Tìm hiểu ảnh hưởng của các mức phân đạm, tuổi mạ đến sinh trưởng và năng suất giống lúa hương cốm trong điều kiện quản lý nước tiết kiệm trên đất Gia Lâm - Hà Nội

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tr−êng ®¹i häc n«ng nghiÖp hµ néi ------------------ D−¬ng quang s¸u T×m hiÓu ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m, tuæi m¹ ®Õn sinh tr−ëng vµ n¨ng suÊt gièng lóa h−¬ng cèm trong ®iÒu kiÖn qu¶n lý n−íc tiÕt kiÖm trªn ®Êt Gia L©m - Hµ Néi LuËn v¨n th¹c sÜ n«ng nghiÖp Chuyªn ngµnh: trång trät M· sè: 60.62.01 Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: pgs.ts. nguyÔn v¨n dung Hµ Néi, 2008 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………i Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong luËn v¨n nµy lµ trung thùc vµ ch−a hÒ ®−îc sö dông ®Ó b¶o vÖ mét häc vÞ nµo. T«i xin cam ®oan mäi sù gióp ®ì cho viÖc thùc hiÖn luËn v¨n nµy ®0 ®−îc c¶m ¬n vµ c¸c th«ng tin trÝch dÉn ®0 ®−îc chØ râ nguån gèc. T¸c gi¶ luËn v¨n D−¬ng Quang S¸u Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………ii Lêi c¶m ¬n §Ó hoµn thµnh luËn v¨n nµy, t«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi PGS. TS. NguyÔn V¨n Dung, ng−êi ®0 trùc tiÕp h−íng dÉn t«i trong suèt thêi gian thùc tËp. Nh©n dÞp nµy, t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o trong Bé m«n C©y l−¬ng thùc - Khoa N«ng häc, Bé m«n Tµi nguyªn n−íc - Khoa Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng, Khoa Sau ®¹i häc, Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi ®0 tËn t×nh gióp ®ì vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó t«i hoµn thµnh luËn v¨n. T«i còng xin göi lêi c¶m ¬n ®Õn tÊt c¶ nh÷ng b¹n bÌ, ng−êi th©n vµ gia ®×nh ®0 t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho t«i trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh luËn v¨n. Víi lßng biÕt ¬n s©u s¾c, mét lÇn n÷a t«i xin c¶m ¬n sù gióp ®ì quý b¸u ®ã. Hµ Néi, ngµy th¸ng n¨m 2008 T¸c gi¶ luËn v¨n D−¬ng Quang S¸u Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………iii Môc lôc Lêi cam ®oan i Lêi c¶m ¬n ii Môc lôc iii Danh môc ch÷ viÕt t¾t Danh môc b¶ng Danh môc h×nh 1. Më ®Çu 1 1.1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi 1 1.2. Môc ®Ých nghiªn cøu 2 1.3. ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi 3 2. Tæng quan tµi liÖu 4 2.1. T×nh h×nh s¶n xuÊt lóa nãi chung vµ diÖn tÝch lóa chÊt l−îng cao nãi riªng 4 2.2. T×nh h×nh th©m canh, sö dông ph©n, n−íc, gièng chÊt l−îng cao ë trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam 9 2.3. TriÓn väng vÒ lóa chÊt l−îng cao vµ øng dông trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n−íc ta 30 3. VËt liÖu, néi dung vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 35 3.1. VËt liÖu nghiªn cøu 35 3.2. Thêi gian vµ ®Þa ®iÓm nghiªn cøu 35 3.3. Néi dung vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 36 3.5. Ph−¬ng ph¸p xö lý sè liÖu 41 4. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn 42 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………iv 4.1. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn kh¶ n¨ng sinh tr−ëng 42 4.1.1. §éng th¸i t¨ng tr−ëng chiÒu cao c©y 42 4.1.2. §éng th¸i ®Î nh¸nh 44 4.2. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn c¸c chØ tiªu sinh lý 50 4.2.1. ChØ sè diÖn tÝch l¸ 50 4.2.2. Kh¶ n¨ng tÝch luü chÊt kh« 53 4.3. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn kh¶ n¨ng chèng chÞu cña lóa 57 4.4. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt lóa 59 4.4.1. C¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt 59 4.4.2. N¨ng suÊt vµ hÖ sè kinh tÕ 63 4.5. HiÖu qu¶ sö dông ph©n ®¹m 66 4.6. HiÖu qu¶ sö dông n−íc trªn ®ång ruéng 67 4.6.1. DiÔn biÕn mùc n−íc trªn ®ång ruéng 67 4.6.2. HiÖu qu¶ sö dông n−íc 69 5. KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ 71 5.1. KÕt luËn 71 5.2. §Ò nghÞ 72 Tµi liÖu tham kh¶o 73 Phô lôc 78 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………v Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t ha : Hecta IRRI : ViÖn nghiªn cøu lóa quèc tÕ LAI : ChØ sè diÖn tÝch l¸ NAR : Kh¶ n¨ng tÝch luü chÊt kh« NSLT : N¨ng suÊt lý thuyÕt NSSVH : N¨ng suÊt sinh vËt häc NSTT : N¨ng suÊt thùc thu NXB : Nhµ xuÊt b¶n SRI : HÖ thèng th©m canh lóa míi TK : Thêi kú CCCC : Cao c©y cuèi cïng TGST : Thêi gian sinh tr−ëng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………vi Danh môc b¶ng STT Tªn b¶ng Trang 2.1. S¶n l−îng lóa cña thÕ giíi vµ c¸c Ch©u lôc giai ®o¹n 2001- 2005 4 2.2. HiÖu qu¶ sö dông ®¹m víi c©y lóa ë ®Êt phï sa s«ng Hång vµ ®Êt b¹c mµu 17 4.1. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn ®éng th¸i t¨ng tr−ëng chiÒu cao c©y trong vô mïa 2007 43 4.2. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn ®éng th¸i t¨ng tr−ëng chiÒu cao c©y trong vô xu©n 2008 44 4.3. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn ®éng th¸i ®Î nh¸nh trong vô mïa 2007 45 4.4. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn ®éng th¸i ®Î nh¸nh trong vô xu©n 2008 46 4.5. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn hÖ sè ®Î nh¸nh 47 4.6. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn chØ sè diÖn tÝch l¸ 51 4.7. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn kh¶ n¨ng tÝch luü chÊt kh« 54 4.8. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn kh¶ n¨ng chèng chÞu cña lóa vô mïa 2007 57 4.9. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn kh¶ n¨ng chèng chÞu cña lóa vô xu©n 2008 58 4.10. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt trong vô mïa 2007 60 4.11. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn c¸c yÕu tè Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………vii cÊu thµnh n¨ng suÊt trong vô xu©n 2008 62 4.12. ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ ®Õn n¨ng suÊt vµ hÖ sè kinh tÕ cña lóa 63 4.13. HiÖu qu¶ sö dông ph©n ®¹m cña gièng lóa H−¬ng Cèm 66 4.14. HiÖu qu¶ sö dông n−íc quy thãc cña gièng lóa H−¬ng Cèm 70 Danh môc h×nh STT Tªn h×nh Trang 3.1 Theo dâi mùc n−íc trªn ruéng 39 4.1 DiÔn biÕn ®é s©u mùc n−íc trªn mÆt ruéng, l−îng n−íc t−íi vµ m−a vô mïa 2007 68 4.2 DiÔn biÕn ®é s©u mùc n−íc trªn mÆt ruéng, l−îng n−íc t−íi vµ m−a vô xu©n 2008 69 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………1 1. Më ®Çu 1.1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi C©y lóa (Oryza sativa.L) lµ c©y l−¬ng thùc quan träng cña nhiÒu quèc gia, trªn toµn thÕ giíi cã kho¶ng 50% d©n sè sö dông lóa lµm thøc ¨n hµng ngµy. GÇn 100% d©n sè c¸c n−íc §«ng Nam Ch©u ¸ vµ Ch©u Mü La Tinh sö dông lóa lµm l−¬ng thùc chÝnh cña m×nh. ë ViÖt Nam, lóa lµ c©y l−¬ng thùc chÝnh trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®¶m b¶o l−¬ng thùc cho 82 triÖu d©n vµ ®ãng gãp vµo xuÊt khÈu. N«ng nghiÖp ViÖt Nam cã mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, chÝnh v× vËy tõ tr−íc ®Õn nay §¶ng vµ Nhµ n−íc rÊt quan t©m vµ cã nh÷ng chñ tr−¬ng ®óng ®¾n ®Ó ®Èy nhanh sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x0 héi cho khu vùc nµy. §Æc biÖt, tõ sau nghÞ quyÕt X cña Trung −¬ng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn v−ît bËc. Tõ mét n−íc thiÕu ¨n ph¶i nhËp khÈu l−¬ng thùc ®Õn nay kh«ng nh÷ng s¶n xuÊt ®ñ nhu cÇu l−¬ng thùc trong n−íc mµ cßn cã phÇn d− cho xuÊt khÈu. N¨m 1997 ViÖt Nam ®0 trë thµnh quèc gia xuÊt khÈu g¹o ®øng thø 2 trªn thÕ giíi sau Th¸i Lan. Tuy nhiªn, nÒn n«ng nghiÖp n−íc ta vÉn cßn l¹c hËu, c¬ së s¶n xuÊt cßn nghÌo nµn thiÕu thèn, n¨ng suÊt b×nh qu©n thÊp h¬n so víi nhiÒu n−íc kh¸c. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµ do cã kh¸ nhiÒu vïng trång lóa kh«ng chñ ®éng ®−îc n−íc ®0 ¶nh h−ëng ®Õn n¨ng suÊt lóa b×nh qu©n. MÆt kh¸c, tuy n−íc ta n»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi song cã nh÷ng tiÓu vïng chÞu ¶nh h−ëng cña hiÖn t−îng kh« nãng kÐo dµi (mïa kh« kho¶ng 8 - 9 th¸ng/n¨m) vµ cã chØ sè ®é Èm b×nh qu©n c¶ n¨m chØ ®¹t ®−îc ë møc d−íi 0,6 ®©y lµ nh÷ng vïng cã nguy c¬ tiÒm Èn h¹n h¸n cao. §ång b»ng S«ng Hång bao gåm 11 tØnh víi diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn 1.497.500 ha (chiÕm 4,5% diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña c¶ n−íc). Trong ®ã diÖn Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………2 tÝch ®Êt n«ng nghiÖp lµ 857.600 ha (chiÕm 9,2% ®Êt n«ng nghiÖp cña c¶ n−íc), lµ vïng ®ång b»ng lín thø hai víi ngµnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chÝnh lµ lóa n−íc. §Êt canh t¸c cña vïng §ång b»ng S«ng Hång cã ®é ph× nhiªu cao, ®iÒu kiÖn khÝ hËu thêi tiÕt thuËn lîi, ®Þa h×nh t−¬ng ®èi b»ng ph¼ng, hÖ thèng t−íi tiªu chñ ®éng. Hµng n¨m diÖn tÝch trång lóa kho¶ng 1,2 triÖu ha, cho s¶n l−îng thãc tõ 5,10 triÖu tÊn (1995) ®Õn 6,68 triÖu tÊn (2002) t−¬ng ®−¬ng kho¶ng 20% s¶n l−îng l−¬ng thùc cña c¶ n−íc vµ ®−îc coi lµ vùa lóa cña MiÒn B¾c. N¨ng suÊt lóa trung b×nh ë §ång b»ng S«ng Hång còng t¨ng nhanh, vô xu©n t¨ng tõ 47,1 t¹/ha (1995) ®Õn 59 t¹/ha (2002) vµ lóa mïa 41,7 t¹/ha (1995) ®Õn 51,9 t¹/ha (2002). §Ó ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu trªn tr−íc hÕt lµ nhê vµo sù nç lùc cña hµng triÖu ng−êi d©n trång lóa cña vïng nµy, cïng víi nh÷ng ®ãng gãp cña c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt th©m canh gièng vµ qu¶n lý dinh d−ìng, t−íi tiªu vµ phßng trõ dÞch h¹i tæng hîp. HiÖn nay, viÖc sö dông ph©n bãn cho lóa ®ang ®−îc n«ng d©n ¸p dông ë nh÷ng vïng th©m canh chñ yÕu dùa vµo c¸c lo¹i ph©n kho¸ng N, P, K vµ c¸ch sö dông ph©n cßn nhiÒu bÊt hîp lý nh−: bãn kh«ng c©n ®èi, hiÖn t−îng sö dông ®¹m qu¸ møc trong khi l−îng ph©n h÷u c¬ ®−îc sö dông ë møc rÊt thÊp vµ c¸c lo¹i ph©n P vµ K ®«i khi kh«ng ®−îc ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu dinh d−ìng cña lóa. Do vËy, c©y lóa kh«ng ph¸t huy hÕt tiÒm n¨ng vÒ n¨ng suÊt cña gièng. XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn trªn, chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi ®Ò tµi: “T×m hiÓu ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m, tuæi m¹ ®Õn sinh tr−ëng vµ n¨ng suÊt gièng lóa H−¬ng Cèm trong ®iÒu kiÖn qu¶n lý n−íc tiÕt kiÖm trªn ®Êt Gia L©m - Hµ Néi”. 1.2. Môc ®Ých nghiªn cøu X¸c ®Þnh ®−îc møc ph©n ®¹m vµ tuæi m¹ thÝch hîp trong ®iÒu kiÖn qu¶n lý n−íc tiÕt kiÖm gãp phÇn x©y dùng qui tr×nh kü thuËt th©m canh lóa míi ë ViÖt Nam. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………3 1.3. ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi 1.3.1. ý nghÜa khoa häc - KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi sÏ cung cÊp c¸c dÉn liÖu khoa häc vÒ ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n ®¹m, tuæi m¹ ®Õn sinh tr−ëng vµ n¨ng suÊt lóa trong ®iÒu kiÖn qu¶n lý n−íc tiÕt kiÖm t¹i Hµ Néi. - KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi sÏ lµm tµi liÖu tham kh¶o vµ gi¶ng d¹y vÒ hÖ thèng th©m canh lóa míi ë VÞªt Nam. 1.3.2. ý nghÜa thùc tiÔn KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi sÏ gióp c¸c nhµ khoa häc ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p kü thuËt ¸p dông trong quy tr×nh kü thuËt th©m canh lóa míi nh»m n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt lóa ë ViÖt Nam. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………4 2. Tæng quan tµi liÖu 2.1. T×nh h×nh s¶n xuÊt lóa nãi chung vµ diÖn tÝch lóa chÊt l−îng cao nãi riªng 2.1.1 T×nh h×nh s¶n xuÊt lóa nãi chung NhiÒu nhµ khoa häc cho r»ng, c©y lóa trång cã nguån gèc ë ®«ng nam ch©u ¸, trong ®ã Ên §é, MiÕn §iÖn vµ ViÖt Nam lµ nh÷ng n¬i xuÊt hiÖn nghÒ trång lóa ®Çu tiªn cña loµi ng−êi. S¶n xuÊt lóa trªn thÕ giíi giai ®o¹n 2001- 2005 (sè liÖu cña FAO n¨m 2006) [49]: - Cã 114 n−íc trång lóa vµ ph©n bè ë tÊt c¶ c¸c Ch©u lôc trªn thÕ giíi. Trong ®ã, Ch©u Phi cã 41 n−íc trång lóa, Ch©u ¸ - 30 n−íc, B¾c Trung Mü - 14 n−íc, Nam Mü - 13 n−íc, Ch©u ¢u - 11 n−íc vµ Ch©u §¹i D−¬ng - 5 n−íc. - DiÖn tÝch lóa biÕn ®éng vµ ®¹t kho¶ng 152.000 triÖu ha, n¨ng suÊt lóa b×nh qu©n xÊp xØ 4,0 tÊn/ha. - Ên §é lµ n−íc cã diÖn tÝch trång lóa lín nhÊt 44.790 triÖu ha, ng−îc l¹i Jamaica lµ n−íc cã diÖn tÝch trång lóa thÊp nhÊt 24 ha. - N¨ng suÊt lóa cao nhÊt ®¹t 9,45 tÊn/ha t¹i Australia vµ thÊp nhÊt lµ 0,9 tÊn/ha t¹i IRAQ. B¶ng 2.1. S¶n l−îng lóa cña thÕ giíi vµ c¸c Ch©u lôc giai ®o¹n 2001- 2005 §¬n vÞ tÝnh: triÖu tÊn ThÕ giíi, Ch©u lôc 2001 2002 2003 2004 2005 - Toµn ThÕ giíi + Ch©u ¸ + Ch©u ¢u + Ch©u §¹i D−¬ng + Nam Mü + B¾c,Trung Mü + Ch©u Phi 597.981 544.630 3.650 1.164 19.784 12.260 16.493 569.035 515.255 3.210 1.218 19.601 12.195 17.556 584.272 530.736 2.260 1.457 19.973 11.623 18.223 606.268 546.919 2.468 1.574 23.726 12.816 18.765 618.441 559.349 2.340 1.344 24.020 12.537 18.851 Nguån: Sè liÖu thèng kª cña FAO, 2006 [49]. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………5 Giai ®o¹n 2001- 2005, s¶n l−îng lóa thÕ giíi ®Òu t¨ng, n¨m 2005 ®¹t 618.441 triÖu tÊn. Trong ®ã, s¶n l−îng lóa Ch©u ¸ ®¹t 559.349 triÖu tÊn chiÕm 90,45%; t−¬ng tù ë Nam Mü- 24.020 triÖu tÊn (3,88%); ë Ch©u Phi- 18.851 triÖu tÊn( 3,04%); ë B¾c Trung Mü- 12.537 triÖu tÊn ( 2,03%); ë Ch©u ¢u vµ Ch©u §¹i D−¬ng- 3.684 triÖu tÊn ( 0,6%). Nh− vËy, lóa g¹o nu«i kho¶ng 3 tØ ng−êi trªn thÕ giíi, phÇn lín lóa g¹o trªn thÕ giíi ®−îc tiªu thô bëi nh÷ng n«ng d©n trång lóa. S¶n l−îng lóa gia t¨ng trong thêi gian qua ®0 mang l¹i sù an sinh. Ngµy 16/12/2002, kú häp thø 57 hµng niªn cña Héi ®ång Liªn hiÖp Quèc ®0 chän n¨m 2004 lµ n¨m Lóa g¹o Quèc tÕ víi khÈu hiÖu C©y lóa lµ Cuéc sèng. ¦íc tÝnh ®Õn n¨m 2030 s¶n l−îng lóa cña thÕ giíi ph¶i t¨ng thªm 60% so víi s¶n l−îng n¨m 1995. VÒ mÆt lý thuyÕt, lóa cã kh¶ n¨ng cho s¶n l−îng cao h¬n nÕu ®iÒu kiÖn canh t¸c nh− hÖ thèng t−íi tiªu, chÊt l−îng ®Êt, biÖn ph¸p th©m canh vµ gièng ®−îc c¶i thiÖn [49]. D©n sè hiÖn nay cña thÕ giíi ®0 lµ h¬n 6 tû ng−êi. Con sè nµy sÏ ®¹t tíi 8 tû vµo n¨m 2030. Trong khi d©n sè t¨ng th× diÖn tÝch ®Êt canh t¸c bÞ thu hÑp dÇn do ®Êt ®−îc chuyÓn sang c¸c môc ®Ých sö dông kh¸c. ¸p lùc cña t¨ng d©n sè cïng víi ¸p lùc tõ thu hÑp diÖn tÝch ®Êt trång trät lªn s¶n xuÊt l−¬ng thùc cña thÕ giíi ngµy cµng t¨ng. C¸ch duy nhÊt ®Ó con ng−êi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy lµ øng dông khoa häc kü thuËt t×m c¸ch n©ng cao n¨ng suÊt c¸c lo¹i c©y trång [48]. C©y lóa lµ c©y l−¬ng thùc chÝnh trong môc tiªu ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cña ViÖt Nam ®Ó ®¶m b¶o v÷ng ch¾c an ninh l−¬ng thùc quèc gia vµ xuÊt khÈu. HiÖn nay diÖn tÝch trång lóa c¶ n−íc tõ 7,3 ®Õn 7,5 triÖu ha, n¨ng suÊt trung b×nh 46 ha, s¶n l−îng giao ®éng trong kho¶ng 34,5 triÖu tÊn/n¨m, xuÊt khÈu ch−a æn ®Þnh tõ 2,5 triÖu ®Õn 4 triÖu tÊn/n¨m. Trong giai ®o¹n tíi sÏ duy tr× ë møc 7,0 triÖu ha, phÊn ®Êu n¨ng suÊt trung b×nh 50 t¹/ha, s¶n l−îng l−¬ng thùc 35 triÖu tÊn vµ xuÊt khÈu ë møc 3,5 - 4 triÖu tÊn g¹o chÊt l−îng cao [47]. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………6 HiÖn nay, n−íc ta ®0 xuÊt g¹o sang h¬n 85 n−íc, trong ®ã khu vùc Ch©u ¸ vµ Ch©u Mü lµ thÞ tr−êng tiªu thô lín nhÊt. ViÖt Nam ®øng thø 2 vÒ xuÊt khÈu g¹o sau Th¸i Lan vµ trong t−¬ng lai xuÊt khÈu vÉn lµ tiÒm n¨ng lín cña chóng ta. Tuy nhiªn, chÊt l−îng g¹o cña ta vÉn cßn kÐm: b¹c bông, dµi trung b×nh, h−¬ng vÞ kÐm. Nguyªn nh©n s©u xa cña t×nh tr¹ng nµy lµ ch−a cã ®−îc bé gièng chÊt l−îng cao. Trong khi ®ã, xu h−íng yªu cÇu g¹o phÈm chÊt cao trªn thÞ tr−êng Ch©u ¸ vµ Ch©u Mü ngµy cµng t¨ng. Bªn c¹nh môc tiªu ®Ò ra n¨m 2005 c¶ n−íc xuÊt khÈu tõ 3,5 - 3,8 triÖu tÊn g¹o/n¨m vµ n¨m 2010 xuÊt khÈu ®−îc 4 - 4,5 triÖu tÊn th× ®Ò ¸n quy ho¹ch 1,5 triÖu ha lóa chÊt l−îng cao ®¹t 5 triÖu tÊn g¹o ngon/n¨m ë §ång b»ng s«ng Hång vµ s«ng Cöu Long lµ ®Ò ¸n sÏ n©ng tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o t¨ng tõ 735 triÖu USD nh− hiÖn nay lªn 1176 triÖu USD vµ sÏ mang l¹i l0i tõ lµm lóa cho n«ng d©n ®ång b»ng s«ng Cöu Long t¨ng tõ 3.775 tû ®ång lªn gÇn 11 tû ®ång (NguyÔn Tµi, 1996) [24]. 2.1.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt lóa chÊt l−îng cao ë ViÖt Nam. S¶n xuÊt lóa chÊt l−îng cao ®ang lµ h−íng ®i bÒn v÷ng trong c¶ n−íc. ChØ riªng x0 Tr−êng Long A (Long An) cã ®Õn 950 ha ®−îc n«ng d©n sö dông gièng lóa chÊt l−îng cao trong ®ã cã 450 ha ®−îc hîp ®ång bao tiªu s¶n phÈm DiÖn tÝch lóa tÎ th¬m ë ViÖt Nam chiÕm kho¶ng 1,2% trong tæng diÖn tÝch lóa toµn quèc (kho¶ng 80.000 ha), trong ®ã vô xu©n 30.000 ha, vô mïa 50.000 ha. ë miÒn B¾c, hai tØnh Nam §Þnh vµ Th¸i B×nh lµ vïng trång lóa tÎ th¬m nhiÒu nhÊt chiÕm kho¶ng 30% toµn vïng. ë vïng Trung Bé, diÖn tÝch trång lóa th¬m kh«ng ®¸ng kÓ, chiÕm kho¶ng 10% s¶n l−îng lóa tÎ th¬m cña ViÖt Nam víi s¶n l−îng 25.000 tÊn. C¸c tØnh miÒn Nam trång lóa tÎ th¬m phôc vô cho tiªu dïng vµ xuÊt khÈu chiÕm 35% so víi s¶n l−îng toµn quèc (kho¶ng 105.000 tÊn) (Lª VÜnh Th¶o, Bïi ChÝ Böu, L−u Ngäc Tr×nh, NguyÔn V¨n V−¬ng, 2004) [27]. NhiÒu gièng lóa tÎ th¬m ®Þa ph−¬ng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung lµ thêi gian Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………7 sinh tr−ëng dµi, ph¶n øng chÆt chÏ víi ¸nh s¸ng ngµy ng¾n, chØ cÊy mét vô trong n¨m, møc th©m canh trung b×nh hoÆc thÊp, dÔ bÞ ®æ ng0 vµ nhiÔm mét sè ®èi t- −îng s©u bÖnh. C¸c gièng nµy thÝch nghi cao trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, ®Æc biÖt ®iÒu kiÖn khã kh¨n: óng, tròng, phÌn, mÆn. C¸c gièng lóa tÎ th¬m ®Þa ph−¬ng cã ®Æc ®iÓm quý lµ phÈm chÊt g¹o tèt, h¹t thon dµi, c¬m dÎo, ngät, th¬m. NhiÒu gièng lóa mïa cã tû lÖ g¹o tr¾ng còng nh− tû lÖ g¹o nguyªn cao h¬n c¸c gièng lóa cao s¶n (Bïi ChÝ Böu, NguyÔn ThÞ Lang, 1999) [3]. Lóa tÎ th¬m ViÖt Nam ®−îc ph©n bè réng tõ B¾c vµo Nam, tõ ®ång b»ng ®Õn miÒn nói. Thêi gian tr−íc ®©y, lóa tÎ th¬m ë miÒn B¾c ®−îc chia thµnh hai nhãm: lóa t¸m vµ lóa n−¬ng (Lª VÜnh Th¶o, 2003) [26]. HiÖn nay trong s¶n xuÊt tån t¹i nhiÒu gièng lóa tÎ th¬m c¶i tiÕn cã d¹ng thÊp c©y, h¹t mµu vµng ®Õn n©u, c¬m th¬m vµ ngon nh− c¸c gièng HT1, LT2, B¾c th¬m sè 7, DT122, ViÖt H−¬ng Chiªm, lµ nh÷ng gièng lóa nhËp néi tõ Trung Quèc vµ lai t¹o t¹i ViÖt Nam. C¸c gièng lóa tÎ th¬m c¶i tiÕn cã n¨ng suÊt cao, kh«ng ph¶n øng víi ¸nh s¸ng ngµy ng¾n nªn bè trÝ s¶n xuÊt ®−îc hai vô trong n¨m nªn diÖn tÝch trång lóa tÎ th¬m cña c¶ n−íc ngµy cµng ph¸t triÓn phôc vô nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña ng−êi d©n ViÖt Nam ®ång thêi tham gia xuÊt khÈu g¹o ®øng thø hai trªn thÕ giíi. N¨m 2005, ViÖt Nam xuÊt khÈu ®−îc 5,2 triÖu tÊn g¹o, cao nhÊt tõ tr−íc ®Õn nay. *Gieo trång vµ tiªu thô lóa chÊt l−îng cao ë miÒn Nam. C¸c gièng lóa tÎ th¬m nh− Nanh Chån, Th¬m Nhá, Nµng H−¬ng, Nµng Nhen, Nµng Th¬m Chî §µo, X−¬ng Gµ ë miÒn Nam ®−îc s¶n xuÊt nhiÒu ë c¸c tØnh Long An, Thµnh phè Hå ChÝ Minh, Sãc Tr¨ng, An Giang, BÕn Tre, Cµ Mau. ViÖn Khoa häc kü thuËt N«ng nghiÖp MiÒn Nam, ViÖn lóa §ång b»ng s«ng Cöu Long cã c¸c c«ng tr×nh khoa häc ®0 tËp trung nghiªn cøu, chän t¹o c¸c gièng lóa h¹t dµi phôc vô xuÊt khÈu. KÕt qu¶ trong 10 n¨m qua, nhiÒu gièng lóa míi n¨ng suÊt cao ®0 ®¸p øng xuÊt khÈu vµ tiªu thô trong n−íc (Bïi ChÝ Böu, 2000) [4] . Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………8 Gièng lóa tÎ th¬m ë miÒn Nam th−êng cã h¹t dµi, thon, d¹ng Indica (Lª VÜnh Th¶o, Bïi ChÝ Böu, L−u Ngäc Tr×nh, NguyÔn V¨n V−¬ng, 2004) [27]. * Gieo trång vµ tiªu thô lóa tÎ th¬m ë miÒn B¾c. HiÖp héi XuÊt khÈu L−¬ng thùc ViÖt Nam cho biÕt, xuÊt khÈu g¹o th¬m vµ g¹o nÕp cña ViÖt Nam t¨ng kû lôc vµ ®¹t trªn 100.000 tÊn tõ ®Çu n¨m ®Õn nay, t¨ng 25.000 tÊn so víi c¶ n¨m 2003. Lo¹i g¹o th¬m gièng Khawdakmali cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao nhÊt víi gi¸ 400 USD/tÊn. C¸c lo¹i g¹o kh¸c cã gi¸ xuÊt khÈu cao nh− g¹o nÕp 240 - 250 USD/tÊn, H−¬ng Nhµi 240 USD/tÊn, trong khi g¹o 5% tÊm chØ xuÊt khÈu víi gi¸ 220-225 USD/tÊn. HiÖn nay, diÖn tÝch lóa th¬m cña c¶ n−íc kho¶ng 115.000 ha, tËp trung chñ yÕu ë c¸c tØnh §ång b»ng s«ng Cöu Long [47]. NhiÒu gièng lóa tÎ th¬m, nÕp th¬m gieo trång më réng trong 6 n¨m trë l¹i ®©y nh− B¾c th¬m sè 7, HT1, N99, Chiªm H−¬ng. Gièng lóa HT1 ®−îc n«ng d©n chÊp nhËn vµ quy m« ngµy cµng ®−îc nh©n réng. Gi¸ trÞ lóa tÎ th¬m ë c¸c tØnh Qu¶ng TrÞ, Qu¶ng B×nh, NghÖ An, Hµ TÜnh cao h¬n lóa tÎ th−êng tõ 20 – 30%. Gièng lóa T¸m Th¬m th−êng ®−îc trång trªn ch©n ruéng nhiÒu dinh d−ìng, ®−îc phï sa båi ®¾p hµng n¨m, nh−ng cã nh÷ng gièng thÝch hîp trªn ruéng xÊu h¬n. N¨m 1964, lóa T¸m chiÕm 22% diÖn tÝch canh t¸c lóa ë B¾c Bé (Bïi Huy §¸p, 1999) [6]. B»ng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch isozyme, ph©n tÝch kho¶ng c¸ch di truyÒn, c¸c gièng lóa t¸m th¬m ViÖt Nam lÇn ®Çu tiªn ®−îc x¸c ®Þnh thuéc nhãm Japonica (L−u Ngäc Tr×nh, 1999) [29]. Trong c¸c gièng lóa t¸m quý nhÊt lµ gièng T¸m Xoan vµ T¸m Th¬m, T¸m Êp bÑ. C¸c gièng lóa t¸m ®Òu ph¶n øng chÆt chÏ víi ¸nh s¸ng ngµy ng¾n, gieo cÊy th¸ng 7, thu th¸ng 12 hµng n¨m. C¸c lo¹i lóa t¸m cã h¹t mµu vµng t- −¬i, thêi gian sinh tr−ëng xung quanh 150 ngµy, lµ gièng mïa chÝnh vô. Gièng lóa T¸m Xoan cã thêi gian sinh tr−ëng tõ 155 – 165 ngµy, lµ gièng mïa muén, mµu h¹t dµi, vµng sÉm. Gièng lóa T¸m Xoan vµ T¸m Th¬m cã chÊt l- −îng g¹o cao nhÊt trong c¸c gièng lóa vô mïa ë §ång b»ng B¾c Bé. Hai Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………9 gièng lóa nµy khã trång ®ßi hái ruéng tèt, h¹t dai khã rông, diÖn tÝch gieo trång hai gièng lóa nµy tr−íc ®©y t−¬ng ®èi hÑp (Bïi Huy §¸p, 1980 [9]. §Ó lóa mïa ®¹t n¨ng suÊt cao cÇn thùc hiÖn nghiªm ngÆt c¸c quy tr×nh canh t¸c vµ thêi vô gieo cÊy (NguyÔn V¨n Hoan, 1999) [13]. Dù kiÕn më réng 300.000 ha lóa chÊt l−îng ë ®ång b»ng S«ng Hång lµ chñ tr−¬ng cña Bé N«ng nghiÖp & PTNT trong thêi gian tíi (Vò Tuyªn Hoµng, 1999) [14]. C¸c tØnh B¾c Bé ®ang s¶n xuÊt c¸c gièng lóa tÎ th¬m nhËp néi tõ Trung Quèc nh− B¾c Th¬m sè 7, ViÖt H−¬ng Chiªm, Qu¸ D¹ H−¬ng, mÆc dï chÊt l−îng cña c¸c gièng gièng nµy kh«ng b»ng c¸c gièng lóa mïa ®Æc s¶n nh−ng ®©y lµ nh÷ng gièng lóa ng¾n ngµy cã thÓ trång ®−îc 2 vô trong n¨m, n¨ng suÊt t−¬ng ®èi cao vµ ®−îc n«ng d©n nhiÒu vïng chÊp nhËn (NguyÔn V¨n Hoan, 1999) [13]. 