Thuyết trình phóng sự truyền hình “Nước mắt phố cổ”
Tài liệu Thuyết trình phóng sự truyền hình “Nước mắt phố cổ”: ... Ebook Thuyết trình phóng sự truyền hình “Nước mắt phố cổ”
Tóm tắt tài liệu Thuyết trình phóng sự truyền hình “Nước mắt phố cổ”, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi c¶m ¬n.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n
C¸c thÇy c« gi¸o Khoa B¸o chÝ, Trêng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n Hµ Néi.
PGS. TS D¬ng Xu©n S¬n – ngêi trùc tiÕp híng dÉn
Trung t©m nghiÖp vô Ph¸t thanh vµ truyÒn h×nh, trêng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n Hµ Néi.
ThÇy gi¸o NguyÔn Vò Tïng, Phã G§ Trung t©m nghiÖp vô Ph¸t thanh vµ truyÒn h×nh, Trêng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n Hµ Néi.
Ban qu¶n lý khu phè cæ Hµ Néi.
Nhµ Hµ Néi häc NguyÔn Vinh Phóc.
Gia ®×nh «ng : NguyÔn V¨n Ngäc- sè 47 Hµng B¹c, Hµ Néi.
Gia ®×nh «ng : NguyÔn Thóc §×nh- sè 32 Hµng Ngang, Hµ Néi.
Gia ®×nh bµ: §Æng ThÞ Thµnh - sè 106 Hµng B¹c, Hµ Néi.
Gia ®×nh bµ : NguyÔn BÝch Hång - sè 15 Hµng Hßm, Hµ Néi.
C¸c b¹n sinh viªn khoa B¸o chÝ Trêng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n Hµ Néi
B¹n: §ç Cêng ViÖt, sinh viªn Trêng §¹i häc S©n khÊu ®iÖn ¶nh Hµ Néi.
B¹n: NguyÔn Thu V©n, sinh viªn Trêng §¹i häc S©n khÊu ®iÖn ¶nh Hµ Néi.
§· tËn t×nh gióp ®ì t«i hoµn thµnh bµi phãng sù tèt nghiÖp trªn.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
Hµ Néi Th¸ng 5 n¨m 2005
Môc lôc
Trang
Ch¬ng I: Vµi nÐt vÒ sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thÓ lo¹i phãng sù……1
S¬ lîc vÒ sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thÓ lo¹i phãng sù………….1
KhaÝ niÖm vµ ®Æc trng cña thÓ lo¹i phãng sù…………………...3
Kh¸i niÖm…………………………………………………….3
§Æc trng …………………………………………………….4
Ch¬ng II: Phãng sù truyÒn h×nh- Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung ……..7
Kh¸i niÖm PSTH vµ c¸c lo¹i PSTH………………………………7
1.Vai trß cña PSTH………………………………………………7
2. KhaÝ niÖm vµ c¸c d¹ng PSTH…………………………………8
2.1 Kh¸i niÖm……………………………………………………8
2.2 C¸c quan ®iÓm ph©n lo¹i phãng sù truyÒn h×nh……………..9
II. Qu¸ tr×nh s¸ng t¹o phãng sù truyÒn h×nh……………………… 12
C¸c yÕu tè cÊu thµnh cña PSTH vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña chóng……12
1.1H×nh ¶nh…………………………………………………….12
1.1.1 Cì c¶nh…………………………………………………...13
1.1.2 Gãc quay………………………………………………….14
1.1.3 Montage…………………………………………………..14
1.2 ¢m thanh……………………………………………………15
1.3 Quan hÖ gi÷a ©m thanh vµ h×nh ¶nh trong PSTH...................16
2. KÕt cÊu mét Phãng sù truyÒn h×nh………………………………...18
2.1 Nªu vÊn ®Ò…………………………………………………..18
2.2 Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò………………………………………… ...19
2.3 KÕt luËn…………………………………………………… 19
3. Qu¸ tr×nh s¸ng t¹o phãng sù truyÒn h×nh…………………………..20
3.1 §Ò tµi vµ chñ ®Ò trong phãng sù truyÒn h×nh……………….20
3.2 §Ò c¬ng cña phãng sù truyÒn h×nh………………………...21
3.2.1 KÞch b¶n dù kiÕn………………………………………….21
3.2.2 KÞch b¶n ®Ò c¬ng………………………………………..21
3.2.3 KÞch b¶n chi tiÕt…………………………………………..22
3.3 C«ng t¸c quay phim ghi h×nh……………………………… 22
3.3.1 Pháng vÊn……………………………………….............. 23
3.3.2 phãng viªn ®øng tríc èng kÝnh…………………………25
3.4 Dùng phim…………………………………………………26
3.5 Lêi b×nh…………………………………………………… 27
Ch¬ng III. Quy tr×nh s¶n xuÊt phãng sù truyÒn h×nh
“Níc m¾t phè cæ”……………………………………29
Lêi më ®Çu……………………………………………………29
Quy tr×nh s¶n xuÊt phãng sù truyÒn h×nh
“Níc m¾t phè cæ”……………………………………………29
X¸c ®inh ®Ò tµi vµ chñ ®Ò cho phãng sù………………………… 30
Lªn KÞch b¶n…………………………………………………… 31
Thùc hiÖn ghi h×nh………………………………………………. 32
Dùng phim……………………………………………………… 33
Lêi b×nh………………………………………………………… 33
Lêi b×nh phãng sù truyÒn h×nh “Níc m¾t phè cæ”………………34
KÞch b¶n ®Ò c¬ng phãng sù “ Níc m¾t phè cæ”……………… 38
KÞch b¶n chi tiÕt phãng sù “ Níc m¾t phè cæ”………………… 39
Ch¬ng I
Vµi nÐt vÒ sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn
cña thÓ lo¹i phãng sù
I. S¬ lîc vÒ sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thÓ lo¹i phãng sù.
Phãng sù b¾t nguån tõ “ Reportage” tiÒng Latinh cã nghÜa lµ : Th«ng b¸o tin míi, lµ chuyÕn ®i, lµ giµnh ®îc mét c¸i gi ®ã. Kh¸i niÖm nµy ®îc ngêi Anh lÇn ®Çu tiªn sö dông víi nghÜa ®Ó chØ sù m« t¶ nh÷ng ®¸m ch¸y lín, nh÷ng trËn lôt, kú häp quèc héi hä¨c chiÕn tranh. Mét thêi gian sau, trªn b¸o chÝ Ph¸p, phãng sù còng xuÊt hiÖn víi t c¸ch viÕt vÒ c¸c qu¸ tr×nh ®iÒu tra cña phãng viªn ®èi víi nh÷ng con ngêi, sù viÖc chøa nhiÒu bÝ Èn nh c¶nh sèng trong ngôc tï, chuyÖn thao tóng chÝnh trêng…Phãng sù tho¶ m·n tÝnh hiÕu kú, tß mß cña c«ng chóng b»ng nh÷ng th«ng tin hÊp dÉn, ®éc ®¸o.
