô thÓ vµ ®Çy ®ñ b»ng v¨n b¶n ®­îc luËt ph¸p ho¸, nã hÕt søc phøc t¹p ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ta khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü cÇn nghiªn cøu kü l­ìng, th­êng nã liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò nh­ : quy ®Þnh vÒ thuÕ quan, phi thuÕ quan, h¹n ngh¹ch, quy ®Þnh vÒ c¸c tiªu chuÈn kü thuËt ... 1. Thø nhÊt, thuÕ quan: 1.1. Danh b¹ thuÕ quan (Harmonized System): Khi vµo thÞ tr­êng Mü, ®iÒu cÇn thiÕt víi c¸c nhµ doanh nghiÖp lµ ph¶i hiÓu ®­îc hÖ thèng Danh b¹ thuÕ quan thèng nhÊt cña Mü. Danh b¹ thuÕ quan HTS dùa trªn c¬ së Danh b¹ thuÕ quan HS cña Héi ®ång Hîp t¸c H¶i quan quèc tÕ so¹n th¶o vµ ¸p dông trong c¸c c«ng ­íc quèc tÕ ®a biªn th¸ng 11/1988. Do thuÕ quan cña Mü th­êng xuyªn thay ®æi nªn Danh b¹ HTS ®­îc ®ãng thµnh nh÷ng trang rêi ®Ó khi thay ®æi th× huû bá tõng trang dÔ dµng kh«ng lµm ¶nh h­ëng tíi toµn bé danh b¹. TÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ nhËp khÈu ®Òu ph¶i chÞu thuÕ hoÆc miÔn thuÕ phï hîp víi ph©n lo¹i hµng ho¸ cña chóng theo h¹ng môc quy ®Þnh trong BiÓu thuÕ thèng nhÊt cña Mü. Cã thÓ mua biÓu thuÕ nµy d­íi d¹ng s¸ch nhá, cã chó gi¶i cña C¬ quan in Ên cña ChÝnh phñ, Washington, D.C. 20402. Th«ng th­êng, viÖc thanh to¸n thuÕ ®­îc tiÕn hµnh vµo thêi ®iÓm lµm thñ tôc nhËp khÈu víi h¶i quan ®Ó tiªu thô hµng ho¸ hoÆc nhËp kho. Khi hµng ho¸ ph¶i ®ãng thuÕ cã thÓ lùa chän ®Ó ¸p dông c¸c møc thuÕ theo trÞ gi¸, møc thuÕ cô thÓ hoÆc møc thuÕ gép. Møc thuÕ theo trÞ gi¸ hµng, th­êng ®­îc sö dông nhÊt lµ mét sè % nhÊt ®Þnh trªn tæng trÞ gi¸ hµng. Møc thuÕ cô thÓ lµ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh trªn mçi ®¬n vÞ träng l­îng hoÆc sè l­îng (vÝ dô nh­ 5 cent/t¸). Møc thuÕ gép lµ møc thuÕ kÕt hîp cña thuÕ theo trÞ gi¸ vµ møc thuÕ cô thÓ (vÝ dô nh­ 0,7 cent/kg céng 10% trÞ gi¸ hµng). Møc thuÕ ¸p dông: ®èi víi hµng nhËp khÈu cã thÓ thay ®æi tuú thuéc vµo xuÊt xø hµng ho¸. HÇu hÕt hµng ho¸ ph¶i chÞu thuÕ theo møc thuÕ Tèi HuÖ quèc trong Cét 1 cña BiÓu thuÕ nhËp khÈu. Hµng ho¸ tõ nh÷ng n­íc kh«ng ®­îc h­ëng møc thuÕ NTR ph¶i chÞu thuÕ theo luËt quy ®Þnh trong cét 2 cña BiÓu thuÕ. Trang mÉu danh môc