Thực trạng và giải pháp phát triển Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay

Lêi më ®Çu Sù kiÖn ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc Th­¬ng M¹i ThÕ Giíi trong n¨m qua ®· ®­a ra c¬ héi lín cho ViÖt Nam, ®Æt ra yªu cÇu vµ th¸ch thøc míi ,®ßi hái chóng ta ph¶i thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ víi tèc ®é vµ hiÖu qu¶ cao h¬n n÷a. Muèn vËy chóng ta ph¶i tõng b­íc x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng trong ®ã cã thÞ tr­êng vèn mµ næi bËt lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. XuÊt ph¸t nh÷ng chøc n¨ng, vai trß quan träng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n trong viÖc gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ th× viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ thùc sù cÇn thiÕt, cã thÓ nãi lµ nhu cÇu thiÕt yÕu. Gióp chóng ta héi nhËp nhanh vµ tiÕn kÞp víi tr×nh ®é cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam hiÖn nay, víi nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc trong 6 n¨m ra ®êi vµ ph¸t triÓn, cïng víi nh÷ng h¹n chÕ yÕu kÐm cßn tån t¹i. T«i chän ®Ò tµi ®Ó nghiªn cøu vµ hiÓu râ h¬n vÒ thùc tr¹ng thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam hiÖn nay, ph©n tÝch nh÷ng c¸i chóng ta ®· lµm ®­îc, nh­ng c¸i cßn ch­a lµm ®­îc. Tõ ®ã ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p gãp phÇn ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam hiÖn nay. §Ò ¸n gåm 3 ch­¬ng: -Ch­¬ng 1: C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chøng kho¸n -Ch­¬ng 2: Kh¸i qu¸t vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n -Ch­¬ng 3: Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn TTCK ViÖt Nam hiÖn nay  Ch­¬ng I: C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chøng kho¸n I) Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm Chøng kho¸n lµ nh©n tè c¬ b¶n h×nh thµnh nªn tµi chÝnh chønh kho¸n , lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt lµ c«ng cô huy ®éng vèn tõ n¬i thõa vèn sang n¬i thiÕu vèn ,tõ ng­êi cung vèn ®Õn ng­êi cÇu vèn. “ Chøng kho¸n lµ nh÷ng giÊy tê cã gi¸ cã kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng x¸c ®Þnh sè vèn ®Çu t­ (t­ b¶n ®Çu t­) ,x¸c nhËn quyÒn së h÷u cña quyÒn ®ßi nî hîp ph¸p, boa gåm c¸c ®iÒu kiÖn vÒ thu nhËp vµ tµi s¶n trong mét thêi h¹n nµo ®ã” Nh­ vËy chøng kho¸n lµ mét lo¹i hµng ho¸ vèn kh«ng cã gi¸ trÞ sö dông nh­ lo¹i hµng ho¸ vËt chÊt kh¸c. Ng­ßi ta bá tiÒn mÆt ra mua chóng v× kh¶ n¨ng mang l¹i thu nhËp trong t­¬ng lai ®­¬c chøng nhËn trªn nh÷ng tê giÊy chøng kho¸n .TÝnh hiÖn thùc cña kh¶ n¨ng nµy ®ßi hái ng­êi mua ph¶i quan t©m ®Õn ®¬n vÞ ph¸t hµnh nh­ kÕt qu¶ kinh doanh tr­íc ®ã, t×nh h×nh chøng kho¸n, thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ vµ ban gi¸m ®èc… Hay nãi c¸ch kh¸c nh÷ng ®Æc ®iÓm mµ nhµ ®µu t­ cÇn quan t©m ®Õn khi quyÕt ®Þnh cã n¾m gi÷ mét chøng kho¸n hay kh«ng dã lµ tÝnh thanh kho¶n tÝnh rñi ro vµ tÝnh sinh lîi. Thø nhÊt : TÝnh thanh kho¶n hay lµ tÝnh láng lµ quy ®æi ra tiÒn mÆt cña chøng kho¸n ®ã. Kh¶ n¨ng nµy phô thuéc vµo thêi gian, chi phÝ cÇn thiÕt cho viÖc chuyÓn ®æi vµ rñi ro cña viÖc gi¶m sót gi¸ trÞ cña tµi s¶n ®ã do chuyÓn ®æi. Nh­ vËy chøng kho¸n cã tÝnh kho¶n cao th× th­ßng ®i ®«i vãi lîi nhuËn thÊp. VÝ dô : tr¸i phiÕu chÝnh phñ lu«n cã l·i suÊt thÊp h¬n so víi tr¸i phiÕu c«ng ty. Thø hai : TÝnh rñi ro, mét chøng kho¸n cã thÓ chÞu t¸c ®éng cña rñi ro hÖ thèng vµ rñi ro kh«ng cã hÖ thèng .Rñi ro cã tÝnh hÖ thèng hay rñi ro thÞ tr­êng lµ lo¹i rñi ro t¸c ®éng tíi hÇu hÕt c¸c tµi s¶n bao gåm rñi ro l¹m ph¸t, rñi ro l·i suÊt ,rñi ro vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i…Sù biÕn ®éng gi¸ tr¸i phiÕu do nh÷ng thay ®æi cña l·i suÊt ®­îc gäi lµ rñi ro l·i suÊt.Lo¹i rñi ro nµy cã hai ®Æc tÝnh quan träng.Mét lµ gi¸ tr¸i phiÕu thay ®æi ng­îc chiÒu víi l·i suÊt.L·i suÊt t¨ng sÏ khiÕn gi¸ tr¸i phiÕu gi¶m, l·i suÊt gi¶m l¹i lµm t¨ng gi¸ tr¸i phiÕu.Hai lµ møc biÕn ®éng gi¸ tr¸i phiÕu sÏ t¨ng cao khi kú h¹n cña tr¸i phiÕu kÐo dµi.Rñi ro l¹m ph¸t hay rñi ro vÒ søc mua xuÊt hiÖn v× sù