Thực trạng và giải pháp xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001 ở Công ty May Đức Giang

nhà máy nhưng thiếu sự quan tâm bảo vệ môi trường đã để lại những hậu quả như cạn kiệt tài nguyên, đất, rừng, nước. Sự gia tăng lũ lụt, hạn hán, ô nhiễm môi trường... dân số tăng lên nhanh chóng kéo theo việc gia tăng nhu cầu về nhiều mặt như thực phẩm, năng lượng, nhà ở... làm trầm trọng thêm các bức xúc về môi trường kể trên. Để giải quyết vấn đề toàn cầu về môi trường, nhiều cuộc họp thượng đỉnh của các nước trên thế giới đã được tổ chức nhằm đi đến thống nhất về các biện pháp trong việc bảo vệ môi trường. Các chiến lược bảo vệ môi trường đã có những thay đổi nhất định từ việc tập trung xử lý cuối đường ống đến việc quản lý, hạn chế việc xả các chất thải ra môi trường. Một trong các tiêu chuẩn quy định có tính toàn cầu hiện đang được nhiều nước áp dụng là hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001. Đối với Việt Nam mặc dù các doanh nghiệp rất có ý thức và nhận thức nhất định trong việc xây dựng áp dụng hệ thống quản lý môi trường ở doanh nghiệp mình. Tuy nhiên, lại vấp phải một số khó khăn nhất định. Bởi vậy việc nâng cao nhận thức và tìm ra các khó khăn thuận lợi để tìm ra các biện pháp giúp doanh nghiệp xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001 là điều cần thiết. Với mong muốn như vậy, trong quá trình thực tập ở phòng Đảm bảo chất lượng (QA) Công ty May Đức Giang, được sự giúp đỡ nhiệt tình của chú Nguyễn Hữu Xuyên trưởng phòng, thầy giáo: TS. Trương Đoàn Thể và cô giáo: Thạc sỹ Đỗ Thị Đông em đã mạnh dạn viết đề tài: "Thực trạng và giải pháp xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001 ở Công ty May Đức Giang". Kết cấu đề tài gồm ba phần: Phần I: Lý luận chung về quản lý môi trường và hệ thống quản lý môi trường Phần II: Tình hình thực hiện hoạt động quản lý môi trường ở Công ty May Đức Giang Phần III: Đề xuất một số giải pháp để xây dựng hệ thống quản lý môi trường ISO 14001 ở Công ty May Đức Giang. Vì đây là một vấn đề còn rất mới đối với các doanh nghiệp Việt Nam hơn nữa do kiến thức thực tế và thời gian thực tập còn nhiều hạn chế nên đề tài của em không thể tránh khỏi một số sai sót mong được. Vì vậy em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các thầy cô và các bạn để em có thể hoàn thiện đề tài này. Phần I Lý luận chung về hoạt động quản lý môi trường và hệ thống quản lý môi trường I- Thực chất và vai trò của hoạt động quản lý môi trường 1. Khái niệm quản lý môi trường Theo quan điểm của ISO 14000 những yếu tố cơ bản của hệ quản lý chất lượng môi trường bao gồm việc xây dựng một chính sách về môi trường xác định các mục đích mục tiêu, thực hiện một chương trình để đạt được những mục tiêu đó, giám sát và đánh giá tính hiệu quả của nó, điều chỉnh các vấn đề và kiểm tra hệ thống để cải thiện nó và cải thiện tác động chung đối với môi trường. Cũng theo quan điểm của ISO 14000 một hệ quản lý môi trường hữu hiệu có thể hỗ trợ các Công ty trong việc điều khiển đo lường và cải thiện những phương diện liên quan đến môi trường trong các hoạt động của Công ty. Nó có thể làm cho những yêu cầu bắt buộc và tự nguyện về môi trường được đáp ứng tốt hơn. Nó có thể hỗ trợ quá trình đổi mới của Công ty một khi những tập quán quản lý môi trường đã được gắn liền với những hoạt động tác nghiệp chung của Công ty. 2. Tình hình phát triển của vấn đề quản lý môi trường Với tư cách là một chuyên ngành vấn đề quản lý môi trường đã có lịch sử vào khoảng 20 năm. Trước khi các quy định về việc quản lý môi trường được xây dựng một cách rộng rãi, những vấn đề về môi trường thường được xử lý bởi các kỹ sư và kỹ thuật viên có trình độ và trách nhiệm khác nhau chứ không phải bởi các nhà quản lý chuyên trách. Trước đây, những quy định chính thức về môi trường thường không có nhiều. Các quy định về việc cấp giấy phép và giám sát thực hiện cũng chỉ mức độ hạn chế. Các doanh nghiệp thường có xu hướng đáp ứng riêng từng quy định mà không tập trung thời gian và công sức để hệ thống hoá các giải pháp đáp ứng. Trước đây các nhà quản lý môi trường thường tìm cách xử lý những điều phiền phức đã xảy ra chứ không phải là những nhà kế hoạch làm việc một cách chủ động. Đồng thời, các bộ phận chức năng khác của doanh nghiệp cũng không hề tham gia hoặc có trách nhiệm về những vấn đề môi trường có liên quan tới họ. Tóm lại, tình hình quản lý môi trường trước kia và kể cả hiện nay, trong nhiều trường hợp, thường mang tính đối phó, vụn vặt, thường mang tính chữa cháy hơn là phòng ngay từ đầu. Do đó, vấn đề quản lý môi trường hiện nay được giải quyết một cách hệ thống hơn do một số nguyên nhân. Trước hết, vấn đề chi phí thực hiện bảo vệ môi trường là một yếu tố rất quan trọng. Người ta cho rằng, chi phí về vấn đề môi trường sẽ tỷ lệ thuận với thu nhập của Công ty (2% lợi nhuận doanh nghiệp). Vì vậy, ngày càng có nhiều doanh nghiệp quan tâm đến việc thực hiện nghiêm túc các quy định về môi trường nhằm hạn chế những phí tổn có thể phát sinh, thông thường doanh nghiệp trích 20% vốn đầu tư doanh nghiệp sẽ phải dành cho các dự án môi trường. Các tổ chức tài chính bây giờ cũng rất thận trọng, nhạy cảm đối với vấn đề môi trường và đã quan tâm xem xét những vấn đề đó trong việc cho vay. Ngày nay trên thế giới không chỉ có xu hướng quốc tế hoá kinh tế mà còn có xu hướng toàn cầu hoá vấn đề môi trường để vươn tới sự phát triển bền vững. Hiện nay, người ta đã nghiên cứu tạo lập một phương thức mới trong việc quản lý môi trường, làm cho nó chuyển từ chức năng phù hợp sang chức năng mới, hoà nhập với quá trình xây dựng chiến lược và hoạt động. Việc quản lý môi trường không thể chỉ phụ thuộc vào việc kiểm soát ở giai đoạn cuối như trước mà việc ngăn ngừa ô nhiễm và những vấn đề môi trường khác cần phải được xem xét trên mọi phương diện của các quá trình thiết kế, chế tạo và phân phối. 3. Sự cần thiết phải quan tâm đến quản lý môi trường 3. 1. Cơ sở phương pháp luận + Quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường Môi trường đóng một vai trò cực kỳ to lớn có tính chất quyết định đối với sự tồn tại và phát triển của nền kinh tế và sự sống của con người, bởi vì nó không chỉ cung cấp các nguồn tài nguyên (đầu vào) cho các quá trình sản xuất, cung cấp tiện nghi sinh hoạt cho con người mà còn là nơi chứa đựng và hấp thụ các chất thải do các quá trình sản xuất và tiêu thụ của con người tạo ra. Vòng chu chuyển tuần hoàn của chất thải này được thể hiện qua sơ đồ sau: Hệ kinh tế Sản xuất Tiêu dùng Hộ gia đình Hãng Hệ tự nhiên nuôi dưỡng cuộc sống (không khí, nước, đời sống hoang dã, năng lượng, nguyên liệu, các tiện nghi) Sơ đồ1: mối quan hệ giữa kinh tế và môi trường Lấy ra Trả lại Như vậy hệ thống môi trường, hệ kinh tế và hệ tự nhiên gắn bó rất chặt chẽ với nhau, luân chuyển cho nhau, thường xuyên tác động qua lại. Điều đó có nghĩa là bất cứ một sự biến đổi nào của hệ tự nhiên cũng kéo theo sự biến đổi của hệ kinh tế. Ngược lại, các hoạt động kinh tế là nguyên nhân trực tiếp làm biến đổ hệ tự nhiên. Hệ kinh tế và hệ tự nhiên tương tác chặt chẽ với nhau tạo nên một hệ thống mở, vì nó tiếp nhận năng lượng trực tiếp từ mặt trời, là tác nhân bên ngoài trái đất, để duy trì sự tồn tại và tiếp tục phát triển. Nhưng trong quá trình tăng trưởng kinh tế lại gắn liền với việc sử dụng ngày càng nhiều các nguồn tài nguyên không thể tái tạo được. Mặt khác, sản xuất càng phát triển khối lượng sản phẩm càng tăng, thì đồng thời lượng chất thải sản sinh ra từ các quá trình sản xuất cũng tăng. Tuy nhiên, khả năng tiếp nhận và điều hoà của môi trường đối với các chất