thuÕ cña Hoa kú (TrÝch tõ HTS Hoa kú n¨m 1997) ThuÕ suÊt (%) M· HS M« t¶ hµng ho¸ Cét 1 Cét 2 Chung (MFN) §Æc biÖt (GSP) 0901.11 Cµ phª ch­a khö chÊt caphe in 0 0 0301.10 C¸ c¶nh 0 0 0208.20 §ïi ªch 0 10 0906.10 QuÕ ch­a nghiÒn 0 0 0906.20 QuÕ ®· nghiÒn 0 11cent/kg Hµng miÔn thuÕ : bao gåm: miÔn thuÕ cho c¸ nh©n, miÔn thuÕ cho c¸c mÆt hµng sö dông cho môc ®Ých khoa häc hay nghiªn cøu vµ miÔn thuÕ cho hµng ho¸ Mü ®­îc nhËp l¹i (ngoµi nh÷ng tr­êng hîp cã quy ®Þnh kh¸c). 1.2. §Þnh gi¸ h¶i quan: (Customs Value): khi ¸p dông c¸c lo¹i thuÕ suÊt cña Mü theo Danh b¹ HTS, cÇn t×m hiÓu c¸ch x¸c ®Þnh trÞ gi¸ hµng ho¸ ®Ó thu thuÕ cña h¶i quan Mü. 63 LuËt Th­¬ng m¹i n¨m 1930 quy ®Þnh, ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh trÞ gi¸ hµng ho¸ ®Ó tÝnh thuÕ lµ tÝnh theo gi¸ b¸n hµng ho¸ Êy t¹i Mü (American Selling Price (ASP)), mµ c¬ së lµ chi phÝ s¶n xuÊt hµng hãa ®ã t¹i Mü. Tuy vËy, c¸ch tÝnh nµy ®· g©y ra tranh c·i nhiÒu ë c¸c cuéc ®µm ph¸n th­¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a Mü vµ c¸c n­íc b¹n hµng v× nã thÓ hiÖn tÝnh b¶o hé mËu dÞch thiÕu b×nh ®¼ng cña Mü. Tíi n¨m 1956, Mü thay ®æi c¸ch tÝnh gi¸ trÞ hµng ho¸, Mü bá ph­¬ng ph¸p tÝnh ASP vµ ¸p dông c¸ch tÝnh lÊy gi¸ trÞ xuÊt khÈu (Export Value) lµ c¬ së tÝnh gi¸. C¸ch tÝnh trªn dùa trªn "gi¸ trÞ cña Mü" (US Value) vµ chi phÝ s¶n xuÊt (Cost of Production) ®­îc xem lµ hai tiªu chuÈn ¸p dông. N¨m 1979, LuËt vÒ c¸c HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i (Trade of Agreement Act 1979) cña Mü ®· ®­a ra ph­¬ng ph¸p " Gi¸ trÞ giao dÞch" (Transaction Value) lµm c¬ së chÝnh ®Ó ®Þnh gi¸ hµng nhËp khÈu ®Ó tÝnh thuÕ. Gi¸ trÞ giao dÞch ®­îc ®Þnh nghÜa: lµ gi¸ thùc sù ®· tr¶ hoÆc sÏ tr¶ cho hµng ho¸ khi b¸n ®Ó xuÊt sang Mü vµ céng thªm víi: - Chi phÝ ®ãng gãi bao b× mµ ng­êi mua ph¶i chÞu - Hoa hång b¸n hµng mµ ng­êi mua l¹i ph¶i chÞu. - Kho¶n chi phÝ mµ ng­êi mua ph¶i chi ®Ó hç trî ng­êi b¸n hµng trong s¶n xuÊt hoÆc xuÊt khÈu hµng ®ã. - C¸c lo¹i hoa hång ký vô phÝ xin giÊy phÐp mµ ng­êi mua ph¶i tr¶. - C¸c kho¶n chi mµ ng­êi b¸n h­ëng, ph¸t sinh tõ viÖc t¸i xuÊt hoÆc b¸n l¹i. Tuy vËy, 5 kho¶n tÝnh thªm nãi trªn ®©y chØ tÝnh thªm khi chóng