thay ®æi trong gi¸ trÞ cña ®ång tiÒn mÆt cña tr¸i phiÕu do l¹m ph¸t khi ®o l­êng gi¸ søc mua.Rñi ro vÒ tû gi¸ x¶y ra ®èi víi nh÷ng tr¸i phiÕu ®­îc thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ. Dßng tiÒn mÆt néi tÖ phô thuéc vµo tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i thêi ®iÓm c¸c kho¶n lîi tøc ®­îc thanh to¸n.ThÝ dô gi¶ sö r»ng nhµ ®Çu t­ mua tr¸i phiÕu thanh to¸n b¨ng ®« la.Khi ®« la gi¶m gi¸ so víi ®ång tiÒn VN§ th× ®ång tiÒn nhËn ®­îc Ýt h¬n t¹i thêi ®iÓm thanh to¸n vµ ng­îc l¹i. Rñi ro kh«ng cã tÝnh hÖ thèng lµ lo¹i rñi ro chØ t¸c ®éng ®Õn mét tµi s¶n hoÆc mét nhãm nhá c¸c tµi s¶n.Lo¹i rñi ro nµy th­êng liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî cña nhµ ph¸t hµnh.Mäi chøng kho¸n(trõ chøng kho¸n chÝnh phñ)®Òu chÞu ¶nh h­ëng cña kh¶ n¨ng nµy. C¸c nhµ ®Çu t­ th­êng quan t©m tíi viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ c¸c rñi ro liªn quan,trªn c¬ së ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh trong viÖc lùa chän n¨m gi÷ hay b¸n chøng kho¸n.§iÒu nµy ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a lîi tøc vµ rñi ro hay sù c©n b»ng vÒ lîi tøc.Muèn cã lîi nhuËn ph¶i chÊp nhËn rñi ro.Lîi nhuËn cao rñi ro ngÇm chøa cµng lín.Ng­îc l¹i tiÒm tµng cµng lín lîi nhuËn kú väng ®ßi hái ph¶i cµng cao. Thø ba : TÝnh sinh lîi :Chøng kho¸n lµ mét lo¹i tµi s¶n mµ khi së h÷u nã nhµ ®Çu t­ mong muèn nhËn ®­îc mét thu nhËp lín h¬n trong t­¬ng lai.Thu nhËp nµy ®­îc ®¶m b¶o b»ng lîi tøc ®­îc ph©n chia hµng n¨m vµ viÖc t¨ng gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng. Ng­êi mua th­êng chÊp nhËn mét møc sinh lêi thÊp ®Ó ®æi lÊy tÝnh thanh kho¶n cao.TÝnh rñi ro vµ tÝnh thanh kho¶n cã quan hÖ ng­îc chiÒu nhau.Mét chøng kho¸n cµng cã nhiÒu rñi ro cµng Ýt tÝnh thanh kho¶n vµ do ®ã møc lêi tr¶ cho chøng kho¸n ®ã sÏ cao,®ã th­êng lµ chøng kho¸n dµi h¹n.Ng­îc l¹i c¸c tr¸i phiÕu kho b¹c ng¾n h¹n cã tÝnh thanh kho¶n cao,Ýt rñi ro h¬n vµ do ®ã møc sinh lêi còng thÊp. II). Ph©n lo¹i chøng kho¸n: Tuú theo c¸ch chän tiªu chÝ ng­êi tacã thÓ ph©n lo¹i chøng kho¸n ra thµnh nhiÒu lo¹i kh¸c nhau. Tuy nhiªn chóng ta cã thÓ chia chøng kho¸n theo ba tiªu chÝ chñ yÕu, ®ã lµ theo tÝnh chÊt cña chøng kho¸n , theo kh¼ n¨ng chuyÓn nh­îng vµ theo kh¶ n¨ng thu nhËp. C¸ch ph©n chia nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi ®Çu t­ nhËn biÕt ®Ô dµng c¸c lo¹i chøng kho¸n ®ang l­u th«ng vµ gióp hä lùa chän c¸ch thøc ®©u t­ phï hîp 1 .Ph©n lo¹i chøng kho¸n theo tÝnh chÊt: Theo tÝnh chÊt cña chøng kho¸n c¸c lo¹i chøng kho¸n ®­îc ph©n thµnh : Chøng kho¸n vèn ; Chøng kho¸n nî ; Chøng kho¸n ph¸t sinh. 1.1 Chøng kho¸n vèn: Chøng kho¸n vèn lµ chøng th­ x¸c nhËn sù gãp vèn vµ quyÒn së h÷u phÇn vèn vµ c¸c quyÒn hîp ph¸p kh¸c ®èi víi tæ chøc ph¸t hµnh. §¹i diÖn cho chøng kho¸n vèn lµ cæ phiÕu vµ chøng chØ quü ®Çu t­. Cæ phiÕu lµ lo¹i chøng kho¸n vèn ®­îc ph¸t hµnh d­íi d¹ng chøng chØ ho¨c bót to¸n ghi sæ , x¸c nhËn quyÒn së h÷u vµ lîi Ých hîp ph¸p®èi víi tµi s¶n ho¨c vèn cña c«ng ty cæ phÇn . Cæ phiÕu lµ c«ng cô tµi chÝnhcã thêi h¹n thanh to¸n lµ v« thêi h¹n. Khi tham gia mua cæ phiÕu c¸c nhµ ®Çu t­ trë thµnh cæ ®«ng cu¶ c«ng ty cæ phÇn. Cæ ®«ng cã thÓ tiÕn hµnh mua b¸n chuyÓn nh­îng cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng thø cÊp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 1.2 Chøng kho¸n nî: Chøng kho¸n nî, ®iÓn h×nh lµ tr¸i phiÕu , tÝn phiÕu lµ mét ko¹i chøng kho¸n quy ®Þnh nghÜa vô cña ng­êi ph¸t hµnh (ng­êi ®i vay) ph¶i tr¶ ng­êi ®øng tªn së h÷u chøng kho¸n (ng­ßi cho vay) mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh gåm c¶ gèc lÉn l·i trong nh÷ng kho¶ng thêi gian cô thÓ. Nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña tr¸i phiÕu: -MÖnh gi¸ vµ l·i suÊt cuèng phiÕu: +MÖnh gi¸ cña mét tr¸i phiÕu lµ tiÒn ghi trªn bÒ mÆt tr¸i phiÕu, ®Õn thêi ®iÓm thanh to¸n (®¸o h¹n) cña tr¸i phiÕu , tæ chøc ph¸t hµnh ph¶i tr¶ cho ng­êi së h÷u hîp ph¸p tr¸i phiÕu +L·i suÊt cuèng phiÕu lµ l·i suÊt tæ chøc ph¸t hµnh sÏ tr¶ cho ng­êi së h÷u tr¸i phiÕu khi ®Õn h¹n thanh to¸n. L·i suÊt nh©n víi