Thực trạng và giải pháp về công tác hướng nghiệp ở một số trường Trung học phổ thông (THPT) tỉnh An Giang

Trang 1 T VE ÔÛ M P CHUÛ UYÛ BAN NHAÂN DAÂN TÆNH AN GIANG TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC AN GIANG BAÙO CAÙO KHOA HOÏC ÑEÀ TAØI NGHIEÂN CÖÙU CAÁP TRÖÔØNG HÖÏC TRAÏNG VAØ GIAÛI PHAÙP À COÂNG TAÙC HÖÔÙNG NGHIEÄP OÄT SOÁ TRÖÔØNG TRUNG HOÏC HOÅ THOÂNG TÆNH AN GIANG NHIEÄM ÑEÀ TAØI : THAÏC SÓ. LA HOÀNG HUY X THAÙNG 09 NAÊM 2001 W Trang 2 NHOÙM NGHIEÂN CÖÙU • Chuû nhieäm ñeà taøi : Thaïc só : LA HOÀNG HUY Giaûng vieân chính truôøng Ñaïi hoïc AN GIANG • Coäng taùc vieân 1. CHU THÒ HAØ, CB tröôøng TH.TKTK An Giang 2. TRAÀN HUYEÀN, CV Phoøng TH - Sôû GDÑT - An Giang 3. VOÕ THAØNH LONG, TP.TH Sôû GDÑT - An Giang 4. LAÂM THÒ KIM NGAÂN, CV Phoøng GDCN Sôû GDÑT AG Trang 3 LÔØI CAÙM ÔN X
W Hieän nay coù nhieàu vaán ñeà lí luaän vaø thöïc tieãn noåi baät caàn ñöôïc nghieân cöùu ñeå ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån giaùo duïc, phaùt trieån ñaát nöôùc. Moät trong nhöõng vaán ñeà ñoù laø vieäc keát hôïp, gaén boù giöõa giaùo duïc vaên hoaù vôùi giaùo duïc höôùng nghieäp, daïy ngheà keát hôïp giöõa hoïc vaø haønh ôû nhieàu caáp ñoä khaùc nhau. Vaán ñeà naày coù aûnh höôûng saâu saéc ñeán vieäc ñieàu chænh, xaây döïng laïi caáu truùc heä thoáng giaùo duïc quoác daân ñaûm baûo tính lieân thoâng, tính hieäu quaû cuûa giaùo duïc coù ñieàu kieän thöïc teá gaén keát vôùi quaù trình kinh teá – xaõ hoäi. Song vaán ñeà naøy chöa ñöôïc Ngaønh giaùo duïc vaø Ñaøo taïo An Giang nghieân cöùu neân ñeà taøi veà lí luaän thöïc tieãn khoâng nhieàu.Trong quaù trình nghieân cöùu chuùng toâi ñaõ ñöôïc: - Hoäi ñoàng khoa hoïc tröôøng Ñaïi hoïc An Giang - Sôû giaùo duïc vaø ñaøo taïo An Giang - Sôû lao ñoäng vaø thöông binh xaõ hoäi An Giang. - Caùc Tröôøng trung hoïc phoå thoâng ôû : TP. Long Xuyeân; caùc Huyeän Tri Toân; Phuù Taân vaø Chaâu Thaønh. Heát söùc nhieät tình giuùp ñôõ, cung caáp kinh phí, soá lieäu, taøi lieäu caùc thoâng tin caàn thieát cho ñeà taøi. Ñeà taøi ñaõ ñöôïc hoaøn thaønh, baèng vaøo taám loøng traân troïng bieát ôn cuûa mình; chuùng toâi chaân thaønh caûm ôn taát caû nhöõng cô quan, ñôn vò, taäp theå neâu treân vaø ñaëc bieät laø caùm ôn caùc cô quan, nhaø nghieân cöùu, caùc taùc giaû vaø taäp theå taùc giaû cuûa nhöõng taøi lieäu maø chuùng toâi ñaõ tham khaûo vaø trích daãn. Moät laàn nöõa xin chaân thaønh caùm ôn Chuû nhieäm ñeà taøi: LA HOÀNG HUY Trang 4 MUÏC LUÏC X
W CHÖÔNG I : I. II. CHÖÔNG II : I. II. III. IV. V. VI. CHÖÔNG III I. II. MÔÛ ÑAÀU…………………………………………………………………………………………………………… LÒCH SÖÛ NGHIEÂN CÖÙU VAØ CÔ SÔÛ LÍ LUAÄN CUÛA COÂNG TAÙC HÖÔÙNG NGHIEÄP Lòch söû nghieân cöùu ……………………………………………………………………………………… Cô sôû lí luaän cuûa coâng taùc höôùng nghieäp 1. Moät soá khaùi nieäm cô baûn ……………………………………………………………………… 2. Heä thoáng quan ñieåm chæ ñaïo veà höôùng nghieäp daïy ngheà cho hoïc sinh phoå thoâng ……………………………………………………………………………………… 3. Cô sôû khoa hoïc cuûa coâng taùc höôùng nghieäp…………………………………… 4. Noäi dung hình thöùc toå chöùc coâng taùc höôùng nghieäp…………………… 5. Quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröôøng THPT …………………………… THÖÏC TRAÏNG COÂNG TAÙC HÖÔÙNG NGHIEÄP ÔÛ CAÙC TRÖÔØNG THPT TÆNH AN GIANG Khaùi quaùt veà coâng taùc höôùng nghieäp tröôùc naêm 2000 …………………… Thöïc traïng coâng taùc höôùng nghieäp naêm 2000 - 2001 1. Veà thöïc hieän noâi dung chöông trình sinh hoaït höôùng nghieäp…… 2. Veà giaûng daïy sinh hoaït höôùng nghieäp……………………………………………… 3. Veà hoïc taäp cuûa hoïc sinh ………………………………………………………………………… Khaùi quaùt veà lao ñoäng vieäc laøm cuûa tænh an giang naêm 2000 vaø döï baùo phaùt trieån nguoàn nhaân löïc ñeán naêm 2005……………………………… Döï baùo phaùt trieån soá löôïng hoïc sinh THPT ñeán naêm 2005…………… Söï phaân luoàng cuûa hoïc sinh sau THPT………………………………………………… Ñaùnh giaù chung ……………………………………………………………………………………………… GIAÛI PHAÙP VEÀ COÂNG TAÙC HÖÔÙNG NGHIEÄP ÔÛ TRÖÔØNG THPT TÆNH AN GIANG ÑEÁN NAÊM 2005 Muïc tieâu coâng taùc höôùng nghieäp ñeán naêm 2005 ……………………………… Giaûi phaùp veà coâng taùc höôùng nghieäp ñeán naêm 2005 1. Toå chöùc nhaän thöùc ñuùng ñaén veà coâng taùc höôùng nghieäp…………… 2. Thöïc hieän coù chaát löôïng noâi dung chöông trình sinh hoaït höôùng nghieäp …………………………………………………………………………………………… Trang 1 5 6 8 8 9 9 13 14 14 16 17 19 21 24 26 27 27 Trang 5 3. Giaùo vieân boä moân loàng gheùp hôïp lí noäi dung höôùng nghieäp qua baøi daïy ………………………………………………………………………………………………… 4. Toå chöùc thuïc hieän coù chaát löôïng coâng taùc tö vaán ngheà cho hoïc sinh ……………………………………………………………………………………………………………… 5. Ña daïng hoaù caùc phöông phaùp vaø hình thöùc toå chöùc sinh hoaït höôùng nghieäp …………………………………………………………………………………………… 6. Keát hôïp chaëc cheõ caùc löïc löôïng xaõ hoäi trong coâng taùc höôùng nghieäp …………………………………………………………………………………………………………… 7. Xaây döïng ñoäi nguõ, toå chöùc boä maùy quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp ………………………………………………………………………………………………………… 8. Xaây döïng cô sôû vaät chaát, thieát bò phuïc vuï cho coâng taùc höôùng nghieäp …………………………………………………………………………………………………………… 9. Taêng cöôøng quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp söï phaân luoàng cuûa hoïc sinh ……………………………………………………………………………………………………… KEÁT LUAÄN ……………………………………………………………………………………………………… KHUYEÁN NGHÒ…………………………………………………………………………………………… DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO ……………………………………………… PHUÏ LUÏC ( coù 13 phuï luïc töø trang 47 ñeán trang 60 ) 28 28 31 33 35 37 38 41 43 44 Trang 6 MÔÛ ÑAÀU # " I/ LÍ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI: I.1/ Coâng taùc höôùng nghieäp laø moät trong nhöõng nhieäm vuï quan troïng cuûa tröôøng Trung hoïc phoå thoâng ( THPT ). Luaät giaùo duïc naêm 1998 quy ñònh :” Giaùo duïc THPT nhaèm giuùp hoïc sinh cuûng coá vaø phaùt trieån nhöõng keát quaû giaùo duïc Trung hoïc cô sôû; hoaøn thieän hoïc vaán phoå thoâng vaø nhöõng hieåu bieát thoâng thöôøng veà kyõ thuaät vaø höôùng nghieäp ñeå coù theå tieáp tuïc hoïc Ñaïi hoïc, Cao ñaúng, soáng lao ñoäng “ (ñieàu 23, chöông II). Nhö vaäy, baäc Trung hoïc seõ phaûi chuaån bò cho moät boä phaän hoïc sinh tieáp tuïc hoïc leân vaø ña soá toát nghieäp coù theå vaøo ñôøi. Nhieäm vuï naày thaät laø quan troïng vaø laø moät söï ñoåi môùi cô baûn trong muïc tieâu ñaøo taïo cuûa tröôøng THPT, ñeå hình thaønh hhaân caùch cuûa ngöôøi lao ñoäng theá heä töông lai, ñoàng thôøi cuõng laø traùch nhieäm cuûa Ngaønh giaùo duïc ñoái vôùi xaõ hoäi. Moãi hoïc sinh khi rôøi khoûi gheá nhaø tröôøng ñeàu cuõng phaûi vaøo ñôøi lao ñoäng ñeå kieám soáng neáu khoâng hoï seõ laø gaùnh naëng cho gia ñình vaø xaõ hoäi. Vaán ñeà höôùng nghieäp cho hoïc sinh THPT khoâng rieâng gì ôû Vieät Nam maø haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi, ñeàu thöïc hieän nhieäm vuï naøy ôû nhieàu möùc ñoä khaùc nhau. Vì vaäy, chuû tröông cuûa Nhaø nöôùc veà coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröôøng trung hoïc mang moät yù nghóa chieán löôïc cho ñaát nöôùc phuø hôïp vôùi xu theá cuûa thôøi ñaïi. Nhaø tröôøng THPT caàn phaûi laøm toát coâng taùc höôùng nghieäp, thöïc hieän coù chaát löôïng muïc tieâu ñaøo taïo theo quy ñònh cuûa luaät giaùo duïc. Ñoù laø lí do ñaàu tieân neâu roõ vì sao chuùng toâi choïn ñeà taøi naày. II.2/ Theo thoáng keâ gaàn ñaây moãi naêm coù khoaûng 300.000 hoïc sinh toát nghieäp THPT trong caû nöôùc. Heä thoáng caùc tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng, trung hoïc chuyeân nghieäp chæ coù theå tieáp nhaän khoaûng 10 ñeán 20% soá hoïc sinh toát nghieäp THPT. Tình hình naøy daãn ñeán aùp löïc heát söùc naëng neà trong caùc kì thi tuyeån sinh Ñaïi hoïc, cao ñaúng vaø trung hoïc chuyeân nghieäp haøng naêm, soá thí sinh moãi naêm moãi taêng cao. Rieâng tænh An Giang cô caáu ñaøo taïo ñaït tæ leä chöa hôïp lí nhö sau: 1 ñaïi hoïc – 2,87 trung caáp – 3,67 coâng nhaân kó thuaät; coøn 900.711 ngöôøi töø 15 tuoåi trôû leân khoâng coù chuyeân moân kó thuaät [ ]173;35 . Nhö vaäy, cô caáu ñaøo taïo, söï phaân luoàng cuûa hoïc sinh phoå thoâng cuûa Tænh An Giang chöa hôïp lí, chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu chieán löôïc phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa tænh trong nhöõng naêm tröôùc maét cuõng nhö laâu daøi. Vieäc nghieân cöùu ñeà taøi naày seõ cho thaáy moät böùc tranh chung veà thöïc traïng coâng taùc höôùng nghieäp, söï phaân luoàng hoïc sinh THPT vaø caùc nhaân toá chi phoái noù; tìm ra giaûi phaùp hôïp lí cho coâng taùc höôùng nghieäp, goùp phaàn vaøo chieán löôïc phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa tænh nhaø. II/ ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU: Trang 7 1/ Ñoái töôïng nghieân cöùu: Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø quaù trình quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröôøng THPT. 2/ Phaïm vi nghieân cöùu: - Coâng taùc höôùng nghieäp coù noäi dung raát roäng, trong ñeà taøi naøy chuùng toâi chæ nghieân cöùu quaù trình quaûn lí, keá hoaïch toå chöùc hoaït ñoäng coâng taùc höôùng nghieäp cho hoïc sinh THPT. Giaûi phaùp môùi cho coâng taùc höôùng nghieäp chuû yeáu ñoái vôùi nhaø tröôøng vaø hieäu tröôûng tröôøng THPT. - Khoâng ñi saâu vaøo taát caû noäi dung giaùo duïc höôùng nghieäp vaø phöông phaùp giaùo duïc höôùng nghieäp nhö moät giaùo trình veà phöông phaùp boä moân. Chöa ñi saâu vaøo tính toaùn caùc thoâng soá veà kinh teá hoïc giaùo duïc. III/ GIAÛ THUYEÁT KHOA HOÏC: Qua kinh nghieäm thöïc tieãn coâng taùc giaùo duïc vaø ñaøo taïo cuûa baûn thaân, chuùng toâi ñaõ nhaän bieát veà thöïc traïng coâng taùc höôùng nghieäp ôû caùc tröôøng THPT taïi tænh An Giang nhieàu naêm qua chöa ñöôïc quaûn lí chæ ñaïo vaø toå chöùc coù heä thoáng, noäi dung phöông phaùp vaø hình thöùc toå chöùc coøn nhieàu haïn cheá; chöa ñaùp öùng ñöôïc söï phaân luoàng hoïc sinh THPT theo caùc yeâu caàu phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa Tænh An Giang – Ñieàu ñoù daãn ñeán: - Caùc caáp quaûn lí giaùo duïc, ñaëc bieät laø hieäu tröôûng tröôøng THPT toû ra luùng tuùng, thieáu chuû ñoäng, thieáu ñoäi nguõ caùn boä, thieáu caùc phöông tieän kinh phí trong quaù trình chæ ñaïo quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp. - Hoïc sinh coøn nhieàu baên khoaên luùng tuùng trong vieäc choïn ngheà, ñaëc bieät laø thieáu thoâng tin veà ngheà nghieäp, thò tröôøng lao ñoäng, khoâng ñöôïc tö vaán ngheà nghieäp neân vieäc choïn ngheà nghieäp coøn naëng veà caûm tính chuû quan. Do ñoù, neáu quaûn lí toát coâng taùc höôùng nghieäp seõ khaéc phuïc ñöôïc haïn cheá treân, caùc em khi ñöôïc höôùng nghieäp ñuùng ñaén vieäc choïn ngheà seõ phuø hôïp laøm tieàn ñeà quan trong cho vieäc thaêng tieán ngheà nghieäp töông lai, ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa ñaát nöôùc. IV/ MUÏC TIEÂU VAØ NHIEÄM VUÏ NGHIEÂN CÖÙU: 1/ Muïc tieâu nghieân cöùu: Moâ taû cuï theå thöïc traïng quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp ôû moät soá tröôøng THPT tænh An Giang. Ñeà ra giaûi phaùp môùi caûi tieán quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp trong thôøi gian töø nay ñeán naêm 2005. 