ch­a ®­îc tÝnh vµo gi¸ hµng vµ dùa trªn th«ng tin ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè tiÒn chi phÝ. NÕu kh«ng ®ñ th«ng tin th× kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®­îc trÞ gi¸ giao dÞch vµ c¬ së tÝnh trÞ gi¸ phô, theo gi¸ trÞ ­u tiªn, ph¶i ®­îc xem xÐt sö dông. ViÖc xem xÐt c¸c kho¶n céng thªm vµo gi¸ theo tr×nh tù: PhÝ ®ãng gãi do ng­êi mua thanh to¸n cho tÊt c¶ viÖc ®ãng gãi hµng ho¸ nhËp khÈu ®Ó xuÊt khÈu. PhÝ hoa hång b¸n hµng do ng­êi mua tr¶ cã liªn quan lµ bÊt kú kho¶n tiÒn nµo tr¶ cho ®¹i lý cña ng­êi b¸n. TrÞ gi¸ ®­îc tÝnh theo % cña bÊt kú kho¶n hç trî nµo cÊu thµnh bé phËn trÞ gi¸ giao dÞch cña hµng nhËp khÈu. Tr­íc tiªn, trÞ gi¸ c¸c kho¶n hç trî ®­îc x¸c ®Þnh, sau ®ã ®­îc tÝnh % theo gi¸ hµng. Hç trî: lµ bÊt kú mét trong nh÷ng h¹ng môc ®­îc liÖt kª d­íi ®©y do ng­êi mua hµng nhËp khÈu cung cÊp trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp, miÔn phÝ hoÆc cã gi¶m chi phÝ ®Ó sö dông trong s¶n xuÊt hoÆc b¸n hµng xuÊt khÈu sang Mü. Bao gåm: + Nguyªn liÖu, linh kiÖn, chi tiÕt vµ c¸c bé phËn t­¬ng tù trong hµng nhËp khÈu; + C«ng cô, khu«n vµ c¸c dông cô t­¬ng tù sö dông ®Ó s¶n xuÊt hµng nhËp khÈu; + B¸n s¶n phÈm ®­îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt hµng nhËp khÈu; + C«ng viÖc kü thuËt, ph¸t triÓn s¶n phÈm, kü x¶o, thiÕt kÕ, kÕ ho¹ch vµ b¶n vÏ ®­îc lµm ë ngoµi l·nh thæ Mü. TrÞ gi¸ hç trî: ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ cña mét kho¶n hç trî, ph¶i ¸p dông quy t¾c sau: TrÞ gi¸ lµ chi phÝ ®Ó cã ®­îc kho¶n hç trî nÕu ng­êi nhËp khÈu nhËn ®­îc tõ mét ng­êi b¸n kh¸c, hoÆc lµ chi phÝ cho kho¶n hç trî, nÕu do ng­êi nhËp khÈu hoÆc ng­êi cã quan hÖ víi ng­êi nhËp khÈu s¶n xuÊt. TrÞ gi¸ tÝnh c¶ chi phÝ chuyÓn nh÷ng phÇn hç trî ®ã ®Õn n¬i s¶n xuÊt. TrÞ gi¸ cña kho¶n hç trî sö dông ®Ó s¶n xuÊt hµng nhËp khÈu ®­îc ®iÒu chØnh ®Ó cho thÊy cã nh÷ng sö dông, söa ch÷a, thay ®æi hoÆc c¸c nh©n tè kh¸c ¶nh h­ëng ®Õn trÞ gi¸ kho¶n hç trî. Khi c«ng viÖc kü thuËt, ph¸t triÓn, kü x¶o, thiÕt kÕ, kÕ ho¹ch vµ b¶n vÏ ®­îc thùc hiÖn bªn ngoµi n­íc Mü th× trÞ gi¸ lµ chi phÝ ®Ó cã ®­îc b¶n sao cña hç trî (nÕu hç trî ®ã cã s½n) hoÆc lµ chi phÝ mua hoÆc thuª