Thực trạng và giải pháp về rủi ro tín dụng trong ngân hàng NHTNHH Indovina

Lêi nãi ®Çu §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI n¨m 1986 ®· ®¸nh dÊu mét b­íc ngoÆt quan träng trong toµn bé ®êi sèng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi cña n­íc ta. Mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ®· ®­îc thay thÕ cho nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp vèn ®· kh«ng cßn phï hîp víi t×nh h×nh míi, mµ cßn k×m nÐn sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc ta trong nhiÒu n¨m. §Ó thÝch øng víi yªu cÇu, ®iÒu kiÖn kinh doanh trong m«i tr­êng míi ®ã, hÖ thèng ng©n hµng còng cã nh÷ng chuyÓn biÕn m¹nh mÏ. Tõ hÖ thèng ng©n hµng mét cÊp võa qu¶n lý, võa kinh doanh, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ®­îc tæ chøc l¹i trë thµnh hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp theo nghÞ ®Þnh 53/H§BT, trong ®ã NHNN víi chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ N­íc vÒ mÆt tiÒn tÖ vµ lµ ng©n hµng cña c¸c ng©n hµng, cßn NHTM víi t­ c¸ch lµ ®¬n vÞ kinh doanh cã chøc n¨ng kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng víi môc tiªu chñ yÕu lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Cïng víi sù chuyÓn ®æi c¬ chÕ cña nÒn kinh tÕ, hÖ thèng NHTM ViÖt Nam ®ang b­íc nh÷ng b­íc héi nhËp vµ ph¸t triÓn trong m«i tr­êng míi. Còng nh­ bÊt kú doanh nghiÖp nµo, Ng©n hµng còng tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh víi môc tiªu hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt víi møc rñi ro thÊp nhÊt. Tuy nhiªn, lµ mét doanh nghiÖp ®Æc biÖt kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ, ng©n hµng còng cã nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp ®¬n thuÇn kh¸c. Ho¹t ®éng tÝn dông lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng c¬ b¶n vµ còng lµ ®Æc thï cña NHTM bëi tÝn dông ng©n hµng ®­îc coi lµ ®ßn bÈy quan träng cho nÒn kinh tÕ, lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng chñ yÕu nhÊt quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi ng©n hµng. Cã thÓ nãi mäi ho¹t ®éng kinh doanh ®Òu cã thÓ gÆp rñi ro, nh­ng rñi ro ph¸t sinh trong ho¹t ®éng ng©n hµng nãi chung hay trong ho¹t ®éng tÝn dông nãi riªng cßn nguy hiÓm h¬n nhiÒu lÇn c¸c rñi ro kh¸c. HËu qu¶ cña nã rÊt dÔ lan truyÒn trong c¶ hÖ thèng ng©n hµng, lµm khñng ho¶ng nÒn kinh tÕ vµ nguy hiÓm h¬n, nã lµm suy gi¶m lßng tin cña ng­êi d©n. NhËn thøc ®­îc mèi nguy hiÓm mµ rñi ro tÝn dông g©y ra cho ng©n hµng, sau mét thêi gian thùc tËp vµ t×m hiÓu ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng Indovina, em thÊy cã nhiÒu vÊn ®Ò cÇn quan t©m, xem xÐt, t×m h­íng gi¶i quyÕt. ChÝnh v× lý do nµy em ®· chän ®Ò tµi “Thùc tr¹ng vµ gi¶I ph¸p vÒ rñ ro tÝn dông trong ng©n hµng Indovina”. D­íi gãc ®é xem xÐt vµ ph©n tÝch t×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông vµ nh÷ng tån t¹i trong ho¹t ®éng tÝn dông ®Ó t×m gi¶i ph¸p th¸o gì, gãp phÇn gi¶i quyÕt tèt kh©u phßng ngõa rñi ro tÝn dông còng nh­ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng chung cña toµn ng©n hµng. Bµi luËn v¨n gåm 3 phÇn: Ch­¬ng I: Ho¹t ®éng ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ rñi ro tÝn dông trong ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i Ng©n hµng Indovina. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p phßng ngõa rñi ro tÝn dông t¹i Ng©n hµng Indovina. Hoµn thµnh b¶n chuyªn ®Ò nµy, b¶n th©n t«i hy väng sÏ ®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ nh÷ng kiÕn thøc cña m×nh vµo viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc ®ang ®Æt ra cña thùc tiÔn. Tuy nhiªn do thêi gian nghiªn cøu vµ nhËn thøc cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ. V× vËy b¶n ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, t«i rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o ng©n hµng Indovina, ®ång nghiÖp, c¸c thÇy c« gi¸o, còng nh­ bÊt cø ai quan t©m ®Õn lÜnh vùc nµy./. Nh©n ®©y t«I xin ch©n thµnh c¶m ¬n anh T©m – Tr­ëng phßng tÝn dôngvµ tiÕp thÞ ng©n hµng Indovina Hµ Néi vµ Th.S Phan ThÞ H¹nh ®· tËn t×nh chØ b¶o vµ t¹o ®iÒu kiÖn gióp t«i hoµn thµnh ®Ò tµi nµy./. CH¦¥NG I Ho¹t ®éng Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ rñi ro tÝn dông trong Ng©n hµng th­¬ng m¹i. . Vµi nÐt vÒ ng©n hµng th­¬ng m¹i 1.1.1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng th­¬ng m¹i Trªn thÕ giíi nghÒ ng©n hµng ®­îc h×nh thµnh tõ rÊt sím,h×nh thøc s¬ khai cña ng©n hµng th­¬ng m¹i xuÊt hiÖn tõ thêi kú tiÒn t­ b¶n vµ cïng víi thêi gian c¸c h×nh thøc nµy ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn h¬n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña kh¸ch hµng. NHTM ra ®êi trªn c¬ së kinh doanh tiÒn tÖ cña nh÷ng ng­êi thî kim hoµn, ban ®Çu víi uy tÝn vµ sù giµu cã cña m×nh, hä nhËn gi÷ tiÒn hé vµ thu phÝ, giÊy x¸c nhËn mµ nh÷ng ng­êi göi tiÒn yªu cÇu hä viÕt cã thÓ l­u hµnh ®­îc trªn thÞ tr­êng, ®ång thêi thùc hiÖn nghiÖp vô thanh to¸n hé cho ng­êi göi tiÒn. NghiÖp vô cho vay n¶y sinh khi hä nhËn thÊy rÊt nhiÒu ng­êi cã nhu cÇu vÒ vèn ®Ó kinh doanh, do ®ã hä sö dông chÝnh sè tiÒn nµy ®Ó cho vay lÊy l·i. Lîi nhuËn cao ®· kÝch thÝch nh÷ng ng­êi thî kim hoµn thay v× viÖc thu phÝ gi÷ hé tiÒn b»ng viÖc tr¶ l·i nh»m thu hót thªm nhiÒu tiÒn göi. S¶n xuÊt ph¸t triÓn, hµng ho¸ ®­îc t¹o ra nhiÒu lµm n¶y sinh quan hÖ trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c vïng kh¸c nhau nh­ng l¹i bÞ c¶n trë bëi sù kh«ng ®ång nhÊt gi÷a c¸c ®ång tiÒn, nh÷ng ng­êi thî kim hoµn, hay nh÷ng th­¬ng nh©n lµm nghÒ kinh doanh tiÒn tÖ mµ C.M¸c ®· gäi lµ “ nhµ t­ b¶n th­¬ng nghiÖp tiÒn tÖ ” n¾m b¾t c¬ héi nµy, hä kiªm lu«n c¶ viÖc ®æi tiÒn. Khi tån t¹i nghiÖp vô nhËn tiÒn göi, cho vay vµ thanh to¸n hé cã thÓ nãi ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· ra ®êi. 1.1.2. Kh¸i niÖm vÒ ng©n hµng th­¬ng m¹i Khi nghiªn cøu vÒ ng©n hµng th­¬ng m¹i c¸c nhµ kinh tÕ häc cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau, ng­êi th× cho r»ng “ ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ tæ chøc nhËn tiÒn göi vµ cho vay tiÒn ”. Ng­êi kh¸c l¹i nhËn ®Þnh ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ mét trung gian tµi chÝnh cã giÊy phÐp cña chÝnh phñ ®Ó vay tiÒn vµ më tµi kho¶n tiÒn göi, kÓ c¶ c¸c kho¶n tiÒn göi cã thÓ dïng sÐc. Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®­îc thµnh lËp ®Çu tiªn ë ViÖt Nam ®ã lµ ng©n hµng §«ng D­¬ng cña Ph¸p vµo gi÷a thÕ kû XIX ®Ó phôc vô cho giíi th­¬ng gia Ph¸p trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam. Sau ®ã cã thªm c¸c ng©n hµng b¶n xø vµ c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi cña Trung Quèc , Anh.... Ph¶i ®Õn n¨m 1990 ph¸p lÖnh ng©n hµng nhµ n­íc ra ®êi míi chÝnh thøc ph©n chia hÖ thèng ng©n hµng thµnh hai cÊp lµ NHTW vµ NHTM. Tõ ®ã kh¸i niÖm ng©n hµng th­¬ng m¹i ho¹t ®éng ®a n¨ng trªn nhiÒu lÜnh vùc ®· ra ®êi. Theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc Quèc Héi n­íc Céng Hoµ X· Héi Chñ NghÜa ViÖt Nam th«ng qua ngµy 12- 12-1997 th× “ Tæ chøc tÝn dông lµ mét tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ, lµm dÞch vô ng©n hµng víi néi dung nhËn tiÒn göi vµ sö dông tiÒn göi ®Ó cho vay cung øng c¸c dÞch vô thanh to¸n chi tr¶ hé...”. Ng©n hµng lµ mét lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn toµn bé ho¹t ®éng ng©n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cã liªn quan. Do ®ã cã thÓ nãi “ ng©n hµng lµ lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng víi néi dung nhËn tiÒn göi, cho vay, thùc hiÖn c¸c dÞch vô chi tr¶ hé, cung øng c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n cïng c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c ”. Môc tiªu cña ng©n hµng lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn víi ®èi t­îng kinh doanh lµ tiÒn tÖ. 1.1.2.1 C¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ng©n hµng th­¬ng m¹i a. Ho¹t ®éng t¹o lËp vèn a1. Vèn ph¸p ®Þnh ( cßn gäi lµ vèn riªng ): Vèn ph¸p ®Þnh lµ vèn ban ®Çu theo luËt ®Þnh khi ®i vµo ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Nã ®­îc gia t¨ng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, b»ng c¸ch trÝch tõ lîi nhuËn kinh doanh, hoÆc b»ng c¸ch t¨ng møc ®ãng gãp cña c¸c chñ së h÷u nÕu lµ ng©n hµng cæ phÇn. Ngoµi vèn ph¸p ®Þnh, ng©n hµng cßn cã c¸c quü dù tr÷ ng©n hµng, vÝ dô quü ph¸t triÓn kü thuËt, quü khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, quü phóc lîi.... a2. Huy ®éng vèn . §©y lµ nghiÖp vô khëi ®Çu t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Huy ®éng c¸c nguån vèn kh¸c nhau