Thêi ký ®Çu, phãng sù ®îc khai th¸c tõ nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau theo nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau. Ngêi §øc coi phãng sù ®¬n gi¶n chØ lµ sù ®a tin. Trong khi ®ã ngêi Mü l¹i ®Æc biÖt chó ý viÖc chuyÓn t¶i nh÷ng cuéc c·i v· t¹i c¸c ký häp quèc héi th«ng qua thÓ lo¹i nµy. ë Ph¸p l¹i dïng phãng sù nh mét thÓ loaÞ ®iÒu tra c¸c sù kiÖn, hiÖn tîng bÝ Èn vµ tõ lý do nµy hä gäi phãng sù b»ng tªn kh¸c lµ “ ThÓ lo¹i ®iÒu tra”.
Phãng sù b¾t ®Çu kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh khi chiÕn tranh thÕ giíi thø 2 kÕt thóc. §ã lµ nhê sù tham gia cña giíi v¨n sÜ næi tiÕng vµo thÓ lo¹i míi mÎ nµy. Tõ chç m« t¶ hay têng thuËt phãng sù ®· ph¸t triÓn tuú theo mét h×nh tîng v¨n häc hay mét chuyÖn kÓ vÒ nh÷ng con ngêi næi bËt, ®iÓn h×nh. NhiÒu t¸c phÈm ®· ®¹t tíi môc ®Ých cao vµ sÏ cßn ®îc nhiÒu ngêi nh¾c ®Õn nh thiªn phãng sù : “ Mêi ngµy rung chuyÓn thÕ giíi” cña nhµ v¨n , nhµ b¸o Gi«n RÝt viÕt vÒ cuéc c¸ch m¹ng th¸ng 10 Nga vÜ ®¹i. “ ViÕt díi gi¸ treo cæ” cña nhµ b¸o, nµh c¸ch m¹ng TiÖp Kh¾c Giuliat Phuxich ; “ Qua d·y nói Anp¬” cña phãng viªn Halib«ct¬n ph¶n ¸nh l¹i nh÷ng chuyÕn th¸m hiÓm t¸o b¹o, phiªu lu nhng v« cïng lý thó. ..
T¹i níc ta , thÓ v¨n “ ký sù” ®· cã tõ thêi xa xa víi c¸c t¸c phÈm cæ ®iÓn nh “ ViÖt ®iÖn U linh” , “ Vò trung tuú bót”, “ Hoµng Lª nhÊt thèng trÝ”…. Tuy nhiªn ph¶i ®Õn ®Çu thÕ kû XX, th× thÓ ký b¸o chÝ trong ®ã cã phãng sù míi h×nh thµnh. Nh÷ng t¸c phÈm ký b¸o chÝ thêi ®ã chia lµm c¸c khuynh híng kh¸c nhau: khuynh híng ca ngîi chÕ ®é thùc d©n, xuyªn t¹c c¸ch m¹ng th¸ng Mêi Nga , khuynh híng ph¶n ¸nh cuéc sèng nghÌo nµn lÇm than cña nh÷ng kÎ khèn cïng. Tuy nhiªn ®a phÇn c¸c t¸c phÈm Êy cha ®Ò ra c¸c biÑn ph¸p gi¶i quyÕt nh÷ng bÊt c«ng x· héi : “ ViÖc lµng”( Ng« TÊt Tè), “ C¬m thÇy c¬m c«” ( Vò Träng Phông), “ Kü NghÖ lÊy t©y” ( Vò Träng Phông)…Bªn c¹nh ®ã nÒn b¸o chÝ c¸ch m¹ng do NguyÔn ¸i Quèc s¸ng lËp còng cã nhiÒu t¸c phÈm dåi dµo chÊt liÖu hiÖn thùc vµ mang tÝnh chiÕn ®Êu cao: “ b¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p”( NguyÔn ¸i Quèc), “ VÊn ®Ò d©n cµy” (Qua Ninh, V©n §×nh)….ThÓ lo¹i phãng sù trªn b¸o chÝ c¸ch m¹ng còng thùc sù b¸m s¸t cuéc sèng chiÕn ®Êu cña nh©n d©n ta. Sau §¹i héi §¶ng lÇn thø VI ( 1986) b¸o chÝ ®îc coi lµ s¶n phÈm v¨n ho¸ ®Æc biÖt, t¹o ®iÒu kiÖn cho nhµ b¸o x«ng x¸o ®i vµo cuéc sèng hiÖn thùc ®Çy gai gãc ®Ó nghiªn cøu vµ thùc tÕ. Sau §¹i héi VI, B¸o chÝ ViÖt Nam khíi s¾c h¼n lªn, nhiÒu c©y bót næi lªn nh Huúnh Dòng Nh©n ( b¸o Lao §éng), Xu©n Ba( B¸o TiÒn Phong), Minh TuÊn( B¸o §¹i ®oµn kÕt), TrÇn B×nh Minh( §µi TruyÒn h×nh ViÖt Nam)….cïng víi c¸c nhµ b¸o kh¸c hä ®· mang ®Õn cho c«ng chóng nh÷ng thiªn phãng sù cã gi¸ trÞ, ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin ngµy cµng lín cña c«ng chóng.
Trong t×nh h×nh thÕ giíi hiÖn ®¹i, phãng sù kh«ng cßn dõng l¹i ë viÖc m« ta ®¬n gi¶n mµ cßn ®¹t tíi sù ch©n thùc vµ ®a d¹ng trong viÖc tr×nh bµy hiÖn thùc . Víi bót ph¸p giµu tÝnh chÊt v¨n häc vµ c¸i t«i trÇn thuËt, võa xóc c¶m, võa trÝ tuÖ, phãng sù kh«ng chØ tr×nh bµy hiÖn thùc mµ cßn cè g¾ng ph¸t triÓn nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn hiÖn thùc ®ã.
II. Kh¸i niÖm vµ ®Æc trng cña thÓ lo¹i phãng sù.
Kh¸i niÖm:
Cho ®Õn nay cã nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ phãng sù. Xteml©y Gi«n vµ Giulian Narit( gi¸o s khoa B¸o chÝ, trêng ®¹i häc Xtemmetxi) trong cuèn s¸ch “ Ngêi phãng viªn toµn n¨ng” cho r»ng: phãng sù lµ mét bµi têng thuËt hoÆc mét bµi b¸o ®îc ph¸t triÓn vµ xö lý mét c¸ch v¨n häc. Nh vËy trong phãng sù cã sù liªn hÖ th©n mËt víi yÕu tè cña v¨n häc. Gi¸o s Crem Xtorocan ( khoa b¸o chÝ trêng §¹i häc tæng hîp S¾cl¬) l¹i cho r»ng: Phãng sù hiÖn ®¹i kh«ng ph¶i lµ sù ghi l¹i mét c¸ch ®¬n gi¶n mµ cßn lµ sù tr¶ lêi mét lo¹t c¸c c©u hái phøc t¹p vÒ cuéc sèng cña chóng ta.
