Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lí và sử dụng vốn FDI trong lĩnh vực Bưu chính Viễn thông Việt Nam

I/ Ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng ë ViÖt nam: Sù ph¸t triÓn cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam: Qu¸ tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn: Ngµnh B­u ®iÖn ViÖt Nam ®· tr¶i qua giai ®o¹n ph¸t triÓn h¬n 50 n¨m. Cho tíi n¨m 1985, m¹ng l­íi viÔn th«ng n­íc ta cßn hÕt søc l¹c hËu. Theo thèng kª, sè m¸y ®iÖn tho¹i n¨m 1985 lµ 103,1 ngµn m¸y. Ngµnh B­u ®iÖn cßn lµ ngµnh mang tÝnh phôc vô thuÇn tuý vµ ®­îc Nhµ n­íc bao cÊp hoµn toµn víi kinh phÝ hÕt søc h¹n hÑp ®Ó cè g¾ng nu«i sèng c¸c thiÕt bÞ trªn m¹ng l­íi. NhËn thøc ®­îc vai trß cña m×nh trong kÕt cÊu h¹ tÇng, cïng víi chÝnh s¸ch më cöa cña §¶ng vµ ChÝnh phñ, ngµnh B­u ®iÖn ®øng tr­íc nhu cÇu ph¶i ph¸t triÓn, lµm cÇu nèi ViÖt Nam víi m¹ng l­íi th«ng tin toµn cÇu, lµm kÝch thÝch tè cho viÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c. NhËn thøc râ xu h­íng hiÖn ®¹i ho¸ cña viÔn th«ng thÕ giíi vµ tiÒm n¨ng cña mét ngµnh kinh doanh dÞch vô cã l·i, ngµnh B­u ®iÖn ®· m¹nh d¹n xin Nhµ n­íc cho thùc hiÖn c¬ chÕ tù h¹ch to¸n ®éc lËp tõ n¨m 1986 vµ xin ®­îc gi÷ l¹i 90% doanh thu ngo¹i tÖ ®Ó t¸i ®Çu t­ x©y dùng mét m¹ng l­íi. Víi c¬ chÕ nµy, ngµnh B­u ®iÖn ®· b­íc sang mét b­íc ngoÆt. Tæng côc B­u ®iÖn vµo thêi ®iÓm ®ã vÉn võa qu¶n lý Nhµ n­íc, võa s¶n xuÊt kinh doanh. Song mäi b­íc ®i, bªn c¹nh nhiÖm vô ®· h×nh thµnh râ nh÷ng môc ®Ých, nh÷ng tÝnh to¸n cña mét doanh nghiÖp sao cho ®Çu t­ hiÖu qu¶ nhÊt, doanh thu cao nhÊt vµ ph¸t triÓn nhanh nhÊt. Tæng côc B­u ®iÖn ®· x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ngµnh trªn tinh thÇn tù lùc, víi ph­¬ng ch©m hiÖn ®¹i ho¸. X¸c ®Þnh râ tÇm quan träng cña viÖc thiÕt lËp hÖ thèng th«ng tin quèc tÕ, nh»m mét mÆt hßa ViÖt Nam vµo m¹ng l­íi th«ng tin toµn thÕ giíi, mÆt kh¸c t¹o nguån thu ngo¹i tÖ ®Ó t¸i t¹o ®Çu t­, Tæng côc b­u ®iÖn ®· tËp trung x©y dùng hÖ thèng th«ng tin vÖ tinh quèc tÕ Intelsat. N¨m 1986, th«ng tin quèc tÕ ®· ®em l¹i nöa triÖu USD, kh¼ng ®Þnh h­íng ®i ®óng ®¾n cña ngµnh B­u ®iÖn. Nh÷ng n¨m tiÕp theo, doanh thu ngo¹i tÖ mçi n¨m t¨ng hÇu nh­ gÊp 2 lÇn, t¹o vèn t¸i ®Çu t­ vµ lßng tin, lµm c¬ së cho viÖc huy ®éng vèn vay, vèn ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi ®Ó cã nh÷ng b­íc tiÕn nh¶y vät. §Ó phï hîp víi xu h­íng chung cña thÕ giíi vµ t¨ng c­êng bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b­u chÝnh viÔn th«ng, t¹o m«i tr­êng vµ hµnh lang ph¸p lý cho viÖc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn ngµnh h¹ tÇng c¬ së quan träng nµy, th¸ng 10/1992, ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh thµnh lËp Tæng côc b­u ®iÖn- C¬ quan trùc thuéc ChÝnh phñ, qu¶n lý ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng víi chøc n¨ng vµ bé m¸y tæ chøc nh­ qui ®Þnh t¹i nghÞ ®Þnh 28CP ngµy 24/5/1993. N¨m 1995 ®¸nh dÊu viÖc chÊm døt ®éc quyÒn C«ng ty trong lÜnh vùc cung cÊp dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng víi viÖc Thñ t­íng ChÝnh phñ ra quyÕt ®Þnh 249/TTg thµnh lËp Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam theo m« h×nh Tæng c«ng ty 91, ®ång thêi cho phÐp thµnh lËp hµng lo¹t c¸c C«ng ty viÔn th«ng kh¸c. Trong n¨m 2002 võa qua, Tæng côc b­u ®iÖn ®· ®­îc n©ng lªn thµnh Bé B­u chÝnh - ViÔn th«ng. Bé B­u chÝnh ViÔn th«ng cã chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi b­u chÝnh viÔn th«ng, Internet, ®iÖn tö tin häc, tÇn sè v« tuyÕn ®iÖn, c«ng nghÖ th«ng tin th«ng qua viÖc x©y dùng chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc, qui ho¹ch ph¸t triÓn b­u chÝnh viÔn th«ng vµ c«ng nghÖ th«ng tin, tuyªn truyÒn, h­íng dÉn, thanh tra, kiÓm tra viÖc tæ chøc thùc hiÖn, thèng nhÊt qu¶n lý c¬ së h¹ tÇng th«ng tin quèc gia vµ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô thuéc lÜnh vùc nµy. Nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc cña ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam Trong h¬n 10 n¨m ®æi míi, tõ mét nÒn t¶ng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt l¹c hËu, qui m« nhá, ®Õn nay ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu næi bËt. Víi tèc ®é t¨ng tr­ëng trung b×nh hµng n¨m lµ 20%, viÔn th«ng ViÖt Nam ®­îc HiÖp héi viÔn th«ng quèc tÕ xÕp lµ n­íc cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh thø hai trªn thÕ giíi vµ ®øng thø n¨m trong khu vùc ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng vÒ më réng vïng phñ sãng ®iÖn tho¹i. M¹ng l­íi viÔn th«ng quèc tÕ: N¨m 1986, khi Telstra, h·ng viÔn th«ng n­íc ngoµi ®Çu tiªn, ph¸ rµo cÊm vËn, b¾t tay víi ViÖt Nam th× c¬ së h¹ tÇng th«ng tin ë ViÖt Nam gÇn nh­ vÉn chØ lµ sè 0. ThÕ nh­ng, cho ®Õn nay m¹ng l­íi viÔn th«ng quèc tÕ ®· ®­îc x©y dùng kh¸ hoµn chØnh vµ hiÖn ®¹i. Cho ®Õn nay ®· cã 7 tr¹m vÖ tinh mÆt ®Êt, trong ®ã 2 tr¹m thuéc tiªu chuÈn Intersputnik vµ sè cßn l¹i thuéc tiªu chuÈn Intelsat, x©y dùng 3 tæng ®µi cöa ngâ quèc tÕ ®­îc trang bÞ c¸c hÖ thèng chuyÓn m¹ch AXE 105 ë Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ §µ N½ng. Bªn c¹nh th«ng tin vÖ tinh, ViÖt Nam cßn tham gia hÖ thèng c¸p quang biÓn ngÇm TVH víi dung l­îng 565 Mbit/s vµ chiÒu dµi 3375 km, tham gia vµo hÖ c¸p quang biÓn ngÇm SE-WE-WE3 víi dung l­îng b­íc 1 lµ 10 Gbit/s(1) B¸o §Çu t­ sè ngµy 16/9/2002 . M¹ng l­íi th«ng tin n­íc ta ®· thùc sù hoµ nhËp vµo m¹ng th«ng tin toµn cÇu víi 5379 kªnh tho¹i quèc tÕ, trong ®ã cã 3297 kªnh qua c¸p quang biÓn vµ 2082 kªnh qua vÖ tinh. Sè c¸c ®­êng liªn l¹c víi MÜ còng ®· t¨ng lªn nhanh chãng víi h¬n 600 kªnh nèi trùc tiÕp víi m¹ng cña AT&T, MCI vµ US Sprint.(2) B¸o §Çu t­ sè ngµy 16/9/2002 M¹ng l­íi viÔn th«ng trong n­íc: M¹ng l­íi viÔn th«ng trong n­íc còng ®­îc hiÖn ®¹i ho¸ mét c¸ch c¬ b¶n. Th¸ng 11/1993, ë 53/53 tØnh, thµnh phè vµ ë 468/468 huyÖn trªn toµn quèc ®· cã c¸c hÖ thèng chuyÓn m¹ch sè. Tõ 1/3/1996, m¹ng ®iÖn tho¹i c«ng céng cña ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh ®æi sè, theo ®ã Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh bao gåm 7 sè, c¸c tØnh, thµnh phè cßn l¹i lµ 6 sè.(1) B¸o §Çu t­ sè ngµy 24/11/1997 Ngµy 28/8/1996, m¹ng ®iÖn tho¹i toµn quèc ®¹t tíi con sè 1 triÖu thuª bao, ®­a ViÖt Nam ®øng vµo hµng thø 60 n­íc trªn thÕ giíi cã m¹ng ®iÖn tho¹i trªn 1 triÖu thuª bao. Vµ sau 5 n¨m, ®Õn gi÷a n¨m 2002, m¹ng ®iÖn tho¹i c«ng céng ViÖt Nam ®¹t h¬n 5 triÖu thuª bao víi mËt ®é 6,26 m¸y/ 100 ng­êi.(2) B¸o §Çu t­ sè ngµy 16/9/2002 Ngµy 22/11/1996, m¹ch vßng c¸p quang SDH dung l­îng 2,5 Gbit/s ®­îc ®­a vµo khai th¸c trªn m¹ng ®­êng trôc B¾c-Nam. §©y lµ m¹ch vßng c¸p quang dµi nhÊt vµ cã dung l­îng lín nhÊt ®­îc ®­a vµo khai th¸c trong khu vùc. C¸c hÖ thèng viba sè dung l­îng 140 Mbit/s còng ®­îc khai th¸c song song trªn m¹ng ®­êng trôc nµy. C¸c dÞch vô viÔn th«ng kh¸c còng ®· ®­îc më réng vµ ph¸t triÓn. HiÖn cã 3 m¹ng di déng, trong ®ã 2 m¹ng phñ sãng quèc gia sö dông c«ng nghÖ sè GMS vµ Mobiphone vµ Vinaphone, ®· phñ sãng 61/61 tØnh, thµnh phè; m¹ng Call-link sö dông c«ng nghÖ Analog phñ sãng khu vùc thµnh phè Hå ChÝ Minh. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2002, sè thuª bao thuéc m¹ng Vinaphone lµ 365.000, sè thuª bao thuéc m¹ng Mobiphone lµ 315.000. HÖ thèng nh¾n tin toµn quèc gåm 5 m¹ng víi sè thuª bao ®ang ho¹t ®éng lµ 46.000 thuª bao/ 56.000 sè l¾p l¹i. M¹ng ®iÖn tho¹i thÎ Cardphone ®­îc triÓn khai tõ n¨m 1997 ®Õn nay ®· l¾p ®Æt ®­îc 6.076 tr¹m.(3) §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng giai ®o¹n 1996-2000, Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam, 2002 DÞch vô th­ ®iÖn tö ®i néi ®Þa vµ quèc tÕ trªn m¹ng ®­îc chÝnh thøc giíi thiÖu tõ th¸ng 10/1996. Th¸ng 5/1997, Tæng côc B­u ®iÖn ®· chÝnh thøc ban hµnh qui ®Þnh vÒ cÊp phÐp vµ khai th¸c m¹ng Internet. TÝnh ®Õn ngµy 31/7/2002, tæng sè thuª bao Internet lµ 176.911 thuª bao.(4) Thêi b¸o kinh tÕ, sè ngµy 25/9/2002 Cã thÓ vÝ h¹ tÇng m¹ng l­íi viÔn th«ng n­íc ta x©y dùng nh­ nÒn mãng cña mét ng«i nhµ cao tÇng, cßn nh÷ng g× céng ®ång ®ang sö dông nh­ tÇng 1 vµ viÖc ph¸t triÓn viÔn th«ng trong t­¬ng lai nh­ viÖc lªn thªm tÇng cña ng«i nhµ ®ã. C«ng nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ viÔn th«ng: Ngoµi viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn m¹ng l­íi phï hîp víi chñ tr­¬ng hiÖn ®¹i ho¸, c«ng nghiÖp ho¸, ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ®· rÊt cè g¾ng vµ quyÕt t©m x©y dùng nÒn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ sö dông c«ng nghÖ cao th«ng qua c¸c dù ¸n chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ liªn doanh víi n­íc ngoµi. Cho tíi cuèi nh÷ng n¨m 1980, c«ng nghiÖp viÔn th«ng n­íc ta hÇu nh­ ch­a cã g×. C¸c c¬ së c«ng nghiÖp víi nh÷ng thiÕt bÞ d©y chuyÒn l¹c hËu, cò kü, kh«ng ®ång bé, chØ cã thÓ s¶n xuÊt mét sè vËt t­ cho b­u chÝnh, c¸c hép ®Çu cuèi c¸p,... Ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ®· tõng b­íc t×m hiÓu thÞ tr­êng c«ng nghiÖp viÔn th«ng thÕ giíi, x©y dùng c¸c dù ¸n chuyÓn giao c«ng nghÖ, liªn doanh l¾p r¸p, s¶n xuÊt thiÕt bÞ t¹i ViÖt Nam víi c¸c ®èi t¸c cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, cã tiÒm n¨ng kinh tÕ vµ thiÖn chÝ chuyÓn giao c«ng nghÖ cho ViÖt Nam. Ngay tõ n¨m 1997, d©y chuyÒn l¾p r¸p thiÕt bÞ viba sè b¨ng hÑp 2x2 Mbit/s víi AWA ®· ®­îc thiÕt lËp, më ®Çu mét giai ®o¹n míi cña ngµnh c«ng nghiÖp viÔn th«ng ViÖt Nam. Tíi nay, m¹ng l­íi c«ng nghiÖp viÔn th«ng sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ë n­íc ta b­íc ®Çu ®­îc h×nh thµnh víi c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ, nhµ m¸y liªn doanh s¶n xuÊt c¸c thiÕt bÞ c¬ b¶n nhÊt cña m¹ng l­íi: · D©y chuyÒn c«ng nghÖ l¾p r¸p thiÕt bÞ viba sè 34 Mbit/s theo c«ng nghÖ ATI- MÜ t¹i Hµ Néi. · D©y chuyÒn c«ng nghÖ t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh, l¾p r¸p hÖ thèng v« tuyÕn ®a tiÕp xóc theo c«ng nghÖ cña Philips - Hµ Lan. · C¸c d©y chuyÒn l¾p r¸p tæng ®µi cÊp tØnh dung l­îng tíi 20.000 sè theo c«ng nghÖ cña Goldstar t¹i Hµ Néi. · C¸c d©y chuyÒn l¾p r¸p SKD, CKD, c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi nh­ m¸y ®iÖn tho¹i, m¸y fax,.. t¹i Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh. · Liªn doanh víi Goldstar - Hµn Quèc s¶n xuÊt c¸p sîi quang víi c«ng suÊt thiÕt kÕ 400.000 km ®«i/n¨m. · Liªn doanh víi Alcatel- Ph¸p l¾p r¸p tæng ®µi 1000 E10 cña Alcatel. · Liªn doanh nghiªn cøu ph¸t triÓn vµ s¶n xuÊt tæng ®µi VKX (Tæng ®µi ViÖt Nam- Hµn Quèc) víi Goldstar. Trong thêi gian võa qua, c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt kh«ng chØ cho phÐp tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ mµ cßn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm. §iÒu quan träng lµ cho phÐp ngµnh ph¸t triÓn m¹ng l­íi mét c¸ch chñ ®éng, kh«ng phô thuéc vµo chuyªn gia n­íc ngoµi. §ång thêi qua ®ã ®µo t¹o ®­îc ®éi ngò c¸n bé kü thuËt khai th¸c, b¶o d­ìng m¹ng l­íi vµ tõng b­íc x©y dùng nÒn c«ng nghiÖp ®iÖn tö- tin häc- viÔn th«ng ë n­íc ta. §Æc ®iÓm kinh doanh phôc vô cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam: §Æc ®iÓm kinh tÕ cña s¶n phÈm b­u chÝnh viÔn th«ng: TÝnh v« h×nh cña s¶n phÈm: S¶n phÈm b­u chÝnh viÔn th«ng kh«ng ph¶i lµ s¶n phÈm vËt chÊt chÕ t¹o míi, kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸ cô thÓ mµ lµ hiÖu qu¶ cã Ých cña qu¸ tr×nh truyÒn ®­a tin tøc tõ ng­êi g­Ø ®Õn ng­êi nhËn. C¸c c¬ së b­u chÝnh viÔn th«ng lµm nhiÖm vô dÞch chuyÓn tin tøc tõ vÞ trÝ ng­êi göi ®Õn vÞ trÝ ng­êi nhËn. Sù dÞch chuyÓn tin tøc nµy chÝnh lµ kÕt qu¶ cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng. Nh­ vËy, s¶n phÈm b­u chÝnh viÔn th«ng thÓ hiÖn d­íi d¹ng dÞch vô. Tõ ®ã, cã thÓ nhËn thÊy s¶n phÈm b­u chÝnh viÔn th«ng kh«ng tån t¹i ngoµi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nªn kh«ng thÓ ®­a vµo kho, kh«ng thÓ thay thÕ ®­îc. V× vËy, vÊn ®Ò chÊt l­îng s¶n phÈm ®ßi hái ph¶i ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu rÊt cao. §Ó t¹o ra s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp B­u chÝnh viÔn th«ng kh«ng cÇn ®Õn nh÷ng nguyªn vËt liÖu chÝnh ph¶i bá tiÒn ra mua nh­ c¸c ngµnh kh¸c mµ chØ cÇn sö dông c¸c vËt liÖu phô. §iÒu nµy ¶nh h­ëng ®Õn c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng: chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng nhá, chi phÝ lao ®éng sèng (tiÒn l­¬ng) chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b­u chÝnh viÔn th«ng mang tÝnh d©y chuyÒn: §Æc ®iÓm nµy thÓ hiÖn ë chç, ®Ó truyÒn ®­a tin tøc hoµn chØnh tõ ng­êi göi ®Õn ng­êi nhËn th­êng cã tõ hai hay nhiÒu c¬ së B­u ®iÖn tham gia, mçi c¬ së chØ thùc hiÖn mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh, hoÆc “giai ®o¹n ®i”, hoÆc “giai ®o¹n ®Õn”, hoÆc “giai ®o¹n qu¸ giang” cña qu¸ tr×nh truyÒn ®­a tin tøc hoµn chØnh ®ã. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm: Trong ho¹t ®éng th«ng tin b­u chÝnh viÔn th«ng, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh tiªu thô; trong nhiÒu tr­êng hîp hai qu¸ tr×nh nµy cã thÓ trïng víi nhau. Hay nãi c¸ch kh¸c, hiÖu qu¶ cã Ých cña qu¸ tr×nh truyÒn ®­a tin tøc ®­îc tiªu dïng ngay trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Do ®Æc ®iÓm nµy mµ vÊn ®Ò chÊt l­îng s¶n phÈm b­u chÝnh viÔn th«ng mét lÇn n÷a l¹i ®­îc ®Æt ra, bëi v× nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ng­êi tiªu dïng. Kh¸c víi s¶n phÈm cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c, trong b­u chÝnh viÔn th«ng, dï muèn hay kh«ng ng­êi tiªu dïng còng ph¶i tiªu dïng nh÷ng s¶n phÈm mµ ngµnh t¹o ra. Ngoµi ra, c¸c s¶n phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng còng kh«ng thÓ thay thÕ b»ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt h¬n. Trong nhiÒu tr­êng hîp, s¶n phÈm b­u chÝnh viÔn th«ng kÐm chÊt l­îng cã thÓ g©y ra nh÷ng hËu qu¶ kh«ng thÓ bï ®¾p ®­îc c¶ vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn. 2.1.4. T¶i träng b­u chÝnh viÔn th«ng kh«ng ®ång ®Òu theo kh«ng gian vµ thêi gian T¶i träng B­u chÝnh viÔn th«ng lµ l­îng tin tøc ®Õn yªu cÇu mét c¬ së s¶n xuÊt nµo ®ã cña b­u chÝnh viÔn th«ng phôc vô trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña b­u chÝnh viÔn th«ng phô thuéc vµo nhu cÇu truyÒn ®­a tin tøc. Ngµnh cã nhiÖm vô tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu vÒ truyÒn ®­a tin tøc, thu hót vµ më réng c¸c nhu cÇu nµy. Nhu cÇu vÒ truyÒn ®­a tin tøc cã thÓ xuÊt hiÖn ë bÊt cø n¬i nµo trªn tr¸i ®Êt, ë ®©u cã con ng­êi th× ë ®ã cã nhu cÇu vÒ th«ng tin. Do vËy, cÇn ph¶i bè trÝ c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin trªn tÊt c¶ c¸c miÒn cña ®Êt n­íc, bè trÝ m¹ng l­íi hîp lý thèng nhÊt vÒ kü thuËt, nghiÖp vô ®Ó m¹ng l­íi quèc gia cã thÓ hoµ nhËp vµo m¹ng l­íi quèc tÕ. Nhu cÇu vÒ truyÒn ®­a tin tøc xuÊt hiÖn kh«ng ®ång ®Òu theo thêi gian. Th­êng th× phô thuéc vµo nhÞp ®é sinh ho¹t x· héi. Vµo nh÷ng giê ban ngµy, giê lµm viÖc cña c¸c c¬ quan, doanh nghiÖp, vµo nh÷ng kú b¸o c¸o, c¸c ngµy lÔ tÕt,... th× nhu cÇu lín. ChÝnh ®Æc ®iÓm nµy cã ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh trong ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng. Còng nh­ c¸c doanh nghiÖp kh¸c, viÖc nghiªn cøu ®Æc ®iÓm kinh tÕ cña s¶n phÈm b­u chÝnh viÔn th«ng cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong viÖc gi¶i quyÕt 3 vÊn ®Ò c¬ b¶n cña mét hÖ thèng kinh tÕ: s¶n xuÊt g×, s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo, vµ s¶n xuÊt cho ai. Tõ ®ã hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý vµ tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh ë c¸c cÊp kh¸c nhau trong ngµnh, tæ chøc c«ng t¸c kÕ ho¹ch, ¸p dông nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh doanh, h×nh thµnh gi¸, c­íc b­u chÝnh viÔn th«ng,... Cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh b­u chÝnh viÔn th«ng ®¹t hiÖu qu¶ cao. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh Tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung tr­íc hÕt phô thuéc vµo c«ng nghÖ t¹o ra s¶n phÈm. Ngoµi ra, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh b­u chÝnh viÔn th«ng ph¶i ®¶m b¶o tèt c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô mµ x· héi ®Æt ra ®èi víi doanh nghiÖp b­u chÝnh viÔn th«ng. Tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh b­u chÝnh viÔn th«ng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: w B­u chÝnh viÔn th«ng lµ ngµnh võa kinh doanh võa phôc vô. Phôc vô nghÜa lµ lµm cho ng­êi kh¸c, ng­êi nµy lµm v× lîi Ých cña ng­êi kh¸c. Kinh doanh lµ ho¹t ®éng kiÕm lêi, môc tiªu cña kinh doanh lµ lîi nhuËn. Nh­ vËy, ngµnh ph¶i lÊy phôc vô lµ môc tiªu, lÊy kinh doanh lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó phôc vô tèt. Hai nhiÖm vô nµy cã quan hÖ mËt thiÕt, hç trî lÉn nhau, kh«ng thÓ t¸ch rêi vµ xem nhÑ nhiÖm vô nµo. w S¶n xuÊt b­u chÝnh viÔn th«ng diÔn ra hµng nµy, vµ tiÕn hµnh ë hÇu kh¾p c¸c vïng d©n c­, c¸c vïng l·nh thæ cña ®Êt n­íc. w C¸c bé phËn hîp thµnh hÖ thèng B­u chÝnh viÔn th«ng c¶ n­íc cã quan hÖ s¶n xuÊt víi nhau theo kiÓu liªn hiÖp, ®ã lµ sù kÕ tiÕp nhau cïng t¹o ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. w S¶n xuÊt kinh doanh ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng lu«n ph¶i dù tr÷ n¨ng lùc s¶n xuÊt cho nh÷ng nhu cÇu cÇn thiÕt nh­: dù tr÷ ®Ó thay thÕ nh÷ng bé phËn thiÕt bÞ bÞ háng; dù tr÷ ®ãn tr­íc sù ph¸t triÓn nhu cÇu x· héi ®Ó ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng cã thÓ ®i tr­íc mét b­íc trong hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng c¬ së. w Xu h­íng c¹nh tranh trong kinh doanh b­u chÝnh viÔn th«ng ngµy cµng lín. §ã lµ sù c¹nh tranh gi÷a c¸c chuyªn ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng, c¹nh tranh kh¸ch hµng trªn cïng thÞ tr­êng tiªu dïng dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng, c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp b­u chÝnh viÔn th«ng trong n­íc, c¹nh tranh quèc tÕ, c¹nh tranh trong viÖc lùa chän ®èi t­îng céng t¸c ®Ó thùc hiÖn tiÕp c¸c c«ng ®o¹n cña mét qu¸ tr×nh truyÒn dÉn tin,... §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ngµnh . §ã kh«ng chØ lµ hiÖu qu¶ trùc tiÕp cña chÝnh b¶n th©n ngµnh mµ cßn lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ- x· héi mµ ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng mang ®Õn cho c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c vµ ®êi sèng x· héi. Vai trß cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng trong ®êi sèng kinh tÕ- x· héi Vai trß cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n B­u chÝnh viÔn th«ng lµ mét ngµnh kÕt cÊu h¹ tÇng c¬ së, s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ c«ng cô ®¾c lùc cho viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh Nhµ n­íc, ®¶m b¶o an ninh quèc gia, gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng v¨n ho¸ x· héi cña nh©n d©n. B­u chÝnh viÔn th«ng cã vai trß t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ - x· héi, thóc ®Èy sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Th«ng tin b­u chÝnh viÔn th«ng cßn lµ tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn v¨n ho¸ x· héi. Ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, chung nhÊt cho tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña s¶n xuÊt x· héi. Vai trß cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng nh­ lµ “chÊt xóc t¸c” lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi, t¨ng thu nhËp quèc d©n, thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. MÆt kh¸c, ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ph¸t triÓn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thu hót c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi vµo ®Çu t­, liªn doanh liªn kÕt s¶n xuÊt ë n­íc ta. ViÔn th«ng mét mÆt chÞu t¸c ®éng m¹nh mÏ cña tiÕn tr×nh tù do ho¸, toµn cÇu ho¸. MÆt kh¸c nã còng t¸c ®éng trë l¹i tíi c¸c ho¹t ®éng tù do ho¸, toµn cÇu ho¸. ViÔn th«ng ph¸t triÓn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ, ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ, t¨ng c­êng sù hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. ViÔn th«ng võa lµ mét ngµnh kü thuËt thuéc c¬ së kÕt cÊu h¹ tÇng, lµ ph­¬ng tiÖn gióp cho ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn, ®ång thêi lµ mét ngµnh kinh doanh ®em l¹i lîi nhuËn cao. Sù ®ãng gãp cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng kh«ng chØ ®¬n thuÇn ë phÇn doanh thu hay thu nhËp vµo tæng s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n, mµ chñ yÕu lµ lîi Ých mµ ngµnh mang l¹i cho x· héi vµ cho c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c. Theo b¸o c¸o cña Liªn minh viÔn th«ng quèc tÕ (ITU), hµng n¨m c¸c dÞch vô viÔn th«ng ®ãng gãp Ýt nhÊt 1,5% GDP cña mçi n­íc; trung b×nh ®Çu t­ 1 USD vµo viÔn th«ng sÏ mang l¹i 3 USD cho c¸c lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c. ViÔn th«ng lµ mét ngµnh cã tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh vµ ®· trë thµnh ®èi t­îng ®µm ph¸n th­¬ng m¹i réng kh¾p trªn toµn thÕ giíi. Vai trß cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng trong ®êi sèng x· héi Trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh, ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ph¶i ph¸t triÓn tr­íc mét b­íc lµm tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ x· héi kh¸c. Ng­îc l¹i, sù ph¸t triÓn cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng cßn phô thuéc vµ sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ x· héi kh¸c. Vai trß cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng trong ®êi sèng x· héi thÓ hiÖn trªn mét sè mÆt c¬ b¶n sau: w Ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi, tháa m·n nhu cÇu truyÒn ®­a tin tøc cña x· héi. w B­u chÝnh viÔn th«ng lµ c«ng cô ®¾c lùc cho sù l·nh ®¹o, chØ ®¹o cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ c¸c cÊp chÝnh quyÒn trong mäi lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ, an ninh, quèc phßng, v¨n ho¸, gi¸o dôc, ngo¹i giao,... B­u chÝnh viÔn th«ng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc truyÒn ®¹t c¸c ®­êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ n­íc, phæ cËp ph¸p luËt ®Õn nh©n d©n, phôc vô trùc tiÕp vµ réng r·i ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, v× môc tiªu d©n giµu n­íc m¹nh. w §èi víi ng­êi d©n, b­u chÝnh viÔn th«ng lµ cÇu nèi trong lÜnh vùc trao ®æi tin tøc vµ giao l­u t×nh c¶m. X· héi cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu vÒ v¨n ho¸, giao l­u t×nh c¶m cña con ng­êi ngµy cµng t¨ng, b­u chÝnh viÔn th«ng trë thµnh mét bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi trong ®êi sèng sinh ho¹t cña con ng­êi. Nhê cã b­u chÝnh viÔn th«ng, con ng­êi cã thÓ th­êng xuyªn liªn l¹c víi ng­êi th©n, b¹n bÌ cña m×nh. C¸c dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng cã thÓ gióp cho con ng­êi b¶o vÖ tÝnh m¹ng, tµi s¶n, søc khoÎ cña m×nh. Ngoµi ra, m¹ng l­íi b­u chÝnh viÔn th«ng ph¸t triÓn réng kh¾p, phæ cËp ®Õn mäi ng­êi d©n sÏ gióp hä cã thÓ dÔ dµng sö dông ®Ó th«ng tin cho nhau, mäi ng­êi ®ì ph¶i ®i l¹i nhiÒu, do vËy cã thÓ tiÕt kiÖm thêi gian, chi phÝ, gãp phÇn gi¶m mËt ®é giao th«ng. ë nhiÒu n­íc møc ®é ph¸t triÓn cña b­u chÝnh viÔn th«ng ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh møc sèng, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña quèc gia. Khi ®êi sèng kinh tÕ x· héi ®­îc quèc tª ho¸, th× vai trß cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng cµng trë nªn quan träng. Tr×nh ®é l¹c hËu hay tiªn tiÕn cña m¹ng l­íi th«ng tin liªn l¹c cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi gi÷a c¸c quèc gia. KÓ c¶ nh÷ng n­íc ®· tr¶i qua nhiÒu thËp kû ph¸t triÓn, B­u chÝnh viÔn th«ng vÉn ®­îc coi lµ mét ngµnh h¹ tÇng cÇn ®­îc ­u tiªn ph¸t triÓn. Do x¸c ®Þnh ®­îc vai trß cña B­u chÝnh viÔn th«ng trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi nªn ë nhiÒu n­íc, th«ng tin b­u chÝnh viÔn th«ng ®· ®­îc coi lµ nguån lùc cña sù ph¸t triÓn. ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trong lÜnh vùc b­u chÝnh viÔn th«ng sÏ kÐo theo sù gia t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. HiÖn nay b­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt nam ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó ®iÒu hµnh vÜ m« nÒn kinh tÕ cña ChÝnh phñ ViÖt nam. HÖ thèng c¸c doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng ë ViÖt Nam C¸c doanh nghiÖp B­u chÝnh viÔn th«ng ë ViÖt Nam Ngµy 25/5/2002, Quèc héi ®· chÝnh thøc ban hµnh Ph¸p lÖnh B­u chÝnh viÔn th«ng nh»m 2 môc ®Ých. Thø nhÊt, nh»m chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ ®éc quyÒn hiÖn trong trong khai th¸c dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng sang c¹nh tranh, tõ ®ã t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn cho ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng n­íc nhµ. Thø hai lµ më réng thÞ tr­êng b­u chÝnh viÔn th«ng, cho phÐp mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia khai th¸c dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng. Ph¸p lÖnh cã hiÖu lùc thi hµnh tõ th¸ng 10/2002. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ, thÞ tr­êng dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng vÉn lµ thÞ tr­êng thuÇn tuý ®éc quyÒn Nhµ n­íc. Nhµ n­íc vÉn kiÓm so¸t chÆt chÏ c¸c chØ tiªu kinh tÕ c¬ b¶n nh­: gi¸, c­íc, lîi nhuËn,... HÖ thèng c¸c doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng ë ViÖt Nam hiÖn nay, ngoµi Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam (VNPT) chiÕm tíi 89% thÞ phÇn cßn cã hµng lo¹t c¸c doanh nghiÖp kh¸c ®­îc thµnh lËp cïng thêi gian víi VNPT hoÆc chØ míi ra ®êi trong thêi gian gÇn ®©y. Song thùc chÊt, c¸c doanh nghiÖp nµy víi thÞ phÇn ch­a tíi 11% chØ lµ nh÷ng ®¬n vÞ phôc vô cho s¶n xuÊt cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng. Nãi c¸ch kh¸c, Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng lµ kh¸ch hµng gÇn nh­ duy nhÊt cña phÇn lín c¸c ®¬n vÞ nµy. NÕu ph©n theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp th× hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp b­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt nam cã thÓ chia lµm 3 nhãm chÝnh: + C¸c doanh nghiÖp quèc doanh nh­ C«ng ty ®iÖn tö viÔn th«ng qu©n ®éi (Vietel), C«ng ty viÔn th«ng ®iÖn lùc (ETC),... ®­îc thµnh lËp víi môc ®Ých ban ®Çu lµ phôc vô m¹ng l­íi chuyªn dïng. Víi ­u thÕ vÒ tiÒm lùc vÒ tµi chÝnh vµ c¬ së h¹ tÇng, c¸c doanh nghiÖp nµy hiÖn ®ang më réng ph¹m vi vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng; trong t­¬ng lai hä sÏ lµ ®èi thñ c¹nh tranh ®¸ng kÓ cïng chia sÎ thÞ phÇn víi Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng. + C¸c C«ng ty liªn doanh lµ c¸c dù ¸n liªn doanh gi÷a Tæng c«ng ty b­u chÝnh viÔn th«ng víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi, tËp trung trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ cung cÊp thiÕt bÞ viÔn th«ng. Bao gåm 8 C«ng ty: Vina-Daesung, ANSV, Vina-GSC, VKX, Focal, Teleq, VFT vµ Vineco. + Nhãm c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n vµ C«ng ty cæ phÇn vÉn cßn ho¹t ®éng t¶n m¹n vµ chiÕm tû träng khiªm tèn. Thùc chÊt, c¸c C«ng ty nµy vÉn ch­a tham gia trùc tiÕp vµo thÞ tr­êng khai th¸c dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng mµ chØ ®ãng vai trß lµ ng­êi cung cÊp vµ thùc hiÖn c¸c kh©u trung gian, chuyÓn tiÕp trong toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cung cÊp b­u chÝnh viÔn th«ng. Ngoµi ra, cßn cã hµng lo¹t c¸c ®¹i lý, b­u côc trùc thuéc Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng, còng nh­ c¸c ®¹i lý, v¨n phßng ®¹i diÖn n­íc ngoµi t¹o thµnh mét m¹ng l­íi b­u chÝnh viÔn th«ng réng kh¾p c¶ n­íc. Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam - Doanh nghiÖp chñ ®¹o trong ngµnh Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam (VNPT) lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc, thuéc Tæng côc b­u ®iÖn, ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 249/QD-TTg ngµy 29/4/1995 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ. Tæng c«ng ty ®­îc tæ chøc theo m« h×nh Tæng c«ng ty 91, ho¹t ®éng theo h­íng tËp ®oµn víi m¹ng l­íi, lao ®éng bè trÝ réng kh¾p; cã bÒ dµy ph¸t triÓn theo thêi gian. Tæng c«ng ty hiÖn cã 94 ®¬n vÞ thµnh viªn, trong ®ã cã 70 ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc (gåm 61 ®¬n vÞ tØnh, thµnh phè vµ 9 C«ng ty chuyªn ngµnh), 15 ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp gåm c¸c C«ng ty ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp, t­ vÊn thiÕt kÕ, x©y l¾p, th­¬ng m¹i, vµ 9 ®¬n vÞ sù nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc ®µo t¹o, nghiªn cøu, y tÕ, ch¨m sãc søc khoÎ. Tæng c«ng ty ®· tiÕn hµnh s¾p xÕp l¹i khèi ®µo t¹o nh­ thµnh lËp Häc viÖn C«ng nghÖ B­u chÝnh viÔn th«ng, thµnh lËp Tr­êng c«ng nh©n III; gãp vèn vµo mét sè C«ng ty liªn doanh, mét sè C«ng ty cæ phÇn nh­ Cæ phÇn b¶o hiÓm, tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ mét sè doanh nghiÖp cã ®ñ ®iÒu kiÖn; thµnh lËp míi C«ng ty ph¸t triÓn phÇn mÒm (VASC), C«ng ty tµi chÝnh B­u ®iÖn, C«ng ty dÞch vô tiÕt kiÖm B­u ®iÖn; chuÈn bÞ thµnh lËp C«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kh¸ch s¹n, du lÞch l÷ hµnh. Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam lµ nhµ khai th¸c ®éc quyÒn trong c¶ n­íc, ®ång thêi còng cã c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Nãi c¸ch kh¸c, ë ViÖt Nam, nhµ khai th¸c còng s¶n xuÊt thiÕt bÞ. M« h×nh nµy gièng m« h×nh cña hai C«ng ty AT&T cña Mü vµ BCE cña Canada, nh­ng hai C«ng ty nµy ®Òu lµ C«ng ty t­ nh©n. Ngµy nay, toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®ang lµ xu h­íng chung trªn thÕ giíi. B­u chÝnh viÔn th«ng mét mÆt chÞu t¸c ®éng m¹nh mÏ cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸, mÆt kh¸c nã cã t¸c ®éng thóc ®Èy qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Héi nhËp gi÷a ViÔn th«ng- Tin häc- TruyÒn th«ng sÏ dÉn ®Õn nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh míi, nhiÒu lÜnh vùc kinh doanh míi trªn thÞ tr­êng b­u chÝnh viÔn th«ng, c¶ trong vµ ngoµi n­íc. HiÖn t¹i, trªn thÞ tr­êng b­u chÝnh viÔn th«ng ®· cã 7 doanh nghiÖp trong n­íc ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng kinh doanh cung cÊp c¸c dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng, 12 doanh nghiÖp trong n­íc ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng kinh doanh cung cÊp dÞch vô Internet. Trong xu thÕ nh­ vËy, Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh, v­¬n lªn ®Ó th¾ng lîi trong c¹nh tranh b»ng søc m¹nh cña m×nh (Phô lôc 1). II/ Sù cÇn thiÕt cña vèn FDI ®èi víi ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt nam C¸c nguån vèn cho ph¸t triÓn B­u chÝnh viÔn th«ng ë ViÖt Nam §Çu t­ viÔn th«ng lµ c¬ héi mang tÝnh thêi ®¹i ë c¸c n­íc ph¸t triÓn, c¸c n­íc c«ng nghiÖp míi vµ c¶ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Muèn ph¸t triÓn nhanh, m¹nh, ®­a ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam ngang tÇm víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, kh«ng cã con ®­êng nµo kh¸c lµ ph¶i n©ng cao n¨ng lùc phôc vô cña ngµnh dùa trªn kü thuËt hiÖn ®¹i vµ tõng b­íc lµm chñ hoµn toµn tõ kh©u s¶n xuÊt, khai th¸c, s½n sµng ®ãn nhËn xu h­íng khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸ trong lÜnh vùc b­u chÝnh viÔn th«ng. Khai th¸c tèi ®a mäi nguån vèn, khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ ph¸t triÓn b­u chÝnh viÔn th«ng lµ yªu cÇu cÊp b¸ch ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ n­íc ta. Giai ®o¹n 1996-2000, vèn ®Çu t­ cho lÜnh vùc Giao th«ng - B­u ®iÖn chiÕm gÇn 15% trong tæng sè vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn cña toµn x· héi. C¸c nguån vèn nµy ®­îc huy ®éng tõ mäi nguån, trong vµ ngoµi n­íc, bao gåm: nguån vèn ng©n s¸ch Nhµ n­íc; nguån vèn tÝn dông th­¬ng m¹i, vèn viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA); nguån vèn t¸i ®Çu t­ ph¸t triÓn; nguån vèn huy ®éng th«ng qua h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh (BCC). B¶ng 1: C¬ cÊu vèn ®Çu t­ cho ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng giai ®o¹n 1995-2000 nh­ sau: Nguån vèn Sè tiÒn (tû ®ång) Tû träng (%) - Ng©n s¸ch Nhµ n­íc 1.192 6,44 - TÝn dông th­¬ng m¹i 9.258 50,02 - T¸i ®Çu t­ ph¸t triÓn 4.568 24,68 - ODA 490 2,65 - FDI 3.000 16,21 Tæng vèn ®Çu t­ 18.508 Nguån: Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam, 2002 ChÝnh phñ th­êng quan t©m cÊp ng©n s¸ch Nhµ n­íc cho c¸c ngµnh c¬ së h¹ tÇng cã tÝnh chÊt chiÕn l­îc ®èi víi quèc gia. Trong ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng, nguån vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc chñ yÕu lµ nguån thuÕ lîi tøc mµ doanh nghiÖp ®­îc phÐp ®Ó l¹i theo luËt thuÕ. Trong giai ®o¹n 1996-2000, nguån vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc lµ 1.193 tû ®ång, chiÕm tû träng 6,44% tæng vèn ®Çu t­ toµn ngµnh (b¶ng 1). Nh­ng theo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng, nguån vèn nµy sÏ gi¶m dÇn tû träng, cßn kho¶ng 4% trong tæng vèn ®Çu t­ toµn ngµnh. Nguån vèn tÝn dông th­¬ng m¹i ®Çu t­ cho ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng thùc chÊt bao gåm nguån vèn huy ®éng tõ tÝn dông th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ nguån vèn huy ®éng tõ c¸c tÇng líp d©n c­ x· héi. Tuy nhiªn, ë n­íc ta, vèn tÝch luü trong nh©n d©n cßn thÊp, m«i tr­êng ph¸p lý vµ kinh tÕ ch­a ®ñ tÝnh thuyÕt phôc, ®Æc biÖt lµ t©m lý ng­êi d©n ®èi víi vÊn ®Ò dÇu t­ cßn hÕt søc nÆng nÒ. Do ®ã, nguån vèn huy ®éng ®­îc thùc sù ch­a cao. Ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng huy ®éng nguån vèn nµy th«ng qua c¸c ho¹t ®éng Tµi chÝnh, b¶o hiÓm, c¸c dÞch vô tiÕt kiÖm B­u ®iÖn. MÆc dï doanh nghiÖp cã toµn quyÒn sö dông c¸c kho¶n vèn vay nµy nh­ng ®é rñi ro sÏ rÊt cao trong tr­êng hîp lµm ¨n kÐm hiÖu qña. Nguån vèn nµy ®ang cã xu h­íng gi¶m dÇn tû träng trong tæng vèn ®Çu t­ toµn ngµnh. Tû träng cña nguån vèn t¸i ®Çu t­ phÇn nµo ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Víi tèc ®é t¨ng tr­ëng trung b×nh hµng n¨m lµ 20%, ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ë ViÖt Nam ®ang thËt sù cÊt c¸nh, thËm chÝ cßn ®­îc coi lµ mét ngµnh siªu lîi nhuËn. Do ®ã kh«ng cã g× ®¸ng ng¹c nhiªn khi nguån vèn huy ®éng tõ néi lùc ngµnh chiÕm tû träng lín vµ ngµy cµng cã vai trß quyÕt ®Þnh trong nguån vèn ®Çu t­ toµn ngµnh. Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) lµ tÊt c¶ c¸c kho¶n viÖn trî hoµn l¹i vµ kh«ng hoµn l¹i cña ChÝnh phñ, c¸c tæ chøc Liªn hiÖp quèc, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ dµnh cho chÝnh phñ vµ nh©n d©n n­íc nhËn viÖn trî. ODA vµo lÜnh vùc b­u chÝnh viÔn th«ng vµo ViÖt Nam giai ®o¹n 1996-2000 chiÕm kho¶ng 0,5% tæng ODA cña c¶ n­íc. B­u chÝnh viÔn th«ng lµ mét lÜnh vùc ­u tiªn gi¶i ng©n ODA v× nã thuéc c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng. ¦u ®iÓm cña nguån vèn nµy lµ ®©y lµ kho¶n vay dµi h¹n víi sè thêi gian ©n h¹n vµ l·i suÊt thÊp nªn rÊt phï hîp víi ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng. Dù kiÕn nguån vèn nµy trong giai ®o¹n 2001-2005 lµ 5.700 tû ®ång. Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh (BCC) lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®ang ®­îc ¸p dông trong lÜnh vùc b­u chÝnh viÔn th«ng. Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh lµ v¨n b¶n ký kÕt gi÷a hai hay nhiÒu bªn ®Ó tiÕn hµnh ®Çu t­ kinh doanh ë ViÖt Nam, trong ®ã qui ®Þnh tr¸ch nhiÖm ._.vµ ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh cho mçi bªn mµ kh«ng thµnh lËp mét ph¸p nh©n míi. Nh­ vËy, c¸c bªn trong hîp ®ång häat ®éng d­íi danh nghÜa ph¸p nh©n cña m×nh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. TÝnh ®Õn hÕt n¨m2000, c¶ n­íc cã 130 BCC víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 3,8 tû USD; trong ®ã, ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng chØ cã 6 dù ¸n BCC nh­ng tæng vèn ®Çu t­ lªn tíi 1,8 tû USD. §iÒu nµy cho thÊy tÇm quan träng cña nguån vèn nµy ®èi víi sù ph¸t triÓn cña B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam. Nguån vèn trong n­íc cã vai trß hÕt søc quan träng, nÕu kh«ng muèn nãi lµ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh, Tuy nhiªn, ®Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc kh«ng thÓ thiÕu nguån vèn ®Çu t­ tõ bªn ngoµi. C¸c nguån vèn nµy ph¶i cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau vµ theo mét tû lÖ hîp lý, tèi ­u. Nguån vèn ng©n s¸ch ph¶i cã ®ñ ®Õn møc nhÊt ®Þnh ®Ó cã ®Ó ®¶m b¶o sö dông ODA mét c¸ch cã hiÖu qña. §ång thêi nguån vèn tÝch luü cña x· héi còng nh­ cña doanh nghiÖp ph¶i ®­îc huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ ®Õn mét møc nhÊt ®Þnh ®Ó ®ñ søc hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi yªn t©m ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Nh­ vËy, l­îng vèn ®Çu t­ cho nhu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam lµ rÊt lín; trong ®ã nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vÉn ®ãng mét vai trß quan träng, chiÕm 1/2 tæng sè vèn ®Çu t­. B­u chÝnh viÔn th«ng lµ mét ngµnh thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng nh­ng còng lµ mét ngµnh kinh doanh cã l·i, Ýt rñi ro; do vËy dÔ thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi h¬n c¸c ngµnh thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng kh¸c. T×m ®­îc nguån vèn ®· khã, nh­ng sö dông nh­ thÕ nµo ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cßn khã h¬n nhiÒu. §iÒu quan träng lµ ngµnh ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó t¨ng c­êng thu hót vèn, ®ång thêi ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö dông vèn ®Çu t­ nh»m ®¹t hiÖu qu¶ ®Çu t­ cao nhÊt cho ngµnh còng nh­ cho toµn x· héi. TÇm quan träng cña nguån vèn FDI ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) lµ h×nh thøc ®Çu t­ quèc tÕ mµ chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ toµn bé hay mét phÇn vèn ®Çu t­ ®ñ lín vµo c¸ dù ¸n nh»m giµnh ®­îc quyÒn kiÓm so¸t hoÆc quyÒn tham gia kiÓm so¸t doanh nghiÖp do dù ¸n ®ã lËp ra. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc ®Çu t­ quèc tÕ mang l¹i lîi Ých kinh tÕ x· héi cho toµn nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cho sù nghiÖp ph¸t triÓn ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng nãi riªng. TÇm quan träng cña nguån vèn FDI ®­îc thÓ hiÖn qua vai trß vµ nh÷ng t¸c ®éng cña nguån vèn nµy ®Õn lÜnh vùc b­u chÝnh viÔn th«ng cô thÓ nh­ sau: · Tr­íc hÕt cÇn nh×n nhËn r»ng, trong ®iÒu kiÖn nguån vèn trong n­íc cßn h¹n chÕ, tr×nh ®é kü thuËt cña m¹ng l­íi b­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam hoµn toµn l¹c hËu, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· gi¶i quyÕt ®­îc c¶ hai vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ vèn vµ c«ng nghÖ ®Ó t¹o ra sù ph¸t triÓn nh¶y vät cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng trong thêi gian võa qua. Sö dông kü thuËt hiÖn ®¹i trong viÔn th«ng lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt cña n­íc ta c¶ vÒ kü thuËt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. Kü thuËt cµng hiÖn ®¹i th× l­îng th«ng tin cµng lín, tèc ®é truyÒn t¶i th«ng tin cµng nhanh vµ doanh thu cµng lín. Víi ý nghÜa ®ã th× kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ång nghÜa víi hiÖu qu¶, víi chÊt l­îng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh, kü thuËt hiÖn ®¹i trong b­u chÝnh viÔn th«ng ®­îc xem lµ mét ph­¬ng tiÖn tèt nhÊt ®Ó ®¹t ®ùoc hiÖu qu¶ cao nhÊt. · §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· gãp phÇn n©ng cao n¨ng lùc th«ng tin vµ chÊt l­îng th«ng tin, phôc vô kÞp thêi qu¸ tr×nh chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ bao cÊp sang kinh tÕ thÞ tr­êng, gãp phÇn thùc hiÖn thµnh c«ng chÝnh s¸ch më cöa cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. · Sö dông nguån vèn FDI cho phÐp chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ trong ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng, n©ng cao tû träng viÔn th«ng quèc tÕ vµ c«ng nghiÖp, tõ ®ã t¹o kÞm ng¹ch xuÊt khÈu tõ c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp viÔn th«ng cña c¸c liªn doanh. FDI t¹o tiÒn ®Ò vµ nhanh chãng ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin, gióp cho ngµnh chñ ®éng h¬n, tiÕt kiÖm ®­îc ngo¹i tÖ vµ sím tiÕp cËn ®­îc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn. · FDI trong lÜnh vùc viÔn th«ng quèc tÕ sÏ t¹o ra nguån ngo¹i tÖ lín cho ngµnh tõ c¸c dÞch vô ®iÖn tho¹i vµ phi ®iÖn tho¹i tõ ViÖt Nam ®i quèc tÕ vµ tõ quèc tÕ vÒ ViÖt Nam; tõ ®ã t¹o ra kh¶ n¨ng c©n ®èi ngo¹i tÖ cho nhËp khÈu thiÕt bÞ ®Ó t¸i ®Çu t­ cho m¹ng l­íi viÔn th«ng trong n­íc. · Sö dông nguån vèn FDI gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cho chÝnh b¶n th©n ngµnh vµ t¹o ®­îc ®éi ngò c¸n bé kü thuËt vµ qu¶n lý cã tr×nh ®é cao, mang t¸c phong c«ng nghiÖp, vµ trong t­¬ng lai sÏ lµ nßng cèt cho sù hoµ nhËp cña ViÖt Nam víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. · FDI ®· t¹o tiÒn ®Ò vµ ®ßn bÈy h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp viÔn th«ng ViÖt Nam, t¹o sù ph¸t triÓn v÷ng ch¾c cña ngµnh, gãp phÇn vµo thµnh c«ng cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Tõ nh÷ng ph©n tÝch nªu trªn th× râ rµng kh«ng thÓ phñ ®Þnh tÇm quan träng vµ sù cÇn thiÕt cña nguån vèn FDI ®èi víi sù ph¸t triÓn cña B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam. §Æc biÖt lµ khi so s¸nh víi c¸c nguån vèn kh¸c th× FDI cã nh÷ng ­u ®iÓm næi tréi. §ã lµ tÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cña dù ¸n, kh«ng cã nh÷ng rµng buéc vÒ chÝnh trÞ, kh«ng ®Ó l¹i g¸nh nÆng nî nÇn cho nÒn kinh tÕ. §ång thêi, th«ng qua dù ¸n FDI, doanh nghiÖp nhËn vèn cã thÓ tiÕp nhËn ®­îc c«ng nghÖ, kü thuËt tiªn tiÕn, häc hái kinh nghiÖm qu¶n lý,... §©y lµ nh÷ng ­u ®iÓm mµ c¸c h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c kh«ng thÓ so s¸nh ®­îc. NÕu xÐt riªng vÒ h×nh thøc BCC trong lÜnh vùc b­u chÝnh viÔn th«ng, th× nh­ Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng viÔn th«ng ®· nhËn ®Þnh, h×nh thøc nµy cã c¸c ­u ®iÓm næi tréi lµ: huy ®éng ®­îc vèn lín duy tr× tÝnh chñ ®éng vµ ®éc lËp cña bªn ViÖt Nam. ®¶m b¶o ®­îc an ninh cho m¹ng l­íi th«ng tin. ph¸p luËt kh«ng h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng phèi hîp cña c¸c bªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. cã thÓ thùc hiÖn viÖc häc hái kinh nghiÖm vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ hîp lý. Bªn c¹nh ®ã, ®Ó cã thÓ ®¹t ®­îc nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ vµ x· héi nh­ ®Æt ra, ®­a ngµnh viÔn th«ng ViÖt Nam tiÕn kÞp cïng sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin toµn cÇu th× nhu cÇu vèn ®Çu t­ cho ngµnh trong giai ®o¹n 2001-2005 dù kiÕn kho¶ng 28.720 tû ®ång. ViÖc ®Çu t­ cho nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nhÊt bao giê còng ®¾t nhÊt, mµ vèn tù ®Çu t­ trong n­íc cßn qu¸ nhá. Do vËy, hiÖn t¹i còng nh­ trong t­¬ng lai, nguån vèn FDI vÉn sÏ chiÕm tû träng lín trong tæng vèn ®Çu t­ toµn ngµnh. §Ó cã thÓ tËn dông tèt nhÊt nh÷ng ­u viÖt cña nguån vèn FDI cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng, tr­íc hÕt cÇn nh×n l¹i thùc tr¹ng qu¶n lÝ vµ sö dông nguån vèn nµy trong ngµnh kÓ tõ khi ngµnh b¾t ®Çu tiÕp nhËn vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cho ®Õn nay. §¸nh gi¸ c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc còng nh­ t×m hiÓu c¸c h¹n chÕ cßn tån t¹i lµ c¬ së ®Ó ®Ò ra gi¶i ph¸p tèi ­u. §ã còng lµ néi dung ®­îc ®Ò cËp trong c¸c ch­¬ng tiÕp theo. I/ Quan ®iÓm vµ c¬ chÕ qu¶n lÝ ho¹t ®éng ®Çu t­ cña ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam 1. Quan ®iÓm 1.1. Quan ®iÓm ®Þnh h­íng häat ®éng hîp t¸c ®Çu t­ n­íc ngoµi NhËn thøc ®­îc xu h­íng quèc tÕ ®êi sèng kinh tÕ ngµy cµng më réng - ®ã lµ qu¸ tr×nh mµ c¸c nÒn kinh tÕ d©n téc t¸c ®éng lÉn nhau, bæ sung cho nhau vµ phô thuéc lÉn nhau, §¶ng vµ Nhµ n­íc ViÖt Nam ®· chñ tr­¬ng lîi dông “nh÷ng kh¶ n¨ng to lín cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vÒ di chuyÓn vèn, më réng thÞ tr­êng, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lÝ ®Ó bæ sung vµ ph¸t huy cã hiÖu qu¶ c¸c lîi thÕ vµ nguån lùc trong n­íc”(V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng IX), thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph­¬ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i; trong ®ã FDI lµ h×nh thøc quan träng cña ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. §ång thêi chÝnh phñ ®· thùc hiÖn më cöa nÒn kinh tÕ nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh liªn kÕt kinh tÕ ë trong n­íc vµ gi÷a trong n­íc víi n­íc ngoµi th«ng qua viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi, trong ®ã cã hîp t¸c ®Çu t­. Nh÷ng quan ®iÓm, t­ t­ëng cña §¶ng ®· ®­îc thÓ chÕ ho¸ trong LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam: “ Nhµ n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ n­¬c ngoµi vµo ViÖt Nam trªn c¬ së t«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn vµ tu©n thñ ph¸p luËt cña ViÖt Nam, b×nh ®¼ng vµ c¸c bªn cïng cã lîi. Nhµ n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam b¶o hé quyÒn së h÷u ®èi víi vèn ®Çu t­ vµ c¸c quyÒn lîi hîp ph¸p kh¸c cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam.” (§iÒu 1, Ch­¬ng I, LuËt söa ®æi mét sè ®iÒu cña LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ngµy 9/6/2000 ) Ph¸p lÖnh B­u chÝnh ViÔn th«ng võa ®­îc Quèc héi ban hµnh ngµy 25/2/2002 còng kh¼ng ®Þnh râ nguyªn t¾c hîp t¸c quèc tÕ vÒ B­u chÝnh ViÔn th«ng:” Nhµ n­íc cã chÝnh s¸chvµ biÖn ph¸p ®Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ trªn c¬ së t«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn, b×nh ®¼ng, cïng cã lîi, phï hîp víi ph¸p luËt mçi bªn, ph¸p luËt vµ th«ng lÖ quèc tÕ nh»m ph¸t triÓn B­u chÝnh ViÔn th«ng, gãp phÇn t¨ng c­êng quan hÖ hîp t¸c, h÷u nghÞ vµ hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ.” (§iÒu 70, Ch­¬ng V) XÐt trªn gi¸c ®é cña doanh nghiÖp, ®Ó thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn tõ bªn ngoµi phôc vô cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh, Tæng c«ng ti B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh quan ®iÓm ®Þnh h­íng hîp t¸c ®Çu t­ n­íc ngoµi trong “B¸o c¸o ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng ®Çu t­ nø¬c ngoµi giai ®o¹n 1996-2000 “: · Hîp t¸c Kinh tÕ quèc tÕ lµ chñ tr­¬ng lín cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, lµ mét gi¶i ph¸p quan träng cña Tæng c«ng ti B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam nh»m tiÕp cËn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, hiÖu qu¶ kinh tÕ toµn diÖn cña Tæng c«ng ti trong giai ®o¹n héi nhËp. · Hîp t¸c Kinh tÕ quèc tÕ lµ ho¹t ®éng liªn quan ®Õn tæ chøc,c¬ chÕ cña Tæng c«ng ti. V× vËy, ph¶i h×nh thµnh ®ång bé bé m¸y tæ chøc qu¶n lÝ kinh doanh vµ c¬ chÕ triÓn khai c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi trong Tæng c«ng ti. §©y lµ nh©n tè quan träng ®Ó cã thÓ ph¸t huy lîi Ých cña hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ, thùc hiÖn th¾ng lîi môc tiªu héi nhËp vµ ph¸t triÓn. · Hîp t¸c Kinh tÕ quèc tÕ lµ biÖn ph¸p ®Ó ph¸t huy søc m¹nh néi lùc nªn hîp t¸c quèc tÕ ph¶i ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ mang l¹i lîi Ých cho Quèc kÕ, d©n sinh. . Quan ®iÓm vÒ ®iÒu kiÖn tèi thiÓu cho mét lÜnh vùc cã thÓ hîp t¸c ®Çu t­ víi n­íc ngoµi N¨m 1986 lµ n¨m khëi ®Çu cho sù më cöa, hîp t¸c quèc tÕ cña ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam, ®¸nh dÊu b»ng dù ¸n khai th¸c dÞch vô viÔn th«ng gi÷a Tæng c«ng ti B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam víi C«ng ti Telstra (Australia). TiÕp ®ã lµ hµng lo¹t c¸c dù ¸n BCC víi c¸c tËp ®oµn khai th¸c viÔn th«ng hµng ®Çu thÕ giíi nh­: France Telecom, NTT, Korea Telecom, Comvik,...Cho ®Õn nay Tæng c«ng ti B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam ®· cã quan hÖ hîp t¸c víi h¬n 150 ®èi t¸c n­íc ngoµi lµ c¸c h·ng hµng ®Çu vÒ b­u chÝnh, viÔn th«ng, tin häc,... Qua h¬n 10 n¨m kinh nghiÖm thu hót nguån ®Çu t­ FDI víi c¸c dù ¸n thµnh c«ng vµ ch­a thµnh c«ng cu¶ ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam, nhãm nghiªn cøu thuéc Tæng c«ng ti B­u chÝnh ViÔn th«ng ®· tæng kÕt mét sè ®iÒu kiÖn ®Ó mét dù ¸n cã thÓ hîp t¸c thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ: §ã ph¶i lµ mét dù ¸n hîp t¸c ®Çu t­ ph¸t triÓn dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng míi hay dÞch vô cßn ch­a ph¸t triÓn ®èi víi B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam nh­ng cã tiÒm n¨ng thÞ tr­êng. §©y lµ kinh nghiÖm rót ra ®­îc qua viÖc triÓn khai c¸c dù ¸n Quèc tÕ, Di ®éng, Niªn gi¸m, Trang vµng, §iÖn tho¹i thÎ,... DÞch vô hay ho¹t ®éng cÇn hîp t¸c ®Ó tiÕp nhËn c«ng nghÖ cao trong s¶n xuÊt hay kinh doanh s¶n phÈm. Thùc tiÔn lµ c¸c Liªn doanh s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp viÔn th«ng. Ngoµi 3 ®¸nh gi¸ trªn, nhãm nghiªn cøu ®­a thªm c¸c ®iÒu kiÖn d­íi ®©y ®Ó ®¸nh gi¸ mét dù ¸n cã nhu cÇu vµ tiÒm n¨ng hîp t¸c: Dù ¸n khai th¸c dÞch vô hoÆc lÜnh vùc kinh doanh bÞ c¹nh tranh m¹nh bëi c¸c nhµ khai th¸c cã tiÒm lùc m¹nh. §©y lµ tr­êng hîp thÞ tr­êng bÞ ®e do¹ bëi c¸c nhµ khai th¸c kh¸c. §¸p øng ®­îc mong muèn cña B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam lµ t¹o ra chÊt l­îng dÞch vô cao vµ cã biÖn ph¸p thÞ tr­êng tèt; hoÆc cÇn t¹o ra chÊt l­îng ®Æc biÖt vµ lµ ®iÓn h×nh ®Ó ¸p dông vµ nh©n réng trong Tæng c«ng ti. XÐt trªn kinh nghiÖm, tiÒm lùc ®· tÝch luü ®­îc trong thêi gian qua, nhãm nghiªn cøu cho r»ng chØ nh÷ng dù ¸n ®¸p øng ®­îc Ýt nhÊt mét trong c¸c ®iÒu kiÖn trªn vµ cïng víi ®iÒu kiÖn vÒ hiÖu qu¶ tµi chÝnh th× Tæng c«ng ti míi xem xÐt hîp t¸c ®Çu t­. 2. C¬ chÕ qu¶n lÝ ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam Qu¶n lÝ Nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ qu¶n lÝ theo luËt. ThÈm quyÒn cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ thuéc Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, cßn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, c¸c bªn tham gia Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh chØ theo luËt v× c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã bé chñ qu¶n. C¸c c¬ quan qu¶n lÝ nhµ n­íc theo chøc n¨ng, quyÒn h¹n ®­îc ph©n ®Þnh tham gia vµo qu¶n lÝ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi nh­ng ®­îc ®iÒu hoµ, phèi hîp ë Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. B­u chÝnh ViÔn th«ng lµ ngµnh thuéc danh môc lÜnh vùc ®Çu t­ cã ®iÒu kiÖn vµ chÞu sù qu¶n lÝ trùc tiÕp cña Nhµ n­íc. Do ®ã, hiÖn nay theo LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng ®Òu ®­îc chÊp thuËn d­íi h×nh thøc GiÊy phÐp ®Çu t­ vµ viÖc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ ®­îc thùc hiÖn theo qui tr×nh thÈm ®Þnh cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­. ThÈm quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo B­u chÝnh ViÔn th«ng thuéc Thñ t­íng ChÝnh phñ. Cïng phèi hîp víi Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Bé B­u chÝnh ViÔn th«ng cã chøc n¨ng qu¶n lÝ nhµ n­íc vÒ ®Çu t­ vµ x©y dùng chuyªn ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng, tham gia c¸c dù ¸n Hîp t¸c, Liªn doanh víi n­íc ngoµi theo qui ®Þnh cña chÝnh phñ. C¸c nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n c¬ b¶n cña Bé ®èi víi c¸c dù ¸n FDI lµ: -VÒ v¨n b¶n ph¸p luËt: +Tr×nh chÝnh phñ c¸c dù ¸n luËt, ph¸p lÖnh vµ v¨n b¶n ph¸p qui vÒ B­u chÝnh ViÔn th«ng. +Ban hµnh theo thÈm quyÒn c¸c tiªu chuÈn, qui ph¹m, thÓ lÖ, ®Þnh møc kinh tÕ kÜ thuËt, tiªu chuÈn c«ng nghÖ vÒ m¹ng l­íi, dÞch vô, thiÕt bÞ B­u chÝnh ViÔn th«ng. -VÒ qui ho¹ch, kÕ ho¹ch, kinh tÕ: + Tr×nh chÝnh phñ chiÕn l­îc, qui ho¹ch, kÕ ho¹ch vµ c¸c dù ¸n tæng thÓ nh»m ph¸t triÓn ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng. + Tr×nh ChÝnh phñ hoÆc ban hµnh theo thÈm quyÒn khung gi¸ vµ c­íc c¸c dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng. -VÒ kÜ thuËt nghiÖp vô: +CÊp vµ thu håi c¸c lo¹i giÊy phÐp, chøng chØ theo qui ®Þnh cña chÝnh phñ.