2/ Nhieäm vuï nghieân cöùu: Coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröôøng THPT laø moät vaán ñeà roäng lôùn veà maët lí luaän cuõng nhö thöïc tieãn. Trong böôùc ñaàu nghieân cöùu vaán ñeà naøy chuùng toâi coá gaéng giaûi quyeát caùc nhieäm vuï cuï theå sau ñaây: - Nghieân cöùu lí luaän vaø thöïc tieãn ñeå khaúng ñònh vieäc quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp, ôû caùc tröôøng THPT tænh An Giang laø moät coâng vieäc böùc xuùc caàn thieát ñeå naâng Trang 8 cao chaát löôïng ñaøo taïo theo muïc tieâu ñaøo taïo cuûa tröôøng THPT, goùp phaàn vaøo vieäc xaây döïng nguoàn nhaân löïc cuûa tænh An Giang. - Ñeà ra ñöôïc giaûi phaùp môùi veà quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröôøng THPT giai ñoaïn töø nay ñeán naêm 2005 treân cô sôû lí luaän khoa hoïc vaø thöïc tieãn. - Böôùc ñaàu deà xuaát vôùi Ngaønh giaùo duïc An Giang, Tröôøng Ñaïi hoïc An Giang veà coâng taùc höôùng nghieäp cho hoïc sinh THPT ñaït hieäu quaû. V/ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU: 1/ Cô sôû phöong phaùp luaän: Caùc quan ñieåm cuûa chuû nghóa Maùc LeâNin tö töôûng Hoà Chí Minh laø chuû yeáu. Ngoaøi ra coøn vaän duïng caùc quan ñieåm heä thoáng caáu truùc, quan ñieåm tieáp caän phöùc hôïp. 2/ Caùc phöông phaùp nghieân cöùu cuï theå: a) Choïn ñòa baøn nghieân cöùu thöïc tieãn: * TP. Long Xuyeân: Ñòa baøn Thaønh Phoá, Thò Xaõ - Tröôøng THPT Thoaïi Ngoïc Haàu - Tröôøng THPT Long Xuyeân - Tröôøng THPT Minh Ñuùc ( Baùn coâng ) - Tröôøng THPT Myõ Thôùi - Tröôøng THPT Khuyeán Hoïc * Huyeän Chaâu Thaønh: - Tröôøng THPT Nguyeãn Bænh Khieâm - Tröôøng THPT Vónh Bình - Tröôøng THPT Tieán Ñöùc ( Baùn Coâng ) * Huyeän Phuù Taân: - Tröôøng THPT Chu vaên An - Tröôøng THPT Nguyeãn Chí Thanh - Tröôøng THPT Tieán Boä ( Baùn coâng ) * Huyeän Tri Toân : - Tröôøng THPT Nguyeãn Trung Tröïc - Tröôøng THPT Ba Chuùc - Tröôøng THPT Daân toäc noäi truù - Tröôøng THPT Baùn coâng Tri Toân Nhö vaäy, chuùng toâi choïn 15 tröôøng thuoäc 4 ñòa baøn tieâu bieåu trong toång soá 48 tröôøng ôû 11 Huyeän, thò, Thaønh Phoá, trong caû tænh ( ñaït tæ leä 31,25% ) b) Caùc phöông phaùp ñaõ söû duïng: Trang 9 * Nghieân cöùu lí thuyeát: ñoïc caùc ñeà taøi nghieân cöùu, caùc taøi lieäu ( theo danh saùch taøi lieäu tham khaûo ) * Phoûng vaán saâu caùc ñoàng chí trong Ban giaùm hieäu, moät soá caùn boä giaùo vieân vaø hoïc sinh caùc tröôøng neâu treân, caùc ñoàng chí Sôû GDÑT An Giang, Sôû lao ñoäng vaø thöông binh xaõ hoäi Tænh An Giang. * Ñieàu tra baèng phieáu hoûi moät soá ñoái töôïng: - Giaùo vieân chuû nhieäm, tröïc tieáp sinh hoaït höôùng nghieäp ôû caùc tröôøng treân. Soá löôïng 80 ngöôøi ( xem phuï luïc 1. Phieáu hoûi yù kieán GVCN ). - Giaùo vieân boä moân: 204 ngöôøi ( xem phuï luïc 2 phieáu hoûi yù kieán cuûa GVBM ) cuûa caùc tröôøng treân. - Hoïc sinh lôùi 12: 1463 hoïc sinh cuûa caùc tröôøng treân trong toång soá 10.576 hoïc sinh - ñaït tæ leä 13,83% ( xem phuï luïc soá 3 vaø 4 phieáu hoûi yù kieán hoïc sinh vaø baûng toång hôïp traû lôøi ) - Phieáu ñeàu tra veà phaân luoàng hoïc snh 15 tröôøng neâu treân ( xem phuï luïc soá 5 ) * Nghieân cöùu caùc taøi lieäu, soá lieäu taïi caùc tröôøng treân: keá hoaïch naêm hoïc, baùo caùo toång keát naêm hoïc. Nghieân cöùu caùc soá lieäu nghieân cöùu ôû caùc phoøng ban cuûa Sôû GD & ÑT An Giang, Sôû lao ñoäng vaø thöông binh xaõ hoäi tænh An Giang, sôû GD & ÑT Hoà Chí Minh. * Söû duïng toaùn thoáng keâ ñeå phaân tích tính toaùn caùc soá lieäu, laøm luaän cöù cho caùc luaän ñieåm cuûa ñeà taøi. VI/ NOÄI DUNG: Ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän khuyeán nghò, danh muïc taøi lieäu, tham khaûo vaø phuï luïc, baùo caùo khoa hoïc coù 3 chöông: • Chöông I : Lòch söû nghieân cöùu vaø cô sôû lí luaän cuûa coâng taùc höôùng nghieäp • Chöông II : • Chöông III : Thöïc traïng coâng taùc höôùng nghieäp ôû caùc tröôøng THPT tænh An Giang Giaûi phaùp veà coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröôøng THPT ñeán naêm 2005 CHÖÔNG I Trang 10 LÒCH SÖÛ NGHIEÂN CÖÙU VAØ CÔ SÔÛ LÍ LUAÄN CUÛA COÂNG TAÙC HÖÔÙNG NGHIEÄP X
W I/ LÒCH SÖÛ NGHIEÂN CÖÙU: Coâng taùc höôùng nghieäp cho hoïc sinh ñaõ ñöôïc quan taâm nghieân cöùu töø laâu ôû trong nöôùc cuõng nhö treân theá giôùi. 1/ Caùc nghieân cöùu ôû nöôùc ngoaøi: Xem chaúng haïn: Cuø Nguyeân Hanh [14 , ; Khaêm Phan Khaêm On [ , ; Ñaøo Troïng Huøng , … Caùc taùc giaû ñaõ ñeà caäp ñeán coâng taùc höôùng nghieäp ñaøo taïo ngheà ôû caùc nöôùc phaùt trieån ( nhoùm G7 ) ôû Trung Quoác, Ñaøi Loan, Haøn Quoác … Caùc nöôùc naày raát chuù troïng ñeán coâng taùc höôùng nghieäp, giaùo duïc lao ñoäng kó thuaät vaø daïy ngheà. Chaúng haïn ôû Baéc Kinh coù hôn 200 trung taâm GD KTTH HN & DN, nhôø ñoù maø phaùt trieån toát nguoàn nhaân löïc phuïc vuï coù hieäu quaû neàn kinh teá xaõ hoäi cuûa hoï. Ñaëc bieät laø Coäng hoaø Phaùp raát chuù troïng ñeán coâng taùc höôùng nghieäp. ]58 31 ]32 [20 ]8 Coäng hoaø Phaùp laø moät trong nhöõng nöôùc phaùt trieån höôùng hoïc, höôùng nghieäp, tö vaán ngheà sôùm nhaát theá giôùi. Caùc cô quan ñaûm nhaän coâng taùc naøy hình thaønh töø naêm 1922 goïi laø trung taâm höôùng hoïc höôùng nghieäp goïi taét laø CIO ( Centre d’ Information et d’ Orientation ). Heä thoáng CIO ñöôïc toå chöùc töø caáp nhaø nöôùc, khu giaùo duïc, sôû giaùo duïc, cuïm tröôøng vaø töøng truöôøng hoïc. Ngoaøi caùc caùn boä quaûn lí, caùn boä chuyeân traùch, CIO coøn phoái hôïp vôùi nhieàu thaønh phaàn khaùc trong xaõ hoäi chaúng haïn nhaø vaên, nhaø baùo, thaày thuoác … CIO coù chöùc naêng thoâng tin, höôùng hoïc, höôùng nghieäp cho hoïc sinh, theo doõi hoï trong suoát quaù trình hoïc taäp, nhaèm taïo cho hoï thích öùng vôùi moïi sinh hoaït vaø hoaït ñoäng cuûa nhaø tröôøng. Daãn tôùi hoïc sinh vöôn tôùi nhöõng ñaøo taïo phuø hôïp vôùi naêng löïc cuûa mình; goùp phaàn vaøo vieäc laøm naûy nôû nhaân caùch hoïc sinh, giuùp hoï löïa choïn ngheà nghieäp haøi hoaø vôùi caùc yeâu caàu cuûa ñaát nöôùc vaø caùc trieån voïng kinh teá xaõ hoäi. CIO coù caùn boä chuyeân traùch goïi laø Coá Vaán höôùng hoïc höôùng nghieäp do nhaø nöôùc ñaøo taïo, ngöôøi döï thi phaûi coù baèng Ñaïi hoïc ñaïi cöông ñaøo taïo 2 naêm. Nhö vaäy coâng taùc höôùng nghieäp ñaõ töø laâu ñöôïc nhieàu nöôùc raát quan taâm, söï phaùt trieån cuûa nhöõng quoác gia giaøu maïnh naøy cho chuùng ta thaáy muoán phaùt trieån ñuùng ñaén nguoàn nhaân löïc caàn phaûi coù boä phaän chuyeân traùch laøm coâng taùc höôùng nghieäp, laøm caàu noái lieân thoâng giöõa giaùo duïc phoå thoâng vaø giaùo duïc ngheà nghieäp, giuùp cho hoïc sinh vaø gia ñình cuûa hoï choïn löïa söï ñaøo taïo phuø hôïp vôùi caù nhaân vaø xaõ hoäi. 2/ Caùc nghieân cöùu trong nöôùc: Trang 11 a) Caùc nghieân cöùu veà lí luaän: Chaúng haïn Ñaëng Vaên Aùnh [ ]30,1 , Nguyeãn Vieát Söï [ ]20,37 , [ … Caùc taøi lieäu cuûa Trung taâm höôùng nghieäp Boä GD & ÑT ]5,33 [ ]18 , [ ]22 , [ ]23 , [ ]36 … Caùc taùc giaû treân ñaõ giaûi quyeát cô baûn khaùi nieäm veà höôùng nghieäp, noäi dung phöông phaùp vaø hình thöùc toå chöùc höôùng nghieäp, söï lieân thoâng giöõa giaùo duïc phoå thoâng vaø giaùo duïc daïy ngheà … laøm cô sôû quan troïng giuùp cho coâng taùc höôùng nghieäp thöïc hieän ñuùng höôùng. Tuy nhieân chöa coù ñeà taøi naøo ñeà caäp saâu saéc ñeán quaù trình quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröôøng THPT moät caùch heä thoáng toaøn dieän vaø saâu saéc. b) Caùc nghieân cöùu thöïc tieãn, caùc baùo caùo toång keát veà coâng taùc höôùng nghieäp: Coù raát nhieàu taùc giaû nghieân cöùu chaúng haïn: Nguyeãn Duy [ ,Traàn Khaùnh Ñöùc , Ñaøo Troïng Huøng [ ; Nguyeãn Vaên Huyeân ] ] ] 9,10 [ 13,13 7,16 [ ]29,17 , Phan Khang [ ]24,25 ; Ñaëng Baù Laûm [ ]15,29 … caùc taùc giaû ñaõ cho thaáy moät böùc tranh chung veà thöïc traïng coâng taùc höôùng nghieäp daïy ngheà ôû Vieät nam vaø moät soá ñòa phöông chaúng haïn TP. Hoà Chí Minh, Thaùi Bình … Trong ñoù ñeà caäp ñeán nhieàu thaønh töïu, nhöõng coá gaéng, nhöng cuõng coù raát nhieàu khoù khaên haïn cheá veà noäi dung, phöông phaùp, hình thöùc toå chöùc hoaït ñoäng, trong ñoù noåi baät nhaát laø söï phaân luoàng cuûa hoïc sinh THPT chöa hôïp lí , ngaøy caøng coù chieàu höôùng xaáu. Chieàu saâu cuûa thöïc traïng naøy laø do coâng taùc höôùng nghieäp chöa ñaûm baûo toát. Caùc ñeà taøi treân chöa ñeà caäp ñeán moät caùch saâu saéc veà quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröôøng THPT, laø moät ñôn vò quan troïng nhaát quyeát ñònh cho hieäu quaû cuûa coâng taùc höôùng nghieäp. c/ Caùc nghieân cöùu trong tænh An Giang: Coù nhieàu ñeà taøi nghieân cöùu veà nguoàn nhaân löïc chaúng haïn: Ñaëng Hoaøi Duõng , Thaïc só Leâ Minh Tuøng [ ]9 [ ]38 ; Sôû lao ñoäng vaø thöông binh xaõ hoäi tænh An Giang [ . Caùc taùc giaû treân ñi saâu vaøo nghieân cöùu cô caáu lao ñoäng ngaønh ngheà cuûa Tænh An Giang, ñònh höôùng xaây döïng phaùt trieån nguoàn nhaân löïc ñeán naêm 2010. ]35 Chöa coù ñeà taøi naøo ôû An Giang nghieân cöùu saâu veà quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröôøng THPT. II/ CÔ SÔÛ LÍ LUAÄN CUÛA COÂNG TAÙC HÖÔÙNG NGHIEÄP: 1/ Moät soá khaùi nieäm cô baûn: a) Khaùi nieäm höôùng nghieäp: -Theo taùc giaû Ñaëng Vaên Aùnh :” höôùng nghieäp laø heä thoáng caùc bieän phaùp cuûa nhaø nöôùc vaø cuûa xaõ hoäi giuùp con ngöôøi löïa choïn vaø xaùc ñònh vò trí ngheà nghieäp cuûa mình trong cuoäc soáng treân cô sôû keát hôïp nguyeän voïng cuûa caù nhaân vôùi nhu caàu xaõ hoäi “. [ ]30,1 . Khaùi nieäm naøy ñöôïc xuaát phaùt töø lí luaän vaø thöïc tieãn cuûa giaùo duïc Vieät Nam, tuy nhieân chöa xaùc ñònh cuï theå caùc moái quan heä giöõa caùc löïc löôïng tham gia vaøo coâng taùc höôùng nghieäp. Trang 12 Qua nghieân cöùu caùc taøi lieäu lí luaän chuùng toâi nhaän thaáy khaùi nieäm sau ñaây laø töông ñoái ñuû vaø chính xaùc nhaát. “ Höôùng nghieäp cho hoïc sinh phoå thoâng laø heä thoáng bieän phaùp giaùo duïc cuûa gia ñình, nhaø tröôøng vaø xaõ hoäi. Trong ñoù nhaø tröôøng ñoùng vai troø chuû ñaïo nhaèm höôùng daãn vaø chuaån bò cho theá heä treû veà tö töôûng, taâm lí, yù thöùc, kó naêng ñeå hoï coù theå ñi vaøo lao ñoäng ôû caùc ngaønh ngheà, taïi nhöõng nôi xaõ hoäi ñang caàn phaùt trieån ñoàng thôøi laïi phuø hôïp vôùi höùng thuù, naêng löïc caù nhaân “ [ ]5,18 b/ Khaùi nieäm veà quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp: Xeùt veà baûn chaát cuûa quaûn lí giaùo duïc, thì quaûn lí giaùo duïc ( vaø noùi rieâng laø quaûn lí tröôøng hoïc ) laø :” Heä thoáng nhöõng taùc ñoäng coù muïc ñích, coù keá hoaïch, hôïp quy luaät cuûa chuû theå quaûn lí nhaèm laøm cho heä vaän haønh theo ñöôøng loái nguyeân lí giaùo duïc cuûa Ñaûng, thöïc hieän ñöôïc tính chaát cuûa nhaø tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam, maø tieâu ñieåm hoäi uï laø quaù trình daïy hoïc – giaùo duïc theá heä treû, ñöa heä giaùo duïc tôùi muïc tieâu döï kieán tieán leân traïng thaùi môùi veà chaát “ [ ]. 