Thực trạng và triển vọng phát triển hoạt động đầu tư trên Thị trường chứng khoán ở Việt Nam

a-lêi nãi ®Çu N h­ chóng ta ®· biÕt, mét trong nh÷ng tiªu chÝ ®Ó ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ sù tån t¹i cña thÞ tr­êng chøng kho¸n víi nßng cèt lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung.ëViÖt Nam, cét mèc ®ã ®­îc x¸c lËp vµo ngµy 20/7/2000 víi sù ra ®êi cña Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh.KÓ tõ ®ã ®Õn nay, thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· trë thµnh mét kªnh huy ®éng vµ ph©n phèi vèn cña nÒn kinh tÕ vµ doanh nghiÖp, thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc.v.v. Song bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®ã, ho¹t ®éng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n còng cßn nhiÒu mÆt h¹n chÕ cÇn ®­îc kh¾c phôc. §©y chÝnh lµ néi dung cña chuyªn ®Ò mµ t«i lùa chän nghiªn cøu. Trong ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· ph¸t triÓn ®­îc 9 n¨m vµ chuÈn bÞ b­íc sang 10 n¨m tiÕp theo, ®Ó cã mét c¸i nh×n tæng qu¸t vµ toµn diÖn vÒ nh÷ng ®iÒu ®· lµm ®­îc vµ nh÷ng ®iÒu cßn tån t¹i trong ho¹t ®éng ®Çu t­ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ë n­íc ta, t«i ®· quyÕt ®Þnh lùa chän ®Ò tµi : "Thùc tr¹ng vµ triÓn väng ph¸t triÓn ho¹t ®éng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam”. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chuyªn ®Ò nghiªn cøu t«i xin c¶m ¬n sù h­íng dÉn tËn t×nh cña gi¸o viªn h­íng dÉn : TiÕn sü Ph¹m V¨n Hïng ®· gióp em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. RÊt mong tiÕp tôc nhËn ®­îc sù gióp ®ì cña thÇy! b-néi dung. Ch­¬ng 1: lÝ luËn chung. I.C¸c kh¸i niÖm chung 1.ThÞ tr­êng chøng kho¸n. 1.1.Kh¸i niÖm. T rong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc hiÓu lµ n¬i diÔn ra c¸c giao dÞch mua b¸n chøng kho¸n. Kh¸i niÖm nµy hµm ý, bÊt kú ®©u, bÊt kú n¬i nµo chØ cÇn diÔn ra hµnh vi giao dÞch chøng kho¸n lµ ®· x¸c lËp thÞ tr­êng. 1.2.B¶n chÊt. VÒ b¶n chÊt thÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh lµ n¬i tËp trung vµ ph©n phèi c¸c nguån vèn tiÕt kiÖm. Nh÷ng ng­êi cã vèn tiÕt kiÖm nhµn rçi cã thÓ th«ng qua viÖc mua b¸n chøng kho¸n nh­ tr¸i phiÕu ®Ó h­ëng lîi tøc tr¸i phiÕu, cæ phiÕu ®Ó h­ëng cæ tøc .v.v. nh»m gia t¨ng kho¶n tiÒn tiÕt kiÖm cña m×nh.§ång thêi, nh÷ng ng­êi cã nhu cÇu huy ®éng vµ sö dông vèn (doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ) th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t hµnh chøng kho¸n ®Ó huy ®éng vèn. MÆt kh¸c, thÞ tr­êng chøng kho¸n ®ång thêi lµ ®Þnh chÕ tµi chÝnh trùc tiÕp.Cã nghÜa lµ, c¸c chñ thÓ cung vµ cÇu vèn cã thÓ tham gia trùc tiÕp vµo thÞ tr­êng.Kh¸c víi h×nh thøc tµi trî gi¸n tiÕp mµ ë ®ã c¸c giao dÞch ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c trung gian tµi chÝnh, ng­êi së h÷u vèn kh«ng ®­îc trùc tiÕp qu¶n lý sè vèn cña m×nh.Do ®ã, hä kh«ng thÓ theo dâi, kiÓm tra, qu¶n lý vèn cña m×nh.Víi thÞ tr­êng chøng kho¸n, ng­êi cã vèn cã thÓ trùc tiÕp qu¶n lý sè vèn cña m×nh, n©ng cao tiÒm n¨ng qu¶n lý vèn. ThÞ tr­êng chøng kho¸n bÒ ngoµi lµ thÞ tr­êng diÔn ra giao dÞch hµng ho¸ víi viÖc chñ thÓ mua chøng kho¸n, n¾m gi÷ chóng sau mét thêi gian vµ sau ®ã b¸n ra theo gi¸ thÞ tr­êng.Nh­ng thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng cña t­ b¶n tiÒn tÖ.C¸c chøng kho¸n mua b¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n cã thÓ ®em l¹i thu nhËp cho ng­êi n¾m gi÷ nã sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh vµ ®­îc l­u th«ng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n theo gi¸ c¶ thÞ tr­êng.Th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n c¸c kho¶n tiÒn ®­îc chuyÓn dÞch tõ n¬i “thõa” sang n¬i “thiÕu”. ThÞ tr­êng chøng kho¸n còng g¾n víi lo¹i h×nh tµi chÝnh ng¾n h¹n.ThÓ hiÖn ë viÖc ng­êi cã chøng kho¸n cã thÓ mua, b¸n chøng kho¸n ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo trªn thÞ tr­êng. Do vËy, c¸c chøng kho¸n trung vµ dµi h¹n còng trë thµnh ®èi t­îng ®Çu t­ ng¾n h¹n. 1.3.Ph©n lo¹i thÞ tr­êng chøng kho¸n . Cã nhiÒu tiªu thøc ®Ó ph©n chia thÞ tr­êng: Thø nhÊt, nÕu c¨n cø vµo sù lu©n chuyÓn cña c¸c nguån vèn, ta cã thÓ chia thÞ tr­êng chøng kho¸n thµnh: ThÞ tr­êng s¬ cÊp vµ ThÞ tr­êng thø cÊp. ThÞ tr­êng s¬ cÊp lµ thÞ tr­êng mua b¸n c¸c chøng kho¸n míi ph¸t hµnh.