2.2. T×nh h×nh th©m canh, sö dông ph©n, n−íc, gièng chÊt l−îng cao ë trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam 2.2.1. T×nh h×nh th©m canh, sö dông ph©n, n−íc, gièng chÊt l−îng cao trªn thÕ giíi * T×nh h×nh nghiªn cøu vÒ sö dông ®¹m §¹m ®ãng vai trß quan träng trong ®êi sèng c©y lóa, gi÷ vÞ trÝ ®Æc biÖt trong viÖc t¨ng n¨ng suÊt lóa. T¹i c¸c bé phËn non cña c©y lóa cã hµm l−îng ®¹m cao h¬n c¸c c¸c bé phËn giµ. §¹m lµ mét trong nh÷ng nguyªn tè hãa häc c¬ b¶n cña c©y lóa, ®ång thêi còng lµ yÕu tè c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña tÕ bµo vµ c¸c c¬ quan rÔ, th©n, l¸ .... §¹m cã t¸c dông m¹nh trong thêi gian ®Çu sinh tr−ëng vµ t¸c dông râ nhÊt cña ®¹m ®èi víi c©y lóa lµ lµm t¨ng hÖ sè diÖn tÝch l¸ vµ t¨ng nhanh sè nh¸nh ®Î. Tuy nhiªn, hiÖu suÊt quang hîp vµ hiÖu suÊt nh¸nh ®Î h÷u hiÖu cã ng−ìng nhÊt ®Þnh nªn khi sö dông ®¹m cÇn ph¶i chó ý ®iÒu chØnh l−îng bãn vµ thêi ®iÓm bãn ®¹m cho c©y lóa. NÕu thiÕu ®¹m, c©y lóa thÊp, ®Î nh¸nh kÐm, phiÕn l¸ nhá, hµm l−îng diÖp lôc gi¶m, l¸ lóa ng¶ mµu vµng vµ lóa sÏ trç sím Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………10 h¬n, sè b«ng vµ sè l−îng h¹t Ýt h¬n, n¨ng suÊt lóa bÞ gi¶m. NÕu bãn nhiÒu ®¹m vµ trong ®iÒu kiÖn ruéng thõa chÊt dinh d−ìng c©y lóa th−êng dÔ hót ®¹m, dinh d−ìng thõa ®¹m sÏ lµm cho l¸ lóa to, dµi, phiÕn l¸ máng, nh¸nh lóa ®Î v« hiÖu nhiÒu, lóa sÏ trç muén, c©y cao vãng dÉn ®Õn hiÖn t−îng lóa lèp, ®æ non dÉn ®Õn n¨ng suÊt, hiÖu suÊt lóa kh«ng cao. C©y lóa hót ®¹m nhiÒu nhÊt vµo hai thêi kú: thêi kú ®Î nh¸nh vµ thêi kú lµm ®ßng [10]. Theo S.Yoshida (1975) [41], ®¹m lµ yÕu tè quan träng nhÊt ®èi víi lóa. C©y lóa ph¶n øng víi ®¹m râ h¬n so víi l©n vµ kali. §¹m thóc ®Èy sù t¨ng tr−ëng nhanh (t¨ng theo chiÒu cao c©y vµ sè nh¸nh), t¨ng kÝch th−íc l¸, sè h¹t/b«ng, tû lÖ h¹t ch¾c vµ hµm l−îng protªin trong h¹t. V× vËy ®¹m ¶nh h−ëng tíi tÊt c¶ c¸c ®Æc tÝnh gãp phÇn t¹o n¨ng suÊt. Theo S.Yoshida (1985) [41] việc c©y lóa hót ®¹m ở thời kỳ này quyết ñịnh tới 74% năng suất lóa. Ngoài ra lóa cũng cần nhiều ñạm trong thời kú ph©n hãa ®ßng vµ ph¸t triÓn ®ßng thµnh b«ng t¹o c¸c bé phËn sinh s¶n. Theo De.Datta (1978) [33] cung cấp ñủ ñạm cho lóa khi cấy và khi làm ñßng sẽ làm tăng số nh¸nh vµ sè b«ng, khi c©y lóa hót ®¹m ở thời kỳ h×nh thµnh b«ng sẽ làm tăng tỷ lệ hạt chắc trªn b«ng, hót ñạm sau giai ñoạn ph©n hãa ®ßng sẽ làm tăng trọng lượng hạt. T¸c giả S.Yoshida (1978) [41] cho rằng: ở c¸c nước nhiệt ñới, lượng c¸c chất dinh dưỡng N, P, K cần ñể tạo một tấn thãc kh« trung b×nh là 20,5 kg N + 5,5 kg P2O5 + 44 kg K2O. Tỷ lệ hót ñạm tuỳ theo từng chất ñất, phương ph¸p, số lượng, thời gian bãn ñạm và c¸c kỹ thuật quản lý kh¸c. Ở c¸c vïng nhiệt ñới hiệu suất sử dụng ñạm ñối với sản lượng hạt vào khoảng 50g chất kh«/1kg ñạm hót ñược. Theo Cooke, 1975 [32]: khi nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña ph©n bãn tíi n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng h¹t lóa ®0 kÕt luËn. N¨ng suÊt cña c¸c gièng lóa t¨ng dÇn theo l−îng ®¹m bãn, nÕu bãn 100 - 150 kg N/ha cã thÓ t¨ng n¨ng suÊt tõ 10,34 lªn 38,92 t¹/ha. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………11 * Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ tuæi m¹ §èi víi lóa gieo th¼ng (lóa s¹), sau thêi kú n¶y mÇm lµ thêi kú c©y con råi b−íc vµo thêi kú ®Î nh¸nh khi c©y cã 4 - 5 l¸ thËt. Cßn ë lóa cÊy th× ph¶i qua thêi kú m¹. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm sinh tr−ëng cña c©y m¹ cã thÓ chia thêi kú m¹ ra 2 thêi kú nhá: thêi kú m¹ non vµ thêi kú m¹ khoÎ. Thêi kú m¹ non ®−îc tÝnh tõ lóc gieo ®Õn khi ra ®−îc 3 l¸ thËt. Trong thêi kú nµy v× ph«i nhò tiÕp tôc ph©n gi¶i ®Ó cung cÊp cho mÇm vµ rÔ nªn tèc ®é h×nh thµnh c¸c l¸ ®Çu t−¬ng ®èi nhanh, do kÝch th−íc l¸ cßn nhá nªn nhu cÇu dinh d−ìng kh«ng ®¸ng kÓ. MÆt kh¸c, ë d−íi mÆt ®Êt rÔ ph«i còng b¾t ®Çu ph¸t triÓn vµ b−íc ®Çu h×nh thµnh vµi løa rÔ ®Çu tiªn, sè l−îng rÔ kh«ng nhiÒu. Thêi kú nµy kh¶ n¨ng chèng chÞu cña c©y m¹ kÐm. KÕt thóc thêi kú 3 l¸, c©y m¹ chuyÓn sang thêi kú sèng tù lËp, chÊt dù tr÷ trong ph«i nhò ®0 sö dông hÕt, c©y m¹ ph¶i trùc tiÕp ®ång ho¸ dinh d−ìng tõ m«i tr−êng ®Ó sèng vµ ph¸t triÓn. Thêi kú nµy chiÒu cao c©y m¹ t¨ng râ, cã thÓ ra 4 - 5 løa rÔ do vËy kh¶ n¨ng chèng chÞu còng t¨ng lªn râ rÖt. Tuú thuéc vµo gièng, mïa vô, ph−¬ng ph¸p, kü thuËt lµm m¹ mµ thêi kú m¹ dµi hay ng¾n. Tuy thêi kú m¹ kÐo dµi kh«ng nhiÒu nh−ng cã ý nghÜa ®¸ng kÓ trong toµn bé qu¸ tr×nh sinh tr−ëng cña c©y lóa, bëi nÕu t¹o ®−îc m¹ tèt, m¹ khoÎ lµm c¬ së cho qu¸ tr×nh ®Î nh¸nh vµ c¸c qu¸ tr×nh sinh tr−ëng tiÕp theo diÔn ra mét c¸ch thuËn lîi [11]. ë Madagasca: Ph−¬ng ph¸p cÊy lóa truyÒn thèng víi tuæi m¹ 30 - 90 ngµy trong hÖ thèng th©m canh lóa míi (SRI) lµ 7 - 10 ngµy t−¬ng øng víi c©y m¹ kho¶ng 2 l¸ ®0 gãp phÇn ®¹t n¨ng suÊt 6,19 tÊn/ha (n¨ng suÊt th©m canh theo ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng lµ 1,95 tÊn/ha). ë Campuchia: biÖn ph¸p quan träng cña SRI t¹i trung t©m nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp: cÊy m¹ non ®0 cho n¨ng suÊt trung b×nh ®¹t 6 tÊn/ha, t¨ng 65% so víi ph−¬ng ph¸p canh t¸c truyÒn thèng. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………12 ë Th¸i Lan: cuèi n¨m 2000, t¹i ChiÒng Mai ®0 thö nghiÖm cÊy lóa ë tuæi m¹ 34 ngµy vµ 17 ngµy trong SRI. N¨ng suÊt lóa theo ph−¬ng ph¸p canh t¸c th«ng th−êng lµ 4,30 tÊn/ha, theo SRI lµ 5,11 tÊn/ha. ë Trung Quèc, Indonesia, B¨ngladet, Ên §é, nepal vµ nhiÒu n−íc thuéc ch©u Phi, ch©u Mü La Tinh còng ®0 thö nghiÖm SRI cho n¨ng suÊt ®¹t 9,10 - 9,56 tÊn/ha. • Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ qu¶n lý vµ sö dông n−íc C©y lóa sèng trong ruéng n−íc, lµ c©y cÇn vµ −a n−íc, ë n−íc ta ®¹i bé phËn ruéng lóa ®Òu t−íi ngËp n−íc, tuy nhiªn còng cã nh÷ng gièng lóa cã kh¶ n¨ng chÞu h¹n (lóa c¹n, lóa n−¬ng ...) sinh tr−ëng hoµn toµn phô thuéc vµo n−íc trêi, nh−ng n¨ng suÊt kh«ng cao b»ng lóa n−íc. L¹i cã nh÷ng gièng lóa chÞu ®−îc n−íc s©u, ë vïng ®ång Th¸p M−êi nh÷ng gièng lóa cæ truyÒn cã thÓ chÞu ngËp s©u ®Õn 3 mÐt. N−íc lµ thµnh phÇn chñ yÕu cña c©y lóa, nÕu lÊy 100g l¸ lóa t−¬i ®em sÊy th× l−îng l¸ kh« chØ cßn l¹i 12g (cßn 88g lµ l−îng n−íc bèc h¬i), ®em phÇn l¸ kh« ®èt ch¸y hoµn toµn th× l−îng tro cßn l¹i lµ 1,5g. Víi 88% träng l−îng c©y lóa, n−íc lµ thµnh phÇn chñ yÕu vµ cùc kú quan träng ®èi víi ®êi sèng c©y lóa. N−íc lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn c¸c qu¸ tr×nh sinh lý trong c©y lóa, ®ång thêi còng lµ m«i tr−êng sèng cña c©y lóa, lµ ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh kh«ng thÓ thiÕu ®−îc ®èi víi c©y lóa. N−íc lµ mét trong nh÷ng nguån vËt liÖu th« ®Ó chÕ t¹o thøc ¨n, vËn chuyÓn thøc ¨n lªn xuèng trong c©y, ®Õn nh÷ng bé phËn kh¸c nhau cña c©y lóa. Bªn c¹nh ®ã l−îng n−íc trong c©y lóa vµ n−íc ruéng lóa lµ yÕu tè ®iÒu hßa nhiÖt ®é cho c©y lóa còng nh− quÇn thÓ, kh«ng gian ruéng lóa. N−íc còng gãp phÇn lµm cøng th©n vµ l¸ lóa, nÕu thiÕu n−íc th©n l¸ lóa sÏ kh«, l¸ lóa bÞ cuén l¹i vµ rñ xuèng, cßn nÕu c©y lóa ®Çy ®ñ n−íc th× th©n, l¸ lóa sÏ ®øng, b¶n l¸ më réng. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………13 Nhu cÇu vÒ n−íc qua c¸c thêi kú sinh tr−ëng ph¸t triÓn cña c©y lóa còng kh¸c nhau: + Thêi kú n¶y mÇm: h¹t thãc khi b¶o qu¶n th−êng ph¶i gi÷ ®é Èm 13%, khi ng©m ñ h¹t thãc hót n−íc ®¹t 22% cã thÓ ho¹t ®éng vµ n¶y mÇm tèt khi ®é Èm ®¹t 25 - 28%. Nh÷ng gièng lóa c¹n l¹i ®−îc gieo kh« khi ®Êt ®ñ Èm hoÆc trêi m−a cã n−íc míi n¶y mÇm vµ mäc ®−îc. + Thêi kú m¹: tõ sau gieo ®Õn m¹ mòi ch«ng chØ cÇn gi÷ ruéng ®ñ Èm. Trong ®iÒu kiÖn nh− vËy rÔ lóa ®−îc cung cÊp nhiÒu oxy ®Ó ph¸t triÓn vµ néi nhò còng ph©n gi¶i thuËn lîi h¬n. Khi c©y m¹ ®−îc 3 - 4 l¸ cã thÓ gi÷ Èm hoÆc ®Ó mét líp n−íc n«ng cho ®Õn khi nhæ cÊy. + Thêi kú ruéng cÊy: tõ sau cÊy ®Õn khi lóa chÝn lµ thêi kú c©y lóa rÊt cÇn n−íc. NÕu ruéng kh« h¹n, c¸c qu¸ tr×nh sinh tr−ëng gÆp trë ng¹i râ rÖt. Ng−îc l¹i nÕu møc n−íc trong ruéng qu¸ cao, ngËp óng còng kh«ng cã lîi: c©y lóa ®Î nh¸nh khã, c©y v−¬n dµi, yÕu ít, dÔ bÞ ®æ vµ s©u bÖnh. Ng−êi ta cßn dïng n−íc ®Ó ®iÒu tiÕt sù ®Î nh¸nh h÷u hiÖu cña ruéng lóa [11]. Philippin §iÒu khiÓn n−íc theo ph−¬ng thøc canh t¸c SRI: gi¶m l−îng n−íc chØ võa ®ñ Èm cho ®Êt, kh«ng ngËp n−íc trong suèt thêi kú sinh tr−ëng gióp cho bé rÔ ph¸t triÓn tèt, nhu cÇu vÒ n−íc gi¶m kho¶ng 50% vµ lµm gi¶m sù t¹o khÝ CH4 tõ c¸c ruéng lóa n−íc, ®©y lµ mét trong nh÷ng lo¹i khÝ chÝnh g©y hiÖu øng nhµ kÝnh gãp phÇn g©y ra sù nãng lªn cña toµn cÇu. NEPAL Khi so s¸nh ph−¬ng ph¸p canh t¸c truyÒn thèng víi ph¬ng ph¸p canh t¸c SRI. CÊy gièng Makananpur I, tuæi m¹ lµ 12 ngµy, mËt ®é cÊy 25 x 25 cm, 1 d¶nh/khãm trªn m¶nh ruéng cña SRI cßn ë m¶nh ruéng cÊy theo ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng, tuæi m¹ lµ 1 th¸ng, 2 - 3 d¶nh/khãm, mËt ®é cÊy 10 x 10 cm. Trªn m¶nh ruéng SRI gi÷ Èm nh−ng kh«ng ngËp cho ®Õn khi lóa trç cho 1 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………14 líp n−íc máng vµ duy tr× trong suèt giai ®o¹n lóa trç. Trong khi ®ã, ruéng canh t¸c theo ph−¬ng thøc truyÒn thèng gi÷ n−íc ngËp liªn tôc. KÕt qu¶ cho thÊy trªn m¶nh ruéng SRI cho sè nh¸nh tèi ®a vµ n¨ng suÊt h¹t ®¹t 10 tÊn/ha cßn trªn m¶nh ruéng canh t¸c truyÒn thèng cho n¨ng suÊt