thải là có hạn, cho nên nếu không được kiểm soát tốt thì chất thải sẽ phá vỡ trạng thái cân bằng của môi trường. + Quan hệ giữa tăng dân số và bảo vệ môi trường: Con người là chủ thể của xã hội, đồng thời cũng là một trong những nhân tố đặc biệt của môi trường, có khả năng cải tạo hay huỷ hoại môi trường. Con người là nguyên nhân gây ra những tổn thất lớn lao cho môi trường, làm cạn kiệt tài nguyên phá vỡ cân bằng sinh thái tự nhiên của trái đất, làm nhiễm bẩn đất, nước, không khí. . . và những tổn thất này tăng lên cùng với sự gia tăng dân số. Vì vậy mà quản lý, bảo vệ và cải tạo môi trường vì lợi ích sống còn của loài người là tồn tại và phát triển đang là vấn đề cấp bách đối với mỗi quốc gia trên toàn thế giới. + Sự phát triển bền vững: Từ những năm 1980, đặc biệt từ sau hội nghị thượng đỉnh họp tại Rio(Braxin) tháng 6/1992, xu hướng nhìn nhận thực trạng và tương lai của thế giới ngày càng hiện thực hơn, chính xác hơn. Để đảm bảo cho tăng trưởng kinh tế có tính ổn định và bền vững các quốc gia phải đồng thời quan tâm tới 3 mục tiêu cơ bản là mục tiêu kinh tế, mục tiêu xã hội và mục tiêu môi trường. Nền kinh tế của một quốc gia nào thực sự đạt được 3 mục tiêu đó thì chính là nền kinh tế hướng tới sự phát triển bền vững. Quan điểm này được thể hiện qua sơ đồ sau: Sơ đồ 2: Tiếp cận phát triển bền vững Kinh tế Công bằng giữa các thế hệ Hiệu quả Mục tiêu trợ giúp/việc làm Tăng trưởng ổn định Đánh giá tác động môi trường Tiền tệ hoá các tác động môi trường Xã hội Môi trường Công bằng giữa các thế hệ Đa dạng sinh học và Sự tham gia của quần chúng thích nghi Giảm đói nghèo Bảo tồn tài nguyên thiên nhiên Bảo tồn di sản văn hoá, dân tộc Ngăn chặn ô nhiễm Xây dựng thể chế Để hướng tới một sự phát triển bền vững các quốc gia đều phải cân nhắc, tính toán, xem xét cân bằng cả 3 mục tiêu như đã nêu trên trong đó bảo vệ môi trường nhằm duy trì và phát huy sự đa dạng sinh học bảo tồn các nguồn tài nguyên thiên nhiên, ngăn chặn ô nhiễm là những tiền đề cơ bản, bảo đảm cho sự tồn tại và phát triển bền vững của xã hội. 3. 2. Cơ sở khoa học thực tiễn: + Sự gia tăng kinh phí bảo vệ môi trường: Một trong những nguyên nhân khiến cho việc quản lý môi trường được giải quyết một cách có hệ thống hơn là vấn đề chi phí bảo vệ môi trường. Có những chi phí giành cho việc thực hiện các quy định về môi trường và có những chi phí khác liên quan tới việc nộp phạt. Đối với nhiều Công ty, chi phí thực hiện các quy định bảo vệ môi trường chỉ được xem như chi phí hoạt động kinh doanh và chi phí thực hiện sẽ tăng lên vì các quy định ngày càng phức tạp ngày càng nhiều và toàn diện. Thực tế hiện nay là chi phí cho các vấn đề môi trường tỷ lệ thuận với quy mô và thu nhập của Công ty. Tại Mỹ, các tập đoàn công nghiệp phải chi gần 2% lợi nhuận cho bảo vệ môi trường. Người ta dự đoán rằng khoảng 20% vốn đầu tư của doanh nghiệp sẽ phải dành cho các dự án về môi trường. Tương tự ở Việt Nam chính phủ đã cho phép ngành than trích 1% chi phí sản xuất để đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường. Vì vậy mà các doanh nghiệp phải tìm kiếm những giải pháp hữu hiệu và ít tốn kém để thực hiện các quy định về môi trường. + Xu hướng toàn cầu hoá về môi trường: Trên phạm vi toàn thế giới, nói chung các vấn đề môi trường đã trở nên phổ biến hơn, và mọi người đã quan tâm đến môi trường hơn đặc biệt là việc quan tâm đến những vấn đề cần giải quyết như hiện tượng trái đất nóng dần lên và vấn đề làm thủng tầng ôzon. Những sự cố đặc biệt như Shopal, ấn độ và exxon valdez đã làm cho con người tập trung chú ý tới tác động của ngành công nghiệp đối với môi trường và tới trách nhiệm của ngành công nghiệp trong vấn đề bảo vệ môi trường. + Yêu cầu của các tổ chức tài chính Những sức ép về mặt đầu tư và tài chính cũng đòi hỏi phải cải tiến quản lý. Các chủ cho vay đã nhạy cảm hơn đối với những vấn đề môi trường và đã quan tâm xem xét những vấn đề đó trong việc cho vay. Càng ngày các chủ cho vay càng yêu cầu kiểm tra những nhà máy đang xây dựng hay những quá trình mới để tránh những sự cố về mặt môi trường, nhằm đảm bảo giá trị đầu tư. 3. 3. Cơ sở pháp lý: + Luật bảo vệ môi trường: Hệ thống pháp luật và các văn bản pháp quy đã tạo cơ sở pháp lý cho việc áp dụng các công cụ kinh tế trong quản lý môi trường ở Việt Nam. Vào năm 1985, chính phủ Việt Nam xây dựng chương trình quốc gia về bảo vệ môi trường và cộng với sự giúp đỡ của IUCN đã cho ra “chiến lược quốc gia về bảo tồn tài nguyên thiên nhiên. Năm 1990 uỷ ban khoa học nhà nước ( nay là bộ khoa học công nghệ môi trường), với sự giúp đỡ của UNDP, UNEP, IUCN và SIDA xây dựng báo cáo “kế hoạch quốc gia về môi trường và phát triển bền vững” và kế hoạch này được hội đồng bộ trưởng (nay là chính phủ) ban hành ngày 12/6/1992. Luật bảo vệ môi trường của Việt Nam được quốc hội thông qua vào tháng 12/1993 và ban hành ngày 10/1/1994. Bên cạnh luật môi trường còn có một số luật và nghị định khác có liên quan đến môi trường như: Nghị định 175 - CP về hướng dẫn thực hiện luật bảo vệ môi trường. Nghị định về tài nguyên khoáng sản ban hành năm 1989. Luật tội phạm môi trường ban hành năm 2000. Thông tư 48-TC/Ttg về đăng ký và thu phí, lệ phí ban hành tháng 9/1992. Nghị định số 26-CP ban hành ngày 26/4/1996. II. Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001 1. Vài nét về ISO 14000: + Tổ chức tiêu chuẩn hoá quốc tế (ISO): ISO là tên viết tắt của tổ chức của tổ chức quốc tế về tiêu chuẩn hoá (International organization for standardization), được thành lập vào năm 1946 với mục đích xây dựng các tiêu chuẩn về sản xuất, thương mại và thông tin. ISO có trụ sở ở Giơnevơ, Thuỵ Sỹ và là một tổ chức phi chính phủ hoạt động trong lĩnh vực tiêu chuẩn hoá. Hiện nay, ISO có trên 120 thành viên là các cơ quan tiêu chuẩn hoá quốc gia, tuỳ theo nhu cầu và khả năng của từng nước mức độ tham gia xây dựng các tiêu chuẩn ISO có khác nhau. ở một số nước, tổ chức tiêu chuẩn hoá là cơ quan chính thức hay bán chính thức của chính phủ. Việt Nam là thành viên đầy đủ của ISO từ năm 1977 và đang có sự tham gia tích cực vào các hoạt động của tổ chức này, tổ chức tiêu chuẩn hoá của Việt Nam là tổng cục tiêu chuẩn- đo lường-chất lượng. Mục đích của các tiêu chuẩn của ISO là tạo điều kiện cho các hoạt động trao đổi hàng hoá và dịch vụ trên toàn cầu trở nên dễ dàng, tiện dụng và đạt được hiệu quả. Tất cả các tiêu chuẩn do ISO đặt ra đều có tính chất tự nguyện. Tuy nhiên thông thường các nước chấp nhận tiêu chuẩn ISO và coi nó có tính chất bắt buộc. ISO có khoảng 100 uỷ ban kỹ thuật và tiêu chuẩn chuyên dự thảo các tiêu chuẩn trong từng lĩnh vực. ISO lập ra các tiêu chuẩn trong mọi ngành trừ công nghiệp chế tạo điện tử và điện tử ( ngành này có tiêu chuẩn IEC). Các nước thành viên của ISO lập ra các nhóm tư vấn kỹ thuật nhằm cung cấp tư liệu đầu vào cho các uỷ ban kỹ thuật, và đó là một phần của quá trình xây dựng tiêu chuẩn. ISO tiếp nhận tư liệu đầu vào từ các chính phủ, các ngành và các bên liên quan trước khi ban hành một tiêu chuẩn. Sau khi tiêu chuẩn dự thảo được các thành viên chấp nhận nó được công bố là tiêu chuẩn quốc tế sau đó mỗi nước lại có thể chấp nhận một phiên bản của tiêu chuẩn đó làm tiêu chuẩn quốc gia của mình. + Lịch sử ra đời và phát triển của ISO 14000: Trong những năm 1980 ISO đã bắt tay vào thực hiện nhiệm vụ tiêu chuẩn hoá một vấn đề quản lý quan trọng của tổ chức là quản lý chất lượng. Đây là lần đầu tiên ISO đã mạnh dạn đi vào lĩnh vực tiêu chuẩn không mang bản chất kỹ thuật. Ban kỹ thuật TC 176 về đảm bảo chất lượng và quản lý chất lượng được thành lập để xây dựng các tiêu