35,33 Nhö vaäy quaûn lí laø heä thoáng nhöõng taùc ñoäng cuûa chuû theå quaûn lí ñeå thöïc hieän caùc muïc tieâu ñaõ ñeà ra. Heä thoáng nhöõng taùc ñoäng ñöôïc tieán haønh theo vòeâc toå chöùc caùc hoaït ñoäng vôùi caùc phöông phaùp quaûn lí giaùo duïc. Phöông phaùp quaûn lí giaùo duïc laø taäp hôïp nhöõng caùch thöùc tieán haønh hoaït ñoäng quaûn lí, töùc laø taùc ñoäng giöõa heä quaûn lí vaø heä bò quaûn lí ñeå thöïc hieän nhöõng nhieäm vuï naøo ñoù nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu quaûn lí. Töø nhöõng khaùi nieäm trình baøy treân, chuùng toâi xaùc ñònh khaùi nieäm: Quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröôøng THPT. Quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröôøng THPT laø heä thoáng nhöõng caùch thöùc cuï theå cuûa hieäu tröôûng toå chöùc caùc hoaït ñoäng vaø tieán haønh nhieàu taùc ñoäng ñeán nhaø tröôøng gia ñình vaø xaõ hoäi, trong ñoù nhaø tröôøng ñoùng vai troø chuû ñaïo, nhaèm höôùng daãn vaø chuaån bò cho hoïc sinh veà tö töôûng, taâm lí, yù thöùc, kó naêng ñeå hoï coù theå ñi vaøo lao ñoäng ôû caùc ngaønh ngheà, taïi nhöõng nôi xaõ hoäi ñang caàn, ñoàng thôøi laïi phuø hôïp vôùi höùng thuù naêng löïc caù nhaân cuûa hoïc sinh, thöïc hieän ñöôïc muïc tieâu ñaøo taïo cuûa tröôøng THPT. 2/ Heä thoáng quan ñieåm chæ ñaïo veà giaùo duïc höôùng nghieäp daïy ngheà cho hoïc sinh phoå thoâng: Trang 13 - Quyeát ñònh 126 / CP cuûa chính phuû “ Veà coâng taùc höôùng nghieäp vaø söû duïng hôïp lí hoïc sinh PTCS, PTTH toát nghieäp ra tröôøng “ ñaõ neâu vaán ñeà : tieáp theo höôùng nghieäp phaûi daïy ngheà cho hoïc sinh phoå thoâng taïo ñieàu kieän cho caùc em coù coù coâng aên vieäc laøm khi khoâng ñöôïc hoïc leân. - Quyeát ñònh soá 23 ngaøy 29/03/1989 cuûa Hoäi ñoàng Boä tröôûng “ Phaûi ñaåy maïnh giaùo duïc höôùng nghieäp, phaùt trieån heä thoáng daïy ngheà, keát hôïp vieäc daïy vaên hoaù vôùi daïy ngheà baäc phoå thoâng trung hoïc “. - QÑ 329 ngaøy 31/03/1990 ghi : Tröôøng THPT XHCN Vieät Nam coù tính chaát: Phoå thoâng, lao ñoäng, kyõ thuaät toång hôïp, höôùng nghieäp vaø chuaån bò ngheà. - Luaät Giaùo duïc naêm 1992 quy ñònh giaùo duïc THPT phaûi hoaøn thieän hoïc vaán phoå thoâng vaø nhöõng hieåu bieát thoâng thöôøng veà kyõ thuaät vaø höôùng nghieäp ñeå coù theå tieáp tuïc hoïc Ñaïi hoïc, Cao ñaúng, trung hoïc, Chuyeân nghieäp, hoïc ngheà hoaëc ñi vaøo cuoäc soáng lao ñoäng. - Trong baøi noùi chuyeän taïi Hoäi nghò giaùo duïc höôùng nghieäp toaøn quoác Haø Noäi ngaøy 24/8/1999, Phoù Chuû Tòch Nöôùc CHXHCN Vieät Nam Nguyeãn Thò Bình ñaõ chæ ñaïo :” Quaù trình giaùo duïc höôùng nghieäp phaûi laøm cho hoïc sinh coù nhöõng hieåu bieát caàn thieát veà thò tröôøng lao ñoäng, bieát caùch löïa choïn ngheà nghieäp coù cô sôû khoa hoïc, ñöôïc laøm quen vôùi ngheà ñeå coù höùng thuù vaø thaùi ñoä ñuùng ñaén, yeâu quyù ngheà vaø ñieàu quan troïng laø hoïc sinh coù ñöôïc tình caûm, thoùi quen lao ñoäng ñeå tieán tôùi coù theå laøm moät soá ngheà truyeàn thoáng, ngheà thoâng duïng ñang caàn duy trì vaø phaùt trieån ôû ñòa phöông “ . [ ]2,4 Ñaây laø moät tö töôûng chæ ñaïo heát söùc quan troïng, laø moät höôùng öu tieân trong ñoåi môùi muïc tieâu giaùo duïc. Vôùi nhöõng thaùch thöùc khi hoaø nhaäp vôùi coäng ñoàngcaùc nöôùc trong khu vöïc vaø theá giôùi ñoøi hoûi chuùng ta phaûi nhanh choùng xaây döïng ñöôïc moät ñoäi nguõ caùn boä khoa hoïc kó thuaät, ñaëc bieät laø löïc löôïng huøng haäu coâng nhaân kyõ thuaät laønh ngheà coù khaû naêng ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa kó thuaät vaø coâng ngheä tieân tieán. Do ñoù caàn phaûi môû roäng quy moâ vaø naâng cao chaát löôïng giaùo duïc lao ñoäng höôùng nghieäp. - Ngaøy 08/08/2001 Boä giaùo duïc vaø ÑT ñaõ ban haønh höôùng daãn soá 7860 / LÑHN veà nhieäm vuï giaùo duïc lao ñoäng höôùng nghieäp, naêm hoïc 2001 – 2002. Trong ñoù coù moät soá noäi dung quan troïng: • Caàn naâng cao nhaän thöùc cuûa caùn boä quaûn lí vaø giaùo vieân veà yù nghóa, noäi dung vaø bieän phaùp thöïc hieän giaùo duïc kó thuaät vaø höôùng nghieäp daïy ngheà cho hoïc sinh. • Thöïc hieän nghieâm tuùc vaø coù keát quaû caùc quy ñònh cuûa Boä veà coâng taùc giaùo duïc lao ñoäng höôùng nghieäp vaø daïy ngheà phoå thoâng trong ñòa baøn vaø tröôøng hoïc cuûa mình ñoàng thôøi thöïc hieän ñuùng nguyeân lí giaùo duïc cuûa Ñaûng, goùp phaàn phaân luoàng hoïc sinh cuoái caáp hôïp lí. [ ]1.23 3/ Cô sôû khoa hoïc coâng taùc höôùng nghieäp: * Taâm lí hoïc goùp phaàn xaùc ñònh phuø hôïp ngheà cuûa töøng con ngöôøi cuï theå töông lai, moái töông quan giöõa nhöõng ñaëc ñieåm nhaân caùch vôùi heä thoáng nhöõng yeâu caàu do töøng ngheà ñaët ra cho con ngöôøi laø ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa taâm lí hoïc nhaân caùch. Söï phuø hôïp ngheà nghieäp cuûa moät ngöôøi bao giôø cuõng boäc loä ôû hai phöông dieän: naêng löïc vaø phaåm chaát trong lao ñoäng ngheà nghieäp theo yeâu caàu cuûa ngheà ñoù ñaët ra, chuùng luoân thoáng nhaát Trang 14 vôùi nhau, chuyeån hoaù cho nhau, thieáu 1 trong 2 phöông dieän thì khoâng coi laø söï phuø hôïp ngheà ñöôïc. Tuøy theo ñaëc ñieåm taâm sinh lí rieâng bieät caùc nhaø taâm lí chöa theá giôùi ngheà nghieäp thaønh 5 nhoùm ngheà: ngöôøi – thieân nhieân, ngöôøi – kó thuaät, ngöôøi – ngöôøi, ngöôøi - daáu hieäu vaø ngöôøi – ngheä thuaät. Treân goùc ñoä höôùng nghieäp caáu truùc nhaân caùch bao goàm: Xu höôùng ngheà nghieäp; kinh nghieäm ngheà nghieäp; nhöõng ñaëc ñieåm cuûa quaù trình taâm lí; ñaëc ñieåm veà tính chaát, giôùi tính löùa tuoåi vaø beänh lí. Moãi ngöôøi coù ñaëc ñieåm nhaân caùch rieâng neân coù naêng löïc khaùc nhau veà caùc loaïi hình lao ñoäng. Vì vaäy. Coâng taùc höôùng nghieäp cho hoïc sinh THPT phaûi döïa treân cô sôû chaån ñoaùn taâm lí töøng hoïc sinh keát hôïp vôùi thò tröôøng lao ñoäng ñeå taïo ra söï phuø hôïp ngheà cho töøng hoïc sinh. Noùi khaùc ñi, coâng taùc höôùng nghieäp phaûi giaønh laáy quyeàn chuû ñoäng trong vieäc ñieàu chænh söï choïn ngheà cuûa hoïc sinh treân cô sôû giaùo duïc vaø daïy hoïc, môû ra khaû naêng söû duïng hôïp lí nguoàn lao ñoäng cuûa ñaát nöôùc. * Theo quan ñieåm ñieàu khieån hoïc, baûn chaát cuûa coâng taùc höôùng nghieäp laø moät heä thoáng ñieàu khieån caùc ñoäng cô choïn ngheà cuûa thanh thieáu nieân, hoïc sinh. Heä thoáng naøy goàm: - Chuû theå ñieàu khieån: Nhaø tröôøng, gia ñình, caùc trung taâm KTTH HN, caùc cô quan nhaø nöôùc, caùc toå chöùc xaõ hoäi, caùc nhoùm khoâng chính thöùc cuûa hoïc sinh. - Caùc phöông tieän vaø phöông phaùp ñieàu khieån: Coâng taùc höôùng nghieäp trong nhaø tröôøng, söï giaùo duïc ñònh höôùng cuûa gia ñình, thoâng tin ngheà nghieäp cuûa caùc cô quan chuyeân moân, caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, dö luaän nhoùm vaø dö luaän xaõ hoäi, hoaït ñoäng tö vaán ngheà nghieäp. - Ñoái töôïng ñieàu khieån laø ñoäng cô vaø ñònh höôùng ngheà nghieäp töông lai cuûa hoïc sinh. Keát quaû cuûa heä thoáng laø söï saún saøng taâm lí ñi vaøo lao ñoäng ngheà nghieäp cuûa hoïc sinh. Hoïc sinh coù khaû naêng choïn ngheà nghieäp phuø hôïp vôùi ñoøi hoûi cuûa ngheà, ñuùng vôùi khaû naêng nguyeän voïng cuûa baûn thaân phuø hôïp vôùi yeâu caàu xaõ hoäi. Ngoaøi ra tham gia heä thoáng naày coøn coù caùc keânh thoâng tin vaø lieân heä ngöôïc veà thò tröôøng lao ñoäng, nhu caàu nhaân löïc cuûa neàn kinh teá quoác daân cuõng nhö thoâng tin veà hieäu quaû cuûa nhöõng taùc ñoäng höôùng nghieäp. Trong heä ñieàu khieån naøy vì nhaø tröôøng coù vai troø chuû ñaïo neân vai troø chuû theå ñieàu khieån cuûa heä thoáng thuoäc veà hieäu tröôûng. 4/ Noäi dung, hình thöùc toå chöùc coâng taùc höôùng nghieäp 4.1/Noäi dung: Xuaát phaùt töø quan ñieåm chæ ñaïo cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc, cô sôû khoa hoïc cuûa coâng taùc höôùng nghieäp. Noäi dung coâng taùc höôùng nghieäp ñöôïc minh hoaï theo tam giaùc höôùng nghieäp sau ñaây Trang 15 Hình 1: Tam giaùc höôùng nghieäp 4.2/ Hình thöùc toå chöùc coâng taùc höôùng nghieäp: - Höôùng nghieäp thoâng qua daïy-hoïc caùc moân vaên hoaù - Höôùng nghieäp qua daïy hoïc caùc moân kó thuaät, daïy ngheà phoå thoâng vaø lao ñoäng saûn xuaát. - Höôùng nghieäp qua toå chöùc sinh hoaït höôùng nghieäp. Hieän nay ñöôïc xem nhö moät moân hoïc chính khoaù do giaùo vieân chuû nhieäm phuï traùch. - Höôùng nghieäp qua toå chöùc tö vaán ngheà nghieäp cho hoïc sinh - Höôùng nghieäp qua caùc hoaït ñoäng tham quan, ngoaïi khoaù, caùc phöông tieân thoâng tin ñaïi chuùng, gia ñình vaø caùc toå chöùc hoaït ñoäng xaõ hoäi. Ñeå ñaûm baûo chaát löôïng coâng taùc höôùng nghieäp caùc hình thöùc toå chöùc hoaït ñoäng treân phaûi ñöôïc tieán haønh caân ñoái ñoàng boä trong keá hoaïch chung cuûa toaøn tröôøng, moät hoaït ñoäng naøo ñoù yeáu k._.eùm, haïn cheá seõ aûnh höôûng nhieàu ñeán keát quaû chung. Ñieàu caàn löu yù laø höôùng nghieäp qua caùc moân hoïc laø quan troïng, neáu nhö giaùo vieân töøng boä moân bieát loàng gheùp giaùo duïc höôùng nghieäp qua caùc baøi giaûng vöøa ñaûm baûo coâng taùc höôùng nghieäp ñoàng thôøi naâng cao ñöôïc chaát löôïng baøi hoïc. Veà maët lí luaän töø laâu ñaõ coù tö töôûng chæ ñaïo loàng gheùp giaùo duïc kó thuaät toång hôïp höôùng nghieäp qua baøi giaûng caùc moân hoïc nhaát laø caùc moân kó thuaät, khoa hoïc töï nhieân. 5/ Quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröôøng THPT: Trang 16 Quaûn lí giaùo duïc laø quaûn lí heä thoáng giaùo duïc quoác daân töø Boä ñeán cô sôû tröôøng hoïc, trong ñoù caàn quan taâm tröôùc tieân laø quaûn lí nhaø tröôøng. Vì nhaø tröôøng laø ñôn vò cô sôû cuûa heä thoáng giaùo duïc quoác daân, laø nôi tröïc tieáp bieán caùc muïc tieâu giaùo duïc höôùng nghieäp cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc thaønh hieän thöïc. Trong caâu truùc cuûa nhaø tröôøng THPT veà maët xaõ hoäi thì coù taäp theå sö phaïm vaø taäp theå hoïc sinh, quaûn lí tröôøng THPT laø quaûn lí hai taäp theå naøy, nhieäm vuï cuûa ngöôøi hieäu tröôûng laø phaûi vaän duïng caùc chöùc naêng quaûn lí ñeå xaây döïng taäp theå sö phaïm vaø taäp theå hoïc sinh ñoaøn keát vöõng maïnh coù taùc duïng giaùo duïc maïnh meõ caùc thaønh vieân, ñoäng vieân moïi naêng löïc saùng taïo ñeå hoaøn thaønh nhieäm vuï coâng taùc höôùng nghieäp, moät nhieäm vuï heát söùc naëng neà maø trong nhieàu naêm qua chöa ñaûm baûo chaát löôïng. Toå chöùc hoaït ñoäng giaùo duïc ñöôïc quy ñònh trong ñieàu 24 ñieàu leä tröôøng trung hoïc, goàm coù hoaït ñoäng giaùo duïc treân lôùp tieán haønh qua vieäc daïy hoïc caùc moân hoïc vaø hoaït ñoäng giaùo duïc ngoaøi giôø bao goàm hoaït ñoäng ngoaïi khoaù, hoaït ñoäng vui chôi, hoaït ñoäng giaùo duïc moâi tröôøng, hoaït ñoäng coâng ích, hoaït ñoäng xaõ hoäi, hoaït ñoäng töø thieän.Theo nhö quy ñònh hieän nay hoaït ñoäng höôùng nghieäp vöøa laø moät hoaït ñoäng giaùo duïc treân lôùp thoâng qua giôø sinh hoaït höôùng nghieäp cho giaùo vieân chuû nhieäm ñaûm nhaän coù tính chaát nhö moät moân hoïc, ñoàng thôøi nhieàu hình thöùc toå chöùc höôùng nghieäp laïi laø hoaït ñoäng ngoaøi giôø chaúng haïn tham quan, ngoaïi khoaù …. Vì vaäy, coâng taùc höôùng nghieäp phaûi ñöôïc quaûn lí moät caùch toaøn dieän caû hoaït ñoäng treân lôùp vaø hoaït ñoäng giaùo duïc ngoaøi giôø trong keá hoaïch chung cuûa nhaø tröôøng. Xuaát phaùt töø muïc tieâu, ñaëc ñieåm vaø noäi dung cuûa coâng taùc höôùng nghieäp thì roõ raøng ñaây laø moät laõnh vöïc coâng taùc cöïc kì khoù khaên phöùc taïp ñoái vôùi hieäu tröôûng tröôøng THPT. Bôûi leõ höôùng nghieäp coù lieân quan raát nhieàu ñeán caùc löïc löôïng caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi. Cho neân caàn phaûi coù söï tham gia roäng raõi cuûa caùc löïc löôïng xaõ hoäi chaúng haïn: caùc cô quan ñoaøn theå, nhaø maùy, xí nghieäp, caùc caù nhaân coù kinh nghieäm vaø taâm huyeát … nhaát laø trong tình hình kinh teá hieän nay quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp ñoøi hoûi phaûi huy ñoäng ñöôïc söï tham gia tích cöïc ñaày ñuû caùc löïc löôïng trong xaõ hoäi, caùc quaù trình trong xaõ hoäi, caùc phöông tieän xaõ hoäi, thì xaây döïng vaø toå chöùc caùc löïc löôïng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa ñòa phöông ñeå hình thaønh neân moät quaù trình xaõ hoäi hoaù coâng taùc höôùng nghieäp roäng lôùn ñaây laø moät noäi dung ñaëc bieät quan troïng trong quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp. Quan heä quaûn lí trong coâng taùc höôùng nghieäp raát phöùc taïp ña phöông, coù haøng chuïc chöùc naêng cuï theå phaûi thöïc hieän. Hình 2 dieãn taû moái quan heä naày. HIEÄU TRÖÔÛNG & CAÙC P. HIEÄU TRÖÔÛNG Trang 17 Hình 2: Caùc quan heä quaûn lí trong coâng taùc höôùng nghieäp CHÖÔNG II THÖÏC TRAÏNG COÂNG TAÙC HÖÔÙNG NGHIEÄP Trang 18 ÔÛ CAÙC TRÖÔØNG THPT TÆNH AN GIANG X