mÖnh gi¸ sÏ cho l·i cuèng phiÕu. Th«ng th­êng l·i suÊt cuèng phiÕu lµ l·i suÊt danh nghÜa. - Thêi gian ®¸o h¹n: Thêi gian ®¸o h¹n cña tr¸i phiÕu lµ thêi gian chÊm døt kho¶n nî , tæ chøc ph¸t hµnh sÏ thu håi tr¸i phiÕu b»ng c¸ch hoµn tr¶ gèc vµ l·i cho ng­êi së h÷u . Thêi gian ®¸o h¹n cua tr¸i phiÕu th«ng th­êng lµ dµi h¹n. NÕu thêi gian ®¸o h¹ncña mét tr¸i phiÕu cµng dµi th× møc ®é biÕn ®éng cña tr¸i phiÕu cµng lín. 1.3 Chøng kho¸n ph¸i sinh : Chøng kho¸n ph¸i sinh lµ c¸c c«ng cô tµi chÝnh cã nguån gèc tõ chøng kho¸n vµ cã quan hÖ chÆt chÏ vãi chøng kho¸n gèc. C¸c chøng kho¸n ph¸i sinh ®­îc h×nh thµnh do nhu cÇu giao dÞch cña ng­êi mua vµ ng­êi b¸n ph¸t triÓn phô thuéc vµo møc ®é ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n . Cã thÓ ph©n lo¹i chøng kho¸n ph¸i sinh thµnh c¸c lo¹i nh­ sau : a)QuyÒn mua tr­íc: QuyÒn mua tr­íc hay cßn gäi lµ ®Æc quyÒn mua lµ mét quyÒn ­u ®·i ®­¬c g¾n vãi mét cæ phiÕu ®ang ®­¬c l­u hµnh , do c«ng ty ph¸t hµnh ra cæ phiÕu ®ã ®Ó huy ®éng thªm vèn cæ phÇn , quyÒn mua tr­íc cho phÐp ng­êi së h÷u nh÷ng nh÷ng cæ phÇn ®ang l­u hµnh ®­¬c mua nhÊt ®Þnh mét sè cæ phiÕu trong ®ît ph¸t hµnh míi cña c«ng ty , t¹i mét møc gi¸ x¸c dÞnh thÊp h¬n møc chµo ra c«ng chóng trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh.C¸c quyÒn nµy còng ®­îc chuyÓn nh­îng gi÷a c¸c cæ ®«ng cã quyÒn thô h­ëng quyÒn vµ c¸c nhµ ®Çu t­ kh¸c.Th«ng th­êng quyÒn mua tr­íc cã thêi h¹n ng¾n lµ chñ yÕu (tõ 2-4tuÇn) vµ viÖc ph¸t hµnh quyÒn ®­îc quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ tæ chøc cña c«ng ty. Møc gi¸ ®¨ng kÝ trong tÊt c¶ c¸c d¹ng quyÒn mua tr­íc thÊp h¬n møc gi¸ hiÖn hµnh cua cæ phiÕu vµo thêi ®iÓm ph¸t hµnh. Gi¸ trÞ cña quyÒn mua tr­íc ®­îc x¸c ®Þnh: M= (P-F)/(N+1) trong ®ã : P lµ thÞ gi¸ cæ phiÕu, F :lµ gi¸ ­u ®·i cña chøng quyÒn, N :lµ ®Þnh møc sè cæ phiÕu cò ®Ó mua mét cæ phiÕu míi Trong tr­êng hîp c¸c cæ ®«ng kh«ng muèn thùc hiÖn quyÒn hä cã thÓ b¸n chóng trªn thÞ tr­êng trong thêi gian quyÒn ch­a hÕt h¹n.Gi¸ quyÒn phô thuéc vµo gi¸ thÞ tr­êng cña cæ phiÕu. b)Chøng khÕ hay b¶o chøng phiÕu: lµ giÊy tê ®­îc ph¸t hµnh cïng víi tr¸i phiÕu hay cæ phiÕu ­u ®·i trong ®ã x¸c nhËn quyÒn ®­îc mua chøng kho¸n theo nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh cña ng­êi së h÷u nã.QuyÒn nµy ®­îc ph¸t hµnh trong tr­êng hîp tæ chøc l¹i c«ng ty hoÆc khi c«ng ty ph¸t hµnh nh»m môc tiªu khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ tiÒm n¨ng mua c¸c cæ phiÕu hoÆc tr¸i phiÕu ­u ®·i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kÐm thuËn lîi GÝa ®Þnh tr­íc hay gi¸ ®Æt mua trªn chøng khÕ cao h¬n gi¸ thÞ tr­êng hiÖn hµnh cña cæ phiÕu th­êng vµ chøng khÕ cã kh× h¹n dµi h¬n chøng quyÒn mét vµi n¨m Chøng khÕ th­êng cã tÝnh chÊt t¸ch rêi ®­îc, nghÜa lµ chøng khÕ cã thÓ ®­îc mua hoÆc b¸n t¸ch rêi chøng kho¸n mµ nã ph¸t hµnh kÌm theo. NÕu gi¸ thÞ tr­êng cña cæ phiÕu th­êng cao h¬n gÝa ®Æt mua cña cæ phiÕu th× chøng khÕ sÏ cã gi¸ trÞ cßn ng­îc l¹i chøng khÕ sÏ kh«ng cã gi¸ trÞ GÝa trÞ chøng khÕ = GÝa trÞ néi t¹i + Gi¸ trÞ thê gian GÝa trÞ néi t¹i =(GÝa trÞ cæ phÇn – GÝa trÞ hiÖn thùc) x Sè cæ phÇn ®­îc mua Chøng khÕ Khi chøng khÕ ®­îc thùc hiÖn sÏ lµm t¨ng sè l­îng cæ phÇn cña TCPH .§iÒu nµy sÏ lµm gi¶m gi¸ cæ phÇn do ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhËn tÝnh cho mçi cæ phÇn.ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ chønh khÕ ®­îc tiÕn hµnh theo ph­¬ng ph¸p ¸p dông ®èi v¬Ý hîp ®ång quyÒn chän mua kiÓu Mü song cã tÝnh hiÖu øng “pha lo·ng” lîi nhËn cña quyÒn. GÝa hîp lý cña chøng quyÒn = Pc x sè cæ phÇn ®­îc mua cña chøng quyÒn 1+q Trong ®ã: Pc: lµ gi¸ trÞ cña hîp ®ång quyÒn chän mua kiÓu Müvíi gi¸ thùc hiÖn vµ thêi gian ®¸o h¹n gièng nh­ thùc tÕ q : lµ tû lÖ t¨ng tr­ëng sè cæ phÇn nÕu nh­ tÊt c¶ c¸c chøng khÕ®Òu ®­îc thùc hiÖn c)Hîp ®ång k× h¹n: lµ tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn vÒ viÖc mua hoÆc b¸n nh÷ng hµng ho¸ nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai .Hîp ®ång trao ®æi kh«ng k× h¹n trªn thÞ tr­êng kh«ng ®­îc ®Þnh gi¸ hµng ngµy. Gi¸ trong hîp ®ång k× h¹n lµ gi¸ giao hµng ngµy, t¹i thêi ®iÓm kÝ hîp ®ång gi¸ chuyÓn giao ®­îc chän ®Ó gi¸ trÞ cña hai bªn mua b¸n lµ b»ng kh«ng ®iÒu nµy cã nghÜa lµ kh«ng cã chi phÝ trong hîp ®ång mua b¸n k× h¹n.Hîp ®ång k× h¹n ®­îc nhµ ®Çu t­ sö dông ®Ó tiÕn hµnh ®Çu c¬ vµ b¶o hé. d) Hîp ®ång t­¬ng lai: Lµ hîp ®ång mµ trong ®ã mét ng­êi b¸n cam kÕt giao mét sè hµng ho¸ nµo ®ã ( CK) vµ ng­êi mua sÏ tr¶ tiÒn khi nhËn hµng ho¸ do (CK), ví mét gi¸ nhÊt ®Þnh vµo mét ngµy nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai ®­îc x¸c ®Þnh tr­íc ë hiÖn t¹i t¹i thêi ®iÓm kÝ kÕt hîp ®ång .