chuẩn đầu tiên về quản lý chất lượng và đến năm 1987 bộ tiêu chuẩn ISO về đảm bảo chất lượng đã được ISO ban hành. Có thể nói đây là một bộ tiêu chuẩn mang lại tiếng tăm và thành công nhất trong lịch sử của ISO, đa số các quốc gia trên thế giới đã chấp nhận các tiêu chuẩn ISO 9000 thành các tiêu chuẩn quốc gia để đưa vào áp dụng một cách rộng rãi. Tuy nhiên ngoài ý nghĩa về xây dựng một hệ thống quản lý hữu hiệu trong doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, ISO 9000 đã trở thành các yêu cầu đối với thương mại và nhiều khi trở thành điều kiện mua hàng của các nhà nhập khẩu đối với các nước xuất khẩu. Vào cuối những năm 1980, đã có nhiều tranh luận trong ISO về việc quyết định xây dựng các dự thảo tiêu chuẩn quốc tế cho những vấn đề tranh cãi gay gắt trên các diễn đàn công cộng như vấn đề môi trường. Sự huỷ hoại tầng ozon, sự nóng lên của trái đất, nạn phá rừng nghiêm trọng và các vấn đề môi trường khác được xem như là vấn đề mang tính chất toàn cầu. Trong thực tế đã có một phong trào thể hiện sự mong muốn của các quốc gia có được sự quan tâm tốt hơn đến môi trường của trái đất. Một vấn đề khác vào thời điểm này đã gây nhiều sự quan tâm đó là quốc tế chưa có một chỉ số tổng hợp để đánh giá sự cố gắng nỗ lực của một tổ chức trong việc đạt được các thành quả bảo vệ môi trường một cách liên tục đáng tin cậy. Chính loại chỉ số này đã hình thành nên tiêu chuẩn ISO 14001 về hệ thống quản lý môi trường. Nói tóm lại, sự thành công của ISO 9000 và sự nổi lên của các vấn đề môi trường toàn cầu đã dẫn đến việc ISO thực sự bắt đầu các công việc xem xét đến diễn đàn môi trường. Tuy nhiên, chỉ đến năm 1994 ISO mới thực chất khởi sự công việc này được tiến hành trong khuôn khổ hoạt động của nhóm tư vấn chiến lược về môi trường (SAGE), nhóm này được hình thành vào năm 1991 gồm 20 quốc gia, 11 tổ chức quốc tế và trên 100 chuyên gia môi trường tham gia nhằm xác định những yêu cầu cơ bản cho cách tiếp cận mới tới các tiêu chuẩn liên quan tới khía cạnh môi trường. Tháng 6/1992 hội nghị về môi trường và phát triển của liên hợp quốc được tổ chức tại Rio de Janeiro (Braxin) đã đặt ra các vấn đề khẩn cấp về môi trường và bảo vệ môi trường trên phạm vi toàn cầu. Hội nghị chính là sự tác động trực tiếp mạnh mẽ đến quyết định của ISO về vấn đề tiêu chuẩn hoá trong lĩnh vực quản lý môi trường. Tiếp sau hội nghị việc xây dựng các tiêu chuẩn về môi trường cũng đã được nêu ra từ hội nghị bàn tròn tại urugoay hiệp định chung về thuế quan và mậu dịch (GATT). Tại hội nghị này, các nhà đàm phán đã thống nhất rằng tiêu chuẩn hoá việc quản lý môi trường sẽ là một đóng góp tích cực cho mục tiêu ngăn ngừa ô nhiễm môi trường, gỡ bỏ hàng rào kỹ thuật trong thương mại. Trong bối cảnh đó và căn cứ vào những khuyến nghị của SAVE, năm 1993 ISO quyết định ban kỹ thuật ISO/ của SAVE, năm 1993 ISO quyết định ban kỹ thuật ISO/TC 207 về quản lý môi trường bao gồm các tiêu chuẩn về hệ thống và công cụ quản lý môi trường, về các phương pháp xác định tác nhân gây ô nhiễm, giá trị giới hạn đối với chất thải, tác động của công nghệ sản phẩm đối với môi trường. Các tiêu chuẩn quốc tế trong lĩnh vực quản lý môi trường được tập hợp theo sơ đồ đăng ký chung thành bộ tiêu chuẩn quốc tế ISO 14001. 2. Các lợi ích khi áp dụng bộ tiêu chuẩn quốc tế ISO 14001: 2. 1. Tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp: Việc hình thành nên các tổ chức kinh tế thương mại của thế giới và khu vực có vai trò quan trọng đối với sự phát triển chung của nhân loại. Tổ chức thương mại thế giới (WTO) đại diện cho xu hướng toàn cầu hoá nên thương mại quốc tế, xoá bỏ hàng rào thuế quan về thương mại. Hiện nay với chính sách mở cửa hội nhập với nền kinh tế trong khu vực và trên thế giới. Nước ta đã đạt được nhiều tiến bộ về kinh tế xã hội. Tuy nhiên, cũng như nhiều nước trên thế giới, tăng trưởng kinh tế nhưng thường đi kèm với các vấn đề ô nhiễm môi trường nếu không có các giải pháp ngăn chặn. Việt Nam đang ở trong tình trạng thiệt hại do môi trường ở mức cao (khoảng 10%GDP) và đang có xu hướng gia tăng. Theo đánh giá của ngân hàng thế giới nếu không có các biện pháp kiểm soát và các chính sách đúng đắn lượng chất thải độc hại sẽ tăng 3,8 tấn trong khoảng các năm 2000-2010 tương ứng với tỷ lệ là 14,2%. Ngày 1/1/1995, Việt Nam đã làm thủ tục để gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO) và hiện nay vẫn đang trong quá trình đàm phán. Khi là thành viên của tổ chức này chúng ta sẽ được hưởng những lợi ích nhất định đồng thời cũng phải đáp ứng những nghĩa vụ theo quy định hiện hành của WTO, trong đó có các quy định về môi trường. Bên cạnh đó chúng ta còn tham gia vào rất nhiều các tổ chức kinh tế khu vực và thế giới. Tham gia vào các tổ chức kinh tế trên là điều kiện và môi trường thuận lợi để các tự hoàn thiện mình nâng cao khả năng cạnh tranh. Bên cạnh những thuận lợi đó các doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối đầu với những khó khăn trong việc đưa hàng hoá của mình thâm nhập vào các thị trường mới đặc biệt là các thị trường EU, Mỹ, Nhật. . . trong việc đòi hỏi các “sản phẩm sạch” thông qua các quy định về môi trường, quy định về trách nhiệm đối với người lao động khi xuất khẩu hàng hoá sang các thị trường này. Như vậy, trong xu hướng toàn cầu hoá, tự do hoá thương mại vấn đề môi trường có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp biết cách khai thác triệt để lợi thế đó và có cách đối phó với những vấn đề còn tồn tại thì có thể biến các lợi thế đó thành vũ khí cạnh tranh của doanh nghiệp. 2.2. Tạo ra một số lợi thế trong kinh doanh + Lợi thế vay vốn: Việc áp dụng ISO 14001 tạo ra những triển vọng cho việc vay ngân hàng hoặc sự trợ giúp đối với các dự án phát triển chưa được khai thác. Các cơ quan tài chính quốc tế như ngân hàng thế giới (WB), quỹ tiền tệ quốc tế (IMF). . . cũng như các nhà cho vay thương mại của khu vực tư nhân và các nhà đầu tư thích hợp có thể yêu cầu sự cam kết về ISO 14001 từ phía những người đi vay, do ISO 14001 có thể là một chỉ số đáng kể của các cố gắng của tổ chức làm thoả mãn các trách nhiệm môi trường. Việc doanh nghiệp được chứng nhận sự phù hợp đối với các tiêu chuẩn có thể là những lợi thế để tiếp cận thị trường. + Kết hợp được các lợi ích kinh tế với lợi ích về môi trường: Do các hệ thống quản lý chất lượng đã trở thành giấy thông hành mang tính chất sống còn của các doanh nghiệp thương mại ở nhiều thị trường, việc xây dựng hệ thống quản lý môi trường cũng có thể giúp cho các Công ty vượt qua được các rào cản thương mại. Trong thực tế kinh doanh hiện nay đã có nhiều bằng chứng cho thấy nhiều tổ chức đã mong muốn các nhà cung cấp của họ chấp nhận một thái độ có trách nhiệm hơn đối với môi trường. Trong nhiều trường hợp, đối với các nhà cung cấp phải có một hệ thống quản lý môi trường được chứng nhận tại chỗ là điều kiện để họ có thể làm ăn với nhau. Nói một cách khác, tổ chức phải đối phó với một thực tế là việc quản lý môi trường cũng chính là việc quản lý kinh doanh. Một tổ chức/doanh nghiệp mà hệ thống quản lý của nó kết hợp với hệ thống quản lý môi trường sẽ tạo ra một cơ cấu nhằm cân bằng và hợp nhất các lợi ích kinh tế và môi trường có thể đạt được một lợi ích kinh tế ổn định và bền vững. Có thể thu được những lợi ích kinh tế do thực hiện một hệ thống quản lý môi trường, những lợi ích này cần phải được xác định nhằm chứng minh cho các bên có liên quan, đặc biệt là những người góp cổ phần về giá trị đối với tổ chức có sự quản lý môi trường. Nó cũng tạo cho tổ chức một cơ hội gắn liền với các chi phí tài chính riêng, và do vậy đảm bảo phát huy được các nguồn lực sẵn có khi mà chúng mang lại lợi ích cả về tài chính lẫn môi trường. 