§èi víi doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ th× thÞ tr­êng s¬ cÊp lµ mét kªnh huy ®éng vèn. ThÞ tr­êng thø cÊp lµ thÞ tr­êng mua b¸n c¸c chøng kho¸n ®· ®­îc ph¸t hµnh trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp.§©y chÝnh lµ n¬i mµ c¸c nhµ ®Çu t­ c¸ nh©n ®­îc tham gia. So víi thÞ tr­êng s¬ cÊp, thÞ tr­êng thø cÊp cã quy ®Þnh réng r·i h¬n vÒ ®èi t­îng tham gia. V× vËy, thÞ tr­êng thø cÊp ®­îc c«ng chóng biÕt ®Õn réng r·i h¬n thÞ tr­êng s¬ cÊp. Thø hai, nÕu c¨n cø vµo ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng cã thÓ ph©n chia thÞ tr­êng thµnh thÞ tr­êng tËp trung víi biÓu hiÖn lµ Së giao dÞch chøng kho¸n (trªn thÕ giíi) vµ Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n (ë ViÖt Nam) vµ thÞ tr­êng phi tËp trung(OTC). ThÞ tr­êng tËp trung lµ thÞ tr­êng mµ t¹i ®ã c¸c chøng kho¸n tham gia giao dÞch ph¶i tho¶ m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh vµ ph¶i tu©n thñ nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. ThÞ tr­êng phi tËp trung lµ thÞ tr­êng giao dÞch c¸c chøng kho¸n ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt trªn thÞ tr­êng tËp trung vµ thùc hiÖn th«ng qua m¹ng l­íi c¸c c«ng ty chøng kho¸n n»m ph©n t¸n trªn toµn quèc th«ng qua hÖ thèng c¸c m¹ng m¸y tÝnh, ®iÖn tho¹i,...Gi¸ c¶ cña chøng kho¸n ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn nguyªn t¾c tho¶ thuËn.Chøng kho¸n giao dÞch trªn thÞ tr­êng nµy kh«ng chÞu sù ®iÒu chØnh cña ph¸p lu©t vÒ chøng kho¸n . Thø ba, nÕu c¨n cø vµo hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng, cã thÓ ph©n chia thµnh: thÞ tr­êng cæ phiÕu, thÞ tr­êng tr¸i phiÕu, thÞ tr­êng c¸c chøng kho¸n ph¸i sinh. ThÞ tr­êng cæ phiÕu lµ thÞ tr­êng giao dÞch vµ mua b¸n c¸c lo¹i cæ phiÕu ( gåm c¶ cæ phiÕu th­êng vµ cæ phiÕu ­u ®·i ). ThÞ tr­êng tr¸i phiÕu lµ thÞ tr­êng giao dÞch vµ mua b¸n c¸c tr¸i phiÕu ®· ®­îc ph¸t hµnh. ThÞ tr­êng c«ng cô chøng kho¸n ph¸i sinh lµ thÞ tr­êng giao dÞch vµ mua b¸n c¸c chøng kho¸n ph¸i sinh ( lµ nh÷ng chøng kho¸n ®­îc ph¸t hµnh trªn c¬ së c¸c chøng kho¸n ®· cã s½n nh»m c¸c môc tiªu kh¸c nhau nh­ ph©n t¸n rñi ro hoÆc t×m kiÕm lîi nhuËn ). ViÖc ph©n lo¹i trªn ®©y chØ cã tÝnh t­¬ng ®èi nh»m môc ®Ých t¸ch b¹ch vµ lµm râ c¸c ®èi t­îng thÞ tr­êng.Trªn thùc tÕ, lu«n tån t¹i sù ®an xen gi÷a c¸c thÞ tr­êng .Trªn thÞ tr­êng tËp trung cã thÓ cã c¶ thÞ tr­êng tr¸i phiÕu, cæ phiÕu, chøng kho¸n ph¸i sinh, c¶ thÞ tr­êng s¬ cÊp vµ thø cÊp. 2.Vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n víi ho¹t ®éng ®Çu t­. Thø nhÊt, thÞ tr­êng chøng kho¸n cã vai trß tËp trung vµ tÝch tô vèn cho ®Çu t­. BiÓu hiÖn cô thÓ cña vai trß nµy lµ ho¹t ®éng ph¸t hµnh chøng kho¸n, mua b¸n chøng kho¸n. Th«ng qua c¸c h×nh thøc nµy c¸c kho¶n vèn manh món, r¶i r¸c trong d©n c­ vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ sÏ ®­îc huy ®éng nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®Çu t­, ph¸t triÓn, s¶n xuÊt kinh doanh. So víi c¸c nguån vèn kh¸c, thÞ tr­êng chøng kho¸n cã thÓ huy ®éng víi quy m« réng r·i h¬n, ph­¬ng thøc huy ®éng ®a d¹ng, nhanh chãng, ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu kh¸c nhau cña ng­êi cÇn vèn, ®¶m b¶o kÕt qu¶, hiÖu qu¶ kÞp thêi trong qu¸ tr×nh ®Çu t­. Vai trß nµy thÓ hiÖn ë viÖc c¸c doanh nghiÖp ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu nh»m môc tiªu ®Çu t­ dµi h¹n, chÝnh phñ vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®Ó huy ®éng vèn ®¸p øng môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng phôc vô nhu cÇu chung cña x· héi. Thø hai, gióp t¹o lËp mét c¬ chÕ ®Çu t­ hîp lý vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh sö dông vèn cã hiÖu qu¶. §øng trªn gãc ®é hiÖu qu¶ th× thÞ tr­êng vèn thùc sù lµ c¸i van ®iÒu tiÕt h÷u hiÖu c¸c kho¶n vèn tõ n¬i thõa sang n¬i thiÕu, tõ n¬i sö dông kÐm hiÖu qu¶ sang n¬i sö dông hiÖu qu¶ h¬n. Do ho¹t ®éng theo tÝn hiÖu cña thÞ tr­êng nªn thÞ tr­êng chøng kho¸n cã kh¶ n¨ng tù ®iÒu chØnh. Do ®Æc tÝnh thanh kho¶n cao cña c¸c c«ng cô nªn cã thÓ ®iÒu chØnh vèn dÔ dµng, nhanh chãng, tõ n¬i thõa sang n¬i thiÕô V× vèn ®Çu t­ lµ mét ®Çu vµo trong s¶n xuÊt kinh doanh l¹i bÞ t¸c ®éng cña quy luËt hiÖu qu¶ biªn cña