lµ 8,25 tÊn/ha. - ThiÕu n−íc lµm t¨ng sè nh¸nh: nÕu gi÷ ruéng lóa Èm n._.h−ng trong ®iÒu kiÖn h¬i kh« (kh«ng cã n−íc th−êng xuyªn) lµm t¨ng sè nh¸nh. M¹ kho¶ng 15 – 20 ngµy tuæi còng cã thÓ t¹o ra nhiÒu nh¸nh. NÕu ®Ó ruéng lóa ngËp n−íc th× tû lÖ ®Î nh¸nh sÏ gi¶m. - §ñ Èm trong giai ®o¹n b¾t ®Çu ®Î nh¸nh vµ trç: ®é Èm trong suèt giai ®o¹n ®Çu cña thêi kú ®Î nh¸nh vµ giai ®o¹n trç lµm t¨ng sè nh¸nh h÷u hiÖu còng nh− sè h¹t/b«ng nhiÒu h¬n. Thêi kú lóa ph¸t triÓn, duy tr× líp n−íc tíi d−ìng trªn mÆt ruéng 4 - 8 cm. Mao Zhi (1992) [36] tæng l−îng n−íc cÇn trong suèt giai ®o¹n sinh tr−ëng tõ 270 – 280 mm vµ gi¸ trÞ trung b×nh ngµy thay ®æi tõ 30 – 78 mm/ngµy ë tõng vïng thêi kú sinh tr−ëng kh¸c nhau vµ thay ®æi theo tõng gièng lóa kh¸c nhau. V.S.Tomar and J.C.Otole (1979) [42] cho biÕt ë Philippin l−îng n−íc cÇn t¨ng tõ ®Çu ®Õn thêi kú sinh tr−ëng cuèi vµ ®¹t tèi ®a 4 – 7 mm/ngµy ë giai ®o¹n ®Î nh¸nh ®Õn ph©n ho¸ ®ßng. ë Th¸i Lan, Ên §é, NhËt B¶n l−îng n−íc t¨ng dÇn tõ ®Çu thêi kú sinh tr−ëng ®Õn thêi kú chÝn sau ®ã gi¶m dÇn. Nh×n chung ë vïng nhiÖt ®íi l−îng n−íc cÇn thay ®æi b×nh qu©n tõ 4 – 6 mm/ngµy. Wibool Boon Yathrokul (1991) [43] l−îng n−íc thÊm trªn ®ång ruéng lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái vµ cÇn xem xÐt nh− mét yªu cÇu cÇn thiÕt phô thuéc vµo cÊu tróc ®Êt vµ ®é s©u mùc n−íc ngÇm. L−îng n−íc dïng cho thêi kú lµm ®Êt lµ l−îng b0o hoµ tÇng ®Êt canh t¸c, bèc h¬i mÆt n−íc vµ mét líp n−íc cÇn thiÕt trªn mÆt ruéng tr−íc khi cÊy nh×n chung thêi kú nµy yªu cÇu n−íc thay ®æi lín 20 – 30 mm l−îng n−íc tíi d−ìng sau khi cÊy ®Ó cung cÊp cho c©y trong suèt qu¸ tr×nh sinh tr−ëng cã thÓ nhiÒu hoÆc Ýt h¬n l−îng n−íc dïng vµo thêi kú lµm ®Êt. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………15 Theo Dedatta (1973) [34], lóa yªu cÇu ®é s©u líp n−íc trªn mÆt ruéng tõ 5 – 7 cm lµ phï hîp nhÊt cho hÇu hÕt c¸c lo¹i ®Êt. Líp n−íc cã t¸c dông k×m h0m sinh tr−ëng cá d¹i t¨ng c−êng ph¸t triÓn cho lóa Po. Nampurama [dÉn theo 22] cho r»ng: tr−íc khi cÊy hai tuÇn mµ ®Ó ngËp n−íc sÏ hoµ tan ®−îc nhiÒu P, K, gi¶m chÊt ®éc, ph¸t sinh NH4 +. Nh− vËy, khi cÊy xong lóa bÐn rÔ sÏ hót ®−îc dinh d−ìng mét c¸ch nhanh nhÊt. Trªn nh÷ng vïng ®Êt giµu chÊt h÷u c¬ ë giai ®o¹n ®Î nh¸nh tèi ®a, khi rót n−íc sÏ cung cÊp ®−îc nhiÒu oxy cho c©y ®ång thêi lµm gi¶m c¸c chÊt ®éc trong ®Êt nh− CH4, H2S vµ gi¶m ®−îc sù hót ®¹m cña c©y tr¸nh hiÖn t−îng lèp ®æ vµ s©u bÖnh. §Õn thêi kú trç, lóa rÊt cÇn n−íc v× vËy ph¶i ®Ó ngËp mét líp n−íc tõ 2 - 3 cm trªn mÆt ruéng. A.Bulfal vµ Msiled (1993) [31] lóa yªu cÇu mét líp n−íc trªn mÆt ruéng tõ 25 – 50 mm trong suèt qu¸ tr×nh sinh tr−ëng vµ cÇn 884 mm líp n−íc trong 100 ngµy sau cÊy. §ång thêi còng cÇn 100 mm líp n−íc trong thêi kú lµm ®Êt; l−îng n−íc thÊm däc vµ ngang b×nh qu©n lµ 5 mm/ngµy. Theo R.S. Sarion (1993) [40] nÕu duy tr× t×nh tr¹ng t−íi ngËp Èm tøc lµ ®é Èm gÇn b0o hoµ trong suèt thêi kú sinh tr−ëng cã thÓ tiÕt kiÖm ®−îc 41% l−îng n−íc tíi so víi ph−¬ng ph¸p t−íi ngËp. 2.2.2. T×nh h×nh th©m canh, sö dông ph©n, n−íc, gièng chÊt l−îng cao ë ViÖt Nam 2.2.2.1. ¶nh h−ëng cña yÕu tè ®¹m (N) tíi c©y lóa vµ t×nh h×nh nghiªn cøu, sö dông ®¹m ë n−íc ta §¹m (N) lµ yÕu tè v« cïng quan träng ®èi víi c¬ thÓ sinh vËt v× nã lµ thµnh phÇn c¬ b¶n cña protein, nucleotit, AND, ARN vµ enzyme .... §¹m cßn lµ yÕu tè c¬ b¶n tham gia vµo qu¸ tr×nh ®ång ho¸ cacbon, kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña bé rÔ vµ viÖc hÊp thu c¸c chÊt dinh d−ìng kh¸c. C©y lóa cÇn ®¹m trong suèt qu¸ tr×nh sèng ®Æc biÖt lµ giai ®o¹n sinh tr−ëng sinh d−ìng. Do vËy, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………16 viÖc sö dông ph©n bãn ®Æc biÖt lµ ®¹m trong s¶n xuÊt lóa lµ rÊt cÇn thiÕt nh−ng ph¶i bãn ®ñ, bãn hîp lý, c©n ®èi vµ ®óng c¸ch. NÕu bãn ph©n kh«ng c©n ®èi vµ hîp lý sÏ lµm gi¶m 20 – 50% n¨ng suÊt (NguyÔn V¨n Bé, 1999) [2]. ë ViÖt Nam, theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña NguyÔn V¨n HiÓn (1992) trªn c¸c gièng lóa ®Þa ph−¬ng vµ nhËp néi th× bãn ph©n phèi hîp NPK cã hiÖu lùc lµm t¨ng hµm l−îng protein trong h¹t h¬n lµ c¸c bãn riªng [15]. C¸c nghiªn cøu vÒ vai trß cña ®¹m cho lóa trªn ®Êt phï sa s«ng Hång cho thÊy: trong ®iÒu kiÖn bãn (6 tÊn ph©n chuång + 90 kg P2O5 + 60 kg K2O)/ha, l−îng bãn 160 kg ®¹m cho n¨ng suÊt cao nhÊt. Nh−ng bãn tíi 240 kg ®¹m n¨ng suÊt chØ cßn t−¬ng ®−¬ng møc bãn 80 kg ®¹m (Mai V¨n QuyÒn, 2000 [dÉn theo 21]. Theo Phạm Văn Cường (2003), việc cung cấp ñạm lúc cây trưởng thành là ñiều kiện cần thiết ñể làm chậm quá trình già hóa của lá, duy trì cường ñộ quang hợp khi hình thành hạt chắc và tăng trưởng protein tích luỹ vào hạt [38]. Ph©n tÝch c¸c bé phËn non cña c©y trång, trong c¸c bé phËn non hµm l−îng ®¹m nhiÒu h¬n ë c¸c bé phËn giµ. Hµm l−îng ®¹m trong c¸c m« non cã tõ 5,5 - 6,5% v× vËy trong thùc tÕ c©y lóa cÇn nhiÒu ®¹m trong nh÷ng thêi kú ®Çu [6]. Khi nghiªn cøu c¸c d¹ng nit¬ vµ hµm l−îng protªin ë trong g¹o, Lª Do0n Diªn vµ L0nh Danh Gia (1969) ®0 ®i ®Õn kÕt luËn: trong g¹o lo¹i nit¬ protein lµ chñ yÕu, hµm l−îng axit amin tù do trong g¹o rÊt Ýt. C¸c t¸c gi¶ cho biÕt khi bãn t¨ng l−îng ph©n ®¹m th× hµm l−îng protein trong h¹t t¨ng. Ph©n ®¹m cã vai trß quan träng trong viÖc lµm t¨ng n¨ng suÊt vµ s¶n l−îng lóa ViÖt Nam. H¬n 2/3 l−îng ph©n ®¹m ë ViÖt Nam sö dông bãn cho lóa [dÉn theo 23]. T¨ng liÒu l−îng ®¹m (0 - 150 kg/ha) ®0 lµm t¨ng sè d¶nh vµ t¨ng l−îng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………17 ®¹m tÝch lòy trong c©y lóa. L−îng t¨ng nµy râ h¬n khi bãn ®¹m phèi hîp víi ph©n chuång vµ t¨ng liÒu l−îng bãn l©n (TrÇn Thóc S¬n, 1996) [23]. Theo TrÇn Thóc S¬n (1996), hÖ sè sö dông ph©n ®¹m cña c©y lóa ë 2 vïng ®Êt nh− sau B¶ng 2.2. HiÖu qu¶ sö dông ®¹m víi c©y lóa ë ®Êt phï sa s«ng Hång vµ ®Êt b¹c mµu [23] LiÒu l−îng bãn Ch©n ®Êt Vô TN HiÖu qu¶ sö dông (%) 80 – 240 kg N/ha 40 – 120 kg N/ha Phï sa s«ng Hång kh«ng båi ®¾p hµng n¨m §Êt b¹c mµu xu©n mïa mïa 47,4 - 17,1 38,6 - 24,3 37,5 - 17,7 Nguån: TrÇn Thóc S¬n - 1996 Viện nghiên cứu lúa ñồng bằng sông Cửu Long ñã có nhiều thí nghiệm về “Ảnh hưởng của liều lượng ñạm kh¸c nhau ñến năng suất lóa vụ §«ng xu©n vµ HÌ thu trªn ®Êt phï xa ®ång b»ng s«ng Cöu Long”. Kết quả nghiên cứu nhiều năm, từ năm 1985 - 1994 ñã chứng minh: trên ñất phù sa ñược bồi hàng năm có bón 60 kg P2O5 và 30 kg K2O làm nền khi có bón ñạm ñã làm tăng năng suất lúa từ 15 - 48,5% trong vụ ðông xuân và vụ Hè thu tăng từ 8,5 - 35,6%. Hướng chung của 2 vụ ñều bón ñến mức 90 kg N có hiệu quả cao hơn cả. Bón trên mức 90 kg N, năng suất lúa tăng không ñáng kể [46]. Theo Nguyễn Thị Lẫm (1994) khi nghiên cứu về bón phân ñạm cho lúa cạn ñã kết luận: liều lượng ñạm bón thích hợp cho các giống có nguồn gốc ñịa phương là 60 kg N/ha. ðối với những giống thâm canh cao như (CK136) thì lượng ñạm thích hợp từ 90- 120 kg N/ha [16]. Theo Nguyễn Như Hà (1999) ảnh hưởng của mật ñộ cấy và ảnh hưởng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………18 của liều lượng ñạm tới sinh trưởng của giống lúa ngắn ngày thâm canh cho thấy: tăng liều lượng ñạm bón ở mật ñộ cấy dày có tác dụng tăng tỷ lệ nhánh hữu hiệu [12]. Thùc tÕ s¶n xuÊt hiÖn nay, c¸c gièng lóa cao s¶n ng¾n ngµy, chÞu th©m canh ®ang ngµy cµng ®−îc øng dông réng r0i, mét ®iÒu kiÖn thuËn lîi gióp ng−êi n«ng d©n th©m canh t¨ng vô. Do ®ã môc tiªu nghiªn cøu hiÖn nay kh«ng chØ lµ th©m canh t¨ng n¨ng suÊt mµ ph¶i tõng b−íc c¶i thiÖn vµ n©ng cao chÊt l−îng lóa g¹o ®Ó phôc vô xuÊt khÈu. §Ò tµi Nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña mét sè lo¹i ph©n bãn ®Õn n¨ng suÊt vµ phÈm chÊt lóa cao s¶n trªn ®Êt phï sa §ång b»ng s«ng Cöu Long ®−îc tiÕn hµnh víi môc ®Ých lµ t×m ra c¸c lo¹i ph©n bãn vµ liÒu l−îng thÝch hîp, chñ yÕu lµ kali vµ ph©n h÷u c¬ ®Ó cã thÓ ®−a ra c¸c khuyÕn c¸o vÒ ph©n bãn thÝch hîp, c©n ®èi cho lóa cao s¶n ë §ång b»ng s«ng Cöu Long. KÕt qu¶ cho thÊy: ch−a thÊy sù t−¬ng hç gi÷a c¸c liÒu l−îng ®¹m vµ liÒu l−îng kali bãn cho lóa. HiÖu lùc cña ph©n ®¹m vµ ph©n kali bãn cho lóa trong vô §«ng xu©n cao h¬n vô HÌ thu vµ kh«ng cã sù sai kh¸c gi÷a vô HÌ thu vµ vô Thu ®«ng [54]. 2.2.2.2. Kü thuËt gieo m¹ vµ th©m canh lóa, ¶nh h−ëng cña l−îng n−íc vµ tuæi m¹ ®èi víi n¨ng suÊt lóa * Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu tuæi m¹ Theo L−¬ng §×nh Cña: cÊy m¹ 20 ngµy tuæi cho n¨ng suÊt 34 t¹/ha, 25 ngµy tuæi lµ 22 t¹/ha vµ 30 ngµy tuæi lµ 17,3 t¹/ha. NguyÔn V¨n LuËt, Hå §µo, Ph¹m B×nh Nh−ìng: ë c¸c ruéng m¹ bãn nhiÒu ph©n, cÊy m¹ ®óng (5 - 6 l¸), gi÷ n−íc võa ph¶i, lóa ®Î nh¸nh sím, ®Î gän vµ tËp trung. Bïi Huy §¸p: cÊy m¹ 30 – 35 ngµy tuæi m¹ (m¹ chÝnh vô), 40 – 45 ngµy tuæi (m¹ mïa muén dµi ngµy) vµ 40 - 45 ngµy tuæi m¹ (m¹ mïa sím ng¾n ngµy) lµ tèt nhÊt. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………19 T¹i TriÖu S¬n – Thanh Ho¸, vô mïa n¨m 2002 ®0 b−íc ®Çu thö nghiÖm SRI trªn gièng lóa lai víi tuæi m¹ cÊy 8 ngµy, c©y lóa ®Î 24 nh¸nh/khãm vµ ®¹t 9 b«ng/khãm. * Kü thuËt gieo m¹ Sö dông ph−¬ng ph¸p gieo m¹ tiÕn bé: tuú vµo thêi gian thu ho¹ch lóa xu©n sím hay muén cã thÓ lùa chän hai ph−¬ng ph¸p gieo m¹ mïa tiÕn bé sau: Gieo m¹ th©m canh cho nh÷ng trµ lóa thu ho¹ch muén 25/6 - 5/7. Tuæi m¹ 22 - 25 ngµy, c©y m¹ cã 6 - 7 l¸, mçi d¶nh m¹ ®0 ®Î ®−îc 3 - 6 nh¸nh, cÊy mét khãm b»ng 1 - 2 h¹t thãc (tøc 1 - 2 khãm m¹). BiÖn ph¸p gieo m¹ th©m canh rót ng¾n ®−îc thêi gian sinh tr−ëng cña c©y lóa 8 - 10 ngµy so víi c¸ch gieo m¹ d−îc th«ng th−êng. Sö dông ph−¬ng ph¸p gieo m¹ nÐm b»ng khay nhùa cho nh÷ng trµ lóa thu ho¹ch tr−íc 25/6, dïng 0,8 - 1,5 kg thãc gièng/25, 30 khay/sµo lóa. Tuæi m¹ 7 - 10 ngµy, ph−¬ng ph¸p gieo m¹ nÐm b»ng khay nhùa bé rÔ m¹ Ýt bÞ tæn th−¬ng, c©y lóa nhanh bÐn rÔ håi xanh, ®Î nh¸nh sím, rót ng¾n ®−îc thêi gian sinh tr−ëng cña c©y lóa 5 - 7 ngµy so víi gieo m¹ d−îc truyÒn thèng. Bãn ph©n, ch¨m sãc sím: biÖn ph¸p bãn ph©n ch¨m sãc sím gióp lóa ®Î nh¸nh thuËn lîi, tËp trung rót ng¾n ®−îc thêi gian sinh tr−ëng cña c©y lóa 3 - 5 ngµy so víi ch¨m sãc muén. * HÖ thèng th©m canh lóa - HÖ thèng th©m canh lóa truyÒn thèng Hµng ngµn n¨m nay, ng−êi n«ng d©n ®0 ¸p dông c¸c biÖn ph¸p th©m canh lóa truyÒn thèng nh−: - CÊy m¹ t−¬ng ®èi giµ, 3 - 4 tuÇn tuæi . - CÊy dÇy (3 - 4 d¶nh/khãm). - Gi÷ n−íc liªn tôc trªn ruéng trong suèt thêi gian sinh tr−ëng. Ngoµi ra, n«ng d©n n©ng cao n¨ng suÊt b»ng viÖc: - Sö dông ph©n hãa häc: biÖn ph¸p nµy kh«ng ph¸t huy t¸c dông