Thực trạng và giải pháp hoàn thiện kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ tại Công ty TNHH phát triển giải pháp CNTT

LỜI MỞ ĐẦU Ngµy nay, khi nãi ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× vÊn ®Ò hiÖu qu¶ kinh tÕ lu«n ®­îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m vµ chó träng. §©y lµ sù so s¸nh gi÷a toµn bé chi phÝ bá ra vµ kÕt qu¶ thu l¹i ®­îc. Muèn lµm ®­îc ®iÒu nµy ®ßi hái mçi chóng ta ph¶i cã tri thøc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ qu¶n lý. Tiªu thô hµng ho¸ lµ kh©u cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, nã cã vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, nã gãp phÇn to lín ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, kh©u tiªu thô hµng ho¸ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹i c¸c doanh nghiÖp g¾n liÒn víi thÞ tr­êng, lu«n lu«n vËn ®éng vµ ph¸t triÓn theo sù biÕn ®éng phøc t¹p cña c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, c«ng t¸c tiªu thô hµng ho¸ lu«n lu«n ®­îc nghiªn cøu, t×m tßi, bæ sung và được các doanh nghiệp không ngừng đưa ra phương hướng ®Ó ®­îc hoµn thiÖn h¬n, c¶ vÒ lý luËn lÉn thùc tiÔn, nh»m môc ®Ých kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, hiÖu n¨ng qu¶n lý. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ mét vÊn ®Ò næi tréi, vÊn ®Ò quan t©m cña c¸c doanh nghiÖp. Tõ khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa ViÖt Nam ®· thiÕt lËp ®­îc nhiÒu mèi quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i víi nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. V× vËy, hµng ho¸ cña c¸c n­íc còng ®­îc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam víi khèi l­îng kh¸ lín nªn c«ng t¸c tiªu thô hµng ho¸ cµng được quan tâm. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triển trªn thÞ tr­êng, ngoµi viÖc cung cÊp cho thÞ tr­êng mét khèi l­îng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh víi chÊt l­îng cao, chñng lo¹i mÉu m· phï hîp, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸. X©y dùng tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n khoa häc hîp lý lµ mét trong nh÷ng c¬ së cung cÊp th«ng tin quan träng nhÊt cho viÖc ra quyÕt ®Þnh chØ ®¹o, ®iÒu hµnh kinh doanh cã hiÖu qu¶. C«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ nãi riªng ë c¸c doanh nghiÖp ®· ®­îc hoµn thiÖn dÇn song míi chØ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu qu¶n lý ë c¸c doanh nghiÖp víi møc ®é cßn h¹n chÕ. Bëi vËy, bæ sung vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ nãi riªng lu«n lµ môc tiªu hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸, trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT em ®· ®i s©u t×m hiÓu vµ nghiªn cøu c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ t¹i c«ng ty. Ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸ cña c«ng ty rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, cïng víi sè vèn kiÕn thøc häc ®­îc trªn ghÕ nhµ tr­êng em ®· chän ®Ò tµi: “Thực trạng và giải pháp hoàn thiện kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ tại Công ty TNHH phát triển giải pháp CNTT ” làm luận văn tốt nghiệp. V× thêi gian thùc tËp ng¾n vµ nhận thức của b¶n th©n cßn bÞ h¹n chÕ nªn luận văn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý, chØ ®¹o ch©n t×nh cña c« gi¸o ®Ó luận văn cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. §Ó lµm ®­îc ®Ò tµi nµy, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dẫn tËn t×nh của cô giáo Trần Thị Phượng, các nhân viên trong Công ty nói chung và các anh chị phßng KÕ to¸n C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT nói riêng. Em xin chân thành cảm ơn! Nội dung luận văn được chia thành 3 phần như sau: Phần I: Lý luận chung về kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ trong doanh nghiệp thương mại. Phần II: Thực trạng hạch toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ tại Công ty TNHH phát triển giải pháp CNTT. Phần III: Phương hướng hoàn thiện hạch toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ tại C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT. Phần 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ HÀNG HÓA VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ TRONG DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI I . ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THƯƠNG MẠI VÀ NHIỆM VỤ HẠCH TOÁN KINH DOANH THƯƠNG MẠI 1. Đặc điểm chủ yếu của hoạt động kinh doanh thương mại Th­¬ng m¹i lµ kh©u trung gian nèi liÒn gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i lµ viÖc thùc hiÖn mét hay nhiÒu hµnh vi th­¬ng m¹i cña th­¬ng nh©n lµm ph¸t sinh quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c th­¬ng nh©n víi nhau hoÆc gi÷a th­¬ng nh©n víi c¸c bªn liªn quan bao gåm viÖc mua b¸n hµng ho¸, cung øng dÞch vô th­¬ng m¹i vµ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i nh»m môc ®Ých lîi nhuËn hoÆc nh»m thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi. Th­¬ng nh©n cã thÓ lµ c¸c c¸ nh©n cã ®ñ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù hay c¸c hé gia ®×nh tæ hîp t¸c hoÆc c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thµnh lËp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt (®­îc c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cÊp giÊy phÐp kinh doanh) Kinh doanh th­¬ng m¹i cã mét sè ®Æc ®iÓm sau: - §Æc ®iÓm vÒ ho¹t ®éng: Ho¹t ®éng kinh tÕ c¬ b¶n cña kinh doanh th­¬ng m¹i lµ l­u chuyÓn hµng ho¸. L­u chuyÓn hµng ho¸ lµ sù tæng hîp c¸c ho¹t ®éng thuéc c¸c qu¸ tr×nh mua b¸n, trao ®æi vµ dù tr÷ hµng ho¸. - §èi t­îng kinh doanh th­¬ng m¹i lµ c¸c loại hµng ho¸ ph©n theo tõng ngµnh hµng nh­: + Hµng vËt t­ thiÕt bÞ + Hµng c«ng nghÖ phÈm tiªu dïng + Hµng l­¬ng thùc thùc phÈm chÕ biÕn . - §Æc ®iÓm vÒ ph­¬ng thøc l­u chuyÓn hµng ho¸: L­u chuyÓn hµng ho¸ trong kinh doanh th­¬ng m¹i cã thÓ theo mét trong hai ph­¬ng thøc lµ b¸n bu«n vµ b¸n lÎ. + B¸n bu«n lµ b¸n hµng víi sè l­îng lín cho c¸c m¹ng l­íi b¸n lÎ hoÆc cho s¶n xuÊt hoÆc cho xuÊt khÈu ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh l­u chuyÓn cña hµng ho¸. + B¸n lÎ hµng hãa lµ b¸n víi sè l­îng nhá h¬n trùc tiÕp cho tiªu dïng cña ®êi sèng nh©n d©n. Ng­êi tiªu dïng trong kh©u b¸n lÎ lµ kh©u cuèi cïng cña sù vËn ®éng hµng ho¸. - §Æc ®iÓm vÒ tæ chøc kinh doanh: Tæ chøc kinh doanh th­¬ng m¹i cã thÓ theo nhiÒu m« h×nh kh¸c nhau nh­ tæ chøc c«ng ty b¸n bu«n, b¸n lÎ, c«ng ty kinh doanh tæng hîp, c«ng ty m«i giíi, c«ng ty xóc tiÕn th­¬ng m¹i ... - §Æc ®iÓm vÒ sù vËn ®éng cña hµng ho¸: Sù vËn ®éng cña hµng ho¸ trong kinh doanh th­¬ng m¹i còng kh«ng gièng nhau, tuú thuéc vµo nguån hµng ngµnh hµng (l­u chuyÓn trong n­íc, hµng nhËp khÈu, hµng c«ng nghÖ phÈm, hµng n«ng l©m thùc phÈm ... Do ®ã, chi phÝ thu mua hµng hãa vµ thêi gian l­u chuyÓn hµng ho¸ còng kh¸c nhau gi÷a c¸c lo¹i hµng. Nh­ vËy, cã thÓ nãi chøc n¨ng cña th­¬ng m¹i lµ tæ chøc vµ thùc hiÖn viÖc mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸, cung cÊp dÞch vô nh»m phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nh©n d©n. 2. Nhiệm vụ hạch toán kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa trong doanh nghiệp thương mại KÕ to¸n tiªu thô hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng hãa lµ kh©u rÊt quan träng, nã liªn quan ®Õn c¸c kh©u kh¸c cña c«ng t¸c kÕ to¸n. §iÒu ®ã ®Æt ra cho ng­êi lµm c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô ph¶i: - Ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch tiªu thô hµng hãa, møc b¸n ra, doanh thu b¸n hµng vÒ thêi gian vµ ®Þa ®iÓm theo tæng sè vµ theo nhãm hµng. - Ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c vµ chi tiÕt hµng b¸n ë tÊt c¶ c¸c tr¹ng th¸i nh»m qu¶n lý ®­îc hµng hãa ë c¶ hai chØ tiªu hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. - Ph¶n ¸nh kÞp thêi, ®Çy ®ñ doanh thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n gi¶m trõ ,c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép. Tõ ®ã x¸c ®Þnh chÝnh x¸c doanh thu thuÇn, ®«n ®èc kiÓm tra ®Ó ®¶m b¶o thu ®ñ vµ kÞp thêi vÒ tiÒn hµng, tr¸nh bÞ chiÕm dông vèn mét c¸ch bÊt hîp lý. - TÝnh to¸n, ghi chÐp, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô. - X¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸ cña doanh nghiÖp. - Cung cÊp th«ng tin tæng hîp vµ chi tiÕt cho c¸c nhµ qu¶n trÞ trong viÖc ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch vÒ s¶n phÈm vµ tiªu thô. §Ó thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô trªn kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng hãa cÇn quan t©m ®Õn c¸c chØ tiªu sau: + X¸c ®Þnh ®óng thêi ®iÓm hµng hãa ®­îc coi lµ tiªu thô ®Ó kÞp thêi lËp b¸o c¸o b¸n hµng vµ ph¶n ¸nh doanh thu. B¸o c¸o th­êng xuyªn, kÞp thêi t×nh h×nh b¸n hµng vµ thanh to¸n víi kh¸ch hµng, chi tiÕt theo tõng lo¹i ,chi tiÕt theo tõng hîp ®ång kinh tÕ nh»m gi¸m s¸t chÆt chÏ kh©u b¸n hµng c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, chñng lo¹i, thêi gian... + Tæ chøc chøng tõ vµ tr×nh tù lu©n chuyÓn chøng tõ hîp lý. C¸c chøng tõ ban ®Çu ph¶i ®Çy ®ñ hîp ph¸p vµ ®­îc lu©n chuyÓn mét c¸ch khoa häc ®¶m b¶o yªu cÇu qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n ®ång thêi doanh nghiÖp ph¶i lùa chän h×nh thøc sæ kÕ to¸n thÝch hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh. + X¸c ®Þnh ®óng, ®Çy ®ñ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¸t sinh, ph©n bæ chi phÝ hîp lý cho hµng tån kho cuèi kú vµ hµng tiªu thô trong kú tõ ®ã x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ tiªu thô hµng hãa. II. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TIÊU THỤ HÀNG HÓA VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ 1. Khái niệm về tiêu thụ hàng hóa 1.1. Tiêu thụ hàng hóa Qu¸ tr×nh tái s¶n xuÊt bao gåm 4 khâu: s¶n xuÊt -ph©n phèi- trao ®æi -tiªu dïng, trong ®ã kh©u ph©n phèi, trao ®æi lµ cÇu nèi trung gian gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Nh­ vËy nÕu kh©u nµy thùc hiÖn tèt sÏ cã ¶nh h­áng tÝch cùc ®Õn c¸c kh©u cßn l¹i vµ lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc diÔn ra liªn tôc vµ thùc hiÖn tèt h¬n. Tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ lµ cÇu nèi trung gian gi÷a mét bªn lµ s¶n xuÊt -ph©n phèi vµ mét bªn lµ tiªu dïng. §øng trªn gãc ®é lu©n chuyÓn vèn th× tiªu thô hµng ho¸ lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña vßng tuÇn hoµn vèn trong doanh nghiÖp, chuyÓn ho¸ vèn s¶n xuÊt kinh doanh tõ h×nh th¸i hµng ho¸ sang h×nh th¸i tiÒn tÖ. §©y lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¹i ®¬n vÞ. Tiªu thô lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm hµng hãa th«ng qua trao ®æi. Theo quan ®iÓm cña hiÖp héi kÕ to¸n Quèc tÕ (IFAC) th× tiªu thô hµng hãa lao vô, dÞch vô lµ viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u s¶n phÈm, hµng hãa, lao vô, dÞch vô ®· thùc hiÖn cho kh¸ch hµng, ®­îc kh¸ch hµng tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n. 1.2. Doanh thu bán hàng * Khái niệm doanh thu tiêu thụ Doanh thu tiªu thô lµ tæng gi¸ trÞ ®­îc thùc hiÖn do b¸n hµng ho¸, s¶n phÈm, cung cÊp lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng. Nãi cô thÓ h¬n, doanh thu tiªu thô chÝnh lµ tæng sè tiÒn thùc tÕ ®­îc ph¶n ¸nh trªn c¸c ho¸ ®¬n, chøng tõ hîp ®ång vÒ cung cÊp s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng. Thùc chÊt, tiªu thô s¶n phÈm lµ sù kÕt hîp chÆt chÏ cña hai mÆt xuÊt hµng cho ng­êi mua (chuyÓn quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸ tõ tay doanh nghiÖp sang ng­êi mua) vµ thùc hiÖn thanh to¸n víi ng­êi mua. Trong ®ã giao hµng vµ thanh to¸n kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®­îc thùc hiÖn cïng mét lóc. Tuy nhiªn theo chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam còng nh­ chuÈn mùc kÕ to¸n Quèc tÕ s¶n phÈm, hµng ho¸ cña doanh nghiÖp chØ ®­îc coi lµ tiªu thô khi ®· ®­îc thanh to¸n hoÆc ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n. Khi ®ã, kÕ to¸n míi ®­îc ghi nhËn doanh thu tiªu thô cña sè hµng xuÊt b¸n. Tr­êng hîp doanh nghiÖp göi hµng ®i b¸n nh­ng ch­a ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n th× sè hµng ®ã còng ch­a ®­îc coi lµ tiªu thô vµ kÕ to¸n còng ch­a ®­îc ghi nhËn doanh thu tiªu thô. Nh­ vËy thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu tiªu thô chÝnh lµ thêi ®iÓm ng­êi mua tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn nî vÒ hµng ho¸, s¶n phÈm ®· ®­îc ng­êi b¸n chuyÓn giao. X¸c ®Þnh thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu tiªu thô lµ c¨n cø quan träng cho viÖc tÝnh to¸n chÝnh x¸c kÕt qu¶ tiªu thô cña doanh nghiÖp trong mçi kú kÕ to¸n. * Tóm lại: Doanh thu bán hàng là tổng giá trị được thực hiện do việc bán hàng hoá, sản phẩm cho khách hàng và được khách hàng thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán. 1.3. Giá vốn của hàng hóa tiêu thụ. Lµ trÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm, vËt t­, hµng hãa lao vô, dÞch vô tiªu thô. §èi víi s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô tiªu thô là gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng x­ëng) hay chi phÝ s¶n xuÊt. Víi vËt t­ tiªu thô, gi¸ vèn lµ gi¸ trÞ ghi sæ, cßn víi hµng hãa tiªu thô, gi¸ vèn bao gåm trÞ gi¸ mua cña hµng hãa tiªu thô céng víi chi phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng tiªu thô. 2. Phương pháp xác định giá vốn của hàng hóa tiêu thụ 2.1. Nguyên tắc hạch toán giá vốn hàng bán Nguyên tắc quan trọng nhất trong hạch toán giá vốn hàng bán là nguyên tắc nhất quán. Để tính giá thực tế của hàng hóa xuất kho có rất nhiều phương pháp như: giá thực tế đích danh, giá nhập trước - xuất trước (FIFO), nhập sau - xuất trước (LIFO) ... Mỗi phương pháp sẽ cho ta một kết quả khác nhau và ảnh hưởng khác nhau đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Do vậy, vấn đề đặt ra là doanh nghiệp phải lựa chọn cho mình một phương pháp tính giá vốn hàng bán cho phù hợp. Trường hợp có sự thay đổi phương pháp kế toán đã chọn thì phải giải trình lý do và ảnh hưởng của sự thay đổi đó trong phần thuyết minh báo cáo tài chính (Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 01 - Chuẩn mực chung). 