Thực trạng và giải pháp trong công tác kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại Công ty cổ phần đầu tư và xây dựng Sông Lô (nhật ký chung)

Lêi nãi ®Çu H¬n mét thËp kû qua nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· chuyÓn m×nh tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ n­íc. Víi ®­êng lèi kinh tÕ míi nµy, hµng lo¹t c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn…ra ®êi. Quan träng h¬n n÷a ViÖt Nam hiÖn giê lµ mét thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. §ång nghÜa víi ®iÒu ®ã lµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang tõng b­íc ®æi míi, C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i ho¸. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ®øng v÷ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i qu¶n lÝ tèt nhiÒu yÕu tè nh­ lao ®éng, tµi chÝnh, kü thuËt, tæ chøc…Trong ®ã, vÊn ®Ò qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng mét c¸ch hiÖu qu¶ lµ vÊn ®Ò ®Æc biÖt quan träng v× nã lµ yÕu tè cã tÝnh chñ ®éng tÝch cùc ¶nh h­ëng trùc tiÕp vµ m¹nh mÏ ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . Trªn gãc ®é kÕ to¸n, nh©n tè lao ®éng ®­îc thÓ hiÖn lµ mét bé phËn cña chi phÝ, ®ã lµ chi phÝ tiÒn l­¬ng. TiÒn l­¬ng lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng ®­îc h×nh thµnh th«ng qua sù tho¶ thuËn gi÷a ng­êi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng. G¾n víi tiÒn l­¬ng lµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng gåm BHXH, BHYT, KPC§, BHTN. §©y lµ c¸c quü x· héi thÓ hiÖn sù quan t©m cña cña toµn x· héi ®Õn tõng thµnh viªn. TiÒn l­¬ng cã vai trß gióp t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng vµ n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho ng­êi lao ®éng tõ ®ã kÝch thÝch ng­êi lao ®éng lµm viÖc h¨ng say cã hiÖu qu¶, ph¸t huy ®­îc hÕt kh¶ n¨ng cña hä. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña tiÒn l­¬ng còng nh­ c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l­¬ng, nªn qua thêi gian thùc tËp tại C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ X©y dùng S«ng L« em ®· chän ®Ò tµi: “Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng”. Bè côc bµi b¸o c¸o nµy ngoµi phÇn më ®Çu cßn bao gåm 3 phÇn chÝnh nh­ sau: PhÇn I: Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng trong doanh nghiÖp. PhÇnII: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ë C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ X©y dùng S«ng L«. PhÇn III: Mét sè ý kiÕn nhằm hoàn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ë C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ X©y dùng S«ng L«. PHÇN I: Lý luËn chung vÒ tæ chøc kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng trong doanh nghiÖp. I/ Kh¸i qu¸t chung vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. 1. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt , vai trß, nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l­¬ng. 1.1. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt cña tiÒn l­¬ng. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra ®ßi hái ph¶i tiªu dïng liªn tôc c¸c yÕu tè t­ liÖu s¶n xuÊt, lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng mét c¸ch th­êng xuyªn. C¸c yÕu tè nµy kh«ng ph¶i lµ v« cïng, v« tËn nªn ph¶i t¸i t¹o l¹i. §èi víi t­ liÖu lao ®éng vµ ®èi t­îng lao ®éng th× t¸i t¹o l¹i cã nghÜa lµ mua s¾m c¸i míi nh­ng víi søc lao ®éng th× kh¸c. Søc lao ®éng g¾n liÒn víi ho¹t ®éng sèng cña con ng­êi ®ã lµ thÓ lùc, trÝ lùc cña con ng­êi. Bëi vËy muèn t¸i t¹o søc lao ®éng cÇn ph¶i th«ng qua ho¹t ®éng sèng cña con ng­êi, con ng­êi tiªu dïng mét l­îng vËt chÊt nhÊt ®Þnh, phÇn vËt chÊt nµy do ng­êi sö dông lao ®éng tr¶ cho ng­êi lao ®éng d­íi h×nh thøc hiÖn vËt hay gi¸ trÞ vµ ®­îc gäi lµ tiÒn l­¬ng. Trong thêi kú kinh tÕ tËp trung, tiÒn l­¬ng ®­îc h­ëng mét c¸ch thèng nhÊt nh­ sau: “VÒ thùc chÊt tiÒn l­¬ng d­íi chñ nghÜa x· héi lµ mét phÇn thu nhËp quèc d©n, biÓu hiÖn d­íi h×nh thøc tiÒn tÖ, ®­îc nhµ n­íc ph©n phèi cã kÕ ho¹ch, cho c«ng nh©n viªn sao cho phï hîp víi sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng cña mçi ng­êi ®· c«ng hiÕn. TiÒn l­¬ng ph¶n ¸nh viÖc tr¶ c«ng cho c«ng nh©n viªn chøc dùa theo nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng.” Quan niÖm nµy ®· b¸c bá tiÒn l­¬ng lµ gi¸ trÞ søc lao ®éng. TiÒn l­¬ng mang mét ý nghÜa tÝch cùc t¹o ra mét sù c«ng b»ng trong ph©n phèi quèc d©n. Khi hÖ thèng XHCN sôp ®æ, ®Ó tån t¹i n­íc ta ®· ph¶i tiÕn hµnh mét cuéc c¶i c¸ch toµn diÖn ®Æc biÖt lµ trªn lÜnh vùc t­ t­ëng. C¬ chÕ thÞ tr­êng buéc chóng ta ph¶i cã thay ®æi vÒ c¬ b¶n. §Ó cã ®­îc mét nhËn thøc ®óng vÒ tiÒn l­¬ng, phï hîp víi c¬ chÕ qu¶n lý míi, kh¸i niÖm vÒ tiÒn l­¬ng míi ph¶i ®¸p øng mét sè yªu cÇu sau: - Coi søc lao ®éng lµ hµng ho¸ cña thÞ tr­êng yÕu tè s¶n xuÊt. - TiÒn l­¬ng ph¶i lµ tiÒn tr¶ cho søc lao ®éng, nghÜa lµ gi¸ c¶ cña hµng ho¸ søc lao ®éng theo qu¶n lý cung cÇu, gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng lao ®éng. - TiÒn l­¬ng lµ bé phËn c¬ b¶n trong thu nhËp cña ng­êi lao ®éng, ®ång thêi lµ mét trong c¸c yÕu tè chi phÝ ®Çu vµo cña s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Víi ý nghÜa ®ã, “tiÒn l­¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ søc lao ®éng, lµ gi¸ trÞ cña yÕu tè søc lao ®éng mµ ng­êi sö dông (nhµ n­íc, doanh nghiÖp) Ph¶i tr¶ cho ng­êi cung øng søc lao ®éng theo c¸c nguyªn t¾c cung cÇu, gi¸ trÞ cña thÞ tr­êng vµ ph¸p luËt hiÖn hµnh cña nhµ n­íc”. Nh­ vËy, b¶n chÊt cña tiÒn l­¬ng lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng v× søc lao ®éng thùc chÊt lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt. ChÝnh v× søc lao ®éng lµ hµng ho¸ mµ mµ gi¸ c¶ cña nã chÞu sù chi phèi cña c¸c quy luËt kinh tÕ nh­ quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung cÇu, quy luËt c¹nh tranh. VËy: “TiÒn l­¬ng lµ sè tiÒn thï lao ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng theo sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng mµ hä ®ãng gãp ®Ó t¸i s¶n xuÊt kinh doanh.” Bªn c¹nh kh¸i niÖm vÒ tiÒn l­¬ng th× cã mét lo¹t c¸c kh¸i niªm cïng víi nã nh­ tiÒn l­¬ng danh nghÜa, tiÒn l­¬ng thùc tÕ, tiÒn l­¬ng tèi thiÓu… TiÒn l­¬ng danh nghÜa: ®­îc hiÓu lµ sè tiÒn mµ ng­êi sö dông lao ®éng tr¶ cho ng­êi lao ®éng. Sè tiÒn nµy nhiÒu hay Ýt phô thuéc trùc tiÕp vµo n¨ng suÊt lao ®éng, hiÖu qu¶ lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng, tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm c«ng t¸c ngay trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. TiÒn l­¬ng thùc tÕ: lµ sè l­îng c¸c lo¹i hµng ho¸ tiªu dïng vµ c¸c lo¹i dÞch vô cÇn thiÕt mµ ng­êi lao ®éng cã thÓ mua ®­îc b»ng tiÒn l­¬ng danh nghÜa cña hä. 1.2. Vai trß cña h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng Nguån lao ®éng lµ mét trong nh÷ng nguån lùc cña s¶n xuÊt, mét chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ®óng ®¾n hîp lý sÏ lµ ®éng lùc to lín nh»m ph¸t huy søc m¹nh cña nh©n tè con ng­êi trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi. V× vËy, c«ng t¸c tiÒn l­¬ng ph¶i g¾n liÒn víi kÕt qu¶ lao ®éng ®Ó nh»m thóc ®Èy vµ khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng cã tay nghÒ hoµn thµnh tèt mäi c«ng viÖc ®­îc giao. TiÒn l­¬ng thÝch hîp sÏ lµm cho ng­êi lao ®éng g¾n bã víi doanh nghiÖp h¬n, ph¸t huy kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña hä trong viÖc c¶i tiÕn mÉu m· n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc. TiÒn l­¬ng cã t¸c dông lµ ®ßn bÈy kinh tÕ thu hót m¹nh mÏ nguån nh©n lùc, n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, g¾n tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n víi tËp thÓ th«ng qua ®ã kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých c¸ nh©n víi lîi Ých tËp thÓ vµ lîi Ých x· héi. VÒ phÝa ng­êi lao ®éng lµm cho hä v× lîi Ých vËt chÊt cña b¶n th©n mµ lao ®éng mét c¸ch tÝch cùc víi chÊt l­¬ng ngµy cµng cao. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngµy nay, tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l­¬ng gióp cho c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng cña doanh nghiÖp ®i vµo nÒ nÕp, t¹o ®iÒu kiÖn tr¶ c«ng ®óng ®¾n. Khi ®ã sÏ tiÕt kiÖm chi phÝ vÒ lao ®éng sèng, gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp vµ n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. 