Nh vËy dï mçi ngêi cã qu¹n niÖm kh¸c nhau vÒ thÓ lo¹i phãng sù nhng tÊt th¶y ®Òu c«ng nhËn trong phãng sù th«ng tin vÉn lµ ®iÓm cÇn ®îc coi träng. Gi¸o tr×nh “ NghiÖp vô b¸o chÝ” cña trêng Tuyªn Gi¸o ®Þnh nghÜa: “ PS lµ mét trong nh÷ng thÓ tµi th«ng tin quan träng quan träng cña b¸o chÝcã Ýt nhiÒu ®Æc trng v¨n häc, ph¶n ¸nh sù kiÖn x¶y ra, cã thÓ kÕt hîp nghÞ luËn, nh»m nªu lªn phÈm chÊt tinh thÇn cña con ngêi vµ toµn bé x· héi theo mét hÖ thèng quan ®iÓm vµ ®êng lèi nhÊt ®Þnh.” Tõ ®iÓn häc sinh (NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi 1977) ®Þnh nghÜa: “ Phãng sù lµ thÓ v¨n ph¶n ¸nh, ph©n tÝch kÞp thêi nh÷ng sù viÖc tai nghe m¾t thÊy vµ cã tÝnh chÊt ®iÒu tra”. Khi bµn vÒ phãng sù, PGS. TS Ph¬ng Lùu xÕp nã vµo nhãm c¸c thÓ ký “ phi cèt truyÖn”. Theo «ng phãng sù tu©n theo kÕt cÊu liªn tëng mµ ë ®ã xen kÏ gi÷a sù kiÖn con ngêi víi nh÷ng ®o¹n nghÞ luËn tr÷ t×nh víi tû lÖ kh¸ lín cña nh©n vËt trÇn thuËt. Tõ ®iÓn thuËt ng÷ v¨n häc (NXB Gi¸o dôc, 1992) ®Þnh nghÜa : “ Phãng sù lµ mét thÓ lo¹i thuéc lo¹i h×nh ký. Phãng sù ghi chÐp kÞp thêi nh÷ng vô viÖc nh»m lµm s¸ng tá tríc cong luËn mét sù kiÑn mét vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ho¹t déng vµ sè phËn cña mét hoÆc nhiÒu ngêi vµ cã ý nghÜa thêi sù ®èi víi mét ®Þa ph¬ng hay toµn bé x· héi.”
Tõ nh÷ng quan niÖm trªn cã thÓ ®a ra mét ®Þnh nghÜa vÒ phãng sù nh sau: Phãng sù lµ mét trong nh÷ng thÓ tµi th«ng tin quan träng cña b¸o chÝ cã nh÷ng ®Æc trng cña v¨n häc. Nã lµ thÓ tµi phÈn ¸nh sù kiÑn cã qu¸ tr×nh diÔn biÕn. Phãng sù lµ thÓ tµi ph¶n ¸nh sù kiÖn b»ng ph¬ng ph¸p miªu t¶ hay tù thuËt, mÆt kh¸c còng cã thÓ kÕt hîp nghÞ luËn ë møc ®é nhÊt ®Þnh hay cã thÓ sö
dông c¸c ph¬ng ph¸p biÓu ®¹t cña v¨n häc (biÖn ph¸p tu tõ, sö dông ng«n ng÷ giµu h×nh ¶nh) trong phãng sù .
®Æc trng cña phãng sù
Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng ®Æc trng cña phãng sù còng nh c¸c thÓ lo¹i b¸o chÝ kh¸c ®ã lµ trÇn thuËt vÒ ngêi thËt viÖc thËt tiªu biÓu ®iÓn h×nh, ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin thêi sù, th«ng x¸c thùc. Tuy nhiªn ®ã chØ lµ nh÷ng th«ng tin cã tÝnh bÒ næi cña phãng sù. Phãng sù ph¶n ¸nh sù thËt th«ng qua c¸i t«i trÇn thuËt, nh©n chøng kh¸ch quan. C¸i t«i trÇn thuËt cã vai trß ®Æc biÖt quan träng. §ã lµ c¸i t«i võa lý trÝ võa l« gÝc, giµu lý lÏ vµ trong mét chõng mùc nµo ®ã cßn sö dông søc m¹nh cña c¶m xóc thÈm mü. Trong nhiÒu trêng hîp c¶m xóc thÈm mü trë thµnh ®éng lùc ®a t¸c phÈm ®¹t tíi nh÷ng phÈm chÊt kh¸c l¹.C¸i t«i trÇn thuËt c¸i t«i nh©n chøng kh¸ch quan khiÕn cho c«ng chóng tin tëng r»ng hä ®ang ®îc tiÕp xóc víi sù thËt hoµn toµn. C¸i t«i trong t¸c phÈm phãng sù tríc hÕt ph¶i lµ c¸i t«i x· héi, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng tr¸ch nhiÖm c«ng d©n. T¸c gi¶ ph¶i dòng c¶m bªnh vùc sù thËt chØ ra sù thËt, ph¶n ¸nh thÈm ®Þnh sù thËt theo lîi Ých cña giai cÊp vµ céng ®ång. NÕu t¸c gi¶ kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thÈm ®Þnh hoÆc thÈm ®Þnh mÐo mã hiÖn thùc th× kh«ng nh÷ng kh«ng t¹o ra sù hëng øng cña c«ng chóng, kh«ng ®¹t ®îc nh÷ng hiÖu qu¶ b¸o chÝ nhÊt ®Þnh, mµ cßn khiÕn c«ng chóng nghi ngê kh¶ n¨ng, sù trung thùc cña phãng viªn ®ã nãi riªng còng nh cña ®éi ngò c¸c nhµ b¸o nãi chung. §èi víi b¸o chÝ, phãng sù còng nh c¸c thÓ ký b¸o chÝ kh¸c ®· t¹o ra mét kh«ng gian s¸ng t¹o gióp t¸c gi¶ cã thÓ th«ng tin thêi sù mét c¸chsinh ®éng hÊp dÉn. Theo c¸c nhµ nghiªn cøu, søc hÊp dÉn, søc thuyÕt phôc cña phãng sù tríc hÕt vµ chñ yÕu lµ do sù viÖc vµ con ngêi cã thËt ®îc ph¶n ¸nh trong t¸c phÈm. Víi nh÷ng kh¶ n¨ng c¬ déng linh ho¹t nh¹y bÐn trong viÖc ph¶n ¸nh hiÖn thùc trùc tiÕp nhÊt ®em l¹i cho c«ng chóng nh÷ng nÐt t¬i míi vµ sinh ®éng cña hiÖn thùc. Phãng sù xuÊt hiÖn trong nh÷ng hoµn c¶nh cã vÊn ®Ò, hoµn c¶nh thu hót sù quan t©m cña ®«ng ®¶o c«ng chóng. Cuéc sèng cã hµng ngµn vÊn ®Ò hoµn c¶nh thu hót sù chó ý cña c«ng chóng, cho nªn phãng sù chØ ph¶n ¸nh nh÷ng vÊn ®Ò tiªu biÓu nhÊt. Bót ph¸p linh ho¹t gióp cho nhµ b¸o cã kh¶ n¨ng tr×nh bµy s©u s¾c vµ tû mû vÒ sù ph¸t triÓn cña sù kiÖn nh»m ®¸p øng nhu cÇu hiÓu biÕt mét c¸ch ®Çy ®ñ nhÊt qu¸ tr×nh diÔn biÕn sù kiÖn hoÆc nh÷ng khÝa c¹nh quan träng nhÊt cña sù viÖc. Kh«ng ph¶i sù kiÖn nµo còng ®îc lµm thµnh phãng sù. ChØ khi nµo cuéc sèng xuÊt hiÖn nh÷ng c©u hái, nh÷ng hiÖn tîng ®ßi hái gi¶i ®¸p phãng sù míi xuÊt hiÖn. §iÒu quan träng lµ vÊn ®Ò mµ sù kiÖn ®Æt ra cã ®¸p øng ®îc nhu cÇu th«ng tin cña ®«ng ®¶o c«ng chóng. T¸c gi¶ ph¶i kh¸ch quan vµ t¸c phÈm ph¶i to¸t ra khuynh híng râ rµng, bëi c«ng chóng ®ßi hái ®îc biÕt th¸i ®é thÈm ®Þnh cña t¸c gi¶ tríc sù kiÖn ®ã. Phãng sù cã kÕt cÊu co gi·n, linh ho¹t, bót ph¸p gÇn víi v¨n häc trong viÖc ph¶n ¸nh vµ thÈm ®Þnh thùc hiÖn. Ng«n ng÷ cña phãng sù võa lµ ng«n ng÷ th«ng tin thêi sù, ®ång thêi giµu h×nh ¶nh, cã kh¶ n¨ng biÓu c¶m cao. §ã lµ nhê nh÷ng ®Æc trng kh«ng thÓ thiÕu cña bÊt cø t¸c phÈm phãng sù nµo.