W I/ KHAÙI QUAÙT VEÀ COÂNG TAÙC HÖÔÙNG NGHIEÄP TRÖÔÙC NAÊM 2000: Keå töø sau khi mieàn Nam ñöôïc giaûi phoùng, ñaát nöôùc thoáng nhaát tieán leân XHCN, caùc tröôøng THPT cuõng phaùt trieån theo chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, ñaëc bieät laø caùc tröôøng thuoäc caùc tænh phía Nam ñang tích cöïc chuyeån mình ñeå caûi taïo vaø xaây döïng nhaø tröôøng caùch maïng töø tröôøng hoïc cuûa cheá ñoä cuõ, trong ñoù ñieåm noåi baät nhaát laø ñöa lao ñoäng saûn xuaát vaøo nhaø tröôøng, ñaåy maïnh coâng taùc giaùo duïc lao ñoäng höôùng nghieäp trong taát caû caùc tröôøng THPT ñeå nhanh choùng thöïc hieän nguyeân lí giaùo duïc “ hoïc ñi ñoâi vôùi haønh, giaùo duïc keát hôïp vôùi lao ñoäng saûn xuaát, nhaø tröôøng gaén lieàn vôùi xaõ hoäi “. Raát nhieàu tröôøng THPT vöøa hoïc vöøa laøm ñöôïc thaønh laäp ôû nhieàu tænh ñeå laøm noøng coát cho chuû tröông giaùo duïc lao ñoäng höôùng nghieäp. Ngaøy 19/3/1981 Chính phuû ñaõ ban haønh quyeát ñònh soá 126/CP “ veà coâng taùc höôùng nghieäp vaø söû duïng hôïp lí hoïc sinh caùc caáp PTCS, PTTH toát nghieäp ra tröôøng “. Thöïc hieän quyeát ñònh cuûa chính phuû caùc tröôøng coá gaéng toå chöùc thöïc hieän, nhöng keát quaû chöa nhieàu. Töø naêm 1987 ñeán 1990 Ban giaùo duïc höôùng nghieäp saùp nhaäp vaøo vuï giaùo duïc phoå thoâng, khoâng coøn ñuû söùc maïnh ñeå trieån khai caùc hoaït ñoäng höôùng nghieäp, haäu quaû laø phong traøo giaùo duïc höôùng nghieäp sa suùt nghieâm troïng. Caùc tröôøng THPT luùc baáy giôø chæ coøn lo hoà sô tuyeån sinh cho hoïc sinh cuoái caáp. Thaùng 3 naêm 1991 Boä tröôûng Boä giaùo duïc Ñaøo taïo Traàn Hoàng Quaân ñaõ quyeát ñònh thaønh laäp trung taâm lao ñoäng höôùng nghieäp tröïc thuoäc Boä GD vaø ÑT, nhaèm khoâi phuïc laïi hoaït ñoäng höôùng nghieäp ôû caùc tröôøng trung hoïc, ñeå ñaùp öùng tình hình raát böùc xuùc veà phaân luoàng hoïc sinh trung hoïc ngaøy caøng baát hôïp lí. Töø nhöõng naêm 1991 ñeán 1999 Trung taâm lao ñoäng höôùng nghieäp ñaõ coá gaéng bieân soaïn chöông trình sinh hoaït höôùng nghieäp töø lôùp 6 ñeán lôùp 12 trieån khai thí ñieåm ôû moät soá tröôøng, sau ñoù trieån khai ñaïi traø theo quyeát ñònh 329/QÑ cuûa Boä GD vaø ÑT. Theo tinh thaàn quyeát ñònh naày moãi naêm hoïc, hoïc sinh ñöôïc hoïc 9 buoåi sinh hoaït höôùng nghieäp vaø moãi buoåi 4 tieát, quyõ thôøi gian söû duïng caùc buoåi lao ñoäng trong bieân cheá naêm hoïc. Nhöng thöïc teá ôû An Giang vì taäp trung cho hoïc taäp vaên hoaù laø chuû yeáu, neân chæ tieán haønh sinh hoaït höôùng nghieäp moät soá buoåi “ cho coù “, chuû yeáu laø ôû lôùp 12 nhaèm chuaån bò cho caùc em laøm hoà sô tuyeån sinh Ñaïi hoïc. Thaäm chí coù tröôøng caû naêm chæ coøn 1 buoåi sinh hoaït höôùng nghieäp. Noäi dung vaø hình thöùc coâng taùc höôùng nghieäp ôû caùc tröôøng quaù ngheøo naøn, hoïc sinh raát luùng tuùng, chöa ñöôïc chuaån bò nhöõng hieåu bieát caàn thieát tröôùc böôùc ngoaët cuoái caáp, nguyeân nhaân cô baûn laø do: Trang 19 - Chöông trình taøi lieäu sinh hoaït höôùng nghieäp ñöôïc bieân soaïn caùch ñaây 15 naêm neân noäi dung nhieàu phaàn khoâng coøn phuø hôïp vôùi ñònh höôùng phaùt trieån vaø thöïc tieãn kinh teá xaõ hoäi nöôùc ta hieän nay. - Thôøi gian sinh hoaït höôùng nhgieäp töø lôùp 6 ñeán lôùp 12 so vôùi noäi dung caàn thieát ñeå thöïc hieän trong ñieàu kieän hieän nay laø quaù daøi. - Giaùo vieân vaø caùn boä giaùo duïc ít ñöôïc boài döôõng nhöõng noäi dung vaø phöông phaùp toái thieåu ñeå höôùng daãn caùc buoåi sinh hoaït höôùng nghieäp. - Nhaän thöùc cuûa caùc caáp quaûn lí, giaùo vieân caùn boä chöa ñuùng möùc veà coâng taùc höôùng nghieäp. II/ THÖÏC TRAÏNG COÂNG TAÙC HÖÔÙNG NGHIEÄP NAÊM HOÏC 2000 – 2001: II.1/ Veà thöïc hieän noäi dung chöông trình sinh hoaït höôùng nghieäp: Naêm hoïc naày coâng taùc höôùng ntghieäp ôû caùc tröôøng THPT tænh An Giang chuû yeáu taäp trung vaøo vieäc thöïc hieän noäi dung chöông trình sinh hoaït do Boä giaùo duïc vaø ñaøo taïo ban haønh thöïc hieän ôû lôùp 11 vaø lôùp 12 ( Höôùng daãn soá 61/SHHN ngaøy 26/7/2000). Theo höôùng daãn moãi naêm hoïc coù 9 chuû ñeà ( moãi thaùng 1 chuû ñeà ) do giaùo vieân chuû nhieäm tröïc tieáp sinh hoaït. Trong moãi chuû ñeà coù xaùc ñònh cuï theå muïc tieâu, caùc hoaït ñoäng chính. Haàu heát caùc tröôøng ñeàu thöïc hieän ñöôïc caùc chuû ñeà: Tìm hieåu ngheà: Thaày giaùo, ngheà y, noâng laâm ngö nghieäp, kinh doanh, dòch vuï, giao thoâng vaän taûi, böu chính vieãn thoâng, naêng löôïng, cô khí, xaây döïng, quaân ñoäi an ninh; Tìm hieåu caùc tröôøng ñaïi hoïc cao ñaúng vaø trung hoïc chuyeân nghieäp. Caùc noäi dung naày giaùo vieân chuû yeáu döïa vaøo taøi lieäu cuûa Boä ñeå trieån khai laïi cho hoïc sinh. Trong ñoù chuû ñeà höôùng daãn hoïc sinh laäp hoà sô tuyeån sinh laø tröôøng naøo cuõng laøm khaù toát. Caùc chuû ñeà veà dieãn ñaøn, hoäi thaûo veà “ Thanh nieân laäp thaân laäp nghieäp “; “ Nhöõng ñieàu kieän thaønh ñaït trong ngheà nghieäp “, ñöôïc tieán haønh raát ít, neáu coù hieäu quaû khoâng cao. Ñaëc bieät laø chuû ñeà tö vaán höôùng nghieäp, caùc traéc nghieäm taâm lí haàu nhö khoâng coù tröôøng naøo thöïc hieän, nguyeân nhaân laø giaùo vieân khoâng coù chuyeân moân chaån ñoaùùn taâm lí. II.2/ Veà giaûng daïy sinh hoaït höôùng nghieäp: Giaùo vieân chuû nhieäm thuoäc nhieàu boä moân khaùc nhau, trong khi noäi dung sinh hoaït höôùng nghieäp khaù phöùc taïp, noù tích hôïp nhieàu noäi dung cuûa kinh teá hoïc giaùo duïc, Taâm lí hoïc, giaùo duïc hoïc … Chuû yeáu laø taâm lí hoïc lao ñoäng vaø chaån ñoaùùn taâm lí, giaùo vieân caàn phaûi ñöôïc boài döôõng huaán luyeän chu ñaùo môùi coù theå thöïc hieän ñöôïc. Theâm vaøo ñoù söï quaûn lí vaø chæ ñaïo veà coâng taùc naøy chöa quan taâm ñuùng möùc, chaúng haïn quy ñònh soaïn giaùo aùn, kieåm tra, ñaùnh giaù, xaây döïng cô sôû vaät chaát phuïc vuï … Qua maïn ñaøm trao ñoåi vôùi giaùo vieân, caùn boä quaûn lí döï caùc buoåi sinh hoaït höôùng nghieäp, toång hôïp yù kieán cuûa 80 giaùo vieân chuû nhieäm vaø 204 giaùo vieân boä moân ( xem phuï luïc 1, 2 ) chuùng toâi nhaän thaáy: Trang 20 * Ñoái vôùi giaùo vieân chuû nhieäm: - Chæ coù 13,75% tích cöïc nghieân cöùu, tìm theâm tö lieäu ñeå ñaûm baûo chaát löôïng giôø sinh hoaït höôùng nghieäp. - 63,75% coá gaéng nghieân cöùu taøi lieäu ñeå sinh hoaït. - Coøn 22,5% ngaùn ngaïi, khoâng naém roõ noäi dung coøn baên khoaên, ñoïc taøi lieäu cho xong vì nhieäm vuï coá maø laøm. - Töï ñaùnh giaù coâng taùc höôùng nghieäp ôû möùc trung bình – khaù. - Phaàn lôùn giaùo vieân chuû nhieäm (98% ) cho raèng coâng taùc höôùng nghieäp raát caàn thieát boå ích cho hoïc sinh caàn phaûi quan taâm, nhöng noù chöa thoûa maõn nhu caàu choïn ngheà cuûa hoïc sinh caàn phaûi laøm sao cho noù haáp daãn sinh ñoäng hôn, yù naày raát phuø hôïp vôùi yù kieán cuûa hoïc sinh. Theo giaùo vieân chuû nhieäm, nhöõng ngöôøi ñaõ tröïc tieáp sinh hoaït höôùng nghieäp 1 naêm hoïc qua thì ngöôøi thích hôïp nhaát ñeå tröïc tieáp sinh hoaït höôùng nghieäp laø: ( thöù töï öu tieân ) - Giaùo vieân chuû nhieäm (45%) - Giaùo vieân chuyeân traùch sinh hoaït höôùng nghieäp ( 28,75% ) - Ban giaùm hieäu ( 10% ) - Giaùo vieân daïy kó thuaät ( 5% ) - Giaùo vieân daïy giaùo duïc coâng daân ( 3,75% ) - Giaùo vieân daïy caùc moân khoa hoïc xaõ hoäi (3,75%) - Caùn boä Ñoaøn ( 3,75% ) Nhöõng thoâng tin treân cho thaáy vieäc sinh hoaït höôùng nghieäp coøn nhieàu haïn cheá. Chæ moät boä phaän giaùo vieân coù theå ñaûm ñang ñöôïc. * Ñoái vôùi giaùo vieân boä moân: - Coøn nhaän thöùc raát hôø môø veà coâng taùc höôùng nghieäp raát ít giaùo vieân nhaän ra noù laø hoaït ñoäng chính khoaù coù tính chaát nhö moät moân hoïc ( 6,37% ). - Raát ít giaùo vieân nhaän thöùc vai troø quan troïng cuûa giaùo vieân boä moân trong vieäc lieân heä höôùng nghieäp qua boä moân coù vai troø chuû yeáu (14,70%). - Theo töï ñaùnh giaù coù 25% hoïc sinh coøn lô laø ít quan taâm ñeán coâng taùc höôùng nghieäp, nhöng ñaùnh giaù coâng taùc höôùng nghieäp laø khaù toát (71%). Coù leõ chöa nhaän thöùc saâu saéc caùc tieâu chí ñoái vôùi coâng taùc höôùng nghieäp. - Phaàn goùp yù cho coâng taùc höôùng nghieäp raát nhieàu giaùo vieân boä moân cuõng ñeà xuaát neân coù giaùo vieân chuyeân traùch ñeå ñaûm baûo chaát löôïng toát hôn, hình thöùc toå chöùc hoaït ñoäng caàn phong phuù ña daïng hôn. * Cô sôû vaät chaát phuïc vuï cho coâng taùc höôùng nghieäp. Ngoaøi cuoán taøi lieäu cuûa trung taâm höôùng nghieäp ra thì caùc tröôøng THPT khoâng coøn gì ñeå phuïc vuï cho coâng taùc naày, chaúng haïn: - Chöa coù moät phoøng sinh hoaït höôùng nghieäp ñuùng yeâu caàu. - Thieáu raát nhieàu taøi lieäu tham khaûo phuïc vuï cho coâng taùc höôùng nghieäp, chaúng haïn nhö : - Hoaï ñoà ngheà, taøi lieäu veà thò tröôøng lao ñoäng vieäc laøm, tranh aûnh giôùi thieäu caùc ngaønh ngheà, boä traéc nghieäm chaån ñoaùn taâm lí … Trang 21 - Khoâng coù baêng, ñóa hình giôùi thieäu hoaït ñoäng ngaønh ngheà ñeå phuïc vuï cho sinh hoaït höôùng nghieäp sinh ñoäng hôn. * Hình thöùc toå chöùc sinh hoaït höôùng nghieäp: - Chuû yeáu laø hình thöùc leân lôùp, giaùo vieân ñoïc laïi, giaûng laïi theo taøi lieäu cuûa trung taâm lao ñoäng höôùng nghieäp. Coøn khoâng ít giaùo vieân chöa hieåu heát caùc noäi dung cuûa taøi lieäu. Chaúng haïn söï khaùc nhau giöõa keá toaùn taøi chính cuûa Ñaïi hoïc An Giang vaø Ñaïi hoïc Caàn Thô hoïc nhö theá naøo? ( cheá ñoä hoïc, vieäc laøm … ), coøn nhieàu ngaønh ngheà ghi trong taøi lieäu chæ coù teân goïi, baûn thaân giaùo vieân khoâng hieåu heát neân chöa giaûi ñaùp thoaû ñaùng caùc thaéc maéc cuûa hoïc sinh. - Chæ coù moät ít tröôøng THPT coù keát hôïp vôùi caùc toå chöùc ngoaøi tröôøng phoái hôïp höôùng nghieäp cho hoïc sinh chaúng haïn nhö tröôøng THPT daân toäi noäi truù Tri Toân keát hôïp vôùi phoøng GDCN Sôû GDÑT sinh hoaït cho hoïc sinh. Coøn laïi phaàn lôùn caùc tröôøng khaùc khoâng coù toå chöùc sinh hoaït theâm nhö tham quan, môøi caù nhaân, ñôn vò ñeán tröôøng giôùi thieäu vieäc laøm … Coù theå noùi hình thöùc toå chöùc höôùng nghieäp cuûa tænh ta coøn quaù ñôn ñieäu, ngheøo naøn. II.3/ Veà hoïc taäp cuûa hoïc sinh: Qua trao ñoåi vôùi nhieàu hoïc sinh ôû 15 tröôøng, quan saùt vieäc hoïc taäp nghieân cöùu cuûa caùc em, toång hôïp 1463 phieáu traû lôøi cuûa hoïc sinh ( Xem phuï luïc 3, 4 ) chuùng toâi nhaän thaáy. - Haàu heát caùc em ñeàu nhaän thöùc ñöôïc raèng giôø sinh hoaït höôùng nghieäp raát caàn thieát boå ích cho töông lai, nhöng noù chöa thoaû maõn nhu caàu choïn ngheà caàn phaûi laøm sao cho noù haáp daãn sinh ñoäng hôn (95,2%). - Chæ coù 4,77% hoïc sinh chöa nhaän thöùc