1.3. NhiÖm vô kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng Ghi chÐp, ph¶n ¸nh, tæng hîp chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ kÞp thêi vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, thêi gian vµ kÕt qu¶ lao ®éng. TÝnh to¸n c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, c¸c kho¶n trî cÊp ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng. KiÓm tra viÖc sö dông lao ®éng, viÖc chÊp hµnh chÝnh s¸ch chÕ ®é lao ®éng tiÒn l­¬ng, trî cÊp BHXH, BHYT vµ viÖc sö dông quü tiÒn l­¬ng, quü BHXH, quü BHYT. TÝnh to¸n vµ ph©n bæ c¸c kho¶n chi phÝ tiÒn l­¬ng, BHXH vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo tõng ®èi t­îng. H­íng dÉn kiÓm tra c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp thùc hiÖn ®óng chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu vÒ lao ®éng, tiÒn l­¬ng, BHXH, BHYT, KPC§ theo chÕ ®é. LËp b¶n b¸o c¸o vÒ lao ®éng, tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng, ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng, quü tiÒn l­¬ng, quü BHXH, BHYT, ®Ò xuÊt biÖn ph¸p ®Ó khai th¸c hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng lao ®éng, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ng¨n ngõa nh÷ng vi ph¹m kû luËt lao ®éng, vi ph¹m chÝnh s¸ch chÕ ®é vÒ lao ®éng, tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. 2. C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng. 2.1. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian: lµ h×nh thøc mµ tiÒn l­¬ng ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së thêi gian lµm viÖc vµ tr×nh ®é kü thuËt cña ng­êi lao ®éng. H×nh thøc nµy ¸p dông cho tõng c«ng viÖc ë c¸c bé phËn mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chñ yÕu b»ng m¸y mãc, nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái sù chÝnh x¸c cao, hoÆc nh­ng c«ng viÖc ch­a x©y dùng ®­îc ®Þnh møc lao ®éng hoÆc kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®­îc… H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®­îc chia lµm hai h×nh thøc nhá lµ tr¶ l­¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n vµ tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng. - Tr¶ l­¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n: ®©y lµ sè tiÒn tr¶ cho ng­êi lao ®éng c¨n cø vµo bËc l­¬ng vµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ. H×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy kh«ng xÐt ®Õn th¸i ®é vµ kÕt qu¶ lao ®éng, chÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy chØ ¸p dông cho c«ng viÖc kh«ng thÓ ®Þnh møc vµ tÝnh to¸n chÆt chÏ c«ng viÖc. C«ng thøc tÝnh: Ltt = Lcb × T Trong ®ã: Ltt: lµ tiÒn l­¬ng thùc tÕ mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc . Lcb: lµ tiÒn l­¬ng cÊp bËc tÝnh theo thêi gian thùc tÕ. T: lµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ. Cã 4 lo¹i h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n sau: + L­¬ng th¸ng: lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cè ®Þnh hµng th¸ng trªn c¬ së hîp ®ång vµ ®­îc ¸p dông cho c¸n bé c«ng nh©n viªn lµm viÖc ë bé phËn gi¸n tiÕp. + L­¬ng tuÇn: lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho 1 tuÇn lµm viÖc ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tiÒn l­¬ng th¸ng nh©n (x) víi 12 th¸ng vµ chia (:) cho 52 tuÇn. + L­¬ng ngµy: lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho mét ngµy lµm viÖc vµ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch lÊy tiÒn l­¬ng th¸ng chia cho sè ngµy lµm viÖc trong th¸ng. + L­¬ng giê: lµ l­¬ng tÝnh theo tõng giê lµm viÖc vµ b»ng l­¬ng cña mét ngµy chia cho sè giê tiªu chuÈn cña LuËt Lao §éng (kh«ng qu¸ 8 giê/ngµy) - Tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng: h×nh thøc nµy dùa trªn sù kÕt hîp gi÷a tiÒn l­¬ng tr¶ theo thêi gian gi¶n ®¬n kÕt hîp víi c¸c chÕ ®é tiÒn l­¬ng. H×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy kh¾c phôc ®­îc nh÷ng nh­îc ®iÓm cña h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n, xÐt ®Õn thêi gian lao ®éng, tr×nh ®é tay nghÒ. Bªn c¹nh ®ã cßn xÐt tíi ý thøc tr¸ch nhiÖm, tinh thÇn s¸ng t¹o trong lao ®éng. H×nh thøc l­¬ng nµy ®­îc tÝnh nh­ sau: Lt = Ltt + Tt Trong ®ã: Lt lµ tiÒn l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng. Ltt lµ tiÒn l­¬ng thùc tÕ mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc. Tt lµ tiÒn th­ëng. 2.2. TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm: H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo sè l­îng vµ chÊt l­îng c«ng viÖc ®· hoµn thµnh. §©y lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng phï hîp víi nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng, g¾n chÆt sè l­îng lao ®éng vµ chÊt l­îng lao ®éng; khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng gãp phÇn t¨ng thªm s¶n phÈm cho x· héi mét c¸ch hîp lý. Trong viÖc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm, vÊn ®Ò quan träng lµ ph¶i x©y dùng c¸c ®Þnh møc kinh tÕ - kü thuËt, ®Ó lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng c«ng viÖc mét c¸ch hîp lý. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cßn tuú thuéc vµo t×nh h×nh cô thÓ ë tõng doanh nghiÖp mµ vËn dông theo tõng h×nh thøc cô thÓ d­íi ®©y: - Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp kh«ng h¹n chÕ. Víi h×nh thøc nµy, tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng ®­îc tÝnh trùc tiÕp theo sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh ®óng qui c¸ch , phÈm chÊt vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng s¶n phÈm ®· qui ®Þnh kh«ng chÞu mét sù h¹n chÕ nµo. §©y lµ h×nh thøc ®­îc c¸c doanh nghiÖp sö dông phæ biÕn ®Ó tÝnh l­¬ng ph¶i tr¶ cho lao ®éng trùc tiÕp. - Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp: ¸p dông ®Ó tr¶ l­¬ng cho lao ®éng gi¸n tiÕp ë c¸c bé phËn s¶n xuÊt nh­ lao ®éng lµm nhiÖm vô vËn chuyÓn vËt liÖu, thµnh phÈm, b¶o d­ìng m¸y mãc thiÕt bÞ...tuy lao ®éng cña hä kh«ng trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm, nh­ng l¹i gi¸n tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng cña lao ®éng trùc tiÕp, nªn cã thÓ c¨n cø vµo kÕt qu¶ cña lao ®éng trùc tiÕp mµ lao ®éng gi¸n tiÕp phôc vô ®Ó tÝnh l­¬ng s¶n phÈm cho lao ®éng gi¸n tiÕp. - Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã th­ëng, cã ph¹t. Theo h×nh thøc nµy, ngoµi l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm trùc tiÕp ng­êi lao ®éng cßn ®­îc th­ëng trong s¶n xuÊt nh­ th­ëng vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm tèt, th­ëng vÒ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm vËt t­. Trong tr­êng hîp ng­êi lao ®éng lµm ra s¶n phÈm háng, l·ng phÝ vËt t­ kh«ng ®¶m b¶o ®ñ ngµy c«ng qui ®Þnh ... th× cã thÓ ph¶i chÞu tiÒn ph¹t vµ thu nhËp cña hä b»ng tiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp trõ ®i c¸c kho¶n tiÒn ph¹t. - Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn. Theo h×nh thøc nµy ngoµi tiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp cßn c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh v­ît ®Þnh møc lao ®éng ®Ó tÝnh thªm mét sè tiÒn l­¬ng theo tû lÖ luü tiÕn. Tû lÖ hoµn thµnh v­ît ®Þnh møc cµng cao th× suÊt luü tiÕn cµng nhiÒu. L­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm luü tiÕn cã t¸c dông kÝch thÝch m¹nh mÏ viÖc t¨ng nhanh n¨ng suÊt lao ®éng nªn ®­îc ¸p dông ë nh÷ng kh©u quan träng cÇn thiÕt ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é s¶n xuÊt ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt c©n ®èi, ®ång bé hoÆc ¸p dông trong tr­êng hîp doanh nghiÖp ph¶ thùc hiÖn gÊp mét ®¬n ®Æt hµng nµo ®ã. Sö dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy sÏ lµm t¨ng kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp., v× vËy tr­êng hîp kh«ng cÇn thiÕt th× kh«ng nªn dïng h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy. - Tr¶ l­¬ng kho¸n khèi l­îng hoÆc kho¸n tõng viÖc. H×nh thøc nµy ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÖc gi¶n ®¬n, cã tÝnh chÊt ®ét xuÊt nh­ bèc dì nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm, söa ch÷a nhµ cöa ...Trong tr­êng hîp nµy, doanh nghiÖp x¸c ®Þnh møc tiÒn l­¬ng tr¶ theo tõng c«ng viÖc mµ ng­êi lao ®éng ph¶i hoµn thµnh. - H×nh thøc kho¸n quÜ l­¬ng: Lµ mét d¹ng ®Æc biÖt cña tiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm ®­îc sö dông ®Ó tr¶ l­¬ng cho nh÷ng ng­êi lµm viÖc t¹i c¸c phßng ban cña doanh nghiÖp. Theo h×nh thøc nµy, c¨n cø vµo khèi l­îng c«ng viÖc cña tõng phßng ban doanh nghiÖp tiÕn hµnh kho¸n quü l­¬ng. Quü l­¬ng thùc tÕ phô thuéc vµo møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc ®­îc giao cho tõng phßng ban. TiÒn l­¬ng thùc tÕ cña tõng nh©n viªn ngoµi viÖc phô thuéc vµo quü l­¬ng thùc tÕ cña phßng ban m×nh cßn phô thuéc vµo sè l­îng nh©n viªn cña phßng ban ®ã. Doanh nghiÖp tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm th× tæng quü l­¬ng ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc : §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng / 1000 DT Doanh thu b¸n hµng thuÇn Tæng quü l­¬ng = x HoÆc §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng / 1000 DT Tæng thu nhËp Tæng quü l­¬ng (theo thu nhËp) = x Trong ®ã: Gi¸ trÞ vèn hµng Tæng doanh thu thuÇn b¸n ra - CPKD Tæng thu nhËp = - Trong ®ã chØ tiªu kinh doanh kh«ng cã quü l­¬ng c¬ b¶n. Tõ chØ tiªu lÊy thu nhËp doanh nghiÖp chi tr¶ tiÒn l­¬ng theo ®¬n gi¸ ®· ®­îc x¸c ®Þnh. ViÖc x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®­îc c¨n cø vµo tiÒn l­¬ng c¬ b¶n vµ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ sè l­îng s¶n phÈm cña tõng doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh.HiÖn nay trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th­êng tr¶ l­¬ng kho¸n theo s¶n phÈm hoµn thµnh hoÆc ®· tiªu thô, cßn c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i vµ kinh doanh dÞch vô th­êng ¸p dông tr¶ l­¬ng theo doanh thu hoÆc thu nhËp. 3. Quü tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. 