vèn gi¶m dÇn nªn chØ cã nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng hiÖu qu¶ míi cã kh¶ n¨ng tr¶ l·i cao vµ nhµ ®Çu t­ míi t×m ®Õn n¬i ®ã. ViÖc sö dông kho¶n vèn huy ®éng tõ thÞ tr­êng nµy lu«n ®ßi hái ph¶i tr¶ l·i nªn t¹o ra mét søc Ðp buéc doanh nghiÖp ph¶i sö dông vèn cã hiÖu qu¶. §èi víi nÒn kinh tÕ, ®iÒu ®ã sÏ lµm t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn. Thø ba, nã gãp phÇn thóc ®Èy thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ ®Çu t­ gi¸n tiÕp. Thø t­, ®ãng gãp vµo sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Th«ng qua vai trß thø nhÊt vµ thø hai, thÞ tr­êng chøng kho¸n sÏ cung cÊp ®iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ cho t¨ng tr­ëng ®ã lµ khèi l­îng vèn ®ñ søc ®¸p øng nhu cÇu ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ sö dông cã hiÖu qu¶. Thø n¨m, nã gãp phÇn t¹o m«i tr­êng thùc hiÖn hµnh vi ®Çu t­ míi. Tõ ®ã, nã gióp ®a d¹ng ho¸ c¸c kho¶n ®Çu t­. Thø s¸u, nã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó Nhµ n­íc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña m×nh. Thø b¶y, thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ c«ng cô ®Ó ®¸nh gi¸, dù b¸o sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. II.ThÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung. 1.Kh¸i niÖm. ThÞ tr­ßng chøng kho¸n tËp trung lµ thÞ tr­êng giao dÞch c¸c chøng kho¸n ®· tho¶ m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh vµ ho¹t ®éng giao dÞch ph¶i tu©n thñ nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. BiÓu hiÖn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung lµ Së giao dÞch chøng kho¸n ( víi nh÷ng thÞ tr­êng ph¸t triÓn) vµ Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n ( víi thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung ë ViÖt Nam). 2.Ph©n lo¹i chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n cã nhiÒu lo¹i chøng kho¸n ®­îc giao dÞch.Chóng gåm: Thø nhÊt, cæ phiÕu( stock) lµ mét lo¹i chøng kho¸n ®­îc ph¸t hµnh nh»m x¸c nhËn quyÒn së h÷u vµ c¸c lîi Ých hîp ph¸p cña cæ ®«ng ®èi víi tµi s¶n vµ vèn t¹i mét c«ng ty cæ phÇn. Thø hai, Tr¸i phiÕu (bond) lµ chøng kho¸n nî vµ do c¸c c¬ quan c«ng quyÒn, c¸c c«ng ty ®ang ho¹t ®éng ph¸t hµnh nh»m huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng trong ®ã c¸c tr¸i chñ ®­îc cam kÕt sÏ thanh to¸n c¶ gèc vµ l·i trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Gi÷a tr¸i phiÕu vµ cæ phiÕu cã nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau nh­ sau: VÒ gièng nhau, ®ã lµ c¶ hai chøng kho¸n ®Òu lµ nh÷ng chøng kho¸n sinh lêi. Cæ phiÕu cho cæ tøc vµ tr¸i phiÕu cho lîi tøc. C¶ hai chøng kho¸n ®Òu cã tÝnh thanh kho¶n ( cã thÓ mua b¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n). §ång thêi c¶ hai ®Òu cã tÝnh rñi ro, nghÜa lµ khi mua hai lo¹i chøng kho¸n nµy ®Òu cã kh¶ n¨ng bÞ lç. VÒ kh¸c nhau, thÓ hiÖn ë: Cæ phiÕu biÓu hiÖn quyÒn së h÷u cña cæ ®«ng, cßn tr¸i phiÕu chØ chøng nhËn kho¶n tiÒn mµ nhµ ph¸t hµnh nî tr¸i chñ vµ ph¶i tr¶ l·i. Cæ tøc cña cæ phiÕu ®­îc lÊy tõ nguån lîi nhuËn sau thuÕ. Khi c«ng ty lµm ¨n kh«ng cã l·i, cæ ®«ng cã thÓ kh«ng nhËn ®­îc cæ tøc.Trong khi ®ã, lîi tøc cña tr¸i phiÕu lÊy tõ kho¶n lîi nhuËn tr­íc thuÕ, vµ lµ chi phÝ cña doanh nghiÖp vµ dï thÕ nµo, nhµ ph¸t hµnh còng ph¶i tr¶ lîi tøc cho tr¸i chñ. Cæ ®«ng cã quyÒn tham gia vµo qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty cæ phÇn ( víi tû lÖ nhÊt ®Þnh), cßn tr¸i chñ th× kh«ng cã quyÒn ®ã. Thêi gian ®¸o h¹n cíi cæ phiÕu lµ v« h¹n cßn víi tr¸i phiÕu lµ h÷u h¹n vµ ®­îc x¸c ®Þnh trªn tr¸i phiÕô Tr¸i phÝÕu cã tÝnh rñi ro thÊp h¬n cæ phiÕu, ®Æc biÖt lµ tr¸i phiÕu chÝnh phñ. Thø ba, chøng chØ quü ®Çu t­ lµ giÊy tê chøng nhËn quyÒn së h÷u cæ phÇn cña ng­êi mua víi quü ®Çu t­ chøng kho¸n hoÆc phÇn vèn mµ nhµ ®Çu t­ ®· gãp vµo quü ®Çu t­ chøng kho¸n . Sau ®ã, quü ®Çu t­ sÏ qu¶n lý sè tiÒn nµy vµ ®em ®i ®Çu t­ chøng kho¸n. Ng­êi mua chøng chØ sÏ ®­îc h­ëng lîi tøc tõ kÕt qña ®Çu t­ cña quü. Thø t­, chøng kho¸n cã thÓ chuyÓn ®æi lµ nh÷ng chøng kho¸n cho phÐp ng­êi n¾m gi÷ tuú theo sù lùa chän cña m×nh, trong ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh cã thÓ ®æi nã lÊy mét hoÆc mét sè chøng kho¸n kh¸c. Thø n¨m,chøng kho¸n ph¸i sinh lµ c¸c chøng kho¸n ph¸t hµnh trªn c¬ së c¸c chøng kho¸n ®· cã nh»m môc tiªu kh¸c nhau nh­ ph©n t¸n rñi ro hoÆc t×m kiÕm lîi nhuËn. 