2.3. Quản lý môi trường tốt hơn ISO 14000 cung cấp cho tổ chức một khuôn khổ để đạt được sự quản lý môi trường tin cậy và đầy đủ hơn. Các yêu cầu của ISO 14001 đưa ra một hệ thống quản lý môi trường được thiết kế để đề cập đến tất cả các khía cạnh của hoạt động, sản phẩm và dịch vụ của tổ chức bao gồm chính sách môi trường, nguồn lực, đào tạo, vận hành đáp ứng các trường hợp khẩn cấp, đánh giá, kiểm tra và xem xét của lãnh đạo. Sự tiếp cận hệ thống quản lý môi trường sẽ đưa đến một nhận thức rằng phương thức bảo vệ môi trường của tổ chức cũng quan trọng như mục tiêu kinh tế mà tổ chức mong muốn đạt được. Thực tế đã chỉ ra rằng, các xí nghiệp công nghiệp hàng đầu đã học được rằng chỉ có bảo vệ môi trường một cách có hệ thống và kết hợp với quản lý tổng hợp mới có thể đạt được sự phù hợp đầy đủ với các yêu cầu bên trong và bên ngoài. Nhưng bài học này thường được học với một giá đắt sau khi đã trải qua các sự cố môi trường nghiêm trọng. Trong khi đó, yêu cầu trong tiêu chuẩn ISO 14001 là nhằm xây dựng và vận hành một hệ thống quản lý môi trường, tập trung các nỗ lực của tổ chức/doanh nghiệp vào việc thiết lập cách tiếp cận đầy đủ tin cậy và khả thi đối với việc bảo vệ môi trường, thu hút sự tham gia của tất cả các thành viên trong xí nghiệp. Hệ thống bảo vệ môi trường trở thành một bộ phận của hệ thống quản lý toàn diện nhận được sự quan tâm như quản lý nhân lực, quản lý chất lượng. Nhận thức về môi trường được cập nhật liên tục cùng với sự tham gia của mọi thành viên hơn là thông qua những nỗ lực của các chuyên gia. Vì vậy, ISO 14001 có tiềm năng để cung cấp cho tổ chức sự bảo vệ môi trường đầy đủ thông qua việc quản lý môi trường tốt hơn. 2.4. Làm thay đổi văn hoá trong doanh nghiệp Việc áp dụng hệ thống quản lý môi trường sẽ mang tới sự thay đổi về nếp sống văn hoá trong tổ chức và hy vọng sau này trên cả thế giới. Đây là sự mong đợi hoàn toàn có lý vì tiêu chuẩn tăng cường sự nhận thức, giáo dục, đào tạo và chăm sóc từ phía cán bộ công nhân viên để họ hiểu và đáp ứng những yêu cầu môi trường của Công ty họ. Mỗi nhân viên được yêu cầu phải triệt để thực thi chính sách môi trường của tổ chức và biết được mình có thể tránh được hoặc giảm thiểu các sự cố môi trường. áp dụng ISO 14001 sẽ cuốn hút sự tham gia của tất cả các nhân viên vào quá trình quản lý môi trường sẽ tạo nên một nền văn hoá tận tâm với môi trường trong doanh nghiệp, tạo nên một môi trường làm việc đoàn kết thống nhất người lao động phát huy được tinh thần làm chủ hăng hái phấn đấu vì mục tiêu môi trường mà lãnh đạo đã đặt ra. 3. Các yêu cầu của hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001 Tiêu chuẩn ISO 14001 được hoàn thiện và ban hành vào đầu tháng 9/1996 và nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn về hệ thống quản lý môi trường được công nhận rộng rãi trên toàn thế giới. Tiêu chuẩn này có thể được áp dụng cho mọi loại hình sản xuất, mọi quy mô doanh nghiệp và phù hợp với nhiều nền văn hoá, địa lý và điều kiện xã hội khác nhau. Tiêu chuẩn này cũng có thể áp dụng cho toàn bộ hoặc từng phần các hoạt động, sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp. ISO 14001 là tài liệu quy định các yêu cầu đối với hệ thống quản lý môi trường trong toàn bộ tiêu chuẩn ISO 14000. Nó bao gồm các yếu tố của hệ thống quản lý môi trường mà các tổ chức muốn được chứng nhận phù hợp với các tiêu chuẩn ISO 9001, ISO 9002, ISO 9003 trong bộ tiêu chuẩn ISO 9000:1994 được gọi là các tài liệu về yêu cầu đối với hệ thống quản lý. Các yếu tố của hệ thống quản lý môi trường được chi tiết hoá trong ISO 9000 phải được áp dụng, lập thành văn bản và thực hiện sao cho cơ quan chứng nhận làm thứ ta có thể xác minh và cấp giấy chứng nhận trên cơ sở của các bằng chứng xác thực rằng tổ chức đã áp dụng một cách tốt nhất và có thể duy trì hệ thống quản lý môi trường được. ISO 14001 cũng thiết kế cho các tổ chức muốn công bố sự phù hợp với tiêu chuẩn cho các bên thứ 2 có ý định sẵn sàng chấp nhận việc tự công bố mà không có sự can thiệp của bên thứ ba. Theo ISO 14001 thì hệ thống quản lý môi trường là một phần của hệ thống quản lý chung của tổ chức. Nó bao gồm cả cơ cấu, kế hoạch, các hoạt động, trách nhiệm, thực hành, các thủ tục, quá trình và các nguồn lực để xây dựng và áp dụng, đạt tới xem xét lại và duy trì chính sách môi trường. Có thể nói hệ thống quản lý môi trường là : - Một phần trong hệ thống quản lý chung của tổ chức - Một công cụ để quản lý, ngăn chặn các rủi ro về môi trường - Một hệ thống quản lý tuân thủ nguyên tắc “lập kế hoạch, thực hiện, kiểm tra, khắc phục - PDCA” Các yếu tố của hệ thống quản lý môi trường theo ISO 14001 bao gồm: 0. Giới thiệu 1. Lĩnh vực 2. Đề cập vấn đề 3. Các định nghĩa 4. Các yêu cầu của hệ thống quản lý môi trường 4.0. Tổng quát 4.1. Chính sách môi trường 4.2. Lập kế hoạch 4.2.1. Các khía cạnh môi trường 4.2.2. Các yêu cầu về luật pháp và các loại khác 4.2.3. Mục đích và mục tiêu 4.2.4. Các chương trình quản lý môi trường 4.3. Thực hiện và điều hành hệ thống 4.3.1. Cơ cấu trách nhiệm 4.3.2. Đào tạo nhận thức và năng lực 4.3.3. Thông tin liên lạc 4.3.4. Tài liệu hệ thống quản lý môi trường 4.3.5. Kiểm soát tài liệu 4.3.6. Kiểm soát hoạt động 4.3.7. Đối phó với tình trạng khẩn cấp 4.4. Kiểm tra và các hoạt động khắc phục 4.4.1. Kiểm tra và đo đạc 4.4.2. Các hoạt động khắc phục và phòng ngừa sự không phù hợp 4.4.3. Hồ sơ 4.4.4. Đánh giá hệ thống quản lý môi trường 4.5. Xem xét lại của lãnh đạo *Nội dung và yêu cầu của ISO 14001: 3.1. Chính sách môi trường: Doanh nghiệp phải đưa ra chính sách về môi trường của mình và đảm bảo cam kết thực hiện đúng với những tuyên bố mình đưa ra. Theo ISO 14001 chính sách môi trường là lời công bố của một tổ chức về ý định và các nguyên tắc môi trường. Chính trong mối quan hệ với toàn thể công tác môi trường. Chính sách môi trường cho người ta thấy được sự định hướng chung và cam kết của một tổ chức đối với môi trường và nó lập ra một chương trình để thực hiện các mục tiêu. Chính sách môi trường của doanh nghiệp phải rõ ràng và cần được xem xét lại một cách thường kỳ cũng như được sửa đổi để phù hợp với các điều kiện thay đổi. Ban lãnh đạo cần xác định chính sách môi trường của tổ chức và đảm bảo rằng chính sách đó: - Phù hợp với bản chất, quy mô và tác động môi trường của các hoạt động sản phẩm và dịch vụ của tổ chức đó. - Có cam kết cải tiến liên tục và ngăn ngừa ô nhiễm. - Có cam kết tuân thủ pháp luật và quy định tương ứng về môi trường và với các yêu cầu khác mà tổ chức phải tuân thủ. - Đưa ra khuôn khổ cho việc đề xuất và soát xét lại các mục tiêu và chỉ tiêu môi trường. - Được lập thành văn bản được áp dụng duy trì và thông báo cho tất cả các nhân viên. - Sẵn sàng phục vụ mọi người. 