§Ó tr¸nh mäi thiÖt h¹i khi hîp ®ång kh«ng ®­îc t«n träng, c¶ hai bªn ®Òu ®­îc yªu cÇu khÝ quü vµo lóc khÝ hîp ®ång C¸c hîp ®ång t­¬ng lai cã thÓ ®ùoc thùc hiÖn th«ng qua giao hµng hoÆc bï ®¾p .Tuy nhiªn sè c¸c hîp ®ång trong t­¬ng lai ®­îc thùc hiÖn rÊt Ýt, cßn hÇu hÕt chóng ®­îc bï ®¾p tr­íc th¸ng giao hµng .Cho dï cã hîp ®ång , nh­ng viÖc giao hµng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®­îc thùc hiªn. C¸c thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng nµy kh«ng ph¶i giao hoÆc nhËn hµng trõ khi hä cã kh¶ n¨ng hoÆc mong muèn ®­îc ®iÒu ®ã.Ng­ßi chñ mçi hîp ®ång dï lµ ng­êi mua hay lµ ng­êi b¸n ®Òu cã quyÒn bï ®¾p hîp ®ång. e) QuyÒn chän : Lµ mét kiÓu hîp ®ång gi÷a hai bªn mµ trong ®ã mét bªn cho bªn kia ®­îc quyÒn mua hoÆc b¸n mét lo¹i hµng ho¸ cô thÓ hoÆc mét l­îng chøng kho¸n nµo ®ã víi mét gi¸ x¸c ®Þnh trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. Mét hîp ®ång quyÒn chän bÊt k× ®Òu bao gåm bèn ®Æc ®iÓm c¬ b¶n: lo¹i quyÒn, tªn hµng ho¸ c¬ së vµ khèi l­îng ®­îc mua hoÆc b¸n theo quyÒn, ngµy ®¸o h¹n, gi¸ thùc thi .Cã bèn ®èi t­îng tham gia trªn thÞ tr­êng quyÒn chän: ng­ßi mua quyÒn mua, ng­êi b¸n quyÒn mua ,ng­êi mua quyÒn b¸n, ng­ßi b¸n quyÒn b¸n. Ng­êi mua ®­îc xem lµ nhµ ®Çu t­ cã vÞ thÕ dµi h¹n vµ ng­êi b¸n ë vÞ thÕ ng¾n h¹n trªn hîp ®ång. ViÖc b¸n hîp ®ång quyÒn chän ®­îc gäi lµ ph¸t hµnh quyÒn chän.Trong mét hîp ®ång quyÒn chän , ng­êi b¸n trao quyÒn cho ng­êi mua ®Ó ®æi lÊy mét kho¶n tiÒn ®­îc gäi lµ phÝ quyÒn chän hay cßn gäi lµ gi¸ quyÒn chän.Møc gi¸ mµ t¹i ®ã quyÒnchän ®­îc thùc hiÖn gäi lµ møc gi¸ thi quyÒn. C¸c bé phËn cÊu thµnh nªn gi¸ quyÒn chän -Gi¸ trÞ néi t¹i cña quyÒn chän:lµ gi¸ trÞ mµ ng­êi n¾m gi÷ quyÒn chän sÏ nhË ®­îc b»ng c¸ch thùc hiÖn thùc hiÖn quyÒn ®­îc ngay lËp tøc -Gi¸ trÞ thêi gian cñ quyÒn chän lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ cña quyÒn chän so víi gi¸ néi t¹i .Thêi gian cho ®Õn khi ®¸o h¹n cµng dµi th× gi¸ tri thêi gian cña quyÒn cµng lín. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ quyÒn chän: Gi¸ thÞ tr­êng cña chøng kho¸n c¬ së,gi¸ thùc hiÖn,thêi gian cho ®Õn khi ®¸o h¹n,l·i suÊt ng¾n h¹n trong suèt thêi gian tån t¹i chøng quyÒn,l·i suÊt coupon. QuyÒn chän ®­îc nhµ ®Çu t­ phßng ngõa rñi ro vµ sö dông ®Ó ®Çu c¬. 2) Ph©n lo¹i chøng kho¸n theo kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng: Theo c¸ch nµy chøng kho¸n ®­îc ph©n thµnh chøng kho¸n ghi danh (ghi tªn) vµ chøng kho¸n v« danh (kh«ng ghi tªn). 2.1)Chøng kho¸n v« danh(giÊy x¸c nhËn quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn ®ßi nî kh«ng ghi tªn chñ së h÷u) : Lo¹i chøng kho¸n nµy ®­îc chuyÓn nh­îng dÔ dµng , kh«ng cÇn nh÷ng thñ tôc x¸c nhËn cña c«ng ty hoÆc c¬ quan c«ng chøng. Ng­êi mua cã tr¸ch nhiÖm chi tr¶ cho ng­êi b¸n theo gi¸ c¶ ®· ®­îc x¸c ®Þnh. 2.2) Chøng kho¸n ghi danh (x¸c nhËn quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn nî cã ghi tªn chñ së h÷u) lo¹i chøng kho¸n nµy ®­îc phÐp chuyÓn nh­îng nh­ng ph¶i theo nh­ng quy ®Þnh ph¸p lý cô thÓ. NÕu muèn chuyÓn nh­îng ng­êi së h÷u ph¶i chøng minh m×nh lµ ng­êi ®­îc phÐp vµ cã quyÒn chuyÓn nh­îng (x¸c nhËn ch÷ kÝ ,chøng minh th­ ,tªn trong danh s¸ch cæ ®«ng) 3. Ph©n lo¹i chøng kho¸n theo thu nhËp Tuú theo tõng lo¹i thu nhËp , chøng kho¸n ®­îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: 3.1) Chøng kho¸n cã thu nhËp cè ®Þnh Chøng kho¸n cã thu nhËp cè ®Þnh lµ lo¹i chøng kho¸n cã quyÒn yªu cÇu thu nhËp cè ®Þnh kh«ng phô thuéc vµo kªt qu¶ ho¹t ®éng cña