3.1. Quü tiÒn l­¬ng. Quü tiÒn l­¬ng cña doanh nghiÖp lµ toµn bé tiÒn l­¬ng doanh nghiÖp tr¶ cho tÊt c¶ c¸c lo¹i lao ®éng thuéc doanh nghiÖp qu¶n lý vµ sö dông, bao gåm c¸c kho¶n: - TiÒn l­¬ng tÝnh theo thêi gian, tiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm, tiÒn l­¬ng kho¸n. - TiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt do nguyªn nh©n kh¸ch quan, trong thêi gian ®ù¬c ®iÒu ®éng ®i c«ng t¸c, lµm nghÜa vô theo chÕ ®é quy ®Þnh, thêi gian nghØ phÐp, thêi gian ®i häc. - C¸c kho¶n phô cÊp lµm ®ªm, lµm thªm giê. - C¸c kho¶n tiÒn l­¬ng cã tÝnh chÊt th­êng xuyªn. Ngoµi ra trong quü l­¬ng kÕ ho¹ch cßn ®­îc tÝnh c¶ c¸c kho¶n tiÒn chi trî cÊp BHXH cho c«ng nh©n trong thêi gian èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng. Trong doanh nghiÖp, ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c h¹ch to¸n, tiÒn l­¬ng cã thÓ ®ù¬c chia thµnh hai lo¹i: tiÒn l­¬ng lao ®éng trùc tiÕp vµ tiÒn l­¬ng lao ®éng gi¸n tiÕp, trong ®ã chi tiÕt theo tiÒn l­¬ng chÝnh vµ tiÒn l­¬ng phô. + TiÒn l­¬ng chÝnh: lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong thêi gian ng­êi lao ®éng thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh cña hä, gåm tiÒn l­¬ng tr¶ theo cÊp bËc vµ tr¶ theo c¸c kho¶n phô cÊp kÌm theo nh­ phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp khu vùc. + TiÒn l­¬ng phô: lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong thêi gian hä thùc hiÖn nhiÖm vô kh¸c ngoµi nhiÖm vô chÝnh cña hä vµ thêi gian ng­êi lao ®éng nghØ ®­îc h­ëng l­¬ng theo quy ®Þnh cña chÕ ®é nh­ nghØ phÐp, nghØ tÕt, nghØ v× ngõng s¶n xuÊt. TiÒn l­¬ng chÝnh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, tiÒn l­¬ng phô cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt kh«ng g¾n víi tong lo¹i s¶n phÈm. V× vËy, viÖc ph©n chia tiÒn l­¬ng chÝnh vµ tiÒn l­¬ng phô cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c«ng t¸c ph©n tÝch kinh tÕ. §Ó ®¶m b¶o hoµn thµnh vµ hoµn thµnh v­ît møc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp th× viÖc qu¶n lý vµ chi tiªu quü tiÒn l­¬ng ph¶i ®Æt trong mèi quan hÖ phôc vô tèt cho viÖc thùc hiÖ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ chi tiªu tiÕt kiÖm, hîp lý quü tiÒn l­¬ng. 3.2. C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng Ngoµi tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, doanh nghiÖp ph¶i tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh mét bé phËn chi phÝ gåm c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng: BHXH, BHYT, BHTN, KPC§. Quü b¶o hiÓm x· héi (BHXH): ®­îc h×nh thµnh b»ng c¸ch trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè quü tiÒn l­¬ng c¬ b¶n vµ c¸c kho¶n phô cÊp (phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp khu vùc) cu¶ c«ng nh©n viªn thùc tÕ ph¸t sinh trong th¸ng. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, tû lÖ trÝch BHXH lµ 22%. Trong ®ã 16% do ®¬n vÞ hoÆc chñ së dông lao ®éng nép, ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, 6% cßn l¹i do ng­êi lao ®éng nép, ®­îc tÝnh trõ vµo thu nhËp ng­êi lao ®éng. Trong tr­êng hîp èm ®au, thai s¶n, mÊt søc, nghØ h­u, tuú theo c¬ chÕ tµi chÝnh quy ®Þnh cô thÓ mµ viÖc qu¶n lý sö dông quü BHXH cã thÓ ë t¹i doanh nghiÖp hay c¬ quan chuyªn tr¸ch. ViÖc sö dông chi tiªu quü BHXH dï ë cÊp nµo qu¶n lý còng ph¶i thùc hiÖn theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh. Quü b¶o hiÓm y tÕ (BHYT): tµi trî cho viÖc phßng, ch÷a vµ ch¨m sãc søc khoÎ cho ng­êi lao ®éng. Theo quy ®Þnh cña chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh th× quü BHYT ®­îc h×nh thµnh tõ hai nguån: mét phÇn do doanh nghiÖp ph¶i g¸nh chÞu, ®­îc tÝnh trÝch vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh hµng th¸ng theo tû lÖ quy ®Þnh 4,5% trong ®ã 3% tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh vµ 1,5% trõ vµo thu nhËp ng­êi lao ®éng. BHYT ®­îc nép lªn c¬ quan chuyªn m«n, chuyªn tr¸ch (th­êng chñ yÕu d­íi h×nh thøc mua BHYT) ®Ó phôc vô, b¶o vÖ vµ ch¨m sãc søc khoÎ cho c«ng nh©n viªn nh­ kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh. Kinh phÝ c«ng ®oµn (KPC§): ®ù¬c thµnh lËp do viÖc trÝch lËp theo mét tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l­¬ng c¬ b¶n vµ c¸c kho¶n phô cÊp cña c«ng nh©n viªn thùc tÕ ph¸t sinh trong th¸ng tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Tû lªj trÝch KPC§ theo chÕ ®é hiÖn hµnh lµ 2%. Sè KPC§ doanh nghiÖp trÝch ®­îc ph©n cÊp qu¶n lý vµ chi tiªu theo chÕ ®é quy ®Þnh. Mét phÇn nép c¬ quan qu¶n lý c«ng ®oµn cÊp trªn vµ mét phÇn ®Ó t¹i doanh nghiÖp chi tiªu cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn t¹i doanh nghiÖp. B¶o hiÓm thÊt nghiÖp (BHTN): tµi trî cho viÖc ng­êi lao ®éng thÊt ngiÖp. Theo quy ®Þnh cña chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh th× quü BHTN ®­îc h×nh thµnh tõ hai nguån: mét phÇn do doanh nghiÖp ph¶i g¸nh chÞu, ®­îc tÝnh trÝch vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh hµng th¸ng theo tû lÖ quy ®Þnh 2% trong ®ã 1% tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh vµ 1% trõ vµo thu nhËp ng­êi lao ®éng. C¸c kho¶n trÝch trªn cïng víi tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng hîp thµnh lo¹i chi phÝ vÒ nh©n c«ng trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh qu¶n lý, viÖc tÝnh to¸n, trÝch lËp vµ chi tiªu sö dông c¸c quü tiÒn l­¬ng, BHXH, BHYT, KPC§, BHTN cã ý nghÜa kh«ng nh÷ng ®èi víi viÖc s¶n xuÊt kinh doanh mµ cßn c¶ viÖc ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng t¹i doanh nghiÖp II/ Ph­¬ng ph¸p kÕ toµn tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. 1. H¹ch to¸n chi tiÕt tiÒn l­¬ng. - H¹ch to¸n sè l­îng lao ®éng: Sè l­îng lao ®éng cña doanh nghiÖp ®ù¬c ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch th­êng do phßng tæ chøc lao ®éng qu¶n lý dùa vµo sè lao ®éng hiÖn cã cña doanh nghiÖp bao gåm c¶ sè lao ®éng dµi h¹n vµ sè lao ®éng t¹m thêi, c¶ sè lao ®éng trùc tiÕp vµ sè lao ®éng gi¸n tiÕp, lao ®éng thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c ngoµi s¶n xuÊt. Sæ s¸ch lao ®éng kh«ng chØ tËp trung cho toµn doanh nghiÖp mµ cßn lËp riªng cho tõng bé phËn s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp nh»m th­êng xuyªn n¾m b¾t ch¾c sè l­îng lao ®éng hiÖn cã cña tõng ®¬n vÞ. H¹ch to¸n sè l­îng lao ®éng lµ viÖc theo dâi kÞp thêi, chÝnh x¸c t×nh h×nh t¨ng, gi¶m sè l­îng lao ®éng theo tõng lo¹i lao ®éng trªn c¬ së ®ã lµm c¨n cø cho viÖc tÝnh l­¬ng ph¶i tr¶ vµ c¸c chÕ ®é kh¸c cho ng­êi lao ®éng do phßng tæ choc lËp. - H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng: lµ viÖc ghi chÐp kÞp thêi, chÝnh x¸c thêi gian lao ®éng cña tõng ng­êi lao ®éng trªn c¬ së ®ã tÝnh tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho chÝnh x¸c. H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng ph¶n ¸nh sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ hoÆc ngõng s¶n xuÊt, nghØ viÖc cña tõng ng­êi lao ®éng, tõng bé phËn s¶n xuÊt, tõng phßng ban trong doanh nghiÖp. B¶ng chÊm c«ng dïng ®Ó theo dâi thêi gian lµm viÖc cña tõng ng­êi trong th¸ng do c¸c tæ ®éi, phßng ban lµ ng­êi trùc tiÕp ghi b¶ng chÊm c«ng c¨n cø vµo sè l­îng lao ®éng cã mÆt, v¾ng mÆt ë bé phËn m×nh phô tr¸ch, cuèi th¸ng dùa vµo sè l­îng b¶ng chÊm c«ng ®Ó tÝnh ra tæng sè giê lµm viÖc, nghØ viÖc ®Ó c¨n cø tÝnh l­¬ng, th­ëng vµ tæng hîp thêi gian lao ®éng sö dông trong doanh nghiÖp ë mçi bé phËn. - H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng: H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng lµ viÖc ghi chÐp kÞp thêi, chÝnh x¸c sè l­îng lao ®éng, chÊt l­¬ng s¶n phÈm hoµn thµnh cña tõng c«ng nh©n ®Ó tõ ®ã tÝnh l­¬ng, tÝnh th­ëng vµ kiÓm tra sù phï hîp cña tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng thùc tÕ, tÝnh to¸n, x¸c ®Þng møc lao ®éng cña tõng ng­êi, tõng bé phËn vµ cña toµn doanh nghiÖp. §Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng ng­êi ta sö dông c¸cchøng tõ ban ®Çu kh¸c nhau tuú