l¹i, nÕu hç trî ®ã ®­îc ng­êi mua mua hoÆc thuª l¹i tõ mét ng­êi kh¸c, hoÆc lµ gi¸ trÞ gia t¨ng ngoµi l·nh thæ Mü, nÕu hç trî ®ã ®­îc s¶n xuÊt ë Mü vµ mét hoÆc nhiÒu n­íc kh¸c. TÝnh tû lÖ trÞ gi¸ hç trî: Sau khi x¸c ®Þnh trÞ gi¸ kho¶n hç trî, b­íc tiÕp theo lµ tÝnh tû lÖ % trÞ gi¸ ®ã trong trÞ gi¸ hµng nhËp khÈu. ViÖc tÝnh tû lÖ ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch hîp lý vµ theo c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n ®­îc chÊp nhËn chung. Chó ý: Nh÷ng kho¶n sau kh«ng tÝnh vµo trÞ gi¸ giao dÞch: - Chi phÝ, phÝ ph¶i tr¶ cho c­íc phÝ vËn t¶i, b¶o hiÓm vµ c¸c dÞch vô liªn quan ph¸t sinh trong viÖc göi hµng tõ n­íc xuÊt khÈu ®Õn ®Þa ®iÓm nhËp khÈu ë Mü. - BÊt kú chi phÝ hîp lý nµo ph¶i tr¶ cho: x©y dùng, l¾p ®Æt, l¾p r¸p, b¶o d­ìng hoÆc hç trî kü thuËt liªn quan ®Õn hµng ho¸ sau khi nhËp khÈu vµo Mü, hoÆc vËn chuyÓn hµng sau khi nhËp khÈu. - ThuÕ h¶i quan vµ c¸c thuÕ liªn bang kh¸c (kÓ c¶ bÊt kú kho¶n thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt nµo mµ ng­êi b¸n ë Mü ph¶i cã nghÜa vô thanh to¸n). Ngoµi ra, nÕu nhµ nhËp khÈu kh«ng chÊp nhËn trÞ gi¸ hµng theo khai b¸o th× H¶i quan cã quyÒn ¸p gi¸ tÝnh thuÕ theo mét sè ph­¬ng ph¸p sau (theo thø tù, nÕu ph­¬ng ph¸p tr­íc kh«ng dïng ®­îc míi dïng ph­¬ng ph¸p sau): * Gi¸ cña mÆt hµng gièng hÖt (indentical merchandise): + Gièng vÒ mäi ph­¬ng diÖn + §­îc lµm ra ë cïng n¬i víi mÆt hµng so s¸nh gi¸ + §­îc lµm ra bëi cïng mét nhµ s¶n xuÊt NÕu kh«ng t×m ®­îc mÆt hµng gièng vÒ c¶ 3 ®iÒu kiÖn trªn th× cã thÓ t×m mÆt hµng tho¶ m·n 2 ®iÒu kiÖn ®Çu vµ cã thÓ chÊp nhËn ®­îc s¶n xuÊt bëi c¸c nhµ s¶n xuÊt kh¸c. * Gi¸ cña mÆt hµng t­¬ng tù (similar merchandise): + §­îc lµm ra ë cïng mét n­íc vµ cïng mét nhµ s¶n xuÊt + Cã c¸c ®Æc tÝnh vµ vËt liÖu chÕ t¹o gièng nhau + Cã thÓ thay thÕ nhau trong th­¬ng m¹i (Commercial interchangeable) NÕu kh«ng tháa m·n ®­îc tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn trªn, cã thÓ chÊp nhËn hµng ®­îc lµm bëi c¸c nhµ s¶n xuÊt kh¸c nhau. §Ó x¸c ®Þnh hµng t­¬ng tù cã thÓ xem xÐt ®Õn c¸c khÝa c¹nh vÒ chÊt l­îng, ®Æc tÝnh, sù næi tiÕng vµ nh·n hiÖu ®· cã. * Gi¸ suy ®o¸n (deductive): Gi¸ nµy ®­îc suy ®o¸n