trong x· héi lµ lÏ sèng cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn ®­îc thÓ hiÖn d­íi c¸c h×nh thøc sau: NhËn tiÒn göi TiÒn göi lµ nguån vèn kinh doanh chñ yÕu cña mäi ng©n hµng th­¬ng m¹i, ho¹t ®éng nµy còng thÓ hiÖn mét ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña NHTM so víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c. C¨n cø vµo c¸c tiªu thøc ph©n chia cã thÓ gåm c¸c lo¹i h×nh tiÒn göi sau: NÕu ph©n chia theo thêi h¹n : TiÒn göi kh«ng kú h¹n : bao gåm c¸c lo¹i tiÒn göi thanh to¸n , tiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c­. Ng­êi göi tiÒn cã thÓ rót bÊt cø lóc nµo. TiÒn göi cã kú h¹n: cã sù tho¶ thuËn vÒ thêi gian rót tiÒn gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng. VÒ nguyªn t¾c ng­êi göi kh«ng ®­îc rót tiÒn tr­íc thêi h¹n ( trõ tr­êng hîp ®Æc biÖt). NÕu ph©n chia theo môc ®Ých th× bao gåm tiÒn göi phi giao dÞch vµ tiÒn göi giao dÞch. TiÒn göi giao dÞch: lµ kho¶n tiÒn mµ kh¸ch hµng göi vµo ng©n hµng phôc vô môc tiªu thanh to¸n, hä cã thÓ yªu cÇu ng©n hµng thanh to¸n vµ chi tr¶ cho hä bÊt cø lóc nµo. Kho¶n nµy cã thÓ ®­îc tr¶ l·i hay kh«ng tuú thuéc vµo quy ®Þnh cña ng©n hµng. TiÒn göi phi giao dÞch: bao gåm tiÒn göi cã kú h¹n cña tæ chøc kinh tÕ, tiÒn göi tiÕt kiÖm cña d©n c­. Môc tiªu chÝnh cña kh¸ch hµng lµ lîi nhuËn nªn ng©n hµng ph¶i tr¶ mét kho¶n phÝ kh¸ cao khi huy ®éng lo¹i nµy. Tr¸i phiÕu còng lµ mét c«ng cô quan träng trong huy ®éng vèn cña ng©n hµng. Chóng cã thÓ lµ tr¸i phiÕu ng¾n h¹n hoÆc dµi h¹n víi tªn gäi kh¸c nhau nh­ tÝn phiÕu ng©n hµng, kú phiÕu ng©n hµng, tr¸i phiÕu ng©n hµng. Vay m­în tõ NHTW hoÆc tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i kh¸c ( trong vµ ngoµi n­íc ) còng lµ mét c¸ch thøc quan träng ®Ó huy ®éng vèn hoÆc trong c¸c tr­êng hîp cÇn thiÕt. b. Ho¹t ®éng sö dông vèn Huy ®éng ®­îc vèn råi, c¸c NHTM cÇn ph¶i sö dông chóng mét c¸ch thËt hiÖu qu¶ sao cho cã thÓ bï ®¾p nh÷ng chi phÝ mµ ng©n hµng bá ra ®ång thêi t¹o ra ®­îc lîi nhuËn. - Mét trong c¸c ho¹t ®éng sö dông vèn c¬ b¶n cña ng©n hµng lµ ho¹t ®éng ng©n quü, ®Ó duy tr× kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu rót tiÒn vµ thanh to¸n th­êng xuyªn cña kh¸ch hµng. Nguån ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng nµy lµ c¸c kho¶n tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn göi t¹i NHTW ( ®©y lµ kho¶n dù tr÷ b¾t buéc do NHTW quy ®Þnh dùa trªn tû lÖ % vèn huy ®éng ), tiÒn göi ë ng©n hµng kh¸c vµ tiÒn mÆt trong qu¸ tr×nh thu. - H­íng c¬ b¶n trong sö dông vèn cña ng©n hµng lµ cho vay vµ ®Çu t­, trong ®ã cho vay lµ quan träng nhÊt. Cã thÓ ph©n chia cho vay theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau, cô thÓ: NÕu ph©n chia theo thêi gian: - Cho vay ng¾n h¹n: lµ nh÷ng kho¶n tÝn dông cã thêi h¹n cho vay d­íi 12 th¸ng. Lµ lo¹i cho vay mµ ng©n hµng thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn vµ Ýt chÞu rñi ro h¬n so víi cho vay trung vµ dµi h¹n. - Cho vay trung vµ dµi h¹n: lµ lo¹i cho vay ®­îc thùc hiÖn ®èi víi nh÷ng ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi. NÕu ph©n chia theo ngµnh kinh tÕ - Cho vay ngµnh n«ng nghiÖp - Cho vay c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i - Cho vay x©y dùng c¬ b¶n NÕu ph©n chia theo ®èi t­îng : - Cho vay tµi trî tµi s¶n l­u ®éng - Cho vay tµi trî m¸y mãc thiÕt bÞ... Ho¹t ®éng ®Çu t­ bao gåm: - Ng©n hµng ®Çu t­ vµo chøng kho¸n ng¾n h¹n, chñ yÕu lµ chøng kho¸n ng¾n h¹n cña chÝnh phñ. Ho¹t ®éng nµy võa lµ ho¹t ®éng kinh doanh mang l¹i lîi nhuËn cho ng©n hµng võa gãp phÇn ®iÒu hoµ l­u th«ng tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ - Ng©n hµng cßn ®­îc phÐp mua cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu cña c¸c doanh nghiÖp, qua ®©y nh÷ng ng©n hµng lín tham gia vµo viÖc thµnh lËp vµ qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp. B¶o l·nh ng©n hµng: lµ h×nh thøc ng©n hµng dùa vµo uy tÝn cña m×nh ®Ó b¶o l·nh thanh to¸n cho kh¸ch hµng. Hîp ®ång b¶o l·nh cam kÕt b»ng v¨n b¶n víi bªn cã quyÒn vÒ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô tµi chÝnh thay cho kh¸ch hµng trong tr­êng hîp kh«ng thùc hiÖn ®óng nghÜa vô ®· cam kÕt vµ kh¸ch hµng ph¶i nhËn nî vµ hoµn tr¶ tæ chøc tÝn dông sè tiÒn ®· ®­îc tr¶ thay. c. Ho¹t ®éng dÞch vô trung gian §©y lµ ho¹t ®éng ng©n hµng thùc hiÖn theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng, ngµy nay ho¹t ®éng nµy cµng ngµy cµng ph¸t triÓn v× qua ®ã ng©n hµng cã thÓ n©ng cao thªm thu nhËp, ®ång thêi cñng cè thªm uy tÝn cña m×nh víi kh¸ch hµng. DÞch vô thanh to¸n hé: Theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng, ng©n hµng sÏ cung cÊp cho kh¸ch hµng c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n nh­ sÐc, uû nhiÖm chi, uû nhiÖm thu, th­ tÝn dôngnh»m thùc hiÖn thanh to¸n cho kh¸ch hµng. DÞch vô mua b¸n hé chøng kho¸n: Do cã uy tÝn nªn ng©n hµng th­êng tham gia b¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n cho c¸c c«ng ty cæ phÇn muèn huy ®éng vèn, t­ vÊn ®Çu t­ chøng kho¸n cho kh¸ch hµng. DÞch vô mua b¸n ngo¹i tÖ. DÞch vô uû th¸c, ®¹i lý tµi s¶n vèn ®Çu t­ cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n theo hîp ®ång. Ngoµi ra ng©n hµng cßn cã c¸c dÞch vô kh¸c nh­ b¶o qu¶n tµi s¶n quý, cho thuª kÐt s¾t, ë n­íc ta hiÖn nay ho¹t ®éng trung gian vÉn cßn ch­a ph¸t triÓn v× nÒn kinh tÕ cßn ph¸t triÓn chËm. Tãm l¹i: C¸c ho¹t ®éng cña mét ng©n hµng rÊt phong phó. Cïng víi thêi gian, nh÷ng ho¹t ®éng nµy cµng ngµy cµng ®a d¹ng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña kh¸ch hµng. Tuy vËy, trong c¸c ho¹t ®éng cña NHTM th× ho¹t ®éng tÝn dông vÉn lµ ho¹t ®éng quan träng nhÊt, lµ ho¹t ®éng sinh lêi chñ yÕu, quyÕt ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng. T¨ng c­êng ho¹t ®éng tÝn dông còng lµ ph¶i ®èi phã víi rñi ro nhiÒu h¬n, bëi vËy c¸c NHTM ph¶i ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng cña m×nh. Vai trß cña ng©n hµng th­¬ng m¹i Tr¶i qua mét thêi gian dµi tån t¹i, ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· ngµy cµng chøng tá vai trß quan träng cña m×nh ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. Cô thÓ lµ ë c¸c mÆt sau ®©y: Thø nhÊt, NHTM lµ n¬i cung cÊp vèn cho nÒn kinh tÕ, gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ NHTM kh«ng nh÷ng cung øng tÝn dông cho doanh nghiÖp, mµ cßn th«ng qua chøc n¨ng lµm trung gian tµi chÝnh ®· thùc hiÖn viÖc tËp trung c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ x· héi. MÆt kh¸c, nã dïng chÝnh sè tiÒn ®· huy ®éng ®­îc ®Ó cho vay ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ. ChÝnh nguån vèn nµy ®· gãp phÇn thóc ®Èy vµ l­u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn, ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu vÒ vèn cho c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n duy tr× liªn tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt víi quy m« ngµy cµng lín, c¶i tiÕn m¸y mãc, quy tr×nh c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó tån t¹i trong c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn. Tõ ®ã n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ gãp phÇn t¨ng l­îng hµng ho¸ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña toµn x· héi. Thø hai, NHTM lµ mét c«ng cô ®Ó Nhµ N­íc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. NHTM lµ trung gian th«ng qua ®ã NHTW ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ phôc vô c¸c môc tiªu ng¾n h¹n hoÆc dµi h¹n cña chÝnh phñ. B»ng viÖc Ên ®Þnh tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc, h¹n møc tÝn dông, l·i suÊt t¸i cÊp vèn cho NHTM, NHTW ®· gi¸n tiÕp thay ®æi l­îng cung tiÒn trong l­u th«ng. Cô thÓ khi t¨ng tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc cña NHTM t¹i NHTW, l­îng vèn cho vay c¸c doanh nghiÖp sÏ gi¶m, do ®ã tiÒn ®­a vµo l­u th«ng sÏ gi¶m. §èi víi ®Æt h¹n møc tÝn dông, NHTW quy ®Þnh sè tiÒn tèi ®a mµ doanh nghiÖp cã thÓ cho vay trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh bÊt kÓ ng©n hµng th­¬ng m¹i huy ®éng ®­îc bao nhiªu vèn tõ x· héi Thø ba, NHTM lµ cÇu nèi nÒn tµi chÝnh quèc gia víi nÒn tµi chÝnh quèc tÕ. Xu h­íng héi nhËp nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ®ang trë thµnh xu h­íng tÊt yÕu trong thêi kú míi. Th«ng qua viÖc cung cÊp vèn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, NHTM ®· gãp phÇn ®­a nÒn kinh tÕ quèc gia héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. §ång thêi gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp th«ng qua më réng vµ t¨ng c­êng s¶n xuÊt, gi¶m c¸c tÖ n¹n x· héi. T¨ng c­êng hîp t¸c ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, xo¸ dÇn sù chªnh lÖch vÒ møc sèng, vÒ v¨n ho¸ tinh thÇn, tr×nh ®é khoa häc kü thuËt gi÷a c¸c quèc gia trªn toµn thÕ giíi. LÞch sö ®· chøng minh r»ng bÊt cø quèc gia nµo cã hÖ thèng ng©n hµng ho¹t ®éng æn ®Þnh vµ hiÖu qu¶ th× quèc gia Êy sÏ cã mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ. 