3.C¸c chñ thÓ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung. 3.1.C¸c nhµ ®Çu t­ chøng kho¸n . Nhµ ®Çu t­ chøng kho¸n lµ nh÷ng ng­êi së h÷u chøng kho¸n , ng­êi mua hoÆc sÏ mua chøng kho¸n cho m×nh. Ta cã thÓ ph©n chia thµnh hai ®èi t­îng: Thø nhÊt, nhµ ®Çu t­ c¸ nh©n lµ nh÷ng c¸ nh©n cã vèn nhµn rçi hoÆc t¹m thêi nhµn rçi. Hä tham gia mua b¸n chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n víi môc ®Ých t×m kiÕm lîi nhuËn. Thø hai, nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc lµ nh÷ng tæ chøc th­êng xuyªn mua b¸n chøng kho¸n víi sè l­îng tho¶ ®¸ng trªn thÞ tr­êng víi môc tiªu t×m kiÕm lîi nhuËn. VÝ dô nh­ : quü ®Çu t­ chøng kho¸n , quü b¶o hiÓm, quü h­u trÝ, c«ng ty chøng kho¸n ... 3.2.C¸c c«ng ty chøng kho¸n. C«ng ty chøng kho¸n lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp ho¹t ®éng víi c¸c nghiÖp vô chÝnh: m«i giíi chøng kho¸n , tù doanh chøng kho¸n, qu¶n lý danh môc ®Çu t­, b¶o l·nh ph¸t hµnh, t­ vÊn ®Çu t­. §Æc tr­ng cña c«ng ty chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n. 3.3.C¸c chñ thÓ ph¸t hµnh chøng kho¸n. C¸c chñ thÓ ph¸t hµnh chøng kho¸n lµ nh÷ng tæ chøc, ®¬n vÞ thùc hiÖn viÖc huy ®éng vèn th«ng qua viÖc ph¸t hµnh c¸c c«ng cô tµi chÝnh. §©y còng chÝnhlµ c¸c chñ thÓ cung øng chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng. Cô thÓ: ChÝnh phñ, chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®Çu t­ cô thÓ; c¸c doanh nghiÖp ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu; c¸c tæ chøc tµi chÝnh cã thÓ ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ho¹t ®éng cña m×nh. 3.4.C¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chøng kho¸n. Uû ban chøng kho¸n nhµ n­íc lµ c¬ quan trùc thuéc bé tµi chÝnh thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chøng kho¸n. C¸c chøc n¨ng ®ã lµ: Thø nhÊt, chñ tr× nghiªn cøu ®Ó x©y dùng chiÕn l­îc, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. Thø hai, chñ tr× x©y dùng c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vµ ®Ò nghÞ c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ban hµnh. Thø ba, cÊp vµ thu håi c¸c lo¹i giÊy phÐp cã liªn quan. Thø t­, thùc hiÖn tæ chøc, qu¶n lý thÞ tr­êng giao dÞch tËp trung. Thø n¨m, kiÓm tra, xö lý vi ph¹m vÒ chøng kho¸n . .v.v. 3.5.C¸c chñ thÓ kh¸c. HÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i: cã vai trß quan träng trong ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Nã cã thÓ ®øng ë vÞ trÝ lµ chñ thÓ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, ë vÞ trÝ cña nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc ®ång thêi còng cã thÓ ®ãng vai trß ng­êi thanh to¸n. Së giao dÞch chøng kho¸n: lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng giao dÞch chøng kho¸n ®· niªm yÕt vµ th«ng th­êng ®©y lµ mét tæ chøc tù qu¶n vµ lµ mét bé phËn quan träng trong thÞ tr­êng chøng kho¸n( lµ biÓu hiÖn cña thÞ tr­êng tËp trung). Trung t©m l­u ký vµ mua b¸n chøng kho¸n : lµ mét bé phËn thùc hiÖn viÖc l­u gi÷ chøng kho¸n vµ gióp c¸c nhµ ®Çu t­ thùc hiÖn c¸c quyÒn cña m×nh ®èi víi chøng kho¸n. Bé phËn nµy bÞ coi lµ phô trî nh­ng cã vai trß quan träng, nã gióp cho giao dÞch diÔn ra nhanh chãng, chuÈn ho¸ giao dÞch ( kh«ng cßn giao dÞch vËt chÊt nªn tr¸nh ®­îc nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh nh­ phÝ vËn chuyÓn, l­u tr÷, thêi gian ®i l¹i .v.v.), gióp cho nhµ ®Çu t­ thùc hiÖn quyÒn cña m×nh. HiÖp héi c¸c nhµ kinh doanh chøng kho¸n : lµ tæ chøc cña c¸c nhµ kinh doanh chøng kho¸n, c«ng ty chøng kho¸n nh»m b¶o vÖ lîi Ých chung cña toµn ngµnh chøng kho¸n , th«ng th­êng lµ mét tæ chøc tù qu¶n ( ë ViÖt Nam, tæ chøc nµy ®· ra ®êi n¨m 2003). C«ng ty ®¸nh gi¸ hÖ sè tÝn nhiÖm: thùc hiÖn chøc n¨ng ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, triÓn väng cña chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng th«ng qua ®é tÝn nhiÖm lµ c¨n cø quan träng ®Ó c©n nh¾c, ra quyÕt ®Þnh mua chøng kho¸n. 4.Së giao dÞch chøng kho¸n. 4.1.Kh¸i niÖm. Lµ mét biÓu hiÖn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung. §ã lµ mét tæ chøc cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®­îc thµnh lËp theo giao dÞch cña ph¸p luËt cã nhiÖm vô tæ chøc viÖc mua b¸n chøng kho¸n. 4.2.Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô. Së giao dÞch chøng kho¸n cã nh÷ng chøc n¨ng vµ nhiÖm vô sau: Thø nhÊt, tæ chøc qu¶n lý, gi¸m s¸t ho¹t ®éng giao dÞch cña chøng kho¸n niªm yÕt. Thø hai, ban hµnh c¸c quy chÕ ho¹t ®éng cña së giao dÞch ®èi víi c¸c ho¹t ®éng niªm yÕt, giao dÞch chøng kho¸n, c¸c ho¹t ®éng c«ng bè th«ng tin. Thø ba, chÊp thuËn huû bá viÖc niªm yÕt chøng kho¸n , gi¸m s¸t viÖc duy tr× ®iÒu kiÖn niªm yÕt chøng kho¸n cña c¸c ®¬n vÞ niªm yÕt. Thø t­, chÊp thuËn hoÆc huû bá t­ c¸ch thµnh viªn qu¶n lý, gi¸m s¸t ho¹t ®éng giao dÞch cña c¸c thµnh viªn. Thø n¨m, gi¸m s¸t ho¹t ®éng c«ng bè th«ng tin cña c¸c tæ chøc niªm yÕt, thµnh viªn së giao dÞch. Thø s¸u, lµm trung gian hoµ gi¶i theo yªu cÇu khi ph¸t sinh c¸c tranh chÊp cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng giao dÞch chøng kho¸n cña thµnh viªn. Thø b¶y, ph¶i ®¶m b¶o cho giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch c«ng b»ng, trËt tù vµ cã hiÖu qu¶. Thø t¸m, cã thÓ thu c¸c kho¶n phÝ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 4.3.C¬ cÊu tæ chøc cña së giao dÞch chøng kho¸n. Bao gåm cã : héi ®ång qu¶n trÞ, ban gi¸m ®èc, c¸c bé phËn chøc n¨ng. Thø nhÊt, héi ®ång qu¶n trÞ lµ c¬ quan cã quyÒn lùc cao nhÊt cña së giao dÞch chøng kho¸n bao gåm c¸c ®¹i diÖn vµ nh÷ng ng­êi cã liªn quan trùc tiÕp, gi¸n tiÕp ®Õn thÞ tr­êng chøng kho¸n( ®¹i diÖn c«ng ty chøng kho¸n thµnh viªn, ®¹i diÖn c«ng ty cã chøng kho¸n niªm yÕt, ®¹i diÖn cæ phÇn, ®¹i diÖn giíi chuyªn m«n.v.v.).Trong ®ã, ®¹i diÖn c¸c c«ng ty chøng kho¸n thµnh viªn lµ chiÕm tû lÖ nhiÒu nhÊt. Thø hai, ban gi¸m ®èc, lµ c¬ quan trùc tiÕp chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng chÝnh cña së, gi¸m s¸t c¸c hµnh vi giao dÞch cña thµnh viªn.Ban gi¸m ®èc ho¹t ®éng ®éc lËp nh­ng chÞu sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña héi ®ång qu¶n trÞ. Thø ba, c¸c bé phËn chøc n¨ng lµ c¸c c¬ quan chuyªn m«n ho¹t ®éng d­íi quyÒn chØ ®¹o trùc tiÕp cña ban gi¸m ®èc, gióp viÖc cho ban gi¸m ®èc vÒ c¸c lÜnh vùc chuyªn m«n cña bé phËn m×nh. Bé phËn chøc n¨ng gåm: bé phËn giao dÞch, bé phËn niªm yÕt, bé phËn thµnh viªn, bé phËn v¨n phßng. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë n­íc ta giai ®o¹n (2000-2008). I.Thùc tr¹ng ho¹t ®éng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n giai ®o¹n(2000-2008). 1.C¸c chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. 1.1.C¸c nhµ ®Çu t­ tham gia ho¹t ®éng ®Çu t­ chøng kho¸n. Mét lµ, nhµ ®Çu t­ chøng kho¸n ®· ph¸t triÓn lan réng kh¾p trªn toµn quèc. Sau 9 n¨m ho¹t ®éng thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung, ®Õn th¸ng 11/2008, toµn thÞ tr­íng ®· cã 496.885 tµi kho¶n ®¨ng ký giao dÞch cña nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ 11.375 tµi kho¶n cña nhà ®Çu t­ n­íc ngoµi ; 1920 nhµ ®Çu t­ cã cã tæ chøc trong n­íc vµ 487 nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc n­íc ngoµi. Nguyªn nh©n lµ: ViÖc ra ®êi cña LuËt Chøng kho¸n n¨m 2006 t¹o hµnh lang ph¸p lý ban hµnh vµ thùc thi chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ thóc ®Èy ho¹t ®éng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh qu¶n lý thi viÖc thùc thi chÝnh s¸ch cßn nhiÒu bÊt cËp kh«ng theo kÞp víi diÔn biÕn thÞ tr­êng. ViÖc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t láng cña c¬ quan nhµ n­íc trong viÖc ph¸t hµnh vµ ®Çu t­ kinh doanh chøng kho¸n ®· lµm cho ho¹t ®éng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n mÊt c©n ®èi vµ thóc ®Èy thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn qu¸ nãng giai ®o¹n 2006-2007. Tuy nhiªn ®Õn cuèi n¨m 2007 vµ ®Çu 2008, sù can thiÖp hµnh chÝnh s©u vµo thÞ tr­êng ®· lµm thÞ tr­êng biÕn d¹ng vµ tôt gi¶m s©u nhÊt trong tÊt c¶ c¸c thÞ tr­êng trªn thÕ giíi. HiÓu biÕt cña c«ng chóng vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n tuy ®· ®­îc phæ cËp réng r·i ®Õn tËn ng­êi d©n nh­ng vÉn cßn h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thÞ tr­êng. B»ng chøng lµ nhiÒu nhµ ®Çu t­ c¸ nh©n ®Çu t­ chøng kho¸n theo c¶m tÝnh - theo t©m lý ®¸m ®«ng. Thãi quen cña ng­êi d©n trong viÖc göi tiÕt kiÖm, tÝch tr÷ kim