Ch¬ng ii
phãng sù truyÒn h×nh - nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung
I .Kh¸i niÖm Phãng sù truyÒn h×nh vµ c¸c lo¹i
phãng sù truyÒn h×nh
Vai trß ngµy cµng t¨ng cña phãng sù truyÒn h×nh.
Ngµy nay,c¸c ph¬ng tiÖn nghe nh×n cña truyÒn h×nh tõng bíc ®îc hiÖn ®¹i ho¸, cã kh¶ n¨ng ghi thu, xö lý th«ng tin, truyÒn ®i th«ng tin trùc tiÕp, nhanh nh¹y, chÝnh x¸c ®Æc biÖt lµ cã tÝnh phæ cËp cao. Lµ ph¬ng tiÖn sinh sau ®Î muén, truyÒn h×nh ®· thõa hëng kinh nghiÖm vµ ph¬ng ph¸p t¹o h×nh ¶nh ©m thanh cña ®iÖn ¶nh vµ ph¸t thanh. Cã thÓ nhËn thÊy ë truyÒn h×nh cã sù kh¸i qu¸t triÕt lý cña b¸o in, tÝnh chÝnh x¸c, cô thÓ b»ng h×nh ¶nh ©m thanh cña ®iÖn ¶nh vµ ph¸t thanh, tÝnh h×nh tîng cña héi ho¹, c¶m xóc suy t cña ©m nh¹c.
GÇn mét thÕ kû h×nh thµnh ph¸t triÓn thÓ tµi phãng sù ®· thÓ hiÖn chç ®øng kh«ng thÓ thiÕu trong ho¹t ®éng truyÒn th«ng ®¹i chóng. §Æc biÖt trong bèi c¶nh bïng næ th«ng tin nh hiÖn nay. Dï mäi thÓ tµi b¸o chÝ ®Òu b×nh ®¼ng nhau trong viÖc ph¶n ¸nh th«ng tin vÒ hiÖn thùc ®êi sèng ®ang diÔn ra tõng ngµy, tõng giê xung quanh chóng ta, nhng kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn ®îc kh¶ n¨ng ph¶n ¸nh hiÖn thùc mét c¸ch nhanh nh¹y, ®Çy ®ñ, vµ mang tÝnh thuyÕt phôc, hÊp dÉn cao cña thÓ tµi phãng sù. Phãng sù ®· vµ ®ang trë thµnh mét “ mãn ¨n” ®îc c«ng chóng a chuéngkhi thëng thøc c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t thanh truyÒn h×nh. BÊt kú sù kiÖn vÊn ®Ò nãng hæi nµo x¶y ra trªn thÕ giíi t¹i bÊt kú ®©u, thêi ®iÓm nµo ®Òu ®îc c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng ph¶n ¸nh nhanh nh¹y, kÞp thêi th«ng qua c¸c phãng sù hÊp dÉn, ®Æc biÖt lµ truyÒn h×nh víi u thÕ kü thuËt th«ng tin cã thÓ truyÒn trùc tiÕp ngay t¹i chç sù kiÖn x¶y ra. Buæi lÔ duyÖt binh t¹i kû niÖm 20 n¨m ngµy gi¶i phãng Sµi Gßn thèng nhÊt ®Êt níc t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh( 30-4-1995) kh«ng chØ cã §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam mµ cßn cã c¸c ®µi truyÒn h×nh ph¬ng T©y trong ®ã cã CNN truyÒn trùc tiÕp ®Õn ®«ng ®¶o kh¸n gi¶ thÕ giíi.
C¸c phãng sù trong thêi gian qua ®· ph¶n ¸nh phong phó c¶ néi dung ®Ò tµi lÉn ph¹m vi ph¶n ¸nh, ®Ò cËp ®Õn mäi khÝa c¹nh lÜnh vùc cuéc sèng trong sù ph¸t triÓn v¨n ho¸, kinh tÕ ®Êt níc. C¸c Phãng sù truyÒn h×nh ®· theo s¸t c¸c sù kiÖn t×nh huèng næi bËt trong dßng thêi sù chñ lu ph¶n ¸nh ®êi sèng chÝnh trÞ, x· héi v¨n ho¸, kinh tÕ ®Êt níc ta. Nh÷ng n¨m ®Çu ®æi míi ®Êt níc cña thêi kú d©n chñ ho¸ lµ tÝnh chiÕn ®Êu m¹nh mÏ, kh«ng chØ lµ sù cæ vò nh©n tè míi, nhiÒu khi sa vµo ph¶n ¸nh mét chiÒu mang tÝnh chÊt t« hång mµ cßn lµ sù kh¸m ph¸ ®Êu tranh víi c¸c vÊn ®Ò tiªu cùc n¶y sinh trong vÊn ®Ò c¬ chÕ thÞ trêng thêi kú më cöa. §ã lµ n¹n tham nhòng , quan liªu hµnh chÝnh , nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh phi ph¸p, lµm giµu bÊt chÝnh, t×nh tr¹ng vi ph¹m kû c¬ng, phÐp níc. NhiÒu phãng sù truyÒn h×nh ®Ò cËp ph¸t hiÖn c¶nh tØnh d luËn x· héi vÒ nh÷ng vÊn ®Ò nhøc nhèi, nh÷ng m©u thuÉn n¶y sinh còng nh nh÷ng nguy c¬ tiÒm tµng ¶nh hëng ®Õn x· héi, c¶n trë ®Õn sù ph¸t triÓn ®i lªn vÒ mäi mÆt kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi, v¨n ho¸ cña x· héi ®Êt níc.
Kh¸i niÖm vµ c¸c d¹ng phãng sù truyÒn h×nh.
2.1) Kh¸i niÖm.