1.1.2.3. Rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng th­¬ng m¹i a. Kh¸i niÖm vÒ rñi ro Khi tiÕn hµnh bÊt cø mét c«ng viÖc g× th× con ng­êi ®Òu chÞu ¶nh h­ëng cña rÊt nhiÒu yÕu tè tõ m«i tr­êng xung quanh, do ®ã kÕt qu¶ c«ng viÖc kh«ng ph¶i chØ phô thuéc vµo b¶n th©n ng­êi ®ã. Nh÷ng t¸c ®éng nµy cã thÓ lµ t¸c ®éng tÝch cùc hoÆc tiªu cùc, nÕu lµ tÝch cùc, nã sÏ gióp ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c«ng viÖc, nÕu lµ tiªu cùc, nã sÏ c¶n trë thËm chÝ ph¸ ho¹i c«ng viÖc. Trong tr­êng hîp ®ã, nh÷ng yÕu tè tiªu cùc nµy ®­îc gäi lµ nh÷ng rñi ro. Cã rÊt nhiÒu c¸ch hiÓu rñi ro kh¸c nhau, cã nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ rñi ro cña c¸c nhµ kinh tÕ vµ c¸c nhµ kinh doanh, tuy nhiªn ®Ó th©u tãm mét ®Þnh nghÜa chuÈn x¸c thÕ nµo lµ rñi ro cho mäi m«i tr­êng kinh doanh còng nh­ mäi giai ®o¹n ph¸t triÓn l¹i lµ mét viÖc khã. Nh­ng nãi chung, rñi ro lµ nh÷ng biÕn cè x¶y ra ngoµi ý muèn kh«ng dù tÝnh tr­íc g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i cho mét c«ng viÖc cô thÓ nµo ®ã. Rñi ro cã thÓ x¶y ra trong bÊt cø lÜnh vùc nµo, hoµn c¶nh nµo vµ còng cã thÓ ®Õn víi bÊt kú ai. Tuy nhiªn trong kinh doanh, cã thÓ nãi rñi ro lµ ng­êi b¹n ®ång hµnh. Khi rñi ro x¶y ra, ho¹t ®éng kinh doanh sÏ gÆp nh÷ng thiÖt h¹i nhÊt ®Þnh, ®«i khi lµ v« cïng lín. Rñi ro ph¸t sinh mu«n mÇu mu«n vÎ, lµ hËu qu¶ cña nh÷ng nh©n tè chñ quan vµ kh¸ch quan nh­ng chñ yÕu lµ rñi ro kh¸ch quan ngoµi dù ®o¸n cña doanh nghiÖp. Rñi ro cã thÓ ph¸t sinh tõ c¸c nguyªn nh©n nh­ thiªn tai, chiÕn tranh, n¨ng lùc s¶n xuÊt yÕu kÐm, sù thay ®æi trong chÝnh s¸ch nhµ n­íc...Chóng ta kh«ng thÓ lo¹i trõ hoµn toµn rñi ro ra khái m«i tr­êng kinh doanh mµ chØ cã thÓ nghiªn cøu nã, nhËn biÕt nã vµ phßng ngõa h¹n chÕ nã ®Õn møc thÊp nhÊt. ChÝnh bëi v× rñi ro lµ ng­êi b¹n ®ång hµnh cña kinh doanh, bëi vËy môc tiªu tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp còng ®ång nghÜa víi viÖc sÏ gÆp nhiÒu rñi ro h¬n.Trong lÜnh vùc ng©n hµng, rñi ro lµ mét ph¹m trï tiÒm Èn cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo lµm sai lÖch kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã rñi ro tÝn dông lµ ®Æc tr­ng tiªu biÓu nhÊt, dÔ x¶y ra nhÊt trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng. b. C¸c lo¹i rñi ro th­êng gÆp trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. b1. Rñi ro tÝn dông Rñi ro tÝn dông lµ nh÷ng tæn thÊt mµ ng©n hµng ph¶i g¸nh chÞu khi kh¸ch hµng kh«ng tr¶ hoÆc kh«ng tr¶ ®óng h¹n tiÒn gèc hoÆc tiÒn l·i. Bëi ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n vµ ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn nhÊt cho NHTM, do ®ã c¸c NHTM ®Òu lu«n cã khuynh h­íng më réng cho vay víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. ChÝnh v× lÏ ®ã mµ rñi ro tÝn dông lµ rñi ro c¬ b¶n nhÊt vµ lu«n lµ mèi ®e do¹ ®èi víi c¸c NHTM. Rñi ro nµy cã thÓ x¶y ®Õn víi bÊt kú ng©n hµng nµo, víi bÊt kú mãn vay nµo vµ møc ®é thiÖt h¹i còng kh¸c nhau, nã cã thÓ lµm ¶nh h­ëng tíi kÕt qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng, nÆng h¬n, n¬ cã thÓ khiÕn ng©n hµng ®i ®Õn bê vùc cña sù ph¸ s¶n. Do vËy khi ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng kinh doanh còng nh­ ®Æt ra nh÷ng kÕ ho¹ch kinh doanh cho m×nh, mäi ng©n hµng ®Òu cÇn chó träng ®Æc biÖt ®Õn dù ®o¸n sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, kh¶ n¨ng cña kh¸ch hµng... ®Ó h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra. §©y còng lµ biÖn ph¸p høu hiÖu ®Ò phßng vµ gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt thiÖt h¹i do rñi ro tÝn dông mang l¹i. b2. Rñi ro l·i suÊt Tr­íc hÕt ph¶i ®Þnh nghÜa thÕ nµo lµ l·i suÊt, ®ã lµ chi phÝ ®i vay hay nãi c¸ch kh¸c, nã chÝnh lµ gi¸ c¶ cña viÖc t¹m thêi chuyÓn quyÒn sö dông tiÒn. Trong ng©n hµng cã hai lo¹i l·i suÊt: l·i suÊt huy ®éng vµ l·i suÊt cho vay. L·i suÊt huy ®éng lµ chi phÝ mµ ng©n hµng ph¶i bá ra ®Ó huy ®éng vèn. L·i suÊt cho vay lµ l·i suÊt mµ ng­êi vay ph¶i tr¶ cho viÖc m­în vèn ng©n hµng, l·i suÊt nµy t¹o nªn thu nhËp cho ng©n hµng.Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, l·i suÊt lu«n biÕn ®éng theo cung cÇu thÞ tr­êng vµ n»m trong khung l·i suÊt do nhµ n­íc quy ®Þnh. Rñi ro l·i suÊt mµ ng©n hµng ph¶i g¸nh chÞu lµ tæn thÊt vÒ thu nhËp ( l·i) do l·i suÊt thay ®æi ngoµi dù kiÕn cña ng©n hµng. Ch¼ng h¹n l·i suÊt cho vay gi¶m trong khi l·i suÊt huy ®éng v½n gi÷ nguyªn lµm gi¶m thu nhËp cho ng©n hµng. Hay nãi c¸ch kh¸c, nh÷ng thiÖt h¹i do rñi ro l·i suÊt g©y ra lµm chi phÝ cho nguån vèn cao h¬n thu nhËp tõ sö dông vèn khiÕn ng©n hµng bÞ thiÖt h¹i. b3. Rñi ro hèi ®o¸i C¸c rñi ro trong giao dÞch ngo¹i hèi xuÊt ph¸t tõ tû gi¸ hèi ®o¸i cña c¸c lo¹i tiÒn tÖ kh¸c nhau do t¸c ®éng cña kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña mét n­íc. NÕu nhu cÇu vèn cña nÒn kinh tÕ lµ ngo¹i tÖ, ng©n hµng khi tiÕn hµnh cho vay ph¶i thùc hiÖn chuyÓn ®æi tõ néi tÖ sang ngo¹i tÖ vµ khi kho¶n vay ®Õn h¹n, nÕu do yªu cÇu vÒ viÖc b¶o toµn vèn, ng©n hµng ph¶i sö dông møc tû gi¸ hèi ®o¸i hiÖn thêi, sù chªnh lÖch hoÆc biÕn ®æi gi÷a hai tû gi¸ nµy cã thÓ g©y ra nh÷ng kho¶n thÆng d­ hoÆc chªnh lÖch trong khèi l­îng tiÒn ban ®Çu. NÕu ®ã lµ th©m hôt ®ã chÝnh lµ rñi ro ®èi víi ng©n hµng. b4. Rñi ro mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n Rñi ro mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n x¶y ra khi ng©n hµng kh«ng ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu thanh to¸n cña m×nh vµ cña kh¸ch hµng. Mét sè nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy cã thÓ lµ do ng©n hµng kh«ng ®ñ sè vèn cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu chi tr¶ vµ thanh to¸n nh­ kh«ng ®¸p øng ®ñ dù tr÷ b¾t buéc, kh«ng ®ñ ng©n quü...MÆt kh¸c, còng cã thÓ v× mét lý do nµo ®ã, kh¸ch hµng ®Õn rót tiÒn å ¹t lµm cho ng©n hµng kh«ng ®ñ thanh to¸n ngay cho kh¸ch hµng. Do sù c¹nh tranh gi÷a c¸c thÓ chÕ tµi chÝnh trªn thÞ tr­êng vèn vµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ, bëi vËy nÕu ng©n hµng nµo kÐm th× ng©n hµng Êy cµng khã huy ®éng ®­îc nguån vèn dåi dµo, ph¹m vi ngµy cµng thu hÑp. Bëi vËy, ®øng tr­íc nguy c¬ x¶y ra rñi ro nµy, ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó cã thÓ ng¨n chÆn ®­îc nã. b5. Rñi ro vÒ nguån vèn Kh«ng ph¶i lóc nµo viÖc huy ®éng vèn còng ®­îc t¨ng c­êng, tr¸i l¹i nã cã thÓ d½n ®Õn viÖc s­ thõa nguån vèn. HËu qu¶ cña viÖc d­ thõa nguån vèn sÏ lµ thu nhËp tõ viÖc sö dông nguån vèn kh«ng bï ®¾p næi chi phÝ mµ ng©n hµng bá ra ®Ó huy ®éng vèn, lµm ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng. Ng­îc l¹i, thiÕu vèn sÏ lµm cho ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng bÞ tr× trÖ, kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu tÝn dông bÞ h¹n chÕ, lµm ¶nh h­ëng tíi thÞ phÇn vµ lîi nhuËn cña ng©n hµng. Do vËy, c¸c NHTM cÇn ph¶i t×m ra cho m×nh mét c¬ cÊu nguån vèn hîp lý nhÊt nh»m kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ lîi nhuËn cao. b6. C¸c rñi ro kh¸c trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng §ã lµ c¸c rñi ro n»m trong rñi ro toµn diÖn cña ng©n hµng, cã thÓ ®ã lµ rñi ro vÒ th«ng tin, rñi ro vÒ nh©n sù, do thiªn tai, rñi ro vÒ thuÕ (thuÕ thu nhËp, thuÕ VAT ) g©y ra. Ngoµi ra, c¸c chÝnh s¸ch x· héi ¶nh h­ëng ®Õn sinh ho¹t cña d©n chóng hay c¸c tæ chøc kinh tÕ ®Òu ¶nh h­ëng ®Õn cung cÇu tiÒn trong ng©n hµng. VÝ dô sù thay ®æi nh÷ng quy ®Þnh b¾t buéc cña ng©n hµng trung ­¬ng vÒ sù tr÷ b¾t buéc, h¹n møc tÝn dông, chÝnh s¸ch chiÕt khÊu... ®Òu dÉn ®Õn giíi h¹n c¸c kho¶n tÝn dông ®Çu t­ lµm mÊt c¬ héi kinh doanh cña ng©n hµng. Rñi ro tÝn dông vµ sù cÇn thiÕt ph¶i phßng ngõa rñi ro tÝn dông Rñi ro tÝn dông trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM Ho¹t ®éng sinh lîi chñ yÕu cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng tÝn dông. §©y lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n nhÊt vµ còng ®em l¹i nhiÒu thu nhËp nhÊt cho NHTM. Trong ho¹t ®éng tÝn dông, môc tiªu chñ yÕu cña ng©n hµng lµ t×m kiÕm lîi nhuËn trªn c¬ së phôc vô c¸c nhu cÇu tÝn dông céng ®ång, ®ång thêi ph¶i ®¶m b¶o sù an toµn vèn, tuy nhiªn c¸c kho¶n cho vay cã kh¶ n¨ng sinh lêi cao th× møc ®é rñi ro còng cao. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Çy c¹nh tranh vµ biÕn ®éng, nhu cÇu vÒ vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt, c¶i tiÕn trang thiÕt bÞ vµ c¸c nhu cÇu kh¸c phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lu«n t¨ng lªn. §Ó ®¸p øng nhu cÇu nµy, c¸c NHTM còng ph¶i lu«n më réng quy m« ho¹t ®éng tÝn dông, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ rñi ro tÝn dông còng ph¸t sinh nhiÒu h¬n. VÊn ®Ò lµ ng©n hµng chØ ®­îc më réng ho¹t ®éng tÝn dông trªn c¬ së n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông, cã nh­ vËy míi cã thÓ phßng ngõa rñi ro tÝn dông vµ h¹n chÕ hËu qu¶ cña nã ®Õn møc thÊp nhÊt. 1.2 .2. Ph©n lo¹i rñi ro tÝn dông Tuú theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau mµ ta cã c¸c c¸ch ph©n lo¹i rñi ro tÝn dông kh¸c nhau : Ph©n lo¹i rñi ro tÝn dông theo thêi gian cña kho¶n cho vay: Rñi ro tÝn dông ®èi víi c¸c kho¶n cho vay ng¾n h¹n : lµ rñi ro ®èi víi c¸c kho¶n tÝn dông cã thêi gian d­íi 12 th¸ng. Rñi ro tÝn dông ®èi víi c¸c kho¶n cho vay trung vµ dµi h¹n : th«ng th­êng møc ®é rñi ro tÝn dông ë c¸c kho¶n cho vay trung vµ dµi h¹n th­êng cao h¬n nguy c¬ rñi ro tÝn dông ë c¸c kho¶n cho vay ng¾n h¹n. Bëi vËy, cho dï l·i suÊt cho vay cã hÊp dÉn h¬n nh­ng c¸c NHTM ë ViÖt nam hiÖn nay vÉn h¹n chÕ më réng ho¹t ®éng tÝn dông víi lo¹i cho vay nµy. Ph©n lo¹i rñi ro tÝn dông theo ®èi t­îng cho vay: Rñi ro tÝn dông ®çi víi c¸c kho¶n cho vay tµi trî tµi s¶n l­u ®éng : do vèn l­u ®éng cã thêi gian lu©n chuyÓn nhanh nªn th­êng th­êng thêi gian hoµn tr¶ kho¶n vay còng nhanh, møc ®é rñi ro tÝn dông còng thÊp h¬n. Rñi ro tÝn dông ®èi víi c¸c kho¶n cho vay tµi trî tµi s¶n cè ®Þnh : møc ®é rñi ro tÝn dông th­êng cao v× thêi gian cho vay vèn dµi, hao mßn h÷u h×nh vµ ®Æc biÖt trong thêi ®¹i khoa häc ph¸t triÓn th× hao mßn v« h×nh cña tµi s¶n cè ®Þnh rÊt cao. Rñi ro tÝn dông ®çi víi tÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu : møc ®é rñi ro Ýt kh¸ cao trong tr­êng hîp cã chiÕn tranh, thiªn tai x¶y ra ¶nh h­ëng ®Õn thêi h¹n giao hµng, dÉn ®Õn kh¸ch hµng kh«ng tr¶ nî ng©n hµng ®óng h¹n. Ngoµi ra,cã thÓ do thiÕu th«ng tin hoÆc th«ng tin sai lÖch vÒ b¹n hµng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cè t×nh lõa ®¶o. Ph©n lo¹i rñi ro tÝn dông theo nguyªn nh©n g©y ra rñi ro Th«ng th­êng c¸c ng©n hµng ph©n chia rñi ro tÝn dông theo tiªu thøc nµy. Rñi ro tÝn dông do nguyªn nh©n tõ ng©n hµng. Rñi ro tÝn dông do nguyªn nh©n tõ kh¸ch hµng. Rñi ro tÝn dông do c¸c nguyªn nh©n kh¸c. Ph©n lo¹i rñi ro tÝn dông theo kh¸ch hµng vay: Rñi ro tÝn dông ®èi víi c¸c kho¶n cho vay doanh nghiÖp Nhµ N­íc : trªn thùc tÕ nguy c¬ rñi ro khi cho c¸c kh¸ch hµng lo¹i nµy vay thÊp h¬n lµ cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. Rñi ro tÝn dông ®èi víi c¸c kho¶n cho vay doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh : nguy c¬ rñi ro cao v× c¸c doanh nghiÖp lo¹i nµy th­êng cã quy m« nhá, kh¶ n¨ng SXKD h¹n chÕ vµ tµi s¶n thÕ chÊp còng nh­ uy tÝn kh«ng ®¶m b¶o. 1.2.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i phßng ngõa rñi ro tÝn dông §Ó thÊy ®­îc sù cÇn thiÕt ph¶i phßng ngõa rñi ro tÝn dông, ph¶i xem xÐt tíi t¸c h¹i cña rñi ro tÝn dông g©y ra ®èi víi b¶n th©n ng©n hµng, vµ ®èi víi nÒn kinh tÕ. * §èi víi b¶n th©n ng©n hµng Khi rñi ro tÝn dông x¶y ra, tr­íc tiªn lîi nhuËn kinh doanh cña ng©n hµng sÏ bÞ ¶nh h­ëng. NÕu rñi ro ë møc ®é nhá th× ng©n hµng cã thÓ bï ®¾p b»ng vèn tù cã, tuy nhiªn nã sÏ ¶nh h­ëng tíi viÖc më réng kinh doanh cña ng©n hµng. Nghiªm träng h¬n, nÕu ë møc ®é cao, nguån vèn cña ng©n hµng kh«ng ®ñ bï ®¾p, vèn kh¶ dông bÞ thiÕu, lßng tin cña kh¸ch hµng gi¶m tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn ph¸ s¶n ng©n hµng. * §èi víi nÒn kinh tÕ Ho¹t ®éng ng©n hµng liªn quan tíi rÊt nhiÒu c¸c thµnh phÇn trong x· héi, tõ c¸c c¸ nh©n, hé gia ®×nh, c¸c tæ chøc kinh tÕ cho tíi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. V× vËy khi ng©n hµng gÆp ph¶i nh÷ng rñi ro sÏ dÉn tíi t×nh tr¹ng mÊt æn ®Þnh trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ, g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh do ®ã g©y ra nh÷ng ¶nh h­ëng tiªu cùc ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi. Ta cã thÓ thÊy ®­îc phÇn nµo hËu qu¶ ®ã qua vô ®æ vì hµng lo¹t gÇn 500 quü tÝn dông vµ hµng ngµn häp t¸c x· tÝn dông n«ng th«n ë n­íc ta nh÷ng n¨m 1989-1990, hay míi ®©y nhÊt lµ sù sôp ®æ cña hÖ thèng quü tÝn dông ë Anbani. ChÝnh v× rñi ro tÝn dông cã thÓ g©y hËu qu¶ nghiªm träng nh­ vËy nªn viÖc phßng ngõa lµ mét viÖc v« cïng cÇn thiÕt. Phßng ngõa rñi ro tÝn dông kh«ng nh÷ng lµ vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi ng©n hµng mµ cßn lµ yªu cÇu cÊp thiÕt cña nÒn kinh tÕ, gãp phÇn vµo sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña toµn x· héi. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông vµ mét sè chØ tiªu ®o l­êng rñi ro tÝn dông. 1.3.1. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông 1.3.1.1. Nguyªn nh©n tõ phÝa ng©n hµng Nguyªn nh©n chñ quan tõ phÝa ng©n hµng Thùc tÕ vÒ ho¹t ®éng kinh doanh trong thêi gian qua cho thÊy rÊt nhiÒu tr­êng hîp rñi ro tÝn dông xaû ra lµ do nguyªn nh©n chñ quan tõ phÝa ng©n hµng. Nã g©y ra nh÷ng hËu qu¶ kh«n l­êng cho c¸c ng©n hµng. Tr­íc tiªn ph¶i xÐt tíi nguyªn nh©n lµ do ng©n hµng kh«ng t«n träng ®Çy ®ñ quy tr×nh cho vay. ViÖc ®iÒu tra kiÓm so¸t ®èi t­îng vay vèn vÒ ph­¬ng ¸n kinh doanh lóc ®Çu kh«ng b¶o ®¶m, thiÕu c©n nh¾c dÉn ®Õn s¬ hë thiÕu b¶o ®¶m cho sù ®Çu t­ vèn cã hiÖu qu¶. ViÖc cho vay tiÕn hµnh trong khi th«ng tin cÇn thiÕt kh«ng thu thËp ®Çy ®ñ, thiÕu chÝnh x¸c vÒ ho¹t ®éng, môc ®Ých vay cña ng­êi vay dÉn tíi viÖc ®¸nh gi¸ sai n¨ng lùc hµnh tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng SXKD cu¶ ng­êi vay. Ng©n hµng bu«ng láng trong viÖc kiÓm tra ®«n ®èc qu¸ tr×nh sö dông vèn vay vµ thu håi vèn nªn dÉn ®Õn cã nhiÒu kh¸ch hµng sö dông vèn sai môc ®Ých. Do tr×nh ®é cña ®éi ngò ng©n hµng cßn yÕu kÐm vµ h¬n thÕ n÷a lµ do c¸n bé NH cè t×nh vi ph¹m quy ®Þnh hoÆc cã hµnh vi lõa ®¶o g©y thÊt tho¸t vèn nghiªm träng... Nguyªn nh©n kh¸ch quan Cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan dÉn tíi rñi ro tÝn dông cña NHTM, ch¼ng h¹n do chÝnh s¸ch, thÓ lÖ tÝn dông cña ng©n hµng cßn ch­a ®Çy ®ñ, ch­a ®ång bé, lu«n cã sù biÕn ®æi. Do c¸c chÕ tµi cña Nhµ N­íc vÒ thuÕ, chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt, b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n cßn cã nh÷ng ®iÓm bÊt lîi cho viÖc xö lý tµi s¶n ®¶m b¶o trong tr­êng hîp doanh nghiÖp tuyªn bè ph¸ s¶n. HoÆc tµi s¶n ®¶m b¶o tÝn dông bÞ gi¶m gi¸ do biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, chÊt l­îng tµi s¶n thÕ chÊp bÞ háng do qu¸ thêi h¹n b¶o qu¶n. Ngoµi ra viÖc xö lý thu håi nî gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n bëi v× ph¶i tr¶i qua nhiÒu thñ tôc r­êm rµ , cã tr­êng hîp ng©n hµng ph¶i mÊt vèn do c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®­a ra ch­a b¶o vÖ ®­îc lîi Ých b×nh ®¼ng gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng... 1.3.1.2. Nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hµng a. Nguyªn nh©n chñ quan Sö dông vèn sai môc ®Ých (vay ng¾n h¹n ®Çu t­ trung dµi h¹n, sö dông vµo c¸c môc ®Ých kh¸c víi cam kÕt vay vèn) vµo c¸c ho¹t ®éng cã rñi ro cao dÉn tíi thua lç, kh«ng tr¶ ®­îc nî cho ng©n hµng. Do tr×nh ®é kinh doanh yÕu kÐm, kh¶ n¨ng thÝch øng thÞ tr­êng thÊp, ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh cßn thiÕu sù linh ho¹t nh­ kh«ng c¶i tiÕn quy tr×nh c«ng nghÖ, kh«ng trang bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i, kh«ng thay ®æi mÉu m· hoÆc nghiªn cøu n©ng cao chÊt l­îng...dÉn tíi s¶n phÈm s¶n xuÊt ra thiÕu søc c¹nh tranh, bÞ ø ®äng trªn thÞ tr­êng khiÕn cho doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi vèn tr¶ nî cho ng©n hµng. Do chÝnh b¶n th©n doanh nghiÖp cã chñ ®Þnh lõa g¹t, chiÕm dông vèn cña ng©n hµng: kh«ng ®ñ tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè, kh«ng ®ñ n¨ng lùc ph¸p nh©n, dïng mét tµi s¶n ®Ó thÕ chÊp vay nhiÒu n¬i... b. Nguyªn nh©n kh¸ch quan Do sù thay ®æi vÒ luËt kinh tÕ trong n­íc hoÆc ë nh÷ng n­íc mµ nhËp khÈu mÆt hµng cña doanh nghiÖp khiÕn ph¶i huû bá hîp ®ång dÉn tíi mÊt thÞ tr­êng tiªu thô, gi¶m s¶n l­îng...khiÕn cho doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî ®óng h¹n cho ng©n hµng.. C¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ N­íc nh­ t¨ng thuÕ mét sè mÆt hµng, sö dông c«ng cô ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« trong khi c¸c DN ®ang vµo thêi kú s¶n