+ Qu¶n lÝ, gi¸m ®Þnh chÊt l­îng s¶n phÈm c«ng nghiÖp, dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng theo qui ®Þnh cña chÝnh phñ. -VÒ thanh tra, kiÓm tra: kiÓm tra, thanh tra viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vµ c¸c qui ®Þnh vÒ B­u chÝnh ViÔn th«ng; gi¶i quyÕt theo thÈm quyÒn c¸c khiÕu n¹i, tè c¸o cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n vÒ ho¹t ®éng B­u chÝnh ViÔn th«ng. Ngoµi ra, c¸c dù ¸n FDI trong B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam cßn ph¶i tu©n thñ c¸c qui ®Þnh vµ chÞu sù qu¶n lÝ cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc kh¸c cã liªn quan nh­: Bé Tµi chÝnh, Bé Th­¬ng m¹i, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, Tæng côc §Þa chÝnh,... II/ §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ qu¶n lÝ vµ sö dông vèn FDI trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam 1. T×nh h×nh thu hót vµ sö dông nguån vèn FDI cña ngµnh T×nh h×nh cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ 1.1.1. Qui m« nguån vèn FDI TÝnh ®Õn ®Çu n¨m 2002, cã 20 dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng ®­îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng kÝ trªn 2 tØ USD. Trong ®ã ®¸ng kÓ cã: - 10 dù ¸n Liªn doanh s¶n xuÊt thiÕt bÞ viÔn th«ng (tæng ®µi, c¸p quang, c¸c hÖ thèng viÔn th«ng,...) víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng kÝ kho¶ng 120,23 triÖu USD, liªn doanh víi c¸c nhµ s¶n xuÊt thiÕt bÞ viÔn th«ng næi tiÕng nh­ Siemens (§øc), Fujitsu, NEC (NhËt B¶n), Alcatel (Ph¸p), LG (Hµn Quèc),...Trong sè ®ã cã tíi 8 dù ¸n cña Tæng c«ng ti B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam, 1 dù ¸n cña B­u ®iÖn thµnh phè Hå ChÝ Minh, 1 dù ¸n cña C«ng ti ®iÖn tö viÔn th«ng thuéc Bé Quèc phßng. (Phô lôc 2) - 6 dù ¸n Hîp ®ång Hîp t¸c kinh doanh (BCC) khai th¸c m¹ng viÔn th«ng, vèn ®Çu t­ 1.881 triÖu USD (Phô lôc 3), bao gåm: + Dù ¸n viÔn th«ng Quèc tÕ víi Telstra (Australia), vèn ®Çu t­ 327,15 triÖu USD, ho¹t ®éng tõ n¨m 1990, kÕt qu¶ tèt, doanh thu cao, thu håi vèn nhanh, míi më réng ®Çu t­. + Dù ¸n th«ng tin di ®éng víi Comvik (Thôy §iÓn), vèn ®Çu t­ 324,6 triÖu USD, triÓn khai ho¹t ®éng vµ cã doanh thu tõ n¨m 1995. + 3 dù ¸n ph¸t triÓn m¹ng néi h¹t, gåm 1 dù ¸n t¹i H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, H¶i D­¬ng víi Korea Telecom, vèn ®Çu t­ 53,2 triÖu USD, b¾t ®Çu triÓn khai tõ n¨m 1996, 1 dù ¸n t¹i Hµ Néi víi NTT-NhËt B¶n, vèn ®Çu t­ 322 triÖu USD ®­îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ cuèi n¨m 1997 vµ b¾t ®Çu gi¶i ng©n tõ cuèi n¨m 1998. + 1 dù ¸n ®iÖn tho¹i di ®éng CMDA ®ang triÓn khai víi vèn ®¨ng kÝ 229,6 triÖu USD. Ngoµi ra cßn cã mét sè dù ¸n nhá kh¸c lµm dÞch vô ®iÖn tho¹i thÎ, in cuèn Niªn gi¸m ®iÖn tho¹i, chuyÓn ph¸t nhanh chøng tõ th­¬ng m¹i, dÞch vô l¾p ®Æt, söa ch÷a ®iÖn tho¹i,... C¸c dù ¸n ngµy cµng cã qui m« lín vµ n©ng cao kh¶ n¨ng phôc vô cña m¹ng l­íi viÔn th«ng ViÖt Nam theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸, gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­ chung vµ n¨ng lùc cña c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt. (B¸o c¸o t×nh h×nh Hîp t¸c ®Çu t­ n­íc ngoµi, Bé B­u chÝnh ViÔn th«ng, 2002) 1.1.2. C¬ cÊu nguån vèn ®Çu t­ VÒ c¬ cÊu cña lÜnh vùc ®Çu t­: C¸c dù ¸n c«ng nghiÖp chiÕm tû träng 50% sè dù ¸n nh­ng vèn ®Çu t­ chØ chiÕm 5,4%. C¸c dù ¸n vÒ khai th¸c dÞch vô viÔn th«ng còng chiÕm tû träng t­¬ng ®­¬ng vÒ sè dù ¸n nh­ng chiÕm ®Õn 94% tæng vèn ®Çu t­. VÒ c¬ cÊu vïng, l·nh thæ: HÇu hÕt c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo 2 khu vùc kinh tÕ lín lµ Hµ Néi vµ Tp. Hå ChÝ Minh. Ngoµi ra cßn cã mét sè dù ¸n thùc hiÖn ë H¶i Phßng, B×nh D­¬ng, Hµ T©y,... §èi t¸c n­íc ngoµi: C¸c ®èi t¸c quan träng cã dù ¸n ®Çu t­ vµo B­u chÝnh viÔn th«ng thuéc 9 n­íc: NhËt B¶n, Hµn Quèc, Ph¸p, Hoa Kú, Hång K«ng, Singapore, Australia, §øc, Thuþ §iÓn. VÒ h×nh thøc ®Çu t­: LuËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam quy ®Þnh cã 3 h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ BCC, doanh nghiÖp liªn doanh, doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi. Tuy nhiªn trong lÜnh vùc B­u chÝnh viÔn th«ng chØ ®­îc phÐp tiÕp nhËn vèn FDI d­íi 2 h×nh thøc: Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh (BCC) trong lÜnh vùc khai th¸c c¸c dÞch vô viÔn th«ng; vµ Doanh nghiÖp liªn doanh trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp viÔn th«ng. Tãm l¹i, qua 14 n¨m triÓn khai LuËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam vµ 12 n¨m triÓn khai LuËt nµy trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng, c¬ cÊu vèn ®Çu t­ cña ngµnh ®· thay ®æi vÒ c¨n b¶n. Trong ®ã, nguån vèn n­íc ngoµi chiÕm h¬n 50% tæng vèn ®Çu t­ toµn ngµnh. Nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi thu hót ®­îc vµo ngµnh chñ yÕu lµ qua h×nh thøc BCC. T×nh h×nh thùc hiÖn GiÊy phÐp ®Çu t­ Nh×n chung, c¸c dù ¸n FDI trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng ®­îc triÓn khai tèt, ®èi t¸c n­íc ngoµi lµ nh÷ng tËp ®oµn, c«ng ti cã n¨ng lùc vÒ tµi chÝnh vµ chuyªn m«n, ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ trong viÖc gãp phÇn hiÖn ®¹i ho¸, n©ng cÊp vµ më réng, ph¸t triÓn n¨ng lùc phôc vô cña m¹ng l­íi B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam ®¹t tr×nh ®é quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n s¶n xuÊt thiÕt bÞ viÔn th«ng vµ c¸c dù ¸n viÔn th«ng quèc tÕ, th«ng tin di ®éng. Cho ®Õn nay, trong sè 10 Liªn doanh ®­îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ th× cã 8 Liªn doanh thuéc Tæng c«ng ti B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam hiÖn vÉn ®ang ho¹t ®éng, 2 Liªn doanh cßn l¹i vÉn ch­a ®­îc triÓn khai. Trong h×nh thøc BCC, bªn c¹nh c¸c dù ¸n viÔn th«ng quèc tÕ, th«ng tin di ®éng triÓn khai tèt, vÉn cã mét sè Hîp ®ång kh«ng thùc hiÖn ®­îc kÕ ho¹ch ®· ®Þnh. Cã dù ¸n ®· rót GiÊy phÐp ®Çu t­ do bªn n­íc ngoµi ®æi h­íng kinh doanh (dù ¸n ®iÖn tho¹i néi h¹t víi Cable & Wireless - Anh). T×nh h×nh thùc hiÖn cña c¸c dù ¸n thÓ hiÖn qua mét sè mÆt sau: _TØ lÖ gãp vèn: + Bªn ViÖt Nam: ®èi víi c¸c dù ¸n BCC lµ kho¶ng 25%. Tuy nhiªn còng cã dù ¸n phÝa ViÖt Nam chØ gãp 5% vèn ®Çu t­ (dÞch vô di ®éng CDMA), hoÆc gãp tíi 55% vèn ®Çu t­ (dÞch vô di ®éng VMS). Doanh nghiÖp Liªn doanh kho¶ng 30-50%, chñ yÕu lµ th­¬ng quyÒn, ®Êt ®ai, nhµ x­ëng vµ hÖ thèng thiÕt bÞ hiÖn cã trªn m¹ng. + Bªn n­íc ngoµi: tØ lÖ gãp vèn trong BCC lµ 75%, trong Liªn doanh lµ 50-70%. PhÇn vèn gãp cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chñ yÕu lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ tiÒn mÆt. B¶ng 2: Tæng doanh thu vµ nép Ng©n s¸ch cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam §¬n vÞ: 1000 USD Néi dung 1998 1999 2000 2001 2002 (dù kiÕn) DT toµn ngµnh 670.300 830.889 1.009.629 990.074 1.046.500 DT Liªn doanh 39.013 44.017 53.742 46.651 35.997 DT BCC 234.494 224.603 217.463 223.758 236.566 Nép NSNN toµn ngµnh 109.407 156.692 201.703 175.935 207.407 Nép NSNN Liªn doanh 2.271 2.994 3.378 6.813 4.308 Nép NSNN BCC 24.104 18.869 11.204 2.286 3.212 Nguån: Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam, 2002 - Doanh thu: §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· t¹o ra mét khèi l­îng doanh thu lín cho ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2001, doanh thu cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm 39% tæng doanh thu toµn ngµnh (B¶ng 2). - Nép Ng©n s¸ch: tÝnh ®Õn hÕt n¨m 2001, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· nép cho Ng©n s¸ch nhµ n­íc 70 triÖu USD, chiÕm 10% tæng thu Ng©n s¸ch tõ lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng (B¶ng 2). - Lao ®éng: C¸c Liªn doanh vµ Hîp ®ång BCC ®· thu hót vµ ®µo t¹o ®­îc gÇn 2.000 lao ®éng ViÖt Nam; trong ®ã c¸c Liªn doanh ®µo t¹o ®­îc kho¶ng 500 lao ®éng, chñ yÕu lµ c¸c kÜ s­ ®iÖn tö tin häc mµ sau nµy sÏ trë thµnh lùc l­îng nßng cèt trong viÖc ph¸t triÓn phÇn mÒm cña c¸c hÖ thèng thiÕt bÞ viÔn th«ng do ViÖt Nam s¶n xuÊt. - N¨ng lùc s¶n xuÊt: tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2001, ®Çu n¨m 2002, c¸c doanh ngiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· t¹o ra n¨ng lùc s¶n xuÊt míi phôc vô thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu, cô thÓ nh­ sau: + Tæng ®µi: ®· khai th¸c ®­îc 2,5 triÖu sè/n¨m. + C¸p ®ång: 450.000 km ®«i/n¨m. + C¸p quang: 88.000 km ®«i/n¨m. + ThiÕt bÞ truyÒn dÉn: STM 1- 4 - 6: 13.685 bé/n¨m PHD : 310 bé/n¨m DLC : 3.250 bé/n¨m + Kªnh th«ng tin quèc tÕ: 5.379 kªnh + Tr¹m thu ph¸t di ®éng : kho¶ng h¬n 200 tr¹m. + M¸y nh¾n tin: 46.000 thuª bao/56.000 sè l¾p ®Æt.+ §iÖn tho¹i thÎ: 61/61 tØnh thµnh ®­îc l¾p ®Æt vµ sö dông dÞch vô ®iÖn tho¹i thÎ víi tæng sè 6.076 m¸y + Internet: ®­îc hoµ m¹ng ë hÇu hÕt c¸c tØnh thµnh phè víi 176.911 thuª bao KÕt qu¶ ho¹t ®éng 2.1. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c Liªn doanh Ho¹t ®éng cña c¸c Liªn doanh ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ®­îc më réng, kh¼ng ®Þnh hiÖu qu¶ ®Çu t­ vµo Liªn doanh cña B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam. Theo ®¸nh gi¸ cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, c¸c Liªn doanh víi n­íc ngoµi trong lÜnh vùc c«ng nghÖ viÔn th«ng ho¹t ®éng kh¸ su«n sÎ vµ hiÖu qu¶. HÇu hÕt c¸c Liªn doanh sau mét thêi gian ho¹t ®éng ®Òu t¨ng vèn ®Çu t­, më réng qui m« s¶n xuÊt. N¨m 1993, míi chØ cã Liªn doanh Vina-Daesung ®­îc thµnh lËp víi møc vèn ph¸p ®Þnh lµ 3,6 triÖu USD, ®Õn n¨m 1998 ®· cã 8 Liªn doanh ®­îc thµnh lËp víi møc vèn ph¸p ®Þnh ®¹t 32,8 triÖu USD. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2001, cã 8 Liªn doanh ®­îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ hiÖn vÉn cßn ®ang ho¹t ®éng víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng kÝ lµ kho¶ng 107 triÖu USD. VÒ doanh thu: n¨m 1993, møc t¨ng doanh thu chØ kho¶ng 1 triÖu USD, ®Õn n¨m 1998, 8 Liªn doanh ®i vµo s¶n xuÊt víi doanh thu ®¹t 53,7 triÖu USD. N¨m 2001, møc doanh thu cña c¸c Liªn doanh còng ®¹t h¬n 52,8 triÖu USD. VÒ chi phÝ: HiÖn nay, theo sè liÖu thèng kª vÉn ch­a thu thËp ®­îc sè liÖu ®Çy ®ñ vÒ chi phÝ. Tuy nhiªn, theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia vµ nhãm nh÷ng nhµ nghiªn cøu th× tØ lÖ t¨ng chi phÝ thÊp h¬n so víi tØ lÖ t¨ng doanh thu. Qua ®ã chøng tá c¸c Liªn doanh quan t©m nhiÒu ®Õn c¸c c«ng t¸c qu¶n lÝ, æn ®Þnh s¶n xuÊt vµ phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m t¨ng søc c¹nh tranh. VÒ nép Ng©n s¸ch: n¨m 1993, c¸c Liªn doanh nép h¬n 40.000 USD cho Ng©n s¸ch nhµ n­íc, ®Õn n¨m 1998 ®· ®ãng gãp h¬n 3,3 triÖu USD, vµ n¨m 2000 t¨ng lªn 4,3 triÖu USD. Tuy nhiªn vÒ lîi nhuËn cña c¸c Liªn doanh l¹i kh«ng æn ®Þnh. N¨m ®¹t møc lîi nhuËn cao nhÊt lµ n¨m 1996, tæng lîi nhuËn ®¹t 4,6 triÖu USD. N¨m cã tæng lîi nhuËn ©m lµ n¨m 1997 víi ©m 285.000 USD (tæng lîi nhuËn ®· ®­îc bï trõ gi÷a c¸c liªn doanh cã l·i vµ liªn doanh bÞ lç). Nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn lîi nhuËn ©m lµ do n¨m 1997 cã hai liªn doanh míi thµnh lËp ®i vµo ho¹t ®éng bÞ lç 2,3 triÖu USD (Liªn doanh FOCAL vµ Liªn doanh TELEQ). C¸c Liªn doanh kh¸c lîi nhuËn thu ®­îc còng gi¶m sót so víi n¨m tr­íc do ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc, ngo¹i tÖ biÕn ®éng m¹nh, hÇu hÕt nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt cña c¸c Liªn doanh ®Òu nhËp ngo¹i, dÉn ®Õn gi¸ thµnh cao trong khi tiªu thô trong n­íc kh«ng t¨ng. §Õn n¨m 1998, c¸c Liªn doanh dÇn ®i vµo æn ®Þnh, møc tæng lîi nhuËn ®· ®¹t 2,3 triÖu USD. N¨m 1999, còng cã hai Liªn doanh VFT vµ VINECO míi thµnh lËp ®i vµo ho¹t ®éng cã lîi nhuËn ©m (©m 1,1 triÖu USD) nªn tæng lîi nhuËn cña c¸c liªn doanh cã gi¶m sót, ®¹t 1,5 triÖu USD. Møc tæng lîi nhuËn ®Õn hÕt n¨m 2000 lµ h¬n 3,6 triÖu USD. VÒ tiªu thô s¶n phÈm: Trong nh÷ng n¨m tõ 1993 ®Õn 1996, c¸c Liªn doanh s¶n xuÊt tæng ®µi vµ c¸p ®ång tiªu thô c¸c s¶n phÈm tèt do cã nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ trªn m¹ng ®­îc duyÖt. C¸c Liªn doanh s¶n xuÊt c¸p quang tiªu thô s¶n phÈm cã khã kh¨n h¬n do nhu cÇu c¸p trªn m¹ng l­íi cßn ch­a nhiÒu. T×nh h×nh tiªu thô s¶n phÈm cña c¸c Liªn doanh hiÖn nay cã hai vÊn ®Ò cÇn ®­îc quan t©m. Thø nhÊt, do mét sè dù ¸n ®Çu t­ ch­a hoµn thiÖn c¸c thñ tôc ®Çu t­ vµ hîp ®ång th­¬ng m¹i; mÆt kh¸c do c¸c Liªn doanh ch­a cã kinh nghiÖm trong ®Êu thÇu vµ gi¸ cßn cao h¬n so víi c¸c tËp ®oµn n­íc ngoµi kh¸c g©y nªn khã kh¨n cho c¸c Liªn doanh trong tiªu thô s¶n phÈm. Thø hai, hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm cña c¸c Liªn doanh ®Òu tiªu thô trªn m¹ng l­íi cña Tæng C«ng ty (trªn 95%), v× vËy møc lîi nhuËn cao cña c¸c Liªn doanh kh«ng ph¶i lµ mét chØ tiªu tèt ®èi víi ngµnh. NÕu c¸c Liªn doanh cã l·i nhiÒu, nh­ Liªn doanh Vina Daesung tõ n¨m 1993 ®Õn nay l·i gÇn 13 triÖu USD, ph¶n ¸nh thùc tr¹ng lµ gi¸ b¸n s¶n phÈm cßn cao. Nh­ vËy, c¸c Liªn doanh cßn cã biÖn ph¸p gi¸ b¸n s¶n phÈm vµ thu lîi nhuËn ë møc hîp lý, tr¸nh thiÖt h¹i cho Tæng C«ng ty, ®ång thêi còng khuyÕn khÝch c«ng nghiÖp viÔn th«ng trong n­íc ph¸t triÓn. VÒ ®µo t¹o vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ: VÒ phÇn cøng, c¸c Liªn doanh hÇu nh­ ®· tù s¶n xuÊt trªn 30% c¸c thiÕt bÞ s¶n phÈm. VÒ phÇn mÒm, c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi còng ®Òu tÝch cùc trong viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ. Cho ®Õn nay, phÝa ViÖt Nam ®· t­¬ng ®èi lµm chñ ®­îc c¸c c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña n­íc ngoµi. C¸c Liªn doanh còng ®· cö c¸n bé vµ c«ng nh©n ®i ®µo t¹o trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Ó n¾m ®­îc quy tr×nh vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, dÇn lµm chñ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹i c¸c Liªn doanh. Mét sè Liªn doanh ®· ®i vµo