3.2. Lập kế hoạch: Giai đoạn lập kế hoạch có những bước cơ bản : +Nhận biết được các khía cạnh môi trường của các hoạt động, các sản phẩm và dịch vụ của tổ chức mà nó có thể khống chế hoặc ảnh hưởng tới. Khía cạnh môi trường được định nghĩa là các yếu tố hoạt động, sản phẩm hay dịch vụ của doanh nghiệp có tương tác với môi trường. Khía cạnh môi trường quan trọng là những khía cạnh môi trường có hoặc có thể tác động đáng kể đến môi trường. Cái đó đảm bảo rằng các khía cạnh liên quan tới những tác động như vậy được phản ánh trong các mục đích và mục tiêu của Công ty. Việc xác định các khía cạnh môi trường là một quá trình vận động và tiêu chuẩn đòi hỏi Công ty luôn giữ thông tin được cập nhật. + Nhận biết đánh giá và sắp xếp the._.o mức độ ảnh hưởng của các tác động môi trường. Theo ISO 14001 thì tác động là bất kỳ sự thay đổi nào của môi trường tạo nên bởi hoạt động, sản phẩm hay dịch vụ của doanh nghiệp hay nói cách khác thì các tác động là sự thay đổi trong môi trường do các tương tác tạo ra. Như vậy, mối quan hệ giữa các khía cạnh môi trường và tác động môi trường là quan hệ giữa nguyên nhân và hậu quả. Khía cạnh là nguyên nhân như sự ô nhiễm, hậu quả là tác động môi trường như mức ô nhiễm tăng lên trong môi trường nhà máy. + Nhận biết và duy trì được sự tiếp cận với luật pháp và tất cả các yêu cầu khác áp dụng cho các khía cạnh môi trường của các hoạt động, sản phẩm và dịch vụ. Các yêu cầu khác có thể bao gồm luật công nghiệp ứng dụng, các hướng dẫn ngoại lệ và các thoả thuận với giới chức xã hội, các yêu cầu nội bộ mà tổ chức đặt ra, các hiệp định quốc tế có liên quan hay các hướng dẫn của quốc tế. + Thiết lập các mục đích và mục đích môi trường: Phải chuyển đổi chính sách môi trường và các khía cạnh môi trường do các hoạt động, sản phẩm, dịch vụ của tổ chức tạo ra tác động môi trường đáng kể thành các mục đích và mục tiêu riêng biệt. Theo ISO 14001 một mục đích về môi trường là một mục tiêu chung xuất phát từ chính sách môi trường, do một tổ chức tự xây dựng nên và được lượng hoá khi có thể. Mục đích là các mục tiêu dài hạn, các mục tiêu là những bước ngắn trên con đường đạt tới mục đích. Chúng phải được cụ thể và đo đếm được và có lịch trình cụ thể để thực hiện. ISO đòi hỏi một cách đặc biệt là các tổ chức phải đặc các mục đích và các mục tiêu phòng chống ô nhiễm kiên trì cùng với chính sách môi trường. + Xây dựng hệ thống quản lý môi trường Bước cuối cùng trong việc lập kế hoạch đào tạo và duy trì hệ thống quản lý môi trường nhờ đó có thể đạt được các mục đích và mục tiêu của Công ty. Theo ISO 14001 tổ chức cần phải: - Định rõ trách nhiệm cho việc thực hiện các mục đích và mục tiêu của mỗi một chức năng và cấp bậc có liên quan - Cung cấp các phương tiện để thực hiện các mục đích và mục tiêu - Định rõ khung thời gian mà trong đó các mục tiêu và mục đích sẽ được thể hiện 3.3. Thực hiện và điều hành hệ thống: Doanh nghiệp thực hiện các công việc theo kế hoạch đã đề ra nhằm đạt được các mục tiêu chỉ tiêu môi trường, đạt được những cam kết chỉ ra bởi chính sách môi trường bằng đảm bảo cung cấp các nguồn lực hỗ trợ, tiêu chuẩn tập trung vào các lĩnh vực sau: 1. Cơ cấu và trách nhiệm: Người quản lý cao cấp nhất phải lựa chọn cán bộ quản lý cụ thể để đảm bảo là chương trình được duy trì và thực hiện và phải có trách nhiệm phải thông báo kết quả của hệ thống quản lý môi trường cho ban quản lý cấp cao nhất. ISO đòi hỏi rằng tổ chức đặt ra thủ tục để xác định nhu cầu huấn luyện một cách thích hợp vì kết quả của hệ thống quản lý môi trường phụ thuộc vào sự nhất trí của nhân viên, nó cũng đòi hỏi năng lực của họ được phát triển. Vì vậy tổ chức cần phải: + Có thủ tục để xác định nhu cầu đào tạo +Nhân viên làm việc ở những nơi có thể gây tác động môi trường phải được đào tạo để có đủ năng lực thích ứng. + Nhân viên ở các cấp và đơn vị chức năng phải được đào tạo sao cho: phù hợp với chính sách, thủ tục và yêu cầu của hệ thống quản lý môi trường, hiểu được các tác động môi trường trong khu vực hoạt động của họ và có thể ứng phó với những sự cố môi trường và hậu quả do công việc không tuân thủ các thủ tục. 2. Thông tin liên lạc: Tiêu chuẩn thừa nhận các nhu cầu thông tin nội bộ và đối ngoại về vấn đề môi trường. Tổ chức phải thiết lập và duy trì thủ tục để: + Tạo thành thông tin nội bộ giữa các đơn vị chức năng và giữa các cấp về quản lý các khía cạnh môi trường và hệ thống quản lý môi trường. + Thực hiện thủ tục nhập, lập văn bản và trả lời các thông tin và câu hỏi liên quan từ các bên hữu quan, bao gồm thông tin với các cơ quan chức năng về kế hoạch ứng cứu trong trường hợp khẩn cấp có sự cố. 3. Tài liệu của hệ thống quản lý môi trường: Yêu cầu cơ bản trong ISO 14001 là lập nên và duy trì thông tin để thể hiện các phần cốt lõi của hệ thống quản lý và các tác động qua lại của chúng. Cái đó tạo ra phương hướng cho các tài liệu có liên quan.Thông tin có thể viết trên giấy hay văn bản điện tử. Các thông tin có liên quan có thể bao gồm các thể thức hoạt động nội bộ, các tiêu chuẩn nội bộ, thông tin về quá trình, các hướng dẫn khi làm việc, kế hoạch cấp cứu tại chỗ và ghi chép. . . 4. Kiểm soát tài liệu: ISO 14001 đòi hỏi tổ chức phải lập nên các thủ tục rõ ràng để kiểm tra tất cả các tài liệu mà ISO đòi hỏi nó bao gồm các thủ tục tạo ra và sửa đổi tài liệu. Khi kiểm soát tài liệu phải xây dựng các thủ tục sau: - Tài liệu phải được định dạng, nhất quán, có ngày tháng ban hành, soát xét, phê duyệt, dễ tìm, được bảo quản và lưu trữ thích hợp - Thủ tục phải được thực hiện - Tài liệu phải được định vị, xem xét định kỳ và phê duyệt bởi người có thẩm quyền chức năng. - Đảm bảo sự sẵn có tại những nơi được phân phát - Thu hồi các tài liệu lỗi thời 5. Kiểm soát hoạt động: Mục đích của việc kiểm soát này là để đảm bảo kết quả môi trường đạt được các mục đích và mục tiêu. Các tổ chức tiến hành kiểm soát bằng cách: - Xác định các hoạt động điển hình liên quan tới các khía cạnh môi trường quan trọng phù hợp với chính sách, mục tiêu và chỉ tiêu môi trường. - Đảm bảo rằng các hoạt động đó được tiến hành có kiểm soát - Có thủ tục cho những hoạt động mà nếu thiếu thì có thể gây nên sự chệch hướng so với chính sách, mục tiêu môi trường. - Văn bản hoá các chuẩn mực điều hành. - Xác định và thông tin các khía cạnh và tác động môi trường tới các nhà cung ứng và thầu phụ. 6. Đối phó với tình trạng khẩn cấp: ISO 14001 yêu cầu cơ bản là thiết lập và duy trì các thể thức để xác định khả năng và sự ứng phó đối với các tai nạn và tình trạng khẩn cấp. Tổ chức cũng nên chuẩn bị phòng tránh và giảm bớt các tác động môi trường kèm theo và phải xem xét và sửa đổi các thể thức sẵn sàng cấp cứu và thử nghiệm nó ở bất cứ nơi nào thiết thực. 3.4. Kiểm tra và các hoạt động khắc phục ISO 14001 yêu cầu cần phải tiến hành kiểm tra theo dõi hệ thống phát hiện ra vấn đề và tiến hành sửa sai, tổ chức cũng phải có các thủ tục để: - Đo đạc và giám sát các đặc trưng chủ yếu của hoạt động và điều hành liên quan tới các khía cạnh hay tác động môi trường quan trọng. - Phê duyệt về những hoạt động quản lý điều hành và những điểm phù hợp với mục tiêu và chỉ tiêu môi trường của doanh nghiệp. - Thực hiện việc hiệu chuẩn thiết bị giám sát và cất giữ hồ sơ về việc đó. - Đánh giá định kỳ mức độ phù hợp với những quy định pháp luật về môi trường. - Ghi nhận những phàn nàn, khiếu nại về môi trường và có hành động khắc phục thích hợp. 3.5. Xem xét lại của lãnh đạo: Bước cuối cùng trong quá trình quản lý môi trường là sự xem xét lại hệ thống quản lý. Điều đòi hỏi cơ bản của ISO 14001 là yêu cầu bộ phận quản lý cấp cao nhất phải xem xét lại hệ thống quản lý môi trường ở những nơi đâu nó xác định là phù hợp và để đảm bảo cho tính bền vững liên tục, tính hiệu quả và tính đầy đủ của nó. Doanh nghiệp xem xét và đề ra biện pháp để cải tiến liên tục nhằm nâng cao và cải thiện hiệu quả hoạt động về môi trường. Như vậy, ISO 14001 bao gồm 5 yêu cầu chính đó là: Chính sách môi trường, lập kế hoạch, thực hiện và điều hành hệ thống kiểm tra và các hoạt động phòng ngừa xem xét lại của lãnh đạo tập hợp lại với nhau thành chu trình xoắn ốc nhằm cải tiến liên tục, vốn là nền tảng của tiêu chuẩn. Những yếu tố này kết hợp lại tạo nên mô hình của ISO 14001 theo sơ đồ sau: Sơ đồ 3: Mô hình hệ thống quản lý môi trường theo ISO 14001 Cải tiến liên tục Xem xét lại của lãnh đạo Kiểm tra và các hoạt