xuÊt, buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n l¹i gi¸ c¶, chi phÝ ®Çu vµo...g©y thiÖt h¹i cho doanh nghiÖp vµ gi¸n tiÕp g©y thiÖt h¹i cho ng©n hµng. Do c¸c hµnh vi gian lËn trªn thÞ tr­êng, hµng gi¶ trµn lan lµm tæn h¹i tíi doanh thu cña doanh nghiÖp. Do rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng nh­ thiªn tai, ho¶ ho¹n,ch¸y rõng... c. C¸c nguyªn nh©n kh¸c Do sù biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ nh­ : suy tho¸i kinh tÕ, sù kh«ng æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ, l¹m ph¸t gia t¨ng , biÕn ®éng tû gi¸ ¶nh h­ëng ®Õn doanh nghiÖp còng nh­ ng©n hµng. Do hµnh lang ph¸p._. lý ch­a ®ång bé, ch­a ®Çy ®ñ, cßn nhiÒu s¬ hë dÉn tíi kh«ng kiÓm so¸t hÕt ®­îc c¸c hiÖn t­îng lõa ®¶o trong viÖc sö dông vèn cña kh¸ch hµng. Ng©n hµng kh«ng theo kÞp ®µ ph¸t triÓn cña x· héi, nhÊt lµ sù bÊt cËp trong tr×nh ®é chuyªn m«n còng nh­ c«ng nghÖ ng©n hµng. Sù ®iÒu khiÓn “ bµn tay v« h×nh ” cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. VÝ dô c¹nh tranh ®éc quyÒn. Sù bÊt b×nh ®¼ng trong ®èi xö cña Nhµ N­íc dµnh cho c¸c NHTM kh¸c nhau. ChÝnh s¸ch Nhµ N­íc chËm thay ®æi hoÆc ch­a phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn ®Êt n­íc... Mét sè chØ tiªu ®o l­êng rñi ro tÝn dông RRTD lµ nh÷ng biÕn cè x¶y ra ngoµi mong ®îi trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng, tuy kh«ng thÓ lo¹i bá ®­îc hoµn toµn nh­ng ta cã thÓ nghiªn cøu ®Ó nhËn biÕt nã, tõ ®ã cã thÓ ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p nh»m phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro, gi¶m thiÓu møc ®é thiÖt h¹i ®Õn møc thÊp. Muèn dù ®o¸n rñi ro mét c¸ch chÝnh x¸c nhÊt th× ng©n hµng cÇn ph¶i ®o l­êng ®­îc rñi ro. §©y lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu mµ ng©n hµng nµo còng ¸p dông v× nã cã ý nghÜa rÊt lín trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh. §o l­êng rñi ro lµ c¬ së ®Ó ng©n hµng x©y dùng chÝnh s¸ch tÝn dông hîp lý, chÝnh s¸ch l·i suÊt phï hîp cho tõng thêi kú, x©y dùng hÖ sè rñi ro cho tõng lo¹i tµi s¶n cã vµ cho tõng lo¹i h×nh cho vay... C¸c ng©n hµng th­êng sö dông mét sè ph­¬ng ph¸p sau: Nî qu¸ h¹n : ®©y lµ kho¶n tÝn dông cÊp ra nh­ng kh«ng thÓ thu håi ®óng h¹n do mét sè nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan. Nî qu¸ h¹n cµng cao, møc ®é rñi ro tÝn dông cña ng©n hµng cµng lín. C¸ch ®o thø hai lµ : Tæng gi¸ trÞ tµi s¶n bÞ rñi ro trong kú --------------------------------------------- Tæng gi¸ trÞ tµi s¶n sinh lêi trong kú Tû lÖ nµy cho biÕt cø 100 ®ång tµi s¶n sinh lêi th× bao nhiªu tµi s¶n bÞ rñi ro. C¸ch ®o thø ba: Tæng gi¸ trÞ tµi s¶n bÞ rñi ro trong kú ---------------------------------------------- Tæng gi¸ trÞ c¸c mãn cho vay trong kú C¸ch ®o thø t­: Nî qu¸ h¹n trong kú ----------------------------- Tæng d­ nî Mét sè ng©n hµng th­¬ng m¹i cßn sö dông c¸c tû lÖ nh­ : Nî khã ®ßi Nî khoanh -------------------------------------- ; --------------------- Tæng d­ nî ( hoÆc nî qu¸ h¹n) Nî qu¸ h¹n H¹n møc rñi ro : tû lÖ nµy biÓu hiÖn mét chØ sè so víi vèn cña ng©n hµng. ChØ sè nµy tÝnh ®Õn møc ®é mµ vèn cña ng©n hµng cã thÓ trang tr¶i nh÷ng kho¶n tæn thÊt ph¸t dinh cho tõng lo¹i ho¹t ®éng tÝn dông. ë ViÖt nam chØ tiªu nµy ®­îc quy ®Þnh : mét ng©n hµng kh«ng ®­îc phÐp cho vay mét kh¸ch hµng v­ît qu¸ 15% vèn tù cã cña ng©n hµng, ë c¸c n­íc kh¸c lµ 10 – 40 % vèn tù cã cña ng©n hµng. Mét sè biÖn ph¸p phßng ngõa rñi ro tÝn dông 4.1. §¸nh gi¸ vµ nhËn ®Þnh kh¸ch hµng Môc ®Ých cña ®¸nh gi¸ vµ nhËn ®Þnh kh¸ch hµng ®Ó x¸c ®Þnh vµ hiÓu râ ng­êi vay trªn nhiÒu mÆt. Mét sè ng©n hµng xÕp lo¹i kh¸ch hµng c¨n cø theo quan hÖ tÝn dông tr­íc ®©y: ng­êi vay cã tr¶ ®óng h¹n gèc vµ l·i c¸c lÇn vay tr­íc hay kh«ng, ngoµi ra cßn nh×n nhËn vµ ®¸nh gi¸ qua phÈm chÊt ®¹o ®øc trong kinh doanh, tÝnh trung thùc trong quan hÖ kinh tÕ, tÝnh nghiªm tóc trong viÖc chÊp hµnh c¸c luËt lÖ cña nhµ n­íc. Thø hai, ®¶m b¶o nguyªn t¾c ng­êi vay vèn ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc ph¸p lý vµ n¨ng lùc tµi chÝnh ®Ó sö dông tiÒn vay vµ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cam kÕt ®èi víi c¸c kho¶n vay. Ngoµi ra , ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c x©y dùng ®­îc c¸c ph­¬ng ¸n dù phßng tr¶ nî vay ng©n hµng cña ng­êi vay. 1.4.2. Xem xÐt tÝnh kh¶ thi cña ph­¬ng ¸n kinh doanh tr­íc khi quyÕt ®Þnh cho vay. §©y lµ mét trong c¸c quy t¾c tÝn dông mµ ng©n hµng nµo còng ph¶i ®¶m b¶o thùc hiÖn tr­íc khi quyÕt ®Þnh cho vay. Ph­¬ng ¸n kh¶ thi lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®¶m b¶o r»ng kh¸ch hµng s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ cã hiÖu qu¶ hay kh«ng, tõ ®ã cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ vèn vµ l·i cho ng©n hµng theo ®óng thêi h¹n. H¹n chÕ rñi ro tÝn dông còng ®ång nghÜa víi h¹n chÕ, gi¶m thiÓu rñi ro tæn thÊt trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Mét khi ng­êi s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng cã hiÖu qu¶, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra kh«ng ai tiªu thô ®­îc, kinh doanh kh«ng cã l·i dÉn tíi t×nh tr¹ng mÊt vèn do thua lç sÏ lµ nh÷ng nguyªn nh©n trùc tiÕp lµm cho c¸c kho¶n tÝn dông kh«ng ®­îc hoµn tr¶ ®óng h¹n. §ã lµ lý do v× sao ng©n hµng ph¶i xem xÐt kü l­ìng ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt cña ng­êi vay cã hiÖu qu¶ hay kh«ng, môc ®Ých lµ ®Ó gi¶m thiÓu rñi ro tÝn dông. 1.4.3.Thùc hiÖn ph©n t¸n rñi ro Trong mét sè tr­êng hîp, ng©n hµng cÇn chñ ®éng ph©n t¸n vµ h¹n chÕ rñi ro khi xÐt thÊy kh«ng ®ñ c¨n cø ®Ó cã mét nhËn xÐt hoµn h¶o vÒ kh¸ch hµng vay vèn, hoÆc nhu cÇu vèn cña kh¸ch hµng qu¸ lín, hoÆc l·i suÊt vay vèn tuy hÊp dÉn nh­ng ng©n hµng kh«ng thÓ gi¶i quyÕt hËu qu¶ nÕu rñi ro x¶y ra.ViÖc ph©n t¸n rñi ro ®­îc thùc hiÖn th«ng qua ph©n t¸n d­ nî vµ ®ång tµi trî, nã ®­îc biÓu hiÖn d­íi h×nh thøc mçi ng©n hµng kh«ng nªn tËp trung qu¸ nhiÒu vèn cho mét kh¸ch hµng vay. Nh÷ng dù ¸n lín cÇn huy ®éng nhiÒu ng©n hµng tham gia ®ång tµi trî vµ cïng qu¶n lý vèn cho vay sÏ h¹n chÕ vµ ph©n t¸n rñi ro, tr¸nh rñi ro tËp trung lín vµo mét ng©n hµng. Bëi nÕu mét ng©n hµng ®æ vì sÏ ¶nh h­ëng tíi m«i tr­êng kinh tÕ. Thùc hiÖn c¬ chÕ ®¶m b¶o tiÒn vay §©y lµ gi¶i ph¸p tèi ­u trong ®Çu t­ tÝn dông, v× ®Ó cã thÓ h¹n chÕ rñi ro kh«ng tr¶ ®­îc nî cña ng­êi vay, c¸c ng©n hµng quy ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn. §¶m b¶o tiÒn vay cã nhiÒu lo¹i : ®¶m b¶o b»ng cÇm cè, thÕ chÊp tµi s¶n cña ng­êi vay, ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n vµ b¶o l·nh cña bªn thø ba, ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay vµ ®¶m b¶o b»ng chÝnh sù tÝn nhiÖm cña ng­êi vay. Trong tr­êng hîp xÊu nhÊt kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ vèn vµ l·i th× nh÷ng tµi s¶n ®¶m b¶o ®ã ®­îc b¸n hoÆc thanh lý ®Ó hoµn tr¶ cho ng©n hµng. Tham gia b¶o hiÓm tÝn dông Tham gia b¶o hiÓm tÝn dông lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ rñi ro tÝn dông ®· ®­îc ¸p dông tõ l©u trªn thÕ giíi nh­ng ë ViÖt Nam g Çn ®©y míi ®­îc thùc hiÖn, tuy nhiªn c¸c tæ chøc tÝn dông vÉn ch­a ¸p dông nhiÒu. Së dÜ v× ph¸t sinh thªm phÝ b¶o hiÓm vµ thªm vµo ®ã møc ®Òn bï cßn ch­a cao. ChØ më réng khèi l­îng tÝn dông trªn c¬ së n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông ViÖc më réng khèi l­îng tÝn dông lµ ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®èi víi mçi ng©n hµng nh»m t¨ng thu nhËp th«ng qua l·i suÊt cho vay, song vÊn ®Ò chÊt l­îng tÝn dông míi cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn thùc chÊt cña ng©n hµng. NÕu mét ng©n hµng gia t¨ng khèi l­îng tÝn dông mµ kh«ng chó ý ®Õn chÊt l­îng cña nã th× ch¼ng kh¸c nµo “x©y nhµ trªn c¸t”. ChÊt l­îng tÝn dông chÝnh lµ kÕt qu¶ cña c¸c kho¶n tÝn dông ®­îc thùc hiÖn trän vÑn, ng­êi vay thùc hiÖn ®óng cam kÕt vay tiÒn, ng©n hµng thu ®­îc gèc vµ l·i ®óng h¹n. N©ng cao chÊt l­îng tÝn dông ®­îc thùc hiÖn th«ng qua ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ n¨ng lùc tµi chÝnh, kh¶ n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh cña ng­êi vay ®Ó xem xÐt hiÖu qu¶ vèn tÝn dông lµ ®Æc biÖt quan träng ®Ó quyÕt ®Þnh chÊt l­îng vèn tÝn dông. CH¦¥NG II Thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i ng©n hµng Indovina Vµi nÐt vÒ ng©n hµng Indovina Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng Indovina Indovina bank lµ ng©n hµng liªn doanh ®Çu tiªn ë ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp ngµy 21 th¸ng 11 n¨m 1990. C¸c ®èi t¸c liªn doanh gåm Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam (ICBV) vµ Ng©n hµng Cathay United Bank