ho¹t ®éng tõ kho¶ng 9 ®Õn 10 n¨m nªn thiÕt bÞ, m¸y mãc, d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®· khÊu hao gÇn hÕt. V× vËy l·nh ®¹o cña c¸c Liªn doanh cÇn l­u ý quan t©m ®Õn viÖc sö dông nguån vèn khÊu hao nµy ®Ó më réng s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. VÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu: Cho ®Õn nay ®· cã 5 Liªn doanh xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh sang c¸c n­íc trong khu vùc víi tæng trÞ gi¸ lµ 10.641.126 USD, bao gåm Vina Daesung, ANSV, VINA GSC, VKX, FOCAL. Mét sè C«ng ty ®· cã nh÷ng ho¹t ®éng t×m hiÓu thÞ tr­êng vµ giíi thiÖu s¶n phÈm ra n­íc ngoµi. Tuy nhiªn, kÕt qu¶ c«ng t¸c xuÊt khÈu cßn yÕu so víi møc ®é c¸c dù ¸n ®· ®Ò ra. MÆc dï trong c¸c dù ¸n Liªn doanh ®Òu cã nh÷ng tho¶ thuËn xuÊt khÈu song phÝa ®èi t¸c n­íc ngoµi hÇu nh­ kh«ng cè g¾ng thùc hiÖn; V× vËy chØ tiªu xuÊt khÈu mµ c¸c dù ¸n Liªn doanh ®Æt ra phÇn nhiÒu lµ mang tÝnh h×nh thøc. §©y lµ ®iÒu cÇn ph¶i rót kinh nghiÖm khi x©y dùng c¸c dù ¸n trong t­¬ng lai. 2.2. KÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c Hîp ®ång Hîp t¸c kinh doanh Víi 6 dù ¸n BCC, B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam ®· thu hót 1.881 triÖu USD, chiÕm 96% vèn FDI cña toµn ngµnh. Dù ¸n BCC ®Çu tiªn lµ gi÷a Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam víi Telstra - Australia (tªn cò lµ OTC) vÒ ph¸t triÓn dÞch vô viÔn th«ng quèc tÕ (BCC VTI) ®­îc coi lµ kh©u ®ét ph¸ cña viÔn th«ng ViÖt Nam trong liªn l¹c quèc tÕ vµ cã vai trß quan träng trong viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng chÝnh s¸ch kinh tÕ më cöa cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. C¸c Hîp ®ång Hîp t¸c kinh doanh víi c¸c h·ng Kinevik Comvik -Thuþ §iÓn, Korea Telecom - Hµn Quèc, France Telecom - Ph¸p, NTT-NhËt B¶n, SLD Telecom - Singapore ®· thùc sù lµ nh÷ng ®iÓm khëi ®Çu cã ®Þnh h­íng cho viÖc ph¸t triÓn m¹ng viÔn th«ng néi ®Þa b»ng ph¸t triÓn c¸c dÞch vô gia t¨ng gi¸ trÞ, tõng b­íc n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lÝ kÜ thuËt vµ kinh doanh theo qui ho¹ch ph¸t triÓn chung cña ngµnh. C¸c dÞch vô nh¾n tin, ®iÖn tho¹i di ®éng, ®iÖn tho¹i thÎ, trang vµng hiÖn thêi ®· ®¹t møc ph¸t triÓn ë cÊp khu vùc, vµ ë mét sè ®iÓm trªn ph­¬ng diÖn khoa häc c«ng nghÖ øng dông ®· ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn quèc tÕ (Phô lôc 4). 2.2.1. KÕt qu¶ hîp t¸c c¸c dù ¸n BCC Quèc tÕ, Di ®éng VMS - KÕt qu¶ thùc hiÖn dù ¸n (tÝnh ®Õn hÕt 31/12/2001): tèc ®é gi¶i ng©n b×nh qu©n cña giai ®o¹n 1999-2001 thÊp h¬n so víi giai ®o¹n tr­íc. Cô thÓ nh­ sau: B¶ng 3: KÕt qu¶ c¸c dù ¸n BCC Quèc tÕ, Di ®éng VMS §¬n vÞ : triÖu USD Dù ¸n Tæng vèn §T cam kÕt Gi¶i ng©n BQ 1990-1998 Tèc ®é gi¶i ng©n Vèn §T cßn l¹i ®Çu n¨m 2002 1999 2000 2001 BQ BCC Quèc tÕ VTI (§T tõ 10/1990) 327,15 19,56 6,46 10,07 24 13,64 39,74 BCC Di ®éng VMS (§T tõ 7/1995) 127,8 21 18,5 10 15,2 14,5 36,1 Nguån: Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam, 2002 Dù ¸n Vèn thùc hiÖn Tæng nép NSNN Tæng doanh thu dù ¸n BCC VTI 310,91 1.483,00 27,06 BCC VMS 87,24 97,14 15,15 - HiÖu qu¶ kinh tÕ tµi chÝnh(®Õn th¸ng 12/2001): B¶ng 4: §¬n vÞ: triÖu USD Nguån: Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam, 2002 Nh×n chung ®©y lµ c¸c dù ¸n mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ tèt cho Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam, t¹o doanh thu lín, møc sinh lîi ®ång vèn cao, cho phÐp Tæng c«ng ty hç trî cho c¸c s¶n phÈm cßn mang tÝnh phôc vô nh­ b­u chÝnh hay néi h¹t, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho Tæng c«ng ty ®i vay vµ hoµn tr¶ c¸c kho¶n vay, duy tr× qui m« ®Çu t­ cña Tæng c«ng ty ë møc cao liªn tôc nhiÒu n¨m. - ChuyÓn giao c«ng nghÖ: c«ng nghÖ ®Çu t­ lµ nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trªn thÕ giíi (th«ng tin vÖ tinh, c¸p quang biÓn, m¹ng di ®éng c«ng nghÖ GMS). §éi ngò c¸n bé ®­îc ®µo t¹o, cËp nhËt c¸c kiÕn thøc vÒ c«ng nghÖ vµ kÜ thuËt viÔn th«ng míi nhÊt, ®ñ søc tiÕp nhËn m¹ng l­íi vµ tæ chøc khai th¸c. - S¶n phÈm thÞ tr­êng: c¸c s¶n phÈm (dÞch vô) lµ c¸c s¶n phÈm míi mµ Tæng c«n._.Õn l­îc t¹o vèn nµy ph¶i ®­îc lËp vµ tæ chøc thùc hiÖn sao cho ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. §ång thêi, hiÖu qu¶ huy ®éng vèn ph¶i ®i liÒn víi hiÖu qu¶ sö dông vèn. §©y lµ mét quan ®iÓm cÇn ph¶i thÓ hiÖn râ trong tÊt c¶ c¸c dù ¸n ®Çu t­, trong c¸c Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh, Liªn doanh liªn kÕt. KÕ ho¹ch huy ®éng vèn ph¶i ®i liÒn víi kÕ ho¹ch sö dông vèn. Vèn ®­îc sö dông vµo môc ®Ých nµo, hiÖu qu¶ kinh tÕ ra sao ®Òu ph¶i tÝnh to¸n song song víi kÕ ho¹ch huy ®éng vèn. Kh«ng thÓ t¸ch rêi kÕ ho¹ch huy ®éng vèn vµ kÕ ho¹ch sö dông vèn v× dÔ ®i ®Õn t×nh tr¹ng vèn huy ®éng ®­îc råi kh«ng biÕt sö dông vµ ®©u hoÆc sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých, g©y ra l·ng phÝ, thÊ tho¸t, kh«ng cã hiÖu qu¶ . Muèn vËy, ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam cÇn ph¶i: Hoµn thiÖn qui ho¹ch ph¸t triÓn m¹ng l­íi B­u chÝnh ViÔn th«ng Qui ho¹ch ph¸t triÓn m¹ng l­íi B­u chÝnh ViÔn th«ng lµ nÒn t¶ng ®Çu tiªn cho ho¹t ®éng thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vÒ c«ng nghÖ, qui m«, lÜnh vùc vµ tõ ®ã lµm c¬ së cho viÖc lùa chän ®èi t¸c còng nh­ h×nh thøc ®Çu t­ phï hîp. Vµ v× vËy, trong qui ho¹ch ph¸t triÓn m¹ng l­íi cÇn l­­ ý vµ tÝnh to¸n ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè c¬ b¶n sau: ¨ Nhu cÇu vµ thÞ tr­êng tiÒm n¨ng vÒ dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng. Nhu cÇu ngµy cµng cao vÒ c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng dÞch vô; thÞ tr­êng tiªu thô vµ sö dông s¶n phÈm, dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng sÏ dÇn më réng ra c¸c vïng n«ng th«n, vïng kinh tÕ míi, vïng s©u, vïng xa, biªn giíi, h¶i ®¶o,... ¨ Tèc ®é vµ xu h­íng ph¸t triÓn c«ng nghÖ truyÒn th«ng toµn thÕ giíi. ¨ Xu h­íng quèc tÕ ho¸ dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng trªn toµn thÕ giíi. ¨ §ång bé ho¸ m¹ng l­íi vµ chuyÓn ®æi kÜ thuËt c«ng nghÖ ®­îc ¸p dông trong t­¬ng lai nh»m n©ng cao chÊt l­îng ®Ó ®¹t tíi tiªu chuÈn quèc tÕ vµ më réng dÞch vô cã ®é tin cËy cao. Tæ chøc tèt c«ng t¸c vËn ®éng ®Çu t­ C«ng t¸c vËn ®éng ®Çu t­ kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc x©y dùng vµ ban hµnh c¸c danh môc kªu gäi ®Çu t­. NhiÖm vô quan träng cña vËn ®éng ®Çu t­ lµ tuyªn truyÒn danh môc nµy, ®éng viªn vµ l«i cuèn sù quan t©m cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi theo c¸c danh môc ®ã. V× vËy, cÇn cã c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc, dµnh mét kho¶n kinh phÝ nhÊt ®Þnh vµ sù quan t©m tho¶ ®¸ng cho ho¹t ®éng nµy. Gi¶i quyÕt hµi hoµ mèi quan hÖ gi÷a hiÖu qu¶ tµi chÝnh vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi ®­îc coi lµ tiªu chuÈn cao nhÊt trong hîp t¸c ®Çu t­. B­u chÝnh ViÔn th«ng lµ mét ngµnh thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng quan träng nªn ngµnh ph¶i x¸c ®Þnh râ, lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ lµm tiªu chuÈn c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng lùa chän c¸c dù ¸n vµ tÝnh chÊt c«ng nghÖ. Vèn, c«ng nghÖ, tri thøc vµ kinh nghiÖm qu¶n lÝ lµ nh÷ng hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi mµ c¸c dù ¸n FDI ®· vµ ®ang mang l¹i cho ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam. Tuy nhiªn, kh«ng v× vËy mµ coi nhÑ hiÖu qu¶ tµi chÝnh v× nã lµ lîi Ých trùc tiÕp cña nhµ ®Çu t­, khuyÕn khÝch vµ thu hót nhµ ®Çu t­. V× vËy, mét dù ¸n ®Çu t­ míi cÇn ph¶i ®¸p øng ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi vµ c¸c chØ tiªu tµi chÝnh nhÊt ®Þnh. 1.2. C¶i thiÖn m«i tr­êng ph¸p lÝ vµ m«i tr­êng ®Çu t­ 1.2.1. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam. HiÖn nay c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Òu ph¶i tu©n theo c¸c qui ®Þnh cña LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam (LuËt söa ®æi bæ sung cña n¨m 2000). MÆc dï ®· cã nh÷ng thay ®æi tÝch cùc qua nhiÒu lÇn söa ®æi bæ sung cña LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, chóng ta vÉn cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu, t¹o dùng hÖ thèng ph¸p luËt hÊp dÉn, th«ng tho¸ng, râ rµng, æn ®Þnh, mét hÖ thèng ­u ®·i vµ khuyÕn khÝch mang tÝnh c¹nh tranh cao sp víi c¸c n­íc trong khu vùc. Cô thÓ trong tõng lÜnh vùc, c¸c Bé, ngµnh ®Òu cã nh÷ng chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cho c¸c dù ¸n ®Çu t­. Th¸ng 8/2002 võa qua, Bé B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam ®· ®­îc thµnh lËp, ®ång thêi lµ viÖc ban hµnh Ph¸p lÖnh B­u chÝnh ViÔn th«ng nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng B­u chÝnh ViÔn th«ng. Tuy vËy hÖ thèng ph¸p luËt vÒ B­u chÝnh ViÔn th«ng vÉn cÇn ®­îc tiÕp tôc hoµn chØnh ®Ó t¹o lËp mét san ch¬i b×nh ®¼ng cho c¸c nhµ khai th¸c dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng. CÇn tËp trung vµo mét sè néi dung chñ yÕu sau: Ø Ph©n ®Þnh râ ho¹t ®éng c«ng Ých, ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó cã c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ tµi chÝnh, thuÕ, c¸c kho¶n trÝch nép ®èi víi dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng c«ng Ých. Ø C¸c vÊn ®Ò trong cÊp phÐp khai th¸c dÞch vô. Ø Nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn th­¬ng quyÒn khai th¸c c¸c dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng. Ø TØ lÖ, ph­¬ng thøc ¨n chia gi÷a c¸c ®èi t¸c tham gia. Ø VÊn ®Ò chèng ph¸ gi¸. Ø Nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ph¸t triÓn vµ ¸p dông c«ng nghÖ míi vµ dÞch vô míi cung cÊp cho kh¸ch hµng. Trªn c¬ së nh÷ng qui ®Þnh cña Nhµ n­íc míi cã thÓ võa ®¶m b¶o cã sù c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c nhµ khai th¸c, võa gi÷ æn ®Þnh, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng. Nhµ n­íc cÇn xem xÐt viÖc ban hµnh c¬ chÕ, chÝnh s¸ch theo h­íng t¨ng thªm quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cho cac doanh nghiÖp trong ngµnh ®Ó t¹o sù n¨ng ®éng, nh¹y bÐn trong m«i tr­êng c¹nh tranh vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 1.2.2. Më réng h×nh thøc vµ lÜnh vùc thu hót vèn FDI cho ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng HiÖn nay ë ViÖt Nam, Nhµ n­íc vÉn ®ang gi÷ ®éc quyÒn trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng, chØ cho phÐp Hîp t¸c kinh doanh víi n­íc ngoµi trong khai th¸c m¹ng viÔn th«ng vµ Liªn doanh trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp viÔn th«ng. Tuy nhiªn hai h×nh thøc nµy ®ang dÇn béc lé nh÷ng h¹n chÕ, kh«ng cßn ®ñ søc hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ vµ kh«ng khuyÕn khÝch hä vá vèn ra ®Çu t­ tiÕp. Trong khi ®ã, xu h­íng toµn cÇu ho¸ kinh tÕ ®ang ngµy cµng më réng, ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña c¸c tæ chøc quèc tÕ lín nh­ ASEAN, APECT, AFTA,...Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam lµ thµnh viªn cña Liªn minh viÔn th«ng thÕ giíi (ITU), Liªn minh viÔn th«ng ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng (APT) vµ c¸c tæ chøc Th«ng tin vÖ tinh quèc tÕ (Intelsat), Th«ng tin vò trô quèc tÕ (Intersputnik), HiÖp héi GSM,...§©y lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi t¹o ra nh÷ng c¬ héi míi ®Ó t¨ng c­êng h¬n n÷a sù ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc hîp t¸c quèc tÕ. Theo ph©n tÝch cña Ericsson, mét tËp ®oµn viÔn th«ng hµng ®Çu thÕ giíi khi nghiªn cøu thÞ tr­êng B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam ®Ó t×m h­íng ®Çu t­ th× “ ®èi víi ViÖt Nam, mäi sù chó ý cao nhÊt trong hiÖn t¹i nªn ®Æt vµo viÖc thùc hiÖn mét lo¹i h×nh míi, kh¸c víi lo¹i h×nh BCC vÒ hîp t¸c víi c¸c nhµ ®Çu t­ ngo¹i quèc. §Ó lµm ®iÒu nµy, chÝnh phñ cÇn thùc hiÖn nhiÒu thay ®æi trong nhiÒu thiÕu sãt thuéc vÒ cÊu tróc hîp t¸c trong lÜnh vùc nµy...Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ, cÊu tróc ¨n chia doanh lîi vµ sù thiÕu hôt toµn bé tr¸ch nhiÖm vÒ vËn hµnh vµ b¶o tr× trong lo¹i h×nh BCC hiÖn t¹i ®· khiÕn cho c¸c ®èi t¸c BCC dÞch vô h÷u tuyÕn tõ chèi triÓn khai phÇn ®ãng gãp cña m×nh, vµ thay vµo ®ã t×m c¸ch th­¬ng th¶o l¹i c¸c ®iÒu kho¶n cña BCC. ChÝnh phñ nªn thay ®æi l¹i cÊu tróc cña BCC hoÆc tèt h¬n nªn thùc hiÖn c¸c h×nh thøc hîp t¸c n­íc ngoµi míi nh­ BOT, hoÆc chuyÓn c¸c BCC thµnh Liªn doanh.” Thùc tiÔn, ë Th¸i Lan h×nh thøc BOT rÊt phæ biÕn vµ còng ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. ChÝnh phñ ViÖt Nam cã thÓ xem xÐt vµ nghiªn cøu h­íng ¸p dông ë c¸c vïng n«ng th«n, vïng kÐm ph¸t triÓn. VÒ lÜnh vùc ®Çu t­, ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam còng nh­ c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh cÇn nghiªn cøu m« h×nh thÝch hîp ®Ó t¨ng c­êng thu hót h¬n n÷a vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ c¸c lÜnh vùc míi nh­: x©y dùng c¸c m¹ng viÔn th«ng kh¸c nh­ m¹ng Internet, m¹ng di ®éng, th«ng tin vÖ tinh,... t¹i ViÖt Nam; hoÆc ®Çu t­ ph¸t triÓn dÞch vô míi nh­: dÞch vô trªn nÒn IP, VAS trªn m¹ng PSTN; hoÆc ®Ò nghÞ ®èi t¸c ®Çu t­ vµ mét sè c«ng ty trùc thuéc B­u ®iÖn tØnh, thµnh phè nh»m t¨ng c­êng n¨mg lùc ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nµy nh­: C«ng ty thiÕt kÕ, C«ng ty x©y dùng, C«ng ty viÔn th«ng,... 