động phòng ngừa - Kiểm tra và đo đạc - Các hoạt động khắc phục và phòng ngừa phù hợp. - Đánh giá hệ thống quản lý môi trường Chính sách môi trường Lập kế hoạch - Khía cạnh môi trường - Luật pháp và các yêu cầu khác - Mục tiêu và chỉ tiêu - Chương trình quản lý môi trường Thực hiệnvà điều hành hệ thống - Cơ cấu và trách nhiệm - Đào tạo và nâng cao nhận thức - Thông tin liên lạc - Tài liệu hệ thống quản lý môi trường - Kiểm soát hoạt động _ Đối phó với tình trạng khẩn cấp 4. Những thuận lợi và khó khăn khi áp dụng ISO 14001 ở các doanh nghiệp Việt Nam 4.1. Hiện trạng xây dựng và áp dụng ISO 14001: Những năm gần đây, phong trào xây dựng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9000 ngày càng phát triển mạnh mẽ trong các doanh nghiệp. Tính đến nay, cả nước đã có gần 500 doanh nghiệp đạt tiêu chuẩn quản lý chất lượng ISO 9000. Thế nhưng, hệ thống quản lý môi trường xem ra vẫn còn mới mẻ, ít được các doanh nghiệp quan tâm đầu tư xây dựng.Theo thống kê hiện nay, đã có gần 20 doanh nghiệp ở Việt Nam đạt chứng chỉ ISO 14001, trong đó tất cả đều là các Công ty liên doanh hoặc 100% vốn nước ngoài như: Công ty Toyota Việt Nam, Công ty Tae Kwang Vina, Công ty Lever Haso, ban quản lý khu công nghiệp Thăng Long, Công ty Fujisu, khách sạn Hà Nội Deawoo, Công ty Sony Việt Nam, Công ty Sanyo Việt Nam, Công ty liên doanh Costal Phong Phú. . . Đây là con số thật khiêm tốn so với gần 500 chứng chỉ ISO 9000. Theo kết quả điều tra mới nhất của vụ chính sách kinh tế Đa Biên (Bộ thương mại), không ít các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay chưa hiểu biết đầy đủ về các tiêu chuẩn kỹ thuật và tiêu chuẩn môi trường quốc tế. Đối với họ, các tiêu chuẩn về vệ sinh kiểm dịch, tiêu chuẩn môi trường, tiêu chuẩn kỹ thuật, mẫu mã sản phẩm và bao gói sản phẩm, đều thuộc khái niệm “chất lượng sản phẩm”. Nhiều khi các hoạt động cải tiến chất lượng sản phẩm chỉ mới tập chung vào việc nâng cao giá trị sử dụng, mẫu mã, chưa tập trung đúng mức vào các khía cạnh kỹ thuật, vệ sinh kiểm dịch(SPS) và môi trường. Vì vậy, các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay chỉ nhìn nhận cách tốt nhất để nâng cao chất lượng sản phẩm là áp dụng bộ tiêu chuẩn ISO 9000, chưa thấy được vai trò to lớn của bộ tiêu chuẩn ISO 14000, mặc dù điều này được quan tâm hơn ở các doanh nghiệp định hướng xuất khẩu. Các doanh nghiệp hầu như không có thông tin về các hiệp định môi trường đa phương hoặc các quy định của WTO liên quan đến môi trường. Vấn đề môi trường mới chỉ được các doanh nghiệp đề cập đến dưới góc độ bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất ví dụ như vấn đề xử lý chất thải… Tại thị trường nội địa, người tiêu dùng phần lớn chưa có nhận thức về hệ thống quản lý môi trường, nên hiện tại chưa có áp lực từ phía họ đối với nhà sản xuất, nhu cầu chứng nhận hệ thống quản lý môi trường là rất thấp. Tuy nhiên, qua một thời gian tiếp cận với các thông tin về hệ thống quản lý môi trường theo ISO 14000 thông qua các lớp tập huấn đào tạo cũng như tiếp xúc với các hoạt động thực tế, một bộ phận của công nghiệp đã nhận thức được ý nghĩa quan trọng của việc áp dụng hệ thống quản lý môi trường, không chỉ đối với việc thực hiện các nghĩa vụ về môi trường theo pháp luật mà còn vì sự phát triển của Công ty. Bộ phận này là các doanh nghiệp có tiềm năng về kinh tế như các doanh nghiệp nước ngoài …và có giao lưu quốc tế, thực sự quan tâm và có trình độ kỹ thuật cao. 4.2. Những khó khăn và thuận lợi a. Thuận lợi: - Chính phủ Việt Nam ngày càng quan tâm hơn đến vấn đề môi trường: Nhận thức được vai trò quan trọng của môi trường trong phát triển bền vững kinh tế- xã hội, từ những năm 30, Việt Nam đã có nhiều chủ trương tăng cường hoạt động quản lý và bảo vệ môi trường. Năm 1991, chính phủ thông qua kế hoạch quốc gia về môi trường và phát triển bền vững. Năm 1993, luật bảo vệ môi trường được Quốc hội thông qua và từ đó đến này hệ thống các văn bản dưới luật đã được nghiên cứu xây dựng và ban hành nhằm hoàn thiện hệ thống quy phạm pháp luật đồng bộ điều chỉnh các hoạt động có ảnh hưởng đến môi trường với mục tiêu phát triển bền vững đất nước. Chiến lược quốc gia về bảo vệ môi trường 2001-2010 đã nêu cao vai trò của cộng đồng, doanh nghiệp trong sự nghiệp bảo vệ môi trường. Trong đó nhấn mạnh: “Các tư nhân, doanh nghiệp thực hiện chiến lược bảo vệ môi trường theo các quy định của pháp luật, các chính sách và kế hoạch của nhà nước như đầu tư cải thiện môi trường. Tổ chức sản xuất sạch hơn để thực hiện hệ thống quản lý môi trường doanh nghiệp theo tiêu chuẩn ISO 14001 hoà nhập vào thị trường thương mại trong khu vực và trên thế giới, nhà nước có chính sách tư nhân hoá dịch vụ môi trường”. Các chính sách của nhà nước về môi trường được xây dựng theo 3 cách tiếp cận gồm các chính sách bắt buộc, các chính sách khuyến khích và các chính sách hỗ trợ. Tuỳ theo từng thời điểm khác nhau, hoàn cảnh cụ thể khác nhau, các chính sách này có thể được điều chỉnh nhằm tạo ra một cơ chế hiệu quả đối với công tác bảo vệ môi trường. Đối với các doanh nghiệp, các chính sách bắt buộc, khuyến khích, hỗ trợ được xây dựng theo nguyên tắc phòng ngừa, ngăn chặn, khắc phục sự cố môi trường và cải thiện môi trường. Các chính sách này được pháp chế hoá trong luật bảo vệ môi trường và các văn bản dưới luật. - Xu hướng toàn cầu hoá gắn với tự do hoá kinh tế thế giới Hiện nay xu hướng toàn cầu hoá và tự do hoá đang mở rộng ra đối với hầu hết các lĩnh vực: hàng hoá, đầu tư, tài chính, công nghệ. . . hầu hết các nước tuỳ theo mức độ và cách ứng xử khác nhau đều thừa nhận tranh thủ hoặc thúc đẩy xu hướng này. Có thể nói, đây là quá trình tất yếu của nền kinh tế thế giới. Cùng với toàn cầu hoá, cạnh tranh quốc tế ngày càng mạnh mẽ hơn. Trong đó, các nước phát triển có nhiều thuận lợi về công nghệ, tiền vốn, thị trường. Họ cố gắng thúc đẩy nhanh quá trình tự do hoá thương mại để mưu lợi cao nhất cho mình. Còn những nước đang phát triển tuy ở thế bất lợi hơn về trình độ phát triển nhưng nói chung không muốn đứng cô lập và đứng ra ngoài rìa của xu hướng chung này mà họ cố tìm cách để tranh thủ các điều kiện tích cực của cạnh tranh toàn cầu hoá để thu hút vốn, công nghệ và kinh nghiệm quản lý phục vụ sự phát triển của đất nước. Cuộc cách mạng khoa học công nghệ đặc biệt là cuộc cách mạng thông tin đang phát triển với tốc độ rất nhanh làm thay đổi mạnh mẽ cơ cấu kinh tế thế giới theo xu hướng gia tăng những ngành công nghiệp có hàm lượng chất xám cao. Điều này cho phép giải quyết những bất cập trong quan hệ tăng trưởng và bảo vệ môi trường. Từ sau đại hội Đảng Ví Đảng ta chủ trương mở cửa hội nhập với nền kinh tế thế giới như tham gia vào hiệp hội các nước Đông Nam á (ASEAN) năm 1995, tham gia khu vực mậu dịch tự do ASEAN ( AFTA), tổ chức hợp tác kinh tế châu á Thái Bình Dương (APEC) và đang chuẩn bị điều kiện để gia nhập vào tổ chức thương mại thế giới (WTO) nên chúng ta có nhiều điều kiện thu nhận được nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực đặc biệt là kinh nghiệm, kiến thức về bảo vệ môi trường của các nước đi trước. b. Những khó khăn: - Thái độ quan điểm của lãnh đạo cấp cao Nhận thức của lãnh đạo cấp cao trong các doanh nghiệp về hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001 ở nước ta còn rất hạn chế. Điều này gây cản trở rất lớn trong việc phát huy hiệu quả áp dụng tiêu chuẩn này tại Việt Nam. Ngược lại những người hiểu được vấn đề quản lý môi trường thì họ lại chưa thực sự muốn bắt tay vào xây dựng hệ thống quản lý môi trường và chưa sẵn sàng giành nguồn lực cho hệ thống này. Hầu hết các