nhµ ph¸t hµnh. Nã cã thÓ lµ chøng kho¸n v« danh hoÆc chøng kho¸n ®Ých danh, cã thÓ lµ tÝn phiÕu , tr¸i phiÕu hoÆc cæ phiÕu ­u ®·i. Theo ®èi t­îng ph¸t hµnh, chøng kho¸n cã thu nhËp cè ®Þnh bao gåm nh÷ng lo¹i chñ yÕu sau: Tr¸i phiÕu nhµ n­íc , Tr¸i phiÕu ®Þa ph­¬ng , Tr¸i phiÕu c«ng nghiÖp (tr¸i phiÕu c«ng ty) ,Tr¸i phiÕu ng©n hµng vµ TÝn phiÕu quü tiÕt kiÖm ,TÝn phiÕu kho b¹c. 3.2) Chøng kho¸n cã thu nhËp biÕn ®æi Cæ phiÕu th­êng ®¹i diÖn cho lo¹i chøng kho¸n cã thu nhËp biÕn ®æi. Thu nhËp do viÖc së h÷u cæ phiÕu mang l¹i gäi lµ cæ tøc (hay lîi tøc cæ phÇn ), nã biÕn ®éng theo kªt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty. H×nh thøc kh¸c cña lo¹i chøng kho¸n nµy lµ phiÕu tham gia hay chøng chØ ®Çu t­. Lo¹i nµy kh¸c víi cæ phiÕu th«ng th­êng ë chç, nã kh«ng ®­îc quyÒn tham gia gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c«ngty.Khi ph¸t hµnh chøng chØ ®Çu t­, c«ng ty cã thÓ huy ®éng vèn v« thêi h¹n, kh«ng chÞu rñi ro vÒ chi tr¶ lîi tøc cè ®Þnh nh­ cæ phiÕu ­u ®·i hay tr¸i phiÕu, song kh«ng bÞ pha lo·ng quyÒn kiÓm so¸t cña c¸c cæ ®«ng 3.3) Chøng kho¸n hçn hîp H×nh thøc hçn hîp cña chøng kho¸n võa mang tÝnh chÊt cña chøng kho¸n cã thu nhËp cè ®Þnh, võa mang tÝnh chÊt cña chøng kho¸n cã thu nhËp biÕn ®æi. ViÖc ph¸t hµnh lo¹i cøng kho¸n nµy nh»m ®Ó thÝch øng víi nhu cÇu ®Æc biÖt cña thÞ tr­êngvèn. Chøng kho¸n hçn hîp cã nh÷ng lo¹i chñ yÕu sau : Tr¸i phiÕu c«ng ty cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi ; Tr¸i phiÕu cã quyÒn mua cæ phiÕu ; Tr¸i phiÕu cã thu nhËp bæ sung III.Ph¸t hµnh chøng kho¸n 1.            Khái niệm về phát hành chứng khoán Việc chào bán lần đầu tiên chứng khoán mới gọi là phát hành chứng khoán. Nếu đợt phát hành dẫn đến việc đưa một loại chứng khoán của một tổ chức lần đầu tiên ra công chúng thì gọi là phát hành lần đầu ra công chúng. Nếu việc phát hành đó là việc phát hành bổ sung bởi tổ chức đã có chứng khoán cùng loại lưu thông trên thị trường thì gọi là đợt phát hành chứng khoán bổ sung. Tuy nhiên, không phải mọi đối tượng đều được phát hành chứng khoán mà chỉ những chủ thể phát hành mới có được quyền này. 2.            Phương thức phát hành chứng khoán 2.1 Ph©n lo¹i theo ®ît ph¸t hµnh . Theo tiªu thøc nµy ng­êi ta ph©n chia ph­¬ng thøc ph¸t hµnh thµnh ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu vµ ph¸t hµnh c¸c ®ît tiÕp theo. a)Ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu lµ viÖc tæ chøc ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu tiªn sau khi ®· ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn theo quy ®Þnh cña UBCKNN b)Ph¸t hµnh c¸c ®ît tiÕp theo lµ ho¹t ®éng ph¸t hµnh nh»m môc ®Ých t¨ng thªm vèn cña tæ chøc ph¸t hµnh vµ giao dÞnh trªn thÞ tr­êng thø cÊp 2.2) Ph©n lo¹i theo ®èi t­îng mua chøng kho¸n a.Phát hành riêng lẻ (Private Placement) Phát hành riêng lẻ là việc công ty phát hành chào bán chứng khoán của mình trong phạm vi một số người nhất định (thông thường là cho các nhà đầu tư có tổ chức có ý định nắm giữ chứng khoán một cách lâu dài) như công ty bảo hiểm, quỹ hưu trí... với những điều kiện hạn chế chứ không phát hành rộng rãi ra công chúng. Các ngân hàng đầu tư cũng có thể tham gia vào việc phát hành riêng lẻ với tư cách nhà phân phối để hưởng phí phát hành. Đa số các đợt phát hành trái phiếu đều thực hiện dưới hình thức phát hành riêng lẻ, việc phát hành cổ phiếu thường - cổ phiếu phổ thông ít khi được thực hiện dưới hình thức này. C¸c doanh nghiÖp th­êng lùa chän ph¸t hµnh riªng lÎ bái mét sè nguyªn nh©n sau: - C«ng ty kh«ng ®ñ tiªu chuÈn ®Ó ph¸t hµnh ra c«ng chóng. - Sè l­îng vèn cÇn huy ®éng nhá , môc ®Ých chän ph¸t hµnh riªng lÎ ®Ó gi¶m chi phÝ - C«ng ty ph¸t hµnh cæ phiÕu nh»m môc ®Ýnh duy tr× c¸c mèi quan hÖ trong kinh doanh. VÝ dô nh­ ph¸t hµnh cæ phiÕu cho c¸c nhµ cung cÊp tiªu thô s¶n phÈm , ph¸t hµnh cho c¸c ®èi t¸c… -Ph¸t hµnh cho c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc cña c«ng ty. b.Phát hành chứng khoán ra công chúng Phát hành chứng khoán ra công chúng là việc phát hành trong đó chứng khoán có thể chuyển nhượng được bán