2.2. Các phương pháp xác định giá vốn của hàng hóa tiêu thụ ViÖc x¸c ®Þnh giá vốn hµng hóa tiêu thụ lµ hÕt søc quan träng, nã cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh, ®Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay cßn nhiÒu biÕn ®éng th× c¸c doanh nghiÖp cµng ph¶i quan t©m trong viÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn thÝch hîp cho m×nh sao cho cã lîi Ých nhÊt mµ vÉn ph¶n ¸nh ®óng trÞ gi¸ vèn cña hµng hãa theo quy ®Þnh cña bé tµi chÝnh. §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i trÞ gi¸ vèn hµng ho¸ bao gåm gi¸ mua hµng ho¸ vµ phÝ thu mua ph©n bæ t­¬ng øng. Công thức tính giá vốn của hàng hóa tiêu thụ: Giá mua thực tế của hàng hóa tiêu thụ trong kỳ = Giá vốn của hàng hóa tiêu thụ trong kỳ Chi phí thu mua phân bổ cho hàng hóa tiêu thụ trong kỳ + Giá thực tế HH xuất kho = Hệ số giá HHch tr Trong đó, giá mua của hàng hóa xuất kho để tiêu thụ ®­îc tÝnh to¸n theo ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hµng tån kho thÝch hîp, được tính bằng một trong các phương pháp sau: (Kế toán thường dùng giá thực tế và giá hạch toán để tính giá hàng hóa xuất ra trong kỳ và trị giá hàng hóa tồn kho cuối kỳ). 2.2.1. Phương pháp giá thực tế Phương pháp giá thực tế đích danh - Nội dung: Ph­¬ng ph¸p nµy phï hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n riªng theo tõng l« hµng hãa nhËp kho, v× vËy khi xuÊt kho l« nµo sÏ tÝnh gi¸ ®Ých danh theo l« ®ã. - Ưu điểm: Độ chính xác cao, công tác tính giá hàng hóa được thực hiện kịp thời, tuân thủ theo nguyên theo nguyên tắc chi phí phù hợp với doanh thu thực tế. - Nhược điểm: Tốn nhiều công sức do phải quản lý riêng từng lô hàng hóa, những doanh nghiệp có nhiều loại hàng hóa thì không thể áp dụng được phương pháp này. - Điều kiện áp dụng: Phương pháp này được áp dụng đối với những hàng hóa có giá trị cao, chủng loại mặt hàng ít, dễ phân biệt giữa các mặt hàng. Phương pháp giá thực tế bình quân gia quyền (hay phương pháp giá đơn vị bình quân) Theo phương pháp này, giá trị của từng loại hàng hóa xuất kho được tính theo giá trị trung bình của từng loại hàng hóa đó tồn đầu kỳ và nhập kho trong kỳ. Giá mua thực tế của hàng hóa xuất kho Công thức tính giá vốn của hàng hóa tiêu thụ: = Số lượng hàng hóa xuất kho Giá đơn vị bình quân x Trong phương pháp bình quân gia quyền có 3 phương pháp cụ thể tính giá vốn hàng hóa xuất bán trong kỳ là: * Phương pháp giá thực tế đơn vị bình quân cả kỳ dự trữ: - Theo phương pháp này, giá vốn hàng bán được xác định theo công thức sau: Gi¸ mua thùc tÕ hµng ho¸ xuÊt kho = Sè l­îng hµng ho¸ xuÊt kho x Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ Trong ®ã: Giá đơn vị bình quân cả kỳ dự trữ = Số lượng hàng tồn kho đầu kỳ + Số lượng hàng nhập kho trong kỳ Trị giá mua thực tế HTK ĐK + Trị giá mua thực tế hàng nhập kho trong kỳ - Ưu điểm của phương pháp này: Giảm nhẹ được việc hạch toán chi tiết hàng hóa, khối lượng tính toán giảm. - Nhược điểm: Công tác tính toán giá vốn hàng bán trong kỳ chỉ được thực hiện vào cuối kỳ kế toán nên thông tin kế toán có thể bị chậm. * Phương pháp giá thực tế đơn vị bình quân sau mỗi lần nhập - Theo phương pháp này, sau mçi lÇn nhËp kho hµng hãa, kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n l¹i gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n. Tõ ®ã c¨n cø vµo l­îng hµng ho¸ xuÊt kho trong kú, kÕ to¸n lÊy sè l­îng hµng ho¸ xuÊt kho vµ gi¸ đơn vị b×nh qu©n võa tÝnh ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc trÞ gi¸ mua cña hµng hãa xuÊt kho. Công thức tính: Số lượng hàng hóa tồn kho sau mỗi lần nhập Giá đơn vị bình quân sau = mỗi lần nhập Giá mua thực tế hàng hóa tồn kho sau mỗi lần nhập Phương pháp này cho phép kế toán tính giá hàng hóa xuất kho kịp thời nhưng sẽ làm cho công việc tăng nhiều lần và lại phải chi tiết cho từng loại hàng hóa. - ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ gi¸ c¶ t­¬ng ®èi chÝnh x¸c, song viÖc tÝnh to¸n l¹i rÊt phøc t¹p. Tuy nhiªn nÕu ë doanh nghiÖp sö dông m¸y vi tÝnh ®Ó lµm kÕ to¸n th× viÖc x¸c ®Þnh trÞ gi¸ mua cña hµng hãa xuÊt kho theo ph­¬ng ph¸p nµy sÏ cã nhiÒu thuËn lîi h¬n. - Điều kiện áp dụng: Phương pháp này chỉ áp dụng cho doanh nghiệp có ít chủng loại hàng hóa và tần suất nhập kho, xuất kho trong kỳ không nhiều. * Phương pháp giá thực tế bình quân cuối kỳ trước( hay đầu kỳ này) Giá mua thực tế hàng hóa xuất kho kỳ này x Số lượng hàng hóa xuất kho kỳ này = Giá đơn vị bình quân hàng hóa cuối kỳ trước Theo phương pháp này, giá hàng hóa xuất kho được tính dựa trên trị giá mua hàng hóa thực tế và khối lượng hàng hóa tồn kho ở cuối kỳ kế toán trước: - Phương pháp này có ưu điểm là giảm nhẹ khối lượng công việc kế toán vì giá đơn vị bình quân hàng hóa đã có từ kỳ trước nhưng đây cũng chính là nhược điểm của phương pháp này khi giá vốn hàng hóa xuất bán lại phụ thuộc vào giá đơn vị bình quân kỳ trước. Điều này là không hay vì giá cả thị trường luôn biến động không ngừng. Khi thị trường biến động thì độ chính xác của phương pháp này sẽ không cao vì: Gi¸ c¶ kú nµy t¨ng (gi¶m) ®ét biÕn víi kú tr­íc sÏ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn trÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ xuÊt kho trong kú mµ l¹i ¶nh h­ëng trÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú, tøc lµ g©y t¸c ®éng ®Õn kú sau. Gi¸ vèn hµng ho¸ kú nµy sÏ thÊp ®i so víi gi¸ thùc tÕ nÕu gi¸ thùc tÕ t¨ng vµ ng­îc l¹i sÏ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cao nÕu gi¸ thùc tÕ gi¶m. PhÇn biÕn ®éng do biÕn ®éng gi¸ c¶ n»m trong gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú. NÕu gi¸ kú tr­íc rÊt cao so víi kú nµy th× viÖc ¸p dông gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n cuèi kú tr­íc tá ra kh«ng hîp lý. Phương pháp giá thực tế nhập trước - xuất trước (FIFO) - Nội dung: Phương pháp này giả thiết rằng vÒ mÆt gi¸ trÞ những hàng hóa nào nhập kho trước sẽ được xuất ra khỏi kho trước, xuất hết số nhập trước thì mới đến số nhập sau theo giá thực tế của từng số hàng nhập. Nãi c¸ch kh¸c, c¬ së cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ gi¸ thùc tÕ cña hµng hãa mua tr­íc sÏ xuÊt b¸n tr­íc. Do vËy, gi¸ trÞ cña hµng hãa tån kho cuèi kú sÏ lµ gi¸ thùc tÕ hµng hãa mua vµo sau cïng trong kú. C«ng thøc tÝnh: TrÞ gi¸ mua Gi¸ mua thùc tÕ ®¬n vÞ Sè l­îng hµng ho¸ xuÊt cña hµng ho¸ = hµng ho¸ nhËp kho theo x kho trong kú thuéc sè xuÊt kho trong kú tõng lÇn nhËp kho tr­íc l­îng tõng lÇn nhËp kho - ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ nã gÇn ®óng víi sè l­îng nhËp - xuÊt hµng hãa trong thùc tÕ, nã ph¶n ¸nh t­¬ng ®èi chÝnh x¸c gi¸ trÞ hµng hãa xuÊt kho vµ tån kho. H¬n n÷a møc gi¸ trÞ hµng ho¸ tån kho sÏ ph¶n ¸nh gÇn s¸t víi gi¸ thÞ tr­êng. Bëi v× gi¸ trÞ cña hµng hãa tån kho sÏ bao gåm gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®­îc mua ë nh÷ng lÇn sau cïng. - Nhược điểm của phương pháp này là khoản chi phí phát sinh hiện tại không phù hợp với doanh thu hiện tại. - Điều kiện áp dụng: Thích hợp trong điều kiện giá cả ổn định hoặc có xu hướng giảm, với những loại hàng cần tiêu thụ nhanh. Phương pháp giá thực tế nhập sau - xuất trước (LIFO) Phương pháp này lại ngược với phương pháp FIFO, hàng hóa nào nhập sau cùng sẽ được xuất trước tiên. - Nội dung: Theo ph­¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n gi¶ thiết rằng vÒ mÆt gi¸ trÞ nh÷ng hµng hãa nµo mua vµo sau sÏ ®­îc xuÊt kho tr­íc tiªn. Cô thÓ khi xuÊt hÕt hµng hãa nhËp sau míi ®Õn hµng hãa nhËp tr­íc, ng­îc l¹i víi tr­êng hîp nhËp tr­íc xuÊt tr­íc ë trªn. - Như vậy, tính giá vốn hàng hóa xuất kho theo phương pháp này đảm bảo nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu hiện tại và chi phí hiện tại. V× theo ph­¬ng ph¸p nµy, doanh thu cña hµng hãa ®­îc t¹o ra bëi gi¸ trÞ hµng hãa míi ®­îc ®­a vµo ngay gÇn ®ã. C«ng thøc tÝnh: Số lượng hàng hóa xuất kho trong kỳ thuộc số lượng từng lần nhập kho Giá mua thực tế đơn vị hàng hóa nhập kho theo từng lần nhập kho sau Trị giá mua của hàng hóa xuất kho trong kỳ x = - Song phương pháp này lại có nhược điểm là: Lợi nhuận thuần của doanh nghiệp sẽ giảm trong điều kiện lạm phát và lượng tồn kho có thể bị đánh giá giảm trên bảng cân đối kế toán. Do vậy, phương pháp này thích hợp trong điều kiện giá cả tăng lên, làm giảm khoản thuế thu nhập phải nộp. Ngoài ra đối với những doanh nghiệp áp dụng phương pháp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ (KKĐK). Thì doanh nghiệp có thể áp dụng phương pháp sau: Phương pháp giá vốn hàng hoá tiêu thụ xác định theo trị giá hàng hóa tồn kho cuối kỳ được tính trên cơ sở đơn giá nhập lần cuối cùng. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, ®Õn cuèi kú h¹ch to¸n tiÕn hµnh kiÓm kª l­îng hµng ho¸ tån kho, sau ®ã tÝnh trÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú theo ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho lÇn cuèi cïng trong kú ®ã. TrÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ xuÊt kho = TrÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ tån kho ®Çu kú + TrÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ nhËp trong kú - TrÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ tån cuèi kú TrÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ tån cuèi kú = Sè l­îng hµng ho¸ tån kho cuèi kú x Gi¸ ®¬n vÞ thùc tÕ cña lÇn nhËp cuèi cïng Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ¸p dông cho doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p KK§K. - ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ nhanh chãng nh­ng ®é chÝnh x¸c kh«ng cao. 2.2.2. Phương pháp giá hạch toán Theo phương pháp này, doanh nghiệp sẽ sử dụng một đơn giá hạch toán cho việc hạch toán các nghiệp vụ xuất hàng. Giá hạch toán có thể là giá kế hoạch hoặc giá bình quân tháng trước hoặc một loại giá ổn định trong kỳ. Cuối kỳ, kÕ to¸n kÕ to¸n sÏ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh tõ gi¸ h¹ch to¸n sang gi¸ thùc tÕ theo c«ng thøc: = x Gi¸ h¹ch to¸n hµng ho¸ xuÊt kho trong kỳ TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt kho HÖ sè gi¸ hàng hóa Giá thực tế HH Trong đó: Giá mua hạch toán HH tồn kho đầu kỳ và nhập kho trong kỳ Hệ số giá hàng hóa Giá mua thực tế HH tồn kho đầu kỳ và nhập kho trong kỳ = (HÖ sè gi¸ cã thÓ tÝnh cho tõng lo¹i, tõng nhãm hµng ho¸ chñ yÕu tuú thuéc vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý). ViÖc sö dông ph­¬ng ph¸p nµy gióp ®¬n gi¶n cho c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp cã