ñöôïc vai troø quan troïng cuûa coâng taùc höôùng nghieäp, caùc em cho raèng coù cuõng ñöôïc maø khoâng coù cuõng chaúng sao, neân ñeå thôøi gian hoïc vaên hoaù thì toát hôn - Nhaân toá coù aûnh höôûng nhieàu nhaát ñeán choïn ngheà cuûa hoïc sinh laø: • Baïn beø loâi cuoán ( 0,88% ) • Giaùo vieân daïy höôùng nghieäp khuyeân baûo ( 2,32% ) • Thu nhaäp cuûa ngheà ( 2,46% ) • Gia ñình yeâu caàu ( 6,9% ) • Naêng löïc sôû tröôøng cuûa baûn thaân ( 87,42% ) Nhö vaäy vieäc choïn gheà cuûa hoïc sinh phaàn nhieàu phuï thuoäc vaøo baûn thaân vaø gia ñình, coøn giaùo vieân höôùng nghieäp chöa coù aûnh höôûng nhieàu. - Quan nieäm veà ngheà nghieäp töông lai cuûa baûn thaân coù 45,11% hoïc sinh nhaän thöùc ñuùng con ngöôøi caàn phaûi coù ngheà nghieäp vaø caàn phaûi gioûi ngheà ñoù ñoàng thôøi bieát nhieàu ngheà. Coøn nhieàu hoïc sinh chöa coù quan nieäm ñuùng ñaén veà ngheà nghieäp töông lai. - Veà taâm traïng khi ñöùng tröôùc quyeát ñònh choïn ngheà chæ coù 43,06% laø töï tin phaán khôûi vì baûn thaân hieåu roõ naêng löïc cuûa mình vaø nhu caàu lao ñoäng cuûa xaõ hoäi. Beân caïnh ñoù coøn nhieàu em raát bi quan chöa thaáy ngheà naøo phuø hôïp vôùi mình vaø coù trieån voïng thaønh coâng, töø ñoù coøn nhieàu baên khaên chöa bieát choïn löïa, nhö theá naøo giöõa theá giôùi ngheà nghieäp. Ñieàu ñaùng löu yù laø raát nhieàu hoïc sinh ñeàu than phieàn laø thieáu thoán quaù nhieàu thoâng tin veà ngheà nghieäp laøm cho caùc em khoâng hieåu ñaëc ñieåm tính chaát caùc ngheà, trieån Trang 22 voïng phaùt trieån, nhu caàu xaõ hoäi veà vieäc laøm töông lai … thöïc tieãn nhieàu ñaøn anh chöa tìm ñöôïc vieäc laøm, nhöõng ñieàu naøy laøm cho caùc em voâ cuøng baên khoaên lo laéng. Ngoaøi ra coøn boä phaän hoïc sinh khoâng nhoû ( 23,85% ), chöa tin ôû khaû naêng cuûa mình maø coøn tuøy thuoäc vaøo keát quaû kì thi tuyeån sinh, chöù khoâng theå quyeát ñònh choïn ngheà moät caùch döùt khoaùt. Trong thöïc teá khoâng ít tröôøng hôïp muoán choïn ngheà naày nhöng khi thi vaøo khoâng ñaäu laïi ñaäu vaøo tröôøng khaùc. - Veà choïn löïa höôùng ñi cuûa 1463 hoïc sinh sau khi toát nghieäp tuù taøi theå hieän nhö sau: • 73,2% thi vaøo Ñaïi hoïc • 14,96% thi vaøo Cao ñaúng • 9,02% thi vaøo Trung hoïc chuyeân nghieäp • 0,75% khoâng thi vaøo tröôøng naøo veà giuùp gia ñình • 2,05% khoâng coù yù kieán traû lôøi - Veà nguyeän voïng neáu khoâng ñöôïc hoïc ôû caùc tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng vaø trung hoïc chuyeân nghieäp seõ: • Tieáp tuïc hoïc luyeän thi: 61,92% • Tìm vieäc laøm vaø thi laïi naêm sau: 24,40% • Hoïc ngheà 7,58% • Ñi coâng an, boä ñoäi : 2,39% • Khoâng coù yù kieán: 3,69% Nhö vaäy ña soá hoïc sinh ( treân 80% ) ñeàu muoán vaø quyeát taâm vaøo ñaïi hoïc cao ñaúng neáu khoâng seõ tieáp tuïc luyeän thi chöù khoâng muoán ñi hoïc caùc ngheà maø xaõ hoäi ñang caàn. Nhöõng thoâng tin trình baøy treân chuùng toâi thaáy raèng coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröôøng THPT chöa ñaûm baûo ñuùng yeâu caàu chaát löôïng ñoøi hoûi cuûa muïc tieâu ñaøo taïo, ñieàu naày cho chuùng ta hieåu ñöôïc phaàn naøo vì sao aùp löïc tuyeån sinh vaøo caùc tröôøng Ñaïi hoïc, Cao ñaúng vaø trung hoïc chuyeân nghieäp ngaøy caøng naëng neà, coù nhieàu hoïc sinh toát nghieäp ñaïi hoïc coøn thaát nghieäp. III/ KHAÙI QUAÙT VEÀ LAO ÑOÄNG VIEÄC LAØM CUÛA TÆNH AN GIANG NAÊM 2000 VAØ DÖÏ BAÙO PHAÙT TRIEÅN NGUOÀN NHAÂN LÖÏC ÑEÁN NAÊM 2005. III.1/ Khaùi quaùt veà lao ñoäng vieäc laøm naêm 2000 cuûa tænh An Giang: Toång soá ngöôøi töø 15 tuoåi trôû leân ( trong muïc III.1 khaùi nieäm ngöôøi duøng trong ñoä tuoåi naày ) coù 1.004.348 ngöôøi. - Trình ñoä vaên hoaù bình quaân ñaàu ngöôøi laø 4,7 lôùp, nhö vaäy An Giang laø moät trong nhöõng tænh coù bình quaân thaáp nhaát Ñoàng baèng soâng Cöûu Long ( xem phuï luïc 7 ) - Trình ñoä chuyeân moân kó thuaät: coù 89,68% ngöôøi chöa coù chuyeân moân kó thuaät; 10,31% coù sô caáp ngheà trôû leân; 6,96% töø coâng nhaân kó thuaät coù baèng trôû leân ( xem phuï luïc 8 ) - Tình traïng vieäc laøm: Trang 23 • 960.041 ngöôøi coù vieäc laøm • 44.307 ngöôøi khoâng coù vieäc laøm thöôøng xuyeân • Tæ leä thaát nghieäp 2,96% ( xem phuï luïc 9 vaø 10 ) * Ñaùng löu yù laø tình hình thaát nghieäp cuûa Ñoàng baèng soâng Cöûu Long caàn quan taâm nhaát laø söï thaát nghieäp ñoái vôùi ngöôøi ñaõ qua ñaøo taïo ngaønh ngheà. Toång soá ngöôøi thaát nghieäp laø 10888 trong ñoù: - Daïy ngheà: 3387 ngöôøi - Trung hoïc chuyeân nghieäp 2633 ngöôøi - Cao Ñaúng : 399 ngöôøi - Ñaïi hoïc : 2080 ngöôøi ( Xem phuï luïc 11 ) Nghieân cöùu toånghôïp caùc thoâng tin neâu treân cho chuùng ta moät böùc tranh chung veà thöïc traïng lao ñoäng vieäc laøm, coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi coâng taùc höôùng nghieäp, goùp phaàn phaân luoàng hôïp lí hoïc sinh, xaây döïng keá hoaïch ñaøo taïo thích hôïp. Haïn cheá söï maát caân ñoái trong cô caáu lao ñoäng vieäc laøm. Ñaây cuõng laø cô sôû cho chuùng toâi lieân heä ñaùnh giaù hieäu quaû coâng taùc höôùng nghieäp gaén vôùi thò tröôøng lao ñoäng. II.2/ Döï baùo phaùt trieån cuûa nguoàn nhaân löïc ñeán naêm 2005: Vôùi nguoàn nhaân löïc hieän taïi, ñeå cho tænh An Giang coù theå phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi maø tænh ñaõ ñeà ra, caàn phaûi coù nhu caàu ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc cho 4 nhoùm ngaønh: noâng nghieäp, coâng nghieäp, vaên hoaù xaõ hoäi vaø dòch vuï nhö sau: Baûng soá 1: Döï baùo nhu caàu ñaøo taïo ñeán naêm 2005 Trong ñoù chia ra NAÊM NHOÙM NGAØNH Toång soá Sô caáp Trung caáp Cao ñaúng Ñaïi hoïc Treân Ñaïi hoïc Noâng nghieäp 16057 8995 5497 1522 43 Coâng nghieäp 7754 4958 1916 869 11 Dòch vuï 1480 520 491 456 13 Vaên hoaù xaõ hoäi 896 330 225 225 56 2000 Coäng : ( Tæ leä ) 26.187 14803 (56,5%) 8159 (31,2%) 3102 (11,8%) 123 (0,5%) Noâng nghieäp 27388 14325 8895 4019 149 Coâng nghieäp 19663 14171 3784 1679 66 Dòch vuï 1598 551 621 401 25 Vaên hoaù xaõ hoäi 1021 288 338 318 77 2005 Coäng : ( Tæ leä ) 49617 29335 (59,1%) 13602 (27,4%) 6417 (12,9%) 317 (0,6%) * Nguoàn : [ ] 81,9 Nhö vaäy, naêm 2000 cô caáu lao ñoäng laø: 1 Ñaïi hoïc CB – 2,5 Trung caáp – 4,5 Sô caáp Trang 24 Cao ñaúng Naêm 2005 cô caáu lao ñoäng laø: 1 Ñaïi hoïc Cao ñaúng - 2 Trung caáp – 4,37 sô caáp. Theo Sôû lao ñoäng vaø thöông binh xaõ hoäi tænh An Giang thì cô caáu lao ñoäng qua ñaøo taïo naêm 1997 laø 1 Ñaïi hoïc – 2,87 Trung caáp – 3,67 Coâng nhaân chöa hôï lí, tæ leä hôïp lí phaûi laø 1 Ñaïi hoïc – 4 Trung caáp – 10 coâng nhaân kó thuaät [ ]13,35 . Neáu so vôùi döï baùo ôû baûng 1 chöa thaät töông hôïp nhöng hieän nay ôû An Giang chöa coù döï baùo cuï theå naøo neân chuùng toâi taïm xem ñaây laø cô sôû ñònh höôùng cho coâng taùc höôùng nghieäp. IV/ DÖÏ BAÙO PHAÙT TRIEÅN SOÁ LÖÔÏNG HOÏC SINH THPT ÑEÁN NAÊM 2005: Thoáng keâ soá löôïng hoïc sinh trung hoïc töø naêm 1996 ñeán naêm 2001 ( Xem phuï luïc soá 12 ). Chuùng toâi nhaän thaáy: - Tæ leä luaân chuyeån hoïc sinh ôû baäc Trung hoïc cô sôû trung bình 90%. Tæ leä hoïc sinh toát nghieäp THCS bình quaân 81,45% - Tæ leä bình quaân hoïc sinh lôùp 9 chuyeån leân lôùp 10 laø 80% - Laäp löu ñoà doøng luaân chuyeån hoïc sinh ( Cohort anilysis ) THPT tænh An Giang lieân tuïc 3 naêm hoïc 96 – 97; 97 – 98; 98 – 99 cuûa 3 lôùp hoïc sinh khoái 10 cho thaáy: ( Xem hình soá 3 ) • Tæ leä löu chuyeån hoïc sinh bình quaân 95% • Tæ leä toát nghieäp bình quaân 83% • Hieäu quaû ñaøo taïo trong : 74,18% Döïa vaøo xu theá phaùt trieån giaùo duïc, soá lieäu hoïc sinh tung hoïc töø lôùp 6 ñeán lôùp 12 naêm 2000 – 2001, caùc tæ leä vaø heä soá töông quan bình quaân trình baøy ôû treân chuùng toâi döï baùo soá löôïng hoïc sinh THPT ñeán naêm 2005 theo baûng soá 2. Hình soá 3: Löu ñoà doøng luaân chuyeånhoïc sinh THPT Tænh An Giang ( Cohrt anilysis ) Töø 1996 ñeán 2001 Trang 25 LÔÙP Naêm hoïc 10 11 12 Toát nghieäp Tuù taøi 1996 - 1997 1997 - 1998 -310 ( 4,3% ) 1998 – 1999 -488 (5,23%) -111 ( 1,62% ) 5666 Thi hoûng: 1040 (15,5%) 1999 – 2000 -878 (7,28% ) -535 (6,05% ) 7060 Thi hoûng: 1234 (14,97%) 2000 - 2001 -592 (5,3% ) 8.378 Thi hoûng : 2198 (20,78%) Baûng soá 2: Döï baùo soá löôïng hoïc sinh THPT ñeán naêm 2005 Naêm hoïc Lôùp 2000 – 2001 2001 – 2002 2002 – 2003 2003 – 2004 2004 - 2005 12.046 8303 6.817 8.838 10.576 11.168 6706 9.326 7.127 10 14840 19.400 20.300 23.500 26.700 11 13120 13400 17.600 18.300 20.300 12 10.576 11800 12.400 15.900 16.600 Toát nghieäp Tuù taøi 8378 10.800 11.300 14.500 15.200 Nhö vaäy ñeán naêm 2003 hoïc sinh lôùp 12 taêng bình quaân khoaûng treân 1000 em moãi naêm, töø naêm 2004 ñeán 2005 taêng khoaûng 3000 hoïc sinh, do naêm 2001 soá hoïc sinh lôùp 9 ñeán 20.096 em. Trang 26 Rieâng soá hoïc sinh lôùp 6 naêm 2001 laø 37.193 thì ñeán naêm 2007 hoïc sinh lôùp 12 coù theå ñeán 20.000. Vôù soá löôïng phaùt trieån nhö treân caàn phaûi tính toaùn laïi vieäc phaân luoàng, quy hoaïch ñaøo taïo söû duïng hôïp lí. V/ SÖÏ PHAÂN LUOÀNG HOÏC SINH SAU THPT: Chuùng toâi nghieân cöùu soá lieäu tuyeån sinh töø naêm 1996 ñeán naêm 2001 ( Xem phuï luïc soá 6 ) nhaän thaáy: 1/ Söï phaân luoàng cuûa hoïc sinh taäp trung chuû yeáu vaøo Ñaïi hoïc vaø Cao ñaúng: Söï phaân luoàng ñaïi hoïc, cao ñaúng vaø trung hoïc chuyeân nghieäp töø naêm 1996 ñeán naêm 2001 ñöôïc trình baøy theo baûng soá 3: Baûng soá 3: Söï phaân luoàng ÑH, CÑ vaø THCN töø 1996 ñeán 2001 Naêm Heä 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Ñaïi hoïc, CÑ 1648 2375 1970 3433 3203 3162 Trung hoïc Ch. nghieäp 782 773 711 1223 1764 1482 Tính bình quaân hoïc sinh choïn hoïc ñaïi hoïc vaø cao ñaúng baèng 2,31 laàn hoïc sinh ñi hoïc Trung hoïc chuyeân nghieäp, söï phaân luoàng nhö theá khoâng hôïp lí leõ ra phaûi ngöôïc laïi. Ñieàu ñaùng löu yù laø töø naêm 1999 – 2000 soá hoïc sinh chuyeân nghieäp coù taêng, laø daáu hieäu toát cho söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. 2/ Söï phaân luoàng theo caùc ngaønh ngheà chöa hôïp lí: Nghieân cöùu soá lieäu döï thi vaø truùng tuyeån vaøo caùc tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng naêm 2001 seõ thaáy roõ ñieàu naày ( xem phuï luïc soá 14 ). Trong naêm2001 soá löôïng thí sinh ñaêng kyù döï thi vaøo caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø cao ñaúng laø 23.385 hoïc sinh thuoäc 50 cô sôû ñaøo taïo coâng laäp, baùn coâng, daân laäp chuû yeáu thuoäc caùc tænh phía Nam. Söï phaân luoàng naêm 2001 chöa hôïp lí theå hieän ôû choã: - Thöïc traïng lao ñoäng vieäc laøm trong 12 thaùng naêm 2000 ôû Ñoàng baèng soâng Cöûu Long coù ñeán 2080 ngöôøi coù trình ñoä Ñaïi hoïc, 399 ngöôøi coù trình ñoä cao ñaúng ñang thaát nghieäp, trong ñoù coù ñeán 864 ngöôøi thuoäc ngaønh kinh doanh vaø quaûn lí, 244 ngöôøi khoa hoïc töï nhieân … ( xem phuï luïc 11 ) Trong khi ñoù coù haøng ngaøn hoïc sinh tieáp töïc thi vaøo ngaønh naày thuoäc nhieàu tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng. Ñieàu naày chöùng toû khi choïn löïa ngheà nghieäp hoïc sinh chöa quan taâm ñeán thò tröôøng lao ñoäng, ñeán nhu caàu xaõ hoäi. Trang 27 - So saùnh soá löôïng hoïc sinh truùng tuyeån vaøo caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø cao ñaúng vôùi döï baùo ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc 1997 – 2005 [ ]9 vaø quy hoaïch nguoàn nhaân löïc tænh An Giang thôøi kyø 1999 – 2010 [ ( nhöõng taøi lieäu ñaõ ñöôïc tænh nghieäm thu ), thì roõ raøng laø chöa truøng khôùp. ]35 Chaúng haïn naêm 2000 – 2001. Caàn ñaøo taïo 255 ngöôøi coù trình ñoä Ñaïi hoïc, cao ñaúng thuoäc ngaønh vaên hoaù xaõ hoäi, nhöng thöïc teá chæ coù 1 hoïc sinh thi vaøo ñaïi hoïc vaên hoaù vaø khoâng ñaäu, Cao ñaúng vaên hoaù coù 19 em döï thi vaø cuõng khoâng 1 em naøo ñaäu … Ñieàu treân chöùng toû raèng coâng taùc höôùng nghieäp chöa chuù yù gì ñeán caùc ñeà aùn, caùc chính saùch quan troïng cuûa tænh ñaõ nghieân cöùu thoâng qua. 3/ Haäu quaû cuûa coâng taùc höôùng nghieäp chöa toát daãn ñeán söï phaân luoàng hoïc sinh khoâng hôïp lí seõ taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán söï phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa tænh. Nghieân cöùu söï phaùt trieån soá löôïng hoïc sinh trung hoïc ( phuï luïc soá 12 ), soá lieäu tuyeån sinh ( phuï luïc 6 ) töø 1996 ñeán 2001. Chuùng toâi nhaän thaáy soá löôïng hoïc sinh toát nghieäp Tuù taøi khoâng ñöôïc vaøo hoïc ôû moät tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng, trung hoïc chuyeân nghieäp ngaøy caøng taêng. Hình soá 4 trình baøy ñieàu treân. Hình 4: Soá löôïng hoïc sinh toát nghieäp tuù taøi chöa ñöôïc hoïc ñaïi hoïc, cao ñaúng vaø THCN töø 1997 ñeán 2001. 