lo¹i quý, mua nhµ ®Êt ®· kh«ng cßn mµ thay vao ®ã lµ thãi quen ®Çu t­ do c¸c thÞ tr­êng kim lo¹i quý, thÞ tr­¬ng bÊt ®éng s¶n vµ thÞ thÞ tr­êng chøng kho¸n trong n­íc ®· ph¸t triÓn liªn th«ng víi nhau. Sù thiÕu æn ®Þnh cña thÞ tr­êng, chØ sè VN_INDEX diÔn biÕn thÊt th­êng, kh«ng æn ®Þnh, t¨ng gi¶m thÊt th­êng. ThÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung n­íc ta cßn míi ph¸t triÓn, ®· t­¬ng ®èi hoµn thiÖn, nh­ng ch­a æn ®Þnh. Do vËy, hä chê ®îi cho thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung cña n­íc ta ph¸t triÓn thªm mét thêi gian n÷a ®Ó cã sù æn ®Þnh vÒ c¬ cÊu tæ chøc, hÖ thèng giao dÞch, quy m«, thÓ chÕ ph¸p luËt .v.v. ®Ó ®Çu t­ ®­îc an toµn, ®¹t hiÖu qu¶ tèi ®a. Mét sè c«ng ty nhµ n­íc lín ®­îc cæ phÇn ho¸ vµ niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung . 1.2.C¸c c«ng ty chøng kho¸n. Mét lµ, c¸c c«ng ty chøng kho¸n ph¸t triÓn m¹nh vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng vµ ho¹t ®éng ®a ®¹ng trªn c¸c lÜnh vùc. §Õn th¸ng 11/2008, toµn thÞ tr­êng cã 101 c«ng ty Chøng kho¸n ®­îc cÊp phÐp ho¹t ®éng víi tæng sè vèn ®Òu lÖ ®¨ng ký ho¹t ®éng lµ 20.173,137 tû ®ång. C¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô kh¸c nh­ b¶o l·nh ph¸t hµnh, qu¶n lý danh môc ®Çu t­ ch­a ®ù¬c triÓn khai ®ång bé vµ thùc hiÖn tù doanh vµ ph¸t hµnh cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. HiÖn trªn thÞ tr­êng ch­a cã 41 c«ng ty qu¶n lý quü ®Çu t­ ho¹t ®éng trªn chøng kho¸n víi tæng vèn ho¹t ®éng ®¨ng ký 1.541,9 tû ®ång. 1.3.C¸c chñ thÓ ph¸t hµnh chøng kho¸n. Doanh nghiÖp niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung ®a d¹ng vµ phong phó. Thø nhÊt, vÒ quy m« thÞ tr­êng ®ang ph¸t triÓn m¹nh. Năm 2006 đánh dấu sự phát triển vượt bậc của thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam. Bước sang năm 2007, TTCK Việt Nam đã có 193 công ty niêm yết/đăng ký giao dịch tại các Trung tâm GDCK, tổng giá trị cổ phiếu niêm yết tính theo giá trị thị trường đạt 221.156 tỷ đồng (tương đương 14 tỷ USD), chiếm 22,7% GDP của năm 2006, tăng 20 lần so với năm 2005. Cùng với đó là sự tăng lên về số lượng các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia vào thị trường. Hiện nay có khoảng 160.000 tài khoản giao dịch của nhà đầu tư (tăng 3 lần so với cuối năm 2005 và trên 30 lần so với khi mở cửa thị trườn). Tính đến ngày 28/12/2007, mức vốn hoá toàn thị trường đạt khoảng 493 ngàn tỷ, chiếm 43% GDP. Hiện nay, mức vốn hoá tăng chủ yếu nhờ yếu tố khối lượng nhiều hơn khi có nhiều công ty niêm yết mới trong năm 2007 (so với năm 2006 chủ yếu do tăng trưởng của index). Tính tới cuối năm 2007, có 138 doanh nghiệp niêm yết tại Sở Giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh và 112 doanh nghiệp niêm yết tại Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội. Trong năm 2007, Sở Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM đã thực hiện được 248 phiên giao dịch với tổng khối lượng gần 2,390 tỷ chứng khoán, tương ứng giá trị 244.670 tỷ đồng; bình quân đạt 986 tỷ đồng/phiên. Tại sàn Hà Nội, những con số tương ứng là gần 1,365 tỷ chứng khoán với giá trị 140.943 tỷ đồng; bình quân đạt 568 tỷ đồng/phiên. Số tài khoản giao dịch cá nhân tính đến 31/12/2007 đạt trên 300.000 tài khoản; có 70 công ty chứng khoán và 23 công ty quản lý quỹ đang hoạt động. Tính đến 31/12/2007 có trên 7.500 tài khoản giao dịch thuộc khối đầu tư nước ngoài, tăng gấp 3 lần so với năm 2006. Tính đén 31/12/2007, nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ từ 25 – 30% cổ phần của các công ty niêm yết, doanh số giao dịch chiếm khoảng 18% giao dịch toàn thị trường. Giá trị danh mục đầu tư của họ trên thị trường chính thức ước đạt 7,6 tỷ USD, gấp 3 lần so với năm 2006 (2,3 tỷ USD); nếu tính cả thị trường không chính thức, con số này ước đạt tới gần 20 tỷ USD. Năm 2007, thị trường chứng khoán Việt Nam đã huy động được 90.000 tỷ đồng vốn của các doanh nghiệp, bao gồm cả hoạt động phát hành, đấu giá trên thị trường chính thức. Lượng vốn huy động này gấp 3 lần năm 2006. Theo thống kê UBCKNN, trong năm 2007 đã có 179 công ty được phép chào bán 2,46 tỷ cổ phiếu ra công chúng, tương ứng với khoảng trên 48.000 tỷ đồng (gấp 25 lần so với năm 2006). UBCKNN cũng tổ chức phát