nghiÖp vô thay ®æi liªn tôc mµ kÕ to¸n vÉn thùc hiÖn ®­îc nhiÖm vô gi¸m s¸t ®ång tiÒn mét c¸ch th­êng xuyªn. Như vậy, chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam hiÖn hµnh chÊp nhËn cho c¸c doanh nghiÖp sö dông mét trong nhiÒu c¸ch kh¸c nhau ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho. Mét sè ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng xuÊt kho ®­a ra hoµn toµn phï hîp chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ sè 02 vÒ hµng tån kho nh­ ph­¬ng ph¸p thùc tÕ ®Ých danh, ph­¬ng ph¸p LIFO, ph­¬ng ph¸p FIFO. Nh­ng do ®Æc thï cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, chÕ ®é kÕ to¸n cßn ®­a ra mét sè ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng hãa xuÊt kho kh¸c. Do vËy, chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam ë ®©y phÇn nµo ®· ®¸p øng yªu cÇu lµ võa phï hîp víi chuÈn mùc vµ th«ng lÖ kÕ to¸n quèc tÕ võa thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn thực tế ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn ®Ó x¸c ®Þnh ®óng gi¸ mua cña hµng ho¸ xuÊt b¸n, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp vÒ c¸ch sö dông gi¸ trong kÕ to¸n hµng tån kho vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c ®Ó lùa chän cho m×nh mét ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n thÝch hîp sao cho cã lîi mµ vÉn tu©n theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh vµ ph¶i sö dông mét ph­¬ng ph¸p thèng nhÊt trong suèt kú kinh doanh. hàng hóa tồn ®Çu kú * Chi phí thu mua hàng hóa lµ mét bé phËn quan träng trong c¬ cÊu gi¸ trÞ hµng ho¸ nhËp kho. Nã ®­îc tËp hîp, ph©n bæ, kÕt chuyÓn cuèi kú tuú theo tÝnh chÊt ph¸t sinh cã liªn quan trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp cho sè hµng mua thuéc kú b¸o c¸o, cuèi kú ph©n bæ cho hµng b¸n kú b¸o c¸o 100% møc chi phÝ thùc tÕ hoÆc ph©n bæ cho gi¸ vèn hµng b¸n theo tû lÖ hµng b¸n ra vµ hµng tån kho cuèi kú. C«ng thøc ph©n bæ nh­ sau: Chi phí thu mua phát sinh trong kỳ Chi phí thu mua của hàng hóa tồn đầu kỳ Tổng tiêu thức phân bổ của HH đã xác định tiêu thụ trong kú Chi phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng b¸n ra trong kỳ = + x Tổng tiêu thức phân bổ của hàng hóa tiêu thụ trong kỳ và hàng tồn cuối kỳ 3. Thủ tục, chứng từ, tài khoản hạch toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ Khi hàng hóa được xác định là tiêu thụ thì kế toán ghi nhận doanh thu trên TK 511, 512 đồng thời phản ánh bút toán ghi nhận giá vốn hàng bán của số hàng đã tiêu thụ. 3.1. Chứng từ sử dụng + Hóa đơn GTGT: dùng trong các doanh nghiệp áp dụng phương pháp khấu trừ thuế GTGT. + Hoá đơn bán hàng thông thường: dùng trong các doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp hoặc trong trường hợp bán các mặt hàng không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT. + PhiÕu xuÊt kho + B¸o c¸o b¸n hµng, B¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸, dÞch vô. + GiÊy nép tiÒn cña nh©n viªn b¸n hµng + B¶ng kª nhËn hµng vµ thanh to¸n hµng ngµy. + Bảng thanh toán hàng đại lý, ký gửi + Chứng từ thanh toán: Phiếu thu, B¶ng kª nép sÐc, Giấy báo Có của Ngân hàng … Tài khoản kế toán sử dụng KÕ to¸n b¸n hµng sö dông c¸c tµi kho¶n sau: + TK 511 - “Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ”: dùng để phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp trong một kỳ kết toán. Tài khoản này chỉ phản ánh doanh thu của khối lượng sản phẩm, hàng hoá đã bán được xác định là tiêu thụ trong kỳ, không phân biệt doanh thu đã thu tiền hay sẽ thu tiền. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 511. TK 511 – Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô Sè thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu hoÆc thuÕ GTGT tÝnh theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp ph¶i nép cña hµng b¸n trong kú kÕ to¸n. ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng ®· b¸n kÕt chuyÓn cuèi kú. Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i kÕt chuyÓn cuèi kú. KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn ho¹t ®éng b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô vµo TK 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Doanh thu b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ cung cÊp dÞch vô cña DN thùc hiÖn trong kú h¹ch to¸n. Tµi kho¶n 511 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. Tài khoản 511 có 5 tài khoản cấp 2: Tµi kho¶n 5111 "Doanh thu b¸n hµng ho¸". Tµi kho¶n nµy ®­îc sö dông chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th­¬ng m¹i. Tµi kho¶n 5112 "Doanh thu b¸n thµnh phÈm". Tµi kho¶n nµy ®­îc sö dông chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vËt chÊt, nh­ c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, xây l¾p, v.v... Tµi kho¶n 5113 "Doanh thu cung cÊp dÞch vô". Tµi kho¶n nµy ®­îc sö dông chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô, nh­ du lÞch, vËn t¶i, b­u ®iÖn, dÞch vô v¨n ho¸, dÞch vô khoa häc kü thuËt, dÞch vô may ®o, dÞch vô söa ch÷a ®ång hå, v.v... Tµi kho¶n 5114 "Doanh thu trî cÊp, trî gi¸". Tµi kho¶n nµy ®­îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh kho¶n mµ nhµ n­íc trî cÊp, trî gi¸ cho doanh nghiÖp, trong tr­êng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn nhiÖm vô cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô theo yªu cÇu cña Nhµ n­íc. Tµi kho¶n 5117 "Doanh thu kinh doanh bÊt ®éng s¶n đầu tư". Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu kinh doanh bÊt ®éng s¶n cña doanh nghiÖp bao gåm: Doanh thu cho thuª ho¹t ®éng bÊt ®éng s¶n vµ doanh thu b¸n bÊt ®éng s¶n. + TK 512 - “Doanh thu bán hàng nội bộ”: dùng để phản ánh doanh thu của số sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ tiêu thụ nội bộ doanh nghiệp. Tài khoản này chỉ sử dụng cho các đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc trong cùng một công ty, một tập đoàn. Không phản ánh vào tài khoản này các khoản doanh thu bán hàng cho các doanh nghiệp bên ngoài. KÕt cÊu tµi kho¶n 512 t­¬ng tù nh­ kÕt cÊu tµi kho¶n 511. TK 512 - Doanh thu b¸n hµng néi bé Sè thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hoÆc thuÕ GTGT tÝnh theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp cña hµng b¸n néi bé. ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng ®· b¸n kÕt chuyÓn cuèi kú. Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i kÕt chuyÓn cuèi kú. KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn ho¹t ®éng b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô vµo TK 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Doanh thu b¸n hµng néi bé cña ®¬n vÞ thùc hiÖn trong kú h¹ch to¸n. Tµi kho¶n 512 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. Tài khoản 512 có 3 tài khoản cấp 2: TK 5121 "Doanh thu b¸n hµng ho¸" TK 5122 "Doanh thu b¸n thµnh phÈm" TK 5123 "Doanh thu cung cÊp dÞch vô" + Tài khoản 632 - " Giá vốn hàng bán": Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá vốn của hàng hoá, dịch vụ đã tiêu thụ trong kỳ. Tài khoản 632 không có số dư và có thể được mở chi tiết theo từng mặt hàng, từng dịch vụ, từng thương vụ ... tuỳ theo yêu cầu cung cấp thông tin và trình độ cán bộ kế toán cũng như phương tiện tính toán của từng doanh nghiệp. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 632. TK 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n TrÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ®· tiªu thô trong kú. Ph¶n ¸nh CPNVL, CPNC vượt trên mức bình thường, CPSX chung cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ kh«ng ®­îc tÝnh vµo trÞ gi¸ hµng tån kho mµ ph¶i tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n cña kú kÕ to¸n. Ph¶n ¸nh kho¶n hao hôt, mÊt m¸t cña hµng tån kho sau khi trõ ®i phÇn båi th­êng do tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n g©y ra. Ph¶n ¸nh CP tù x©y dùng, tù chÕ TSC§ v­ît møc b×nh th­êng kh«ng ®­îc tÝnh vµo nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh tù x©y dùng, tù chÕ hoµn thµnh. Ph¶n ¸nh kho¶n chªnh lÖch gi÷a sè dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ph¶i lËp n¨m nay lín h¬n kho¶n ®· lËp dù phßng n¨m tr­íc. Ph¶n ¸nh kho¶n hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho cuèi n¨m tµi chÝnh (31/12) (chªnh lÖch gi÷a sè ph¶i trÝch lËp dù phßng n¨m nay nhá h¬n kho¶n ®· lËp dù phßng n¨m tr­íc). Trị giá hàng bán bị trả lại nhập kho. Cuèi kú kÕ to¸n, kÕt chuyÓn gi¸ vèn cña s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Tµi kho¶n 632 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. Ngoài các tài khoản trên, trong quá trình hạch toán nghiệp vụ bán hàng trong nước, kế toán còn sử dụng một số các tài khoản khác có liên quan như: 111, 112, 156, 333, 338(3387)... III. CÁC PHƯƠNG THỨC TIÊU THỤ VÀ PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN TIÊU THỤ HÀNG HÓA Doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp KKTX và tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ Tiªu thô hµng ho¸ lµ kh©u cuèi cïng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i kh«ng trùc tiÕp t¹o s¶n phÈm, hµng ho¸ mµ ®ãng vai trß trung gian gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong quan hÖ mua b¸n, doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ph¶i biÕt ¸p dông linh ho¹t c¸c ph­¬ng thøc tiªu thô hàng hóa. Hạch toán các nghiệp vụ bán buôn hàng hóa B¸n bu«n hµng ho¸ lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng cho c¸c ®¬n vÞ th­¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ... ®Ó thùc hiÖn b¸n ra hoÆc ®Ó gia c«ng chÕ biÕn b¸n ra. §Æc ®iÓm cña hµng ho¸ b¸n bu«n lµ hµng ho¸ vÉn n»m trong lÜnh vùc l­u th«ng, ch­a ®i vµo lÜnh vùc tiªu dïng. Do vËy, gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng hãa ch­a ®­îc thùc hiÖn. Hµng th­êng ®ùîc b¸n theo l« hoÆc víi sè l­îng lín. Gi¸ b¸n biÕn ®éng tuú thuéc vµo khèi l­îng hµng b¸n vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n. - ¦u ®iÓm cña ph­¬ng thøc nµy thêi gian thu håi vèn nhanh, cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®Èy nhanh vßng quay cña vèn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. - Tuy nhiªn ph­¬ng thøc nµy cã nh­îc ®iÓm lµ chi phÝ lín, t¨ng nguy c¬ ø ®äng, d­ thõa hµng ho¸. Trong b¸n bu«n hàng hóa th­êng cã hai ph­¬ng thøc: Ph­¬ng thøc bán buôn hàng hóa qua kho: B¸n bu«n hµng ho¸ qua kho lµ ph­¬ng thøc b¸n bu«n hµng ho¸ mµ trong ®ã hµng ho¸ ph¶i ®­îc xuÊt._. tõ kho cña doanh nghiÖp. B¸n bu«n hµng hãa qua kho cã thÓ thùc hiÖn theo các h×nh thøc: Bán buôn hàng hóa qua kho theo hình thức bán hàng trực tiếp tại kho Theo h×nh thøc nµy, bªn mua cö ®¹i diÖn ®Õn kho cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ®Ó nhËn hµng. Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i xuÊt kho hµng ho¸ giao trùc tiÕp cho ®¹i diÖn bªn mua. Sau khi ®¹i diÖn bªn mua nhËn ®ñ hµng, thanh to¸n tiÒn hoÆc chÊp nhËn nî, hµng ho¸ ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: (2) (3b) (3a) (1) TK 111, 112, 131 TK 511 TK 911 TK 632 TK 1561 (2a) TK 33311 (2b) Sơ đồ 1.1: Hạch toán tiêu thụ theo phương thức bán hàng trực tiếp tại kho Trị giá vốn hàng hóa xuất bán Tổng giá thanh toán của hàng hóa tiêu thụ (2a) Giá bán chưa có thuế GTGT (2b) Thuế GTGT phải nộp (3a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (3b) Kết chuyển doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ Bán buôn hàng hóa qua kho theo hình thức chuyển hàng theo hợp đồng (gửi bán) Theo h×nh thøc nµy c¨n cø vµo hîp ®ång ®· ký kÕt hoÆc theo ®¬n ®Æt hµng,doanh nghiÖp th­¬ng m¹i xuÊt kho hµng ho¸, dïng ph­¬ng tiÖn vËn t¶i cña m×nh hoÆc thuª ngoµi chuyÓn hµng ®Õn kho cña ng­êi mua hoÆc mét ®Þa ®iÓm nµo ®ã do bªn mua quy ®Þnh trong hîp ®ång. Hµng ho¸ chuyÓn b¸n vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, chØ khi nµo ®­îc bªn mua kiÓm nhËn, thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n th× sè hµng chuyÓn giao míi ®­îc xem lµ tiªu thô, ng­êi b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng ®­îc giao. Chi phÝ vËn chuyÓn do doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chÞu hay do bªn mua chÞu lµ do sù tho¶ thuËn tõ tr­íc gi÷a hai bªn. NÕu doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chÞu th× chi phÝ vËn chuyÓn sÏ ®­îc ghi vµo chi phÝ b¸n hµng. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: TK 111, 112, 131 TK 511 TK 911 TK 632 TK 157 TK 1561 (3a) (3) (5a) (5b) (2) (1) TK 33311 (3b) (4 ) Sơ đồ 1.2: Hạch toán tiêu thụ theo phương thức chuyển hàng theo hợp đồng Xuất hàng hóa gửi bán (giá mua) Trị giá vốn của số hàng hóa được chấp nhận thanh toán Giá bán của hàng hóa được chấp nhận (3a) Giá bán chưa có thuế GTGT (3b) Thuế GTGT phải nộp Số hàng gửi đi bị từ chối (5a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (5b) Kết chuyển số doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ Bán hàng theo hình thức giao đại lý Theo h×nh thøc nµy c¨n cø vµo hîp ®ång ®· ký kÕt hoÆc theo ®¬n ®Æt hµng, doanh nghiÖp th­¬ng m¹i xuÊt kho hµng ho¸, dïng ph­¬ng tiÖn vËn t¶i cña m×nh hoÆc thuª ngoµi chuyÓn hµng ®Õn kho cña ng­êi mua hoÆc mét ®Þa ®iÓm nµo ®ã do bªn mua quy ®Þnh trong hîp ®ång. Hµng ho¸ chuyÓn b¸n vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, chØ khi nµo ®­îc bªn mua kiÓm nhËn, thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n th× sè hµng chuyÓn giao míi ®­îc xem lµ tiªu thô, ng­êi b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng ®­îc giao. Chi phÝ vËn chuyÓn do doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chÞu hay do bªn mua chÞu lµ do sù tho¶ thuËn tõ tr­íc gi÷a hai bªn. NÕu doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chÞu th× chi phÝ vËn chuyÓn sÏ ®­îc ghi vµo chi phÝ b¸n hµng. Bên giao hàng hoá khi xuất hàng hoá chuyển giao cho cơ sở nhận làm đại lý có thể lựa chọn một trong hai cách sử dụng chứng từ như sau: - Sử dụng hoá đơn GTGT để làm căn cứ thanh toán và kê khai thuế GTGT Theo đó, ở bên giao đại lý hạch toán giống như trường hợp tiêu thụ trực tiếp. - Sử dụng phiếu xuất hàng gửi bán đại lý kèm lệnh điều động nội bộ. Khi đó trình tự kế toán ở bên giao đại lý như sau: Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: TK 111,112,131 (đại lý) TK 641 TK 511 TK 911 TK 632 TK 157 TK 1561 (4) 94) (4a) 94) (3a) (3) (5a) (5b) (2) (1) TK 33311 (3b) (6) TK 133 (4b) 94) Sơ đồ 1.3: Hạch toán tiêu thụ theo hình thức giao đại lý Hàng hóa xuất giao đại lý (giá mua) Trị giá vốn hàng đại lý đã bán được Tổng giá thanh toán của hàng đã bán (3a) Giá bán chưa có thuế GTGT (3b) Thuế GTGT đầu ra phải nộp Hoa hồng và thuế GTGT trả cho cơ sở nhận bán hàng đại lý (4a) Hoa hồng đại lý (4b) Thuế GTGT đầu vào (5a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (5b) Kết chuyển số doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ (6) Số hàng gửi đại lý bị trả lại Ph­¬ng thøc b¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng Lµ tr­êng hîp hµng ho¸ b¸n cho bªn mua ®­îc giao th¼ng tõ kho cña bªn cung cÊp hoÆc giao th¼ng tõ bÕn c¶ng nhµ ga chø kh«ng qua kho cña c«ng ty. B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng tiÕt kiÖm nhÊt v× nã gi¶m ®­îc chi phÝ l­u th«ng, t¨ng nhanh sù vËn ®éng cña hµng ho¸. Nh­ng ph­¬ng thøc nµy chØ ¸p dông trong tr­êng hîp cung øng hµng ho¸ cã kÕ ho¹ch, khèi l­îng hµng ho¸ lín, hµng b¸n ra kh«ng cÇn chän läc, bao gãi. Ph­¬ng thøc nµy cã thÓ thùc hiÖn theo c¸c h×nh thøc sau: Bán buôn hàng hóa vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán hay gọi là Bán buôn hàng hóa vận chuyển thẳng theo hình thức giao hàng trực tiếp (hay còn gọi là hình thức giao tay ba) hoặc gửi bán Theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp tiÕn hµnh bu«n b¸n víi bªn cung cÊp vÒ mua hµng ®ång thêi tiÕn hµnh thanh to¸n víi bªn mua vÒ b¸n hµng. C¶ 3 bªn cïng chøng kiÕn viÖc giao nhËn hµng ho¸. Khi bªn mua ký nhËn ®ñ hµng vµ ®· tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn nî th× hµng ho¸ ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau. TK 157 (1b) (1a) TK1331 TK911 TK 511 (2) (4a) (4b) TK3331 (3) TK 111,112,131 (3a) (3b) TK 111,112,331.. TK 632 Sơ đồ 1.4: Hạch toán tiêu thụ theo hình thức bán buôn vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán (1a) Hàng mua giao bán trực tiếp (hàng giao tay ba) (giá mua) (1b) Hàng mua gửi bán thẳng (giá mua) Trị giá vốn của hàng gửi bán thẳng đã bán Tổng giá thanh toán của hàng gửi bán đã bán (3a) Giá bán chưa có thuế GTGT (3b) Thuế GTGT đầu ra phải nộp (4a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (4b) Kết chuyển số doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ Bán buôn hàng hóa vận chuyển thẳng không tham gia thanh toán Thực chất của hình thức này doanh nghiệp thương mại đứng ra làm trung gian môi giới giữa bên bán và bên mua để hưởng hoa hồng (do bên bán hoặc bên mua trả). Còn bên mua sẽ chịu trách nhiệm nhận hàng và thanh toán cho bên bán. Khi được bên bán hoặc bên mua chấp nhận thanh toán tiền hoa hồng, doanh nghiệp thương mại phải lập Hoá dơn GTGT (hay Hoá đơn bán hàng) phản ánh số hoa hồng môi giới được hưởng. Căn cứ vào hoá đơn, kế toán ghi nhận như sau: + Phản ánh tiền hoa hồng nhận được: Nợ TK111, 112, 131...: Tổng số tiền hoa hồng được thanh toán Có TK511(5113): Hoa hồng môi giới được hưởng (không gồm thuế GTGT) Có TK333(33311): Thuế GTGT của hoa hồng môi giới phải nộp + Nếu có phát sinh các chi phí liên quan đến môi giới sẽ được hạch toán vào chi phí bán hàng, kế toán ghi: Nợ TK641: Chi phí môi giới phát sinh Nợ TK133(1331): Thuế GTGT được khấu trừ (nếu có) Có TK111, 112, 331, 334, 338...: Tổng số tiền đã thanh toán Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau. TK 911 TK511(5113) TK 3331 TK111,112 TK641 TK133 (3) (1) (2) Sơ đồ 1.5: Hạch toán tiêu thụ hàng hóa theo hình thức bán buôn vận chuyển thẳng không tham gia thanh toán Tiền hoa hồng nhận được Chi phí phát sinh khi thực hiện môi giới mua bán hàng Kết chuyển doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ Hạch toán các nghiệp vụ bán lẻ hàng hóa B¸n lÎ hµng hãa lµ ph­¬ng thøc b¸n cho ng­êi tiªu dïng, c¸c tæ chøc kinh tÕ hoÆc c¸c tæ chøc kinh tÕ tËp thÓ mua hµng vÒ mang tÝnh chÊt tiªu dïng néi bé. B¸n hµng theo ph­¬ng thøc nµy cã ®Æc ®iÓm lµ hµng ho¸ ®· ra khái lÜnh vùc l­u th«ng vµ ®i vµo lÜnh vùc tiªu dïng, gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng hãa ®· ®­îc thùc hiÖn. B¸n lÎ th­êng b¸n ®¬n chiÕc hoÆc b¸n víi sè l­îng nhá, gi¸ b¸n th­êng æn ®Þnh. . ¦u ®iÓm: Doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh¸ch hµng, do vËy cã thÓ n¾m b¾t nhanh nh¹y ®èi víi sù thay ®æi cña nhu cÇu, sù thay ®æi cña thÞ hiÕu tiªu dïng, tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p, ph­¬ng ¸n thÝch hîp. . Nh­îc ®iÓm: Khèi l­îng hµng ho¸ b¸n ra chËm, thu håi vèn chËm. Ph­¬ng thøc b¸n lÎ th­êng ®­îc thùc hiªn d­íi c¸c h×nh thøc sau: 1.2.1. Bán lẻ trực tiếp taị các quầy hàng,cửa hàng, siêu thị - Hình thức bán lẻ thu tiền tập trung: Bán lẻ thu tiền tập trung là hình thức bán hàng mà trong đó tách rời nghiệp vụ thu tiền của người mua và nghiệp vụ giao hàng cho người mua. Mỗi quầy hàng có một nhân viên thu tiền làm nhiệm vụ thu tiền của khách, viết hoá đơn hoặc tích kê cho khách để khách đến nhận hàng ở quầy hàng do nhân viên bán hàng giao. Hết ca (hoặc hết ngày) bán hàng, nhân viên bán hàng căn cứ vào hoá đơn và tích kê giao hàng cho khách hoặc kiểm kê hàng hoá tồn quầy để xác định số lượng hàng đã bán trong ngày, trong ca và lập báo cáo bán hàng. Nhân viên thu tiền làm giấy nộp tiền và nộp tiền bán hàng cho thủ quỹ. - Hình thức bán lẻ thu tiền trực tiếp: Theo hình thức này, nhân viên bán hàng trực tiếp thu tiền của khách và giao hàng cho khách. Hết ca, hết ngày bán hàng, nhân viên bán hàng làm giấy nộp tiền và nộp tiền cho thủ quỹ. Đồng thời, kiểm kê hàng hoá tồn quầy để xác định số lượng hàng đã bán trong ca, trong ngày và lập báo cáo bán hàng. - Hình thức bán lẻ tự phục vụ (tự chọn): Theo hình thức này, khách hàng tự chọn lấy hàng hoá, mang đến bàn tính tiền để tính tiền và thanh toán tiền hàng. Nhân viên thu tiền kiểm hàng, tính tiền, lập hoá đơn bán hàng và thu tiền của khách hàng. Nhân viên bán hàng có trách nhiệm hướng dẫn khách hàng và bảo quản hàng hoá ở quầy (kệ) do mình phụ trách. Hình thức này được áp dụng phổ biến ở các siêu thị. + Khi hàng hóa xuất hàng hóa giao cho các quầy hàng, cửa hàng, siêu thị, kế toán ghi như sau: Nợ TK 156 (quầy hàng, cửa hàng, siêu thị nhận bán) Có TK 1561 (Kho hàng hóa) Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: TK1561- Cöa hµng.. TK 632 TK 511 TK 111, 112... 911 (2a) (3b) (3a) (1) (2) TK 3331 (2b) Sơ đồ 1.6: Hạch toán tiêu thụ theo hình thức bán lẻ trực tiếp tại các quầy hàng, cửa hàng, siêu thị Trị giá vốn hàng hóa đã xuất bán Doanh thu và thuế GTGT đầu ra phải nộp của quầy hàng, cửa hàng, siêu thị. (2a) Giá bán chưa có thuế GTGT (2b) Thuế GTGT đầu ra phải nộp (3a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (3b) Kết chuyển số doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ + Trong thực tế, khi bán lẻ hàng hoá thường phát sinh các trường hợp nhân viên bán hàng nộp thiếu hoặc thừa tiền hàng so với lượng hàng đã bán: * Trường hợp nhân viên bán hàng nộp thiếu tiền: Nhân viên bán hàng phải bồi thường. Riêng đối với những hàng hoá có tỷ lệ hao hụt định mức trong khâu bán, khi nộp thiếu tiền hàng, số tiền thiếu có thể đưa vào tài sản thiếu chờ xử lý (TK1381) mà chưa bắt bồi thường ngay, kế toán phản ánh như sau: Nợ TK111, 112, 113: Tổng số tiền nhân viên bán hàng đã nộp Nợ TK138(1388): Số tiền thiếu nhân viên bán hàng phải bồi thường Nợ TK138(1381): Số tiền thiếu chưa rõ nguyên nhân, chờ xử lý Có TK511(5111): Doanh thu bán hàng (không gồm thuế GTGT) Có TK333(33311): Thuế GTGT phải nộp * Trường hợp nhân viên bán hàng nộp thừa tiền: Có thể phát sinh do người mua trả thừa, do bán hàng có định mức thừa, hay do làm tròn số khi thu tiền hàng .... Khi phát sinh nộp thừa tiền, kế toán phản ánh như sau: Nợ TK111, 112, 113: Tổng số tiền nhân viên bán hàng đã nộp Có TK511(5111): Doanh thu bán hàng theo giá bán không có thuế GTGT Có TK333(33311): Thuế GTGT phải nộp Có TK711: Số tiền thừa quyết định ghi tăng thu nhập Có TK338(3381): Số tiền thừa chờ xử lý 1.2.2. Bán hàng nhận đại lý, ký gửi §èi víi hµng ho¸ nhËn ®¹i lý th× ®©y kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸ cña doanh nghiÖp, nh­ng doanh nghiÖp ph¶i cã tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n, gi÷ g×n. Khi nhËn hµng ho¸ ®¹i lý, ký göi, kÕ to¸n ghi ®¬n tµi kho¶n 003 vµ ph¶i më sæ (thÎ) chi tiÕt ®Ó ghi chÐp ph¶n ¸nh cô thÓ theo tõng mÆt hµng. Kế toán ghi theo tổng giá thanh toán: Nợ TK 003: trị giá hàng nhận bán đại lý, ký gửi Khi xuÊt b¸n hµng ho¸ hoÆc tr¶ l¹i kh«ng b¸n ®­îc cho bªn giao ®¹i lý, ký göi, kÕ to¸n ghi: Cã TK 003. §¬n vÞ nhËn ®­îc mét kho¶n hoa hång theo tØ lÖ khi b¸n ®­îc hµng. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: TK111,112… TK 3331 (1a) (1) (2b) (1b) TK331(Đơn vị giao đại lý) (2) TK133 TK 911 TK511(5113) (3) (2a) (5) (4) Sơ đồ 1.7: Hạch toán tiêu thụ theo hình thức bán hàng nhận đại lý, ký gửi (1) Tổng giá thanh toán của hàng nhận đại lý đã bán (1a) Thuế GTGT phải nộp (1b) Số tiền đại lý, ký gửi phải trả cho bên giao đại lý (giá bán chưa có thuế) Tiền hoa hồng và thuế của tiền hoa hồng được nhận (2a) Tiền hoa hồng chưa có thuế GTGT (2b) Thuế GTGT của tiền hoa hồng được nhận Số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ của hàng nhận đại lý phải trả cho bên giao đại lý Thanh toán tiền đại lý, ký gửi cho bên giao đại lý (5) Kết chuyển doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ Ngoài ra, các chi phí phát sinh liên quan đến bán hàng nhận đại lý, ký gửi: Nợ TK 641 : Chi phí phát sinh liên quan đến bán hàng Nợ TK 133 : Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ Có TK 334, 338, 214, 111, 112...: tổng chi phí phát sinh Đồng thời, cuối kỳ kết chuyển chi phí bán hàng Nợ TK 911 (Hoạt động SXKD) Có TK 641 : Kết chuyển chi phí bán hàng 1.2.3. Bán hàng theo phương thức trả chậm, trả góp. Đây là phương thức bán hàng thu tiền nhiều lần. Một phần người mua sẽ thanh toán ngay tại thời điểm mua, phần còn lại người mua chấp nhận trả dần ở các kỳ tiếp theo và phải chịu một tỷ lệ lãi suất nhất định. Thông thường số tiền trả dần ở các kỳ tiếp theo bằng nhau gồm một phần nợ gốc và một phần lãi trả chậm. Khi xuất hàng hóa bán trả góp mặc dù quyền sở hữu hàng hóa chưa được chuyển giao nhưng xét về bản chất hàng hóa này được coi là tiêu thụ và doanh thu ghi nhận là giá bán thu tiền một lần, phần trả góp được kết chuyển dần vào doanh thu hoạt động tài chính. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: TK 632 TK 511 (1) (3a) TK 911 (4) TK 131 (2) TK 3387 TK3331 (3b) 515 (5) (2a) (2b) (2c) (2d) (2e) TK 111,112 TK 1561 Sơ đồ 1.8: Hạch toán tiêu thụ theo phương thức trả chậm, trả góp (1) Tri giá vốn của hàng hóa tiêu thụ (2) Giá bán trả chậm, trả góp (2a) Số tiền khách hàng trả lần đầu (2b) Số tiền khách hàng còn nợ, trả dần (2c) Giá bán trả một lần chưa có thuế GTGT (2d) Thuế GTGT tính trên giá bán trả một lần (2e) Lãi trả chậm, trả góp (3a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (3b) Kết chuyển doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ (4) Số tiền định kỳ người mua thanh toán (5) Kết chuyển lãi trả chậm, trả góp từng kỳ 1.2.4. Bán hàng theo phương thức hàng đổi hàng Đây là hình thức tiêu thụ hàng hóa mà trong đó người bán đem sản phẩm, vật tư, hàng hoá của mình đổi lấy vật tư, sản phẩm, hàng hoá của người mua. Giá trao đổi là giá thoả thuận hoặc giá bán của vật tư, hàng hóa đó trên thị trường. Song cần chú ý ở đây rằng, khi hàng hóa được trao đổi để lấy hàng hoá khác tương tự về bản chất và giá trị thì việc trao đổi đó không được coi là giao dịch tạo ra doanh thu. Chỉ khi hàng hóa được trao đổi để lấy hàng hoá không tương tự thì việc trao đổi đó mới được coi là giao dịch tạo ra doanh thu. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: (2) (3) TK 632 TK 911 TK 511 TK 131 TK151 152,153… TK 1331 TK 33311 (4b) TK 1561 (1) (4a) (2a) (2b) (3a) (3b) Sơ đồ 1.9: Hạch toán tiêu thụ theo phương thức hàng đổi hàng (1) Trị giá vốn hàng đem đi trao đổi (2) Giá trao đổi (giá bán tương đương) của hàng đem đi trao đổi (2a) Doanh thu tiêu thụ chưa thuế (2b) Thuế GTGT đầu ra phải nộp (3) Trị giá vật tư hàng hóa nhận về (3a) Giá trị hàng nhận về (3b) Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ (4a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (4b) Kết chuyển doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ 1.2.5. Hàng hóa tiêu thụ nội bộ Tiêu thụ là nội bộ là phương thức tiêu thụ giữa đơn vị chính với đơn vị trực thuộc hay giữa các đơn vị trực thuộc với nhau. Ngoài ra trường hợp doanh nghiệp xuất vật tư, sản phẩm, hàng hoá để sử dụng nội bộ, khuyến mại, quảng cáo, trả lương, thưởng hay phục vụ sản xuất kinh doanh cũng được coi là tiêu thụ nội bộ. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ như sau: TK911 TK641,642,211.. TK632 TK512 TK3331 TK111, 112,136(1368) TK 334, 431 TK 641 (2c) (2b) (2a) (3a) (3b) (2d) (1) VAT phải nộp 1561 Sơ đồ 1.10: Hạch toán tiêu thụ nội bộ trong doanh nghiệp Riêng đối với nghiệp vụ (2b) ở trên sơ đồ, đồng thời với bút toán đó, kế toán phản ánh thuế GTGT được khấu trừ: Nợ TK 133 : Thuế GTGT được khấu trừ Có TK 33311: Thuế GTGT của hàng hóa sử dụng khuyến mại,quảng cáo (1) Trị giá vốn hàng hóa xuất kho tiêu thụ nội bộ (2a) Hàng hóa sử dụng nội bộ (giá vốn) (2b) Hàng hóa sử dụng khuyến mại, quảng cáo không thu tiền (giá bán chưa có thuế của hàng hóa cùng loại ) (2c) Hàng hóa dùng trả lương, trả thưởng (tổng giá thanh toán) (giá bán chưa có thuế và thuế GTGT phải nộp) (2d) Hàng hóa bán nội bộ (giá bán chưa có thuế và thuế GTGT phải nộp) (3a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (3b) Kết chuyển doanh thu thuần về bán hàng nội bộ cuối kỳ Doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp KKĐK và tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n doanh thu vµ x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn t­¬ng tù doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p KKTX. ChØ kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p KKTX trong viÖc xác định giá vốn của hàng hóa tiêu thụ, còn doanh thu tiêu thụ, thuế GTGT hạch toán tương tự như phương pháp KKTX. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: TK151, 156, 157 TK111, 112, 331 (1) (2) TK611(6112) (5) TK111,112,331, 311.. TK133 TK133 TK632 TK911 (4) (7) (6) (3) Sơ đồ 1.11: Hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp KKĐK và tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ trong doanh nghiệp Đầu kỳ kinh doanh, kết chuyển trị giá vốn thực tế của hàng tồn kho, tồn quầy, hàng gửi đi bán giao đại lý, hàng mua đang đi đường chưa tiêu thụ Giá thực tế của hàng hóa mua vào trong kỳ Giá vốn của hàng hóa bị trả lại trong kỳ Chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng mua trả lại người bán Cuối kỳ kinh doanh, kết chuyển trị giá vốn thực tế của hàng tồn kho, tồn quầy, hàng gửi đi bán giao đại lý, hàng mua đang đi đường chưa tiêu thụ Cuối kỳ kinh doanh, xác định và kết chuyển trị giá vốn thực tế của hàng hóa đã tiêu thụ trong kỳ Cuối kỳ, kết chuyển trị giá vốn hàng hóa tiêu thụ trong kỳ Doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp hoặc không thuộc diện chịu thuế GTGT §èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy, quy tr×nh vµ c¸ch thøc h¹ch to¸n còng t­¬ng tù nh­ c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ chØ kh¸c trong chØ tiªu doanh thu bao gåm c¶ thuÕ GTGT phải nộp. - Doanh thu cña hµng tiªu thô Nî TK 111, 112, 131 : Tæng gi¸ thanh to¸n của hàng tiêu thụ Cã TK 511 : Doanh thu b¸n hµng - ThuÕ GTGT tính theo phương pháp trực tiếp về hàng tiêu thụ ph¶i nép trong kú. Nî TK 511 : Ghi giảm doanh thu tiêu thụ Cã TK 3331(33311): ThuÕ GTGT tính theo phương pháp trực tiếp phải nộp IV. HẠCH TOÁN CÁC KHOẢN GIẢM TRỪ DOANH THU 1. Hạch toán chiết khấu thương mại * Chiết khấu thương mại là khoản mà người bán thưởng cho người mua do trong một khoảng thời gian nhất định đã tiến hành mua một khối lượng lớn hàng hoá (hồi khấu) và khoản giảm trừ trên giá bán niêm yết vì mua khối lượng hàng hoá trong một đợt (bớt giá). Chiết khấu thương mại được ghi trong các hợp đồng mua bán hoặc cam kết về mua, bán hàng. * Tài khoản sử dụng: Kế toán sử dụng tài khoản 521- “Chiết khấu thương mại” KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 521: . Bªn Nî: Tập hợp các khoản chiÕt khÊu th­¬ng m¹i ®· chÊp nhËn cho người mua trong kỳ . . Bªn Cã: KÕt chuyÓn toµn bé sè chiÕt khÊu th­¬ng m¹i sang tµi kho¶n có liên quan để xác định doanh thu thuần. Tµi kho¶n 521 kh«ng cã sè d­ cuèi kú * Phương pháp hạch toán: Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ: ”Phương pháp hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu”. 2. Hạch toán hàng bán bị trả lại * Hàng bán bị trả lại là giá trị khối lượng hàng bán đã xác định là tiêu thụ nhưng bị người mua trả lại và từ chối thanh toán do các nguyên nhân như: vi phạm cam kêt; vi phạm hợp đồng kinh tế; hàng bị mất hoặc kém phẩm chất; không đúng chủng loại, quy cách. Khi doanh nghiệp ghi nhận trị giá hàng bán bị trả lại cần đồng thời ghi giảm tương ứng trị giá vốn của hàng bị trả lại (tính theo giá vốn khi bán), doanh thu của hàng bị trả lại và thuế GTGT đầu ra phải nộp của hàng đã bán bị trả lại đó. * Tài khoản sử dụng: TK 531- “Hàng bán bị trả lại”. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 531: . Bên Nợ: Tập hợp doanh thu của hàng bán bị trả lại đã chấp nhận cho người mua trong kỳ (đã trả tiền cho người mua hoặc tính trừ vào nợ phải thu). . Bên Có: Kết chuyển số doanh thu của hàng bị trả lại sang tài khoản liên quan để xác định doanh thu thuần. TK 531 kh«ng cã sè d­ cuèi kú * Phương pháp hạch toán: Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ :”Phương pháp hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu”. Hạch toán gi¶m gi¸ hµng b¸n + Nội dung: Giảm giá hàng bán là số tiền giảm trừ cho khách hàng ngoài hoá đơn hay hợp đồng do các nguyên nhân đặc biệt như hàng kém phẩm chất, không đúng quy cách, giao hàng không đúng thời hạn, địa điểm trong hợp đồng, hàng cũ … tức là các lỗi do chủ quan của người bán. * Tài khoản sử dụng: Kế toán sử dụng tài khoản 532 - “ Giảm giá hàng bán”. KÕt cÊu vµ nội dung ghi chép của tài khoản 532 như sau: . Bên Nợ: Khoản giảm giá đã chấp nhận với người mua. . Bên Có: Kết chuyển khoản giảm giá sang tài khoản có liên quan để xác định doanh thu thuần. Tài khoản 532 cuối kỳ không có số dư. * Phương pháp hạch toán: Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ: ”Phương pháp hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu”. 4. Hạch toán thuế TTĐB, thuế GTGT tính theo phương pháp trực tiếp, thuế xuất khẩu + Nội dung: khi bán hàng hoá chịu thuế TTĐB hoặc thuế xuất khẩu, thuế GTGT tính theo phương pháp trực tiếp kế toán ghi nhận giá bán bao gồm cả 3 loại thuế này, sau đó cuối tháng, xác định tổng số thuế phải nộp và kết chuyển làm giảm doanh thu. + Tài khoản sử dụng: TK 3331 “Thuế GTGT phải nộp TK 3332 “Thuế TTĐB” TK 3333 “Thuế xuất khẩu” Phương pháp hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu Phương pháp hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu được khái quát qua sơ đồ sau: (2) VAT( theo PPKT) (3) VAT(theo PPTT) TK 111, 112, 131.. TK 521,532,531 TK 511,512 TK3332,3333,3331 TK 33311 (1) Sơ đồ 1.12: Hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu (1) Số chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại trong kỳ (theo phương pháp khấu trừ thuế GTGT) (2) Kết chuyển chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, thu hàng bán bị trả lại cuối kỳ (3) Số thuế TTĐB, thuế xuất khẩu, thuế GTGT phải nộp (theo phương pháp trực tiếp) kết chuyển cuối kỳ V. HẠCH TOÁN CHI PHÍ BÁN HÀNG, CHI PHÍ QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ 1. Hạch toán chi phí bán hàng 1.1. Khái niệm: Chi phí bán hàng là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao phí về lao động sống, lao động vật hoá và các chi phí cần thiết khác phát sinh trong quá trình bảo quản, tiêu thụ và phục vụ trực tiếp cho quá trình tiêu thụ hàng hoá. Chi phí bán hàng trong các doanh nghiệp thương mại bao gồm: + Tiền lương, tiền công, các khoản phụ cấp có tính chất lương và các khoản trích kinh phí công đoàn, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo lương của nhân viên bán hàng. + Chi phí vật liệu, bao bì dùng cho đóng gói hàng hoá; vật liệu, nhiên liệu dùng để bảo quản, vận chuyển hàng hoá trong quá trình tiêu thụ; vật liệu dùng để sửa chữa, bảo quản tài sản cố định phục vụ hoạt động bán hàng. + Chi phí dụng cụ, đồ dùng phục vụ cho quá trình tiêu thụ hàng hoá như các dụng cụ đo lường, phương tiện tính toán, phương tiện làm việc... + Chi phí khấu hao tài sản cố định ở bộ phận bảo quản và bán hàng như nhà kho, cửa hàng, bến bãi, các phương tiện bốc dỡ, vận chuyển, phương tiện đo lường, tính toán, kiểm nghiệm chất lượng ... + Chi phí bảo hành hàng hoá + Chi phí dịch vụ mua ngoài, thuê ngoài phục vụ cho quá trình bán hàng như chi phí thuê ngoài sửa chữa tài sản cố định ở bộ phận bán hàng, chi phí vận chuyển, bốc dỡ hàng tiêu thụ, tiền thuê kho, bến bãi, hoa hồng đại lý tiêu thụ, hoa hồng uỷ thác xuất khẩu, chi phí điện, nước, điện thoại, dịch vụ thông tin, quảng cáo... + Chí phí bằng tiền khác phát sinh trong khâu bán hàng ngoài các khoản đã kể ở trên như chi phí hội nghị khách hàng, chi phí giới thiệu hàng hoá, chi phí chào hàng ... 1.2. Tài khoản kế toán sử dụng Để hạch toán chi phí bán hàng, kế toán sử dụng tài khoản 641 "Chi phí bán hàng". Tài khoản này dùng để tập hợp và kết chuyển các khoản chi phí thực tế phát sinh trong kỳ liên quan đến quá trình tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá, lao vụ, dịch vụ của doanh nghiệp (kể cả chi phí bảo quản hàng hoá tại kho hàng, quầy hàng). Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 641 như sau: * Bên Nợ: Tập hợp chi phí bán hàng thực tế phát sinh trong kỳ * Bên Có: - Các khoản ghi giảm chi phí bán hàng trong kỳ - Kết chuyển chi phí bán hàng vào Tài khoản 911 “Xác định kết quả kinh doanh” để tính kết quả kinh doanh trong kỳ. Tài khoản 641 cuối kỳ không có số dư và được chi tiết thành 7 tài khoản cấp 2: + Tài khoản 6411 "Chi phí nhân viên bán hàng" + Tài khoản 6412 "Chi phí vật liệu, bao bì" + Tài khoản 6413 "Chi phí dụng cụ, đồ dùng" + Tài khoản 6414 "Chi phí khấu hao tài sản cố định" + Tài khoản 6415 "Chi phí bảo hành" + Tài khoản 6417 "Chi phí dịch vụ mua ngoài" + Tài khoản 6418 "Chí phí bằng tiền khác" 1.3. Phương pháp hạch toán Trình tự hạch toán chi phí bán hàng được khái quát qua sơ đồ sau: TK334, 338 TK641 TK111,152,1388 Tập hợp chi phí nhân viên bộ phận bán hàng Các khoản ghi giảm chi phí bán hàng( phế liệu thu hồi…) TK152(hoặc 611) Tập hợp chi phí vật liệu bao bì phục vụ bán hàng TK 352 Hoàn nhập dự phòng phải trả về chi phí bảo hành SP,HH tiêu thụ TK153(hoặc 611) Tập hợp chi phí dụng cụ phục vụ bán hàng TK 911 Cuối kỳ kết chuyển chi phí bán hàng TK214 Tập hợp chi phí khấu hao TSCĐ ở bộ phận bán hàng TK142,242,335 Chi phí theo dự toán tính vào chi phí bán hàng kỳ này TK352 Trích lập dự phòng phải trả về chi phí bảo hành SP,HH tiêu thụ Giá không thuế TK111,112,331,131 CPDV mua ngoài, CP bằng tiền khác liên quan đến BH TK1331 VAT S¬ ®å 1.13: S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng Cuối kỳ kết chuyển chi phí bán hàng 2. Hạch toán chi phí quản lý doanh nghiệp 2.1. Khái niệm: Chi phí quản lý doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao phí về lao động sống, lao động vật hoá và các chi phí cần thiết khác phát sinh trong quá trình quản trị kinh doanh, quản lý hành chính và các chi phí chung khác liên quan đến toàn doanh nghiệp. Chi phí quản lý doanh nghiệp trong các doanh nghiệp thương mại bao gồm: + Tiền lương, các khoản phụ cấp, các khoản trích quỹ kinh phí công đoàn, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo tỷ lệ quy định trên tiền lương phải trả của Ban giám đốc, nhân viên quản lý ở các phòng ban của doanh nghiệp. + Giá trị vật liệu xuất dùng cho công tác quản lý doanh nghiệp như văn phòng phẩm, vật liệu sửa chữa tài sản cố định dùng ở bộ phận quản lý ... + Giá trị dụng cụ, đồ dùng văn phòng phục vụ cho công tác quản lý doanh nghiệp. + Chi phí khấu hao tài sản cố định dùng ở bộ phận quản lý và các tài sản khác sử dụng chung cho toàn doanh nghiệp như văn phòng làm việc, phương tiện truyền dẫn ... + Chi phí về thuế, phí và lệ phí như: thuế nhà đất, thuế môn bài, phí giao thông, cầu phà, các khoản phí, lệ phí khác. + Khoản lập dự phòng về nợ phải thu khó đòi trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp. + Chi phí dịch vụ mua ngoài, thuê ngoài sử dụng cho hoạt động quản lý của doanh nghiệp như tiền điện, nước, điện thoại, tiền thuê văn phòng, thuê sửa chữa tài sản cố định ... + Các chi phí khác bằng tiền phát sinh trong quá trình quản trị kinh doanh, quản lý hành chính ngoài các khoản chi phí ở trên như chi hội nghị, chi tiếp khách, công tác phí, chi đào tạo, bồi dưỡng ... Tóm lại: Trong các doanh nghiệp thương mại, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp là chỉ tiêu chất lượng quan trọng, phản ánh trình độ tổ chức, quản lý kinh doanh của doanh nghiệp. Quy mô của chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp lớn hay nhỏ ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Vì vậy, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp cần được quản lý chặt chẽ theo từng yếu tố chi phí phát sinh trên cơ sở nguyên tắc tiết kiệm và đảm bảo nâng cao chất lượng hoạt động kinh doanh. 2.2. Tài khoản kế toán sử dụng Để hạch toán chi phí quản lý doanh nghiệp, kế toán sử dụng tài khoản 642 "Chi phí quản lý doanh nghiệp". Tài khoản này dùng để tập hợp và kết chuyển các chi phí quản lý kinh doanh quản lý hành chính và các chi phí khác liên quan đến hoạt động chung của toàn doanh nghiệp. Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản này như sau: * Bên Nợ: - Tập hợp chi phí quản lý doanh nghiệp thực tế phát sinh trong kỳ. - Số dự phòng phải thu khó đòi, dự phòng phải trả (Chênh lệch giữa số dự phòng phải lập kỳ này lớn hơn số dự phòng đã lập kỳ trước chưa sử dụng hết) - Dự phòng trợ cấp mất việc làm. * Bên Có: - Các khoản ghi giảm chi phí quản lý doanh nghiệp - Hoàn nhập dự phòng phải thu khó đòi, dự phòng phải trả (Chênh lệch giữa số dự phòng phải lập kỳ này nhỏ hơn số dự phòng đã lập kỳ trước chưa sử dụng hết). - Kết chuyển chi phí quản lý doanh nghiệp vào Tài khoản 911 “Xác định kết quả kinh doanh” để xác định kết quả kinh doanh trong kỳ. Tài khoản 642 cuối kỳ không có số dư và được chi tiết thành 8 tài khoản cấp 2 như sau: + Tài khoản 6421 "Chi phí nhân viên quản lý" + Tài khoản 6422 "Chi phí vật liệu quản lý" + Tài khoản 6423 "Chi phí đồ dùng văn phòng" + Tài khoản 6424 "Chi phí khấu hao tài sản cố định" + Tài khoản 6425 "Thuế, phí và lệ phí" + Tài khoản 6426 "Chi phí dự phòng" + Tài khoản 6427 "Chi phí dịch vụ mua ngoài" + Tài khoản 6428 "Chi phí bằng tiền khác" 2.3. Phương pháp hạch toán Trình tự hạch toán chi phí bán hàng được khái quát qua sơ đồ sau: TK334,338 TK642 TK111,152,1388... Tập hợp chi phí nhân viên bộ phận QLDN Các khoản ghi giảm chi phí QLDN TK152(hoặc 611) Tập hợp chi phí vật liệu phục vụ QLDN TK 139 T._. do Công ty trang bị phần mềm vi tính. Mỗi kế toán viên đều được trang bị một máy tính riêng và được nối mạng với nhau làm cho việc thu thập tính toán số liệu được nhanh chóng, chính xác giảm bớt nhiều công việc cho nhân viên kế toán đồng thời đảm bảo cung cấp kịp thời số liệu phục vụ cho nhu cầu quản lý. Sự phối hợp giữa các phòng nghiệp vụ có liên quan tương đối chặt chẽ, do đó cũng trợ giúp rất nhiều cho phòng kế toán trong công tác quản lý tài chính và thực hiện chức năng của mình. Các nhân viên kế toán được tuyển chọn là những người có chuyên môn và làm việc với tinh thần trách nhiệm cao nên dễ nắm bắt và tiếp thu nhanh những thay đổi của chế độ kế toán, cách bố trí công việc của các nhân viên hợp lí, có thể so sánh, đối chiếu, kiểm tra số liệu được với nhau từ đó giúp cho công việc kế toán được hoàn thành tốt hơn. - ViÖc lu©n chuyÓn sæ s¸ch, chøng tõ: + Hiện nay Công ty sử dụng hệ thống chứng từ phù hợp với quy đinh của Bộ Tài Chính. Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh đều có chứng từ đầy đủ, việc luân chuyển chứng từ trong Công ty gọn nhẹ, không phức tạp rườm rà, việc đưa hệ thống xử lý dữ liệu vào máy vi tính đã giúp giảm nhẹ phần nào việc tính toán phức tạp trong công tác kế toán hằng ngày đồng thời nâng cao năng suất lao động của nhân viên kế toán. Tất cả các chứng từ khi chuyển đến phòng kế toán đều được kiểm tra, chọn lọc rất kỹ trước khi đưa vào hệ thống máy tính xử lý hay vào sổ kế toán. + Về hệ thống sổ sách kế toán tại Công ty Đối với một nghiệp vụ, kế toán chỉ cần nhập số liệu một lần vào máy vi tính, còn các bút toán khác đều do phần mềm kế toán đảm trách. Việc dùng phần mềm kế toán nên việc kiểm tra đối chiếu các sổ chi tiết và sổ tổng hợp, sổ cái tài khoản và CTGS dễ dàng hơn. Cuối mỗi tháng, mỗi quý kế toán sẽ in ra các sổ để lưu trữ và phục vụ cho công tác kiểm tra. Sổ kế toán được quản lý rất chặt chẽ phân công trách nhiệm rất rõ ràng, có trách nhiệm giữ bí mật về số liệu kế toán, mọi số liệu trên sổ sách kế toán đều có chứng từ hợp lệ, rõ ràng. - C«ng ty ¸p dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn trong h¹ch to¸n l­u chuyÓn hµng hãa. Ph­¬ng ph¸p nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¶n ¸nh, ghi chÐp vµ theo dâi th­êng xuyªn sù biÕn ®éng cña hµng hãa. Do hµng hãa cña c«ng ty cã gi¸ trÞ cao l¹i chÞu sù c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ tr­êng nªn ph­¬ng ph¸p nµy gióp qu¶n lý chÆt chÏ hµng hãa vµ cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi khi cã sù biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng, t¹o thuËn lîi cho c«ng t¸c tiªu thô vµ n©ng cao hiÖu qu¶ tiªu thô. Bªn c¹nh ®ã, trªn c¬ së hîp ®ång kinh tÕ viÖc mua b¸n ®­îc thùc hiÖn theo tõng l« hµng nªn ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh dïng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng hãa lµ ®¬n gi¶n vµ chÝnh x¸c. Nh×n chung: C«ng t¸c tiªu thô hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng hãa cña C«ng ty ®· cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt phôc vô kÞp thêi cho Ban gi¸m ®èc, b¶o ®¶m viÖc thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®óng quy ®Þnh. Th­êng xuyªn cã sù ®èi chiÕu trao ®æi gi÷a KÕ to¸n tiªu thô vµ kÕ to¸n c¸c phÇn hµnh kh¸c, ®¶m b¶o cho viÖc h¹ch to¸n ®­îc tiÕn hµnh chÝnh x¸c, thuËn tiÖn. Tuy nhiªn, ®i s©u vµo t×m hiÓu c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô t¹i C«ng ty, bªn c¹nh phÇn lín nh÷ng ­u ®iÓm vÈn cßn tån t¹i mét sè h¹n chÕ mµ C«ng ty cÇn nghiªn cøu ®Ó c¶i tiÕn, hoµn thiÖn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n trong qu¶n lý qu¸ tr×nh kinh doanh cña C«ng ty. 2.2. Những tồn tại chủ yếu PhÇn hµnh h¹ch to¸n tiªu thô hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng hãa t¹i C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT cßn cã mét sè nh÷ng h¹n chÕ sau: Thứ nhất : Công ty có trụ sở chính tại Hà Nội và hai văn phòng đại diện ở TP Đà Nẵng và TP Hồ Chí minh nên việc bán hàng cần được chú ý hơn. Việc bán hàng cũng khó khăn trong việc vận chuyển chứng từ, hàng hóa. Các hóa đơn luôn được chuyển đến sau khi đã chuyển hàng tới khách hàng, vì là văn phòng đại diện nên chưa có chức năng xuất hóa đơn. Vì vậy việc đảm bảo hóa đơn chứng từ cũng cần được quan tâm. Thứ hai : ViÖc x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn cña hµng nhËp khÈu tiêu thụ bao gåm gi¸ mua thùc tÕ céng chi phÝ thu mua céng thuÕ nhËp khÈu. §iÒu nµy lµ ®óng, song ë C«ng ty l¹i kh«ng h¹ch to¸n riªng biÖt chi phÝ mua hµng ®Ó ph©n bæ cho hµng tiªu thô trong kú nh­ chÕ ®é quy ®Þnh. Toµn bé chi phÝ mua hµng C«ng ty ®Òu tËp hîp trªn tµi kho¶n 156 mµ theo quy ®Þnh th× toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc mua hµng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ph¶i h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 1562 - Chi phÝ mua hµng. ViÖc ghi gép nµy lµm cho c«ng viÖc kÕ to¸n ®¬n gi¶n h¬n nh­ng kh«ng theo dâi ®­îc râ rµng, chÝnh x¸c c¸c kho¶n chi phÝ nµy, nªn kh«ng thÓ ph©n bæ cho hµng tiªu thô trong kú còng nh­ hµng tån cuèi kú. Thứ ba: Ở C«ng ty hiÖn nay khi xuÊt hµng b¸n cho ®¬n vÞ trùc thuéc kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi nhËn doanh thu nh­ ®èi víi bªn ngoµi tøc lµ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 511. ViÖc h¹ch to¸n nµy lµ tr¸i víi quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ h¹ch to¸n doanh thu tiªu thô néi bé g©y khã kh¨n cho viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña C«ng ty do kh«ng ph¶n ¸nh ®óng ®¾n tÝnh chÊt cña tõng lo¹i doanh thu. Thứ tư: Là một doanh nghiệp kinh doanh thương mại mà nghiệp vụ bán hàng Công ty chưa sử dụng các tài khoản: TK 1381 - “ Tài sản thiếu chờ xử lý” TK 3381 - “ Tài sản thừa chờ giải quyết ” TK 521 - “Chiết khấu thương mại” TK 151 - “Hµng mua ®ang ®i ®­êng” TK 113 - “TiÒn ®ang chuyÓn” TK159 - “Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho” §iÒu nµy dẫn tíi ph¶n ¸nh sai b¶n chÊt cña mét sè nghiÖp vô kinh tÕ vµ lóng tóng khi cã nh÷ng t×nh huèng kh¸c th­êng x¶y ra. Ví dụ : Công ty thường xử lý tình huống hàng thiếu , thừa như sau: Nếu mua hàng về kiểm nhận thấy thiếu thì Công ty nhập kho số thực nhận, số thiếu Công ty sẽ yêu cầu bên bán giao thêm hàng hoặc trả lại bằng tiền mặt. Và thực tế, việc chiết khấu thương mại được áp dụng trực tiếp trên từng hóa đơn, đối với từng đơn hàng. Thứ năm : Víi quy m« cña C«ng ty lµ nhá, khèi l­îng c«ng viÖc kh«ng nhiÒu, th× viÖc sö dông h×nh thøc chøng tõ ghi sæ là phù hợp. Nhưng nh­îc ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ ghi chÐp trïng lÆp, do ®ã lµm cho khèi l­îng c«ng viÖc nhiÒu lªn . Thứ sáu: Về phương thức thanh toán hiện tại Công ty vẫn áp dụng chế độ công nợ, điều này gây khó khăn cho Công ty trong việc luân chuyển vốn lưu động. Thứ bẩy: Về việc giảm giá hàng bán công ty đã không giảm ghi giảm thuế GTGT phải nộp. Nh÷ng h¹n chÕ nµy ®· g©y ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi ho¹t ®éng cña C«ng ty, ®ßi hái ph¶i cã gi¶i ph¸p kÞp thêi hoµn thiÖn ®Ó ho¹t ®éng kÕ to¸n tiªu thô thùc sù ph¸t huy ®­îc vai trß quan träng cña m×nh. II. NHỮNG Ý KIẾN ĐỀ XUẤT NHẰM HOÀN THIỆN HẠCH TOÁN TIÊU THỤ HÀNG HOÁ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ HÀNG HOÁ TẠI CÔNG TY TNHH PHÁT TRIỂN GIẢI PHÁP CNTT 1. Sự cần thiết phải hoàn thiện hạch toán tiêu thụ hàng hoá và xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá tại Công ty Trong ®iÒu kiÖn ngµy nay c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng trë nªn g¨y g¾t. Sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp phô thuéc rÊt lín vµo c«ng t¸c kÕ to¸n. Th«ng qua viÖc kiÓm tra tÝnh to¸n, ghi chÐp, ph©n lo¹i, tæng hîp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp b»ng hÖ thèng ph­¬ng ph¸p khoa häc cña kÕ to¸n nh­: chøng tõ, ®èi øng tµi kho¶n, tÝnh gi¸ vµ tæng hîp c©n ®èi cã thÓ biÕt ®­îc th«ng tin mét c¸ch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c kÞp thêi vµ toµn diÖn vÒ t×nh h×nh tµi s¶n vµ sù vËn ®éng cña tµi s¶n. Ngoµi ra c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cßn cung cÊp nh÷ng th«ng tin cho c¸c ®èi t­îng quan t©m vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh triÓn väng ph¸t triÓn kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ®óng d¾n trong tõng thêi kú. V× vËy ph¶i hoµn thiÖn vµ ®æi míi kh«ng ngõng c«ng t¸c kÕ to¸n cho thÝch hîp víi yªu cÇu qu¶n lý trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. 