tõ ®¬n gi¸ b¸n (unit of resale price) sau khi hµng ®­îc nhËp khÈu vµo Hoa kú vµ khÊu trõ mét sè thµnh phÇn nµo ®ã. §¬n gi¸ (unit price) ®­îc suy diÔn víi gi¸ so s¸nh theo c¸c yÕu tè sau: - Hµng ®­îc b¸n nh­ ®iÒu kiÖn khi nhËp khÈu vµ vµo cïng thêi gian nhËp khÈu. - Hµng ®­îc b¸n nh­ ®iÒu kiÖn khi nhËp khÈu nh­ng kh«ng cïng thêi gian nhËp khÈu vµ trong vßng 90 ngµy kÓ tõ ngµy nhËp khÈu. - Hµng ®­îc b¸n kh¸c víi ®iÒu kiÖn nhËp khÈu vµ qu¸ 90 ngµy tõ ngµy nhËp khÈu: hµng ®· ®­îc chÕ biÕn thªm vµ b¸n trong ph¹m vi 180 ngµy (cßn gäi lµ "gi¸ hµng ®· qua chÕ biÕn thªm - further procesing price" hoÆc " superdeductive"). L­u ý: + C¸c chi phÝ ®ãng gãi (packing costs) ®­îc céng thªm vµo gi¸ suy ®o¸n (nÕu ch­a cã trong gi¸ ban ®Çu) + C¸c yÕu tè sau ®­îc trõ khái gi¸ suy ®o¸n: . Hoa hång/lîi nhuËn vµ c¸c chi phÝ chung (commisions or profit and general expenses) trong gi¸ b¸n t¹i Hoa kú; . Chi phÝ vËn chuyÓn/b¶o hiÓm tõ n­íc xuÊt khÈu tíi ®Þa ®iÓm nhËp khÈu ë Hoa kú vµ tõ ®Þa ®iÓm nhËp khÈu tíi n¬i nhËn hµng ë Hoa kú (nÕu ch­a bao gåm trong chi phÝ chung nªu trªn) . ThuÕ nhËp khÈu vµ c¸c thuÕ liªn bang . TrÞ gi¸ chÕ biÕn thªm (value of further procesing): tøc trÞ gi¸ gia t¨ng do chÕ biÕn thªm sau khi nhËp khÈu (víi ®iÒu kiÖn cã ®Çy ®ñ sè liÖu vÒ chi phÝ nµy) * Gi¸ hîp thµnh(computed value): ®­îc hîp thµnh tõ c¸c yÕu tè sau: + Chi phÝ cho vËt liÖu, vËt t­ ... ®­îc dïng ®Ó s¶n xuÊt ra mÆt hµng nhËp khÈu + Lîi nhuËn vµ c¸c chi phÝ chung + BÊt kú trî cÊp nµo (nÕu ch­a bao gåm ë 2 môc trªn) + Chi phÝ ®ãng gãi NÕu theo c¸c ph­¬ng ph¸p trªn vÉn kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc trÞ gi¸ tÝnh thuÕ th× trÞ gi¸ tÝnh thuÕ sÏ ®­îc lÊy tõ mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p trªn vµ cã nh÷ng ®iÒu chØnh cÇn thiÕt cho phï hîp, dùa trªn nh÷ng th«ng tin ®­îc cung cÊp tõ Hoa kú hoÆc tõ n­íc ngoµi cho c¬ quan H¶i quan. Trªn ®©y chØ lµ quy ®Þnh c¬ b¶n, ®Ó øng dông trong thùc tiÔn h¶i quan Mü ®Þnh nghÜa rÊt chi tiÕt cô thÓ tõng kh¸i niÖm, x¸c ®Þnh râ ph¹m vi giíi h¹n, mèc thêi gian cho tõng tr­êng hîp cô thÓ. 2. c¸c quy ®Þnh phi thuÕ quan: 2.1. Quy tr×nh nhËp khÈu, chøng tõ, thñ tôc h¶i quan: Khi mét chuyÕn