ë §µi Loan (CUB) Indovina bank cã c¬ cÊu tæ chøc theo m« h×nh héi ®ång qu¶n trÞ nh»m gi¶m thiÓu tÝnh quan liªu trong hÖ thèng còng nh­ ®Ó n©ng cao tÝnh n¨ng ®éng cña tæ chøc trong ho¹t ®éng. §Æc tÝnh næi bËt cña Indovina bank lµ c¸c ®¬n vÞ kinh doanh ®­îc c¬ cÊu tËp trung vµo lîi nhuËn, kiÓm so¸t rñi ro vµ ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm râ rµng. IVB víi héi së chÝnh t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ 5 chi nh¸nh ë Hµ Néi, H¶I phßng, CÇn Th¬, B×nh D­¬ng vµ §ång Nai ®· vµ ®ang trë thµnh mét trong nh÷ng ®Çu mèi tµi chÝnh ®øng ®Çu cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµI ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. IVB tham gia tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam b»ng viÖc cung øng c¸c dÞch vô ng©n hµng ®a d¹ng víi chÊt l­îng tèt cho mäi ®èi t­îng kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc. 2.1.2. C¬ cÊu tæ chøc cña ng©n hµng Indovina Lµ mét ng©n hµng liªn doanh, IVB thô h­ëng ®­îc m¹ng l­íi cña c¶ hai bªn ®èi t¸c lµ Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam vµ Ng©n hµng Cathay United, §µi Loan. Còng gièng nh­ mét ng©n hµng víi ®Çy ®ñ c¸c dÞch vô ë c¸c n­íc, IVB cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng dÞch vô ng©n hµng vµ tµi chÝnh ®a d¹ng sau ®©y: + NhËn tiÒn göi ngo¹i tÖ vµ tiÒn ViÖt Nam. + Cho vay ngo¹i tÖ vµ tiÒn ViÖt Nam. + Ph¸t hµnh b¶o l·nh ng©n hµng. + Më tÝn dông th­ nhËp khÈu. + Th«ng b¸o vµ x¸c nhËn tÝn dông th­. + Nhê thu chøng tõ xuÊt nhËp khÈu. + DÞch vô chiÕt khÊu hèi phiÕu. + ChuyÓn tiÒn trong n­íc vµ quèc tÕ. + DÞch vô ngo¹i hèi. + DÞch vô ng©n hµng ®¹i lý. + Thanh to¸n chi phiÕu l÷ hµnh, thÎ Visa, Master. + C¸c dÞch vô kh¸c khi ®­îc ng©n hµng nhµ n­íc cho phÐp. IVB cã mét nguån nh©n lùc ®a d¹ng vµ nhiÒu kinh nghiÖm quèc tÕ vµ néi ®Þa. Ngoµi tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt, ®éi ngò nh©n viªn IVB cßn sö dông tèt tiÕng Quan Tho¹i, tiÕng Qu¶ng §«ng, tiÕng Ph¸p, tiÕng Nga. C¸n bé nh©n viªn ng­êi ViÖt Nam ®­îc ®µo t¹o tèt vµ quen thuéc víi c¸c kh¸i niÖm thiÕt yÕu vÒ ng©n hµng theo chuÈn mùc quèc tÕ ®Î cã thÓ cung cÊp dÞch vô víi tiªu chuÈn cao cho kh¸ch hµng. §øng ®Çu mét c¬ cÊu c©n ®èi nh­ vËy lµ ban Tæng gi¸m ®èc ®iÒu hµnh ®­îc thô huÊn vÒ c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n quèc tÕ, qu¶n trÞ ng©n hµng, tµi trî th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ hèi ®o¸i. Hç trî cho ban Tæng gi¸m ®èc lµ c¸c gi¸m ®èc vµ c¸n bé víi nh÷ng kinh nghiÖm tµi trî dù ¸n , tµi trî th­¬ng m¹i vµ cung øng dÞch vô cho mäi ®èi t­îng kh¸ch hµng. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2005, tæng sè nh©n viªn IVB lµ 191 ng­êi, t¨ng 17 ng­êi so víi n¨m 2004, trong ®ã 75 ng­êi ë héi së, 46 ë chi nh¸nh Hµ Néi, 26 ë chi nh¸nh H¶i Phßng, 23 ë chi nh¸nh CÇn Th¬ vµ 21 ë chi nh¸nh B×nh D­¬ng. Míi gÇn ®©y, Indovina bank míi më thªm chi nh¸nh t¹i 91 NguyÔn ChÝ Thanh, QuËn Hai Bµ Tr­ng- Hµ Néi nªn sè nh©n viªn IVB t¹i Hµ néi t¨ng lªn 13 ng­êi. 2.1.3. Mét sè kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng Indovina trong thêi gian võa qua. 2.1.3.1. §iÓm l¹i t×nh h×nh ho¹t ®éng n¨m 2005 N¨m 2005 lµ 1 n¨m rÊt thµnh c«ng cña ng©n hµng liªn doanh Indovina víi c¸c møc t¨ng tr­ëng trªn mäi mÆt ho¹t ®éng. Tæng tµi s¶n cã cña ng©n hµng ®Õn cuèi n¨m ®¹t 223 triÖu USD, t¨ng 11% so víi cuèi n¨m 2004. Trong hoµn c¶nh c¹nh tranh trong ho¹t ®éng ng©n hµng ngµy cµng gay g¾t, IVB ®· tÝch cùc chñ ®éng ®Èy m¹nh tiÕp thÞ, chó träng nhiÒu ®Õn chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nghiÖp vô vµ ®¹t ®­îc møc lîi nhuËn tr­íc thuÕ trªn 4,7 triÖu USD, t¨ng 55% so víi n¨m 2004. Víi kÕt qu¶ nµy, IVB ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng ng©n hµng cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi kinh doanh hiÖu qu¶ nhÊt ë ViÖt Nam. a. T¨ng c­êng huy ®éng vèn §Èy m¹nh huy ®éng vèn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu t¨ng tr­ëng tÝn dông lµ 1 trong nh÷ng nhiÖm vô träng t©m cña IVB trong n¨m 2005. Trong hoµn c¶nh ch­a cã nh÷ng thuËn lîi vÒ m¹ng l­íi ho¹t ®éng nh­ phÇn lín c¸c ng©n hµng ViÖt Nam ®Ó huy ®éng vèn, IVB ®· chñ ®éng thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p tÝch cùc vµ hiÖu qu¶ ®Ó thu hót tiÒn göi kh¸ch hµng, bao gåm: * TÝch cùc ®Èy manh ho¹t ®éng tiÕp thÞ trùc tiÕp ®Õn kh¸ch hµng lµ tæ chøc kinh tÕ víi c¸c dÞch vô ng©n hµng trän gãi vµ hÊp dÉn ®Ó thu hót nguån tiÒn t¹m thêi nhµn rçi cña nh÷ng tæ chøc nµy. * T¨ng c­êng sù hç trî cña c«ng nghÖ th«ng tin trong cung cÊp dÞch vô ng©n hµng còng nh­ ®Ó gióp cho kh¸ch hµng trong viÖc qu¶n lý vµ diÒu hµnh tµi kho¶n mét c¸ch thuËn lîi vµ hiÖu qu¶. * Th­êng xuyªn duy tr× phong c¸ch dÞch vô chuyªn nghiÖp vµ tËn t©m cña ®éi ngò nh©n viªn ng©n hµng. * ¸p dông chÝnh s¸ch l·I suÊt linh ho¹t víi chÕ ®é ­u ®·i hîp lý…. Nhê ®ã Ng©n hµng ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ huy ®éng vèn rÊt kh¶ quan víi tæng sè d­ tiÒn göi cuèi n¨m 2005 ®¹t 151 triÖu USD, t¨ng 35% so víi sè d­ tiÒn göi b×nh qu©n n¨m 2004, v­ît kÕ ho¹ch 4%. Sù t¨ng tr­ëng nguån vèn huy ®äng cña IVB trong ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng ®Çy c¹ch tranh ®· cho thÊy tÝnh n¨ng ®éng vµ hiÖu qu¶ cña ng©n hµng IVB trªn thÞ tr­êng qua viÖc x©y dùng vµ cñng cè lßng tin cña kh¸ch hµng tong thêi gian qua. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2005 tæng sè l­îng tµis¶n tiÒn göi t¹i IVB ®· ®¹t kho¶ng 17.000 tµi kho¶n, §¹t møc t¨ng b×nh qu©n trªn 10% mçi n¨m trong 5 n¨m qua. b. T¨ng tr­ëng tÝn dông víi nguyªn t¾c hiÖu qu¶ Trong xu thÕ t¨ng tr­ëng tÝn dông chung cña toµn ngµnh, ho¹t ®éng cho vay cña IVB tiÕp tôc ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ v÷ng ch¾c trong n¨m 2005. IVB ®· chñ ®éng t¨ng tr­ëng tÝn dông b»ng viÖc cñng cè vµ t¨ng c­êng quan hÖ tÝn dông víi c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng ®ång thêi tÝch cùc ®Èy m¹nh c«ng t¸c tiÕp thÞ nh»m t×m kiÕm thªm kh¸ch hµng míi. Ho¹t ®éng tÝn dông vÉn tËp trung chñ yÕu vµo lÜnh vùc tµi trî doanh nghiÖp, kh¸ch hµng §µi Loan cã d­ nî chiÕm 33% tæng d­ nî cho vay, phÇn cßn l¹i lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ c¸c n­íc kh¸c. NgoµI cho vay doanh nghiÖp, gÇn ®©y IVB ®· ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm cho vay tiªu dïng nh­ cho vay mua nhµ, mua xe, ®Çu t­ chøng kho¸n…. Nhê chiÕn l­îc kinh doanh ®óng ®¾n, c¸c nç lùc v­ît bËc trong c«ng t¸c ®iÒu hµnh, tiÕp thÞ, ho¹t ®éng tÝn dông cña IVB ®· ®¹t møc t¨ng tr­ëng cao víi chÊt l­îng tèt. D­ nî cho vay cuèi n¨m 2005 ®¹t 176,4 triÖu USD, v­ît kÕ ho¹ch 7%, t¨ng 31,2% so víi cuèi n¨m 2004. Tæng thu nhËp tõ ho¹t ®éng tÝn dông ®¹t 9.9 triÖu USD, t¨ng 32% so víi n¨m 2004. C«ng t¸c qu¶n lý tÝn dông vÉn lu«n ®­îc chó träng nh»m h¹n chÕ thÊp nhÊt c¸c rñ ro trong ho¹t ®éng cho vay. Ng©n hµng chñ ®éng lùa chän c¸c kh¸ch hµng cã uy tÝn tÝn dông trªn c¬ së ph©n tÝch vµ thÈm ®Þnh chi tiÕt c¸c hå s¬ xin vay theo quy tr×nh nghiÖp vô vµ thÈm quyÒn xÐt duyÖt cho vay hoµn chØnh, víi sù tham gia cña bé phËn t¸i thÈm ®Þnh v¸ sù gi¸m s¸t cña kiÓm so¸t viªn néi bé. Nhê thÕ, tØ lÖ nî qu¸ h¹n trªn tæng d­ nî cuèi n¨m 2005 chØ ë møc 0,38%. TØ träng d­ nî ng¾n h¹n so víi trung vµ dµi h¹n còng thay ®æi theo h­íng tÝch cùc víi tû träng 61/39 so víi 52/48 vµo cuèi n¨m 2004. c. Më réng quan hÖ ng©n hµng ®¹i lý vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ. §Õn cuèi n¨m 2005, Ng©n hµng Indovina cã quan hÖ ®¹i lý víi 220 ng©n hµng trªn thÕ giíi, trong ®ã IVB cã më tµi kho¶n t¹i 20 ng©n hµng. C¸c ng©n hµng ®¹i lý chñ yÕu tËp trung t¹i c¸c n­íc Asean, §«ng ¸, Ch©u óc, Ch©u ¢u vµ B¾c Mü. ViÖc thiÕt lËp m¹ng l­íi ng©n hµng ®¹i lý réng kh¾p thÕ giíi ®· t¹o thuËn lîi cho IVB trong ho¹t ®éng nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ, ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n ®a d¹ng cña kh¸ch hµng trong vµ ngoµI n­íc. Tæng khèi l­îng thanh to¸n quèc tÕ trong n¨m 2005 ®¹t 837 triÖu USD, t¨ng 22% so víi n¨m 2004. TÊt c¶ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ ®Òu t¨ng tr­ëng, trong ®ã L/C nhËp khÈu ®¹t 122 triÖu USD, t¨ng 42%, Thanh to¸n L/C xuÊt khÈu ®¹t 45 triÖu USD, t¨ng 29%, chuyÓn tiÒn thanh to¸n ra n­íc ngoµi ®¹t 238 triÖu USD, t¨ng 13%, chuyÓn tiÒn ®Õn ®¹t 258 triÖu USD, t¨ng 20%. Sù t¨ng tr­ëng ®¸ng kÓ nãi trªn lµ kÕt qu¶ cña : Sù ra t¨ng l­îng kh¸ch hµng nhê ®Èy m¹nh tiÕp thÞ, sù t¨ng tr­ëng ho¹t ®éng tÝn dông, sù n¨ng ®éng vµ tÝch cùc trong viÖc khai th¸c ngo¹i tÖ ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu thanh to¸n hµng nhËp khÈu cña kh¸ch