5932 4541 3068 3366 1278 NAÊM 1997 1998 1999 2000 2001 Trang 28 Haäu quaû laø moät soá löôïng thanh nieân thaát baïi vaøo ñaïi hoïc cao ñaúng, trung hoïc chuyeân nghieäp ngaøy caøng taêng, nhöõng em naày phaàn lôùn caûm thaáy nhö coù moät söï ñoå vôõ, moïi keá hoaïch ñöôøng ñôøi bò truïc traëc … Tuyeät ñaïi ña soá hoïc sinh toát nghieäp tuù taøi höôùng vaøo vieäc hoïc taäp ôû caùc tröôøng ñaïi hoïc cao ñaúng noùi chung laø “ nhöõng ngheà lao ñoäng trí oùc “; “ nhöõng trí thöùc “. Nhöng caùc hoïc sinh chöa nhaän ra raèng ñaát nöôùc caàn nhöõng nhaø baùc hoïc, kyõ sö maø coøn caàn caû nhöõng ngöôøi thôï, ngöôøi coâng nhaân laønh ngheà, vaø caàn soá löôïng nhieàu hôn loaïi thöù nhaát nhieàu laàn. Chính nhöõng kì voïng cao cuûa hoïc sinh seõ daãn tôùi nhöõng thaát voïng, ñoâi khi khoâng laønh maïnh. Ñaùng leõ khi thi hoûng vaøo caùc tröôøng ñaïi hoïc cao ñaúng thì neân choïn moät ngheà phuø hôïp vôùi mình ñeå saún saøng tham gia vaøo hoaït ñoäng xaõ hoäi, thì coù khoâng ít thanh nieân tieáp tuïc luyeän thi nhieàu naêm vaø neáu khoâng ñaït ñöôïc yù muoán khi quay laïi vôùi gia ñình vôùi ngöôøi lao ñoäng ñôøi thöôøng seõ toû ra chaùn chöôøng thieáu phöông höôùng tröôùc cuoäc ñôøi. Chuùng toâi coù ñeán xí nghieäp may An Giang vaø gaëp ñöôïc moät soá em ñaõ luyeän thi moät vaøi naêm, cuoái cuøng gia ñình khoâng ñuû khaû naêng cho tieáp tuïc hoïc phaûi trôû veà laøm ngöôøi thôï vôùi moät taâm traïng nhö trình baøy ôû treân. Haøng ngaøn hoïc sinh toát nghieäp tuù taøi haøng naêm laø voán quyù cuûa tænh, ñaây laø moät löïc löôïng treû coù trình ñoä vaên hoaù, seõ goùp phaàn tích cöïc cuûa mình vaøo söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Tröõ löôïng vaên hoaù ôû lôùp hoïc sinh naày coù nhieàu höùa heïn laø löïc löôïng lao ñoäng laønh ngheà coù kyõ luaät, coù kyõ thuaät coù naêng suaát cao. Neáu nhö coâng taùc höôùng nghieäp khoâng coù chaát löôïng chaéc chaén gaây laõng phí vaø taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán nguoàn nhaân löïc. 4/ Caùc tröôøng THPT chöa qua taâm ñeán söï phaân luoàng hoïc sinh : Qua nghieân cöùu ôû 15 tröôøng THPT, phaàn lôùn caùc tröôøng khoâng chuù yù ñeán söï phaân luoàng hoïc sinh cuûa mình. Caùc tröôøng khoâng naém ñöôïc sau khi rôøi gheá nhaø tröôøng THPT caùc em ñi veà ñaâu, vaøo caùc tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng, THCN, hoïc ngheà vaøo ñôøi vôùi nhöõng coâng vieäc gì, thích nghi vôùi xaõ hoäi ra sao … ? Haàu nhö caùc tröôøng chæ chuù yù ñeán hieäu quaû ñaøo taïo trong ( tæ leä toát nghieäp haøng naêm ) xem nhö ñaõ hoaøn thaønh nhieäm vuï ñaøo taïo. Nhöng thöïc ra theo muïc tieâu ñaøo taïo maø nhaø nöôùc quy ñònh, tröôøng THPT caàn phaûi quan taâm ñeán vieäc phaân luoàng hoïc sinh, phaûi tính ñeán hieäu quaû ñaøo taïo ngoaøi ( hieäu quaû hoïc taäp, lao ñoäng, sinh hoaït … ñöôïc xaõ hoäi thöøa nhaän ). Phaân tích söï phaân luoàng cuûa hoïc sinh cuûa 3/15 tröôøng THPT, coù quan taâ._.in ngheà nghieäp caàn thieát, caùc nhu caàu vieäc laøm; chöông trình ñaøo taïo ngheà, vieäc laøm sau khi hoïc ngheà. - Caùc tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng, trung hoïc chuyeân nghieäp: cung caáp thoâng tin veà keá hoaïch tuyeån sinh; soá löôïng ñaêng kí döï thi, truùng tuyeån, thöïc hoïc haøng naêm; quaù trình hoïc taäp, ñaøo taïo taïi tröôøng; hoïc cheá, aên ôû sinh hoaït … Coù theå môøi caùc Trang 40 caùn boä cuûa tröôøng veà sinh hoaït, hoaëc nhaän thoâng tin cuï theå veà sinh hoaït laïi cho hoïc sinh. Coù theå noùi laø taát caû caùc löïc löôïng xaõ hoäi ñeàu lieân quan ít nhieàu ñeán vieäc höôùng nghieäp cho hoïc sinh, tuyø theo moái quan heä hôïp taùc vaø tieàm naêng cuûa caùc löïc löôïng maø tröôøng THPT caàn phaûi taän duïng toái ña môùi coù theå laøm chuyeån bieán ñöôïc veà chaát ñoái vôùi coâng taùc höôùng nghieäp. Laøm toát vieäc keát hôïp caùc löïc löôïng trong coâng taùc höôùng nghieäp tröôøng THPT ñaõ thöïc hieän ñöôïc nguyeân lí giaùo duïc cuûa Ñaûng " Nhaø tröôøng gaén lieàn vôùi xaõ hoäi ". 7/ Xaây döïng ñoäi nguõ giaùo vieân caùn boä, boä maùy quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp. Ñeå thöïc hieän ñöôïc muïc tieâu coâng taùc höôùng nghieäp caàn phaûi coù ñoäi nguõ giaùo vieân caùn boä, boä maùy quaûn lí coù ñuû khaû naêng ñaûm ñang nhieäm vuï. a) Giaùo vieân sinh hoaït höôùng nghieäp: Coù vai troø quan troïng trong vieäc truyeàn ñaït noäi dung höôùng nghieäp ñeán hoïc sinh. Duø laø giaùo vieân chuû nhieäm hay giaùo vieân chuyeân traùch ñeàu phaûi choïn löïa chu ñaùo vaø boài döôõng chuyeân saâu heä thoáng kieán thöùc vaø kyõ naêng sinh hoaït höôùng nghieäp. * Tieâu chuaån: ngoaøi tieâu chuaån cuûa moät giaùo vieân chuû nhieäm ra caàn chuù yù theâm caùc tieâu chuaån caàn thieát sau: - Nhieàu nhieät tình vôùi theá heä treû, vôùi queâ höông ñaát nöôùc, coù lí töôûng daân giaøu nöôùc maïnh. - Chòu khoù, coù tinh thaàn hoïc hoûi, naêng ñoäng saùng taïo, thích nghieân cöùu tìm toøi. - Coù kieán thöùc toång quaùt nhieàu laõnh vöïc Thöïc teá hieän nay, khi giaûng daïy caùc moân vaên hoaù coù khaù ñaày ñuû saùch giaùo khoa, höôùng daãn giaûng daïy, ñoà duøng hoïc, taøi lieäu tham khaûo … Trong khi sinh hoaït höôùng nghieäp raát nhieàu vaán ñeà giaùo vieân phaûi töï nghieân cöùu tìm toøi, bieân soaïnphoå bieán cho hoïc sinh, thì môùi coù theå ñaûm baûo ñöôïc yeâu caàu. * Boài döôõng: Caàn ñöôïc tieán haønh thöôøng xuyeân lieân tuïc baèng nhieàu hình thöùc sinh ñoäng. - Cöû ñi hoïc caùc lôùp boài döôõng do Sôû giaùo duïc ñaøo taïo toå chöùc. - Boài döôõng caùc chuyeân ñeà caàn thieát, coù theå tröôøng thöïc hieän hoaëc lieân keát vôùi caùc tröôøng ñai hoïc, sau ñoù theo doõi söï thöïc hieän vaø ruùt kinh nghieäm. - Tham quan giao löu vôùi caùc ñôn vò baïn ôû trong vaø ngoaøi tænh. - Döï giôø thaêm lôùp, thöôøng xuyeân ñuùc ruùt kinh nghieäm veà noäi dung, phöông phaùp, hình thöùc toå chöùc. - Toå chöùc bieân soaïn theâm taøi lieäu, söu taàm thoâng thoâng tin caàn thieát phuïc vuï cho hoïc sinh sinh hoaït höôùng nghieäp. Thoâng qua boài döôõng theo doõi coâng taùc, maïnh daïn saøng loïc nhöõng giaùo vieân khoâng ñuû khaû naêng. Trang 41 b) Caùn boä tö vaán höôùng nghieäp: Ñaây laø caùn boä coù vò trí quan troïng trong coâng taùc höôùng nghieäp. Caùn boä tö vaán höôùng nghieäp coù theå vöøa sinh hoaït höôùng nghieäp vöøa laøm tö vaán höôùng nghieäp cho hoïc sinh, nhöng khoâng phaûi giaùo vieân sinh hoaït höôùng nghieäp naøo cuõng coù theå laøm coâng taùc tö vaán ngheà cho hoïc sinh. Nhö chuùng toâi ñaõ trình baøy ôû muïc 4. Chöông III naày, noäi dung tö vaán ngheà ñoøi hoûi caùn boä tö vaán ngheà phaûi coù trình ñoä chuyeân moân nghieäp vuï veà chaån ñoaùn taâm lí, veà tö vaán ngheà, neân phaûi ñöôïc ñaøo taïo coù heä thoáng. Ñieàu ñaùng tieác laø tænh An Giang chöa ñaàu tö thoaû ñaùng ñeå coù ñöôïc ñoäi nguõ naày, neân sôùm môû lôùp ñaøo taïo ñeå cung caáp cho caùc ñôn vò. Chuùng toâi thaáy raèng neân choïn giaùo vieân ôû tröôøng THPT hoaëc trung taâm kyõ thuaät toång hôïp höôùng nghieäp daïy ngheà, nhöõng ngöôøi coù kinh nghieäm ñeå ñöa ñi ñaøo taïo. Ít ra moãi tröôøng THPT phaûi coù moät caùn boä tö vaán ngheà. c) Boä maùy quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp: caàn phaûi cuûng coá boä maùy quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp. Nhöõng naêm tröôùc ñaây tröôøng naøo cuõng coù phoù hieäu tröôûng phuï traùch lao ñoäng höôùng nghieäp, coù Ban lao ñoäng höôùng nghieäp goàm nhieàu thaønh phaàn lieân quan, thöïc teá hieän nay nhaát thieát phaûi coù boä maùy quaûn lí thích hôïp. Trong ñieàu leä tröôøng trung hoïc ban haønh ngaøy 11/7/2000 khoâng coù quy ñònh cuï theå veà coâng taùc höôùng nghieäp, nhöng coù theå vaän duïng ñieàu 17 veà quyeàn haïn cuûa hieäu tröôûng " toå chöùc boä maùy nhaø tröôøng", ñieàu 19 " Hieäu tröôûng coù theå thaønh laäp caùc Hoäi ñoàng khaùc theo yeâu caàu cuï theå cuûa töøng coâng vieäc ", ñeå toå chöùc boä maùy quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp. * Trong Ban giaùm hieäu caàn coù moät ñoàng chí tröïc tieáp phuï traùch coâng taùc höôùng nghieäp. * Thaønh laäp toå höôùng nghieäp: -Thaønh phaàn: bao goàm caùc giaùo vieân sinh hoaït höôùng nghieäp, giaùo vieân daïy ngheà phoå thoâng, giaùo vieân daïy kyõ thuaät, caùn boä tö vaán ngheà ( neáu coù ). -Vò trí tính chaát hoaït ñoäng: coù tính chaát nhö moät toå chuyeân moân theo ñieàu 14 ñieàu leä tröôøng trung hoïc. Thöïc teá sinh hoaït höôùng nghieäp laø hoaït ñoäng noäi khoaù, coù noäi dung chöông trình, phaân phoái thôøi gian leân lôùp theo quy ñònh cuûa Boä nhö moät moân hoïc. Vì theá caàn ñöôïc tieán haønh quaûn lí chuyeân moân chaët cheõ, khoâng theå buoâng loûng tuyø tieän ñöôïc. Trong chieàu saâu, toå naày caàn ñöôïc söï quan taâm quaûn lí ñaëc bieät hôn caùc toå khaùc, do tính chaát ñaëc bieät phöùc taïp cuûa noù. Moät soá ñieåm caàn löu yù: * Toå vieân cuûa toå naày laïi laø toå vieân chính thöùc cuûa moät toå chuyeân moân khaùc, coù khi laïi thuoäc ñôn vò khaùc ( chaúng haïn trung taâm kó thuaät toång hôïp höôùng nghieäp vaø daïy ngheà ), vì theá chæ taäp trung quaûn lí keá hoaïch, quaûn lí chuyeân moân, khoâng quaûn lí nhaân söï, chæ cung caáp thoâng tin veà tinh thaàn thaùi ñoä coâng taùc cho toå chuû quaûn, toå höôùng nghieäp coù chöùc naêng phöông phaùp nhieàu hôn. * Tröôøng THPT cöû moät giaùo vieân coù ñuû chuaån chaát laøm toå tröôûng toát nhaát choïn giaùo vieân chuyeân traùch hoaëc caùn boä tö vaán ngheà ( neáu coù ). Trang 42 * Thaønh laäp ban höôùng nghieäp: - Chöùc naêng: giuùp hieäu tröôûng toå chöùc thöïc hieän hoaït ñoäng höôùng nghieäp theo chæ ñaïo vaø höôùng daãn cuûa caáp treân. - Thaønh phaàn: + Tröôûng ban: Phoù hieäu tröôûng phuï traùch höôùng nghieäp. + Phoù tröôûng ban thöôøng tröïc: toå tröôûng höôùng nghieäp + UÛy vieân: • 1 Ñaïi dieän Ñoaøn TNCS. HCM, phuï traùch tham quan ngoaïi khoaù höôùng nghieäp, toå chöùc dieãn ñaøn thanh nieân. • 1 Ñaïi dieän Coâng Ñoaøn, phuï traùch vaän ñoäng caùc löïc löôïng xaõ hoäi. • Toå tröôûng caùc toå chuyeân moân, phuï traùch loàng gheùp höôùng nghieäp qua caùc moân hoïc. Hieäu tröôûng quyeát ñònh thaønh laäp ban höôùng nghieäp theo töøng naêm hoïc. d) Cheá ñoä chính saùch: Cheá ñoä chính saùch laø nguoàn ñoäng löïc quan troïng cho coâng taùc höôùng nghieäp, caàn phaûi ñaûm baûo hôïp lí cho boä maùy quaûn lí naày vaän haønh oån ñònh. * Tröôùc heát neân tham möu vôùi Sôû giaùo duïc vaø Ñaøo taïo vaän duïng caùc cheá ñoä chính saùch cuûa Ngaønh cho hoaït ñoäng höôùng nghieäp. Chaúng haïn nhö cheá ñoä daïy theâm giôø buoåi, cheá ñoä kieâm nhieäm coâng taùc toå tröôûng, chuyeân traùch höôùng nghieäp … * Ngoaøi ra tröôøng THPT caàn vaän ñoäng theâm nguoàn taøi chính phuïc vuï cho coâng taùc höôùng nghieäp. - Vaän ñoäng söï taøi trôï cuûa caùc ñôn vò saûn xuaát kinh doanh, caùc nhaø maïnh thöôøng quaân quyeân goùp. - Toå chöùc caùc hoaït ñoäng dòch vuï gaây quõy. - Quyõ phuùc lôïi cuûa nhaø tröôøng. 