mét Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………20 c¸ch ®Çy ®ñ tiÒm n¨ng sinh häc cña c©y lóa. - HÖ thèng th©m canh lóa míi SRI ®−îc ®Ò xuÊt bëi mét cè ®¹o ng−êi Ph¸p, «ng ®0 giµnh 30 n¨m lµm viÖc víi nh÷ng n«ng d©n Madagasca. Cha Henri de laulanie ®0 nh×n thÊy SRI nh− lµ mét biÖn ph¸p ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn cña con ng−êi h¬n lµ chØ cho víi ngµnh s¶n xuÊt lóa. Nh÷ng ng−êi n«ng d©n ®0 tõng thùc hiÖn SRI vµ ®¸nh gi¸ cña c¸c nhµ khoa häc ®0 chØ ra r»ng kÜ thuËt SRI chó ý ®Õn tiÒm n¨ng di truyÒn cña gièng. Nguyªn t¾c: SRI ®−îc h×nh thµnh lµ dùa trªn viÖc quan s¸t trång lóa trong ®iÒu kiÖn cã t−íi. HÖ thèng nµy cã thÓ phï hîp kh«ng chØ víi lóa cÊy mµ cßn phï hîp víi lóa gieo th¼ng. Nh−ng tr−íc hÕt chóng ta tËp trung ¸p dông kÜ thuËt nµy cho lóa cÊy. N¨ng suÊt lóa sÏ cao h¬n khi chó ý ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò sau: - CÊy cÈn thËn - CÊy m¹ non - CÊy hµng réng TÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c©y lóa sinh tr−ëng tèt nhÊt vµ t¹o thªm c¬ héi ®Ó thu ®−îc nhiÒu b«ng h¬n. CÊy nhanh vµ cÊy kh«ng cÈn thËn mét khãm cã nhiÒu d¶nh th× dÔ dµng h¬n nh−ng l¹i lµm gi¶m n¨ng suÊt lóa thùc tÕ. CÊy dµy kh«ng gióp cho lóa ®¹t ®−îc tiÒm n¨ng sinh tr−ëng cña m×nh. C©y lóa sÏ t¹o ra n¨ng suÊt cao h¬n khi ®−îc trång trong ®Êt: - Tiªu n−íc tèt vµ tho¸ng khÝ trong thêi k× sinh tr−ëng (thêi k× ®Î nh¸nh) - §Êt cã ho¹t tÝnh sinh häc cao vµ cã nhiÒu vi sinh vËt sinh sèng. C©y lóa còng gièng nh− c¸c sinh vËt kh¸c ®Òu cã nhu cÇu vÒ oxy, ®Êt lu«n bÞ ngËp n−íc dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu oxy cho rÔ lóa. Còng t−¬ng tù nh− vËy, nhiÒu vi sinh vËt cã lîi cho sù sinh tr−ëng cña lóa còng cÇn oxy ®Ó sinh sèng [37]. * Mét sè quan ®iÓm míi vÒ trång lóa Chän gièng c©y kiÓu míi : Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………21 KiÓu c©y ®−îc ®Æc tr−ng nhê c¸ch kÕt hîp nµo ®ã gi÷a c¸c tÝnh tr¹ng cña l¸, th©n vµ b«ng lóa. C¸c gièng c©y kh¸c nhau cã nhiÒu kiÓu c©y kh¸c nhau. Dùa vµo quan hÖ gi÷a kiÓu c©y vµ n¨ng suÊt, t¸c gi¶ Jennings (1979) [39] cho r»ng: nh÷ng tÝnh tr¹ng ®Æc tr−ng ®Æc biÖt kÕt hîp víi n¨ng suÊt lóa cao vµ ph¶n øng m¹nh víi ®¹m mµ th−êng kh«ng thÊy ë nh÷ng gièng th−¬ng m¹i trång ë nhiÖt ®íi lµ: - Thêi gian sinh tr−ëng ng¾n, kho¶ng 100 - 125 ngµy vµ kh«ng mÉn c¶m víi chu kú ¸nh s¸ng. - Nh÷ng ®Æc tr−ng dinh d−ìng kÓ c¶ mäc khoÎ võa ph¶i vµ cã sè nh¸nh võa ph¶i, kÕt hîp víi l¸ t−¬ng ®èi nhá, mµu lôc sÉm, mäc th¼ng ®øng - Th©n r¹ thÊp vµ cøng ®Ó chèng ®−îc ®æ - Chèng ®−îc nh÷ng nßi nÊm, nßi vi khuÈn b¹c l¸ vµ ®¹o «n ®0 ®−îc ph¸t hiÖn ra Vµo th¸ng 10/1994, ViÖn lóa IRRI ®0 tuyªn bè sÏ hoµn tÊt gièng Siªu Lóa qua ba tê b¸o New York Times, International Herald Tribune vµ t¹p chÝ Time víi hy väng sÏ cã gièng siªu lóa vµo cuèi thÕ kû XX. ViÖn Lóa IRRI ®0 t¹o ra rÊt nhiÒu dßng siªu lóa vµ ®0 ®−îc ®em ra thö nghiÖm ë nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi. Siªu lóa gåm cã nh÷ng ®Æc tÝnh sau ®©y: - §©m chåi kÐm ®Ó s¶n xuÊt nh÷ng chåi to vµ m¹nh: 6 - 10 chåi lóa h÷u hiÖu (®èi víi 20 - 25 chåi cña gièng lóa c¶i tiÕn hiÖn nay); - Lo¹i giÐ lóa to víi nhiÒu nh¸nh ®Çu tiªn: 200 - 250 h¹t lóa mçi giÐ; - Nh÷ng bã m¹ch cña cuèng giÐ lóa to ®Ó chuyªn chë c¸c chÊt quang hîp ®Õn h¹t lóa; - Th©n lóa dµy vµ cøng cã nhiÒu bã m¹ch ®Ó chèng ®æ ng0, hç trî giÐ lóa to vµ cã thÓ cung cÊp n¬i tÝch tô chÊt quang hîp; - L¸ dµy, xanh ®Ëm vµ th¼ng ®Ó nhËn ¸nh s¸ng tèt h¬n vµ møc ®é quang hîp cao h¬n trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch l¸; - BÑ cña l¸ cê xanh ®Ëm ®Ó t¨ng s¶n xuÊt chÊt quang hîp; Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………22 - C©y lóa l©u giµ ®Ó t¨ng s¶n xuÊt chÊt quang hîp vµ kÐo dµi thêi kú lµm ®Çy h¹t (grain filling period); - Møc quang hîp cao vµ ph¶n x¹ ¸nh s¸ng thÊp ®Ó cung cÊp chÊt tinh bét cho giÐ kh«ng bÞ giíi h¹n trong mïa m−a; - Thêi kú sinh tr−ëng trung b×nh ®Ó cã tÝch tô tinh bét tr−íc khi træ b«ng (nh÷ng gièng lóa sím kh«ng cã sù tÝch tô nµy); - ChiÒu cao c©y lóa trung b×nh víi chØ sè thu ho¹ch HI 0,55 v× gièng lóa nöa lïn cã khuynh h−íng ®©m chåi nhiÒu: chiÒu cao tõ 90 ®Õn 100 cm; - HÖ thèng rÔ m¹nh; - Chèng kh¸ng nhiÒu lo¹i s©u bÖnh; - ChÊt l−îng g¹o ®−îc chÊp nhËn.[51] Quan ®iÓm míi vÒ trång lóa Nh÷ng biÖn ph¸p cña SRI lµ ng−îc víi kÜ thuËt trång lóa ®−îc hiÓu nh− tõ tr−íc ®Õn nay. Nh÷ng kÜ thuËt nµy lµ: + Lóa sinh tr−ëng tèt nhÊt trong ®iÒu kiÖn ®Êt ngËp liªn tôc, ®iÒu nµy lµ kh«ng ®óng. N−íc ngËp liªn tôc lµm cho rÔ lóa bÞ chÕt sau 1 - 2 tuÇn vµ vµo thêi gian trç, kho¶ng 1/2 bé rÔ lóa bÞ suy tho¸i h¹n chÕ viÖc lÊy c¸c chÊt dinh d−ìng cña rÔ vµ lµm cho c©y chèng ®æ kÐm h¬n. + CÊy lóa nhiÒu d¶nh sÏ lµm t¨ng n¨ng suÊt. Thùc tÕ, cÊy dµy sÏ lµm h¹n chÕ sinh tr−ëng cña rÔ vµ t¸n l¸ lµm cho chóng sinh tr−ëng kÐm h¬n, kh¶ n¨ng chèng chÞu víi s©u bÖnh bÞ suy gi¶m. CÊy Ýt d¶nh nh−ng d¶nh khoÎ m¹nh h¬n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó cã n¨ng suÊt cao h¬n. + CÊy m¹ giµ sÏ lµm cho c©y lóa sinh tr−ëng tèt h¬n. Nh−ng trong thùc tÕ, cÊy m¹ non sÏ cã bé rÔ sinh tr−ëng tèt h¬n vµ t¹o ra nhiÒu b«ng h¬n, cã kh¶ n¨ng chèng chÞu tèt h¬n víi thiÕu n−íc vµ t¹o ra nhiÒu h¹t h¬n [dÉn theo 28]. * C¸c biÖn ph¸p kü thuËt - Lµm ®Êt gieo m¹ d−îc ChuÈn bÞ ruéng m¹: chän ch©n ruéng cao, chñ ®éng t−íi tiªu, ®Êt c¸t pha Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………23 hoÆc thÞt nhÑ vµ tiÖn ch¨m sãc. + Lµm ®Êt: §Êt cµy ng¶ sím, bõa 4 - 6 lÇn, nhuyÔn vµ s¹ch cá. NÕu ®Êt chua cã thÓ bãn v«i 15 - 20 kg/sµo B¾c Bé. Bãn lãt 3 - 4 t¹ ph©n chuång, 7 - 10 kg supe l©n, 2 kg urª vµ 3kg kali/sµo. Lªn luèng réng 1,2 - 1,4 m, cã r0nh tho¸t n−íc, mÆt luèng ph¼ng ë vô ®«ng xu©n, mÆt luèng h¬i vång ë vô mïa ®Ó dÔ tho¸t n−íc. + Gieo m¹: h¹t gièng sau khi xö lÝ, ng©m ñ nÈy mÇm ®Òu lµ ®em gieo + MËt ®é vµ kü thuËt gieo: vô ®«ng xu©n gieo 40 - 45 kg/sµo B¾c bé, vô mïa Ýt h¬n (tïy theo gièng, thêi vô vµ khèi l−îng h¹t). Gieo h¬i ch×m h¹t, nhÊt lµ vô ®«ng xu©n ®Ó chèng rÐt, sau gieo cã thÓ phñ mét líp tro méc (8-10 kg/sµo). - M¹ s©n, m¹ trªn nÒn ®Êt cøng: Lµ gi¶i ph¸p t×nh thÕ tr−íc ®©y ®Ó kh¾c phôc hiÖn t−îng thiÕu m¹ trong vô ®«ng xu©n, do thêi tiÕt rÐt ®Ëm kÐo dµi, m¹ d−îc bÞ chÕt nhiÒu. Song hiÖn nay biÖn ph¸p nµy ®0 trë thµnh tiÕn bé kü thuËt ®−îc ¸p dông réng r0i. Lµm m¹ s©n hay m¹ trªn nÒn ®Êt cøng kh«ng phøc t¹p chØ cÇn chän ®−îc nÒn ®Êt cøng (bê m−¬ng, ven ®−êng, s©n, v−ên ...), lµm cho mÆt ®Êt ph¼ng, r¶i mét líp bïn hoÆc ®Êt bét máng lªn s©n hay nÒn ®Êt cøng (nÕu ®Êt xÊu nªn trén thªm víi ph©n chuång hoai môc ®0 ®−îc ñ víi l©n ®Ó ®¶m b¶o dinh d−ìng cho m¹), gieo h¹t ®0 xö lÝ, ng©m ñ, nÈy mÇm ®Òu. L−îng gieo: 1,0 - 1,5 kg h¹t gièng/m2, t−íi n−íc gi÷ Èm [44]. * ¶nh h−ëng cña l−îng n−íc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c©y m¹ ë thêi kú m¹ non (tõ gieo ®Õn 3 l¸), mÆt luèng cÇn ®−îc gi÷ Èm ®Ó rÔ ph¸t triÓn thuËn lîi. Khi m¹ cã 4 l¸ nhæ cÊy tïy theo thêi tiÕt vµ sinh tr−ëng cña m¹ ®Ó quyÕt ®Þnh chÕ ®é t−íi n−íc. Khi cÇn chØ t−íi n−íc vµo r0nh ®Ó luèng m¹ ®ñ Èm. Tr−íc khi nhæ cã thÓ t−íi tr−íc 5 - 7 ngµy cho ®Êt mÒm, dÔ nhæ, tr¸nh ®øt rÔ. - L−îng n−íc: chän ch©n ®Êt ®Ó lµm d−îc m¹ rÊt quan träng trong viÖc Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………24 lµm m¹, nã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña c©y m¹ vµ bé rÔ m¹, liªn quan gi¸n tiÕp ®Õn l−îng n−íc, sù ®iÒu tiÕt l−îng n−íc cña ruéng m¹. ë ch©n ®Êt thÊp, l−îng n−íc ph©n bè ®Òu th× c©y m¹ ph¸t triÓn ®ång ®Òu, bé rÔ m¹ ph¸t triÓn kÐm. Ng−îc l¹i, d−îc m¹ ë ch©n vµn cao, l−îng n−íc ph©n bæ kh«ng ®Òu dÉn tíi c©y m¹ ph¸t triÓn kh«ng ®Òu nh−ng bé rÔ l¹i ph¸t triÓn m¹nh - §é s©u cña n−íc §iÒu khiÓn l−îng n−íc cho ruéng m¹ lµ kü thuËt rÊt quan träng trong kh©u lµm m¹. Mùc n−íc trong ruéng m¹ kh«ng chØ ¶nh h−ëng ®Õn ®é cao, thÊp cña d−îc m¹ mµ cßn ¶nh h−ëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña bé rÔ m¹. NÕu ®Ó ruéng qu¸ kh«, thiÕu n−íc c©y m¹ ph¸t triÓn chËm, c©y cßi cäc. NÕu qu¸ nhiÒu n−íc, ®Ó c©y m¹ ngËp s©u trong n−íc sÏ dÉn ®Õn bé rÔ ph¸t triÓn kÐm, c©y m¹ gÇy do thiÕu kh«ng khÝ trong ®Êt, khi cÊy c©y m¹ dÔ bÞ chÕt. §é s©u n−íc võa ph¶i, d−îc m¹ ng¾n, c©y m¹ khoÎ, bé rÔ ph¸t triÓn tèt, khã bÞ chÕt khi cÊy ra ruéng [52]. * Tiªu chuÈn c©y m¹ tèt C©y m¹ tèt cã chiÒu cao võa ph¶i vµ tÊt c¶ c¸c c©y m¹ trong d−îc m¹ ph¸t triÓn ®ång ®Òu. §Ó cã c©y m¹ trong d−îc m¹ ph¸t triÓn ®ång ®Òu cÇn ph¶i chó ý ®Õn rÊt nhiÒu kh©u kü thuËt trong lµm m¹. - C©y m¹ ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu cã thÓ do c¸c nguyªn nh©n sau: + Gieo h¹t gièng kh«ng ®Òu, kh«ng ®óng kü thuËt. +H¹t thãc gièng n¶y mÇm kh«ng ®ång ®Òu. +hän ®Êt d−îc m¹ ch−a ®óng hoÆc lµm ®Êt ch−a tèt. +ChÕ ®é n−íc cho d−îc m¹ ch−a tèt. +ChÊt dinh d−ìng trong ®Êt thiÕu. +C©y m¹ tèt cã bÑ l¸ ng¾n Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………25 BÑ l¸ lµ phÇn phÝa d−íi cña l¸, bÑ l¸ «m lÊy th©n c©y lóa vµ c¸c l¸ non ë bªn trong. BÑ l¸ dµi chøng tá sù v−¬n lãng ban ®Çu cña c©y m¹ nhanh, nh− vËy sÏ lµm yÕu c©y m¹. Cã nhiÒu yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña bÑ l¸, nh−ng ¶nh h−ëng lín nhÊt lµ 2 yÕu tè: ®é s©u cña n−íc vµ ®iÒu kiÖn ¸nh s¸ng. §é s©u cña n−íc: nÕu qu¸ nhiÒu n−íc sÏ lµm cho bÑ l¸ dµi vµ c©y m¹ yÕu, khi cÊy lóa håi xanh chËm vµ ph¸t triÓn kÐm; c©y m¹ xÊu cã bé l¸ dµi, rò xuèng, bé l¸ m¹ dÔ bÞ bÕt bïn khi cÊy. ¸nh s¸ng: thiÕu ¸nh s¸ng do trêi ©m u kÐo dµi hoÆc do gieo m¹ dÇy, do bãng cña c©y cèi ®Òu cã thÓ lµm cho bÑ l¸ dµi ra. - C©y m¹ tèt ph¶i kh«ng cã s©u bÖnh ë thêi kú m¹, c©y m¹ cã thÓ bÞ rÊt nhiÒu rÊt nhiÒu lo¹i s©u bÖnh tÊn c«ng, g©y h¹i. NÕu ch¨m sãc m¹ tèt, ®óng kü thuËt ®Ó cã mét d−îc m¹ khoÎ, ph¸t triÓn ®ång ®Òu mµ kh«ng chó ý phßng trõ s©u bÖnh trong thêi kú nµy th× c©y m¹ vÉn kh«ng thÓ cã ®Çy ®ñ søc sèng ban ®Çu. Cã nhiÒu lo¹i s©u bÖnh ph¸ h¹i trong thêi kú m¹. C¸c lo¹i s©u, bä h¹i nhiÒu nhÊt trong thêi kú m¹: bä rÇy, s©u ®ôc th©n vµ c¸c lo¹i s©u ¨n l¸. BÖnh phæ biÕn nhiÒu nhÊt trong thêi kú m¹ lµ bÖnh ®¹o «n. Ngoµi ra c¸c lo¹i cá d¹i còng lµ yÕu tè c¹nh tranh dinh d−ìng, ¶nh h−ëng ®Õn sù sinh tr−ëng, ph¸t triÓn cña c©y m¹. - C©y m¹ tèt ph¶i cã nhiÒu rÔ vµ khèi l−îng lín Ngoµi nh÷ng yÕu tè ®Ó ®¸nh gi¸ vÒ c©y m¹ tèt: c©y m¹ trong d−îc m¹ ph¸t triÓn ®ång ®Òu, c©y m¹ cã bÑ l¸ ng¾n, kh«ng cã s©u bÖnh, m¹ non kh¶ n¨ng håi phôc nhanh th× mét yÕu tè còng kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ c©y m¹ ph¶i cã nhiÒu rÏ, tøc lµ cã bé rÔ ph¸t triÓn m¹nh, mµu s¾c rÔ ph¶i cã mµu vµng s¸ng. Mét yÕu tè quan träng kh¸c lµ c©y m¹ nÆng. C©y m¹ nÆng tøc lµ c©y m¹ cã khèi l−îng lín, ®iÒu ®ã chøng tá c©y m¹ ®0 tÝch luü ®−îc nhiÒu chÊt dinh Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………26 d−ìng, chÝnh nhê chÊt dinh d−ìng nµy sÏ gióp c©y m¹ sau khi cÊy håi phôc nhanh. Khèi l−îng c©y m¹ lín kh«ng cã nghÜa lµ c©y m¹ cao, giµ tuæi, cã nhiÒu l¸ vµ cã bé l¸ ph¸t triÓn tèt. - §óng tuæi: tuæi m¹ cÊy tïy thuéc vµo gièng, thêi vô vµ ph−¬ng ph¸p lµm m¹. §Ó tÝnh tuæi m¹ cã thÓ dïng ngµy tuæi hoÆc sè l¸. VÝ dô: ë vô mïa tÝnh tuæi m¹ theo ngµy tuæi, cßn ë vô ®«ng xu©n theo sè l¸ (m¹ d−îc 5 - 6 l¸, m¹ s©n hoÆc m¹ trªn nÒn ®Êt cøng 2 - 3 l¸) [53]. Lµm ®Êt cÊy: kh«ng cã thay ®æi nµo so víi biÖn ph¸p lµm ®Êt tõ tr−íc ®Õn nay, nh−ng cÇn chó ý lµ ®ång ruéng nªn b»ng ph¼ng sao cho n−íc cã thÓ ®−îc tíi ®ång ®Òu trªn kh¾p mÆt ruéng trong suèt thêi k× sinh tr−ëng cña c©y lóa. §iÒu nµy sÏ tiÕt kiÖm n−íc vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó n«ng d©n gi÷ ®Êt Èm hîp lý kh«ng cã líp n−íc ®øng trªn mÆt ruéng. CÊy: c©y m¹ nªn ®−îc cÊy khi cßn rÊt non, thÝch hîp lµ tõ 8 ®Õn 12 ngµy tuæi, th«ng th−êng tr−íc 15 ngµy tuæi kÓ tõ khi mäc mÇm (®èi víi c©y lóa sinh tr−ëng ë vÜ ®é cao trong khÝ hËu l¹nh h¬n th× tuæi m¹ tèi ®a nªn lµ 18 - 20 ngµy). C©y m¹ chØ cã 2 l¸. M¹ ®−îc cÊy rÊt cÈn thËn: - Sau khi nhæ, cÊy ngay kh«ng ®Ó l©u qu¸ 15 - 30 phót víi môc ®Ých ®Ó rÔ m¹ kh«ng bÞ kh«. - VËn chuyÓn m¹ cÈn thËn tõ ruéng m¹ ra ruéng cÊy, gi÷ cho h¹t thãc cßn dÝnh vµo m¹ vµ ®Êt kh«ng bÞ dêi ra khái rÔ. - C©y m¹ ®−îc ®Æt cÈn thËn trªn ®ång ruéng, s©u trong bïn 1 - 2 cm. - §Çu rÔ nªn ®Æt theo chiÒu ngang, kh«ng ®−îc nhÊn s©u vµo ®Êt. NÕu ®Çu rÔ h−íng lªn phÝa trªn sÏ lµm chËm sù sinh tr−ëng cña c©y m¹ khi ®−a ra m«i tr−êng míi. Trong vµi n¨m gÇn ®©y, c¸c nhµ khoa häc khuyÕn c¸o ng−êi d©n gieo cÊy theo ph−¬ng ph¸p míi, ph−¬ng ph¸p SRI cÊy m¹ non, mËt ®é th−a, th©m Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………27 canh cao, t−íi n−íc tiÕt kiÖm: cô thÓ cÊy mËt ®é 20 - 25 khãm/m2; 2-3 d¶nh/khãm vô xu©n, 1-2 d¶nh/khãm vô mïa, cÊy c¸c khãm lóa theo h×nh r¨ng l−îc tËn dông tèt ¸nh s¸ng mÆt trêi, víi ph−¬ng ph¸p nµy chØ cÇn 0,7- 1,2kg thãc gièng/sµo B¾c Bé. Sè b«ng/khãm cao, b«ng dµi, ruéng th«ng tho¸ng c¸c lo¹i s©u, bÖnh h¹i gi¶m ®¸ng kÓ. Ph−¬ng ph¸p gieo m¹ nÐm b»ng khay nhùa, cÊy n«ng tiÕt kiÖm l−îng thãc gièng, chØ cÇn 1,5 - 2 kg thãc gièng/sµo. Tõ nh÷ng ph©n tÝch c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng tíi mËt ®é gieo cÊy lóa vµ c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, kü thuËt cña gia ®×nh, bµ con tù lùa chän mËt ®é gieo cÊy hîp lý, ph−¬ng ph¸p th©m canh phï hîp víi kh¶ n¨ng ®Ó ¸p dông [37]. Qu¶n lý n−íc: ®Ó ®¶m b¶o rÔ lóa sinh tr−ëng khoÎ, kh«ng nªn gi÷ mét líp n−íc trªn mÆt ruéng, Ýt nhÊt cho ®Õn hÕt thêi k× ®Î nh¸nh b¾t ®Çu ph©n ho¸ ®ßng. Sau thêi k× ph©n ho¸ ®ßng, gi÷ mét líp n−íc máng trªn mÆt ruéng víi ®é s©u 1 - 2 cm vµ th¸o kiÖt n−íc tr−íc khi thu ho¹ch 10 - 20 ngµy. Cã hai c¸ch qu¶n lý n−íc trong thêi k× ®Î nh¸nh: - Theo dâi n−íc liªn tôc vµ cÈn thËn: ph−¬ng ph¸p tèt nhÊt lµ t−íi mét l−îng n−íc nhá hµng ngµy, nªn t−íi vµo buæi chiÒu tèi trõ khi cã m−a trong ngµy. Môc ®Ých lµ gi÷ cho ®Êt Èm nh−ng kh«ng ®−îc b0o hoµ. NÕu cã líp n- −íc trªn mÆt ruéng vµo buæi s¸ng cÇn ph¶i th¸o ngay sao cho mÆt ruéng ®−- îc ph¬i d−íi ¸nh n¾ng mÆt trêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó kh«ng khÝ cã thÓ ®i vµo trong ®Êt. NÕu cã líp n−íc trªn mÆt ruéng sÏ ph¶n chiÕu vµ hÊp thô ¸nh n¾ng mÆt trêi lµm mÊt n¨ng l−îng. Trong thêi k× ®Î nh¸nh, tõ 2 - 6 ngµy t−íi n−íc mét lÇn ®Ó cho ®Êt Èm, thËm chÝ mÆt ruéng cã thÓ nøt nÎ. §iÒu nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó rÔ ¨n s©u h¬n vµo trong ®Êt. - NgËp Èm lu©n phiªn: sau khi cÊy, n«ng d©n cã thÓ thùc hiÖn lÞch tr×nh ngËp n−íc 3 - 6 ngµy sau ®ã rót n−íc 3 ngµy. Thùc tÕ, lÞch tr×nh nµy cã thÓ thay ®æi, tuú theo lo¹i ®Êt mµ thêi k× ngËp - kh« kÐo dµi tõ 2 - 7 ngµy. Nguyªn t¾c lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c©y ®ñ n−íc ®Ó sinh tr−ëng tèt nh−ng kh«ng ®Ó cho Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………28 ®Êt b0o hoµ n−íc qu¸ dµi ®Õn nçi rÔ lóa cã thÓ bÞ chÕt. Ng−êi n«ng d©n cÇn rót kinh nghiÖm tõ viÖc qu¶n lý n−íc ®Ó xem qu¶n lý nh− thÕ nµo cho kÕt qu¶ tèt nhÊt. H¹n chÕ chñ yÕu cña SRI lµ kh¶ n¨ng qu¶n lý n−íc vµ viÖc t−íi n−íc cho lóa khi cÇn thiÕt. Khi ®Ó ngËp n−íc liªn tôc cã t¸c dông lµm gi¶m cá d¹i vµ lo sî bÞ thiÕu n−íc nªn ng−êi n«ng d©n t×m c¸ch tr÷ n−íc trong ruéng lóa cña m×nh. C¸ch lµm nµy dÉn ®Õn lµm gi¶m sù sinh tr−ëng cña rÔ. Trong tr- −êng hîp ng−êi n«ng d©n kh«ng kiÓm so¸t ®−îc n−íc, hä cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kh¸c cña SRI nh−ng kh«ng mang l¹i kÕt qu¶ tèt nhÊt. Ph©n bãn: ban ®Çu SRI ph¸t triÓn ®Ó sö dông ph©n ho¸ häc nh−ng khi ph©n ho¸ häc trë nªn qu¸ ®¾t ®èi víi ng−êi n«ng d©n, ph©n ñ ®−îc sö dông ®Ó thay thÕ cho kÕt qu¶ tèt h¬n. Ph©n ho¸ häc cã thÓ ®−îc sö dông víi SRI, nh−- ng chóng t«i ®Ò nghÞ sö dông ph©n ñ hoÆc ph©n xanh v× t¸c dông cã lîi h¬n cho ho¹t ®éng cña vi sinh vËt. ViÖc s¶n xuÊt ph©n ñ rÊt ®¬n gi¶n, bÊt kú ph©n h÷u c¬ nµo ®−îc ñ còng sÏ cã lîi. Ph©n ñ tèt lµ ph©n lµm tõ c©y hä ®Ëu nh− Tephrosia hoÆc Crotalaria (bæ sung N), l¸ chuèi (bæ sung K), vµ cá nh− cá gõng (bæ sung P). R¬m r¹ thªm vµo ph©n ñ rÊt lý t−ëng. N«ng d©n ë Madagasca còng ®0 ph¸t hiÖn thÊy r»ng sau khi trång lóa trång c¸c c©y kh¸c nh− khoai t©y, ®Ëu hoÆc c¸c c©y rau kh¸c cho kÕt qu¶ rÊt tèt khi bãn ph©n ñ cho c©y trång tr−íc. Ph©n ñ ph©n gi¶i tèt vµ ®−îc vïi vµo trong ®Êt khi trång lóa kh«ng nh÷ng lµm nhiÖm vô cung cÊp dinh d−ìng mµ cßn c¶i thiÖn tÝnh chÊt sinh häc cña ®Êt [37]. * Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ qu¶n lý vµ sö dông n−íc ở Việt Nam H¬n 20 n¨m sau ngµy gi¶i phãng ë vïng ®ång b»ng Nam Bé, c¸c hÖ thèng kªnh ngang nèi c¸c kªnh däc l¹i víi nhau ®Ó dÉn n−íc s©u vµo cho ®ång ruéng víi tæng chiÒu dµi 3200 km ®Ó khai th¸c 3,9 triÖu ha ®Êt cña 13 tØnh thuéc §ång B»ng s«ng Cöu Long lµ nh÷ng vÝ dô cho l−îng n−íc t−íi ®0 bÞ tæn Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………29 thÊt. L−îng n−íc tæn thÊt do thÊm ®øng ë mÆt ruéng vµ bèc h¬i trªn mÆt kªnh dÉn n−íc lµ tæn thÊt rÊt khã khèng chÕ, còng gièng nh− sù bèc h¬i n−íc qua th©n l¸ c©y lµ mét tai häa tÊt yÕu nh−ng ph¶i cã. NÕu qu¶n lý t−íi tèt, c¸c c«ng tr×nh lµm viÖc tèt th× thµnh phÇn chñ yÕu cña l−îng n−íc tæn thÊt chØ do thÊm ë lßng kªnh m−¬ng trong qu¸ tr×nh chuyÓn n−íc vµ nh− thÕ gãp phÇn tiÕt kiÖm n−íc rÊt lín. Theo thèng kª trong 15 n¨m trë l¹i ®©y, hiÖu qu¶ phôc vô t−íi tiªu cña hÖ thèng thuû lîi ®¹t kÕt qu¶ thÊp. Trong ph¹m vi toµn quèc, hÖ thèng t−íi míi chØ t−íi ®−îc 1.261.901 ha trong tæng sè 2.085.062 ha, ®¹t 62,7% n¨ng lùc thiÕt kÕ. Trong rÊt nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng tíi thÊp cã nguyªn nh©n qu¶n lý mÆt ruéng kh«ng khoa häc [20]. NguyÔn V¨n Dung, NguyÔn TÊt C¶nh (2006) [8]: víi chÕ ®é t−íi n−íc gi÷ Èm vµ ngËp Èm lu©n phiªn trong thêi kú sinh tr−ëng sinh d−ìng, cÊy mËt ®é 25 - 35 khãm/m2 víi 2 d¶nh lóa/khãm lµ thÝch hîp tuú theo tõng ch©n ®Êt vµ tr×nh ®é th©m canh. Còng theo t¸c gi¶ trªn: t−íi theo ph−¬ng ph¸p rót n−íc trong thêi kú sinh tr−ëng cña lóa (ph−¬ng ph¸p tíi tiÕt kiÖm n−íc) ®0 tiÕt kiÖm ®−îc 25% l−îng n−íc t−íi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông n−íc so víi biÖn ph¸p t−íi truyÒn thèng lµ 24%. Bãn ph©n viªn nÐn vµ chÊt h÷u c¬ khi t−íi tiÕt kiÖm ®0 lµm t¨ng n¨ng suÊt so víi bãn ph©n v0i vµ t−íi theo ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng 35,4%, tiÕt kiÖm ®−îc 33% l−îng ®¹m bãn [6]. Theo NguyÔn §×nh Ninh, NguyÔn ThÞ Kim V©n (2004) [17], nhu cÇu n- −íc cho lóa lµ rÊt cao. - Lóa xu©n: + Tæng l−îng n−íc t−íi cho c¶ vô lµ: 6000 – 7000m3/ha. + Thêi kú ®æ ¶i: 1500 – 2500 m3/ha + Thêi kú cÊy ®Õn bÐn rÔ duy tr× líp n−íc t−íi d−ìng trªn mÆt ruéng lµ 3 - 5 cm. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………30 NguyÔn Hïng NguyÖn (1983) [18] l−îng n−íc cÇn ng¶ ¶i trung b×nh trong 3 n¨m (1981 - 1983) ë Gia L©m – Hµ Néi: 1471,5 m3/ha nÕu ¸p dông chÕ ®é n−íc n«ng th−êng xuyªn ph¶i cÇn ®Õn mét l−îng n−íc 2074,5 m3/ha. L−îng n−- íc cÇn tõ thêi kú cÊy ®Õn ®Î nh¸nh lµ 1,496 – 1,838 mm/ngµy t−¬ng øng víi 477 m3/ha – 585 m3/ha vµ gi¸ trÞ tèi ®a lµ 6,53 – 7,50 mm/ngµy ë thêi kú ph©n ho¸ ®ßng ®Õn trç lµ 1962,8 m3/ha – 2248,6 m3/ha. Trong toµn vô l−îng n−íc bèc h¬i mÆt l¸ chiÕm 61,65 – 68,89% so víi tæng nhu cÇu n−íc cña c©y. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông n−íc trªn mÆt ruéng t¸c gi¶ kh¼ng ®Þnh: ®Ó n−íc t−íi ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao th× ¸p dông chÕ ®é n−íc t−íi n«ng th−êng xuyªn (3 -5 cm) lµ thÝch hîp vµ cho n¨ng suÊt cao nhÊt. NguyÔn V¨n Dung (1996) [7] tæng nhu cÇu n−íc cña c©y lóa trong suèt qu¸ tr×nh sinh tr−ëng bao gåm l−îng n−íc lµm b0o hoµ tÇng ®Êt vµ mét líp n−íc trªn mÆt ruéng tr−íc khi cÊy, l−îng n−íc bèc h¬i tù do trong thêi kú lµm ®Êt, l−îng n−íc bèc h¬i mÆt l¸ vµ kho¶ng trèng, l−îng n−íc thÊm s©u vµ rß rØ qua bê vµ l−îng n−íc tiªu hao kh¸c do yªu cÇu k._.HAT LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 NL 2 5.81069 2.90535 1.07 0.365 5 2 DAM$ 4 21111.8 5277.96 ****** 0.000 5 3 TUOIMA$ 1 2435.40 2435.40 897.56 0.000 5 4 ERROR(a) 4 180.009 45.0021 16.59 0.000 5 * RESIDUAL 18 48.8403 2.71335 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 29 23781.9 820.066 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE SO BONG/M2 XUAN 2008 1/ 1/** 1:14 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT MEANS FOR EFFECT NL ------------------------------------------------------------------------------- NL NOS BONG/M2 1 10 236.110 2 10 237.170 3 10 236.810 SE(N= 10) 0.520898 5%LSD 18DF 10.54766 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT DAM$ ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ NOS BONG/M2 NO 6 184.483 N1 6 240.767 N2 6 252.017 N3 6 252.000 N4 6 254.217 SE(N= 6) 0.672477 5%LSD 18DF 12.99803 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT TUOIMA$ ------------------------------------------------------------------------------- TUOIMA$ NOS BONG/M2 T1 15 245.707 T2 15 227.687 SE(N= 15) 0.425312 5%LSD 18DF 12.26366 