thuéc vµo lo¹i h×nh vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp. Mçi bé ph©n s¶n xuÊt ph¶i më sæ tæng hîp theo dâi kÕt qu¶ lao ®éng dùa vµo c¸c chøng tõ h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng hµng ngµy, phßng kÕ to¸n cã tr¸ch nhiÖm tËp hîp kÕt qu¶ lao ®éng cña toµn doanh nghiÖp. C¸c chøng tõ ban ®Çu sö dông trong viÖc h¹ch to¸n sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng: + B¶ng chÊm c«ng: (MÉu sè 01- L§TL) b¶ng nµy do c¸c tæ s¶n xuÊt hoÆc c¸c phßng ban lËp nh»m cung cÊp c¸c chi tiÕt sè ngµy c«ng cho tõng ng­êi lao ®éng theo tõng th¸ng hoÆc tuÇn (tuú thuéc vµo c¸ch chÊm c«ng vµ c¸ch tr¶ l­¬ng cña tõng doanh nghiÖp). + PhiÕu nghØ h­ëng BHXH (MÉu sè 03 - L§TL) chøng tõ nµy do c¸c c¬ së y tÕ ®­îc phÐp lËp riªng cho tõng c¸ nh©n ng­êi lao ®éng nh»m cung cÊp thêi gian ng­êi lao ®éng ®­îc ng­êi vµ h­ëng c¸c kho¶n trî cÊp BHXH, BHYT. + PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh (MÉu sè 06 - L§TL) môc ®Ých lËp chøng tõ nµy nh»m x¸c nhËn sè s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh cña ®¬n vÞ hoÆc c¸ nh©n ng­êi lao ®éng lµm c¬ së ®Ó lËp b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng hoÆc tiÒn c«ng cho ng­êi lao ®éng. PhiÕu nµy do ng­êi giao viÖc lËp, phßng lao ®éng tiÒn l­¬ng thu nhËn vµ ký duyÖt tr­íc khi chuyÓn ®Õn kÕ to¸n lµm chøng tõ hîp ph¸p ®Ó tr¶ l­¬ng. + PhiÕu b¸o lµm ®ªm, lµm thªm giê (MÉu sè 07 - L§TL) + Hîp ®ång giao kho¸n (MÉu sè 08 - L§TL) PhiÕu nµy lµ b¶n ký kÕt gi÷a ng­êi giao kho¸n vµ ng­êi nhËn kho¸n vÒ khèi l­îng c«ng viÖc, thêi gian lµm viÖc, tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi cña mçi bªn khi thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã. §ång thêi lµ c¬ së ®Ó thanh to¸n tiÒn l­¬ng lao ®éng cho ng­êi nhËn kho¸n. + Biªn b¶n ®iÒu tra tai n¹n lao ®éng (MÉu sè 09-L§TL). C¸c chøng tõ ban ®Çu sö dông trong viÖc h¹ch to¸n sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng: + B¶ng chÊm c«ng: (MÉu sè 01- L§TL) b¶ng nµy do c¸c tæ s¶n xuÊt hoÆc c¸c phßng ban lËp nh»m cung cÊp c¸c chi tiÕt sè ngµy c«ng cho tõng ng­êi lao ®éng theo tõng th¸ng hoÆc tuÇn (tuú thuéc vµo c¸ch chÊm c«ng vµ c¸ch tr¶ l­¬ng cña tõng doanh nghiÖp). + PhiÕu nghØ h­ëng BHXH (MÉu sè 03 - L§TL) chøng tõ nµy do c¸c c¬ së y tÕ ®­îc phÐp lËp riªng cho tõng c¸ nh©n ng­êi lao ®éng nh»m cung cÊp thêi gian ng­êi lao ®éng ®­îc ng­êi vµ h­ëng c¸c kho¶n trî cÊp BHXH, BHYT. + PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh (MÉu sè 06 - L§TL) môc ®Ých lËp chøng tõ nµy nh»m x¸c nhËn sè s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh cña ®¬n vÞ hoÆc c¸ nh©n ng­êi lao ®éng lµm c¬ së ®Ó lËp b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng hoÆc tiÒn c«ng cho ng­êi lao ®éng. PhiÕu nµy do ng­êi giao viÖc lËp, phßng lao ®éng tiÒn l­¬ng thu nhËn vµ ký duyÖt tr­íc khi chuyÓn ®Õn kÕ to¸n lµm chøng tõ hîp ph¸p ®Ó tr¶ l­¬ng. + PhiÕu b¸o lµm ®ªm, lµm thªm giê (MÉu sè 07 - L§TL) + Hîp ®ång giao kho¸n (MÉu sè 08 - L§TL) PhiÕu nµy lµ b¶n ký kÕt gi÷a ng­êi giao kho¸n vµ ng­êi nhËn kho¸n vÒ khèi l­îng c«ng viÖc, thêi gian lµm viÖc, tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi cña mçi bªn khi thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã. §ång thêi lµ c¬ së ®Ó thanh to¸n tiÒn l­¬ng lao ®éng cho ng­êi nhËn kho¸n. + Biªn b¶n ®iÒu tra tai n¹n lao ®éng (MÉu sè 09-L§TL). 2. H¹ch to¸n tæng hîp tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng 2.1. Chøng tõ: - Chøng tõ liªn quan ®Õn viÖc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. ViÖc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng, BHXH, BHYT, KPC§ chñ yÕu sö dông c¸c chøng tõ vÒ tÝnh to¸n tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, BHXH nh­: B¶ng chÊm c«ng (MÉu sè 01-L§TL) B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng (MÉu sè 05-L§TL) PhiÕu nghØ h­ëng BHXH (MÉu sè 03 - L§TL) B¶ng thanh to¸n BHXH (MÉu sè 04 - L§TL) B¶ng thanh to¸n tiÒn th­ëng PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh (MÉu sè 06 - L§TL) PhiÕu b¸o lµm thªm giê (MÉu 07- L§TL) Hîp ®ång lµm kho¸n (MÉu sè 08- L§TL) Biªn b¶n ®iÒu tra tai n¹n lao ®éng (MÉu sè 09- L§TL) C¸c phiÕu chi vµ c¸c kho¶n chøng tõ kh¸c cã liªn quan. 2.2. Tµi kho¶n sö dông §Ó h¹ch to¸n tæng hîp tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 334 - “ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn”. §Ó h¹ch to¸n tæng hîp c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 338 - “Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c”. Tµi kho¶n 334: dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn vÒ tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, BHXH, c¸c kho¶n thuéc vÒ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng. Tµi kho¶n 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn TÝnh c¸c kho¶n khÊu trõ vµo l­¬ng (BHXH, BHYT), t¹m øng trõ vµo l­¬ng. TiÒn ph¹t bÞ trõ vµo l­¬ng. Tr¶ l­¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cho ng­êi lao ®éng nh­ tiÒn th­ëng, tiÒn ¨n ca, tiÒn trî cÊp BHXH cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Sè d­ ®Çu kú TÝnh l­¬ng pahØ tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn TÝnh tiÒn ¨n ca ph¶i tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn TÝnh tiÒn th­ëng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn TÝnh BHXH ph¶i tr¶ thay l­¬ng - TiÒn l­¬ng nghØ phÐp ph¶i tr¶ c¸n bé c«ng nh©n viªn SDCK: Ph¶n ¸nh tiÒn l­¬ng cßn ph¶i tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn ë cuèi kú. Tµi kho¶n 338: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c ngoµi néi dung ®· ph¶n ¸nh ë c¸c kho¶n c«ng nî ph¶i tr¶. Tµi kho¶n 338- Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c BHXH ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Kinh phÝ c«ng ®oµn chi t¹i ®¬n vÞ Sè BHXH, BHYT vµ KPC§ ®· nép cho c¬ quan qu¶n lý quü C¸c kho¶n ®· nép kh¸c Sè d­ ®Çu kú TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ vµo chi phÝ SXKD trÝch BHXH, BHYT trõ vµo l­¬ng cña c«ng nh©n C¸c kho¶n BHXH, KPC§ ®­îc cÊp trªn cÊp b»ng tiÒn Sè ®· nép lín h¬n sè ph¶i nép ®­îc cÊp bï SDCK: Sè tiÒn cßn ph¶i tr¶ ph¶i nép. Trong tµi kho¶n 338 cã 3 tµi kho¶n cÊp 2: ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n liªn quan trùc tiÕp ®Õn c«ng nh©n viªn: BHXH, BHYT, KPC§. TK 3382: Kinh phÝ c«ng ®oµn TK 3383: B¶o hiÓm x· héi TK 3384: B¶o hiÓm y tÕ Ngoµi c¸c tµi kho¶n 334,338 kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cßn ph¶i sö dông c¸c tµi kho¶n kh¸c cã liªn quan nh­: TK 335: Chi phÝ ph¶i tr¶ TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 623: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sö dông m¸y thi c«ng TK 6411: Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng TK 6421: Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp TK 111: TiÒn mÆt TK 112: TiÒn göi Ng©n hµng 2.3. Tæng hîp ph©n bæ tiÒn l­¬ng, trÝch BHXH, BHYT, KPC§ Hµng th¸ng, kÕ to¸n tiÕn hµnh tæng hîp tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ trong kú theo tõng ®èi t­îng sö dông (bé phËn s¶n xuÊt s¶n phÈm, bé phËn b¸n hµng, bé phËn qu¶n lý) vµ tÝnh to¸n trÝch BHXH, BHYT, BHTN, KPC§ ®­îc thùc hiÖn trªn “B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ trÝch BHXH” (MÉu sè 01/BPB) Ngoµi tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n b¶o hiÓm, kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶ng ph©n bæ cßn ph¶n ¸nh viÖc trÝch tr­íc c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ (trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt). Thñ tôc tiÕn hµnh lËp “B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH” nh­ sau: - Hµng th¸ng, trªn c¬ së vÒ c¸c chøng tõ lao ®éng tiÒn l­¬ng trong th¸ng, kÕ to¸n tiÒn l­¬ng ph©n lo¹i vµ tæng hîp tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho tõng ®èi t­îng sö dông lao ®éng trong ®ã ph©n biÖt tiÒn l­¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp vµ c¸c kho¶n kh¸c ®Ó ghi vµo c¸c cét theo phÇn ghi cã TK 334 “ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn” ë c¸c dßng phï hîp. - C¨n cø vµo tiÒn l­¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ vµ tû lÖ quy ®Þnh vÒ trÝch c¸c kho¶n BHXH, BHYT, BHTN, KPC§ ®Ó tÝnh trÝch vµ ghi vµo c¸c cét ghi cã TK 338 “ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c” (TK 3382, 3383, 3384) ë c¸c dßng phï hîp. Ngoµi ra kÕ to¸n cßn c¨n cø vµo tiÒn l­¬ng liªn quan ®Ó tÝnh vµ ghi vµo c¸c cét ghi cã TK 335 “chi phÝ tr¶ tr­íc”. Sè liÖu tæng hîp ph©n bæ tiÒn l­¬ng, BHXH, BHYT, KPC§ vµ trÝch tr­íc c¸c kho¶n ®­îc sö dông cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, chi sæ kÕ to¸n cho ®èi t­îng liªn quan. 2.4. Tr×nh tù kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. *Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô chÝnh. 