8/ Xaây döïng cô sôû vaät chaát, thieát bò phuïc vuï coâng taùc höôùng nghieäp: Cô sôû vaät chaát coù vai troø quan troïng trong vieäc ñaûm baûo chaát löôïng coâng taùc höôùng nghieäp, tröôøng THPT caàn quan taâm ñaàu tö ñuùng möùc. a) Xaây döïng phoøng höôùng nghieäp: Nhieàu tröôøng THPT ôû TP Hoà Chí Minh coù phoøng höôùng nghieäp, noù coù nhieàu öu ñieåm trong phuïc vuï coâng taùc höôùng nghieäp. Thöïc chaát phoøng höôùng nghieäp coù tính chaát nhö moät phoøng boä moân ñöôïc quy ñònh trong ñieàu leä tröôøng trung hoïc. Chöùc naêng cuûa noù laø nhaèm naâng cao chaát löôïng höôùng nghieäp, cuï theå laø: - Nôi toå chöùc tö vaán ngheà cho hoïc sinh: Caùc chaån ñoaùn taâm lí, caùc lôøi khuyeân choïn ngheà caàn coù phoøng rieâng ñeå laøm vieäc vôùi töøng caù nhaân hoaëc nhoùm nhoû. Trang 43 - Nôi toå chöùc caùc buoåi sinh hoaït höôùng nghieäp, toå chöùc dieãn ñaøn giao löu …. ( toå chöùc ôû lôùp phaûi trang trí, saép xeáp baøn gheá raát phieàn haø ). - Nôi tröng baøy caùc hình aûnh, caùc thoâng tin veà ngheà nghieäp, hoaï ñoà ngheà, thò tröôøng lao ñoäng, tuyeån choïn ngheà … ñeå hoïc sinh coù theå ñeán ñaây nghieân cöùu tìm hieåu. - Nôi löu tröõ tröng baøy giôùi thieäu nhöõng hoïc sinh cuõ trong tröôøng coù thaønh ñaït trong ngheà nghieäp thuoäc moïi laõnh vöïc vaø nhöõng ngöôøi lao ñoäng taøi naêng khaùc. - Nôi löu tröõ, caùc hoà sô, soå höôùng nghieäp cuûa töøng hoïc sinh, caùc taøi lieäu höôùng nghieäp, caùc ñoà duøng daïy hoïc phuïc vuï cho sinh hoaït höôùng nghieäp. Caùc tröôøng THPT hieän nay coøn thieáu nhieàu phoøng hoïc, tröôùc maét neân laäp moät goùc höôùng nghieäp chung ôû phoøng Ñoaøn ( hay phoøng truyeàn thoáng ), daàn daàn tích luyõ ñuû ñieàu kieän ñeå ñeán naêm 2005,s laøm sao tröôøng naøo cuõng coù ñöôïc moät phoøng höôùng nghieäp. b) Mua saém trang bò daàn caùc taøi lieäu, ñoà duøng thieát bò phuïc vuï cho coâng taùc höôùng nghieäp. - Coù ñaày ñuû hoaï ñoà caùc ngheà trong xaõ hoäi, chuù yù caùc ngheà môùi nhieàu trieån voïng. - Coù ñaày ñuû caùc tranh aûnh, phim minh hoaï . - Coù ñaày ñuû taøi lieäu sinh hoaït höôùng nghieäp cho hoïc sinh möôïn tham khaûo ñeå phaùt huy tính tích cöïc chuû ñoäng cuûa hoïc sinh trong giôø sinh hoaït höôùng nghieäp. - Coù ñuû saùch baùo, taøi lieäu tham khaûo cho giaùo vieân vaø hoïc sinh möôïn ñoïc theâm. - Trang bò caùc phöông tieän nghe nhìn cho tröôøng, ñoàng thôøi söû duïng cho coâng taùc höôùng nghieäp. 9/ Taêng cöôøng quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp, söï phaân luoàng hoïc sinh: a) Quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp: Ñöa coâng taùc höôùng nghieäp vaøo keá hoaïch naêm hoïc, chæ ñaïo chaët cheõ vieäc soaïn baøi, leân lôùp thöïc hieän noäi dung chöông trình, caùc höôùng daãn cuï theå cuûa Boä. Thöôøng xuyeân kieåm tra ñoân ñoác uoán naén caùc leäch laïc sai soùt. Boä phaän höôùng nghieäp phaûi coù keá hoaïch cuï theå naêm hoïc, coù chöông trình hoaït ñoäng cuï theå haøng thaùng. Haøng thaùng boä phaän höôùng nghieäp phaûi hoïp sinh hoaït ruùt kinh nghieäm, trao ñoåi kinh nghieäm, thoâng tin caàn thieát cho sinh hoaït höôùng nghieäp ngaøy caøng ñi vaøo chaát löôïng chieàu saâu. b) Toå chöùc sô keát toång keát: Moãi hoïc kyø, cuoái naêm caàn toå chöùc sô toång keát ñaùnh giaù ruùt kinh nghieäm.Neáu coù ñieàu kieän neân toå chöùc hoäi thaûo theo chuû ñeà, nhaèm giaûi quyeát nhöõng khoù khaên vöôùng maéc. c) Toå chöùc ñaùnh giaù, theo doõi söï phaân luoàng cuûa hoïc sinh: Muïc ñích cuûa giao duïc höôùng nghieäp laø giuùp cho hoïc sinh hieåu bieát vaø coù höôùng löïa choïn con ñöôøng ñi sau khi toát nghieäp THPT. Vì theá ñaùnh giaù trong giaùo duïc höôùng nghieäp chính laø ñaùnh giaù söï tieán trieån naày cuûa hoïc sinh, noù aûnh Trang 44 höôûng ñeán noäi dung vaø phöông phaùp höôùng nghieäp. Hieäu quaû ñích thöïc cuûa coâng taùc höôùng nghieäp chính laø söï phaân luoàng hôïp lí cuûa hoïc sinh. Treân cô sôû söï phaân luoàng haøng naêm cuûa hoïc sinh, tröôøng THPT seõ ñoái chieáu vôùi nhu caàu nguoàn nhaân löïc cuûa xaõ hoäi, ñeå xem xeùt ñaùnh giaù, ruùt kinh nghieäm, ñieàu chænh hoaït ñoäng höôùng nghieäp cuûa nhaø tröôøng. Moät khoù khaên lôùn laø tröôøng THPT khoâng coù ñieàu kieän, bieän phaùp ñeå naém ñöôïc söï phaân luoàng cuûa hoïc sinh sau toát nghieäp, nhaát laø nhöõng hoïc sinh khoâng ñaäu ñaïi hoïc, cao ñaúng, trung hoïc chuyeân nghieäp. Chuùng toâi ñeà nghò bieän phaùp khaû thi sau: - Yeâu caàu hoïc sinh baùo caùo laïi vieäc laøm cuûa mình sau khi rôøi tröôøng THPT qua thö gôûi veà tröôøng. - Laäp Hoäi cöïu hoïc sinh ñeå caùc em coù ñieàu kieän lieân laïc giuùp ñôõ nhau trong cuoäc soáng, qua ñoù cuõng naém ñöôïc söï phaân luoàng cuûa hoïc sinh. Theo tinh thaàn quyeát ñònh 126 CP, coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröøông phoå thoâng coù nhieäm vuï: Giaùo duïc thaùi ñoä lao ñoäng ñuùng ñaén; toå chöùc cho hoïc sinh thöïc taäp laøm quen vôùi moät soá ngheà; tìm hieåu naêng khieáu, khuynh höôùng ngheà nghieäp cuûa töøng hoïc sinh ñeå khuyeán khích höôùng daãn, boài döôõng khaû naêng ngheà nghieäp thích hôïp nhaát. Höôùng daãn thöïc hieän nhieäm vuï giaùo duïc lao ñoäng höôùng nghieäp naêm 2001- 2002 cuûa Boä quy ñònh :" … trieån khai thöïc hieän nghieâm tuùc vaø coù keát quaû caùc quy ñònh cuûa Boä veà coâng taùc giaùo duïc lao ñoäng höôùng nghieäp vaø daïy ngheà phoå thoâng trong ñòa baøn vaø tröôøng hoïc cuûa mình, ñoàng thôøi thöïc hieän nguyeân lí giaùo duïc cuûa Ñaûng goùp phaàn phaân luoàng hoïc sinh cuoái caáp hôïp lí ." Töø caùc chæ ñaïo cuûa chính phuû, cuûa Boä giaùo duïc vaø ñaøo taïo, lieân heä vôùi thöïc traïng coâng taùc giaùo duïc höôùng nghieäp ôû caùc tröôøng THPT tænh An Giang thì roõ raøng laø vaán ñeà höôùng nghieäp cho hoïc sinh trung hoïc laø heát söùc böùc xuùc caàn phaûi coù giaûi phaùp ñoàng boä ñeå giaûi quyeát. Laøm cho coâng taùc höôùng nghieäp ngaøy caøng ñi vaøo chieàu saâu ñaûm baûo cho söï phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa tænh moät caùch hôïp lí. Heä thoáng giaûi phaùp trình baøy ôû treân xuaát phaùt töø tính chaát xaõ hoäi roäng raûi cuûa coâng taùc höôùng nghieäp, phuø hôïp vôùi chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, ñoù laø xaõ hoäi hoaù coâng taùc giaùo duïc vaø daân chuû hoaù coâng taùc giaùo duïc. Ñieàu kieän ñaûm baûo cho tính khaû thi cuûa caùc giaûi phaùp laø phaûi laøm chuyeån bieán nhaän thöùc cuûa nhaø tröôøng, caùc caáp quaûn lí vaø toaøn xaõ hoäi; ñoái vôùi taäp theå nhaø tröôøng caàn coù söï naêng ñoäng, tích cöïc, saùng taïo, daân chuû cuûa taäp theå nhaø tröôøng thì caùc giaûi phaùp seõ coù hieäu quaû. Caùc giaûi phaûi phaùp ñeàu coù vai troø vò trí quan troïng trong chaát löôïng chung cuûa coâng taùc höôùng nghieäp vì theá caànphaûi tieán haønh töøng böôùc caân ñoái vaø ñoàng boä trong keá hoaïch phaùt trieån chung cuûa tröôøng THPT, coù nhö theá naêm 2005 caùc giaûi phaùp seõ ñöôïc thöïc hieän hoaøn thieän ôû caùc tröôøng THPT. Trang 45 Hình 5: Sô ñoà toùm taét caùc giaûi phaùp veà coâng taùc höôùng nghieäp ôû tröôøng THPT. Xaây döïng ñoäi nguõ, toå chöùc boä maùy quaûnlí Thöïc hieän coù chaát löôïng Noäi dung chöông trình Sinh hoaït höôùng nghieäp Giaùo vieân boä moân loàng gheùp hôïp lí noäi dung höôùng nghieäp qua baøi giaûng Toå chöùc thöïc hieän coù chaát löôïng coâng taùc tö vaán ngheà cho hoïc sinh Ña daïng hoaù caùc phöông phaùp vaø hình thöùc toå chöùc sinh hoaït höôùng nghieäp Keát hôïp chaët cheõ caùc löïc löôïng xaõ hoäi trong coâng taùc höông nghieäp Xaây döïng cô sôû vaát chaát, thieát bò phuïc vuï cho coâng taùc höôùng nghieäp Taêng cöôøng quaû lí coâng taùc höôùng nghieäp, söï phaân luoàng cuûa hoïc sinh Toå chöùc nhaän thöùc ñuùùng ñaén veà coâng taùc höông nghieäp Trang 46 KEÁT LUAÄN X
W Nghieân cöùu ñeà taøi naày chuùng toâi ñaõ vaän duïng lí luaän veà phöông phaùp quaûn lí coâng taùc giaùo duïc ôõ tröôøng THPT, ñeå thöïc hieän vieäc quaûn lí coâng taùc höôùng nghieäp cho hoïc sinh THPT tænh An Giang, nhaèm naâng cao chaát löôïng giaùo duïc phoå thoâng theo muïc tieâu ñaøo taïo maø Nhaø nöôùc ñaõ ban haønh, ñaëc bieät laø coâng taùc giaùo duïc höôùng nghieäp cho hoïc sinh tröôùc tình hình nhieäm vuï môùi maø caùc nghò quyeát cuûa Ñaûng veà vaên hoaù giaùo duïc ñaõ khaúng ñònh. Nhöõng vaán ñeà maø chuùng toâi trình baøy, ngoaøi vieäc döïa vaøo lí luaän ñaõ nghieân cöùu, coøn döïa vaøo kinh nghieäm baûn thaân trong thôøi gian chuùng toâi tröïc tieáp laøm giaùo vieân, laøm caùn boä quaûn lí tröôøng THPT vaø caùc ñôït nghieân cöùu thöïc teá ôû TP. Hoà Chí Minh. Chuùng toâi coøn döïa vaøo kinh nghieäm cuûa caùc caùn boä quaûn lí giaùo duïc, cuûa giaùo vieân, cuûa caùc ñoàng chí laõnh ñaïo Ñaûng, chính quyeàn ôû ñòa phöông, ñaëc bieät laø Hieäu tröôûng tröôøng THPT vaø giaùo vieân sinh hoaït höôùng nghieäp ôû trong tænh vaø TP. Hoà Chí Minh. Ngoaøi caùc cuoäc trao ñoåi khaûo saùt, xin yù kieán caùc ñoái töôïng treân, chuùng toâi coøn tieán haønh tìm hieåu, quan saùt vaø khaûo saùt hoaït ñoäng giaùo duïc höôùng nghieäp cuûa hoïc sinh THPT trong tænh. Chuùng toâi cuõng döïa vaøo caùc coâng trình nghieân cöùu bieân soaïn veà coâng taùc höôùng nghieäp ñaõ ñöôïc toång keát ñaùnh giaù ôû trong nöôùc vaø ôû ñòa phöông. Chuùng toâi coøn tham khaûo caùc thoâng tin veà lao ñoäng vieäc laøm, veà quy hoaïch phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa tænh ñeå xem xeùt caùc töông quan vôùi coâng taùc höôùng nghieäp. Trong quaù trình nghieân cöùu chuùng toâi ñaõ nhaän ñöôïc söï ñoàng tình, coå vuõ, uûng hoä vaø goùp yù cuûa sôû giaùo duïc vaø Ñaøo taïo An Giang, sôû lao ñoäng vaø thöông binh xaõ hoäi tænh An Giang, tröôøng Ñaïi hoïc An Giang. Töø ñoù chuùng toâi ñaõ ruùt ra nhieàu nhaän thöùc vaø kinh nghieäm boå ích. Treân cô sôû nghieân cöùu hoaøn thaønh ñeà taøi, chuùng toâi coù theå neâu ra moät soá keát luaän khaùi quaùt: 1/ Coâng taùc giaùo duïc höôùng nghieäp cho hoïc sinh THPT tænh An Giang coù taàm quan troïng ñaëc bieät vaø heát söùc böùc xuùc trong giai ñoaïn hieän nay, ñang coù söï chuyeån dòch cô caáu kinh teá, thay ñoåi cô caáu lao ñoäng, trong quaù trình phaùt trieån nguoàn nhaân löïc phuïc vuï cho muïc tieâu coâng nghieäp hoaù. Caùc tröôøng THPT ñaõ heát söùc coá gaéng tieán haønh coâng taùc höôùng nghieäp cho hoïc sinh, ñaït ñöôïc keát quaû böôùc ñaàu, tuy nhieân coøn nhieàu haïn cheá daãn ñeán söï phaân luoàng hoïc sinh chöa hôïp lí. 2/ Giaùo vieân chuû nhieäm tröïc tieáp sinh hoaït höôùng nghieäp chöa ñöôïc boài döôõng caùc kieán thöùc kyõ naêng caàn thieát cho sinh hoaït höôùng nghieäp daãn ñeán giôùi haïn keát quaû. Coøn quaù thieáu thoán caùc taøi lieäu, cô sôû vaät chaát phuïc vuï cho coâng taùc höôùng nghieäp. Hình thöùc toå chöùc sinh hoaït höôùng nghieäp coøn ngheøo naøn ñôn ñieäu. Chöa chæ ñaïo chaët cheõ, thieáu kieåm tra ñaùnh giaù sô keát, toång keát ruùt kinh nghieäm, phaàn lôùn caùc tröôøng chöa theo doõi söï phaân luoàng hoïc sinh cuûa tröôøng mình. Nguyeân nhaân cô baûn laø caùn boä quaûn lí, giaùo Trang 47 vieân chöa nhaän thöùc saâu saéc, thieáu quan taâm ñaàu tö ñuùng möùc cho coâng taùc höôùng nghieäp, chæ chuù troïng ñeán hieäu quaû ñaøo taïo trong. 