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT ERROR(a) ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ TUOIMA$ NOS BONG/M2 NO T1 3 193.500 NO T2 3 175.467 N1 T1 3 252.000 N1 T2 3 229.533 N2 T1 3 261.033 N2 T2 3 243.000 N3 T1 3 256.533 N3 T2 3 247.467 N4 T1 3 265.467 N4 T2 3 242.967 SE(N= 3) 5.95102 5%LSD 18DF 12.8256 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………120 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE SO BONG/M2 XUAN 2008 1/ 1/** 1:14 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |NL | DAM$ |TUOIMA$ | DAM$| (N= 30) -------------------- SD/MEAN | | | |*TUOIMA$| NO. BASED ON BASED ON % | | | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | | | BONG/M2 30 236.70 28.637 1.6472 4.4 0.3650 0.0000 0.0000 0.0000 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………121 BALANCED ANOVA FOR VARIATE HATCHAC FILE HAT CHAC/BONG MUA 2007 1/ 1/** 1:16 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT VARIATE V004 HATCHAC CHAT LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 NL 2 2.04866 1.02433 0.92 0.421 5 2 DAM$ 4 6665.83 1666.46 ****** 0.000 5 3 TUOIMA$ 1 126.896 126.896 113.42 0.000 5 4 ERROR(a) 4 72.2854 18.0713 16.15 0.000 5 * RESIDUAL 18 20.1378 1.11877 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 29 6887.20 237.490 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE HAT CHAC/BONG MUA 2007 1/ 1/** 1:16 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT MEANS FOR EFFECT NL ------------------------------------------------------------------------------- NL NOS HATCHAC 1 10 89.8500 2 10 90.4400 3 10 90.3600 SE(N= 10) 0.334480 5%LSD 18DF 4.99378 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT DAM$ ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ NOS HATCHAC NO 6 63.0333 N1 6 85.4333 N2 6 100.400 N3 6 99.0833 N4 6 103.133 SE(N= 6) 0.431812 5%LSD 18DF 5.28298 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT TUOIMA$ ------------------------------------------------------------------------------- TUOIMA$ NOS HATCHAC T1 15 88.1600 T2 15 92.2733 SE(N= 15) 0.273102 5%LSD 18DF 5.81142 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT ERROR(a) ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ TUOIMA$ NOS HATCHAC NO T1 3 61.5667 NO T2 3 64.5000 N1 T1 3 82.0667 N1 T2 3 88.8000 N2 T1 3 97.8000 N2 T2 3 103.000 N3 T1 3 99.7667 N3 T2 3 98.4000 N4 T1 3 99.6000 N4 T2 3 106.667 SE(N= 3) 2.61067 5%LSD 18DF 5.81440 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………122 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE HAT CHAC/BONG MUA 2007 1/ 1/** 1:16 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |NL | DAM$ |TUOIMA$ | DAM$| (N= 30) -------------------- SD/MEAN | | | |*TUOIMA$| NO. BASED ON BASED ON % | | | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | | | HATCHAC 30 90.217 15.411 1.0577 4.2 0.4206 0.0000 0.0000 0.0000 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………123 BALANCED ANOVA FOR VARIATE HATCHAC FILE HAT CHAC/BONG XUAN 2008 1/ 1/** 1:18 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT VARIATE V004 HATCHAC CHAT LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 NL 2 2.84600 1.42300 1.77 0.197 5 2 DAM$ 4 8122.81 2030.70 ****** 0.000 5 3 TUOIMA$ 1 65.1213 65.1213 81.13 0.000 5 4 ERROR(a) 4 155.099 38.7747 48.30 0.000 5 * RESIDUAL 18 14.4489 .802715 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 29 8360.33 288.287 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE HAT CHAC/BONG XUAN 2008 1/ 1/** 1:18 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT MEANS FOR EFFECT NL ------------------------------------------------------------------------------- NL NOS HATCHAC 1 10 92.1600 2 10 92.8900 3 10 92.6900 SE(N= 10) 0.283322 5%LSD 18DF 6.84179 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT DAM$ ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ NOS HATCHAC NO 6 60.4833 N1 6 93.6167 N2 6 103.633 N3 6 102.250 N4 6 102.917 SE(N= 6) 0.365767 5%LSD 18DF 6.58675 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT TUOIMA$ ------------------------------------------------------------------------------- TUOIMA$ NOS HATCHAC T1 15 91.1067 T2 15 94.0533 SE(N= 15) 0.231332 5%LSD 18DF 6.68732 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT ERROR(a) ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ TUOIMA$ NOS HATCHAC NO T1 3 59.5667 NO T2 3 61.4000 N1 T1 3 89.1667 N1 T2 3 98.0667 N2 T1 3 102.500 N2 T2 3 104.767 N3 T1 3 104.500 N3 T2 3 100.000 N4 T1 3 99.8000 N4 T2 3 106.033 SE(N= 3) 2.51727 5%LSD 18DF 6.75368 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………124 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE HAT CHAC/BONG XUAN 2008 1/ 1/** 1:18 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |NL | DAM$ |TUOIMA$ | DAM$| (N= 30) -------------------- SD/MEAN | | | |*TUOIMA$| NO. BASED ON BASED ON % | | | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | | | HATCHAC 30 92.580 16.979 0.89594 4.8 0.1970 0.0000 0.0000 0.0000 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………125 BALANCED ANOVA FOR VARIATE NSLT FILE NSLT MUA 2007 1/ 1/** 1:21 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT VARIATE V004 NSLT CHAT LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 NL 2 3.12867 1.56433 2.02 0.160 5 2 DAM$ 4 8028.00 2007.00 ****** 0.000 5 3 TUOIMA$ 1 31.2120 31.2120 40.29 0.000 5 4 ERROR(a) 4 9.13133 2.28283 2.95 0.049 5 * RESIDUAL 18 13.9458 .774765 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 29 8085.41 278.807 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE NSLT MUA 2007 1/ 1/** 1:21 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT MEANS FOR EFFECT NL ------------------------------------------------------------------------------- NL NOS NSLT 1 10 59.6400 2 10 60.4300 3 10 60.0700 SE(N= 10) 3.278346 5%LSD 18DF 3.827007 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT DAM$ ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ NOS NSLT NO 6 29.7333 N1 6 55.9167 N2 6 69.4333 N3 6 72.6667 N4 6 72.4833 SE(N= 6) 4.35934 5%LSD 18DF 4.67662 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT TUOIMA$ ------------------------------------------------------------------------------- TUOIMA$ NOS NSLT T1 15 61.0667 T2 15 59.0267 SE(N= 15) 4.22726 5%LSD 18DF 4.37524 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT ERROR(a) ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ TUOIMA$ NOS NSLT NO T1 3 31.0333 NO T2 3 28.4333 N1 T1 3 55.9667 N1 T2 3 55.8667 N2 T1 3 70.6000 N2 T2 3 68.2667 N3 T1 3 74.3667 N3 T2 3 70.9667 N4 T1 3 73.3667 N4 T2 3 71.6000 SE(N= 3) 1.50818 5%LSD 18DF 4.50990 ------------------------------------------------------------------------------- Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………126 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE NSLT MUA 2007 1/ 1/** 1:21 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |NL | DAM$ |TUOIMA$ | DAM$| (N= 30) -------------------- SD/MEAN | | | |*TUOIMA$| NO. BASED ON BASED ON % | | | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | | | NSLT 30 60.047 16.698 0.88021 4.7 0.1602 0.0000 0.0000 0.0487 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………127 BALANCED ANOVA FOR VARIATE NSLT FILE NSLT XUAN 2008 1/ 1/** 1:22 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT VARIATE V004 NSLT CHAT LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 NL 2 6.30466 3.15233 5.81 0.011 5 2 DAM$ 4 9238.08 2309.52 ****** 0.000 5 3 TUOIMA$ 1 62.2080 62.2080 114.60 0.000 5 4 ERROR(a) 4 34.1587 8.53967 15.73 0.000 5 * RESIDUAL 18 9.77060 .542811 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 29 9350.52 322.432 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE NSLT XUAN 2008 1/ 1/** 1:22 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT MEANS FOR EFFECT NL ------------------------------------------------------------------------------- NL NOS NSLT 1 10 67.4800 2 10 68.4900 3 10 68.4100 SE(N= 10) 3.23298 5%LSD 18DF 3.69222 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT DAM$ ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ NOS NSLT NO 6 34.0333 N1 6 68.6167 N2 6 79.6500 N3 6 78.6500 N4 6 79.6833 SE(N= 6) 3.30078 5%LSD 18DF 4.26215 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT TUOIMA$ ------------------------------------------------------------------------------- TUOIMA$ NOS NSLT T1 15 69.5667 T2 15 66.6867 SE(N= 15) 3.19023 5%LSD 18DF 4.16520 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT ERROR(a) ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ TUOIMA$ NOS NSLT NO T1 3 35.1667 NO T2 3 32.9000 N1 T1 3 68.5333 N1 T2 3 68.7000 N2 T1 3 81.5667 N2 T2 3 77.7333 N3 T1 3 81.8000 N3 T2 3 75.5000 N4 T1 3 80.7667 N4 T2 3 78.6000 SE(N= 3) 3.42536 5%LSD 18DF 4.26383 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………128 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE NSLT XUAN 2008 1/ 1/** 1:22 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |NL | DAM$ |TUOIMA$ | DAM$| (N= 30) -------------------- SD/MEAN | | | |*TUOIMA$| NO. BASED ON BASED ON % | | | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | | | NSLT 30 68.127 17.956 0.73676 5.0 0.0113 0.0000 0.0000 0.0000 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………129 BALANCED ANOVA FOR VARIATE NSTT FILE NSTT MUA 2007 23/ 8/** 16: 9 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT VARIATE V004 NSUAT LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 NLAI 2 6.76067 3.38034 2.35 0.122 5 2 DAM$ 4 5778.11 1444.53 ****** 0.000 4 3 TUOIMA$ 1 10.2083 10.2083 7.10 0.015 5 4 ERR0R(a) 4 1.24333 .310833 0.22 0.924 5 * RESIDUAL 18 25.8734 1.43741 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 29 5822.19 200.765 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE HCOMM07 23/ 8/** 16: 9 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT MEANS FOR EFFECT NLAI ------------------------------------------------------------------------------- NLAI NOS NSUAT 1 10 51.5000 2 10 50.3400 3 10 50.9900 SE(N= 10) 0.379132 5%LSD 18DF 1.32646 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT DAM$ ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ NOS NSUAT N0 6 25.0167 N1 6 48.0667 N2 6 58.5500 N3 6 61.6833 N4 6 61.4000 SE(N= 6) 1.22760 5%LSD 4DF 1.89217 