hành được 3,468 triệu trái phiếu, tương ứng với 3.750 tỷ đồng cho 3 ngân hàng thương mại cổ phần; 25 triệu chứng chỉ quỹ, tương ứng với 250 tỷ đồng cho Quỹ tăng trưởng Manulife. Toàn thị trường Cổ phiếu Chứng chỉ Trái phiếu Khác Số CK niêm yết(1 CK) 243,00 171,00 4,00 68,00 0,00 Tỉ trọng (%) 100,00 70,37 1,65 27,98 0,00 KL niêm yết(ngàn CK) 5.909.076,67 5.507.474,34 252.055,53 149.546,80 0,00 Tỉ trọng(%) 100,00 93,20 4,27 2,53 0,00 GT niêm yết(triệu đồng) 72.668.328,23 55.074.743,43 2.520.555,30 15.073.029,50 0,00 Tỉ trọng (%) 100,00 75,79 3,47 20,74 0,00 Quy m« niªm yÕt trªn HASTC Toàn thị trường Cổ phiếu Trái phiếu Số chứng khoán niêm yết 697 168 529 Tổng khối lượng niêm yết 3,822,385,803 2,171,592,817 1,650,792,986 Tổng giá trị niêm yết 186,795,226,770,000 21,715,928,170,000 165,079,298,600,000 C¸c lo¹i hµng ho¸ cßn ch­a ®a d¹ng, mét sè c«ng cô ho¹t ®éng ch­a cã mÆt t¹i ViÖt Nam nh­ quyÒn chän, chøng kho¸n ph¸i sinh .v.v. Do vËy, nhµ ®Çu t­ ch­a cã nhiÒu sù lùa chän, hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng ch­a hÊp dÉn ng­êi mua. Thø hai, c¬ chÕ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng cßn t­¬ng ®èi hoµn chØnh, ®· ®­îc quy ®Þnh bëi c¸c v¨n b¶n ë møc cao( LuËt,NghÞ ®Þnh, th«ng t­) nªn bao qu¸t ®­îc toµn bé ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng. ViÖc ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng gi÷a uû ban chøng kho¸n nhµ n­íc víi c¸c tæ chøc tù qu¶n ch­a thËt râ rµng. Thø ba, hÖ thèng c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®Æc biÖt lµ hÖ thèng c«ng nghÖ th«ng tin cña trung t©m, c¸c ng©n hµng l­u ký, c¸c c«ng ty chøng kho¸n cßn ë tr×nh ®é ch­a cao. Nguyªn nh©n lµ do chóng ta cßn ë thêi kú ®Çu ph¸t triÓn, nªn c¬ së vËt chÊt cßn ph¶i tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn thªm. Thø tu lµ, hÖ thèng giao dÞch chøng kho¸n t­¬ng ®èi hoµn thiÖn, míi chØ cã lo¹i h×nh tµi kho¶n c¸ nh©n vµ tµi kho¶n cña doanh nghiÖp, ch­a cã lo¹i h×nh tµi kho¶n liªn kÕt, tµi kho¶n tham dù .v.v. vÒ lÖnh giao dÞch míi chØ cã hai lo¹i lÖnh lµ lÖnh giíi h¹n vµ lÖnh thÞ tr­êng. Nguyªn nh©n lµ do: Quy ®Þnh cña nhµ n­íc vÉn ch­a cho phÐp ¸p dông c¸c h×nh thøc nh­ vËþ Do trung t©m míi ®i vµo ho¹t ®éng ch­a l©u, ch­a ph¸t triÓn nªn ch­a ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó tiÕn hµnh c¸c lo¹i h×nh trªn. 1.4.C¸c c¬ quan Qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chøng kho¸n Mét lµ, hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy vÒ chøng kho¸n cßn ch­a hoµn thiÖn. Cô thÓ, hiÖn nay chóng ta vÉn ch­a cã luËt chøng kho¸n. Do: Chóng ta míi ë b­íc ®Çu cña sù ph¸t triÓn thÞ tr­êng nªn ch­a ®ñ thêi gian, kinh nghiÖm qu¶n lý ®Ó kiÓm nghiÖm c¸c hµnh vi trªn thÞ tr­êng. Do vËy, ch­a thÓ ban hµnh d­îc mét bé luËt chøng kho¸n hoµn chØnh. Do b¶n th©n thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung còng ch­a hoµn thiÖn, cßn cÇn ®iÒu chØnh thªm. NÕu ban hµnh luËt lóc nµy ch¾c ch¾n sÏ cã nh÷ng quy ®Þnh kh«ng phï hîp vµ nhanh chãng ph¶i söa ®æi, bæ sung sau mét thêi gian ng¾n ban hµnh. Hai lµ, ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chøng kho¸n cßn yÕu vµ thiÕu. HiÖn chóng ta rÊt thiÕu c¸n bé cã tr×nh ®é, cã kinh nghiÖm trong lÜnh vùc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ c¸c nh©n viªn lµnh nghÒ. 1.5.C¸c chñ thÓ kh¸c. Mét lµ, hiÖn nay, thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung cña n­íc ta ch­a cã c«ng ty ®¸nh gi¸ hÖ sè tÝn nhiÖm, tæ chøc ®¸nh gi¸ thÞ tr­êng. Nh­ chóng ta ®· biÕt, nh÷ng tæ chøc nµy cã vai trß hç trî giao dÞch chøng kho¸n, ®¶m b¶o cho giao dÞch diÔn ra nhanh chãng, thuËn lîi, chÝnh x¸c, gióp t¨ng tèc ®é l­u th«ng chøng kho¸n cña thÞ tr­êng. §ång thêi, nã cã t¸c dông ®Þnh h­íng thÞ tr­êng, gióp nhµ ®Çu t­ chøng kho¸n vµ c¸c chñ thÓ kh¸c ®¸nh gi¸ ®óng mét lo¹i chøng kho¸n nµo ®ã, còng nh­ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña toµn thÞ tr­êng. Song ë n­íc ta, nh÷ng tæ chøc nµy l¹i ch­a cã, ®©y chÝnh lµ mét nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù thiÕu æn ®Þnh cña thÞ tr­êng trong thêi gian võa qua, bëi v×, c¸c nhµ ®Çu t­ kh«ng ®­îc ®Þnh h­íng, kh«ng cã mét “cét mèc” nµo gióp nhµ ®Çu t­ ®¸nh gi¸ ®­îc thÞ tr­êng. Hai lµ, trªn thÞ tr­êng chØ cã mét