doanh nghiệp đều muốn giành nguồn lực của mình để đầu tư vào sản xuất, mở rộng nhà xưởng hay tập trung vào xây dựng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9000 vốn đang là phong trào của các doanh nghiệp. Vấn đề này có thể thấy rõ thông qua kết quả thanh tra về bảo vệ môi trường tại 9384 cơ sở năm 1997, trong đó tổng số cơ sở bị phạt hành chính là 4990 chiếm 47%, tổng số cơ sở đã thanh tra phạt cảnh cáo 2175 cơ sở, phạt tiền 2215 cơ sở với số tiền phạt là 1.556.810.000 đồng. Đặc biệt có 114 cơ sở đã bị kiến nghị đình chỉ hoạt động. - Nhận thức của các doanh nghiệp Việt Nam về tiêu chuẩn chất lượng và môi trường: Theo kết quả điều tra của vụ chính sách ( Bộ thương mại) thì không ít các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay chưa hiểu biết đầy đủ về các tiêu chuẩn kỹ thuật và tiêu chuẩn môi trường quốc tế. Nhiều khi, các hoạt động nâng cao chất lượng sản phẩm mới chỉ tập trung vào nâng cao giá trị sử dụng hàng hoá hoặc của mẫu mã, bao bì chứ chưa tập trung đúng mức vào các khía cạnh kỹ thuật hay tiêu chuẩn kỹ thuật vệ sinh kiểm định về môi trường.Tất cả các doanh nghiệp đều nhận thức được rằng, chất lượng sản phẩm là một trong những yếu tố quyết định nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của họ trên thị trường quốc tế nên họ rất chú ý đến việc nâng cao chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, cho đến nay các doanh nghiệp vẫn mới chỉ nhìn nhận cách tốt nhất để nâng cao chất lượng sản phẩm là áp dụng công nghệ tiên tiến hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9000 chứ chưa nhận thấy vai trò to lớn của hệ thống quản lý môi trường ISO 14000. Các doanh nghiệp hầu như không có thông tin về hiệp định môi trường đa phương hoặc các quy định của WTO liên quan đến môi trường.Vấn đề môi trường mới chỉ được các doanh nghiệp đề cập đến qua đó bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất ví dụ như vấn đề xử lý chất thải, vệ sinh an toàn nơi làm việc. . . . - Vấn đề chi phí: Lợi ích do ISO 14001 đem lại cho doanh nghiệp là rõ ràng.Tuy nhiên, việc thực hiện áp dụng hệ thống quản lý môi trường đòi hỏi doanh nghiệp phải bỏ ra một kinh phí đáng kể. Các chi phí liên quan bao gồm: + Chi phí gia tăng trong việc đáp ứng các yêu cầu của hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001. + Chi phí cho việc chứng nhận,đăng ký ISO 14001. Các chi phí này khác nhau trong từng trường hợp, tuỳ thuộc vào các điều kiện ban đầu ở bên trong và bên ngoài tổ chức. Nhưng nhìn chung những chi phí như vậy là rất lớn đối với những doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt nếu các doanh nghiệp đó không có sẵn hệ thống quản lý. Đây là trở ngại được coi là lớn nhất đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Để hiểu rõ hơn vấn đề này, ta tham khảo tình hình sử dụng chi phí cho việc xây dựng, áp dụng hệ thống quản lý môi trường ISO 14001 tại Công ty giày Thuỵ Khuê: Bảng1: tổng hợp chi phí xây dựng hệ thống quản lý môi trường ở Công ty da giày thuỵ khuê Stt Nội dung công việc Kinh phí (đ) Ghi chú 1 Xây dựng và xét duyệt đề cương 2.000.000 2 Thu thập, nghiên cứu tài liệu 3.000.000 Sao chụp nhân bản tài liệu 3 Khảo sát, học hỏi kinh nghiệm, triển khai ISO 14001 7.000.000 Đi tham quan và thuê khảo sát tại Công ty 4 Đào tạo kiến thức cơ bản về ISO 14001 cho CBCNV 22.000.000 Nằm chung trong đồng tư vấn đào tạo 5 Đánh giá thực trạng môi trường Công ty 5.470.000 Thuê trung tâm kỹ thuật 1 đo các thông số 6 Đào tạo kỹ năng xây dựng văn bản và xây dựng tài liệu 11.000.000 Nằm trong đồng tư vấn đào tạo 7 Đào tạo triển khai xây dựng hệ thống thông tin liên lạc cho mọi thành viên trong hệ thống 24.000.000 Nằm trong đồng tư vấn đào tạo 8 Tổ chức triển khai các hoạt động thực hiện hệ thống quản lý môi trường 43.780.000 Mua sắm,lắp đặt thiết bị, dụng cụ môi trường,cải tạo nhà xưởng 9 Đào tạo các chuyên gia đánh giá nội bộ hệ thống quản lý môi trường 10.000.000 Nằm trong đồng tư vấn đào tạo 10 Đánh giá hệ thống quản lý môi trường theo ISO 14001 trước chứng nhận 6.000.000 Nằm trong đồng tư vấn đào tạo 11 Thực hiện các hành động khắc phục hoàn thiện 9.000.000 12 Lắp đặt hệ thống lọc bụi ống khói nồi hơi 35.000.000 13 Lắp đặt 168.000.000 14 Viết báo cáo đề tài 2.000.000 15 Tổ chức nghiệm thu đề tài 5.000.000 16 Chi quản lý và chi khác 46.750.000 Tổng cộng: 400.000.000 Nguồn: Công ty da giày Thuỵ Khuê Phần II giới thiệu về Xí nghiệp môi trường đô thị huyện thanh trì Hà Nội I - Những vẫn đề chung: 1- Giới thiệu sơ lược về sự thành lập và hoạt động của Xí nghiệp 1.1 - Đặc điểm thành lập Xí nghiệp Thanh Trì là một huyện ngoại thành nằm nằm ở phía Nam Thành phố- cửa ngõ Thủ đô Hà Nội là huyện có địa bàn thấp trúng, mùa mưu luôn bị ngập úng bởi nước thải của Thành phố ngập về, nhiều nhà máy hoá chất độc hại như: Nhà máy Pin, Nhà máy Phân lân, nghĩa trang Văn Điển ....nằm trên địa bàn huyện. Cộng với sự phát triển tốc độ đô thị hoá nhanh làm cho môi trường bị ô nhiễm. Để bảo đảm môi trường trên địa bàn huyện, UBND Thành phố Hà Nội theo quyết định số 1.144-QĐ/UB ngày 30/3/1996 và đến ngày 22/11/1996 Xí nghiệp môi trường đô thị Huyện Thanh Trì được thành lập. Với chức năng chính quét, thu gom, vận chuyển rách phế thải về nơi quy định, hè đường, chiếu sáng công viên cây xanh, quản lý máy nước Văn Điển để cung cấp nứơc sạch cho nhân dân Thị Trấn Văn Điển. Nhưng hiện nay nghiệp mới chỉ đảm bảo quét, thu gom vận chuyển phế thải khu vực Thị trấn Văn Điển và một số khu vực trên địa bàn huyện. 2- Tổ chức bộ máy, chức năng nhiệm vụ của Xí nghiệp. Căn cứ vào tình hình, nhiệm vụ thực tế của Xí nghiệp, tổ chức bộ máy Xí nghiệp bao gồm: - Giám đốc - Phó Giám đốc - Phòng Tổ chức - Hành chính - Kế Toán - Phòng kế hoạch - Giám sát - Kỹ thuật - Đội quản lý và sản xuất nước - Các đội, tổ sản xuất. 3- Chế độ làm việc của Xí nghiệp Xí nghiệp làm việc theo chế độ thủ trưởng, theo đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của rnhà nước, các quy định của Thành phố Hà Nội, Huyện Thanh Trì và Nghị định 71/1998-NĐ/CP ngày 08/9/1998 của Chính phủ về quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan. Đảm bảo nguyên tắc tập trung dân chủ, khi quyết định những vấn đề quan trọng phải tổ chức lấy ý kiến của cấp uỷ, BCH Công đoàn , CBCN viên chức trong Xí nghiệp và quyết định theo đa số, trừ những việc thuộc thẩm quyền riêng của Giám đốc. 4- Nội dung quy định cụ thể * Đối với lãnh đạo Xí nghiệp 4.1- Nhiệm vụ, quyền hạn của Giám đốc - Giám đốc Xí nghiệp chỉ đạo, điều hành toàn diện mọi hoạt động của Xí nghiệp theo thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ, được cấp trên giao. Chịu trách nhiệm cá nhân trước pháp luật, cấp trên về mọi hoạt động của Xí nghiệp và vịệc thi hành mọi nhiệm vụ, công vụ của cán bộ CNVC thuộc thẩm quyền quản lý. - Tuyên truyền, phổ biến, thực hiện tốt đường lối, chủ trưong, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, chỉ thị, Nghị quyết của cấp trên, các quy định của Thành phố và Huyện Thanh Trì. - Trực tiếp phụ trách các lĩnh vực công tác sau: + Quyết định, mục tiêu, phương hướng, kế hoạch sản xuất và các chủ trương lớn khác của Xí nghiệp. + Đánh giá công tác hàng năm trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của Xí nghiệp. + Lãnh đạo, điếu hành công tác tài chính, công tác tổ chức cán bộ của Xí nghiệp. + Ký duyệt dự toán, quyết toán thu chi, kế hoạch sản xuất hàng năm của Xí nghiệp. Ký các hợp đồng kinh tế, các quyết định, các văn bản trình Thành phố, Huyện uỷ, HĐND, UBND Huyện Thanh Trì. + Quyết định việc bổ nhiệm, bãi miễn Trưởng, phó các phòng, đội, tổ sản xuất trong Xí nghiệp. + Triệu tập, chủ trì các cuộc họp thường xuyên và đột xuất của Xí nghiệp. + Làm chủ tịch Hội đồng xét nâng lương, thi đua khen thưởng- kỷ luật của Xí nghiệp. Trưởng ban thực hiện quy chế dân chủ của Xí nghiệp. + Chỉ đạo tiếp dân, xem xét giải quyết các kiến nghị, khiếu nại của dân và cán bộ công nhân viên Xí nghiệp. 