hµng xuÊt khÈu ®Õn Mü, chñ hµng, ng­êi mua hoÆc ng­êi m«i giíi h¶i quan cã giÊy phÐp do chñ hµng, ng­êi mua hoÆc ng­êi nhËn hµng chØ ®Þnh sÏ tr×nh c¸c chøng tõ nhËp khÈu hµng ho¸ víi Gi¸m ®èc h¶i quan quËn hoÆc c¶ng ë c¶ng nhËp khÈu. Ngoµi c¬ quan h¶i quan Mü, ng­êi nhËp khÈu cÇn ph¶i liªn hÖ víi c¸c c¬ quan kh¸c khi cã vÊn ®Ò ph¸t sinh liªn quan ®Õn nh÷ng hµng ho¸ cô thÓ. VÝ dô: c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi s¶n phÈm do C¬ quan qu¶n lý thùc phÈm vµ d­îc phÈm (Food and Drug Administration - FDA) chÞu tr¸ch nhiÖm sÏ ®­îc chuyÓn cho v¨n phßng FDA ë quËn gÇn nhÊt hoÆc cho Phßng nhËp khÈu ë trô së FDA, (301) 443 - 6553. Thñ tôc t­¬ng tù còng ¸p dông cho c¸c s¶n phÈm nh­ r­îu, thuèc l¸, vò khÝ g©y næ, c¸c s¶n phÈm vµ hµng ho¸ kh¸c do 60 c¬ quan chÝnh phñ liªn bang qu¶n lý vµ h¶i quan Mü thay mÆt hä chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh c¸c luËt vÒ nhËp khÈu. Hµng ho¸ ®­a vµo khu vùc ngo¹i th­¬ng kh«ng ®­îc nhËp khÈu ë c¸c tr¹m h¶i quan. * Quy tr×nh nhËp khÈu hµng ho¸ gåm : (1) LËp vµ tr×nh c¸c chøng tõ cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh hµng ho¸ cã thÓ ®­îc gi¶i phãng khái kho ngo¹i quan kh«ng. (2) LËp vµ tr×nh c¸c chøng tõ cã c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh møc thuÕ vµ dïng cho c«ng t¸c thèng kª. Hai phÇn nµy cã thÓ ®­îc hoµn tÊt th«ng qua hÖ thèng ®iÖn tö nh­ ch­¬ng tr×nh M¹ng m«i giíi tù ®éng cña HÖ thèng th­¬ng m¹i tù ®éng. * Chøng tõ nhËp khÈu: Trong vßng 5 ngµy kÓ tõ ngµy hµng ho¸ ®Õn c¶ng khÈu ë Mü, c¸c chøng tõ nhËp khÈu ph¶i ®­îc hoµn tÊt, chØ trõ khi ®­îc phÐp më réng ®Þa ®iÓm. C¸c chøng tõ nµy bao gåm: a- PhiÕu danh môc hµng nhËp khÈu, mÉu h¶i quan 7533; hoÆc ®¬n xin vµ GiÊy phÐp ®Æc biÖt cho giao hµng ngay, mÉu h¶i quan 3461 hoÆc mÉu ®¬n gi¶i phãng hµng ho¸ theo yªu cÇu cña Gi¸m ®èc h¶i quan quËn (8). b- B»ng chøng chøng minh quyÒn nhËp khÈu (giÊy uû quyÒn ....) c- Ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i hoÆc ho¸ ®¬n s¬ bé khi ch­a thÓ lËp ®­îc ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i d- PhiÕu ®ãng gãi nÕu cÇn thiÕt e- C¸c chøng tõ cÇn thiÕt kh¸c ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng th«ng quan cña hµng ho¸. Trong mét sè tr­êng hîp cã thÓ sö dông mét quy tr×nh thñ tôc thay thÕ ®Ó gi¶i phãng hµng ho¸ ngay b»ng viÖc xin GiÊy phÐp ®Æc biÖt cho giao hµng ngay theo mÉu h¶i quan 3461 tr­íc khi hµng ®Õn n¬i. Ng­êi chuyªn chë tham gia trong hÖ thèng kiÓm ®Þnh tù ®éng cã thÓ ®­îc phÐp gi¶i phãng hµng cã ®iÒu kiÖn, sau khi rêi n­íc xuÊt khÈu vµ tèi ®a trong vßng 5 ngµy tr­íc khi tµu ®Õn Mü. NÕu ®¬n xin ®­îc phª chuÈn, hµng ho¸ sÏ ®­îc gi¶i phãng nhanh ngay sau khi ®Õn n¬i. Hå s¬ nhËp khÈu tãm t¾t sÏ ®­îc lËp theo mÉu hîp thøc hoÆc b»ng v¨n b¶n hoÆc qua m¹ng ®iÖn tö vµ thuÕ ­íc tÝnh ph¶i ®­îc thanh to¸n trong vßng 10 ngµy kÓ tõ lóc hµng ®­îc gi¶i phãng. ViÖc gi¶i phãng hµng ho¸ sö dông mÉu 3461 chØ giíi h¹n ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ sau: Hµng ®Õn tõ Canada hoÆc Mexico nÕu Gi¸m ®èc h¶i quan quËn chuÈn y vµ cã b¶o ®¶m b»ng tiÒn. Rau qu¶ t­¬i cho ng­êi tiªu dïng nhËp tõ Canada vµ Mexico vµ ®­îc chuyÓn tõ khu vùc ngay s¸t biªn giíi tíi ®Þa ®iÓm nhËn hµng cña ng­êi nhËp khÈu bªn trong c¶ng nhËp khÈu. Hµng ho¸ chuyÓn cho hoÆc thuéc tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña c¬ quan hoÆc nh©n viªn ChÝnh phñ Mü. Hµng héi chî triÔn l·m. Hµng ho¸ n»m trong h¹n ng¹ch theo thuÕ nhËp vµ trong mét sè tr­êng hîp hµng ho¸ chÞu h¹n ng¹ch tuyÖt ®èi (hÇu hÕt c¸c mÆt hµng chÞu h¹n ng¹ch tuyÖt ®èi lu«n ph¶i lµm thñ tôc nhËp khÈu chÝnh thøc). Trong mét sè tr­êng hîp rÊt h·n h÷u, hµng ®­îc gi¶i phãng khái kho vµ ®­îc phÐp ®­a ra khái kho trong vßng 10 ngµy lµm viÖc sau ®ã ®Ó tiªu thô. Hµng ho¸ ®­îc Tæng côc h¶i quan cho phÐp gi¶i phãng ®Ó giao hµng ngay. * Thñ tôc nhËp kho: NÕu cã yªu cÇu ho·n viÖc gi¶i phãng hµng ho¸, hµng ho¸ cã thÓ ®­îc gi÷ trong kho ngo¹i quan cña h¶i quan theo mét thñ tôc nhËp kho riªng. Hµng cã thÓ ®­îc gi÷ trong kho tíi 5 n¨m kÓ tõ ngµy nhËp khÈu. Trong kho¶ng thêi gian nµy, hµng ho¸ cã thÓ ®­îc t¸i xuÊt mµ kh«ng ph¶i tr¶ thuÕ nhËp khÈu hoÆc cã thÓ ®­îc ®­a ra khái kho ®Ó tiªu thô nÕu tr¶ thuÕ theo møc hiÖn hµnh vµo ngµy ®­a hµng ra khái kho. NÕu hµng ho¸ bÞ h­ h¹i do lçi cña h¶i quan khi kiÓm tra th× kh«ng ph¶i tr¶ thuÕ. Trong thêi gian n»m trong kho ngo¹i quan, hµng ho¸ cã thÓ ®­îc röa s¹ch, ph©n lo¹i, ®ãng gãi l¹i hoÆc tr¶i qua bÊt kú qu¸ tr×nh nµo kh¸c nh­ng kh«ng ph¶i lµ s¶n xuÊt, lµm thay ®æi t×nh tr¹ng cña hµng ho¸ (d­íi sù gi¸m s¸t cña h¶i quan). Sau khi qua xö lý nh­ trªn hµng ho¸ cã thÓ ®­îc xuÊt khÈu mµ kh«ng ph¶i tr¶ thuÕ hoÆc cã thÓ ®­îc ®­a ra khái kho ®Ó tiªu thô khi ®· thanh to¸n thuÕ theo møc hiÖn hµnh ¸p dông cho hµng ho¸ trong t×nh tr¹ng ®· qua xö lý t¹i thêi ®iÓm ®­a ra khái kho. Hµng ho¸ dÔ háng, chÊt næ hoÆc hµng cÊm nhËp khÈu cã thÓ ®­îc gi÷ trong kho ngo¹i quan. Mét sè mÆt hµng h¹n chÕ nhËp, dï kh«ng ®­îc phÐp gi¶i phãng cã thÓ nhËp kho. Cã thÓ t×m hiÓu th«ng tin liªn quan ®Õn kho ngo¹i quan ë phÇn 311 trong LuËt thuÕ nhËp khÈu. * Hµng ho¸ kh«ng nhËp khÈu ®­îc: NÕu kh«ng thÓ tr×nh hå s¬ nhËp khÈu hµng ho¸ ë c¶ng khÈu hoÆc c¶ng ®Õn trong vßng 5 ngµy kÓ tõ lóc hµng ®Õn, gi¸m ®èc h¶i quan quËn hoÆc c¶ng khÈu cã thÓ gi÷ hµng trong kho (rñi ro vµ chi phÝ ng­êi nhËp khÈu ph¶i chÞu). NÕu kh«ng ®­îc th«ng quan trong vßng 1 n¨m kÓ tõ ngµy nhËp khÈu, hµng ho¸ cã thÓ ®­îc b¸n ®Êu gi¸ c«ng khai. PhÝ b¶o qu¶n l­u kho, chi phÝ b¸n hµng, thuÕ doanh thu néi ®Þa, thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho viÖc gi÷ l­u kho sÏ ®­îc thanh to¸n tõ tiÒn b¸n hµng kh«ng ®­îc nhËp khÈu. TiÒn thõa sau khi ®· khÊu trõ c¸c kho¶n trªn th­êng ®­îc tr¶ cho ng­êi gi÷ vËn ®¬n cña sè hµng ®· ®­îc ký hËu hîp thøc. NÕu hµng ho¸ ph¶i chÞu thuÕ doanh thu néi ®Þa vµ hµng kh«ng ®ñ ®Ó b¸n ®Êu gi¸ c«ng khai vµ thanh to¸n thuÕ th× sÏ bÞ tiªu huû. * Thñ tôc nhËp khÈu: - Thñ tôc nhËp khÈu do ng­êi nhËp khÈu thùc hiÖn: Hµng ho¸ ®­îc chuyªn chë b»ng tµu th­¬ng m¹i khi ®Õn Mü ph¶i do chÝnh chñ hµng, ng­êi mua, nh©n viªn cña hä ®­îc uû quyÒn hoÆc ng­êi m«i giíi h¶i quan cã giÊy phÐp ®­îc chñ hµng, ng­êi mua hoÆc ng­êi nhËn hµng chØ ®Þnh tiÕn hµnh lµm thñ tôc nhËp khÈu. Nh©n viªn h¶i quan Mü vµ nh÷ng nh©n viªn cña ng­êi mua kh«ng ®­îc phÐp lµm ®¹i diÖn cho ng­êi nhËp khÈu hoÆc ng­êi giao nhËn hµng ho¸ nhËp khÈu. - Thñ tôc nhËp khÈu do ng­êi kh¸c thùc hiÖn: C¸ nh©n hoÆc héi bu«n n­íc ngoµi hoÆc mét c«ng ty n­íc ngoµi cã thÓ nhËp khÈu hµng th«ng qua mét ®¹i lý hoÆc ®¹i d._.