1. §Çu th¸ng c¨n cø vµo sè tiÒn l­¬ng c¬ b¶n ph¶i tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh cho t¹m øng l­¬ng kúI: C¨n cø phiÕu chi, kÕ to¸n ghi: Nî TK 334: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã TK 111: sè tiÒn chi t¹m øng l­¬ng kú I 2. §Þnh kú hµng th¸ng khi trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, kÕ to¸n ghi: Nî TK 622: chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 335: sè trÝch tr­íc vÒ tiÒn l­¬ng nghØ phÐp 3. Cuèi th¸ng, c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng hoÆc phiÕu x¸c nhËn khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh ®Ó tÝnh vµ lËp b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng. C¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng vµ b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng kÕ to¸n ghi: Nî 622: l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt Nî 623: l­¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp sö dông m¸y thi c«ng Nî 627: l­¬ng cña c«ng nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng Nî 641: l­¬ng cña nh©n viªn b¸n hµng Nî 642: l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp Nî 241: Chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n dë dang Cã 334: tæng sè l­¬ng ph¶i tr¶ (tæng quül­¬ng) 4. Khi lËp qòy BHXH, BHYT, KPC§: C¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng DN tiÕn hµnh trÝch BHXH, BHYT, KPC§. Nî 622: Chi phÝ NCTTSX (L­¬ng cña CNTTSX×21%) Nî 623: Chi phÝ NCTT sö dông m¸y thi c«ng (L­¬ng cña CNTT sö dông m¸y thi c«ng ×21%) Nî 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung (L­¬ng cña ._.NVBH×21%) Nî 641: Chi phÝ BH (L­¬ng cña NVBH×21%) Nî 642: Chi phÝ XDCBD (CPXDCBDD×21%) Cã 3382: KPC§ (Quü l­¬ng×2%) Cã 3383: BHXH (Quü l­¬ng×16%) Cã 3384: BHYT (Quü l­¬ng×3%) PhÇn ng­êi lao ®éng chÞu: 7,5% Nî 334: PhÇn trõ vµo thu nhËp cña c«ng nh©n viªn (quü l­¬ng×7,5%) Cã 3383: BHXH (Tæng quü l­¬ng×6%) Cã 3384: BHYT (Tæng quü l­¬ng×1,5%) 5. C¸c kho¶n khÊu trõ vµo l­¬ng kh¸c: - ThuÕ thu nhËp cao cña ng­êi lao ®éng Nî 334: Trõ vµo l­¬ng Cã 338: ThuÕ thu nhËp cao - C¸c kho¶n trõ vµo l­¬ng kh¸c: Nî 334: Trõ vµo l­¬ng Cã 141: TiÒn t¹m øng cßn thõa trõ vµo l­¬ng Cã 138: TiÒn båi th­êng vËt chÊt Cã 338: TiÒn ®iÖn n­íc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn Cã 4312: TiÒn nhµ trÎ, mÉu gi¸o 6. C¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cho can bé c«ng nh©n viªn: - TiÒn th­ëng tõ quü khen th­ëng, phóc lîi: Nî 4311: Sè tiÒn th­ëng Cã 334: Ph¶i tr¶ c¸n bé c«ng nh©n viªn - BHXH tr¶ thay l­¬ng: Tr­êng hîp c«ng nh©n viªn èm ®au, thai s¶n... kÕ to¸n ph¶ ®Þnh kho¶n tuú theo quy ®Þnh cô thÓ vÒ viÖc ph©n cÊp qu¶n lý sö dông quü BHXH. + Tr­êng hîp ph©n cÊp qu¶n lý sö dông quü BHXH, doanh nghiÖp ®­îc gi÷ l¹i mét phÇn BHXH trÝch ®­îc ®Ó trùc tiÕp chi tiªu cho c«ng nh©n viªn theo quy ®Þnh th× khi tÝnh sè BHXH ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho c«ng nh©n viªn, kÕ to¸n ghi sæ : Nî 3383: Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c Cã 334: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn + Tr­êng hîp chÕ ®é tµi chÝnh quy ®Þnh toµn bé sè trÝch BHXH ph¶i nép lªn cÊp trªn, viÖc chi tiªu trî cÊp BHXH cho c«ng nh©n viªn t¹i doanh nghiÖp ®ù¬c quyÕt to¸n sau chi phÝ thùc tÕ th× khi tÝnh BHXH ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho c«ng nh©n viªn t¹i doanh nghiÖp, kÕ to¸n ghi: Nî 1388 ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã 334 - TiÒn ¨n ca: Tuú theo tõng doanh nghiÖp, sè tiÒn ¨n ca mµ ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng c¨n cø vµo sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, sè tiÒn nµy ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: Nî 622, 627, 641, 642: PhÇn tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh Cã 334: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn 7. §Õn kú tr¶ l­¬ng, kÕ to¸n tÝnh l­¬ng ph¶i tr¶ kú 2 cho ng­êi lao ®éng: Sè tiÒn l­¬ng kú 2 ph¶i tr¶ = Tæng quü l­¬ng - T¹m øng l­¬ng kú1 - C¸c kho¶n khÊu trõ vµo l­¬ng Khi thanh to¸n tiÒn l­¬ng kú II cho c«ng nh©n viªn, c¨n cø phiÕu chi, kÕ to¸n ghi: Nî 334 Sè tiÒn l­¬ng kú 2 ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã 111, 112 8, Khi nép BHYT, BHXH, KPC§ lªn c¬ quan chuyªn m«n cÊp trªn kÕ to¸n ghi: Nî 3382: KPC§ (Tæng quü l­¬ng × 1%) Nî 3383: BHXH (Tæng quü l­¬ng × 22%) Nî 3384: BHYT (Tæng quü l­¬ng × 4,5%) Cã 111; 112 Sè tiÒn ph¶i nép 9. Khi chi tiÒn chi phÝ c«ng ®oµn (PhÇn ®Ó l¹i cho DN theo qui ®Þnh) kÕ to¸n ghi sæ Nî 3382: PhÇn KPC§ ®· chi t¹i DN Cã 111, 112: Sè tiÒn ®· chi ra Cuèi n¨m hoÆc cuèi quý, c¨n cø sè ®· trÝch nép, sè ®· chi vµ sè cßn l¹i quyÕt to¸n KPC§ víi c¬ quan c«ng ®oµn cÊp trªn, nÕu chi ch­a hÕt, ph¶i nép l¹i ®Ó l¹i cho kú sau, nÕu chi v­ît cã thÓ xin cÊp bï. Tuú theo h×nh thøc ghi sæ kÕ to¸n DN ¸p dông mµ viÖc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng, BHXH, BHYT, KPC§ ®­îc thùc hiÖn trªn sæ kÕ to¸n phï hîp. 2.5. Sæ kÕ to¸n, tr×nh bµy vµ vÏ s¬ ®å c¸c h×nh thøc kÕ to¸n Sæ kÕ to¸n lµ nh÷ng tê sæ cã kÕt cÊu mÉu sè phï hîp víi h×nh thøc kÕ to¸n sö dông, dïng ®Ó ghi chÐp hÖ thèng ho¸ th«ng tin vÒ nghiÖp vô kinh tÕ, tµi chÝnh trªn c¬ së chøng tõ kÕ to¸n phôc vô cho viÖc lËp c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n. Mçi DN chØ cã mét hÖ thèng sæ kÕ to¸n cho mét kú kÕ to¸n mçi n¨m. Sæ kÕ to¸n gåm sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt: Sæ kÕ to¸n tæng hîp gåm: Sæ nhËt ký, sæ c¸i Sæ kÕ to¸n chi tiÕt gåm: Sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt. HiÖn nay trong c¸c DN tån t¹i 5 lo¹i h×nh thøc ghi sæ nh­ sau: *H×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chung: + §Æc tr­ng c¬ b¶n: TÊt c¶ c¸c nghÞªp vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh ®Òu ®­îc chi vµo sæ nhËt ký, mµ träng t©m lµ sæ NhËt ký chung, theo tr×nh tù thêi gian ph¸t sinh vµ theo néi dung kinh tÕ (®Þnh kho¶n kÕ to¸n) cña nghiÖp vô ®ã. Sau ®ã lÊy sè liÖu trªn c¸c sæ nhËt ký ®Ó ghi sæ c¸i theo tõng nghiÖp vô ph¸t sinh. + H×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chung bao gåm c¸c lo¹i sæ chñ yÕu sau: - Sæ nhËt ký chung, sæ nhËt ký ®Æc biÖt - Sæ c¸i - C¸c sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt. + H×nh thøc nµy th­êng ¸p dông cho c¸c xÝ nghiÖp, nhµ m¸y cã quy m« võa vµ nhá. + Tr×nh tù ghi sæ B¶ng tæng hîp chi tiÕt 334, 338 Sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt: 3341, 3342, 3382, 3383, 3384 Chøng tõ gèc hoÆc b¶ng tæng hîp chøng tõ gèc Sæ nhËt ký chung Sæ c¸i 334, 338 B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh B¸o c¸o tµi chÝnh Chøng tõ gèc hoÆc b¶ng tæng hîp chøng tõ gèc: B¶ng chÊm c«ng, BTHTTTL… Sæ nhËt ký ®Æc biÖt Chó thÝch: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu,kiÓm tra * H×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký - sæ c¸i - §Æc tr­ng c¬ b¶n: C¸c nghiÖp vô kinh tÕ, tµi chÝnh ph¸t sinh ®­îc kÕt hîp ghi chÐp theo tr×nh tù thêi gian vµ theo néi dung kinh tÕ trªn cïng mét quyÓn sæ kÕ to¸n tæng hîp duy nhÊt lµ sæ nhËt ký - Sæ c¸i. H×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký - sæ c¸i gåm c¸c lo¹i sæ kÕ to¸n sau: NhËt ký sæ c¸i, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt. H×nh thøc nµy th­êng ¸p dông cho c¸c xÝ nghiÖp, c¬ quan hµnh chÝnh nhiÒu thñ tôc qu¶n lý, nhiÒu giÊy tê. Tr×nh tù ghi sæ: Sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt: 3341, 3342, 3382, 3383, 3384 3384 Chøng tõ gèc hoÆc b¶ng tæng hîp chøng tõ gèc: B¶ng chÊm c«ng, BTHTTTL… Sæ quü, b¸o c¸o quü B¶ng tæng hîp chi tiÕt: 334,338 NhËt ký-sæ c¸i 334,338 B¸o c¸o tµi chÝnh Chó thÝch: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu,kiÓm tra * H×nh thøc kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ - §Æc tr­ng c¬ b¶n: C¨n cø trùc tiÕp ®Ó ghi sæ kÕ to¸n tæng hîp lµ “Chøng tõ ghi sæ”. ViÖc ghi sæ kÕ to¸n tæng hîp bao gåm: + Ghi theo tr×nh tù thêi gian trªn sæ d¨ng ký chøng tõ kÕ to¸n hoÆc b¶n tæng hîp chøng tõ kÕ to¸n cïng lo¹i, cã cïng néi dung kinh tÕ. Chøng tõ ghi sæ ®­îc ®¸nh sè hiÖu liªn tôc trong tõng th¸ng hoÆc c¶ n¨m (theo sè thø tù trong sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ) vµ cã chøng tõ gèc ®Ýnh kÌm, ph¶i ®­îc kÕ to¸n tr­ëng duyÖt tr­íc khi ghi sæ kÕ to¸n. - H×nh thøc kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ gåm c¸c lo¹i sæ kÕ to¸n sau: + Chøng tõ ghi sæ + Sæ c¸i + Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ + C¸c sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n: B¶ng tæng hîp chi tiÕt: 334, 338 Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt: 3341, 3342, 3382, 3383, 3384 Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ Sæ quü B¶ng tæng hîp chøng tõ gèc: BTHTAC,BTHTTL... Chøng tõ ghi sæ Sæ c¸i: 334, 338 B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh Chøng tõ gèc: B¶ng chÊm c«ng… B¸o c¸o tµi chÝnh Chó thÝch: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu,kiÓm tra * H×nh thøc nhËt ký chøng tõ: - §Æc tr­ng c¬ b¶n: TËp hîp vµ hÖ thèng ho¸ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo bªn Cã cña c¸c tµi kho¶n kÕt hîp víi viÖc ph©n tÝch c¸c nghiÖp vô kinh tÕ theo c¸c tµi kho¶n ®èi øng Nî: KÕt hîp chÆt chÏ viÖc ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo tr×nh tù thêi gian víi viÖc hÖ thèng ho¸ c¸c nghiÖp vô theo néi dung kinh tÕ (theo tµi kho¶n) KÕt hîp réng r·i viÖc h¹ch to¸n tæng hîp víi h¹ch to¸n chi tiÕt trªn cïng mét sæ kÕ to¸n vµ trong cïng mét qu¸ tr×nh ghi chÐp Sö dông c¸c mÉu sæ in s½n c¸c quan hÖ ®èi øng tµi kho¶n chØ tiªu qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh vµ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. - H×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký - Chøng tõ gåm c¸c lo¹i sæ kÕ to¸n sau: + NhËt ký chøng tõ + B¶ng kª + Sæ c¸i +Sæ hoÆc thÎ kÕ to¸n chi tiÕt + B¶ng tæng hîp chi tiÕt - H×nh thøc nµy ®­îc ¸p dông cho c¸c h×nh thøc doanh nghiÖp cã quy m« s¶n xuÊt võa vµ lín. - Tr×nh tù ghi sæ: NhËt ký chøng tõ sè 7 ThÎ,sæ kÕ to¸n chi tiÕt: 3341,3342,3382, 3383,3384 Sæ c¸i Tk: 334,338 B¶ng tæng hîp chi tiÕt: 334,338 B¸o c¸o tµi chÝnh Chøng tõ gèc vµ b¶ng ph©n bæ: B¶ng chÊm c«ng, BPBTL… B¶ng kª Chó thÝch: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu,kiÓm tra PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i c«ng ty cæ PHÇN §Çu t­ vµ x©y dùng s«ng l« I. §Æc ®iÓm t×nh h×nh chung vÒ C«ng ty cổ phÇn §Çu t­ vµ X©y dùng S«ng L« 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng ty cổ phÇn §Çu t­ vµ X©y dùng S«ng L« Tªn C«ng ty: Công ty cổ phÇn §Çu t­ vµ X©y dùng S«ng L« §Þa chØ: Khu I - Ph­êng D÷u L©u - TP ViÖt Tr× - TØnh Phó Thä §iÖn tho¹i: (0210) 940385 / Fax: (0210) 940374. §¬n vÞ tiÒn th©n cña c«ng ty ®­îc thµnh lËp tõ nh÷ng n¨m 1960 cïng víi sù ra ®êi cña khu c«ng nghiÖp ViÖt Tr×. NhiÖm vô chÝnh cña C«ng ty lµ cung cÊp c¸t, sái, ®¸ vµ c¸c lo¹i vËt liÖu x©y dùng kh¸c cho c¸c c«ng tr×nh x©y dùng trong khu vùc. Thùc hiÖn nghÞ ®Þnh 388.H§BT ngµy 20/11/1991 cña héi ®ång Bé tr­ëng, nay lµ ChÝnh Phñ. C«ng ty ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 1224/Q§-UB ngµy 23/11/1992 cña UBND tØnh Phó Thä. Vµ thùc hiÖn chØ thÞ cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ viÖc s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp quèc doanh theo Q§ sè 10/BXD- TCL§ ngµy 09/01/1997 C«ng ty trë thµnh ®¬n vÞ thµnh viªn trùc thuéc Tæng C«ng ty x©y dùng S«ng Hång – Bé x©y dùng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y C«ng ty cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ còng gÆp nhiÒu khã kh¨n, thö th¸ch. Trong nh÷ng n¨m qua do biÕn ®éng t×nh h×nh khai th¸c c¸t sái trªn dßng S«ng L« ngµy cµng c¹n kiÖt. Tr­íc t×nh h×nh ®ã n¨m 2002 C«ng ty ®· m¹nh d¹n ®Çu t­ d©y truyÒn s¶n xuÊt cét ®iÖn bª t«ng cèt thÐp li t©m vµ g¹ch tù chÌn. HiÖn nay ®· ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn vµ cã tÝnh c¹nh tranh cao. C«ng ty ®· s¾p xÕp tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ ®µo t¹o l¹i nghÒ cho tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn c«ng ty ®Ó phï hîp víi chøc n¨ng nhiÖm vô hiÖn t¹i cña ®¬n vÞ. N¨m 2004, c«ng ty ®­îc Bé x©y dùng cho chuyÓn h×nh thóc së h÷u tõ doanh nghiÖp nhµ n­íc sang c«ng ty cæ phÇn vµ lÊy tªn lµ C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ X©y dùng S«ng L«. D­íi sù chØ ®¹o cña l·nh ®¹o Tæng c«ng ty x©y dùng S«ng Hång víi ph¸t huy truyÒn thèng vµ sù s¸ng t¹o cña ®¬n vÞ hiÖn nay, ®¬n vÞ ®· thùc hiÖn tèt chñ tr­¬ng ®­êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ c«ng cuéc s¾p xÕp ®æi míi doanh nghiÖp. Tõ ®ã ®em l¹i hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ kinh doanh cao h¬n n¨m tr­íc. Trong 50 n¨m x©y dùng vµ tr­ëng thµnh, C«ng ty ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn, phÊn ®Êu liªn tôc ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm b»ng c¸ch ®Çu t­ chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm thÝch hîp víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng, s¾p xÕp tæ chøc, khai th¸c tiÒm n¨ng, më réng thÞ tr­êng, tiÕp thÞ ®Èy m¹nh tiªu thô tõ ®ã ®Èy m¹nh s¶n xuÊt n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. V× vËy kh«ng nh÷ng b¶o toµn vµ ph¸t triÓn ®­îc nguån vèn mµ cßn s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i, lu«n hoµn thµnh kÕ ho¹ch nhµ n­íc giao. Trong qua tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn, C«ng ty ®· ®¹t ®­îc rÊt nhiÒu thµnh tùu to lín trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh, ®êi sèng x· héi, do vËy C«ng ty liªn tôc vinh dù ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc, C¸c cÊp c¸c ngµnh ghi nhËn vµ trao tÆng nhiÒu phÇn th­ëng cao quý. C«ng ty lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ trong nhiÒu n¨m liÒn vµ lu«n ®­îc bé x©y dùng tÆng cê thi ®ua lµ ®¬n vÞ : “ Tæ chøc tèt ®iÒu kiÖn sèng vµ lµm viÖc cho c¸n bé c«ng nh©n viªn” trong c¸c n¨m vµ cã nhiÒu thµnh tÝch trong thêi kú ®æi míi cña ®Êt n­íc trªn con ®­êng C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Víi bé m¸y l·nh ®¹o n¨ng ®éng nh¹y bÐn, lu«n b¸m s¸t thÞ tr­êng, víi ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cã ®ñ tr×nh ®é kinh nghiÖm, lµnh nghÒ lu«n s½n sµng chuyÓn b­íc trong qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ víi c¸c n­íc trong khu vùc. Cã thÓ nãi tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn Công ty cổ phÇn §Çu t­ vµ X©y dùng S«ng L« rÊt vinh dù vµ tù hµo vÒ nh÷ng thµnh qu¶ ®· ®¹t ®­îc, bëi nã t¹o thªm bÒ dµy truyÒn thèng vÎ vang, hµo hïng cña C«ng ty còng nh­ thÓ hiÖn s©u s¾c sù ®ãng gãp quan träng vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¶ n­íc, tõ ®ã gãp phÇn xøng ®¸ng vµo c«ng cuéc ®æi míi, c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. 2. Chøc n¨ng nhiÖm vô cu¶ c«ng ty. 2.1. Chøc n¨ng. C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ X©y dùng S«ng L« lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp trùc thuéc tæng c«ng ty x©y dùng S«ng Hång. C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ X©y dùng S«ng L« lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ kinh doanh c¸t sái, s¶n phÈm bª t«ng cÊu kiÖn cèt thÐp, s¶n phÈm g¹ch tù chÌn, bªn c¹nh nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng ®¬n vÞ tham gia x©y dùng c«ng tr×nh ®iÖn cao thÕ h¹ thÕ. C«ng t¸c tæ chøc kinh doanh ®­îc thiÕt l©p chÆt chÏ. §¬n vÞ cã nhiÒu c¸c xÝ nghiÖp thµnh viªn ho¹t ®éng trªn nhiÒu ®Þa bµn trong tØnh vµ ngoµi tØnh. S¶n phÈm c¸t sái ®­îc tiªu thô chiÕm tû träng lín trªn suèt tuyÕn däc S«ng Hång vµ S«ng L«. S¶n phÈm c¸t sái, bª t«ng cèt thÐp vµ g¹ch tù chÌn ®­îc ®­a chñ yÕu vµo x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ë c¸c khu ®« thÞ, ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n. Lµ mét doanh ngiÖp nhµ n­íc trùc thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng S«ng Hång- Bé x©y dùng. S¶n phÈm chÝnh cña c«ng ty lµ c¸t vµng vµ sái s«, mét trong nh÷ng vËt liÖu chÝnh cung cÊp cho ngµnh x©y dùng ë khu vùc phÝa b¾c vµ c¸c tØnh l©n cËn. 2.2. NhiÖm vô. - X©y dùng vµ tæ chøc cã hiÖu qu¶ c¸c kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh. - N©ng cao chÊt l­îng mÆt hµng s¶n xuÊt. - C«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®óng vµ ®Çy ®ñ c¸c chØ tiªu do Tæng C«ng ty x©y dùng S«ng Hång giao: - Tù h¹ch to¸n kinh tÕ ®Çy ®ñ, phï hîp víi chÕ ®é tµi chÝnh, thùc hiÖn mäi chÕ ®é chÝnh s¸ch ph¸p lÖnh cña nhµ n­íc còng nh­ nghÜa vô nép ng©n s¸ch theo quy ®Þnh. - B¶o tån ph¸t triÓn vèn cña c«ng ty, ch¨m lo ph¸t triÓn nh©n lùc ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn vµ nhiÖm vô kinh doanh cña doanh nghiÖp, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng vµ lµm viÖc cho ng­êi lao ®äng theo quy ®Þnh cña Bé lao ®éng vµ c«ng ®oµn ngµnh x©y dùng. - §µo t¹o båi d­ìng c¸n bé, ®¶m b¶o chÊt l­îng ®éi ngò phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña tõng giai ®o¹n; lªn kÕ ho¹ch ®µo t¹o, båi d­ìng, ®µo t¹o míi ®éi ngò ®Ó tr×nh víi l·nh ®¹o Ngµnh. - KÕt hîp víi Ngµnh, ®Þa ph­¬ng lµm tèt c«ng t¸c x· héi. 3. §Æc ®iÓm vÒ tæ chøc vµ bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty. S¬ ®å bé m¸y qu¶n lý c«ng ty cæ phÇn §ÇU T¦ vµ x©y dùng s«ng l« P. Tæng gi¸m ®èc Kü thuËt P. Tæng gi¸m ®èc Kinh doanh Phßng Tµi chÝnh- KÕ to¸n Phßng Tæ chøc L§TL- Hµnh chÝnh Phßng KÕ ho¹ch - Kinh doanh - TiÕp thÞ Phßng Kü thuËt - VËt t­ - KCS Má c¸t sái ViÖt - LËp C¶ng bèc xÕp ViÖt tr× X­ëng Bª T«ng Ly t©m Chi nh¸nh Khai th¸c vµ Kinh doanh VLXD ViÖt