3/ Coâng taùc höôùng nghieäp chæ taäp trung vaøo sinh hoaït höôùng nghieäp, nhöng keát quaû thaáp, thieáu toå chöùc ñònh höôùng ngheà vaø tö vaán ngheà daãn ñeán hieäu quaû höôùng nghieäp khoâng toát. Raát nhieàu hoïc sinh thieáu thoán quaù nhieàu thoâng tin veà ngheà nghieäp, veà thò tröôøng lao ñoäng, vieäc laøm , haäu quaû laø söï phaân luoàng hoïc sinh ngaøy caøng baát hôïp lí: söï phaân luoàng cuûa hoïc sinh tieáp tuïc hoïc sau THPT chuû yeáu laø ñaïi hoïc vaø cao ñaúng; khi choïn ngheà chöa quan taâm ñeán thò tröôøng lao ñoäng neân söï phaân luoàng theo ngaønh ngheà khoâng hôïp lí; soá löôïng hoïc sinh toát nghieäp THPT khoâng ñöôïc ñi hoïc ñaïi hoïc, cao ñaúng, trung hoïc chuyeân nghieäp vaø hoïc ngheà ngaøy caøng taêng coù aûnh höôûng khoâng toát ñeán söï phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa tænh. 4/ Söï phaân luoàng cuûa hoïc sinh THPT ngaøy caøng baát hôïp lí, soá löôïng hoïc sinh trong nhöõng naêm saép tôùi phaùt trieån raát maïnh taêng haøng ngaøn em moãi naêm, ñaây laø voán quyù cuûa tænh bao goàm löïc löôïng treû coù trình ñoä vaên hoaù THPT, coù nhieàu höùa heïn trôû thaønh coâng nhaân kó thuaät laønh ngheà, lao ñoäng coù kó luaät, coù kó thuaät, coù naêng suaát phuïc vuï cho söï nghieäp coâng nghieäp hoaù, thöïc teá naày ñoøi hoûi phaûi coù giaûi phaùp ñoàng boä veà coâng taùc höôùng nghieäp nhaèm ñieàu chænh söï phaân luoàng hoïc sinh moät caùch hôïp lí hôn. Caên cöù quyeát ñònh soá 2303 / 1999 / QÑUB cuûa UBND Tænh An Giang pheâ duyeät quy hoaïch phaùt trieån nguoàn nhaân löïc tænh An Giang thôøi kyø 1999 - 2000 vaø caùc ñeà taøi döï baùo veà nhaân löïc cuûa tænh, chuùng toâi xaây döïng muïc tieâu coâng taùc höôùng nghieäp ñeán naêm 2005, treân cô sôû muïc tieâu chuùng toâi ñeà ra chín giaûi phaùp cuï theå ñeå thöïc hieän ñöôïc muïc tieâu ñeà ra. Trong töøng giaûi phaùp chuùng toâi coù xaùc ñònh roõ cô sôû xuaát phaùt, muïc ñích, yù nghóa vaø höôùng thöïc hieän cuï theå. Treân cô sôû heä thoáng caùc giaûi phaùp naày caùc tröôøng THPT coù theå nghieân cöùu vaän duïng vaøo ñieàu kieän cuï theå cuûa tröôøng mình. Vôùi trình ñoä cuûa caùn boä quaûn lí, coù theå hieåu vaø vaän duïng ñöôïc heä thoáng caùc giaûi phaùp naày. Ñeán naêm 2005 neáu ñöôïc ñaàu tö ñuùng möùc, caùc tröôøng THPT ñeàu thöïc hieän coù chaát löôïng heä thoáng giaûi phaùp naày thì chaéc chaén coâng taùc höông nghieäp ôû caùc tröôøng THPT seõ coù söï chuyeån bieán veà chaát, tröôøng THPT thöïc hieän ñöôïc muïc tieâu, nguyeân lí giaùo duïc " nhaø tröôøng gaén lieàn vôùi xaõ hoäi ". Trang 48 KHUYEÁN NGHÒ Thoâng qua vieäc thöïc hieän ñeà taøi nghieân cöùu naày, chuùng toâi coù phaùt hieän ra moät vaøi vaán ñeà thuoâc traùch nhieäm cuûa laõnh ñaïo trong tænh lieân quan ñeán coâng taùc höôùng nghieäp. Xin maïnh daïn neâu leân caùc khuyeán nghò sau ñaây: 1/ Sôû giaùo duïc vaø Ñaøo taïo An Giang neân quan taâm ñaàu tö ñuùng möùc cho coâng taùc höôùng nghieäp, tröôùc maét neân taäp trung taäp huaán, boài döôõng ñaøo taïo löïc löôïng tham gia coâng taùc höôùng nghieäp. Neân cuï theå hoaù caùc vaên baûn cuûa Boä baèng caùc höôùng daãn thöïc hieän cuï theå cho caùc tröôøng. Trieån khai söû duïng keát quaû nghieân cöùu cuûa ñeà taøi naày. 2/ Sôû lao ñoäng vaø thöông binh xaõ hoäi neân coù quy hoaïch chi tieát veà nhu caàu phaùt trieån nguoàn nhaân löïc töøng naêm ñeå cung caáp cho caùc tröôøng THPT. 3/ Neân coù söï phoái hôïp chaët cheõ hôn giöõa Sôû GD - ÑT vaø sôû LÑTB - XH trong quy hoaïch phaân luoàng hoïc sinh, phaân ñònh roõ ñaàu moái quaûn lí heä thoáng ñaøo taïo vaø daïy ngheà phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa tænh. 4/ Tröôøng Ñaïi hoïc An Giang neân toå chöùc moät boä phaän, haøng naêm ñeán caùc tröôøng THPT trong tænh ñeå giôùi thieäu veà tröôøng Ñaïi hoïc An Giang, cung caáp caùc thoâng tin veà döï thi, truùng tuyeån, caùc ngaønh ñang caàn … ñeå giuùp hoïc sinh coù cô sôû choïn löïa ( ñaây laø nguyeän voïng cuûa raát nhieàu hoïc sinh THPT ). 5/ Sôû khoa hoïc coâng ngheâ vaø moâi tröôøng tænh An Giang ñaàu tö kinh phí cho tieán haønh ñeà taøi thöïc nghieäm veà " trung taâm tö vaán ngheà vaø thoâng tin höôùng nghieäp " ñaët taïi TP Long Xuyeân nhaèm muïc ñích: kieåm nghieäm caùc test taâm lí ñoái vôùi hoïc sinh trung hoïc, xaây döïng quy trình vaø kó thuaät tö vaán ngheà, cung caáp caùc thoâng tin veà lao ñoäng vieäc laøm, ñaøo taïo ngheà … cho caùc tröôøng trung hoïc ". Töø keát quaû nghieân cöùu ñöa ra aùp duïng cho caùc tröôøng trung hoïc trong tænh. Ñaây laø nhu caàu böùc xuùc cho söï phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa tænh An Giang. DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Trang 49 # " [ 1 ] Ñaëng Vaên AÙNH Moät soá vaán ñeà taâm lí giaùo duïc höôùng nghieäp. Thoâng tin KHGD soá 2 / 1983; Trang 30 - 33 [ 2 ] PGS. PTS Nguyeãn Keá BÍNH Caàn phaùt trieån caùc tröôøng ñaøo taïo coâng nhaân, kyõ thuaät vieân - taïp chí ÑH vaø GDCN soá 11 / 1998 trang 28 - 29 [ 3 ] Leâ Vaên BAÛNH Daïy ngheà noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân ñoàng baèng soâng Cöõu Long - Taïp chí ÑH vaø THCN soá 11 / 1998 trang 38 - 39 [ 4 ] Nguyeãn Thò BÌNH Ñoåi môùi, phaùt trieån vaø naâng cao chaát löôïng giaùo duïc lao ñoäng, höôùng nghhieäp trong thôøi kyø coâng nghieäp hoaùhieän ñaïi hoaù - NCGD soá 9 / 1999 , trang 2 - 4 [ 5 ] Baùo caùo chính trò taïi Ñaïi hoäi Ñaûng Boä tænh An Giang laàn thöù VII thaùng 01 / 2001 ( löu haønh noäi boä ). [ 6 ] Caùc tín hieäu taâm lí cô baûn caàn cho höôùng nghieäp vaø choïn ngheà. Thoâng tin NCGD soá 8 / 1997 Vieän NCGDÑT phía Nam, trang 53 - 55 [ 7 ] Ñoaøn CHI Vaán ñeà daïy ngheà cho hoïc sinh phoå thoâng NCGD soá 3 / 1994, trang 8 - 9 [ 8 ] DAÏY ngheà cho hoïc sinh phoå thoâng - Taøi lieäu Hoäi nghò toång keát 3 chöông trình haønh ñoäng cuûa ngaønh THCN vaø DN Haø Noäi thaùng 4 / 1991 [ 9 ] Ñaëng Hoaøi DUÕNG Nhu caàu veà nhaân löïc cuûa kinh teá vaø xaõ hoäi An Giang thôøi kyø 1997 - 2005. Caùc giaûi phaùp ñaøo taïo vaø phöông höôùng söû duïng. Ñeà taøi caáp tænh Maû soá 08.97.1 thaùng 11 / 1998 [ 10 ] Nguyeãn DUY Veà vieäc daïy ngheà phoå thoâng ôû tröôøng THPT Leâ Quyù Ñoân Haø Noäi. NCGD soá 12 / 1992, trang 9 - 19 [ 11 ] DAÏY ngheà cho hoïc sinh phoå thoâng - moät nhieäm vuï quan troïng ñeå thöïc hieän nghò quyeát trung öông IV - kyõ yeáu hoäi nghò ngaønh GDCN toaøn quoác naêm 1993 [ 12 ] ÑIEÀU leä tröôøng trung hoïc - Ban haønh theo QÑ soá 23 / 2000 cuûa Boä truôûng Boä GD vaø ÑT [ 13 ] Traàn Khaùnh ÑÖÙC veà moät giaûi phaùp xaây döïng chöông trình sinh hoaït höôùng nghieäp ôû tröôøng THPT - NCGD soá 11 / 1992 - Trang 13 - 15 Trang 50 [ 14 ] Cuø Nguyeân HANH Giaùo duïc lao ñoäng, kó thuaät ngheà nghieäp trong nhaø tröôøng Trung Quoác - TT - NCGD soá 45 / 1994 - Trang 58 - 60 [ 15 ] Buøi Ñình HAÛI . Baøn veà quan nieäm vaø phöông thöùc daïy ngheà trong caùc trung taâm GDTX ( Caáp Huyeän, xaõ ) TT.NCGD soá 45 / 1994 - Trang 53 - 57 [ 16 ] Ñaøo Trong HUØNG vaø Nguyeãn Vaên HUYEÂN - Hieän traïng vaø ñònh höôùng höôùng nghieäp daïy ngheà cho hoïc sinh phoå thoâng TT - NCGD soá 4 / 1994 vieän NCGD: ÑT phía Nam - Trang 7 - 12 [ 17 ] Nguyeãn Vaên HUYEÂN - Daïy ngheà ôû caùc Trung taâm KTTH - HN - DN ôû TP. Hoà Chí Minh - TT-NCGD soá 1 / 1994 - Vieän NC GDÑT phía Nam - Trang 29 - 30 [ 18 ] HÖÔÙNG daãn toå chöùc sinh hoaït höôùng nghieäp cho hoïc sinh phoå thoâng - Trung taâm. Lao ñoäng höôùng nghieäp - Boä GD vaø ÑT - thaùng 8 / 2001 [ 19 ] Traàn Khaéc HOAØNG . Moät soá giaûi phaùp ñaøo taïo ngheà ôû Vieät Nam - Taïp chí ÑH vaø NCGD soá 3 / 2000 - Trang 17 - 21 [ 20 ]GS Ñaøo Troïng HUØNG - Xu höôùng vaø döï baùo giaùo duïc höôùng nghieäp, daïy ngheà cho hoïc sinh phoå thoâng - TT-NCGD soá 2 / 1993 - Vieän NCGD vaø ÑT phía Nam - Trang 8 - 15 [ 21 ] Ñaøo Troïng HUØNG . Xu höôùng ñaøo taïo ngheà nghieäp ôû moät soá nöôùc phaùt trieån TT.NC GD soá 1 / 1995. Vieän NCGD vaø ÑT phía Nam-Trang 34 - 4 [ 22 ] HÖÔÙNG daãn hoaït ñoäng GD - LÑ - HN cho hoïc sinh tröôøng phoå thoâng daân toäc noäi truù - Soá 7393 / LÑHN ngaøy 26 / 7 / 2001 cuûa Boä GD vaø ÑT [ 23 ] HÖÔÙNG daãn thöïc hieän nhieäm vuï giaùo duïc lao ñoäng soá 7860 / LÑHN ngaøy 08 / 8 / 2001 cuûa Boä GD vaø ÑT. [ 24 ] Nguyeãn Phan KHOÂI - Tình hình daïy moân kó thuaät coâng nghieäp ôû caùc tröôøng PTTH - NCGD soá 3 / 1992 trang 10 - 12 [ 25 ] Phan KHANG - Moät phöông thöùc daïy ngheà caàn phaùt trieån TT.NCGD soá 4 / 1993 vieän NCGD vaø ÑT phía nam Trang 24 - 27 [ 26 ] Phan KHANG - Hoïc sinh phoå thoâng hoïc ngheà ôû ñaâu? TT. NCGD soá 3 vaø 4 / 1994 . Vieän NCGD vaø ÑT phía Nam - Trang 21 - 23 [ 27 ] Phan KHANG . Nhaän thöùc veà ngheà nghieäp cuûa hoïc sinh phoå thoâng hieän nay. TT.NCGD soá 4 / 1994 Vieän NCGD vaø ÑT phía Nam , Trang 27 - 29 Trang 51 [ 28 ] Trònh Truùc LAÂM - Toå chöùc daïy ngheà cho hoïc sinh trung hoïc chuyeân ban theo moâ hình lieân keát - NCGD soá 5 / 1996 - Trang 27 - 28 [ 29 ] P.GS PTS Ñaëng Baù LAÛM - Phaân luoàng hoïc sinh vaán ñeà böùc xuùc cuûa GD vaø ÑT hieän nay - Taïp chí ÑH vaø GDCN soá 6 / 1996 - Trang 15 - 19 [ 30 ] LUAÄT Giaùo duïc - NXB chính trò quoác gia Haø Noäi naêm 1998 [ 31 ] Khaêm Phaên Khaêm ON - Ñoäng cô choïn ngheà cuaû hoïc sinh PTTH Laøo - NCGD soá 8 / 1992 - Trang 32 [ 32 ] Nguyeãn Ñöùc OANH - Keát quaû böôùc ñaàu veà höông nghieäp, daïy ngheà ôû TT- KTTH-HN-DN thò xaõ Thaùi Bình NCGD soá 12 / 1994 - Trang 16 - 18 [ 33 ] Nguyeãn Ngoïc QUANG - Nhöõng khaùi nieäm cô baûn veà quaaûn lí - Tröôøng CBQL NV Boä giaùo duïc 1989 Trang 5 - 43 [ 34 ] QUAÛN trò vaø thanh hoïc ñöôøng ( taäp theå taùc giaû ) NXB treû 1972 - Trang 22 - 29 [ 35 ] QUY hoaïch phaùt trieån daân soá, nguoàn nhaân löïc tænh An Giang thôøi 1999 - 2010. Sôû lao ñoäng thöông binh vaø xaõ hoäi thaùng 7 / 1999 [ 36 ] SINH hoaït höôùng nghieäp trung hoïc phoå thoâng - TT-LÑHN Boä GD vaø ÑT thaùng 8 / 2000 [ 37 ] Nguyeãn Vieát SÖÏ . Söï lieân thoâng giöaõ giaùo duïc phoå thoâng vaø giao duïc kó thuaät ngheà nghieäp. NCGD soá 3 / 1998 - Trang 20 - 21 [ 38 ] Thaïc Só Leâ Minh TUØNG - Döï baùo nhu caàu vaø giaûi phaùp ñaøo taïo söû duïng nguoàn nhaân löïc coù trình ñoä Ñaïi hoïc, Cao ñaúng ôû An Giang, Ñoàng Thaùp, Kieân Giang phuïc vuï yeâu caàu ñaøo taïo vaø nghieân cöùu öùng duïng chuyeån giao kho hoïc coâng ngheä cuaû tröôøng Ñaïi hoïc An Giang ñeán naêm 2010. Ñeà taøi NCKH - Thaùng 7 / 2001 [ 39 ] THÖÏC traïng lao ñoäng vaø vieäc laøm ôû Vieät nam Naêm 2000. Boä LÑ vaø thöông binh xaõ hoäi Naêm 2001 [ 40 ] PTS Haø Theá TRUYEÀN - Suy nghó veà söï phaùt trieån cuaû heä thoáng trung taâm KTTH - HN - DN daønh cho giaùo duïc phoå thoâng. Taïp chí ÑH vaø GDCN soá 6 / 1996 - Trang 31 - 33. ._.