rộng rãi ra công chúng cho một số lượng lớn người đầu tư nhất định (trong đó phải dành một tỷ lệ cho các nhà đầu tư nhỏ) và khối lượng phát hành phải đạt một mức nhất định. ViÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng ph¶i ®­îc c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ chøng kho¸n cÊp giÊy phÐp hoÆc chÊp thuËn. Sau khi ph¸t hµnh trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp chøng kho¸n sÏ ®­îc giao dÞch t¹i së giao dÞch chøng kho¸n khi ®· ®¸p øng ®­îc c¸c quy ®Þnh vÒ niªm yÕt chøng kho¸n cña SGDCK. Tæ chøc ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng ph¶i thùc hiÖn mét chÕ ®é b¸o c¸o, c«ng bè th«ng tin c«ng khai vµ chÞu sù qu¶n lý, gi¸m s¸t riªng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖc ph¸t hµnh ra c«ng chóng ®­îc ph©n biÖt b»ng hai h×nh thøc: ph¸t hµnh cæ phiÕu ra c«ng chóng vµ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ra c«ng chóng. Tr­êng hîp ph¸t hµnh cæ phiÕu ra c«ng chóng ®­îc thùc hiÖn mét trong hai ph­¬ng thøc sau: - Ph¸t hµnh lÇn ®Çu ra c«ng chóng (IPO):lµ viÖc ph¸t hµnh trong ®ã cæ phiÕu cña c«ng ty lÇn ®Çu tiªn ®­îc b¸n réng r·i cho c«ng chóng ®Çu t­. NÕu cæ phÇn ®­îc b¸n lÇn ®Çu cho c«ng chóng nh»m t¨ng vèn th× ®ã lµ IPO s¬ cÊp , cßn khi cæ phÇn ®­îc b¸n lÇn ®Çu tõ sè cæ phÇn hiÖn h÷u th× ®ã lµ IPO thø cÊp -Chµo b¸n s¬ cÊp (ph©n phèi s¬ cÊp) :lµ ®ît ph¸t hµnh cæ phiÕu bæ sung cña c«ng ty cho réng r·i c¸c c«ng chóng ®Çu t­. Tr­êng hîp ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ra c«ng chóng, viÖc ph¸t hµnh ®­îc thùc hiÖn b»ng mét ph­¬ng thøc duy nhÊt , ®ã lµ chµo b¸n s¬ cÊp. 2.3.Ý nghĩa cơ bản của việc phân biệt giữa phát hành riêng lẻ và phát hành ra công chúng Việc phân biệt phát hành riêng lẻ và phát hành ra công chúng là để xác định những người phát hành rộng rãi ra công chúng phải là những công ty có chất lượng cao, hoạt động sản xuất kinh doanh tốt, nhằm bảo vệ cho công chúng đầu tư nói chung, nhất là những nhà đầu tư nhỏ thiếu hiểu biết. Đồng thời, đây cũng là điều kiện để xây dựng một thị trường chứng khoán an toàn, công khai và có hiệu quả. Việc phát hành chứng khoán riêng lẻ thông thường chịu sự điều chỉnh của Luật Công ty. Chứng khoán phát hành dưới hình thức này không phải là đối tượng được niêm yết và giao dịch trên thị trường chứng khoán sơ cấp. 3.Ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu ra c«ng chóng 3.1.§iÒu kiÖn ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu ra c«ng chóng Mỗi nước có những qui định riêng cho việc phát hành chứng khoán lần đầu ra công chúng. Tuy nhiên, để phát hành chứng khoán ra công chúng thông thường tổ chức phát hành phải đảm bảo năm điều kiện cơ bản sau:- Về qui mô vốn: tổ chức phát hành phải đáp ứng được yêu cầu về vốn điều lệ tối thiểu ban đầu, và sau khi phát hành phải đạt được một tỷ lệ phần trăm nhất định về vốn cổ phần do công chúng nắm giữ và số lượng công chúng tham gia.- Về tính liên tục của hoạt động sản xuất kinh doanh: công ty được thành lập và hoạt động trong vòng một thời gian nhất định (thường khoảng từ 3 đến 5 năm).- Về đội ngũ quản lý công ty: công ty phải có đội ngũ quản lý tốt, có đủ năng lực và trình độ quản lý các hoạt động sản xuất, kinh doanh của công ty.- Về hiệu quả sản xuất kinh doanh: công ty phải làm ăn có lãi với mức lợi nhuận không thấp hơn mức qui định và trong một số năm liên tục nhất định (thường từ 2-3 năm).- Về tính khả thi của dự án: công ty phải có dự án khả thi trong việc sử dụng nguồn vốn huy động được.Tuy nhiên, các nước đang phát triển thường cho phép một số trường hợp ngoại lệ, tức là có những doanh nghiệp sẽ được miễn giảm một số điều kiện nêu trên, ví dụ: doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công ích, hạ tầng cơ sở có thể được miễn giảm điều kiện về hiệu quả sản xuất kinh doanh.ở Việt Nam, theo qui định của Nghị định 48/1998/-NĐ-CP về chứng khoán và thị trường chứng khoán và Thông tư 01/1998/TT-UBCK hướng dẫn Nghị định 48/1998/-NĐ-CP, tổ chức phát hành phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng phải đáp ứng được các điều kiện sau:- Mức vốn điều lệ tối thiểu là 10 tỷ đồng Việt Nam;- Hoạt động kinh doanh có lãi trong 2 năm liên tục gần nhất;- Thành viên Hội đồng quản trị và Giám đốc (Tổng giám đốc) có kinh nghiệm quản lý kinh doanh.