tr× Chi nh¸nh Khai th¸c vµ Kinh doanh VLXD §oan hïng chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ – tæng gi¸m ®èc C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ X©y dùng S«ng L« cã c¬ cÊu bé m¸y theo m« h×nh trùc tuyÕn chøc n¨ng gåm c¸c phßng ban víi chøc n¨ng riªng biÖt d­íi sù chØ ®¹o cña ban gi¸m ®èc vµ cã mèi quan hÖ chøc n¨ng víi nhau. 3.1. Ban gi¸m ®èc. - Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ – Tæng gi¸m ®èc: QuyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn môc ®Ých vµ quyÒn lîi cña C«ng ty, lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm cao nhÊt tr­íc nhµ n­íc vµ ph¸p luËt vÒ toµn bé kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty còng nh­ c¸c vÊn ®Ò do tæng c«ng ty giao phã. - Phã Tæng gi¸m ®èc kü thuËt: Lµ ng­êi gióp viÖc cho Tæng gi¸m ®èc vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc mäi vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn lÜnh vùc kü thuËt trong s¶n xuÊt. - Phã gi¸m ®èc kinh doanh:Lµ ng­êi gióp viÖc cho Tæng gi¸m ®èc vµ chÞu tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp ®iÒu hµnh viÖc SXKD cña ®¬n vÞ. 3.2. Phßng tµi chÝnh- kÕ to¸n. Cã nhiÖm vô kiÓm tra gi¸m s¸t vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh trong c«ng ty. Ghi chÐp thu thËp vµ tÝnh to¸n sè liÖu, trªn c¬ së gióp ban gi¸m ®èc trong viÖc ph©n tÝch c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, §­a ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Phßng tµi chÝnh- kÕ to¸n cßn cã nhiÖm vô b¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu tµi chÝnh cña c«ng ty víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng. 3.3.Phßng tæ chøc- lao ®éng. Tham m­u cho Gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c tæ chøc, so¹n th¶o c¸c v¨n b¶n vÒ néi quy, quy ®Þnh, quy chÕ cña c«ng ty vµ gi¶i quyÕt thùc hiÖn c¸c ký kÕt hîp ®éng víi ng­êi lao ®éng, c«ng t¸c thi ®ua khen th­ëng, chÕ ®é chÝnh s¸ch cho ng­êi lao ®éng, ngoµi ra phßng cßn phô tr¸ch nh÷ng vÊn ®Ò vÒ v¨n th­, b¶o vÖ, y tÕ, c«ng t¸c an toµn trong lao ®éng s¶n xuÊt. 3.4. Phßng KÕ ho¹ch- kinh doanh- tiÕp thÞ. Tæ chøc thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm, c«ng t¸c Marketing, thu thËp th«ng tin qu¶ng c¸o vµ cung cÊp hµng ho¸ ®Õn n¬i tiªu thô, thu håi c«ng nî. 3.5 Phßng vËt t­ kü thuËt. Cã nhiÖm vô lËp kÕ ho¹ch cung cÊp vËt t­ cho SXKD ®óng tiÕn ®é, kiÓm tra chØ ®¹o kh©u kü thuËt trong toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ång thêi theo dâi tiÕn ®é s¶n xuÊt cña c¸c ph©n x­ëng. 3.6. C¸c xÝ nghiÖp thµnh viªn, x­ëng c¶ng má: ChÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch, nhiÖm vô SXKD do c«ng ty giao. 4. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¹i c«ng ty. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt ng¾n, Ýt c«ng ®o¹n. §©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc s¾p xÕp, bè trÝ vµ qu¶n lý lao ®éng phï hîp hiÖu qu¶. ViÖc ¸p dông c«ng nghÖ d©y truyÒn nªn n¨ng suÊt lao ®éng n©ng cao tõ ®ã ®Èy nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn cho thÊy h­íng ®i ®óng ®¾n cña c«ng ty trong t­¬ng lai. S¶n phÈm chÝnh cña c«ng ty lµ cét ®iÖn bª t«ng cèt thÕp cao thÕ h¹ thÕ vµ gh¹ch tù chÌn. Sau ®©y lµ s¬ ®å quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm chÝnh cña c«ng ty: C¸t, sái, xi m¨ng, thÐp. Ph©n x­ëng trén bª t«ng Ph©n x­ëng ®óc cét NÐn g¹ch Ph©n x­ëng trén nguyªn vËt liÖu Kcs C¸t, sái xi m¨ng Cét ®iÖn bª t«ng G¹ch tù chÌn T×nh h×nh tµi chÝnh trong 3 n¨m g©n ®©y (2007,2008,2009) ChØ tiªu §¬n vÞ N¨m 2007 N¨m 2008 N¨m 2009 So s¸nh 08/07 So s¸nh 09/08 ST§ % ST§ % 1. C¬ cÊu tµi s¶n % - TSC§/TængTS % 39.5 32.72 31.65 -6.78 - 0.17 -1.07 -0.03 - TSL§/TængTS % 60.5 67.28 68.35 6.78 0.11 1.07 0.02 2. C¬ cÊu NV % -Nî ph¶i tr¶/TængNV % 60.6 61.02 57.03 0.23 0.004 -3.9 -0.06 - Nî vèn CSH/TængNV % 39.4 38.98 42.97 - 0.42 -0.01 3.99 0.102 3. Kh¶ n¨ng thanh to¸n - KNTT HiÖn t¹i LÇn 1.87 1.69 1.58 - 0.18 -0.096 -0.11 -0.065 - KNTT Nî ng¾n h¹n LÇn 1.62 1.51 1.44 - 0.11 -0.068 -0.07 -0.046 - KNTT Nhanh LÇn 0.3 0.4 0.45 0.1 0.333 0.05 0.125 - KNTT Nî dµi h¹n LÇn 4.TSLN/doanh thu % - TSLN Tr­íc thuÕ % 20.07 24.88 27.38 4.81 0.24 2.5 0.1 - TSLN Sau thuÕ % 14.13 18.31 19.67 4.18 0.296 1.36 0.074 5. TSLN/Tæng tµi s¶n % - TSLN Tr­íc thuÕ % 3.05 6.47 9.03 3.42 1.12 2.56 0.396 - TSLNsau thuÕ % 2.12 5.14 8.12 3.02 1.425 2.98 0.58 6. TSLN sau thuÕ/ NgV CSH % 5.23 13.18 16 7.95 1.52 2.82 0.214 C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ X©y dùng S«ng L« lµ mét tæ chøc víi h×nh thøc s¶n xuÊt kinh doanh nªn c¬ cÊu ph©n bè tµi s¶n vµ nguån vèn sÏ kh¸c so víi doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kh¸c. Nh×n vµo b¶ng ta thÊy c¬ cÊu tµi s¶n l­u ®éng chiÕm tØ träng ®a sè vµ t¨ng ®Òu tØ lÖ theo c¸c n¨m tõ 60,5%(n¨m 2007) lªn67,28%(n¨m 2008)vµ lªn 68,35% (n¨m2009). ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× tØ lÖ ®ã lµ hîp lý. C¬ cÊu nguån vèn vÉn cßn t­¬ng ®èi cao, chiÕm trªn 60% cao nhÊt lµ n¨m 2008 víi 61,02%, sang n¨m 2009 ®· gi¶m cßn 57,03%. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay th­êng lµ thiÕu vèn hoÆc kh«ng tù chñ vÒ mÆt vèn. Trong t×nh h×nh lµm ¨n thuËn lîi c«ng ty cã thÓ c¶i thiÖn ®­îc t×nh h×nh kh¶ quan h¬n. VÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n: Kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn t¹i ë c¸c n¨m lµ rÊt cao 1,87 lÇn n¨m 2007 vµ gi¶m dÇn, n¨m 2009 cßn l¹i 1,58 lÇn. Tuy cã gi¶m nh­ng vÉn cßn kh¸ cao, ®iÒu ®ã cã thÓ lµm cho nguån vèn bÞ ø ®äng sö dông ch­a hiÖu qu¶. C¸c nhµ kinh tÕ cho r»ng tØ lÖ tèt nhÊt lµ =1. chØ tiªu thanh to¸n nhanh lµ rÊt thÊp vµ ®ang t¨ng qua c¸c n¨m do c«ng ty kh«ng chñ ®éng vÒ mÆt tiÒn mÆt. Kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n lµ tèt cho thÊy kh¶ n¨ng chñ ®éng vèn khi cÇn, ®ång thêi c¸c kho¶n vèn còng ®Çu t­ vµo c¸c kho¶n hµng ho¸, tµi chÝnh ®em l¹i hiÖu qu¶ cho viÖc t¨ng lîi nhuËn. Nh­ng chØ tiªu nµy ®ang gi¶m tõ 1,62 lÇn n¨m 2007 xuèng 1,51 lÇn n¨m 2009. CÇn ph¶i ®iÒu chØnh hîp lý ®¹t tiªu chuÈn tèt nhÊt tõ 2-2,5 lÇn. C¸c chØ tiªu tØ suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu, trªn tµi s¶n vµ trªn nguån vèn ®Òu t¨ng qua c¸c n¨m. §iÒu ®ã cho thÊy t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã nhiÒu khëi s¾c, t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n vµ nguån vèn cã hiÖu qu¶. 5. §Æc ®iÓm vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ X©y dùng S«ng L« 5.1. §Æc ®iÓm bé m¸y kÕ to¸n S¬ ®å tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n:  KÕ to¸n tr­ëng KÕ to¸n VËt t­, Tµi s¶n, Tæng hîp Thñ quü KÕ to¸n Thanh to¸n, C«ng nî KÕ to¸n c¸c Chi nh¸nh, X­ëng, §éi trùc thuéc NhiÖm vô cña tõng bé phËn trong bé m¸y kÕ to¸n Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n lµ n¬i ph¶n ¸nh, ghi chÐp, kiÓm tra, tÝnh to¸n c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, tõ ®ã cung cÊp th«ng tin cho ban l·nh ®¹o ®Ó lùa chän, ®Þnh h­íng vµ chØ ®¹o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n cña c«ng ty gåm 6 ng­êi. §øng ®Çu lµ tr­ëng phßng Tµi chÝnh KÕ to¸n-KÕ to¸n tr­ëng, sau ®ã lµ 3 nh©n viªn: + KÕ to¸n VËt t­ – Tµi s¶n - Tæng hîp + KÕ to¸n thanh to¸n, C«ng nî. + Thñ quü. Vµ kÕ to¸n c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc. Gi÷a c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, so s¸nh ®èi chiÕu ®Ó ®¶m b¶o c¸c th«ng tin ®­îc ghi chÐp kÞp thêi, chÝnh x¸c. Mçi phÇn hµnh kÕ to¸n ®Òu chÞu sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña KÕ to¸n Tr­ëng vµ cã mèi quan hÖ t­¬ng hç lÉn nhau. * KÕ to¸n tr­ëng: Gióp Gi¸m ®èc phô tr¸ch chung vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc chØ ®¹o, thùc hiÖn thèng nhÊt c«ng t¸c kÕ to¸n - tµi chÝnh ®ång thêi cã nhiÖm vô kiÓm tra, kiÓm so¸t kinh tÕ, tµi chÝnh trong toµn C«ng ty. * KÕ to¸n VËt t­-Tµi s¶n-tæng hîp,: Phô tr¸ch h¹ch to¸n chi tiÕt vËt t­, vËt liÖu theo ph­¬ng ph¸p thÎ song song. Cã nhiÖm vô tæng hîp sè liÖu vÒ t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m vËt t­, tµi s¶n cè ®Þnh, nh»m cung cÊp sè liÖu kÞp thêi ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh theo ®óng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh, ghi chÐp vµo sæ chi tiÕt, sæ tæng hîp kÕ to¸n liªn quan. KiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a c¸c phÇn hµnh. LËp c¸c b¸o c¸o do c¬ quan chñ qu¶n vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng yªu cÇu. * KÕ to¸n thanh to¸n: Theo dâi sè tiÒn hiÖn cã cña C«ng ty ®ang göi t¹i Ng©n hµng tiÒn ®ang chuyÓn vµ sè tiÒn ®ang vay cña Ng©n hµng. NhËn vµ l­u gi÷ c¸c chøng tõ vÒ TiÒn l­¬ng tõ phßng Tæ chøc – Hµnh chÝnh, c¸c giÊy b¸o nî, b¸o cã. Trªn c¬ së c¸c lÖnh thu chi tiÒn ®Ó viÕt phiÕu thu, chi tiÒn mÆt, theo dâi sè tiÒn hiÖn cã cña