Phãng sù truyÒn h×nh lµ mét thÓ tµi b¸o chÝ ph¶n ¸nh kÞp thêi mét sù kiÖn, mét vÊn ®Ò bøc xóc cña thêi cuéc trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh ph¸t triÓn, víi mét quan ®iÓm th¸i ®é nhÊt ®Þnh th«ng qua ph¬ng tiÖn biÓu ®¹t h×nh ¶nh ©m thanh sèng ®éng cña truyÒn h×nh.
2.2) C¸c quan ®iÓm ph©n lo¹i phãng sù truyÒn h×nh.
Phãng sù truyÒn h×nh lµ mét thÓ lo¹i b¸o chÝ khã ®ßi hái ngêi thùc hiÖn ph¶i cã kh¶ n¨ng, n¨ng lùc tr×nh ®é nhÊt ®Þnh. ViÖc ph©n chia phãng sù truyÒn h×nh gióp cho ngêi phãng viªn thùc hiÖn phãng sù truyÒn h×nh tèt ngay tõ kh©u kÞch b¶n. X¸c ®Þnh ®îc c¸c d¹ng phãng sù, ngêi phãng viªn sÏ ®Þnh híng ®îc kÞch b¶n cña m×nh.
Theo NguyÔn Thµnh Lu( LuËn v¨n tèt nghiÖp b¸o chÝ “ Phãng sù truyÒn h×nh” ) cho r»ng phãng sù truyÒn h×nh ®îc chia lµm hai d¹ng chÝnh:
Phãng sù sù kiÖn hay phãng sù thêi sù: XuÊt hiÖn trong c¸c ch¬ng tr×nh thêi sù. TÝnh thêi sù cña sù kiÖn ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu vµ thêi lîng chØ giíi h¹n trong kho¶ng 2-3 phót do chõng mùc cã h¹n cña ch¬ng tr×nh thêi sù.
Phãng sù vÒ mét vÊn ®Ò hay phãng sù chuyªn ®Ò: Chñ yÕu xuÊt hiÖn trong c¸c ch¬ng tr×nh chuyªn ®Ò, chuyªn môc: V× an ninh tæ quèc, TruyÒn h×nh qu©n ®éi nh©n d©n, N«ng th«n ngµy nay, TruyÒn h×nh thanh niªn, An toµn giao th«ng….Phãng sù ph¶n ¸nh mét vÊn ®Ò mét thùc tr¹ng ®ang n¶y sinh cÇn gi¶i quyÕt.
Theo §Æng Thu Lan ( luËn v¨n tèt nghiÖp b¸o chÝ “ Phãng sù truyÒn h×nh” 1995) l¹i cã c¸ch ph©n chia kh¸c.
Phãng sù truyÒn h×nh trùc tiÕp: ph¸t huy ®îc u thÕ cña c«ng nghÖ truyÒn h×nh. Ngêi lµm phãng sù truyÒn h×nh vµ ngêi xem sÏ chøng kiÕn sù kiÖn cïng mét lóc. Nhê c¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i kh¸n gi¶ thÊy m×nh nh ®ang ®îc tham gia vµo sù kiÖn mét c¸ch trùc tiÕp nhÊt. Phãng sù nµy hiÖn ®îc dïng nhiÒu vµo thêi gian gÇn ®©y… C¸c cuéc viÕng th¨m cña nguyªn thñ quèc gia, c¸c cuéc chiÕn tranh… Lo¹i h×nh phãng sù nµy, kh¸n gi¶ cã ®é tin cËy cao vµ bÞ cuèn hót m¹nh mÏ. C¸c phãng sù truyÒn h×nh thêng ®îc ph¸t trong ch¬ng tr×nh thêi sù.
Phãng sù truyÒn h×nh qua hËu kú dµn dùng: Lµ phãng sù ghi b¨ng sau ®ã t¸c gi¶ lùa chän s¾p xÕp h×nh ¶nh ©m thanh theo ý ®å t tëng vµ lùa chän thêi gian ph¸t sãng. Lo¹i phãng sù nµy hiÖn nay ®ang phæ biÕn ®èi víi §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam.
Theo §oµn Anh Dòng trong t¸c phÈm “ KÞch b¶n phim tµi liÖu phãng sù truyÒn h×nh” th× viÑc ph©n chia c¸c thÓ lo¹i phãng sù truyÒn h×nh l¹i dùa trªn c¬ së néi dung vÊn ®Ò mµ phãng sù ®Ò cËp. Bao gåm c¸c thÓ lo¹i : Phãng sù truyÒn th¼ng, phãng sù sù kiÖn, phãng sù vÊn ®Ò vµ phãng sù ch©n dung.
Phãng sù truyÒn th¼ng( phãng sù trùc tiÕp):
Lo¹i phãng sù nµy ngµy cµng ®îc kh¼ng ®Þnh thÕ m¹nh cña nã. Phãng viªn vµ ngêi xem chøng kiÕn sù viÖc cïng mét lóc, do vËy tÝnh ch©n thùc vµ tÝnh nãng hæi cña sù kiÖn ®¹t ®Õn møc lý tëng. Ngêi phãng viªn lµ ngêi híng dÉn ngêi xem, võa lµ ngêi trùc tiÕp b×nh luan¹ mäi viÖc víi ng«n ng÷ míi. Tinh c¶m vµ tr¸ch nhiÖm cao ®«Ý víi ngêi xem. Nãi nh thÕ kh«ng ph¶i cø ra hiÖn trêng, phãng viªn gÆp c¸i g× còng nãi c¸i ®Êy.TÊt c¶ ph¶i chuÈn bÞ ý tëngtõ kÞch b¶n dù kiÕn ®Õn c¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt. Thµnh c«ng cña lo¹i phãng sù nµy phô thuéc vµo c«ng t¸c chuÈn bÞ.
Phãng sù sù kiÖn: Lo¹i phãng sù nµy ph¶n ¸nh diÔn biÕn l« gÝc cña sù kiÖn, cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n nh»m cung cÊp cho kh¸n gi¶ ®Çy ®ñ qu¸ tr×nh diÔn biÕn cña c¸c sù kiÖn. §©y thêng lµ nh÷ng sù kiÖn quan träng trong x· héi. C¸c sù kiÖn tù nãi lªn vÊn ®Ò, Ýt cã sù ®¸nh gi¸ b×nh lô©n cña phãng viªn. Yªu cÇu chÝnh cña thÓ lo¹i nµy lµ ph¶n ¸nh vµ ®iÒu quan träng lµ nªu bËt ®îc ý nghÜa cña sù kiÖn trong bèi c¶nh cña sù kiÖn.Do vËy kÞch b¶n thêng xo¸y s©u vµo nh÷ng sù kiÖn cô thÓ, ph©n biÖt chÝnh- phô ®Ó x©y dùng sù nhÊt qu¸n cña t tëng chñ ®Ò ®· x¸c ®Þnh.