1.2.3. C¶i thiÖn m«i tr­êng kinh doanh trªn thÞ tr­êng B­u chÝnh ViÔn th«ng C¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn m«i tr­êng kinh doanh cña thÞ tr­êng B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam hiÖn nay næi cém hai vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chÝnh s¸ch gi¸ c­íc vµ chÝnh s¸ch thuÕ. VÒ gi¸ c­íc, cÇn c¶i c¸ch chÝnh s¸ch gi¸ c­íc dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng theo h­íng Nhµ n­íc chØ qui ®Þnh khung gi¸ c­íc vµ gi¸ c¸c dÞch vô c¬ b¶n phæ cËp, cho phÐp c¸c nhµ khai th¸c chñ ®éng h¬n trong x©y dùng; ban hµnh gi¸ c­íc dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng mang tÝnh th­¬ng m¹i c¨n cø vµo quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng; cho quyÒn doanh nghiÖp cã ph­¬ng ¸n, møc c­íc trong c¸c ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt trªn c¬ së ®¶m b¶o hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. VÒ chÝnh s¸ch thuÕ: hiÖn nay thuÕ nhËp khÈu c¸c thiÕt bÞ, m¸y mãc, linh kiÖn viÔn th«ng vÉn ®­îc coi lµ qu¸ cao ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp cung cÊp thiÕt bÞ viÔn th«ng ViÖt Nam (c¸c Liªn doanh). C¸c h·ng viÔn th«ng quèc tÕ cã thêi gian dµi ph¸t triÓn víi thÞ phÇn quèc tÕ réng lín vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh m¹nh nªn s¶n phÈm cña hä cã søc c¹nh tranh m¹nh mÏ vÒ c¶ kÜ thuËt vµ gi¸ c¶. C¸c Liªn doanh ViÖt Nam cßn non trÎ víi vèn ®Çu t­ h¹n chÕ cÇn ®­îc sù hç trî cña Nhµ n­íc ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi. Nh­ vËy, cÇn thay ®æi, ®iÒu chØnh hîp lÝ thuÕ suÊt c¸c lo¹i thuÕ nh­: thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ thu nhËp, thuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi,...theo h­íng møc ®é néi ®Þa ho¸ cµng cao th× møc thuÕ cµn thÊp; sù chªnh lÖch võa ®ñ ®Ó c¸c Liªn doanh cã kh¶ n¨ng cung cÊp c¸c s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh víi thiÕt bÞ nhËp th¼ng, tõng b­íc thùc hiÖn miÔn gi¶m thuÕ hay gi¶m thu nhËp chÞu thuÕ ®èi vìi nh÷ng ®èi t¸c quan träng hoÆc c¸c dù ¸n trong thêi gian ®Çu ho¹t ®éng. 1.3. Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lÝ dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi 1.3.1. Hoµn thiÖn ®ång bé hÖ thèng v¨n b¶n vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lÝ dù ¸n FDI trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam. TiÕp tôc c¶i tiÕn thñ tôc hµnh chÝnh trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n, cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng theo h­íng ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trong viÖc tiÕn hµnh ®¨ng kÝ kinh doanh còng nh­ t×m kiÕm c¬ héi ®Çu t­. HiÖn nay Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam vÉn lµ ®¬n vÞ chñ qu¶n bªn ViÖt Nam chñ yÕu trong c¸c dù ¸n FDI vµo lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng. Do vËy, Nhµ n­íc cã thÓ xem xÐt c¶i tiÕn m« h×nh Tæng c«ng ty 91, cho phÐp Tæng c«ng ty ho¹t ®éng theo m« h×nh tËp ®oµn kinh tÕ. Nhµ n­íc chØ nªn giao mét sè chØ tiªu c¬ b¶n nh­ lîi nhuËn, nép Ng©n s¸ch, thu trªn vèn; cßn nh÷ng vÊn ®Ò nh­ quyÕt ®Þnh ®Çu t­, chÝnh s¸ch gi¸ c­íc, c¸c c¬ chÕ vÒ tiÒn l­¬ng, khuyÕn khÝch vËt chÊt, thu hót nh©n tµi,...cho phÐp Tæng c«ng ty ®­îc tù quyÕt ®Þnh trªn c¬ së ®¶m b¶o hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh vµ tu©n thñ c¸c qui ®Þnh cña ph¸p luËt. Cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o ph¸t huy tèi ®a néi lùc cña Tæng c«ng ty, tËn dông tèt c¸c lîi Ých cña hîp t¸c ®Çu t­ cô thÓ vÒ c¸c mÆt: nhu cÇu vèn ®Çu t­, yªu cÇu vÒ ph¸t triÓn kinh doanh vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, yªu cÇu vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ kÜ thuËt vµ qu¶n lÝ,...KhuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®¬n vÞ cã dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi chñ ®éng triÓn khai dù ¸n theo tiªu chÝ HiÖu qu¶ - §óng luËt. 1.3.2. X©y dùng c¬ chÕ qu¶n lÝ c¸c ho¹t ®éng vÒ §Çu t­, Kinh doanh, ChuyÓn giao c«ng nghÖ theo nguyªn t¾c chuyÓn tõ “xin phÐp vµ tr×nh duyÖt chi tiÕt” sang “tr×nh duyÖt tæng thÓ hµng n¨m vµ gi¸m s¸t thùc hiÖn”. Tuy nhiªn, trong c¸c tr­êng hîp cÇn thiÕt, quyÒn chØ ®¹o vµ phñ quyÕt vÉn thuéc vÒ Bé B­u chÝnh ViÔn th«ng. Theo ®ã c¸c ®¬n vÞ cã dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi cÇn thùc hiÖn: - Hµng n¨m, doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng vµ tr×nh lªn Bé c¸c kÕ ho¹ch vÒ ®Çu t­, chuyÓn giao c«ng nghÖ (gåm c¶ ®µo t¹o, hç trî qu¶n lÝ,...), ph¸t triÓn dÞch vô, thÞ tr­êng vµ kinh doanh,... tr×nh ban l·nh ®¹o chuyªn tr¸ch phª duyÖt. - Trªn c¬ së ®ã, doanh nghiÖp phèi hîp víi ®èi t¸c triÓn khai cô thÓ theo tiÕn ®é ®¨ng kÝ. Víi mçi mét dù ¸n thùc hiÖn, doanh nghiÖp ph¶i göi hå s¬ tµi liÖu, b¸o c¸o lªn Bé B­u chÝnh ViÔn th«ng. 1.3.3. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lÝ dù ¸n FDI. Kh¶ n¨ng qu¶n lÝ lµ yÕu tè c¬ b¶n trong hîp t¸c ®Çu t­ trùc tiÕp, nÕu kh«ng cã nã th× viÖc tiÕp thu c«ng nghÖ chØ mang tÝnh h×nh thøc. Trªn thùc tÕ, tÊt c¶ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn dÒu thiÕu c¸n bé kÜ thuËt vµ qu¶n lÝ cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao. §iÒu ®ã ¶nh h­ëng tíi viÖc tiÕp nhËn c«ng nghÖ cña n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi chÝnh lµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c dù ¸n ®Çu t­, trong ®ã c«ng t¸c qu¶n lÝ sau cÊp giÊy phÐp chiÕm vai trß v« cïng quan träng. Mçi mét dù ¸n cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc h×nh thµnh ®Òu chøa ®ùng nh÷ng ý ®å riªng. V× vËy, c«ng t¸c qu¶n lÝ nãi chung vµ qu¶n lÝ tµi chÝnh nãi riªng ph¶i ®­îc tæ chøc chÆt chÏ theo dù ¸n tõ kh©u x©y dùng, triÓn khai vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng qua c¸c n¨m. Qua ®ã ph¸t hiÖn, kÞp thêi ®iÒu chØnh nh÷ng mÆt kh«ng hîp lÝ cã ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ ®Çu t­; mÆt kh¸c, nã cßn lµ nh÷ng th«ng tin hÕt søc quan träng vµ quÝ b¸u cho viÖc chØ ®¹o c¸c dù ¸n kh¸c còng nh­ khi x©y dùng c¸c dù ¸n míi. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lÝ ph¶i tÝnh ®Õn c¶ hiÖu qu¶ trùc tiÕp vµ hiÖu qu¶ gÝan tiÕp cña dù ¸n, còng nh­ kh¶ n¨ng lµm chñ vÒ kÜ thuËt vµ th­¬ng m¹i cña phÝa ViÖt Nam. 1.3.4. T¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t HiÖn nay trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam míi chØ cã hÖ thèng b­íc ®Çu thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ch­a cã hÖ thèng ®iÒu phèi hîp lÝ gi¸m s¸t, kiÓm tra, ®«n ®èc thùc hiÖn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña vèn ®Çu t­. Nh­ vËy nÕu phÊn ®Êu thu hót ®­îc mét l­îng vèn ®Çu t­ nhÊt ®Þnh ®· coi lµ thµnh tÝch th× ch­a ®ñ, mµ chóng ta cÇn ph¶i tÝnh to¸n, xem xÐt thö sau nµy nã cã trë thµnh søc m¹nh hay lµ g¸nh nÆng cho nÒn kinh tÕ. C¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI tuy ho¹t ®éng trong khu«n khæ LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, song do ®Æc thï trong tæ chøc x©y dùng dù ¸n, s¶n xuÊt kinh doanh mµ l¹i cµng ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t. Trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn tr­íc tiªn lµ kiÓm tra gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh vµ c¸c Hîp ®ång Liªn doanh mét c¸ch toµn diÖn. Bªn c¹nh ®ã, cÇn ph¶i tæ chøc thùc hiÖn qu¶n lÝ hîp lÝ sau cÊp phÐp, n©ng cao vai trß cña Nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi. TiÕn hµnh gi¶i quyÕt kÞp thêi nh÷ng v­íng m¾c ph¸t sinh gióp c¸c doanh nghiÖp triÓn khai dù ¸n thuËn lîi. M«i tr­êng ph¸p lÝ cña ViÖt Nam hiÖn nay ch­a ®ång bé vµ hoµn thiÖn. Doanh nghiÖp cã vèn FDI cã Ýt nhÊt hai chñ nh©n ë hai quèc gia kh¸c nhau vµ còng cã nh÷ng môc tiªu kh¸c mhau trong qua tr×nh hîp t¸c. Do ®ã, Nhµ n­íc, Bé B­u chÝnh ViÔn th«ng, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng cïng c¸c ban ngµnh cã liªn quan cÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ trong c«ng t¸c qu¶n lÝ ho¹t ®éng cña dù ¸n; t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t nh»m gi÷ v÷ng kØ c­¬ng, æn ®Þnh m«i tr­êng kinh doanh ë ViÖt Nam, lo¹i trõ nh÷ng hiÖn t­îng tiªu cùc, s¸ch nhiÔu, cöa quyÒn, g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn hiÖu qu¶ ®Çu t­, t¹o lßng tin cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. §ång thêi tiÕp tôc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, ban hµnh nh÷ng qui ®Þnh h­íng dÉn râ rµng, minh b¹ch vÒ c¬ chÕ gi¸m s¸t, ®iÒu hµnh qu¶n lÝ ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi. MÆt kh¸c, t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t sÏ cã t¸c dông ng­n chÆn c¸c t­ t­ëng lµm ¨n kh«ng hîp ph¸p cña c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi cã thÓ g©y thiÖt h¹i vµ thÊt thu cho Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. 1.4. T¨ng c­êng ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng cña ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng - NÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn l©u dµi Chóng ta ®ang b­íc vµo kØ nguyªn cña sù héi nhËp viÔn th«ng - tin häc - truyÒn th«ng trªn mét c¬ së h¹ tÇng chung. Nhê sù ph¸t triÓn cña khoa häc, ¸p dông c«ng nghÖ míi nªn ng­êi ta ­íc tÝnh r»ng, chi phÝ ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng viÔn th«ng ngµy nay gi¶m ®i 1/10 so víi tr­íc ®©y nh­ng l¹i cung cÊp ®­îc nhiÒu dÞch vô tiÖn Ých, nhanh chãng h¬n cho kh¸ch hµng trªn cïng mét hÖ thèng thiÕt bÞ h¹ tÇng kÜ thuËt, v× vËy gÝa phÝ dÞch vô sÏ Ýt tèn kÐm h¬n, ®Çu t­ x©y dùng mét hÖ thèng ®­êng trôc quèc gia sÏ rÎ h¬n. ViÖc x©y dùng mét hÖ thèng ®­êng trôc quèc gia (backbone) vµ m¹ng truy nhËp b»ng c¸p quang hiÖn ®¹i, dung l­îng lín, tèc ®é cao, nhiÒu Gbit/gi©y, cho phÐp dÞch vô ®a truyÒn th«ng tíi tËn nhµ thuª bao sÏ thùc sù t¹o ra mét cuéc c¸ch m¹ng trong lÜnh vùc viÔn th«ng vµ c¶ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c. Nh­ vËy viÖc ®Çu t­ cho c¬ sá h¹ tÇng cña ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng cã ý nghÜa chiÕn l­îc vµ cÇn ®­îc ®Èy m¹nh h¬n n÷a. Cã nh­ vËy míi t¹o nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô viÔn th«ng hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn, tiÖn Ých cho x· héi. 1.5. T¨ng c­êng ph¸t triÓn nguån nh©n lùc §Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng cßn lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng míi; tuy nhiªn ®éi ngò c¸n bé tham gia vµo ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña giai ®o¹n míi. TØ träng lao ®éng ch­a qua ®µo t¹o vÉn chiÕm tØ träng ®¸ng kÓ (10%) vµ gi¶m chËm. §éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc tuy ®· ®­îc n©ng lªn mét møc vÒ tr×nh ®é nh­ng viÖc x©y dùng ®éi ngò c¸n bé ®Çu ®µn, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc qu¶n lÝ cßn yÕu, thiÕu, ch­a ®ñ søc ®¸p øng víi ®ßi hái cña t×nh h×nh míi vµ nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña nguån vèn FDI. Qua qu¸ tr×nh ®µo t¹o, mét sè ®· v­¬n lªn ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng t¸c míi. Tuy nhiªn, sù gia t¨ng vÒ qui m« vµ tÝnh phøc t¹p cña ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ yªu cÇu qu¶n lÝ h÷u hiÖu vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë cÊp vÜ m« lÉn vi m«, ®éi ngò nµy cÇn ®­îc ®µo t¹o l¹i, trang bÞ thªm c¸c kiÕn thøc kinh tÕ - chÝnh trÞ, võa tinh th«ng vÒ chuyªn m«n, võa v÷ng vµng vÒ phÈm chÊt ®Ó b¾t kÞp yªu cÇu cña thêi ®¹i. Bªn c¹nh ®ã ph¶i tÝnh ®Õn viÖc ®µo t¹o mét c¸ch cã bµi b¶n, chÝnh qui cho tÇng líp kÕ cËn. ChÝnh v× vËy trong nh÷ng n¨m tíi cÇn khÈn tr­¬ng tiÕn hµnh mét sè c¸c gi¶i ph¸p sau: F Th­êng xuyªn tæ chøc c¸c kho¸ ®µo t¹o ng¾n h¹n cho c¸n bé, c«ng nh©n viª nh»m n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, tr×nh ®é qu¶n lÝ, cËp nhËt nh÷ng kiÕn thøc vÒ khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tr×nh ®é tay nghÒ, ngo¹i ng÷,...®¶m b¶o ®¸p øng yªu cÇu lµm viÖc trong m«i tr­êng cã yÕu tè quèc tÕ. F C¨n cø vµo c«ng t¸c qui ho¹ch nguån nh©n lùc, lùa chän vµ cö c¸n bé cã kh¶ n¨ng tham gia vµo c¸c kho¸ häc chÝnh qui do bªn n­íc ngoµi ®µo t¹o. F Tæ chøc tèt c«ng t¸c tuyÓn chän vµ thu hót kÜ s­ ®iÖn tö viÔn th«ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao vµo ngµnh, t¨ng c­êng c«ng t¸c ph¸t triÓn nh©n lùc ngay trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c tai doanh nghiÖp còng nh­ trong qu¸ tr×nh tham gia vµo c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi. F æn ®Þnh vµ kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng cu¶ c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc c¶ vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn, cã chÝnh s¸ch ph©n phèi thu nhËp hîp lÝ, khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh. HiÖn nay, ®éi ngò nh©n lùc cho ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam chñ yÕu ®­îc ®µo t¹o t¹i Häc viÖn B­u chÝnh ViÔn th«ng, c¸c tr­êng Cao ®¼ng, Trung cÊp chuyªn ngµnh vµ c¸c Chuyªn ngµnh vÒ viÔn th«ng ë mét sè tr­êng §¹i häc. Tuy nhiªn khi tham gia vµo c¸c dù ¸n FDI cßn ®ßi hái mét tr×nh ®é qu¶n trÞ, ngo¹i ng÷ nhÊt ®Þnh. Do vËy ngµnh cÇn ®µo t¹o kÕt hîp vµ khai th¸c cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc ®· vµ ®ang ®µo t¹o, tr¸nh l·ng phÝ nh©n lùc, tr¸nh hiÖn t­îng “ch¶y m¸u chÊt x¸m”. 