C«ng ty t¹i quÜ, gi¸m s¸t t×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n cè ®Þnh, ghi chÐp vµo c¸c b¶ng kiÓm kª TSC§, b¶ng tÝnh vµ trÝch khÊu hao TSC§. ViÕt ho¸ ®¬n GTGT b¸n hµng cho kh¸ch hµng, ghi ®Çy ®ñ c¸c phiÕu nhËp, xuÊt kho thµnh phÈm, ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ kiÓm tra viÖc nhËp xuÊt hµng ho¸, theo dâi c¸c kho¶n nî ph¶i thu ph¶i tr¶. * Thñ quü: NhËp, xuÊt tiÒn trong quü theo chøng tõ hîp ph¸p cña phßng Tµi chÝnh-KÕ to¸n. Thu, chi vµ qu¶n lý quü tiÒn mÆt, kiÓm tra hµng ngµy vµ ®èi chiÕu víi kÕ to¸n thanh to¸n, ghi chÐp ®Çy ®ñ vµ vµo sæ quü theo ®óng quy ® * KÕ to¸n c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc: LËp vµ tËp hîp c¸c chøng tõ ban ®Çu theo ®óng chÕ ®é kÕ to¸n göi vÒ phßng Tµi chÝnh-KÕ to¸n C«ng ty. Nh­ vËy bé phËn kÕ to¸n cña C«ng ty cã nhiÖm vô tæ chøc thùc hiÖn toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n trong ph¹m vi toµn C«ng ty, gióp Gi¸m ®èc tæ chøc c«ng t¸c th«ng tin kinh tÕ vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ, h­íng dÉn chØ ®¹o vµ kiÓm tra c¸c bé phËn kÕ to¸n trùc thuéc trong c«ng ty, thùc hiÖn ®Çy ®ñ chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu, chÕ ®é h¹ch to¸n vµ chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ - tµi chÝnh. LËp b¸o c¸o tµi chÝnh theo quy ®Þnh cña cÊp trªn. 5.2. §Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty. - HiÖn nay C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ X©y dùng S«ng L« ®ang ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n “NhËt ký chung ”. S¬ ®å tr×nh tù kÕ to¸n theo h×nh thøc NhËt ký chung: B¶ng tæng hîp chi tiÕt 334, 338 Sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt: 3341, 3342, 3382, 3383, 3384 Chøng tõ gèc hoÆc b¶ng tæng hîp chøng tõ gèc Sæ nhËt ký chung Sæ c¸i 334, 338 B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh B¸o c¸o tµi chÝnh Chøng tõ gèc hoÆc b¶ng tæng hîp chøng tõ gèc: B¶ng chÊm c«ng, BTHTTTL… Sæ nhËt ký ®Æc biÖt Chó thÝch: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu,kiÓm tra - Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho: ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. - X¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh: theo nguyªn gi¸. - X¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ. - XuÊt kho: theo ph­¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn. - Phu¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§: khÊu hao b×nh qu©n (theo n¨m) - ThuÕ : sö dông ph­¬ng ph¸p kª khai khÊu trõ. T¹i c«ng ty cßn sö dông phÇn mÒm kÕ to¸n FSC –AMSE 3- 0 ®Ó tiÖn cho viÖc ghi chÐp vµ theo dâi. Tr×nh tù kÕ to¸n ghi sæ: Sæ kÕ to¸n - Sæ tænghîp:334, 338 - Sæ chi tiÕt: 3341, 3342, 3382, 3383, 3384 , 3383,3384. PhÇn mÒm kÕ to¸n Chøng tõ kÕ to¸n:B¶ng chÊm c«ng… M¸y vi tÝnh M B¶ng tæng hîp chøng tõ cïng lo¹i: b¶ng THPBTL,BTHTAC… - B¸o c¸o tµi chÝnh - B¸o c¸c kÕ to¸n qu¶n trÞ Chó thÝch: NhËp sè liÖu hµng ngµy In sæ, b¸o c¸o cuèi th¸ng,cuèi n¨m §èi chiÕu, kiÓm tra II/ Thùc tr¹ng tæ chøc kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i c«ng ty cæ phÇn §Çu t­ và X©y dùng S«ng L«. 1. §Æc ®iÓm vÒ lao ®éng t¹i c«ng ty. C«ng ty cã ®éi ngò c«ng nh©n viªn v÷ng vÒ tr×nh ®é tay nghÒ, trÎ ho¸ vÒ ®é tuæi ®· gãp phÇn vµo s¶n xuÊt nhiÒu s¶n phÈm cã chÊt l­îng, uy tÝn vµ cã thÞ tr­êng lµnh m¹nh, bÒn v÷ng, tµo ®µ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. C¬ cÊu lao ®éng t¹i C«ng ty ®­îc ph©n theo b¶ng d­íi ®©y: B¶ng C¬ cÊu nh©n sù cña c«ng ty (trong 2 n¨m gÇn ®©y) STT ChØ tiªu 2008 §Çu 2009 Sè ng­êi Tû lÖ % Sè ng­êi Tû lÖ % 1 Theo giíi tÝnh L§ nam 134 70,9 127 65,4 L§ n÷ 39 29,1 44 34,6 2 Theo tr×nh ®é §H, trªn §H 13 7.51 16 9,35 Trung cÊp, C§ 25 14,46 26 15,2 Thî bËc 6,7 24 13,87 24 14,05 Thî bËc 5 30 17,34 32 18,71 Lao ®éng kh¸c 81 46,82 73 42,69 3 Theo ®é tuæi Trªn 56 tuæi 1 0,58 1 0,58 46- 55 tuæi 11 6,36 9 5,26 36-45 tuæi 41 23,7 42 24,57 25-35 tuæi 63 36,42 61 35,67 D­íi 25 tuæi 57 32,94 58 33,92 4 Theo tÝnh chÊt Trùc tiÕp 143 82,66 145 84,8 Gi¸n tiÕp 30 17,34 26 15,2 Ph©n bè lao ®éng ë c¸c bé phËn cña C«ng ty: Chñ tÞch H§QT- TG§ 1 ng­êi P. TG§ Kü thuËt 1 ng­êi P. TG§ Kinh doanh 1 ng­êi Phßng TC-HC 5 ng­êi Phßng Kü thuËt-VT­-KCS 4 ng­êi Phßng Kinh doanh-TT 9 ng­êi Phßng Tµi chÝnh-KÕ to¸n 4 ng­êi X­ëng Bª t«ng- Ly t©m 71 ng­êi Chi nh¸nh KT & KD VLXD ViÖt tr× 34 ng­êi C¶ng bèc xÕp ViÖt tr× 5 ng­êi Má c¸t sái ViÖt –LËp 9 ng­êi Chi nh¸nh KT & KD VLXD §Hïng 26 ng­êi 2. C«ng t¸c qu¶n lý chung vÒ tiÒn l­¬ng t¹i c«ng ty. Hµng th¸ng C«ng ty tiÕn hµnh tr¶ l­¬ng cho CBCNV nãi chung, tr¶ mét lÇn nh­ ®· ghi trong hîp ®ång lao ®éng: Tõ ngµy 10 ®Õn 15 hµng th¸ng (kh«ng cã t¹m øng l­¬ng). VËy trªn b¶ng thanh to¸n l­¬ng chØ cã mét kho¶n khÊu trõ vµo l­¬ng lµ phÇn BHXH ph¶i ®ãng gãp cña ng­êi lao ®éng. PhÇn thanh to¸n l­¬ng vµ c¸c chÕ ®é cña ng­êi lao ®éng nãi chung, C«ng ty dùa vµo chÕ ®é vµ chÝnh s¸ch do Nhµ n­íc qui ®Þnh vµ ban hµnh mét sè quy chÕ tr¶ l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp ®Ó phï hîp víi mÆt b»ng gi¸ c¶ thÞ tr­êng hiÖn t¹i, t¹o ®iÒu kiÖn æn ®Þnh cuéc sèng cho ng­êi lao ®éng. Theo quy chÕ tr¶ l­¬ng, C«ng ty ¸p dông hÖ sè n¨ng suÊt cho CBNV lµm c«ng t¸c chuyªn m«n nghiÖp vô theo th©m niªn c«ng t¸c nh­ sau: + CBNV: Cã thêi gian c«ng t¸c tõ d­íi 10 n¨m = 1.01 Cã thêi gian c«ng t¸c tõ 11®Õn 17 n¨m = 1.03 Cã thêi gian c«ng t¸c tõ 18®Õn 20 n¨m = 1.05 Cã thêi gian c«ng t¸c tõ 21®Õn 23 n¨m = 1.06 Cã thêi gian c«ng t¸c tõ 24 ®Õn 27 n¨m = 1.07 Cã thêi gian c«ng t¸c tõ 27 n¨m trë lªn = 1.09 + L·nh ®¹o: Chñ tÞch H§QT HÖ sè t¨ng thªm: = 1,60 Gi¸m ®èc C«ng ty HÖ sè t¨ng thªm: = 1,50 P. Gi¸m ®èc C«ng ty: = 1,40 Tr­ëng phßng chøc n¨ng: = 1,23 P.Phßng chøc n¨ng: = 1,17 C¸c tæ tr­ëng, m¸y tr­ëng ®­îc h­ëng phô cÊp tr¸ch nhiÖm lµ 10 000®ång/1tæ viªn. C¸c h×nh thøc tÝnh vµ tr¶ l­¬ng: H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian (theo th¸ng hoÆc theo ngµy c«ng thùc hiÖn): Lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc vµ thang b¶ng l­¬ng cña tõng nghµnh nghÒ, cÊp bËc c«ng viªc, cÊp bËc l­¬ng theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. H×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy ¸p dông cho nh÷ng lao ®éng lµm nh÷ng c«ng viÖc nh­ b¶o vÖ, nhµ ¨n. TLTg = (Hsl + pc) x l­¬ng c¬ b¶n X H x C 26 Trong ®ã: TLTg: Lµ tiÒn l­¬ng ®­îc h­ëng trong th¸ng theo thêi gian. LCB: Lµ tiÒn l­¬ng c¬ b¶n H: Lµ hÖ sè t¨ng thªm theo quy chÕ cña C«ng ty. C: Lµ sè c«ng thùc tÕ ®i lµm . H×nh thøc tr¶ l­¬ng l­¬ng th¸ng c¸ch tÝnh nh­ sau: Lµ sè tiÒn l­¬ng tr¶ cè ®Þnh hµng th¸ng trªn c¬ së tÝnh chÊt c«ng viÖc ph¶i hoµn thµnh. H×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy ¸p dông cho lao ®éng gi¸n tiÕp khèi v¨n phßng C«ng ty lµm c«ng t¸c nghiÖp vô (Bé phËn qu¶n lý doanh nghiÖp). TLT =( Hsl + pc) x Ltt x Hsns Trong ®ã: TLT: Lµ tiÒn l­¬ng th¸ng Ltt: L­¬ng tèi thiÓu Hsl: hÖ sè l­¬ng pc: phô cÊp chøc vô Hsns: HÖ sè n¨ng suÊt T¹i c«ng ty, ®i lµm c¶ thø 7 nªn tÝnh c«ng lao ®éng lµ 26 c«ng/th¸ng. VÒ chÕ ®é LÔ TÕt, phÐp n¨m, héi häp, häc tËp, Qu©n sù ...v.v, ®Òu ®­îc tÝnh l­¬ng h­ëng 100% theo l­¬ng cÊp bËc, nhÊt lµ chÕ ®é phÐp n¨m cña c¸n bé c«ng nh©n viªn; C«ng ty cßn tÝnh theo th©m niªn c«ng t¸c cña CBCNV ®Ó tÝnh thªm sè ngµy ®­îc nghØ h­ëng nguyªn l­¬ng cho CBCNV. Phô cÊp tr¸ch nhiÖm: bé phËn tiÒn l­¬ng nµy ¸p dông cho c¸n bé qu¶n lý. BËc phô cÊp tr¸ch nhiÖm ®­îc quy ®Þnh nh­ sau: 0,4 ®èi víi tr­ëng phßng vµ qu¶n ®èc. 0,3 ®èi víi phã phßng vµ qu¶n ®èc. 0,1 ®èi víi tæ tr­ëng. - C«ng ty ¸p dông møc l­¬ng tèi thiÓu theo vïng miÒn lµ 810.000 lµ do nhµ n­íc quy ®Þnh đối víi nh÷ng doanh nghiÖp ë khu vùc 3 (Việt Trì – Phú Thọ) : VÝ dô 1: TÝnh l­¬ng th¸ng 3-2010 cho phßng tæ chøc: ¤ng NguyÔn Duy Thanh, chøc vô tr­ëng phßng, cÊp bËc l­¬ng 7/8, HSL hiÖn nay cña «ng Thanh lµ 4,2, phô cÊp tr¸ch nhiÖm lµ 0,4, hÖ sè n¨ng suÊt 1,23 - TiÒn l­¬ng th¸ng cña «ng Thanh lµ : (4,2 + 0,4) x 810.000 x 1,23 = 4.582.980 ®ång - Phô cÊp tr¸ch nhiÖm 170.100 ®ång - Phô cÊp ¨n ca 26 x 6.500 = 169.000 ®ång - Tæng tiÒn l­¬ng th¸ng cña «ng thanh lµ 4.582.980 + 170.100 + 169.000 = 4.922.080 ®ång - Sè tiÒn BHXH, BHYT, BHTN ( 8,5%) khÊu trõ vµo l­¬ng cña «ng Thanh lµ: BHXH = (Hsl + pc) x l­¬ng tèi thiÓu nhµ n­íc x 6% = (4,2 + 0,4) x 650.000 x 6% = 179.400 BHYT = (Hsl + pc) x l­¬ng tèi thiÓu nhµ n­íc x 1,5% = (4,2 + 0,4) x 650.000 x 1,5% = 44.850 BHTN = (Hsl + pc) x l­¬ng tèi thiÓu nhµ n­íc x 1% = (4,2 + 0,4) x 650.000 x 1% = 29.900 VËy sè l­¬ng thùc lÜnh cña «ng Thanh lµ : 4.922.080 - 179.400 - 44.850 - 29.900 = 4.667.930 H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm: L­¬ng s¶n phÈm cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt: Tæng l­¬ng s¶n phÈm tæ i = Tæng s¶n l­îng tæ i x ®¬n gi¸ sè tiÒn cña 1 ®iÓm N¨ng suÊt = Tæn._.