Phãng sù vÊn ®Ò: §èi tîng cña lo¹i phãng sù nµy lµ nh÷ng vÊn ®Ò sù kiÖn cã ý nghÜa quan träng, ®îc x· héi quan t©m. Nh÷ng vÊn ®Ò chñ tr¬ng ®êng lèi cña §¶ng ®îc thÓ hiÖn qua d¹ng phãng sù nµy gióp nh©n d©n hiÎu râ h¬n. §©y lµ d¹ng phãng sù cã tÝnh chÝnh luËn cao. KÞch b¶n cña phãng sù nµy ph¶i x¸c ®Þnh ®îc b¶n chÊt cña vÊn ®Ò, sù kiÖn, x¸c ®Þnh môc ®Ých chÝnh cña phãng sù. Nh÷ng dù kiÕn chøng cí, nh©n chøng v¹ch ra c¸c ph¬ng ¸n khai th¸c t liÖu, tiÕp xóc víi ®èi tîng cã liªn quan lµ rÊt cÇn thiÕt. Trong kÞch b¶n phãng sù vÊn ®Ò cÇn nªu ra nhiÒu ph¬ng ¸n gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vµ x¸c ®Þnh râ môc ®Ých vÊn ®Ò cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nh thÕ nµo.Trong kÞch b¶n phãng viªn ®a ra nhiÒu c©u hái nh÷ng c©u tù tr¶ lêi trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra ®Ó t×m ra nh÷ng m©u thuÉn chÝnh cña vÊn ®Ò. KÞch b¶n phãng sù ®iÒu tra cµng chi tiÕt, cµng ®a ra nhiÒu d÷ kiÖn cµng tèt.
Phãng sù ch©n dung: Phãng sù ch©n dung thêng ph¶n ¸nh con ngêi víi nh÷ng tÝnh c¸ch, vai trß, vÞ trÝ kh¸c nhau trong x· héi (ch©n dung anh hïng, mét b¸c sü, nhµ khoa häc, ngêi lao ®éng…. §Æc ®iÓm ngo¹i h×nh, tÝnh c¸ch nh©n vËt, t©m lý, tiÓu sö, nh÷ng cèng hiÕn cña nh©n vËt ®îc tËp trung khai th¸c. Nh÷ng chi tiÕt ®ã ph¶i ch©n thùc cô thÓ ®Æc s¾c vµ cã søc gîi c¶m ®Ó tang tÝnh thuyÕt phôc cho ngêi xem. Ngêi lµm kÞch b¶n ph¶i hiÓu râ nh©n vËt cña m×nh. Trong phãng sù ch©n dung pháng vÊn ®îc chó ý( pháng vÊn b¶n th©n nh©n vËt, pháng vÊn nh÷ng ngêi cã liªn quan, ®¸nh gi¸ vÒ nh©n vËt) c¸c cuéc pháng vÊn nµy ®îc dù kiÕn, chuÈn bÞ c«ng phu ngay tõ khi lµm kÞch b¶n.
VCrCcvQuan ®iÓm ph©n lo¹i nµy chØ lµ sù chi tiÕt ho¸ néi dung c¸c chñ ®Ò phãng sù, cã tÝnh khoa häc vµ lý luËn sÏ lµ híng tiÕn tíi cña viÖc ph©n lo¹i phãng sù ®Ó øng dông trong thùc tÕ triÓn khai c¸c t¸c phÈm phãng sù.
II. qu¸ tr×nh s¸ng t¹o phãng sù truyÒn h×nh.
c¸c yÕu tè cÊu thµnh cña psth vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña chóng.
H×nh ¶nh.
H×nh ¶nh trong phim phãng sù võa lµ ph¬ng tiÖn, võa lµ néi dung thÓ hiÖn ý ®å t tëng t¸c gi¶. Kh¸c víi h×nh ¶nh trong phim truyÖn, h×nh ¶nh cña truyÒn h×nh nãi chóng, cña phim phãng sù nãi riªng ph¶i mang tÝnh thêi sù vµ x¸c thùc. Nã kh«ng chØ m« t¶ ho¹t ®éng cña con ngêi, mµ cßn gióp kh¸n gi¶ “ tham gia” hoÆc “ ®øng trªn” nh×n vµo sù kiÖn.
C¸c cì c¶nh chÝnh thêng dïng trong phãng sù truyÒn h×nh lµ : toµn c¶nh, trung c¶nh, cËn c¶nh, ®Æc t¶…Víi c¸c cì c¶nh nµy phãng sù truyÒn h×nh cã thÓ tho¶ m·n nhu cÇu muèn biÕt c¸i g× ®ang x¶y ra, nã x¶y ra nh thÕ nµo cña kh¸n gi¶…MÆt kh¸c qua c¸c cì c¶nh, c¸c gãc quay cao thÊp, chÝnh diÖn, 3/4 …gãc ®é chñ quan vµ kh¸ch quan, t¸c gi¶ cã thÓ béc lé th¸i ®é t©m lý cña con ngêi trong sù kiÖn ®ã.
TruyÒn h×nh lµ ph¬ng tiÖn quan s¸t trùc tiÕp cuéc sèng cña mçi gia ®×nh. Kh¶ n¨ng trùc quan cã ¶nh hëng rÊt lín tíi qu¸ tr×nh nhËn thøc cña con ngêi. Trong phãng sù truyÒn h×nh, mçi h×nh ¶nh ®Òu ph¶i bao hµm mét ý nghÜa, mét néi dung nµo ®ã( hoÆc lµ nguyªn nh©n, diÔn biÕn, kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña sù kiÖn trong cuéc sèng).
Kh¶ n¨ng biÓu hiÖn cña h×nh ¶nh trong t¸c phÈm phãng sù truyÒn h×nh cßn thÓ hiÖn ë mèi liªn kÕt gi÷a c¸c h×nh ¶nh víi nhau theo trËt tù tuyÕn tÝnh thêi gian cña qu¸ tr×nh vËn ®éng.
Sù kÕ thõa ng«n ng÷ ®iÖn ¶nh cña truyÒn h×nh lµ mét tÊt yÕu ®· gióp cho truyÒn h×nh cã mét tÇm ¶nh hëng vît tréi so víi c¸c anh em cña nã. Nhng nã kh«ng ph¶i lµ sù sao chÐp y nguyªn b¶n gèc kÓ c¶ khi truyªn h×nh cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi ®iÖn ¶nh chÝnh luËn. ChÝnh v× ®îc kÕ thõa mµ kh«ng mÊt c«ng søc t×m tßi thö nghiÖm víi bao nhiªu thÊt b¹i tríc khi ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu trªn cña ®iÖn ¶nh mµ truyÒn h×nh nhiÒu khi ®· vi ph¹m nh÷ng nguyªn t¾c, ph¬ng ph¸p t¹o h×nh cña h×nh ¶nh dÉn ®Õn viÖc gi¶m thiÓu søc m¹nh vèn cã cña h×nh ¶nh vµ nh vËy hiÖu qu¶ cña truyÒn th«ng còng bÞ gi¶m sót. §Æc biÖt phãng sù truyÒn h×nh lµ mét thÓ tµi chñ lùc cña trtuyÒn h×nh trong hÖ thèng th«ng tin b¸o chÝ kh«ng thÓ bá qua yÕu tè h×nh ¶nh.