1.6. T¨ng c­êng më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ®Æc biÖt chó träng tíi c¸c ®èi t¸c ®Çu t­ lín. Mét ®Êt n­íc muèn ph¸t triÓn, ®a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ quan hÖ víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi th× kh«ng thÓ dõng l¹i ë chç chØ ®¸p øng nhu cÇu dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng cña n­íc ®ã, mµ ph¶i héi nhËp ®¸p øng nhu cÇu quèc tÕ ho¸ vµ trë thµnh mét m¾t xÝch cña hÖ thèng th«ng toµn cÇu (Global Communication System). Trong bèi c¶nh khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ, viÖc më cöa thÞ tr­êng viÔn th«ng ®Ó héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ ®iÒu tÊt yÕu. Tuy nhiªn viÖc më cöa nh­ thÕ nµo (lÜnh vùc nµo, thêi ®iÓm nµo) ®Ó cã thÓ võa kÞp tiÕp thu ®­îc c«ng nghÖ, kiÕn thøc, kinh nghiÖm tiªn tiÕn cña thÕ giíi, ®ång thêi ®¶m b¶o cho c¸c c«ng ty viÔn th«ng trong n­íc tån t¹i vµ ph¸t triÓn v÷ng ch¾c lµ ®iÒu v« cïng quan träng, kh«ng chØ cho t­¬ng lai cña ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng mµ cßn cña c¸c ngµnh kh¸c cã liªn quan. “ T«i tin t­ëng vµo chiÕn l­îc ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 b»ng viÖc më cöa thÞ tr­êng B­u chÝnh ViÔn th«ng vµ Internet, ®ång thêi n©ng cÊp c¸c dÞch vô nh»m theo kÞp c¸c n­íc trong khu vùc."(TrÝch bµi tr¶ lêi pháng vÊn cña «ng Ricardo Rothe, tr­ëng ®¹i diÖn h·ng Siemens AG t¹i ViÖt Nam trong triÓn l·m Telecomp 2002 t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh.) HiÖn nay thÞ tr­êng B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam cã søc thu hót rÊt lín c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Òu lµ c¸c tËp ®oµn viÔn th«ng hµng ®Çu thÕ giíi. Tuy nhiªn viÖc lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ lµ mét kh©u v« cïng quan träng. Chñ tr­¬ng më cöa, héi nhËp nh­ng còng kh«ng thÓ chñ quan, nãng véi “b¾t tay” víi tÊt c¶ nh÷ng ai muèn tham gia thÞ tr­êng. §©y lµ bµi häc kinh nghiÖm thùc tiÔn mµ ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng cÇn rót ra trong qu¸ tr×nh hîp t¸c ®Çu t­ n­íc ngoµi giai ®o¹n võa qua. 2. Gi¶i ph¸p vi m« Ph¸p lÖnh B­u chÝnh ViÔn th«ng võa ®­îc ban hµnh vµ b¾t ®Çu cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/10/2002 nh»m môc ®Ých chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ ®äc quyÒn sang c¬ chÕ c¹nh tranh, cho phÐp më réng thµnh phÇn tham gia vµo thÞ tr­êng B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam. Tuy nhiªn cho ®Õn nay, Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam vÉn chiÕm h¬n 89% thÞ phÇn vµ lµ ®¬n vÞ chñ qu¶n bªn ViÖt Nam trong hÇu hÕt c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng. Qua thùc tiÔn ho¹t ®éng cña c¸c Liªn doanh vµ c¸c dù ¸n BCC trong giai ®o¹n võa qua, víi nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc vÉn cßn tån t¹i kh«ng Ýt khã kh¨n, v­íng m¾c. §Ó cã thÓ n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ qu¶n lÝ vµ sö dông vèn FDI cho kÕ ho¹ch ph¸t triÓn tr­íc m¾t còng nh­ chiÕn l­îc l©u dµi cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam còng nh­ c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh s¾p söa tham gia hîp t¸c ®Çu t­ n­íc ngoµi trong ngµnh, xin ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ sau: 2.1. Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lÝ vµ sö dông vèn FDI ë c¸c Liªn doanh 2.1.1. Gi¶i ph¸p cho hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh a. §Èy m¹nh tiªu thô s¶n phÈm. Mçi mét Liªn doanh cÇn cã ®Þnh h­íng ph¸t triÓn l©u dµi vÒ n¨ng lùc s¶n xuÊt, chñng lo¹i s¶n phÈm phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn c«ng nghÖ vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña thÞ tr­êng viÔn th«ng. Muèn vËy cÇn ph¶i lµm tèt kh©u nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Ó ®­a ra nh÷ng s¶n phÈm cã tÝnh c¹nh tranh cao vÒ gi¸ c¶ vµ c«ng nghÖ. Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam cÇn hç trî c¸c Liªn doanh kÞp thêi th¸o gì khã kh¨n, cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn m¹ng l­íi ®Ó c¸c ®¬n vÞ nµy cã c¬ së x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc s¸t h¬n vµ chñ ®éng h¬n trong viÖc triÓn khai. HiÖn nay cã mét sè Liªn doanh (VKX, ANSV, Vina-GSC, Vina-Daesung) ®· cã s¶n phÈm xuÊt khÈu. §Ó ®Èy m¹nh h¬n n÷a viÖc xuÊt khÈu, mçi Liªn doanh cÇn cô thÓ h¬n c¸c kÕ ho¹ch ®· ®­îc ®Ò ra trong dù ¸n. §ång thêi Tæng c«ng ty nªn cã chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ hç trî c¸c ®¬n vÞ cã s¶n phÈm xuÊt khÈu; còng nh­ cÇn lµm viÖc trùc tiÕp víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi cña mét sè Liªn doanh kh«ng cã thiÖn chÝ thùc hiÖn c¸c chØ tiªu xuÊt khÈu mÆc dï ®· cã tho¶ thuËn tõ ban ®Çu. b. Qu¶n lÝ gi¸ c¶ nguyªn vËt liÖu, linh kiÖn ®Çu vµo. HiÖn nay møc thuÕ nhËp khÈu ®Çu vµo cña c¸c thiÕt bÞ viÔn th«ng ë ViÖt Nam bÞ c¸c nhµ s¶n xuÊt phµn nµn lµ qu¸ cao vµ kh«ng thèng nhÊt. C¸c Liªn doanh vµ Tæng c«ng ty cã thÓ kiÕn nghÞ víi c¬ quan nhµ n­íc ®iÒu chØnh møc thuÕ ®Õn mét møc hîp lÝ ®Ó b¶o hé vµ khuyÕn khÝch s¶n xuÊt c«ng nghiÖp B­u chÝnh ViÔn th«ng trong n­íc, tr¸nh r¬i vµo t×nh tr¹ng bÞ Ðp gi¸ hoÆc bÞ ¨n chËn ®Çu vµo so cã sù liªn kÕt gi÷a ®èi t¸c n­íc ngoµi vµ nhµ cung cÊp. c. §iÒu chØnh gi¸ c¶ s¶n phÈm. Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam võa lµ ng­êi gãp vèn võa lµ ng­êi tiªu thô s¶n phÈm chñ yÕu cña c¸c Liªn doanh c«ng nghiÖp viÔn th«ng. Do vËy Tæng c«ng ty nªn cã chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt gi¸ b¸n s¶n phÈm cña c¸c Liªn doanh sao cho võa b¶o ®¶m hµi hoµ quyÒn lîi cña Tæng c«ng ty còng nh­ cña c¸c ®èi t¸c Liªn doanh. 2.1.2. Gi¶i ph¸p cho hiÖu qu¶ qu¶n lÝ v VÒ qu¶n lÝ c¸c Liªn doanh, hiÖn nay ®· tËp trung vµo mét ®Çu mèi lµ Ban KHCN&HTQT cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng. Tuy nhiªn cÇn x¸c ®Þnh râ ph¹m vi tr¸ch nhiÖm ®¹i diÖn Tæng c«ng ty cña Ban KHCN&HTQT ®èi víi c¸c Liªn doanh vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c ban ®Ó qu¶n lÝ cã hiÖu qu¶ h¬n. v C¸c thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ thuéc bªn ViÖt Nam sau khi kÕt thóc c¸c cuéc häp Héi ®ång qu¶n trÞ cña c¸c Liªn doanh cÇn göi biªn b¶n cuéc häp tíi mét ®Çu mèi ®Ó Tæng c«ng ty vµ c¸c ban cã liªn quan cã thÓ liªn hÖ vµ n¾m b¾t kÞp thêi c¸c quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång qu¶n trÞ Liªn doanh. v Mét sè Liªn doanh sau mét thêi gian triÓn khai ho¹t ®éng vÉn ch­a c«ng bè c¸c sè liÖu, chØ tiªu vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Do vËy, yªu cÇu c¸c Liªn doanh nµy tiÕn hµnh x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong n¨m ngay khi kÕt thóc n¨m tµi chÝnh. NÕu Liªn doanh nµo cã nhu cÇu më réng s¶n xuÊt, dïng lîi nhuËn t¸i ®Çu t­ th× ph¶i tiÕn hµnh ngay c¸c thñ tôc ®Ò nghÞ Tæng c«ng ty vµ c¸c c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cho phÐp, nÕu kh«ng ph¶i tiÕn hµnh chia lîi nhuËn cho c¸c bªn cïng gãp vèn. v NhiÒu ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång Liªn doanh ®· l¹c hËu so víi luËt míi söa ®æi ban hµnh, v× vËy bªn ViÖt Nam vµ ®èi t¸c n­íc ngoµi cÇn lµm viÖc víi nhau ®Ó ®iÒu chØnh cho phï hîp. v C¸c c¸n bé , nh©n viªn cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ®­îc cö vµo Héi ®ång qu¶n trÞ vµ sang Liªn doanh lµm viÖc cµn cã mét qui chÕ râ rµng, tho¶ m·n. v PhÇn vèn gãp cña ViÖt Nam trong hîp ®ång Liªn doanh chñ yÕu lµ c¬ së h¹ tÇng hiÖn cã, ®Êt ®ai. Tuy nhiªn, viÖc lµm thñ tôc xin cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt vÉn gÆp nhiÒu trë ng¹i, g©y ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ trÞ vèn gãp cña bªn ViÖt Nam. PhÝa ViÖt Nam cÇn khÈn tr­¬ng hoµn tÊt thñ tôc cho c«ng viÖc nµy. 2.2. Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lÝ vµ sö dông vèn FDI cña c¸c dù ¸n BCC 2.2.1. Gi¶i ph¸p cho hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. a. T¨ng c­êng qui m« ®Çu t­ vÒ vèn, lÜnh vùc vµ khu vùc ®Þa lÝ. HiÖn nay, c¸c dù ¸n BCC tuy ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh nh­ng vÉn ch­a ®¸p øng kÞp yªu cÇu vÒ tèc ®é vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn chung. ViÖc t¨ng qui m« ®Çu t­ võa ®¸p øng ®­îc nguyÖn väng cña c¸c nhµ ®Çu t­ võa më réng h¬n n÷a qui m« thÞ tr­êng, hÊp dÉn kh¸ch hµng. Phi¸ ViÖt Nam nªn gîi më thu hót ®Çu t­ vµo c¸c khu vùc tiÒm n¨ng nh­ng ch­a ®­îc ®Ó ý tíi. b. X©y dùng mét c¬ chÕ h¹ch to¸n ®éc lËp cho mçi dù ¸n. Cã nh­ vËy c¸c ®¬n vÞ triÓn khai dù ¸n míi cã thÓ tù chñ ®éng trong viÖc ®iÒu tiÕt doanh thu, chi phÝ; t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho bªn ViÖt Nam khi ViÖt Nam ph¶i tiÕp tôc tù ®Çu t­ vµ qu¶n lÝ khai th¸c dù ¸n. §ång thêi, viÖc chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ h¹ch to¸n ®éc lËp sÏ gióp ®¬n vÞ qu¶n lÝ dù ¸n cã mét vÞ trÝ tµi chÝnh ®éc lËp nªn t¨ng kh¶ n¨ng huy ®éng c¸c nguån vèn trùc tiÕp còng nh­ gi¸n tiÕp. §on vÞ ph¶i tù chÞu tr¸ch nhiÖm s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ tù chñ trong viÖc khai th¸c vµ ®iÒu hµnh m¹ng l­íi viÔn th«ng cña dù ¸n. c. Xem xÐt viÖc chuyÓn ®æi mét sè dù ¸n sang h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c cho phï hîp. Ch¼ng h¹n nh­ c¸c dù ¸n vÒ ®iÖn tho¹i thÎ, di ®éng, trang vµng nÕu chuyÓn sang h×nh thøc Liªn doanh hoÆc cæ phÇn ho¸ quèc tÕ sÏ n©ng cao hiÖu qu¶ khai th¸c h¬n. 2.2.2. Gi¶i ph¸p cho hiÖu qu¶ qu¶n lÝ ¯ §µm ph¸n, ®iÒu chØnh l¹i mét sè néi dung vµ c¸c cam kÕt trong c¸c hîp ®ång BCC ®Ó phï hîp víi nhu cÇu më réng ®Çu t­ cña c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi hiÖn ®ang hîp t¸c còng nh­ gîi më nhu cÇu ®Çu t­ cho c¸c ®èi t¸c ®ang muèn tham gia vµo thÞ tr­êng B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam. C¸c néi dung cÇn ph¶i hÕt søc ®­îc chó ý lµ: cam kÕt ®Çu t­, cam kÕt hç trî qu¶n lÝ vµ kinh doanh, ®µo t¹o, chia doanh thu, tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn trong dù ¸n. ¯ T¹o lËp mét c¬ chÕ qu¶n lÝ dù ¸n th«ng tho¸ng, ®¬n gi¶n, ph©n cÊp tr¸ch nhiªm râ rµng. HiÖn nay Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ ®· giao cho Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng chñ ®éng phª duyÖt ®Çu t­ vµ ®Êu thÇu mét sè dù ¸n BCC. Nh­ vËy, Tæng c«ng ty chØ nªn xem xÐt duyÖt c¸c kh©u quan träng, cÇn thiÕt nh­: c¸c kÕ ho¹ch ®Çu t­ hµng n¨m cña dù ¸n, ThiÕt kÕ dù ¸n, Thang ®iÓm chÊm thÇu dù ¸n, kÕt qu¶ ®Êu thÇu vµ quyÕt to¸n c«ng tr×nh,... Cßn c¸c b­íc nh­ LËp dù ¸n, LËp hå s¬ mêi thÇu, Häp héi ®ång th­¬ng m¹i nªn giao cho mçi mét ®¬n vÞ tham gia cïng phèi hîp víi bªn ®èi t¸c cïng lËp vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm. ¯ Tæ chøc ®iÒu hµnh dù ¸n. Ban qu¶n lÝ, ®iÒu hµnh dù ¸n nªn thèng nhÊt c¸c ho¹t ®éng cã tÝnh chøc n¨ng ®ang ®­îc thùc hiÖn riªng biÖt hiÖn nay. Mçi mét dù ¸n cã nhiÒu giai ®o¹n triÓn khai vµ ho¹t ®éng. V× vËy c«ng t¸c tæ chøc ®iÒu hµnh dù ¸n còng ph¶i phï hîp víi tõng giai ®o¹n cña dù ¸n. Ban ®iÒu hµnh ph¶i phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c ban, ngµnh vÒ chuyªn m«n còng nh­ kÜ thuËt. ¯ X©y dùng c¬ chÕ cïng hîp t¸c kinh doanh dù ¸n. (CÇn ph©n biÖt c¬ chÕ nµy víi viÖc ®iÒu hµnh m¹ng l­íi). §©y lµ mét c¬ chÕ ®ßi hái sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a bªn ViÖt Nam vµ bªn n­íc ngoµi ®Ó thèng nhÊt c¸c vÊn ®Ò vÒ chia doanh thu, lîi nhuËn còng nh­ c¸c ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng riªng lÎ hç trî cho dù ¸n. NhiÖm vô cña c¬ chÕ nµy lµ phèi hîp chuyªn viªn ViÖt Nam cña dù ¸n víi chuyªn gia n­íc ngoµi thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nh­: tæ chøc ®iÒu tra, kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña hÖ thèng tæ chøc vµ kinh doanh cña vïng dù ¸n, x©y dùng c¸c biÖn ph¸p qu¶ng c¸o, khuyÕn m·i,...kÝch thÝch tiªu dïng, x©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh tËp huÊn, héi th¶o, huÊn luyÖn cho c¸n bé tham gia qu¶n lÝ dù ¸n. C¸c bªn còng cÇn l­u ý ph©n ®Þnh râ nguån chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng nµy kÓ c¶ chi phÝ cho c¸c chuyªn gia. Mçi mét dù ¸n nªn lËp riªng mét kho¶n Trî gióp qu¶n lÝ dù ¸n ®Ó hç trî cho c¸c ho¹t ®éng nµy. **************************** Thu hót vµ sö dông vèn FDI trong ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng nãi riªng còng nh­ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi riªng lu«n chiÕm vai trß quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Trªn ®©y chØ lµ mét sè gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt nh»m n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ sö dông vµ qu¶n lÝ vèn FDI trong ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam. §Ó c¸c gi¶i ph¸p mang tÝnh kh¶ thi, ngoµi nç lùc cña mçi doanh nghiÖp trong ngµnh cßn cÇn ph¶i cã sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, sù phèi hîp chÆt chÏ, ®ång bé cña tÊt c¶ c¸c cÊp, ngµnh cã liªn quan ®Ó cã thÓ ®­a B­u chÝnh ViÔn th«ng ®i tr­íc mét b­íc, gãp phÇn thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn, n©ng cao d©n trÝ, v¨n minh x· héi vµ gãp phÇn vµo sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. ._.