4.2- Nhiệm vụ, quyền hạn của phó Giám đốc - Phó Giám đốc là người giúp việc cho Giám đốc, được Giám đốc uỷ quyền và chịu trách nhiệm trước Giám đốc về lĩnh vực công tác được giao. - Phó Giám đốc tổ chức, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ của Xí nghiệp, thay mặt Giám đốc trực tiếp giải quyết các công việc do mình phụ trách, đảm bảo thực hiện theo đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các quy định của Thành phố Hà Nội, Huyện Thanh Trì cũng như mục tiêu phương hướng của Xí nghiệp. - Tổng hợp báo cáo kết quả thường kỳ công tác của mình với Giám đốc Xí nghiệp. - Phó Giám đốc trực tiép phụ trách các lĩnh vực công tác sau: + Phụ trách bộ phận hành chính, bộ phận nước và công tác đời sống của Xí nghiệp. + Công tác thanh tra nhân dân. + Công tác bảo vệ nội bộ và an ninh quốc phòng tại địa phương nơi Xí nghiệp đóng trụ sở. + Thực hiện các nhiệm vụ khác do Giám đốc giao. * Đối với các phòng, Đội chuyên môn: 4.3- Trưởng, phó các phòng, đội chuyên môn trong bộ máy Xí nghiệp giúp lãnh đạo Xí nghiệp công tác chuyên môn trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao. Trưởng, phó các phòng, đội chuyên môn phải thực hiện đúng đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, chức năng- nhiệm vụ được giao và chấp hành nội quy, quy chế, các quy định của Xí nghiệp. Trưởng, phó các phòng, đội chuyên môn chịu trách nhiệm cá nhân trước Giám đốc Xí nghiệp và pháp luật về toàn bộ công việc do mình phụ trách theo chức năng - nhiệm vụ được giao. 4.4-Chức năng, nhiệm vụ phòng Tổ chức- Hành chính- Kế toán 4.4.1- Tổ chức- Hành chính. - Tham mưu cho Giám đốc về công tác tổ chức cán bộ. Xây dựng mô hình, cơ cấu tổ chức cán bộ, bố trí nhân lực phù hợp với tình hình thực tế và nhiệm vụ được giao. - Tổ chức triển khai, giải quyết kịp thời các chế độ, chính sách của Nhà Nước đối với người lao động: Tiền lương, phụ cấp, tiền thưởng, BHXH, BHYT, kinh phí công đoàn, hưu trí,......... - Tham mưu cho giấm đốc công tác cán bộ: tuyển dụng, sắp xếp,bổ nhiệm , đào tạo, bồi dưỡng, điều động thuyên chuyển cán bộ. Làm tốt công tác quản lý, bổ sung, nhận xét hồ sơ CBCNV. - Thường trực hội đồng tuyển dụng, nâng bậc lương và Hội đồng khen thưởng, kỷ luật CBCNV của Xí nghiệp. - Tổ chức đón, tiếp khách đến làm việc với Xí nghiệp. - Có nhiệm mua sắm trang thiết bị phục vụ bộ máy làm việc của Xí nghiệp. - Quản lý công văn, giấy tờ sổ sách hành chính. Thực hiện công tác Quản lý Môi trường - Đô thị của Xí nghiệp. - Xây dựng lịch công tác lịch giao ban, hội họp, sinh hoạt định kỳ và bất thường, ghi chép tổng hợp, thông bào nội dung và kết quả các cuộc họp do Giám đốc chủ trì. - Thực hiện công tác thanh tra nhân dân, công tác bảo vệ nội bộ, an ninh trật tự và an toàn lao động ở Xí nghiệp. - Thực hiện các nhiệm vụ khác khi được Giám đốc giao. 4.4.2- Kế toán. - Thực hiện tốt công tác tài chính theo đúng chế độ, chính sách hiện hành của Nhà nước. - Tham mưu cho Giám đốc về công tác tài chính của Xí nghiệp, đảm bảo tài chính cho các hoạt động của Xí nghiệp. - Lập và trình duyệt dự toán, quyết toán nguồn kinh phí được cấp và các nguồn kinh phí khác theo tháng, quý, năm với Giám đốc và cấp trên. - Ghi chép phản ánh kịp thời chính xác hoạt động thu - chi và các hình thức thanh toán khác. Tổng hợp, lập báo cáo và phân tích tình hình hoạt động sản xuất để phục vụ cho việc kiểm tra tiến độ thực hiện kế haọch của Xí nghiệp. - Hướng dẫn, đôn đốc, thu nhập đầy đủ kịp thời các chứng từ kế toán. Quản lý chứng từ kế toán, các văn bản giấy tờ liên quan đến công tác tài chính và lưu giữ hồ sơ chứng từ kế toán theo quy định. - Theo dõi, quản lý TSCĐ của Xí nghiệp. - Cùng với phòng Kế hoạch - Giám sát- Quản lý giao kế họach cho các đội, tổ sản xuất và bộ phận thu ngân của Xí nghiệp. - Thực hiện các nhiệm vụ khác khi được Giám đốc giao. 4.5-Chức năng, nhiệm vụ phòng kế hoạch - giám sát - kỹ thuật - Lập kế họach sản xuất tháng, quý, năm của Xí nghiệp theo chủ trương và định hướng phát triển của Xí nghiệp. - Tham mưu cho Giám đốc các biện pháp tổ chức, điều hành sản xuất thực hiện tốt mục tiêu đảm bảo VSMT trên địa bàn huyện. - Tham mưu cho Giám đốc ký kết hợp đồng kinh tế, hợp đồng dịch vụ VSMT và tổ chức nghiệm thu kết quả sản xuất làm cơ sở cho thanh quyết toán các hợp động kinh tế. - Tham gia tư vấn xây dựng một số dự án đầu tư, phát triển và quy trình công nghệ thuộc lĩnh vực sản xuất của Xí nghiệp. - Xây dựng các định mức lao động snả xuất, dụng cụ lao động và bảo hộ lao động của Xí nghiệp. - Thống kê, tổng hợp báo cáo thường xuyên, định kỳ về công tác kế hoạch sản xuất và các hoạt động điều phối sản xuất của Xí nghiệp; phát hiện các vấn đề phát sinh và đề xuất hướng giải quyết. - Làm các thủ tục xin cấp phép cho các loại phương tiện hoạt động sản xuất của Xí nghiệp có lịch đièu xe, phân công lái xe một cách hợp lý có khoa học. - Phối hợp các phòng chuyên môn, nghiệp vụ khác của Xí nghiệp để thực hiện các chương trình phục vụ cho sản xuất, kinh doanh của Xí nghiệp. - Nghiên cứu tham mưu, đề xuất với Giám đốc về công tác giám sát việc thực hiện các quy định của Thành phố, Huyện và Xí nghiệp về đảm bảo vệ sinh môi trường. - Thường xuyên theo dõi, kiểm tra, xác nhận khối lượng, chất lượng trong công việc duy trì vệ sinh môi trường trên địa bàn huyện theo kế hoạch được giao. - Hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ với các đội, tổ sản xuất. Kiểm tra việc thực hiện an toàn lao động, an toàn giao thông trong khi làm việc. - Theo dõi, đôn đốc trình thực hiện kế họach và làm báo cáo tình hình thực hiện kế hoạch của Xí nghiệp. - Nghiên cứu, tham mưu, đề xuất công tác quản lý kỹ thuật công nghệ môi trường: thu gom, vận chuyển, phân loại, xử lý rác, phế thải. - Lập kế họach định mức vật tư, nhiên liệu hàng năm và cho từng kỳ kế hoạch. Xây dựng các quy chế quản lý vật tư, nhiên liệu như: mua sắm, cung ứng, bảo quản, cấp phát, thanh quyết toán vật tư, nhiên liệu. - Quản lý kỹ thuật thiết bị chuyên dùng: Xe ô tô, xe gom rác. Có chương trình bảo dưỡng , sửa chữa lớn các thiết bị chuyên dùng. - Phổ biến các thông tin KH-KT, nghiên cứu và ứng dụng tiến bộ KH- KT về lĩnh vực môi trường. - Thực hiện một số nhiệm vụ khác khi Giám đốc giao. 4.6- Chức năng, nhiệm vụ của các tổ sản xuất: - Triển khai kế hoạch, chi tiêu, định mức lao động của Xí nghiệp tới từng CNV trong tổ. - Đảm bảo, duy trì tốt công tác vệ sinh môi trường (Thu gom rác sinh hoạt của nhân dân, rác phế thải trên đường phố và đưa rác, phế thải đến nơi quy định để ô tô vận chuyển) trên địa bàn được giao phụ trách. - Tuyên truyền, vận động nhân dân giữ gìn vệ sinh môi trường, đổ rác đúng giờ, đúng nơi quy định. - Nắm bắt được quy trình công nghệ mới về thu gom vận chuyển rác, phế thải kết hợp với công tác quét thu gom thủ công và vận chuyển của xe cơ giới. - Nắm bắt kịp thời các phát sinh phế thải trên địa bàn tổ, các hư hỏng của xe gom rác để có biện pháp xử lý kịp thời, nếu vượt quá thẩm quyền và chức năng của mình phải báo cáo với lãnh đạo Xí nghiệp xin ý kiến chỉ đạo. - Báo cáo việc thực hiện nhiệm vụ được giao theo định kỳ; đề ra những biện pháp, kiến nghị và những sáng kiến cải tiến kỹ thuật trong công việc được giao. 4.7. Chức năng, nhiệm vụ của bộ phận nước. - Tham mưu cho Giám đốc về kế họ._.