Trong phãng sù truyÒn h×nh th«ng tin ®îc biÓu hiÖn b»ng h×nh ¶nh, nã võa lµ ph¬ng tiÖn, võa lµ néi dung thÓ hiÖn ý ®å t tëng cña t¸c gi¶. H×nh ¶nh trong phãng sù truyÒn h×nh ph¶n ¸nh kh«ng gian 3 chiÒu lªn mÆt ph¼ng 2 chiÒu trªn mµn h×nh. Kh¸c víi c¸c h×nh ¶nh tÜnh t¹i cña nghÖ thuËt t¹o h×nh nh héi ho¹, nhiÕp ¶nh, h×nh ¶nh trong phãng sù truyÒn h×nh lµ nh÷ng h×nh ¶nh ®éng, cã thùc vµ ®· qua xö lý, biªn tËp b»ng c¸c biÖn ph¸p kü thuËt vµ nghiÖp vô.
Cì c¶nh.
Víi c¸c cì c¶nh chÝnh: Toµn- trung- cËn phãng sù truyÒn h×nh cã thÓ tho¶ m·n nhu cÇu th«ng tin cña kh¸n gi¶. ThÕ giíi ®îc t¸i t¹o trªn mµn ¶nh trë lªn phong phó h¬n vµ còng chän läc h¬n. Nã ®¸p øng ®îc t©m lý quan s¸t, tß mß cña con ngêi muèn xem tõ tæng thÓ ®Õn chi tiÕt , kh«ng chØ muèn biÕt c¸i g× ®ang x¶y ra mµ cßn muèn biÕt nã x¶y ra nh thÕ nµo còng nh th¸i ®é, t©m lý cña nh÷ng con ngêi trong cuéc ra sao th«ng qua c¸c cì c¶nh.
Gãc quay.
Ngoµi sù kÕ thõa ®iÖn ¶nh vÒ gãc quay vËt lý : cao thÊp, chÝnh diÖn, 3/4 …trong viÖc ghi chÐp hiÖn thùc phong phó, truyÒn h×nh cßn kÕ thõa ®iÖn ¶nh hai gãc ®é t©m lý: gãc ®é chñ quan vµ gãc ®é kh¸ch quan. Víi gãc quay kh¸ch quan, ngêi xem cã thÓ ®ãng vai trß ngêi chøng kiÕn c¸c hµnh ®éng ®ang diÔn ra trªn mµn ¶nh nhá mét c¸ch döng dng cña ngêi ngoµi cuéc nhng cã thÓ trë thµnh ngêi nhËp cuéc cã c¶m tëng nh m×nh cïng tham gia víi sù viÖc ®ang diÔn biÕn trªn phim th«ng qua c¸c gãc quay chñ quan. Do ®ã h×nh ¶nh trªn phim kh«ng chØ mang chøc n¨ng th«ng tin ®¬n thuÇn mµ cßn cã kh¶ n¨ng khªu gîi nh÷ng t×nh c¶m th¸i ®é nhÊt ®Þnh cña ngêi xem.
Montage.
Mét phãng sù truyÒn h×nh hay bÊt kú mét t¸c phÈm truyÒn h×nh, bé phim nµo chÝnh lµ sù diÔn biÕn theo kh«ng gian vµ thêi gian ë c¸c cì c¶nh kh¸c nhau nÕu ®øng ë gãc ®é h×nh ¶nh. Khi truyÒn h×nh ¶ ®êi th× Montage ®· lµ mét yÕu tè cÊu thµnh cña bé phim. Montage lµ sù kÕt nèi c¸c c¶nh, mµn, trêng ®o¹n rêi r¹c kh¸c biÖt vÒ kh«ng gian vµ thêi gian theo ý ®å cña ngêi lµm phim ®Ó cã mét bé phim theo ý ngêi ®¹o diÔn, ®Ó cã mét bé phim hoµn h¶o dÝnh liÒn nhau mµ kh¸n gi¶ cã c¶m gi¸c ®îc xem mét c©u chuyÖn kÓ liªn tôc kh«ng ®øt ®o¹n. TruyÒn h×nh ®îc kÕ thõa toµn bé kü thuËt, nghÖ thuËt r¸p dùng h×nh ¶nh ®iÖn ¶nh: §éng tiÕp ®éng, tÜnh tiÕp tÜnh, ®ång trôc diÔn xuÊt, trôc ®Þnh híng… Khã cã thÓ h×nh dung mét ch¬ng tr×nh truyÒn h×nh nµo l¹i cã thÓ tån t¹i nÕu kh«ng cã Montage. Nã kh«ng chØ cã t¸c dông kÕt nèi c¸c h×nh ¶nh trong b¶n th©n mét t¸c phÈm mµ cßn lµ sù kÕt nèi liªn kÕt ghÐp nèi ®Ñp m¾t gi÷a c¸c t¸c phÈm trong ch¬ng tr×nh ®ã. Montage cho phÐp truyÒn h×nh nÐn hµnh ®éng thu hÑp thêi gian m« t¶ sù kiÖn x¶y ra còng nh lùa chän ghÐp nèi bÊt kú h×nh ¶nh nµo cÇn thiÕt cho ý ®å kÞch b¶n cña nhµ lµm phim tren c¬ së nh÷ng thíc phim ®· quay ®îc. §Æc biÖt phãng sù truyÒn h×nh chØ lµ sù ghi chÐp trung thùc h×nh ¶nh c¸c sù kiÖn, vÊn ®Ò nh nã cã trong cuéc sèng, chø kh«ng ®îc sö dông bÊt kú mét h cÊu nghÖ thuËt nµo ®Ó t¨ng tÝnh gi¸ trÞ thÈm mü cña nh÷ng thíc phim v× vËy Montage hîp lý th× phãng sù truyÒn h×nh sÏ t¨ng ®é hÊp dÉn cña sù thùc lªn.
1.2) ¢m thanh.
ThËt khã cã thÓ h×nh dung næi thÕ giíi nµy sÏ ra sao nÕu con ngêi thiÕu ®i mét trong hai kh¶ n¨ng: nh×n thÊy ®îc vµ nghe ®îc. TruyÒn h×nh còng nh ®iÖn ¶nh ngoµi søc m¹nh h×nh ¶nh ra muèn chinh phôc kh¸n gi¶ th× kh«ng thÓ thiÕu ®îc ©m thanh. ¢m thanh gióp chóng ta tin ®ù¬c nh÷ng g× chóng ta nh×n thÊy trªn h×nh ¶nh lµ cã thËt bëi con ngêi lu«n muèn ®îc nghe vµ nh×n cïng mét lóc. ¢m thanh trong phãng sù truyÒn h×nh ®îc t¹o nªn bëi c¸c yÕu tè sau ®©y:
¢m thanh ngoµi h×nh: ®ù¬c phæ biÕn song hµnh víi h×nh ¶nh trong phãng sù, chØ ®îc thùc hiÖn ë kh©u biªn tËp, gåm lêi b×nh vµ ©m nh¹c. Lêi b×nh lµ sù bæ sung cho nh÷ng g× ngêi xem nh×n thÊy trªn mµn ¶nh truyÒn h×nh chø kh«ng kÓ l¹i nh÷ng g× hä ®· nh×n thÊy…ph¶i truyÒn ®¹t ®îc t tëng cña phim, ph¶i gióp ngêi xem tæng hîp ®îc ý nghÜa sù vËt sù kiÖn diÔn ra trªn mµn ¶nh nhá.” “ ¢m nh¹c lµ mét trong ba yÕu tè quan träng trong phim phãng sù, t liÖu. ¢m nh¹c trong phim cã t¸c dông t«n thªm h×nh ¶nh vµ sù kiÖn, kh«ng ph¶i lóc nµo còng vang lªn mµ chØ sö dông khi cÇn thiÕt…. ¢m nh¹c còng cÇn ph¸i cã kÞch tÝnh vµ gîi c¶m chø kh«ng chØ minh o¹ cho phim.”Trong phãng sù truyÒn h×nh ngêi ta th«ng thêng chän mét b¶n nh¹c, bµi nh¹c kh«ng lêi gÇn phï hîp víi néi dung chuyÓn t¶i cña phãng sù lµ ®îc vµ còng chØ dïng lóc cÇn thiÕt. HiÖn nay phãng sù truyÒn h×nh ®ang cã xu híng kh«ng sö dông nh¹c nÒn.