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT TUOIMA$ ------------------------------------------------------------------------------- TUOIMA$ NOS NSUAT T1 15 51.5267 T2 15 50.3600 SE(N= 15) 1.30956 5%LSD 18DF 1.91974 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT ERROR(a) ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ TUOIMA$ NOS NSUAT N0 T1 3 25.7667 N0 T2 3 24.2667 N1 T1 3 48.7000 N1 T2 3 47.4333 N2 T1 3 58.7667 N2 T2 3 58.3333 N3 T1 3 62.4667 N3 T2 3 60.9000 N4 T1 3 61.9333 N4 T2 3 60.8667 SE(N= 3) 0.692197 5%LSD 18DF 2.05662 ------------------------------------------------------------------------------- Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………130 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE NSTT MUA 2007 23/ 8/** 16: 9 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |NLAI |DAM$ |TUOIMA$ | DAM$| (N= 30) -------------------- SD/MEAN | | | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | | | TUOIMA$ OBS. TOTAL SS RESID SS | | | | | NSUAT 30 50.943 14.169 1.1989 2.4 0.1222 0.0001 0.0152 0.9244 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………131 BALANCED ANOVA FOR VARIATE NSTT FILE NSTT XUAN 2008 23/ 8/** 15:31 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT VARIATE V004 NSUAT LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 NLAI 2 2.26401 1.13200 0.60 0.562 5 2 DAM$ 4 6559.63 1639.91 ****** 0.000 4 3 TUOIMA$ 1 30.0000 30.0000 16.03 0.001 5 4 ERROR(a) 4 4.80333 1.20083 0.64 0.642 5 * RESIDUAL 18 33.6910 1.87172 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 29 6630.39 228.634 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE HCOMX08 23/ 8/** 15:31 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT MEANS FOR EFFECT NLAI ------------------------------------------------------------------------------- NLAI NOS NSUAT 1 10 58.0000 2 10 57.5000 3 10 58.1400 SE(N= 10) 0.432634 5%LSD 18DF 1.28542 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT DAM$*TUOIMA$ ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ NOS NSUAT N0 6 29.0167 N1 6 58.8667 N2 6 67.1667 N3 6 66.8833 N4 6 67.4667 SE(N= 6) 0.447369 5%LSD 4DF 1.75359 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT TUOIMA$ ------------------------------------------------------------------------------- TUOIMA$ NOS NSUAT T1 15 58.8800 T2 15 56.8800 SE(N= 15) 1.35324 5%LSD 18DF 2.14954 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT ERROR(a) ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ TUOIMA$ NOS NSUAT N0 T1 3 29.9667 N0 T2 3 28.0667 N1 T1 3 59.5667 N1 T2 3 58.1667 N2 T1 3 67.9667 N2 T2 3 66.3667 N3 T1 3 68.6667 N3 T2 3 65.1000 N4 T1 3 68.2333 N4 T2 3 66.7000 SE(N= 3) 0.789879 5%LSD 18DF 2.34685 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………132 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE HCOMX08 23/ 8/** 15:31 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |NLAI | DAM$ |TUOIMA$ |DAM$| (N= 30) -------------------- SD/MEAN | | | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | | |TUOIMA$ OBS. TOTAL SS RESID SS | | | | | NSUAT 30 57.880 15.121 1.3681 2.4 0.5616 0.0001 0.0009 0.6421 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………133 BALANCED ANOVA FOR VARIATE NSSVH FILE NSSVH MUA 2007 1/ 1/** 1:25 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT VARIATE V004 NSSVH CHAT LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 NL 2 4.39467 2.19734 2.79 0.087 5 2 DAM$ 4 13253.5 3313.38 ****** 0.000 5 3 TUOIMA$ 1 58.2413 58.2413 73.96 0.000 5 4 ERROR(a) 4 34.6054 8.65134 10.99 0.000 5 * RESIDUAL 18 14.1739 .787437 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 29 13364.9 460.860 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE NSSVH MUA 2007 1/ 1/** 1:25 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT MEANS FOR EFFECT NL ------------------------------------------------------------------------------- NL NOS NSSVH 1 10 122.300 2 10 123.180 3 10 123.020 SE(N= 10) 0.280613 5%LSD 18DF 0.833742 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT DAM$ ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ NOS NSSVH NO 6 82.8500 N1 6 120.750 N2 6 136.617 N3 6 134.150 N4 6 139.800 SE(N= 6) 6.36227 5%LSD 18DF 7.07636 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT TUOIMA$ ------------------------------------------------------------------------------- TUOIMA$ NOS NSSVH T1 15 124.227 T2 15 121.440 SE(N= 15) 5.22912 5%LSD 18DF 6.26807 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT ERROR(a) ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ TUOIMA$ NOS NSSVH NO T1 3 83.7000 NO T2 3 82.0000 N1 T1 3 121.500 N1 T2 3 120.000 N2 T1 3 139.833 N2 T2 3 133.400 N3 T1 3 136.100 N3 T2 3 132.200 N4 T1 3 140.000 N4 T2 3 139.600 SE(N= 3) 3.51232 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………134 5%LSD 18DF 8.52220 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE NSSVH MUA 2007 1/ 1/** 1:25 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |NL | DAM$ |TUOIMA$ | DAM$| (N= 30) -------------------- SD/MEAN | | | |*TUOIMA$| NO. BASED ON BASED ON % | | | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | | | NSSVH 30 122.83 21.468 0.88738 5.9 0.0866 0.0000 0.0000 0.0001 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………135 BALANCED ANOVA FOR VARIATE NSSVH FILE NSSVH XUAN 2008 1/ 1/** 1:28 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT VARIATE V004 NSSVH CHAT LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 NL 2 2.44068 1.22034 1.82 0.190 5 2 DAM$ 4 15257.7 3814.43 ****** 0.000 5 3 TUOIMA$ 1 8.74800 8.74800 13.02 0.002 5 4 ERROR(a) 4 17.3686 4.34216 6.46 0.002 5 * RESIDUAL 18 12.0954 .671969 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 29 15298.4 527.530 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE NSSVH XUAN 2008 1/ 1/** 1:28 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT MEANS FOR EFFECT NL ------------------------------------------------------------------------------- NL NOS NSSVH 1 10 133.090 2 10 132.650 3 10 133.340 SE(N= 10) 0.259224 5%LSD 18DF 0.770191 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT DAM$ ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ NOS NSSVH NO 6 88.6333 N1 6 136.517 N2 6 147.900 N3 6 146.100 N4 6 145.983 SE(N= 6) 6.33465 5%LSD 18DF 7.99431 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT TUOIMA$ ------------------------------------------------------------------------------- TUOIMA$ NOS NSSVH T1 15 133.567 T2 15 132.487 SE(N= 15) 1.21165 5%LSD 18DF 5.62885 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT ERROR(a) ------------------------------------------------------------------------------- DAM$ TUOIMA$ NOS NSSVH NO T1 3 90.1000 NO T2 3 87.1667 N1 T1 3 135.700 N1 T2 3 137.333 N2 T1 3 148.567 N2 T2 3 147.233 N3 T1 3 146.533 N3 T2 3 145.667 N4 T1 3 146.933 N4 T2 3 145.033 SE(N= 3) 3.77327 5%LSD 18DF 8.70617 ------------------------------------------------------------------------------- Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………136 ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE NSSVH XUAN 2008 1/ 1/** 1:28 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 THIET KE KIEU SPLIT - PLOT F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |NL |PHANBON$|TUOIMA$ |PHANBON$| (N= 30) -------------------- SD/MEAN | | | |*TUOIMA$| NO. BASED ON BASED ON % | | | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | | | NSSVH 30 133.03 22.968 0.81974 5.6 0.1899 0.0000 0.0021 0.0022 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………137 B¶ng sè liÖu khÝ t−îng n¨m 2007 (Sè liÖu b×nh qu©n/th¸ng) Th¸ng NhiÖt ®é (Oc) §é Èm (%) L−îng m−a (mm) L−îng bèc h¬i (mm) Sè giê n¾ng/T Th¸ng1 18,2 95 0 33 20 Th¸ng2 21.9 81 25 51 71 Th¸ng3 21.1 88 29 34 24 Th¸ng4 23.4 79 98 68 87 Th¸ng5 27.3 75 118 91 146 Th¸ng6 30.2 77 211 100 218 Th¸ng 7 30.4 78 286 99 208 Th¸ng8 29.2 81 330 78 157 Th¸ng9 27.2 81 388 76 128 Th¸ng10 25.8 77 145 79 107 Th¸ng11 21.5 67 5 103 181 Th¸ng12 20.4 77 21 66 57 B¶ng sè liÖu khÝ t−îng n¨m 2008 (Sè liÖu b×nh qu©n/th¸ng) Th¸ng NhiÖt ®é (Oc) §é Èm (%) L−îng m−a (mm) L−îng bèc h¬i (mm) Sè giê n¾ng/T Th¸ng1 15.2 80 27 57 67 Th¸ng2 13.8 72 14 61 26 Th¸ng3 21.4 82 20 63 68 Th¸ng4 24.7 84 122 62 72 Th¸ng5 27.6 79 184 80 143 Th¸ng6 28.3 83 232 92 173 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………138 Tr¹m: L¸ng Kinh ®é : 1050 48, TØnh(tp): Hµ Néi l−îng m−a ngµy VÜ ®é : 210 01, §é cao: 5.97m N¨m 2007 §¬n vÞ : mm Ngày T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 T10 T11 T12 1. 0.0 43.8 5.2 3.5 2. 0.2 24.6 2.4 27.8 5.7 1.3 1.1 3. 0.6 64.6 51 20.9 15 4. 0.0 0.3 28.4 6.8 4.6 23.4 5. 3.3 0.4 6.9 1.3 2.4 53.6 6. 3.7 24.2 7. 25.2 18 8. 0.2 0.4 0.2 9. 3.7 0.6 0.4 10. 1.2 0.1 25.8 12.1 36.5 11. 1.9 3.1 29.5 5.8 4 0.7 12. 1.3 1.8 0.6 21.2 0.1 13.2 0.7 27.7 13. 1.5 2.4 0.1 5.7 7.4 14. 0.1 8.1 3.1 21.1 8.2 3.7 15. 2.1 0.1 0.6 2.7 16. 0.2 2.4 80.6 18.3 25.3 0.1 17. 9.9 3.0 14.2 74.5 18. 5.0 6.1 1.4 27.8 19. 0.0 3.0 31.7 20. 0.8 9.5 9.1 21. 0.5 1.8 0.5 22. 2.4 1.6 56.2 23. 0.0 0.0 1.8 24. 0.4 6 0.7 25. 0.0 53.8 16.4 19.4 26. 2.7 6.0 0.6 8.2 94.7 12.5 27. 0.4 11.5 0.7 17.9 27.5 116.2 28. 4.1 21.3 7.4 29. 28.2 23 30. 0.1 8.8 30.3 2.7 31. 1 11 7.2 Tổng 3.0 25 29.4 97.5 118.1 210.9 286.3 330.4 388.3 145 4.8 20.6 Max 1.3 11.5 9.9 53.8 31.7 30.3 80.6 94.7 116.2 53.6 3.5 15 Ngày 12 27 17 25 19 30 16 26 27 5 1 3 Số ngày 4 7 16 9 14 14 13 17 16 9 2 4 ðặc trung Lượng mưa ngày lớn nhất : 116.2 mm Ngày 27 Tháng 9 Tổng lượng mưa năm : 1659.3mm Số ngày có mưa: 126 ngày Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………139 Tr¹m: L¸ng Kinh ®é : 1050 48, TØnh(tp): Hµ Néi l−îng m−a ngµy VÜ ®é : 210 01, §é cao: 5.97m N¨m 2008 §¬n vÞ : mm Ngày T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 T10 T11 T12 1 0.2 2.6 15.8 2 5.7 1.4 3 0.3 0.7 4 1 5 0.8 17.1 6 4.1 7 8 3.1 9 9 10 11 12 13 6.1 14 0.4 1.6 15 0.2 13.2 16 0.7 17 1.8 0.5 18 2.1 3.7 12.6 19 0.7 102.9 20 21 2.6 0.1 22 0.7 6.9 93.4 23 0.1 0.3 24 0.1 25 13 1 0.2 26 0.8 0.2 27 28 0.9 0.6 0.1 29 1.5 2.3 0.1 30 6.2 0.4 0.6 3.8 31 6.6 14.3 Tổng 26.6 13.9 20.2 121.6 184 Max 13 5.7 6.9 93.4 102.9 Ngày 25 2 22 22 19 Số ngày 8 7 11 14 13 ðặc trung Lượng mưa ngày lớn nhất : 102.9 mm Ng ày 19 tháng 5 Tổng lượng mưa năm : 366.3 mm Số ngày có mưa 53 ngày ._.