ng©n hµng chØ ®Þnh thanh to¸n lµ ng©n hµng ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn, ®©y lµ ®iÒu ch­a thËt hîp lý bëi v× ®· lµ thÞ tr­êng th× nã cÇn ph¶i cã nhiÒu ng­êi mua vµ nhiÒu ng­êi b¸n, viÖc trªn thÞ tr­êng chØ cã mét nhµ cung cÊp dÞch vô ch¾c ch¾n sÏ kh«ng thÓ ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn vÒ l©u vÒ dµi cña thÞ tr­êng. 3.ThÞ tr­êng c¸c lo¹i chøng kho¸n. Trªn sµn HOSTC Quy m« niªm yÕt trªn HASTC Toàn thị trường Cổ phiếu Trái phiếu Số chứng khoán niêm yết 697 168 529 Tổng khối lượng niêm yết 3,822,385,803 2,171,592,817 1,650,792,986 Tổng giá trị niêm yết 186,795,226,770,000 21,715,928,170,000 165,079,298,600,000 Mét lµ, thÞ tr­êng tr¸i phiÕu cßn ch­a ®­îc chó träng. Trªn thÞ tr­êng chñ yÕu giao dÞch tr¸i phiÕu chÝnh phñ, cã 529 lo¹i tr¸i phiÕu . Nh­ng b¶n th©n tr¸i phiÕu chÝnh phñ còng ch­a thùc sù hÊp dÉn ®­îc nhµ ®Çu t­( nguån Tiger capital). Do: L·i suÊt tr¸i phiÕu chÝnh phñ ch­a v­ît tréi so víi l·i suÊt tÝn dông ng©n hµng. Nhµ n­íc ch­a cã kÕ ho¹ch huy ®éng tr¸i phiÕu chÝnh phñ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung theo ®Þnh kú, g©y khã kh¨n cho nhµ ®Çu t­ trong viÖc chuÈn bÞ vèn vµ danh môc ®Çu t­. Nh÷ng quy ®Þnh kh¾t khe cña chÝnh phñ ®èi víi tr¸i phiÕu c«ng ty, còng nh­ quy m« cña c¸c c¸c c«ng ty niªm yÕt trªn thÞ tr­êng còng ®a phÇn lµ nhá nªn kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®¶m b¶o tr¶ nî. C¬ chÕ ®Êu thÇu tr¸i phiÕu chÝnh phñ cßn nhiÒu bÊt cËp. Thñ tôc trong thanh to¸n, giao dÞch tr¸i phiÕu cßn qu¸ r­êm rµ. Nh÷ng phiÒn to¸i nµy ®· lµm h¹n chÕ sù hÊp dÉn cña tr¸i phiÕu víi c¸c nhµ ®Çu t­. Do quy ®Þnh cho phÐp ng©n hµng ®­îc phÐp chiÕt khÊu tr¸i phiÕu chÝnh phñ tr­íc thêi h¹n ®· ¶nh h­ëng xÊu ®Õn ho¹t ®éng giao dÞch tr¸i phiÕu chÝnh phñ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung. Bëi lÏ, khi cã nhu cÇu mua tr¸i phiÕu chÝnh phñ c¸c nhµ ®Çu t­ sÏ t×m ®Õn kho b¹c nhµ n­íc vµ khi cã nhu cÇu b¸n tr¸i phiÕu hä t×m ®Õn c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Ó tr¸nh nh÷ng thñ tôc r­êm rµ, phøc t¹p. Hai lµ, thÞ tr­êng cæ phiÕu cßn qu¸ nhá bÐ, giao dÞch cæ phiÕu vµ chøng chØ quü ®Çu t­ cßn qu¸ nhá bÐ, chØ chiÕm 11% tæng gi¸ trÞ giao dÞch, phÇn cßn l¹i lµ giao dÞch tr¸i phiÕu.Nguyªn nh©n chÝnh lµ do: Cæ phiÕu vµ chøng chØ quü ®Çu t­ ch­a t¹o ®­îc sù hÊp dÉn ®èi víi nhµ ®Çu t­ do c¸c c«ng ty ph¸t hµnh cßn cã quy m« nhá, lîi nhuËn mµ c¸c chøng kho¸n nµy mang l¹i ch­a thÓ bï ®¾p ®­îc nh÷ng rñi ro mµ nhµ ®Çu t­ ph¶i chÊp nhËn. So víi tr¸i phiÕu, nh÷ng chøng kho¸n trªn kh«ng thÓ so s¸nh ®­îc vÒ ®é an toµn. §Æc biÖt, trong ®iÒu kiÖn tr¸i phiÕu niªm yÕt hÇu hÕt lµ tr¸i phiÕu chÝnh phñ. Ba lµ, c¸c lo¹i chøng kho¸n kh¸c nh­: chøng kho¸n cã thÓ chuyÓn ®æi, chøng kho¸n ph¸i sinh vÉn ch­a cã mÆt trªn thÞ tr­êng. §iÒu nµy lµm cho thÞ tr­êng nghÌo nµn vÒ chñng lo¹i hµng ho¸, nhµ ®Çu t­ kh«ng thÓ tèi ®a ho¸ c¸c môc tiªu cña m×nh( lîi nhuËn, ®é an toµn). Lý do cña t×nh tr¹ng trªn lµ do thÞ tr­êng míi ph¸t triÓn b­íc ®Çu, kinh nghiÖm vµ nghiÖp vô cña c¸c chñ thÓ trªn thÞ tr­êng ch­a hoµn chØnh. 4. C¬ cÊu ®Çu t­: Tr­íc ®©y c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n chØ tËp trung vµo chøng kho¸n lµ cæ phiÕu, nªn c¬ cÊu ®Çu t­ kh«ng hîp lý, rñi ro cao. Tuy nhiªn tõ ®Çu n¨m 2008 trë l¹i ®©y, do th× tr­¬ng chøng kho¸n suy gi¶m m¹nh nªn thÞ tr­êng tr¸I phiÕu ph¸t trÓn m¹nh. Tuy nhiªn viÖc x©y d­ng c¬ cÊu danh môc ®Çu t­ cña c¸c nhµ ®©u t­ ViÖt Nam cßn h¹n chÕ. III.TriÓn väng vÒ ho¹t ®éng ®Çu t­ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Các giải pháp phát triển TTCK như tách bạch việc quản lý tiền của NDT sang NHTM, đưa vào thực hiện giao dịch không sàn, cho phép mỗi NDT được phép mở 2 tài khoản… sẽ là cần thiết trong thời điểm này, bởi TTCK đang cần một sân chơi ngày càng được minh bạch và mở rộng hơn. Thời điểm áp dụng thuế giao dịch chứng khoán đang đến gần (1/1/2009), mặc dù theo đánh giá là mức độ ảnh hưởng chung đến đa số các NDT là không lớn, tuy nhiên trong khi TTCK VIệT NAM vẫn còn nhiều khó khăn và chưa đem lại niềm tin vững chắc cho NDT thì mức độ tác động cũng sẽ được nhân lên. Đối với các NĐT lớn, thì ngay từ bây giờ các hoạt động giao dịch, đầu tư cũng sẽ tính đến yếu tố thuế giao dịch chứng k._.