¢m thanh trong h×nh: §îc ghi t¹i hiÖn trêng gåm lêi tho¹i pháng vÊn vµ tiÕng ®éng hiÖn trêng cã t¸c dông t¨ng ®é ch©n thËt cña sù kiÖn, vÊn ®Ò mµ phãng sù nªu. Thu hÑp kho¶ng c¸ch gi÷a phãng viªn vµ kh¸n gi¶, t¨ng mèi giao lu gi÷a ngêi truyÒn vµ ngêi nhËn th«ng ®iÖp. Riªng tiÕng ®éng trong phim phãng sù ph¶i lµ tiÕng déng trùc tiÕp tõ hiÑn trêng chø kh«ng ph¶i lµ tiÕng ®«ng dµn dùng.
Mçi yÕu tè nãi trªn cña ©m thanh cã tÇm quan träng riªng mµ nÕu ngêi lµm phãng sù biÕt sö dông ®óng lóc, ®óng chç sÏ t¨ng kh¶ n¨ng th«ng tin h×nh ¶nh. Thµnh phÇn c¸c yÕu tè cña ©m thanh trong tõng phãn sù kh«ng ph¶i lµ nhÊt qu¸n, bÊt di bÊt dich mµ cßn phô thuéc vµo kÕt cÊu cña phãng sù thÓ hiÖn ý ®å cña ngêi lµm phãng sù.
Quan hÖ gi÷a ©m thanh vµ h×nh ¶nh trong PSTH.
Ng«n ng÷ phãng sù truyÒn h×nh lµ ng«n ng÷ tæng hîp cña h×nh ¶nh vµ ©m thanh vµ søc m¹nh cña phãng sù truyÒn h×nh do ®ã lµ søc m¹nh cña hai yÕu tè ®ã. Tuy vËy viÖc x¸c ®Þnh sù t¬ng quan gi÷a chóng kh«ng ®¬n gi¶n. ViÖc x¸c ®Þnh tÇm quan träng cña mçi yÕu tè sÏ quyÕt ®Þnh tØ lÖ “®Çu t”, gia c«ng kÕt cÊu cña phãng viªn khi x©y dùng mét phãng sù truyÒn h×nh nãi riªng, mét t¸c phÈm truyÒn h×nh, ®iÖn ¶nh nãi chung vµ ®iÒu quan träng nhÊt lµ viÖc ¶nh hëng tíi hiÖu qu¶ cña viÖc truyÒn ®¹t th«ng tin. T¸c ®éng ®Çu tiªn cña mét ch¬ng tr×nh truyÒn h×nh tËp trung vµo m¾t ngêi xem, m¾t thêng xuyªn m¹nh h¬n tai nghe, ®Æc biÖt trong trêng hîp gi÷a tai vµ m¾t cã sù nhËn thøc t¬ng ph¶n nhau ®èi víi nh÷ng th«ng ®iÖp chóng nhËn ®îc. Nh÷ng g× nghe ®îc sÏ bæ trî n©ng cao hiÖu qu¶ cña h×nh ¶nh”.
Chóng ta biÕt r»ng néi dung th«ng ®iÖp truyÒn ®¹t trong bÊt kú mét t¸c phÈm truyÒn h×nh nµo còng lµ sù t¬ng hç gi÷a h×nh ¶nh vµ ©m thanh nhng trong mçi t¸c phÈm vai trß cña chóng l¹i kh¸c nhau do sù kh¸c biÖt cña tõng thÓ tµi quy ®Þnh.
H×nh ¶nh trong phãng sù dï chi tiÕt bao nhiªu ch¨ng n÷a còng chØ truyÒn t¶i nh÷ng th«ng tin bÒ næi, cßn phÇn ch×m, phÇn th«ng tin ®i s©u vµo sù kiÖn, vÊn ®Ò l¹i nhêng cho lêi b×nh, tiÕng ®éng. Nhµ b¸o TrÇn §øc cho r»ng: “ vÒ lêi b×nh cña phãng sù, t«i cho r»ng nã rÊt quan träng. Cã thÓ xem lêi b×nh nh mét t¸c phÈm v¨n häc trong truyÒn h×nh. NÕu ta quan niÖm lêi b×nh chØ lµ c¸i ®a ®Èy cho h×nh ¶nh th× hoµn toµn sai lÇm. LÏ ®¬ng nhiªn lµ phim truyÒn h×nh , th× h×nh ¶nh lµ chiÕm sè mét, nhng phãng sù truyÒn h×nh lµ mét c«ng cô truyÒn th«ng ®¹i chóng, phÇn nµo g¸nh tr¸ch nhiÖm tæ chøc c¸c hµnh ®éng cña céng ®ång m×nh, gi·i bµy nçi niÒm cña ngêi lµm phim th× bé phim Êy ph¶i “ ®øng ®îc”mµ muèn thÕ th× ph¶i hay lêi b×nh cña phim phãng sù lµ chÊt kÕt dÝnh cuèi cïng ®Ó toµn bé t¸c phÈm ra m¾t ngêi xem. NÕu lêi b×nh dë th× bé phim ®ã cã t¸c dông kh«ng lµ bao nhiªu. Lêi b×nh dë sÏ kh«ng g¸nh ®îc viÖc h×nh ¶nh gi¶i thÝch c¸i g× ®©y.”
H×nh ¶nh vµ tiÕng ®éng lµ minh chøng x¸c thùc nhÊt nh÷ng th«ng tin ®Ò cËp trong lêi b×nh nhng kh«ng thÓ v× thÕ mµ lêi b×nh lÊn ¸t h×nh ¶nh trë thµnh mét bµi b¸o ph¸t thanh ghÐp vµo h×nh ¶nh. NÕu kh«ng cã nh÷ng h×nh ¶nh th× kh«ng cã truyÒn h×nh, nhng th«ng tin mµ h×nh ¶nh ®· chuyÓn t¶i th× lêi b×nh kh«ng nªn lÆp l¹i mµ ph¶i ®i s©u vµo minh chøng cô thÓ cho nh÷ng g× kh¸n gi._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
14212.DOC