2. Nguyên tắc và quan điểm định hướng §Ó hoµn thiÖn việc hạch toán tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng hãa nãi riªng vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau: - Hoµn thiÖn trªn c¬ së t«n träng c¸c c¬ chÕ tµi chÝnh, t«n träng c¸c chÕ ®é kÕ to¸n. KÕ to¸n kh«ng chØ lµ c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ cña c¸c ®¬n vÞ mµ cßn lµ c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n­íc. ViÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cô thÓ ®­îc phÐp vËn dông vµ c¶i tiÕn kh«ng nhÊt thiÕt lµ ph¶i rËp khu«n m¸y mãc theo ®óng chÕ ®é, nh­ng trong khu«n khæ nhÊt ®Þnh ph¶i t«n träng chÕ ®é, t«n träng c¬ chÕ. - Hoµn thiÖn ph¶i dùa trªn c¬ së phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp, phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc kinh doanh nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. - Hoµn thiÖn ph¶i dùa trªn c¬ së tiÕt kiÖm ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. - Hoµn thiÖn ph¶i ®¶m b¶o ®¸p øng được th«ng tin kÞp thêi, chÝnh x¸c phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý. 3. Hoàn thiện hạch toán tiêu thụ hàng hoá và xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá - Hoàn thiện về địa điểm kinh doanh của công ty ảnh hưởng tới việc vận chuyển hàng hóa tới khách hàng Do địa điểm kinh doanh rộng nên khi bán hàng gặp nhiều khó khăn trong việc chuyển hàng tới khách hàng. Công ty nên có quy định rõ ràng thống nhất trong việc tính toán chi phí vận chuyển, theo em: Công ty nên quy định miễn phí vận chuyển trong địa bàn TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, TP Đà Nẵng. Còn các tỉnh khác thì khách hàng sẽ chịu chi phí vận chuyển như vậy sẽ cắt giảm bớt chi phí trong quá trình kinh doanh. Công ty nên kí hợp đồng vận chuyển hàng hóa, chứng từ với Công ty vận chuyển tin cậy, ghi rõ điều khoản đảm bảo cho hàng hóa và chứng từ, tránh tình trạng hư hỏng, thất thoát, thất lạc chứng từ ảnh hưởng đến công tác kế toán. - Hoàn thiện việc hạch toán chi phí mua hàng phân bổ cho hàng bán ra trong kỳ Chi phÝ mua hµng hãa lµ biÓu hiện b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ ®¬n vÞ bá ra cã liªn quan ®Õn viÖc thu mua hµng ho¸. Thuéc chi phÝ thu mua hµng ho¸ bao gåm chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, tiÒn thuª kho b·i, hoa hång thu mua ... Do chi phÝ thu mua liªn quan ®Õn toµn bé hµng ho¸ trong kú theo tiªu thøc phï hîp (theo doanh thu, theo trÞ gi¸ mua, theo sè l­îng, träng l­îng.... C«ng thøc ph©n bæ chi phÝ thu mua cho hµng hãa tiªu thô trong kú nh­ sau: CP thu mua ph©n bæ cho hµng b¸n ra trong kú = Chi phÝ thu mua của hµng tồn ®Çu kú + Chi phÝ thu mua phát sinh trong kú x TrÞ gi¸ mua cña hµng b¸n ra trong kú TrÞ gi¸ mua cña hµng b¸n ra trong kú + TrÞ gi¸ mua cña hµng cßn l¹i cuèi kú Tõ ®©y cã thÓ tÝnh ®­îc chi phÝ thu mua ®Ó l¹i cho hµng tån kho cuèi kú. CP thu mua ®Ó l¹i cho hàng tồn cuèi kú CP thu mua cña hµng tån ®Çu kú CP thu mua ph¸t sinh trong kú CP thu mua cña hµng tiªu thô trong kú - + = Tæng chi phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng tiªu thô trong kú víi trÞ gi¸ mua cña hµng tiªu thô trong kú míi chÝnh lµ trÞ gi¸ vèn cña hµng tiªu thô trong kú. §©y lµ c¬ së ®Ó KÕ to¸n lËp chøng tõ ghi sæ cho tµi kho¶n 632. C«ng ty cã thÓ më thªm sæ chi tiÕt chi phÝ thu mua hµng hóa ®Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ nµy v× ®©y lµ kho¶n chi phÝ kh¸ lín trong viÖc x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn. MÉu sæ nh­ sau: Mẫu sổ 01 SỔ CHI TIẾT CHI PHÍ THU MUA HÀNG HOÁ Th¸ng.... n¨m.... Đơn vị tính: Đồng Chøng tõ DiÔn gi¶i Ghi Nî TK 1562, Ghi Cã c¸c TK SH NT TK111 TK112 TK331... Tæng 1. Sè d­ ®Çu kú 2. Ph¸t sinh trong kú ................. 3.Céng PS D­ cuèi kú - Ý kiến về hạch toán tiêu thụ nội bộ KÕ to¸n c«ng ty nªn sö dông tµi kho¶n 512 ®Ó t¸ch riªng doanh thu b¸n hµng trong ®¬n vÞ néi bé vµ doanh thu b¸n hµng ra bªn ngoµi. Cã nh­ vËy kÕ to¸n míi ph¶n ¸nh chÝnh x¸c tõng lo¹i doanh thu còng nh­ cung cÊp ®­îc nh÷ng th«ng tin phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý ®­îc tèt h¬n. Khi b¸n hµng hãa cho c¸c thµnh viªn trong c«ng ty kÕ to¸n h¹ch to¸n nh­ sau: + Ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô néi bé Nî TK 111, 112: NÕu thu b»ng tiÒn mÆt, tiền gửi ngân hàng Nî TK 136 (1368): Sè tiÒn ph¶i thu néi bé Cã TK 512: Doanh thu b¸n hµng néi bé Cã TK3331: ThuÕ GTGT ®Çu ra + Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng b¸n Nî TK 632: Giá vốn hàng bán. Nợ TK 133: Thuế của hàng mua giao bán thẳng. Có TK156, 157, 111, 112, 331 ..... - Về dự phòng giảm giá hàng tồn kho Trong thùc tÕ việc này rất cần thiết vì mặt hàng của Công ty là các thiết bị điện tử, đây là mặt hàng có sự biến động giá cả cao nhất vì vậy việc áp dụng dự phòng giảm giá ảnh hưởng rất lớn đến doanh nghiệp, có tác dụng dự trữ một khoản bù đắp chi phí trước biến động thường xuyên của giá cả, gi¶m bít nh÷ng thiÖt h¹i vµ chñ ®éng h¬n vÒ tµi chÝnh trong c¸c tr­êng hîp x¶y ra do t¸c nh©n kh¸ch quan nh­ gi¶m gi¸ hµng hãa, nhµ n­íc cho phÐp c¸c doanh nghiÖp lËp dù phßng ®Ó phÇn nµo gi¶m bít nh÷ng rñi ro. Do ®ã, thùc chÊt viÖc lËp dù phßng lµ quyÒn lîi vÒ mÆt tµi chính cña C«ng ty, chÝnh Nhµ n­íc ®· hç trî cho viÖc mÊt m¸t ®ã. C«ng ty KÕ to¸n kh«ng lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. NÕu nh­ cã sù gi¶m gi¸ trªn thÞ tr­êng th× l¹i trùc tiÕp gi¶m gi¸ cho l­îng hµng tån kho. §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc ph¶n ¸nh kh«ng chÝnh x¸c gi¸ trÞ thùc tÕ cña hµng tån kho trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. Do vËy, C«ng ty nªn lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho lµ ®iÒu cÇn thiÕt. XÐt vÒ ph­¬ng diÖn tµi chÝnh dù phßng cã t¸c dông lµm gi¶m l·i cña niªn ®é nªn doanh nghiÖp tÝch luü ®­îc mét sè mµ ®¸ng lÏ ra ®· ®­îc ph©n chia. Sè vèn nµy ®­îc dïng ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n gi¶m gi¸ thùc sù ph¸t sinh vµ tµi trî c¸c kho¶n chi phÝ hay lç ®· ®­îc dù phßng tr­íc khi c¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh ë niªn ®é sau nµy. VÒ ph­¬ng diÖn thuÕ dù phßng gi¶m gi¸ ®­îc ghi nhËn nh­ mét kho¶n chi phÝ lµm gi¶m lîi nhuận chịu thuế thu nhập doanh nghiệp. Mức chênh lệch giảm giá của mỗi loại Phương pháp tính mức dự phòng cần lập: Số lượng hàng tồn kho mỗi loại Mức dự phòng cần phải lập cho niên độ (N+1) x = Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n nh­ sau: - Cuối niên độ kế toán, lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho: Nợ TK 632: Mức dự phòng cần lập Có TK 159 : Dự phòng giảm giá hàng tồn kho Cuèi niªn ®é KÕ to¸n sau,tÝnh ra sè dù phßng cÇn ph¶i lËp cho kú kế toán tiếp theo. NÕu sè dù phßng cÇn lËp b»ng sè dù phßng ®· lËp th× kh«ng cÇn lËp n÷a. NÕu sè dù phòng cÇn lËp lín h¬n sè dù phßng ®· lËp th× KÕ to¸n lËp bổ sung dù phßng cho kú sau theo sè chªnh lÖch. Nî TK 632: Ghi theo sè chªnh lÖch Cã TK 159: Ghi theo sè chªnh lÖch NÕu møc dù phßng cÇn lËp ít h¬n møc dù phßng ®· lËp th× kÕ to¸n hoµn nhËp số chªnh lÖch. Nî TK 159: Ghi theo sè chªnh lÖch Cã TK 632: Ghi theo sè chªnh lÖch §©y lµ mét quy ®Þnh míi so víi tr­íc ®©y. §iÒu nµy lµm cho viÖc h¹ch to¸n kÕ to¸n ®¬n gi¶n h¬n. - Ý kiến liên quan đến viêc hàng hóa thiếu (thừa ) chờ xử lý * Ví dụ : Trường hợp mua hàng về bị thiếu Công ty hạch toán : Nợ TK 156 : Giá mua hàng thực nhận chưa có thuế GTGT Nợ TK 1331: Thuế GTGT được khấu trừ Có TK 1111, 112, 331: Giá trị thực nhận với người bán Theo em Công ty nên hạch toán như sau: Nợ TK 156 : Giá mua hàng thực nhận chưa có thuế GTGT Nợ TK 1381 : Hàng hóa thiếu chờ xử lý Nợ Tk 1331 : Thuế GTGT được khấu trừ Có TK 1111, 112, 331: Tổng tiền phải thanh toán Nếu hàng bị thiếu không có biên bản rõ ràng thì bắt nhân viên bồi thường bằng cách trừ thẳng vào lương, ghi: Nợ TK 156 : Trị giá hàng thực nhập Nợ TK 133 : Thuế GTGT được khấu trừ Nợ TK 334 : Trị giá hàng hao hụt trừ vào lương Có TK 1111: Tổng tiền phải thanh toán cho người bán - Về chiết khấu thương mại Công ty có thể chiết khấu trực tiếp trên hóa đơn, điều này đúng tuy nhiên không cung cấp được thông tin cho phòng kế toán cũng như ban Giám đốc biết được tổng số doanh thu bán hàng giảm giá trong kỳ là bao nhiêu. Công ty nên mở thêm tài khoản 521 “chiết khấu thương mại”. Khi bán hàng Công ty nên ghi theo đúng giá bán và phần chiết khấu thì ghi riêng. - Về việc giảm giá hàng bán được giảm thuế GTGT phải nộp Khi có trường hợp giảm giá hàng bán thì Công ty phải giảm thuế GTGT phải nộp cho khách hàng. Công ty nên định khoản như sau: Nợ TK 532 : số giảm giá hàng bán khách hàng được hưởng Nợ TK 333(1): thuế GTGT trả lại cho khách hàng tương ứng với số giảm giá hàng bán Có TK 111,112 : xuất tiền trả cho người mua Có TK 131 : trừ vào số tiền phải thu của người mua Vì vậy : Theo em, Công ty nên sử dụng thêm các tài khoản trên nhằm theo dõi nghiệp vụ được chính xác hơn, vì trong thực tế kinh doanh luôn luôn tiềm ẩn những yếu tố rủi ro và nó có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Về các khoản công nợ Công ty nên có những quy định rõ ràng hơn về thời hạn nợ và hạn mức nợ cụ thể, đưa ra những biện pháp thu hồi nợ hiệu quả như: thanh toán trước thời hạn được hưởng chiết khấu thanh toán hoặc mua hàng thanh toán ngay sẽ được chiết khấu thanh toán,.. - Ý kiến về việc xác định kết quả kinh doanh HiÖn nay ë c«ng ty viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ®­îc thùc hiÖn cho tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng hãa. §iÒu nµy lµm cho c«ng t¸c kÕ to¸n ®¬n gi¶n h¬n, song sÏ kh«ng cã th«ng tin cô thÓ vÒ lîi nhuËn tõng thø, tõng lo¹i hµng hãa. Tõ ®ã kh«ng cã th«ng tin cô chi tiÕt cho tõng lo¹i mÆt hµng. §Ó hoµn thiÖn vÊn ®Ò nµy, theo em kÕ to¸n c«ng ty nªn chi tiÕt viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cho tõng lo¹i hµng hãa, gióp ng­êi qu¶n lý n¾m b¾t ®­îc t×nh h×nh nh»m ra ®­îc c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n. - Về hình thức sổ C«ng ty sö dông h×nh thøc ghi sæ lµ "chøng tõ ghi sæ". Tuy nhiªn C«ng ty nªn chän h×nh thøc sæ "NhËt ký chung" vì hình thức này ghi chép ít bị trùng lặp hơn hình thức “chứng từ ghi sổ”, nhất là hiện nay công ty có hệ thống phần mềm máy tính khá tốt. H×nh thøc nµy cã tÝnh quèc tÕ cao, nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi ®ang sö dông nªn phï hîp víi doanh nghiÖp thương mại khi ta trao ®æi th«ng tin víi c¸c ®èi t¸c ®Çu t­. §Æc biÖt h×nh thøc sæ nµy rÊt phï hîp víi viÖc trang bÞ phÇn mÒm kÕ to¸n vµo c«ng t¸c kÕ to¸n. Mét sè mÉu sæ C«ng ty nªn më khi ¸p dông h×nh thøc "NhËt ký chung" nh­ sau: MÉu sæ 02 (TRÝCH) Sæ NHËT Ký CHUNG N¨m:..... NT GS Chứng từ Diễn giải Đã ghi sổ cái STT dòng SH TK Số phát sinh SH NT Đối ứng Nợ Có Số trang trước chuyển sang ............ Cộng chuyển sang trang sau x x ….. X Cộng - Sổ này có……trang, đánh số từ trang số 01 đến trang….. - Ngày mở sổ:……. Ngµy..... th¸ng.... n¨m 200... Ng­êi ghi sæ (Ký, hä tªn) KÕ to¸n tr­ëng (Ký, hä tªn) MÉu sæ 03 SỔ NHẬT KÝ BÁN HÀNG Năm :… NT GS Chứng từ Diễn giải Phải thu từ người mua (ghi Nợ) Ghi có TK Doanh thu Thuế GTGT phải nộp SH NT TP HH DV Số trang trước chuyển sang ………… …… Cộng chuyển sang trang sau Đơn vị tính: Đồng Ngµy..... th¸ng.... n¨m 200... Ng­êi ghi sæ (Ký, hä tªn) KÕ to¸n tr­ëng (Ký, hä tªn) Thñ tr­ëng ®¬n vÞ (Ký, hä tªn) MÉu sæ 04 (TRÍCH) SỔ CÁI Tµi kho¶n:...... N¨m:..... Đơn vị tính: Đồng NT GS Chứng từ Diễn giải NKC SHTK Đối ứng Số tiền SH NT trg dg Nợ Có Số dư đầu năm Số dư đầu tháng Số phát sinh trong tháng ……………… ……………… - Cộng số phát sinh tháng - Số dư cuối tháng - Cộng lũy kế từ đầu quý Ngµy..... th¸ng.... n¨m 200... Ng­êi ghi sæ (Ký, hä tªn) KÕ to¸n tr­ëng (Ký, hä tªn) 4. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh tại Công ty 4.1. Mở rộng phương thức tiêu thụ Tiªu thô hµng hãa lµ mét vÊn ®Ò quan träng kh«ng chØ ®èi víi b¶n th©n doanh nghiÖp mµ cßn ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. ChØ th«ng qua tiªu thô ,®é h÷u dông cña hµng hãa míi ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch trän vÑn. Cã tiªu thô ®­îc hµng ho¸ th× C«ng ty míi bï ®¾p ®­îc chi phÝ bá ra vµ cã l·i. T¨ng nhanh qu¸ tr×nh tiªu thô lµ t¨ng nhanh tèc ®é vßng quay cña vèn l­u ®éng, tiÕt kiÖm chi phÝ. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, C«ng ty kh«ng chØ t¨ng nhanh khèi l­îng hµng ho¸ tiªu thô mµ cßn ph¶i ®¶m b¶o chÊt l­îng hµng hãa tr­íc khi tiªu thô, trong qóa tr×nh tiªu thô vµ sau qu¸ tr×nh tiªu thô. HiÖn nay ë C«ng ty míi chØ ¸p dông mét h×nh thøc tiªu thô duy nhÊt ®ã lµ ph­¬ng thøc tiªu thô trùc tiÕp, v× vËy viÖc më réng ph­¬ng thøc tiªu thô lµ rÊt cÇn thiÕt. 4.2. Củng cố thị trường truyền thống và mở rộng thị phần tiêu thụ hàng hoá ThÞ tr­êng lµ mét yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh tíi hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh nãi chung, hiÖu qu¶ tiªu thô nãi riªng C«ng ty cÇn cã chiÕn l­îc më réng thÞ tr­êng tiªu thô, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh tiªu thô vµ ph¸t triÓn c¸c nghµnh hµng. C«ng ty cã thÓ thùc hiÖn mét sè c¸c biÖn ph¸p sau: -Lµm t¨ng nhu cÇu hµng hãa cho ng­êi tiªu dïng chñ yÕu b»ng qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm hµng ho¸ vµ c¸c chÝnh s¸ch gi¸ ­u ®·i. -Lµm thóc ®ẩy quá tr×nh tiªu thô nhê qu¸ tr×nh b¸n hµng. C«ng ty nªn quan t©m tíi c¸c kho¶n chiÕt khÊu cho kh¸ch hµng, c¸c kho¶n gi¶m gi¸ cho kh¸ch hµng mua th­êng xuyªn vµ mua víi sè l­îng lín. Cã nh­ thÕ C«ng ty míi gi÷ ®­îc nh÷ng kh¸ch hµng cũ vµ cã thªm nhiều nh÷ng kh¸ch hµng míi. 4.3. Thực hiện quản lý tốt chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp Trong mét doanh nghiÖp th­¬ng m¹i th× chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ chØ tiªu chÊt l­îng quan träng, ph¶n ¸nh tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý kinh doanh. Quy m« cña chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lín hay nhá ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. V× vËy hai lo¹i chi phÝ nµy cÇn ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ theo tõng yÕu tè chi phÝ ph¸t sinh trªn c¬ së nguyªn t¾c tiÕt kiÖm vµ ®¶m b¶o n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng kinh doanh. 4.4. Chú trọng công tác nghiên cứu thị trường tiêu thụ sản phẩm Tiªu thô hµng hãa lµ kh©u cuèi cïng trong ho¹t ®éng kinh doanh. Nã lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn doanh thu, lîi nhuËn, ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. Tõ ®ã ph¶n ¸nh ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh. Tr­íc khi b­íc vµo kinh doanh c«ng ty ph¶i nghiªn cøu thÞ tr­êng, cô thÓ nghiªn cøu nhu cÇu thÞ tr­êng vÒ lo¹i hµng ho¸ g×? chÊt l­îng ra sao? th«ng sè kü thuËt nh­ thÕ nµo?... ®Ó cã quyÕt ®Þnh nhËp khÈu. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y C«ng ty ch­a chó träng tíi ho¹t ®éng nµy v× cã nh÷ng lo¹i m¸y mãc nhËp vÒ mµ ph¶i ®Õn thêi gian sau míi b¸n ®­îc. Do ®ã, c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng trong thêi gian tíi lµ rÊt quan träng ®èi víi C«ng ty, gãp phÇn cñng cè vÞ trÝ cña C«ng ty ®ång thêi t¨ng doanh sè vÒ tiªu thô. §Ó lµm tèt c«ng t¸c nµy C«ng ty ph¶i: + N¾m v÷ng c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng tiªu thô sao cho c¸c mÆt hµng nhËp khÈu vÒ ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc. + ¸p dông réng r·i c¸c biÖn ph¸p xóc tiÕn, và c¸c dÞch vô chăm sóc khách hàng sau b¸n hµng. + Xóc tiÕn c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o tíi c¸c C«ng ty, c¸ nh©n cã nhu cÇu mua mÆt hµng C«ng ty kinh doanh. Gióp cho ho¹t ®éng tiªu thô ®­îc dễ dàng h¬n, gãp phÇn t¨ng doanh sè vµ sè l­îng b¸n. + CÇn më réng thªm c¸c tæ chøc cã nhu cÇu lµm ®¹i lý. C¸c ®¹i lý nµy kh«ng nh÷ng gãp phÇn tiªu thô hµng hãa mµ cßn gióp C«ng ty thu thËp ®­îc nhiÒu th«ng tin h¬n vÒ thÞ tr­êng. C«ng ty cÇn chän ®Þa ®iÓm b¸n, lùa chän ®èi t¸c lµm ¨n, nhµ ®¹i lý cã thÓ hiÓu biÕt vÒ thÞ tr­êng ®Ó viÖc më réng m¹ng l­íi tiªu thô thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh cña C«ng ty. KẾT LUẬN Qua thôøi gian nghieân cöùu, thöïc taäp taïi Coâng ty TNHH Phát Triển giải pháp CNTT vaø nhaát laø sau khi hoaøn thaønh luận văn tốt nghiệp naøy, em ñaõ ít nhieàu khaùi quaùt ñöôïc ñaëc ñieåm hoaït ñoäng kinh doanh, quaù trình hình thaønh, cô caáu toå chöùc, qui moâ hoaït ñoäng vaø ñaëc bieät laø coâng taùc keá toaùn vaø nghieäp vuï tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ tại Coâng ty. Vieäc ñi saâu vaøo tìm hieåu thöïc teá coâng taùc keá toaùn cuûa Coâng ty keát hôïp vôùi söï so saùnh ñoái chieáu, lyù luaän veà nhöõng vaán ñeà ñaõ giuùp em coù nhöõng nhaän thöùc saâu saéc vaø toaøn dieän hôn vieäc toå chöùc haïch toaùn keá toaùn trong moät Công ty kinh doanh thöông maïi. §Ó lµm cho kÕ to¸n thùc sù ph¸t huy t¸c dông cña m×nh vµ trë thµnh c«ng cô s¾c bÐn cã hiÖu lùc phôc vô cho qu¶n lý kinh tÕ, C«ng ty cÇn kiÖn toµn c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng hãa mét c¸ch khoa häc hîp lý. Nh÷ng ®Ò xuÊt trªn ®©y lµ ý kiÕn cña b¶n th©n em, song nh÷ng biÖn ph¸p ®Æt ra lµ cã c¬ së vµ c¨n cø. Qua quaù trình hoaït ñoäng Coâng ty ñaõ taïo ñöôïc uy tín vôùi khaùch haøng nöôùc ngoaøi cuõng nhö khaùch haøng trong nöôùc, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi trong vieäc ñaøm phaùn kyù keát hôïp ñoàng kinh teá vaø caùc phöông aùn hôïp taùc kinh doanh. Trong những naêm trôû laïi ñaây, Coâng ty luoân hoaøn thaønh vaø vöôït möùc keá hoaïch ñeà ra. Ñieàu naøy theå hieän chính saùch kinh doanh cuûa Coâng ty laø ñuùng ñaén, trong ñoù coù söï ñoùng goùp khoâng nhoû cuûa phoøng Taøi chính – Keá toaùn. Boä phaän keá toaùn luoân toå chöùc toát coâng taùc nghieäp vuï, töøng böôùc hoaøn thieän coâng taùc keá toaùn trong toaøn Coâng ty, nhaèm cung caáp kòp thôøi nhöõng thoâng tin caàn thieát cho nhaø quaûn lyù, ñeå töø ñoù ñeà ra keá hoaïch kinh doanh ngaøy caøng hoaøn thieän hôn, vaø giuùp cho caùc cô quan quaûn lyù Nhaø Nöôùc giaùm saùt hoaït ñoäng moät caùch toát nhaát. Vôùi nhöõng ñieàu kieän hieän coù, Coâng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT coù raát nhieàu thuaän lôïi ñeå thöïc hieän toát caùc keá hoaïch cuûa mình. Tuy nhieân beân caïnh nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc, Coâng ty coøn gaëp khoâng ít khoù khaên aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Coâng ty.Hy voïng vôùi tieàm naêng cuûa mình Coâng ty seõ daàn khaéc phuïc haïn cheá, phaùt huy nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc ñeå khaúng ñònh mình vaø ngaøy caøng phaùt trieån, vöõng böôùc ñi leân, saün saøng ñöùng vaøo haøng nguõ caùc Coâng ty lôùn treân thöông tröôøng. Danh MỤC TÀI liÖu tham kh¶o 1. Chế độ kế toán tài chính theo QĐ15/2006/BTC 2. ChuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh 3. Gi¸o tr×nh Lý thuyÕt vµ thùc hµnh KÕ to¸n tµi chÝnh Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. T8/2006 Chñ biªn: PGS. TS. Nguyễn Văn Công 4. HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - 2006 5. Thực hành kế toán tài chính doanh nghiệp Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh - 2007 6. Tµi liÖu kÕ to¸n cña C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT Một số luận văn tốt nghiệp của các anh chị khóa trước MỤC LỤC DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO LỜI CẢM ƠN NHẬN XEÙT CUÛA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN NHAÄN XEÙT CUÛA GIAÙO VIEÂN PHẢN BIỆN LỜI CẢM ƠN @ & ? Được học tập tại trường ĐH Lương Thế Vinh đó là một sự may mắn của em, Nhất là được sự giảng dạy, chỉ dẫn tận tình của Quý Thầy Cô tại trường, em đã bổ sung cho mình được rất nhiều kiến thức vô cùng bổ ích về lĩnh vực kế toán mình yêu thích cũng như nhiều điều bổ ích trong cuộc sống. Một lần nữa em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Quý Thầy Cô. Những công ơn mà Quý Thầy Cô đã giành cho em, em sẽ luôn ghi nhớ và sẽ vận dụng thật tốt những kiến thức đã được truyền đạt vào thực tế. Đặc biệt em xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cô giáo Trần thị Phượng người đã tận tình chỉ dẫn em trong suốt thời gian thực tập vừa qua. Đồng thời em cũng xin được cảm ơn Ban giám đốc Công Ty TNHH Phát Triển Giải Pháp Công Nghệ Thông Tin cùng các anh chị phòng kế toán đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi và cung cấp số liệu để em hoàn thành tốt luận văn tốt nghiệp này. Em xin gửi đến Quý Thầy Cô trường Đại Học Lương Thế Vinh cùng toàn thể Lãnh đạo – nhân viên Công ty TNHH Phát Triển Giải Pháp Công Nghệ Thông Tin lời chúc sức khỏe, hạnh phúc và thành đạt. Nam Định, thaùng 07 naêm 2009 Sinh viên Nguyễn Thị Hương Dịu NHẬN XEÙT CUÛA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN @ & ? Nam Định, Ngày….. thaùng…… naêm 2009 Giáo viên NHAÄN XEÙT CUÛA GIAÙO VIEÂN PHẢN BIỆN @ & ? Nam Định, ngaøy…….thaùng…… naêm 2009 Giáo viên DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1. CNTT : Công nghệ thông tin 2. CP BH : Chi phí bán hàng 3. CP QLDN : Chi phí quản lý doanh nghiệp 4. CTGS : Chứng từ ghi sổ 5. DN : Doanh nghiệp 6. DT : Doanh thu 7. GTGT : Giá trị gia tăng 8. HTK : Hàng tồn kho 9. KD : Kinh doanh 10. KT : Kế toán 11. PXK : Phiếu xuất kho 12. SHTK : Số hiệu tài khoản 13. TK : Tài khoản 14. TNHH : Trách nhiệm hữu hạn 15. TSCĐ : Tài sản cố định DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU PHẦN 1 Sơ đồ 1.1: Hạch toán tiêu thụ theo phương thức bán hàng trực tiếp tại kho Sơ đồ 1.2: Hạch toán tiêu thụ theo phương thức chuyển hàng theo hợp đồng Sơ đồ 1.3: Hạch toán tiêu thụ theo hình thức giao đại lý Sơ đồ 1.4: Hạch toán tiêu thụ theo hình thức bán buôn vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán Sơ đồ 1.5: Hạch toán tiêu thụ hàng hóa theo hình thức bán buôn vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán. Sơ đồ 1.6: Hạch toán tiêu thụ theo hình thức bán lẻ trực tiếp tại các quầy hàng, cửa hàng, siêu thị Sơ đồ 1.7: Hạch toán tiêu thụ theo hình thức bán hàng nhận đại lý, ký gửi Sơ đồ 1.8: Hạch toán tiêu thụ theo phương thức trả chậm, trả góp Sơ đồ 1.9: Hạch toán tiêu thụ theo phương thức hàng đổi hàng Sơ đồ 1.10: Hạch toán tiêu thụ nội bộ trong doanh nghiệp Sơ đồ 1.11: hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp KKĐK và tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ trong doanh nghiệp Sơ đồ 1.12: Hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu S¬ ®å 1.13: S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng Sơ đồ 1.14: Sơ đồ kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp Sơ đồ 1.15: Hạch toán xác định kết quả kinh doanh hàng hóa Sơ đồ 1.16: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký – Sổ cái Sơ đồ 1.17: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký chung Sơ đồ 1.18: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ Sơ đồ 1.19: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký – Chứng từ PHẦN 2 Sơ đồ 2.1 : Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán tại Công ty Sơ đồ 2.3: Tổ chức sổ kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ tại Công ty Biểu số 01: Phiếu xuất kho Biểu số 02: Hóa đơn GTGT Biểu số 03: Sổ chi tiết hàng hóa Biểu số 04: Chứng từ ghi sổ - số 37 Biểu số 05: (Trích) Sổ cái – TK 632 Biểu số 06: Chứng từ ghi sổ - số 38 Biểu số 07: Chứng từ ghi sổ - số 39 Biểu số 08: Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ Biểu số 09: Sổ chi tiết doanh thu bán hàng Biểu số 10: Sổ cái TK 511 Biểu số 11: Phiếu thu Biểu số 12: Sổ chi tiết công nợ Biểu số 13: Sổ tổng hợp theo dõi công nợ Biểu số 14: Chứng từ ghi sổ - số 45 Biểu số 15: Chứng từ ghi sổ - số 47 Biểu số 16: Sổ chi tiết chi phí bán hàng Biểu số 17: Sổ cái TK 641 Biểu số 18: Sổ chi tiết chi phí quản lý doanh nghiệp Biểu số 19: Sổ cái TK 642 Biểu số 20: Chứng từ ghi sổ - số 55 Biểu số 21: Chứng từ ghi sổ - số 56 Biểu số 22: Chứng từ ghi sổ - số 65 Biểu số 23: Thẻ chi tiết TK 911 Biểu số 24: Báo cáo kết quả hoạt động SXKD PHẦN 3 Mẫu sổ 01: Sổ chi tiết chi phí thu mua hàng hóa Mẫu sổ 02: (Trích) Sổ nhật ký chung Mẫu sổ 03: Sổ nhật ký bán hàng Mẫu sổ 04: (Trích) sổ cái ._.