- Có phương án khả thi về việc sử dụng vốn thu được từ đợt phát hành cổ phiếu.- Tối thiểu 20% vốn cổ phần của tổ chức phát hành phải được bán cho trên 100 người đầu tư ngoài tổ chức phát hành; trường hợp vốn cổ phần của tổ chức phát hành từ 100 tỷ đồng trở lên thì tỷ lệ tối thiểu này là 15% vốn cổ phần của tổ chức phát hành.- Cổ đông sáng lập phải nắm giữ ít nhất 20% vốn cổ phần của tổ chức phát hành và phải nắm giữ mức này tối thiểu 3 năm kể từ ngày kết thúc đợt phát hành.- Trường hợp cổ phiếu phát hành có tổng giá trị theo mệnh giá vượt 10 tỷ đồng thì phải có tổ chức bảo lãnh phát hành. 3.2.Quy tr×nh ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu ra c«ng chóng Thông thường việc phát hành chứng khoán lần đầu ra công chúng được thực hiện theo các bước sau:- Tổ chức đại hội cổ đông để xin ý kiến chấp thuận của đại hội cổ đông về việc phát hành chứng khoán ra công chúng, đồng thời thống nhất mục đích huy động vốn; số lượng vốn cần huy động; chủng loại và số lượng chứng khoán dự định phát hành; cơ cấu vốn phát hành dự tính phân phối cho các đối tượng: Hội đồng quản trị, cổ động hiện tại, người lao động trong doanh nghiệp, người bên ngoài doanh nghiệp, người nước ngoài…- Hội đồng quản trị ra quyết định thành lập ban chuẩn bị cho việc xin phép phát hành chứng khoán ra công chúng. Chức năng chủ yếu của ban chuẩn bị là chuẩn bị các hồ sơ xin phép phát hành để nộp lên cơ quan quản lý nhà nước về chứng khoán và thị trường chứng khoán; lựa chọn tổ chức bảo lãnh phát hành (nếu cần), công ty kiểm toán và tổ chức tư vấn và cùng với các tổ chức này xây dựng phương án phát hành và dự thảo bản cáo bạch để cung cấp cho các nhà đầu tư.- Ban chuẩn bị lựa chọn người đứng đầu tổ hợp bảo lãnh phát hành. Trong phần lớn các trường hợp phát hành chứng khoán lần đầu ra công chúng, để đảm bảo sự thành công của đợt phát hành thì tổ chức phát hành phải chọn ra được một tổ chức bảo lãnh phát hành. Tổ chức bảo lãnh phát hành với uy tín và mạng lưới rộng lớn của mình sẽ giúp cho việc phân phối chứng khoán của tổ chức phát hành diễn ra một cách suôn sẻ. Chính vì vậy, khi tiến hành phát hành chứng khoán ra công chúng thì việc lựa chọn tổ chức bảo lãnh phát hành có ý nghĩa rất quan trọng, và mang tính quyết định đến sự thành bại của đợt phát hành.- Người đứng đầu tổ hợp bảo lãnh phát hành lựa chọn các thành viên khác của tổ hợp. Trong trường hợp khối lượng chứng khoán phát hành là quá lớn, vượt quá khả năng của một tổ chức bảo lãnh phát hành thì tổ chức bảo lãnh phát hành chính (tổ chức bảo lãnh đã được lựa chọn) sẽ đứng ra lựa chọn các thành viên khác để cùng với mình tiến hành bảo lãnh cho toàn bộ đợt phát hành.- Ban chuẩn bị cùng với tổ hợp bảo lãnh phát hành, công ty kiểm toán và tổ chức tư vấn tiến hành định giá chứng khoán phát hành. Định giá chứng khoán là khâu khó khăn nhất và phức tạp nhất khi tiến hành phát hành chứng khoán ra công chúng. Nếu định giá chứng khoán quá cao thì sẽ khó khăn trong việc bán chứng khoán, còn nếu định giá chứng khoán quá thấp thì sẽ làm thiệt hại cho tổ chức phát hành. Vì thế, việc định giá chứng khoán một cách hợp lý sao cho người mua và người bán đều chấp nhận được là hết sức quan trọng và cần phải được phối hợp của tổ chức bảo lãnh, công ty kiểm toán và tổ chức tư vấn của công ty.- Chính thức thành lập tổ hợp bảo lãnh phát hành và ký hợp đồng bảo lãnh phát hành với tổ chức phát hành.- Công ty kiểm toán xác nhận các báo cáo tài chính trong hồ sơ xin phép phát hành.- Tổ chức phát hành nộp hồ sơ lên Uỷ ban chứng khoán. Thông thường tổ chức phát hành sẽ được trả lời về việc cấp hay từ chối cấp giấy phép trong một thời hạn nhất định kể từ ngày nộp hồ sơ xin phép phát hành đầy đủ và hợp lệ. Trong thời gian chờ Uỷ ban chứng khoán Nhà nước xem xét hồ sơ, tổ chức phát hành có thể sử dụng nội dung trong bản cáo bạch sơ bộ để thăm dò thị trường.