hµng. d. Tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng : Trªn c¬ së hÖ thèng phÇn mÒm hiÖn cã, IVB ®· ph¸t triÓn c¸c ch­¬ng tr×nh phôc vô mét c¸ch hiÖu qu¶ cho qu¸ tr×nh sö lý nghiÖp vô, h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ b­íc ®Çu cung cÊp c¸c tiÖn Ých phôc vô tõ xa cho kh¸ch hµng. Tuy nhiªn, ®Ó duy tr× thÕ c¹nh tranh hiÖn nay vµ ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña nghµnh ng©n hµng trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ trong nh÷ng n¨m s¾p tíi, IVB ®· quyÕt ®Þnh n©ng cÊp hÖ thèng m¹ng, hÖ thèng phÇn mÒm nghÖp vô, qu¶n lý … Bé phËn kÕ to¸n- ®iÖn to¸n ®· tiÕn hµnh nhiÒu ®ît kh¶o s¸t trong n­íc còng nh­ cö c¸n bé ra n­íc ngoµI tham quan t×m hiÓu thªm c«ng viÖc hiÖn ®¹i ho¸ ng©n hµng ®Ó cã thÓ sím ¸p dông trong n¨m 2006 hoÆc 2007. §©y lµ b­íc c¨n b¶n sÏ dÉn ®Õn sù thay ®æi hµng lo¹t trong c¸c quy tr×nh nghiÖp vô vµ chÊt l­îng dÞch vô cña ng©n hµng nh­ : Thanh to¸n liªn chi nh¸nh theo chÕ ®é trùc tuyÕn, c¶i tiÕn dÞch vô tiÒn göi vµ thanh to¸n, c¶i tiÕn c«ng t¸c gi¶i ng©n vµ thu nî, qu¶n lý rñi ro, qu¶n lý hå s¬ kh¸ch hµng, qu¶n lý vµ b¸o c¸o sè liÖu thèng kª tÝn dông, tËp trung vµ kiÓm so¸t c¸c kho¶n thu nhËp vµ chi phÝ vÒ héi së. HÖ thèng c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i sÏ lµ c¬ së n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô, ®a d¹ng ho¸ dÞch vô ng©n hµng vµ qu¶n lý rñi ro theo c¸c chuÈn mùc quèc tÕ. e. §éi ngò c¸n bé nh©n viªn tËn t©m vµ chuyªn nghiÖp : Víi tæng sè c¸n bé nh©n vien trong toµn hÖ thèng lµ 225 ng­êi trong trô së chÝnh vµ 4 chi nh¸nh, cã thÓ nãi lùc l­îng nh©n sù cña IVB kh¸ tinh gän vµ hiÖu qu¶. Ban l·nh ®¹o rÊt chó träng viÖc bè trÝ vµ sö dông nh©n viªn mét c¸ch linh ho¹t, hîp lý, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸n bé, nh©n viªn ph¸t huy hÕt n¨ng lùc ho¹t ®éng. VÒ ®µo t¹o, c¸c c¬ së vÉn tiÕp tôc duy tr× c«ng t¸c ®µo t¹o t¹i chç, khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé nh©n viªn häc thªm ®Ó n©ng cao tr×nh ®é tiÕng anh, tiÕng hoa vµ kiÕn thøc nghiÖp vô chuyªn m«n. Ng©n hµng còng th­êng xuyªn cö c¸n bé tham gia c¸c kho¸ ®µo t¹o trong vµ ngoµi n­íc ®Ó n©ng cao nghiÖp vô qu¶n lý theo yªu cÇu cña ng©n hµng hiÖn ®¹i. Trong n¨m 2005 ng©n hµng IVB ®· tæ chøc göi mét sè c¸n bé sang ®µo t¹o t¹i ng©n hµng ®èi t¸c cathay United. Ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o nµy sÏ ®­îc duy tr× th­êng xuyªn ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé nh©n viªn ng©n hµng cã ®­îc c¬ héi häc tËp vµ trao ®æØ kinh nghiÖm víi c¸c ®ång nghiÖp §µI Loan. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, mét trong nh÷ng ®iÓm m¹nh cña c¸n bé nh©n viªn IVB lµ phong c¸ch lµm viÖc chuyªn nghiÖp theo tiªu chuÈn quèc tÕ cïng víi tinh thÇn phôc vô kh¸ch hµng tËn t©m. §iÒu nµy ®· lµm hµI lßng kh¸ch hµng tíi giao dÞch t¹i bÊt kú c¬ së nµo trong hÖ thèng IVB. f. Tæng kÕt l¹i qu¸ tr×nh ho¹t ®éng Sau 1 n¨m ho¹t ®éng víi nh÷ng nç lùc cã hiÖu qu¶ cña c¶ tËp thÓ ban ®iÒu hµnh vµ c¸n bé, nh©n viªn IVB ®· kÕt thóc n¨m tµI chÝnh 2005 víi kÕt qu¶ ®¹t ®­îc rÊt kh¶ quan: * Tæng thu nhËp ®¹t 16 triÖu USD, t¨ng 37% so víi n¨m 2004. * Tæng chi phÝ lµ 11,3 triÖu USD, t¨ng 31,4% so víi n¨m 2004. * Tæng lîi nhuËn tr­íc thuÕ ®¹t h¬n 4,7 triÖu USD, v­ît kÕ ho¹ch 38%, t¨ng 56,4%, so víi n¨m 2004. Mét sè chØ tiªu tµI chÝnh chñ yÕu: Lîi nhuËn trªn vèn tù cã: 18,2% so víi 14,4% cña n¨m 2004. Lîi nhuËn trªn tæng tµi s¶n: 2,1% so víi 1,5% cña n¨m 2004. Chi phÝ ho¹t ®éng trªn tæng thu nhËp: 17,6% so víi 20,5% cña n¨m 2004 HÖ sè an toµn vèn: 12,8% so víi møc tèi thiÓu theo quy ®Þnh lµ 8% 2.1.3.2. Nh÷ng ®iÓm næi bËt vÒ tµi chÝnh N¨m 2005 US$ 2004 US$ 2003 US$ 2002 US$ 2001 US$ Tæng tµi s¶n cã 222.288.727 201.452.996 102.511.223 102.594.713 76.070.721 Cho vay 176.372.068 134.413.761 101.128.622 79.202.391 37.868.268 TiÒn göi 150.600.290 148.186.153 79.578.931 61.698.896 44.131.329 Vèn tù cã 31.663.299 25.321.831 24.640.518 23.756.598 18.045.629 Lîi nhuËn tr­íc thuÕ 4.751.555 3.014.266 2.917.914 2.255.376 1.093.787 *, T¨ng tr­ëng tµi s¶n cã 2001 - 2005 N¨m 2001 : 76 N¨m 2002 : 103 N¨m 2003 : 123 N¨m 2004 : 201 N¨m 2005 : 222 *, T¨ng tr­ëng tiÒn göi 2000-2004 N¨m 2001: 44 N¨m 2002: 62 N¨m 2003: 80 N¨m 2004: 148 N¨m 2005: 151 *, T¨ng tr­ëng d­ nî N¨m 2001: 38 N¨m 2002: 79 N¨m 2003: 101 N¨m 2004: 134 N¨m 2005: 176 Thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i ng©n hµng Indovina 2.2.1. Thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i ng©n hµng Indovina 2.2.1.1. T×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông t¹i ng©n hµng Indovina Lµ mét ng©n hµng liªn doanh gi÷a hai ng©n hµng lín, ng©n hµng Indovina cho vay phôc vô tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ph¸t triÓn, lÜnh vùc n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, th­¬ng m¹i vµ dÞch vô. ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng kh«ng ngõng ®­îc më réng, gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn vµ ®æi míi kinh tÕ. Cã thÓ xem xÐt t×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông cña IVB qua biÓu d­íi ®©y: *** B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2005 Tµi S¶n Ghi chó 31/12/2005 USD 31/12/2004 USD TiÒn mÆt vµ chøng tõ cã gi¸ 3 3.862.143 3.802.222 TiÒn göi t¹i c¸c ng©n hµng nhµ n­íc 4 10.893.501 13.727.003 TiÒn göi t¹i c¸c to chøc tÝn dông kh¸c 5 18.288.835 42.426.602 Cho vay c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c 6 2.545.926 1.351.778 C¸c kho¶n cho vay vµ øng tr­íc * Sè d­ c¸c kho¶n cho vay vµ øng tr­íc * Trõ dù phßng c¸c kho¶n nî khã ®ßi 7 173.12.671 173.826.142 (313.471) 133.061.983 133.105.194 (43.211) Tr¸i phiÕu chÝnh phñ 8 11.017.309 5.278.383 Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh 9 917.784 994.874 Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh 10 399.879 213.574 Tµi s¶n kh¸c * ThiÕt bÞ v¨n phßng * C¸c kho¶n ph¶I thu vµ chi phÝ tr¶ tr­íc * C¸c kho¶n l·I céng dån dù thu 11 850.679 7.653 429.183 413.838 596.577 5.701 208.396 310.471 Tæng céng tµi s¶n 222.288.727 201.452.996 Nguån vèn Ghi chó 31/12/2005 USD 31/12/2004 USD TiÒn göi cña c¸c to chøc tÝn dông kh¸c 12 4.511.101 2.506.031 Vay tõ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c 13 30.442.055 21.000.000 TiÒn göi cña kh¸ch hµng 14 150.600.290 148.186.153 Tµi s¶n nî kh¸c * Ph¶I tr¶ tr­íc * C¸c kho¶n l·I céng dån dù tr¶ 15 5.071.982 3.498.775 1.573.207 4.438.981 3.352.373 1.086.608 Vèn vµ c¸c quü * Vèn ph¸p ®Þnh * C¸c quü * Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi 16 17 18 31.663.299 25.000.000 3.357.658 3.305.641 25.321.831 20.000.000 3.204.947 2.116.884 Tæng céng nguån vèn 222.288.727 201.452.996 *** ChØ tiªu ngoµi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2005 31/12/2005 USD 31/12/2004 USD Th­ tÝn dông ch­a thanh to¸n 16.524.616 24.704.522 C¸c kho¶n chÊp nhËn thanh to¸n 0 270.633 C¸c kho¶n cam kÕt b¶o l·nh 16.099.212 1.507.622 C¸c kho¶n cam kÕt cho vay ch­a d¶i ng©n 70.139.369 63.834.668 C¸c kho¶n cam kÕt dao dÞch hèi ®o¸i 56.000 2.003.000 102.819.197 92.3473445 2.2.1.2. Thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i ng©n hµng Indovina Rñi ro tÝn dông lu«n lµ mét vÊn ®Ò ®­îc quan t©m ®Æc biÖt ®èi víi mäi ng©n hµng. Trªn thùc tÕ, hÇu hÕt mäi ng©n hµng ®Òu ®· ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ, nh­ng do rÊt nhiÒu nguyªn nh©n, c¶ nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan, rñi ro tÝn dông vÉn ph¸t sinh, g©y nh÷ng thiÖt h¹i ®èi víi ng©n hµng. Rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông t¹i IVB chñ yÕu lµ do rñi ro nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi mµ nguyªn nh©n chñ yÕu lµ tõ kh¸ch hµng. Trªn c¬ së ®¶m b¶o tÝn dông, IVB giao vèn cho kh¸ch hµng sö dông víi cam kÕt sÏ tr¶ c¶ vèn vµ l·i ®óng thêi h¹n tho¶ thuËn. Cã thÓ xem xÐt t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh t¹i IVB qua biÓu sau: *** B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh Cho n¨m tµichÝnh kÕt thóc ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2005 PhÇn 1: KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh 2005 (USD) 2004 (USD) 1, Thu tõ l·i * Thu tõ l·I cho vay * Thu l·I tiÒn göi Tæng thu tiÒn l·i 9.981.517 2.247.094 12.165.611 7.466.373 2.497.682 9.964.055 2, Chi tr¶ l·i: * Chi tr¶ l·I tiÒn göi * Chi tr¶ l·I tiÒn ®I vay Tæng chi tr¶ l·i (5.772.382) (756.163) (6.528.545) (5.639.864) (327.363) (6.021.227) 3, Thu nhËp l·I rßng 5.637.066 3.942.828 4, Thu ngoµI l·i * Thu tõ nghiÖp vô b¶o l·nh * Thu phÝ dÞch vô thanh to¸n * Thu phÝ dÞch