- Sau khi được cấp phép phát hành, tổ chức phát hành phải ra thông báo phát hành trên các phương tiện thông tin đại chúng, đồng thời công bố ra công chúng bản cáo bạch chính thức và việc thực hiện việc phân phối chứng khoán trong một thời gian nhất định kể từ khi được cấp giấy phép. Thời hạn phân phối được qui định khác nhau đối với mỗi nước. ở Việt nam, theo qui định tại Nghị định 48/Chính phủ về chứng khoán và thị trường chứng khoán thì thời hạn này là 90 ngày, trong trường hợp xét thấy hợp lý và cần thiết, Uỷ ban chứng khoán nhà nước có thể gia hạn thêm.- Tiến hành đăng ký, lưu giữ, chuyển giao và thanh toán chứng khoán sau khi kết thúc đợt phân phối chứng khoán.- Sau khi hoàn thành việc phân phối chứng khoán, tổ chức phát hành cùng với tổ chức bảo lãnh phát hành phải báo cáo kết quả đợt phát hành cho Uỷ ban chứng khoán và tiến hành đăng ký vốn với cơ quan có thẩm quyền.- Trường hợp tổ chức phát hành có đủ điều kiện niêm yết thì có thể làm đơn xin niêm yết gửi lên Uỷ ban chứng khoán và Sở giao dịch chứng khoán nơi công ty niêm yết. 3.3.B¶o l·nh ph¸t hµnh a. Khái niệm:Bảo lãnh phát hành là quá trình một công ty chứng khoán giúp tổ chức phát hành thực hiện các thủ tục trước và sau khi chào bán chứng khoán như định giá chứng khoán, chuẩn bị hồ sơ xin phép phát hành chứng khoán, phân phối chứng khoán và bình ổn giá chứng khoán trong giai đoạn đầu.Thông thường, để phát hành chứng khoán ra công chúng, tổ chức phát hành cần phải có được sự bảo lãnh của một công ty nhỏ, và số lượng phát hành không lớn, thì chỉ cần có một tổ chức bảo lãnh phát hành. Nếu đó là một công ty lớn, và số lượng chứng khoán phát hành vượt quá khả năng của một tổ chức bảo lãnh thì cần phải có một tổ hợp bảo lãnh phát hành, bao gồm một hoặc một tổ chức bảo lãnh chính và một số tổ chức bảo lãnh phát hành thành viên.Các tổ chức bảo lãnh phát hành được hưởng phí bảo lãnh hoặc một tỷ lệ hoa hồng nhất định trên số tiền thu được từ đợt phát hành. Phí bảo lãnh phát hành là mức chênh lệch giữa giá bán chứng khoán cho người đầu tư và số tiền tổ chức phát hành nhận được.Ví dụ: nếu công chúng mua chứng khoán phải trả 20.000 đ một cổ phiếu, trong khi công ty phát hành nhận 18.000 đ một cổ phiếu thì tiền phí bảo lãnh phát hành là 2.000 đ một cổ phiếu.Phí bảo lãnh hoặc hoa hồng bảo lãnh cao hay thấp là tuỳ thuộc vào tính chất của đợt phát hành (lớn hay nhỏ, thuận lợi hay khó khăn). Nói chung, nếu đợt phát hành đó là đợt phát hành chứng khoán lần đầu ra công chúng thì mức phí hoặc hoa hồng phải cao hơn lần phân phối sơ cấp. Đối với trái phiếu, phí bảo lãnh hoặc hoa hồng phụ thuộc vào lãi suất trái phiếu (lãi suất trái phiếu thấp thì phí bảo lãnh phát hành phải cao và ngược lại)     b.  Các phương thức bảo lãnh phát hành Việc bảo lãnh phát hành thường được thực hiện theo một trong các phương thức sau: ·        Bảo lãnh với cam kết chắc chắn: là phương thức bảo lãnh mà theo đó tổ chức bảo lãnh cam kết sẽ mua toàn bộ số chứng khoán phát hành cho dù có phân phối được hết chứng khoán hay không. Trong hình thức bảo lãnh tổ hợp theo "cam kết chắc chắn", một nhóm các tổ chức bảo lãnh hình thành một tổ hợp để mua chứng khoán của tổ chức phát hành với giá chiết khấu so với giá chào bán ra công chúng (POP) [1] và bán lại các chứng khoán đó ra công chúng theo giá POP. Chênh lệch giữa giá mua chứng khoán của các tổ chức bảo lãnh và giá chào bán ra công chúng được gọi là hoa hồng chiết khấu. ·        Bảo lãnh theo phương thức dự phòng: đây là phương thức thường được áp dụng khi một công ty đại chúng phát hành bổ sung thêm cổ phiếu thường ở các nước phát triển. Trong trường hợp đó, công ty cần phải bảo vệ quyền lợi cho các cổ đông hiện hữu, và như vậy, công ty phải chào bán cổ phiếu bổ sung cho các cổ đông cũ trước khi chào bán ra công chúng bên ngoài. Dĩ nhiên, sẽ có một số cổ đông không muốn mua thêm cổ phiếu của công ty. Do vậy, công ty cần có một tổ chức bảo lãnh dự phòng sẵn sàng mua những quyền mua không được thực hiện và chuyển thành những cổ phiếu để phân phối ra ngoài công chúng. Có thể nói, bảo lãnh theo phươ._.