vô ng©n quü * L·I tõ kinh doanh ngo¹i hèi vµ chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ * Thu tõ c¸c dÞch vô kh¸c * Thu nhËp kh¸c Tæng thu ngoµI l·i 43.416 1.861.928 1.469 385.972 45.682 61.378 2.399.845 1.227 1.674.998 935 315.119 28.271 9.056 2.029.606 5, Chi phÝ ngoµI l·I * Chi phÝ dÞch vô thanh to¸n vµ ng©n quü * Lç kinh doanh ngo¹i hèi vµ chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ * Chi phÝ cho nh©n viªn * Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp * Chi phÝ b¶o hiÓm, b¶o toµn tiÒn göi cho kh¸ch hµng * Chi phÝ kh¸c Tæng chi phÝ ngoµI l·i (95.729) (48.861) (1.325.979) (1.802.164) (31.313) (17.310) (3.321.356) (130.014) (348.218) (1.189.636) (1.163.823) (113.180) (13.297) (2.985.168) 6, Chi phÝ ngoµI l·I rßng (921.511) (928.562) 7, Lîi nhuËn tr­íc thuÕ 4.715.555 3.014.266 8, ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (943.111) (602.853) 9, Lîi nhuËn sau thuÕ 3.772.444 2.411.413 PhÇn 2: T×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n­íc ChØ Tiªu Sè cßn ph¶I nép ®Çu n¨m (USD) Sè ph¸t sinh trong n¨m Sè cßn ph¶I nép cuèi n¨m (USD) Sè ph¶I nép (USD) Sè ®· nép (USD) ThuÕ 134.955 1.266.335 (995.803) 445.487 1, ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 16.996 150.049 (154.108) 12.865 2, ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp 109.917 943.111 (628.956) 424.072 3, ThuÕ kh¸c * ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n * ThuÕ lîi tøc * ThuÕ m«n bµi 8.042 7.802 240 0 173.175 130.208 42.455 512 (172.667) (129.667) (42.488) (512) 8.550 8.343 207 0 Tæng céng 134.955 1.266.335 955.803 445.487 *** B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ Ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2005 2005 (USD) 2004 (USD) L­u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng kinh doanh Lîi nhuËn tr­íc thuÕ §iÒu chØnh cho c¸c kho¶n: * Chi phÝ ghi nhËn trùc tiÕp vµo lîi nhuËn ch­a ph©n phèi * KhÊu hao tµI s¶n cè ®Þnh * Dù phßng c¸c kho¶n ph¶I thu khã ®ßi * Lç/ ( l·I ) thanh lý tµI s¶n cè ®Þnh 4.715.555 (36.638) 220.567 270.260 1.302 3.014.266 0 165.687 (386.506) (21.633) Lîi nhuËn kinh doanh trø¬c nh÷ng tµI s¶n vµ nî ph¶I tr¶ * Gi¶m/(t¨ng) tiÒn göi t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c * T¨ng c¸c kho¶n cho vay vµ øng tr­íc * T¨ng tµI s¶n kh¸c * T¨ng tiÒn göi cña c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c * T¨ng tiÒn göi cña kh¸ch hµng * T¨ng/(gi¶m) c¸c kho¶n vay tõ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c * T¨ng c¸c kho¶n ph¶I tr¶ kh¸c * T¨ng thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®· nép 5.171.001 11.904.142 (40.720.948) (238.923) 2.005.070 2.414.137 9.442.055 1.394.553 (628.956) 2.771.814 (13.134.290) (32.898.633) (21.338) 586.971 72.071.708 (2.763.308) 8.196.215 (657.980) L­u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ ho¹t ®éng kinh doanh (9.221.869) (34.178.159) L­u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ * TiÒn thu do thanh lý tµI s¶n cè ®Þnh * TiÒn chi mua tµI s¶n cè ®Þnh * TiÒn chi mua tr¸I phiÕu chÝnh phñ 11.309 (357.572) (5.738.926) 28.063 (667.452) (5.231.313) L­u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ (6.085.189) (5.852.702) L­u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng tµI chÝnh * TiÒn thu tõ nhËn vèn gãp * ChuyÓn lîi nhuËn * Cæ tøc tr¶ cho c¸c chñ së h÷u 2.530.000 0 (1.000.000) 0 (50.100) (1.483.000) L­u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng tµI chÝnh 1.530.000 (1.533.100) L­u chuyÓn tiÒn vµ c¸c kho¶n t­¬ng øng tiÒn thuÇn trong n¨m (13.777.058) 26.792.357 TiÒn vµ c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn tån ®Çu n¨m 46.821.537 20.029.180 TiÒn vµ c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn tån cuèi n¨m * TiÒn mÆt vµ chøng tõ cã gi¸ * TiÒn göi t¹i ng©n hµng nhµ n­íc * TiÒn göi t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c 33.044.479 3.862.143 10.893.501 18.288.835 46.821.537 3.802.222 13.727.003 29.292.312 TiÒn vµ c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn tån cuèi n¨m 33.044.479 46.821.537 §¸nh gi¸ thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i Ng©n hµng Indovina 2.2.2.1. Mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong c«ng t¸c phßng ngõa rñi ro tÝn dông Víi nh÷ng nç lùc cña m×nh, n¨m 2005 IVB ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh c«ng nhÊt ®Þnh trong viÖc gi¶i quyÕt nî qu¸ h¹n. Trong n¨m, ngoµi viÖc xö lý c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi cò , IVB lu«n tÝch cùc t¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o vµ n©ng cao tr×nh ®é, kh¶ n¨ng xö lý c«ng viÖc ®éc lËp vµ n¨ng suÊt lao ®éng cña c¸c c¸n bé nghiÖp vô, tõ ®ã n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c phßng ngõa rñi ro tÝn dông. C«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t nghiÖp vô ®­îc t¨ng c­êng vµ n©ng cao chÊt l­îng vµ ®· chÊn chØnh kÞp thêi c¸c sai sãt ph¸t sinh. Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu cña IVB nh­ sau: T¨ng quy m« kinh doanh ®i ®«i víi viÖc n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông kh«ng ®Ó ph¸t sinh nî qu¸ h¹n, khã ®ßi ®èi víi kho¶n vay míi. §èi víi c¸c kho¶n nî khã ®ßi ph¸t sinh tõ n¨m tr­íc nh­ng ®¬n vÞ cã khã kh¨n t¹m thêi cÇn ph¶i cã sù hç trî cña c¸c ngµnh cã liªn quan, NH sÏ sö dông c¸c biÖn ph¸p nh­ gi·n nî, gi¶m l·i suÊt qu¸ h¹n nh»m gi¶m bít khã kh¨n vÒ tµi chÝnh ®Ó ®¬n vÞ tiÕp tôc ®Çu t­ vèn duy tr× s¶n xuÊt kinh doanh, cã thÓ tr¶ nî cho IVB §èi víi tr­êng hîp tµi s¶n cã thÕ chÊp, kinh doanh gÆp khã kh¨n nh­ng ch©y ú kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî th× khëi kiÖn ra tr­íc ph¸p luËt, niªm phong tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó chê xö lý. IVB còng thËn träng viÖc xem xÐt thÈm ®Þnh hå s¬ vay vèn cña kh¸ch hµng, ¸p dông ph­¬ng thøc cho vay vèn ®èi víi c¸c kho¶n vay, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®èi t­îng ®Ó cho vay, thùc hiÖn ®óng nguyªn t¾c vµ c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn. Ngoµi ra IVB cßn t­ vÊn cho kh¸ch hµng nh÷ng ph­¬ng h­íng kinh doanh ®óng ®¾n, nh»m tr¸nh ®­îc rñi ro tÝn dông do kh¸ch hµng lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶ ®ång thêi l¹i t¹o ra ®­îc mèi quan hÖ th©n thiÕt gi÷a IVB vµ kh¸ch hµng. ChÝnh nhê nh÷ng biªn ph¸p nµy mµ c«ng t¸c phßng ngõa rñi ro tÝn dông ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan trong thêi gian gÇn ®©y. 2.2.2.2. Nh÷ng tån t¹i trong ho¹t ®éng cho vay dÉn tíi rñi ro tÝn dông t¹i ng©n hµng Indovia MÆc dï IVB ®· tiÕn hµnh nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông nh­ng nã vÉn x¶y ra trong ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng. Cã thÓ xem xÐt tíi nh÷ng tån t¹i nh­ sau : Tr×nh ®é c¸n bé cßn ch­a ®­îc ®µo t¹o båi d­ìng kÞp thêi dÉn tíi nh÷ng bÊt cËp, kh«ng theo diÕn biÕn kinh tÕ nªn m¾c mét sè sai lÇm trong c«ng t¸c xö lý tµi s¶n thÕ chÊp vµ tµi s¶n ®¶m b¶o hoÆc coi nhÑ viÖc thÈm ®Þnh t×nh h×nh tµi chÝnh còng nh­ ph­¬ng ¸n kinh doanh tr­íc khi cho kh¸ch hµng vay. Do c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t cña ng©n hµng cßn ch­a kÞp thêi, nhiÒu khi l¬ lµ chØ quan t©m tíi kh©u thÈm ®Þnh tr­íc khi cho vay dÉn tíi kh«ng ph¸t hiÖn ®Ó ng¨n chÆn c¸c hµnh vi kinh doanh sai ph¸p luËt hoÆc sai môc ®Ých. Mét sè c¸n bé tÝn dông tr¸nh nÐ, sî chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng mãn vay mµ nÕu xö lý tµi s¶n thÕ chÊp khi thu håi kh«ng ®ñ nî gèc tiÒn vay. HÖ thèng luËt vµ c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch ch­a ®¸p øng ®­îc nhøng yªu cÇu thùc tÕ cña ®êi sèng. BiÓu hiÖn cßn ch­a ®ång bé, cã ®iÓm thõa cã ®iÓm thiÕu hoÆc chång chÐo nhau. 2.2.2.3. Nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i trªn. a. Nguyªn nh©n chñ quan Nguyªn nh©n tõ c¸c c¸n bé tÝn dông C¸c c¸n bé tÝn dông ph¶i lµ ng­êi cã kiÕn thøc, ph©n tÝch tèt thÞ tr­êng, x¸c ®Þnh tèt gi¸ trÞ, cung cÇu, hiÓu biÕt vµ cã thÓ t­ vÊn cho kh¸ch hµng, tÝnh ®­îc thiÖt h¹i trong kinh doanh, tiÒn vay cña Ng©n hµng míi tr¸nh ®­îc rñi ro. VÊn ®Ò ®¹o ®øc vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé tÝn dông còng ¶nh h­ëng tíi viÖc qu¶n lý rñi ro. NÕu c¸n bé tÝn dông cã tr×nh ®é mµ t­ c¸ch ®¹o ®øc kÐm sÏ dÉn ®Õn kh¶ n¨ng th«ng ®ång víi kÎ gian lõa ®¶o Ng©n hµng. Th«ng th­êng, rñi ro tÝn dông thuéc vÒ tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé tÝn dông cã thÓ xuÊt ph¸t tõ c¸c nguyªn nh©n sau ®©y: Thø nhÊt, do sè l­îng c¸n bé tÝn dông trong IVB cßn thiÕu, chuyªn tr¸ch nhiÒu c«ng viÖc nªn c­êng ®é lµm viÖc c¨ng th¼ng ®«i ._.